________________
આત્મા કર્મનો કર્તા છે. કર્મનો ભોક્તા છે.
૯૧
અનંત અંશો બહાર કાઢ્યા. એમને સૃષ્ટિ ઉત્પન્ન કરીને તેમાં છૂટા મૂક્યા.” આની સામે આશ્ચર્ય એ વાતનું થાય છે કે ઈશ્વરને કંટાળો, ઉત્સુકતા વગેરે હોઈ શકે ખરાં ? છતાં એ બધું માની લેવાય તો નવો સવાલ થાય કે તેણે અનંતા જીવો ઉત્પન્ન કર્યા તે બધા ઉત્પત્તિની ક્ષણે શુદ્ધ હતા 3 અશુદ્ધ ?
જો શુદ્ધ હોય તો તે જ ક્ષણે તેઓ મોક્ષભેગા કેમ થઈ ન ગયા ? જો એમ કહેવાય કે ઈશ્વરે તેમને કર્મો ચોંટાડવા સાથે અશુદ્ધ ઉત્પન્ન કર્યા તો આ ખૂબ આશ્ચર્યની વાત છે કે જીવોને કર્મો ચોંટાડીને સંસારમાં મૂક્યા તેથી તે જીવો પશુ, નારક, ગરીબ, રોગી વગેરે - કર્મો પ્રમાણે થઈને કેટલા બધા હેરાન થયા ?
મહાદયાળુ ઈશ્વરે આવું શા માટે કર્યું ?
ચાલો, એ પણ વાત સ્વીકારી લઈને આગળ સવાલ કરું કે જીવોને તો ઈશ્વરે ઉત્પન્ન કર્યા પણ ઈશ્વરને કોણે ઉત્પન્ન કર્યો ? શું બીજા ઈશ્વરે ? તો તે બીજા ઈશ્વરને કોણે ઉત્પન્ન કર્યો ? શું ત્રીજા ઈશ્વરે ? આમ વિચારતાં તો અનંતા ઈશ્વરો થાય. આમ અનવસ્થા દોષ આવે. અને જો લાખમા, કરોડમા કે અબજમા નંબરના ઈશ્વરને કોઈએ ઉત્પન્ન કર્યો નથી; એ અનાદિકાળથી છે એમ કહેવાય તો તરત સવાલ થાય કે આમ કરવા કરતાં દરેક જીવને જ અનાદિ - અનુત્પન્ન શા માટે ન માનવો ? ઈશ્વરનું કર્તૃત્વ માનવાનું ગૌરવ શા માટે કરવું ?
એટલે આટલાં તારણો નિશ્ચિત થાય છે.
(૧) જીવને કે જગતને કોઈ ઉત્પન્ન કરતું નથી. તે અનાદિકાળથી છે. (૨) ઉત્પત્તિકારક તરીકે ઈશ્વરને માનવાની જરૂર નથી. ઈશ્વર જગત બનાવતા નથી; પણ જંગતનું વિનાશી વગેરે સ્વરૂપ છે તે બતાડે છે અને તે રીતે જીવોને તેનાથી વિરક્ત બનાવે છે.
(૩) અંતે પણ ઈશ્વરને જીવોના કર્મ સામે જોવું પડે છે માટે કર્મોનું જ કર્તૃત્વ ગણવું જોઈએ. ઈશ્વરને કત્વ સોંપવું ન જોઈએ. તેમ થતાં ઈશ્વર પર તિરસ્કાર થાય. ચાર દીકરી ઉપર એક બાબો જન્મે અને તે લાડકો દીકરો આઠ વર્ષની ઉંમરે એક્સિડંટ થતાં મરી જાય તો તેને ઈશ્વરે મારી નાંખ્યો! જેવી ઈશ્વરની ઇચ્છા : આવું પ્રતિપાદન કરવામાં પશ્ચિમની ભોગરસની ઝેરી હવામાં ઊછરતી નવી પેઢીને તો ઈશ્વર પ્રત્યે અત્યંત ધિક્કાર થઈ જાય. જો યુદ્ધો, અતિવૃષ્ટિ, અનાવૃષ્ટિ, મરણ, ગરીબી, બેકારી, પશુત્વ વગેરે
