________________
આત્મા કર્મનો કર્તા છે. કર્મનો ભોક્તા છે.
૪૯
બાંધી દીધેલાં કર્મોને ખતમ કરી નાંખવા માટે જ્યાં સુધી તે ઉદયમાં આવ્યા નથી; જ્યાં સુધી તેમનો અબાધાકાળ ચાલે છે ત્યાં સુધીમાં તપ, જપ, પ્રાયશ્ચિત્ત, ધ્યાન, સ્વાધ્યાય, ભક્તિ વગેરે દ્વારા તેમને ખતમ જ કરી નાંખવા જોઈએ. જેથી સંભવિત કેન્સર વગેરે રોગો, ઉપાધિઓ, નારક વગેરે દુર્ગતિઓનું નિવારણ થઈ જાય..
વાહ.. કેવો હાશકારો થઈ જાય ! કેવી મજા પડી જાય !
આમાં ય જે કર્મો છટકી ગયા (ભવિતવ્યતાને કારણે) તે ઉદયમાં આવી જાય. તે વખતે તેમને સમાધિથી ભોગવ્યે જ છૂટકો. પરમાત્મા મહાવીરદેવના પચ્ચીસમા ભવની કર્મો સાથે થયેલી ઝપાઝપીમાં જે નિકાચિત અને તીવ્ર અનિકાચિત કર્મો છટક્યાં (ક્ષય ન પામ્યા) તે બધા સત્યાવીસમા ભવે સાધનાકાળમાં ઉદયમાં આવ્યા. અરે ! ભગવાન બની ગયા પછી જે અસંભવિત હતું તે ય બન્યું. પરમાત્માને લાગટ છ માસ સુધી અશાતા વેદનીય(અઘાતી કર્મ)નો ઉદય થયો, લોહીના ઝાડા લગાતાર ચાલ્યા.
ખેર ! અબાધાકાળ એ ગોલ્ડન પિરિયડ તો ખરો જ. એમાં જબરદસ્ત પુરુષાર્થ કરાય તો ઘણાં બધાં કર્મોનો ખાત્મો બોલાવી શકાય. રસ બંધ :
આપણે પ્રકૃતિબંધ અને સ્થિતિબંધ જોયા. હવે રસબંધ જોઈએ. કષાય કે યોગના કારણે કાશ્મણ સ્કંધો જીવને જ્યારે એંટે ત્યારે જેમ પ્રકૃતિબંધ અને સ્થિતિબંધ થાય તેમ રસબંધ પણ થાય.
રસ એટલે ચીકાશ. રસ એટલે તીવ્રતા. પ્રકૃતિબંધ વગેરે ચાર બંધોમાં રસબંધનું મહત્ત્વ સૌથી વધુ છે. કર્મની પ્રકૃતિ (આઠ) ગમે તે નક્કી થાય... બહુ વાંધો નહિ.
કર્મની સ્થિતિ ગમે તેટલી (એક અન્તર્મુહૂર્તથી માંડીને તેત્રીસ સાગરોપમ સુધી) બંધાય... બહુ વાંધો નહિ.
પણ રસ જો તીવ્ર થઈ જાય (પાપકર્મોમાં) તો મુસીબતનો પાર નહિ. એકઠાણીઓ, બે ઠાણીઓ, ત્રણ ઠાણીઓ અને ચાર ઠાણીઓ એમ ચાર પ્રકારના - વધુ ને વધુ તીવ્ર બનતા - રસો હોય છે.
મનનાં પરિણામ ઉપર આ રસબંધ થાય. જેમ કે પાપકર્મ કરતાં જો બહુ રસ ન હોય - વેઠ જેવું થતું હોય - તો તે કર્મમાં એક ઠાણીઓ જ
ત.જ્ઞા-૪
