________________
જૈન તત્વજ્ઞાન સરળ ભાષામાં
ઈશ્વર ઊભાં કરતાં હોય તો તેમના પ્રત્યે જરા ય શ્રદ્ધા કે સ્નેહ ન રહે. ઊલટો ધિક્કાર ઊભો થાય.
સવાલ થાય કે જો ઈશ્વર દયાનો સાગર હોય અને પાછો સર્વશક્તિમાન હોય તો શા માટે કોઈને મોત વગેરે આપે ? જો એમ કહેવાય કે, “તે જીવે દુષ્ટ કર્મો બાંધ્યાં હોવાથી તેને મોત વગેરે ઈશ્વરે દેવાં પડે છે.” તો સવાલ થાય કે ઈશ્વર સર્વશક્તિમાન પણ છે, તો તે પોતાની શક્તિથી તે જીવોનાં દુષ્ટ કર્મોનો નાશ કેમ કરી ન દે ? જેથી મોત વગેરેની સંભાવના જ ન રહે.” મહાદયાળુ પરમાત્મા બીજાના મોત વગેરે કરે ? અરે ! આપણા જેવો સામાન્ય સજન પણ કોઈના દુઃખને ઇચ્છતો નથી.
અઠ્ઠાવીસ વર્ષની, સતી સાવિત્રી જેવી પત્નીએ; વહાલા પતિની જન્મદિવસની ઉજવણીની પાર્ટીનો આરંભ કરતાં જ પતિ ગુમાવ્યો : તેના મોંએ પત્નીએ કૉફીનો ગ્લાસ અડાડ્યો કે તે જ ક્ષણે પતિ હાર્ટફેઇલ થયો. પતિ અત્યંત માનવતા પ્રેમી હતો, પત્ની અત્યંત પતિવ્રતા હતી છતાં આમ કેમ થયું ? તેના હિન્દુ સંસ્કાર પ્રમાણે તેણે માન્યું કે, ઈશ્વરે તેના પતિનો જીવ લીધો છે, આથી તે ઈશ્વર પ્રત્યે અતિશય ક્રોધે ભરાઈ. છ માસ સુધી તે લવારો કરતી રહી, “Dam with God!” આવો તે કેવો ક્રૂર ઈશ્વર ! મારા જુવાન પતિને ઉઠાવી લેતાં એને દયા કે શરમ ન આવી? કોઈ બુઢિયા પતિને કેમ ન ઉપાડ્યો ?” આ બાઈ સહુને આવા સવાલો કરતી ગાંડપણ જેવી દશામાં સરકી ગઈ.
એક વાર કોઈ જૈન બહેન તેને મારી પાસે લાવ્યા. મેં જૈન ધર્મનું ઈશ્વર અને કર્મ અંગેનું સ્વરૂપ સમજાવ્યું. તેને ખૂબ સમાધાન મળ્યું. તેણે જાણ્યું કે, “તે બધું કર્મથી બન્યું છે. આમાં ઈશ્વર ક્યાંય વચ્ચે આવ્યા નથી.” ત્યારે તેને ઈશ્વર પ્રત્યે પુનઃ આસ્થા પ્રગટ થઈ.
ગીતામાં શ્રીકૃષ્ણે કહ્યું છે કે “ધર્મી દુષ્ટ લોકોનો સંહાર કરવા માટે હું વખતોવખત ધરતી ઉપર આવીને જન્મ લઈશ. મારા ભક્તોની ભીડ ભાંગવા માટે હું આવતો રહીશ.”
આ વિધાન એટલા માટે જૈન દાર્શનિકોને માન્ય નથી કે આમાં ઈશ્વરમાં રાગ અને દ્વેષ જોવા મળે છે. ઈશ્વર તો સર્વથા વીતરાગ હોય. જો સંસારી જીવની જેમ તેમને ય રાગ, દ્વેષ થતાં હોય છતાં તે ઈશ્વર કહેવાતા હોય તો આપણે બધા ઈશ્વર શા માટે નહિ ?
