________________
૧૦૯
મોક્ષ છે. તેનો ઉપાય સર્વવિરતિધર્મ :
સાન્નિધ્યા છે ? હા, ચોક્કસ. સંસારને તો ઉખેડી જ નાંખવો જોઈએ કેમકે એ તો ખરાબ જ છે.
પપૈયાના જૂના પુરાણા ઝાડ ઉપર ખેડૂત કુટુંબ નભતું હતું. સાવ ભિખારી જેવું બની ગયેલ. ભૂખમરામાં ફસાઈ ગયેલ. બે એકરના વિશાળ ખેતરમાં જો કોઈ પાક લે તો મેડીબંધ મકાન બને પણ એ કલ્પના જ બિચારાને આવતી નહિ. એને તો પપૈયાના ખખડી ગયેલા ચાર વૃક્ષમાં જ ‘જીવન’ દેખાતું હતું.
એક દી એના કોઈ જીગરી મિત્રે રાતે બે વાગે એ ઝાડ ઉપર કુહાડા ઝીંકીને ધરતી પર ઢાળી દીધો ! એ તરત ભાગી ગયો. સવારે ઘણી રોકકળ થઈ પણ છેવટે સહુની મદદથી બાજરાનું વાવેતર થયું. સોળ આની વરસ આવ્યું. અઢળક કમાણી થઈ ગઈ.
- પપૈયાના ઝાડ જેવો ખખડેલો સંસાર ! હવે તો કોઈ સદ્ગર જેવા કલ્યાણ મિત્ર એને ઓકાવે અને મોક્ષમાર્ગનાં પ્રેમી બનાવે તો કંઈક સારું થાય.
પૂર્વે સહુ મોક્ષની વાતો કરતાં. વત્ર તત્ર સર્વત્ર મોક્ષની વાતો.
અરે ! મંડન મિશ્ર પંડિતના પાળેલા પોપટો ય આત્મા અને મોક્ષની વાતો કરતાં.
વાત્સાયને રચેલા કામશાસ્ત્રમાં ય મોક્ષસાધક ધર્મ કરવાની વાતો કરી છે. ત્યાં કહ્યું છે કે, “ધર્મ કર્યા વિના પુણ્ય નહિ મળે, પુણ્ય વિના અર્થકામ પ્રાપ્તિ શક્ય નથી.” વિના જવેતાર્થમી |
વ્યાસમુનિએ કહ્યું છે કે, “સંસારીઓ ! તમને અર્થ કે કામમાં રસ હોય તો પણ તમે મોક્ષસાધક ધર્મ કરો. તે વિના અર્થકામ નહિ મળે. મહેરબાની કરીને મારી આ વાત સાંભળો. રાડો પાડીને, હાથ ઊંચા કરીને આ વાત કરું છું તો ય તમે કેમ સાંભળતા નથી ?
ઉમાસ્વાતિજી મહારાજે તત્વાર્થરિકાના છેલ્લે શ્લોક (નર્સે મોમાઈમાં કહ્યું છે કે, “હું આ ગ્રંથમાં મોક્ષ અને તત્ત્વ સાધક ધર્મની જ વાતો કરીશ. સંસારીઓને ભલે અર્થકામમાં રસ હોય; પણ તેની વાતો નહિ જ કરું ; કેમ કે તે અનર્થના કારક છે. મારે જો જગતનું સાચું હિત કરવું હોય તો મોક્ષ કેમ પમાય ? તે જ વાત કરવી જોઈએ.
ખાંસી ખાતું બાળક નાદાન છે કે તે મમ્મી પાસે પિપરર્મીટ માંગે છે. પણ મમ્મી તો ડાહી છે તે શી રીતે પિપરમીટ આપે ?
