________________
૬૮
જૈન તત્ત્વજ્ઞાન સરળ ભાષામાં
જોઈએ જેની વિપરીત અસર સંતાનો ઉપર પડે..
ચાંપરાજવાળો બહારવટિયો જ્યારે ત્રણ-ચાર વર્ષનો હતો ત્યારે તેના દેખતાં જ તેના બાપે તેની બાને ગાલ ઉપર લાડથી માત્ર ટપલી મારી. બાને ખબર પડી ગઈ કે દીકરો તે ચેષ્ટા ભાળી ગયો છે. “હાય! હવે આ બાળકમાં કેવા ખરાબ સંસ્કાર પડશે ?” એ વિચારે અને આઘાતે તે જીભ કચરવા લાગી. રાત થતામાં જીભ કચરી નાંખી મોત ભેટી લીધું !
પોતાના સંતાનોની જિંદગી તેમનો બાપ બરબાદ ન કરી બેસે તે માટે ગંગાએ શાન્તનુ નામના રાજકુમાર સાથે લગ્ન કરતાં શરત માન્ય કરાવી હતી કે તે જે આજ્ઞા કરે (અલબત્ત સંતાનોના સંસ્કરણના વિષયમાં) તે તેણે માન્ય રાખવી.
આ શરતનો ભંગ થયો. ગંગાની ના ઉપર શાન્તનું શિકાર કરવા ગયો કે તરત ગંગા પોતાના દીકરા ગાંગેયને લઈને પિયરભેગી થઈ ગઈ !
મયણાસુંદરીને તેની માતા અને તેના પાઠક અત્યંત સંસ્કારી હતાં તો કેવી સરસ - સંસ્કારસંપન્ન - તૈયાર કરી હતી. તેની બહેન સુરસુંદરીમાં આથી ઊંધું થયું કેમકે મા અને પાઠક અત્યંત વિચિત્ર હતાં. - જેની પરલોક તરફ સતત દૃષ્ટિ રહેતી હોય તે આત્મા પાપથી ધ્રૂજતો હોય. બનતા સુધી તે પાપ કરે નહિ, છતાં જે પાપો થાય તેમાં તે કરતી વખતે પણ ધ્રૂજારી અનુભવતો હોય, પાપ કર્યા પછી માથું પછાડીને રડતો હોય. એવા આત્માને કેસરીઆ, કઢાયા દૂધ પીવડાવવાથી તો તેનું લોહી થવાનું તો દૂર રહ્યું પણ દેહમાં રહેલા લોહીનું તીવ્ર પશ્ચાત્તાપની અસરમાં પાણી થઈ જાય.
ધર્મી માણસના અંતરંગ લક્ષણમાં પાંચ ગુણો ષોડશક પ્રકરણમાં જણાવેલ છે. ઔદાર્ય, દાક્ષિણ્ય, પાપનફરત, નિર્મળ તત્ત્વજ્ઞાન અને લોકપ્રિયંત્વ..
આમાં સૌથી મહત્ત્વનો ગુણ પાપધિક્કાર છે. જેને પાપો પ્રત્યે તિરસ્કાર નથી તે સદ્દગૃહસ્થ નથી, સમ્યગુદૃષ્ટિ નથી, શ્રાવક કે સાધુ પણ નથી.
જેના મનનાં પરિણામો નિષ્ફર થયાં હોય તે આત્મામાં પાપો પ્રત્યે નફરત કદી ન થાય. કોમળ પરિણામમાં જ ધર્મ છે.
ભૂલો તો કોની ન થાય ? " જેની ભૂલ જ ન થાય તે તો ભગવાન કહેવાય. આજે કોણ ભગવાન છે? માણસ તો ભૂલ કરે જ. ભલે... પણ ભૂલ થયા બાદ તેનો પુષ્કળ ઘોર પશ્ચાત્તાપ તો હોવો
