Darshanachar

Author(s): Yugbhushanvijay
Publisher: Gitarth Ganga

Page 13

હોય. એકેંદ્રિયથી અસંજ્ઞી પંચેંદ્રિય સુધીના ભાવોમાં જ મોટાભાગની જીવરાશિ સબડે છે. કુલ જીવસૃષ્ટિમાંથી ૯૯.૯૯% જીવો અસંજ્ઞી અવસ્થામાં સબડે છે. સંજ્ઞી પંચેંદ્રિયમાં તો મહાસાગરમાં બિંદુ કરતાં પણ ઓછા છે. ધર્મ પામે તો સંજ્ઞી અવસ્થામાં જ પામે. હવે સંજ્ઞી અવસ્થામાં પણ પશુસૃષ્ટિ કૂતરાં-બિલાડાં-દેડકાં-કબૂતર વગેરે કેટલાં? તે જીવોને ધર્મનો. પડછાયો પણ જીવનમાં મળતો નથી. કેમ કે પશુભવ એવો છે કે જ્યાં પ્રાયઃ કરી ધર્મસામગ્રીનો અવકાશ નથી. નરકગતિમાં ધર્મ પામનારા ઓછા. એટલે એક મનુષ્યભવ જ એવો છે, જ્યાં ધર્મપ્રાપ્તિનો અવકાશ-સામગ્રી વધારે મળે છે. પણ અહીં પણ સંપત્તિ, સત્તા વગેરે બીજી બીજી વસ્તુની જરૂરિયાત મહત્ત્વની લાગે છે, પણ ધર્મની આવશ્યકતા-ભૂખ બહુ ઓછા જીવોને હોય છે. માટે આ ભવમાં પણ ધર્મની શોધ કરનારા કે શુદ્ધ ધર્મનું આચરણ કરનારા કુલ માનવસૃષ્ટિના ૦.૧% પણ ન આવે. તેમાં પણ મોટા ભાગનાને તો ધર્મ ન મળ્યો હોય તો પણ વાંધો નથી. ઘણાને વારસામાં જે મળ્યો હોય તે પકડી લે. વળી વારસાથી મળેલા ધર્મને પણ Mature(પરિપક્વ) થઈ સમજે નહીં કે આ જ ધર્મ કેમ પાળવાનો, બીજો કેમ નહિ? ધર્મનું રહસ્ય વગેરેનો વિચાર કરી, ધર્મની ઓળખ કરી ધર્મની પસંદગી કરનારા દુનિયામાં કેટલા? સાચા ધર્મના શોધક કેટલા? જીવનમાં ખોરાક-પાણી વિના ન ચાલે તેમ જીવનમાં ધર્મ વિના પણ ન ચાલે તેવું માનનારા કેટલા? આવું માને અને તેના કારણે ધર્મની ભૂખ-જરૂરિયાત લાગે તો પણ, તેમાં તપાસી-શોધી સ્વીકારનારા ઓછા મળશે.
જૈનશાસનમાં દર્શનાચારમાં તો પાયામાં ધર્મની શોધક વ્યક્તિની જરૂરિયાત ઊભી થાય છે. કેમ કે પહેલો જ દર્શનાચાર શું છે? દેવ-ગુરુ-ધર્મના વિષયમાં નિઃશંક અને એકાંત નિશ્ચયવાળા થવાની વાત છે. આનો અર્થ શું? દેવ-ગુરુ-ધર્મ ત્રણેયની પરીક્ષા કરી, તેમને ઓળખી, તેમના સ્વરૂપને સમજી તેમની બાબતમાં સુનિશ્ચિત દઢ નિર્ણયવાળા બનવાનું છે. તેમના સિવાય આરાધવા-ઉપાસવા લાયક કોઈ તત્ત્વ સંસારમાં છે જ નહિ, તેવો હાડોહાડ તત્ત્વનિર્ણય થવો જોઈએ. અને તે થાય તો જ સમજવાનું કે જીવનમાં પહેલો દર્શનાચાર આવ્યો. દર્શન-પૂજન કરતાં જીવનમાં દર્શનાચાર પામ્યા કે નહિ તે તપાસવા માટે આ પહેલી કસોટી છે. જીવનની ઘણી બાબતોમાં તમે ચોક્કસ નિર્ણય કરી બેઠા છો કે, આમ જ કરાય, આમ જ થાય, આના વિના તો ન જ ચાલે; તેમ ધર્મના વિષયમાં દેવ-ગુરુ-ધર્મતત્ત્વના ચોક્કસ નિર્ણય બંધાઈ ગયા છે? કે બાંધવાના બાકી છે? ઇશ્વરના સ્વરૂપ બાબતમાં ચોક્કસ નિર્ણય છે? કે ડગુમગુ છો? પૂ.હેમચંદ્રાચાર્યજી મ. લખે છે કે આ દુનિયામાં અમને તો ખાત્રી થઈ ગઈ છે કે, વીતરાગ સિવાય બીજા કોઇ પરમાત્મા હોઈ શકે જ નહિ. તેઓનો જમાનો નાસ્તિકોનો જમાનો નહોતો. અત્યારે તો નાસ્તિકોનો યુગ છે. ધર્મની વાત કરનારો આજે વેદિયો, અંધશ્રદ્ધાળુ ગણાય. હાઇલી એજ્યુકેટેડક્લાસમાં દા.ત. ૫-૨૫ડૉક્ટર્સ, એજીનીયર્સ વચ્ચે જઈ તમે કહો કે હું ઈશ્વરમાં માનું છું, તો તેમના પર તમારી શું છાપ પડે? વેદિયો આવ્યો છે, તેમ જ ને? આનો અર્થ ધર્મમાં શ્રદ્ધા રાખવી તે પછાતપણાની નિશાની છે ને? આવા યુગમાં બીજા ધર્મવાળા અને જૈનધર્મવાળાને શાસ્ત્રાર્થનો પ્રશ્ન નથી. જયારે પૂ.હેમચંદ્રાચાર્યજીના યુગમાં દરેક ધર્મવાળા પોતપોતાના ધર્મની શ્રદ્ધામાં દટતાવાળા
* એક ક
ક ક ક ક ક રોક ક ક
૮
ક ક ક ક ક ક
દ નાચાર)