________________
તdજ્ઞાન સરળ ભાષામાં
મૃત્યુ વખતે રામકૃષ્ણ પોતાની પાસે રહેલી અષ્ટ મહાસિદ્ધિઓ વિવેકાનંદને લઈ લેવા કહ્યું. પણ તેમણે ના પાડીને કહ્યું કે, “જે માત્ર ચમત્કારની વસ્તુ છે; જેનાથી મોક્ષ પ્રાપ્ત થનાર નથી તે આઠ વસ્તુઓ આઠ કાંકરાથી વધુ મારે મન કશું નથી.”
ભેટમાં મળેલી વસ્તુઓ બ્રાહ્મણપતિ યાજ્ઞવલ્કય જ્યારે પત્ની મૈત્રેયીને વાપરવા દેતા ત્યારે તે કહેતી, “જેનાથી મને મોક્ષ ન મળે તે પૈડા, સાડલાથી મારે શું ? આપી દો કોક ગરીબને !”
ઇબ્રાહીમ જેવો મુસ્લિમ રાજા - હિન્દુ સંતોના સંગ-ઓલા ગૌતમ ગણધર ભગવંતની જેમ - મારો મોક્ષ ક્યારે થશે ? એની ભારે ચિંતામાં પડી ગયો હતો.
ગર્ભમાં રહેલા શુકદેવે માતપિતાને કહ્યું કે, “જન્મ થયા બાદ મારે મોક્ષમાર્ગની સાધના જ કરવી છે. તમે હા પાડો એટલે તરત જન્મ લઉં.”
અગ્નિકાપુત્ર આચાર્યને સર્વજ્ઞ ભગવંતે કહ્યું કે, “તમે ગામપાર વહેતી નદીને હોડીમાં બેસીને પાર કરશો ત્યારે તમને મોક્ષ પ્રાપ્ત થશે.” આ સાંભળીને આવીને પડેલી ભિક્ષાને પડતી મૂકીને તે હોડીમાં બેસવા માટે ઉપાશ્રયેથી નીકળી ગયા હતાં.
મોક્ષને જ ઝંખતા તામલી તાપસે સ્વર્ગમાં જન્મ લેવા માટે નિયાણું કરવાની પ્રાર્થના કરતી દેવીઓને ધૂત્કારીને કાઢી મૂકી હતી.
પોતાના પાંચેય દીકરાઓને માતા મદાલસાએ મોક્ષ અપાવવા માટે સંન્યાસી બનાવ્યા હતાં.
ગજસુકુમાલ મોક્ષ પામવા માટે અધીરા બન્યા હતા. દીક્ષા લઈને ઝટ સ્મશાને જઈને કાયોત્સર્ગમાં ઊભા રહ્યા. કલાકોમાં જ મોક્ષને ભેટી પડ્યા હતા.
આપણો મોક્ષ કેમ નથી થયો ? ભલા ! ખૂંખાર ધાડપાડુ દઢપ્રહારીનો મહિનાઓમાં જ મોક્ષ થાય; ગોશાલકના મોક્ષનો કાળ મર્યાદિત બની જાય, સાધુ- વેષ પહેર્યા વિના ભરતચક્રી આરીસાભુવનમાં, મરુદેવા હાથીની અંબાડીમાં, ગુણસાગર ચોરીમાં, પૃથ્વીચંદ્ર રાજા સિંહાસન ઉપર, ઈલાચી નટ, વાંસડા ઉપર વીતરાગ બની જાય. અને આપણો આત્મા એવો તે કેવો પાપીયો કે તેનો મોક્ષ બારસો ગાઉ દૂર આંટા મારે.
ક્યાં અટકયું ? સિત્તેર વર્ષ પૂર્વે અમદાવાદની કાપડની મિલના બધા સંચા એકાએક અટકી પડયા હતા. કોઈ ગામઠી ઇજનેરે તેને ચાલુ કરી દીધા હતા. આ માટે તેણે પહેલેથી દસ હજાર રૂપિયા ચાર્જ લઈ લીધો હતો. જે
