Darshanachar

Author(s): Yugbhushanvijay
Publisher: Gitarth Ganga

Page 94

સુલસા, અંબડને દઢ કરવામાં તેના વ્યવહારથી કારણ બની ને? અંબડપરિવ્રાજક ધર્મ પામેલો જ હતો અને પ્રભુએ તેને સ્થિર કરવા સુલસા પાસે ધર્મલાભ કહેવા મોકલ્યો છે. તે બુદ્ધિશાળી છે એટલે થયું કે આ બાઇમાં શું વિશેષતા છે કે ભગવાને તેને સ્પેશીયલ ધર્મલાભ કહ્યો છે? વિશેષતાની તપાસ કરવાનું નક્કી કર્યું છે. પોતે મહાવીર ભગવાનનો અનુયાયી બન્યો છે, પણ વેશ સંન્યાસીનો છે. સંન્યાસીને સમાજ પાસે ભિક્ષા માંગી જીવન જીવવાનો વ્યવહાર છે અને તે વખતે સુલતાનો ઉચિત વ્યવહાર જોઈ ધર્મમાં દઢ થયો છે. સુલસા ધર્મ પમાડી શકે છે તે પણ મહાવીર ભગવાનના અનુયાયીને- શ્રાવિકા સંન્યાસીને ધર્મ પમાડી શકે છે. તેનામાં આ વિશેષતા છે. કારણ? વિચક્ષણ છે, તત્ત્વજ્ઞાની છે, તત્ત્વ ભણેલી છે.
દમયંતી-મયણા પણ પ્રભાવક શ્રાવિકાઓ છે. વિવેકશક્તિ, બોધ, પુણ્યપ્રકૃતિ એટલી હોય કે ભગવાનના શાસનની જાહોજલાલી કરે. આ બધી ગીતાર્થ શ્રાવિકાઓ હોઈ તેમનામાં પ્રભાવતાનો ગુણ છે. ચંપાશ્રાવિકા પ્રભાવક હતી માટે અકબરને દેવ-ગુરુ-ધર્મની ઓળખ આપી શકી, આ રીતે રાજવી જેવા પ્રતિભાશાળીને પ્રભાવિત ક્યારે કરી શકે? પહેલાં તો પોતે એટલા જાણકાર જોઇએ, પછી બીજી શક્તિઓ જોઇએ. અનેક ગુણથી ભરેલાં હોય તો જ શ્રાવક-શ્રાવિકા પ્રભાવક બની શકે. તમારા પરિચયમાં કેટલાય નાસ્તિક આવે, તેમને આસ્તિક બનાવી શકો ખરા? ફક્ત પ્રસંગે જ એવી માર્મિક ટકોર કરો, કે જે સામાના હૃદયમાં ઉતરી જાય તો તે ધર્મ પામી શકે. તમારી વાત કંઇ વિશેષ-અજોડ લાગે અને તમારાં વિશેષ શક્તિ-પુણ્ય હોય, તો તમે પણ બીજાને ધર્મ પમાડવામાં કારણ બની શકો અને તમારા દ્વારા પણ ભાવપરોપકાર થાય. પ્રભાવકતા લાવવા બોધ જોઇએ. તમારા મિત્રો સાથે જે વ્યવહાર કરો તે ફાયદામાં ક્યારે થાય? કુણી લાગણીનો ઉપયોગ કરીને કોઇવાર પ્રસંગે સાચી વાત કરો, તો તેના હૃદયમાં ઊતરી જાય. આમાં એક તો આવડત જોઇએ અને બીજું કુણી લાગણી જોઇએ, પછી બલિદાનની ભાવના જોઇએ. આ બધું હોય તે આ કરી શકે. પરમપદ સુધી આ પ્રભાવના નામનો દર્શનાચાર પહોંચાડી શકે.
• પ્રભાવના નામના દર્શનાચારથી તમે ભવોભવ દર્શનગુણ પામવાના અને તેનાથી વિખૂટા કદી થવાના નહિ, અને કલ્યાણનો માર્ગ પ્રદાન કરવાની તમારી ભાવનાથી તમારો મોક્ષમાર્ગ નિષ્ફટક બને. તમને ભવોભવ ધર્મ મળે અને પાંચ-પચ્ચીશ ભવમાં નિર્વિને પાર પામી મોશે પહોંચી જાઓ. જો તમારું માનસ પલટો તો આવો ઉચ્ચ કક્ષાનો દર્શનાચાર આવે. ધર્મની સાચી વાત કે સિદ્ધાંત સામાના હૃદયમાં ઉતારી દો તો ભાવપરોપકાર થઈ શકશે. ઘણું બલિદાન આપો ત્યારે પ્રભાવનાનો ઉત્કૃષ્ટ દર્શનાચાર પાળી શકો અને તો જ દર્શનગુણ અસ્થિમજ્જાવત્ વણાઈ જવાનો.
અનુપમાદેવી કલિકાલનાં શ્રાવિકા છે, છતાં અત્યારે તે બધું પામી ગયાં છે ને? કેમ? અનુપમાદેવીના ભાવમાં અનુપમાદેવીએ દીક્ષા લીધી નથી, ફક્ત શ્રાવકાચાર જ પાળ્યો છે. તેમના અણુવ્રતો અને આચાર જોઇને બીજા મોઢામાં આંગળાં નાંખે તેવો વિશુદ્ધ આચાર-ધર્મ તેમનો હતો. એટલે બધું પામી ગયાં અને ઠેકાણે પડી ગયાં. તમે તેના સોમા ભાગનો પણ વિશુદ્ધ ધર્મ કરો છો? તો પછી તેનું ફળ ક્યાંથી મળે? વિશુદ્ધ ધર્મ વિધિપૂર્વક સેવાય તો ફળ આવતાં વાર લાગતી નથી. દમયંતી પણ થોડા ભવમાં કલ્યાણ કરી મોક્ષે જનાર છે.
દર્શનાચાર) ક
(
૮૯
)
ક
ક
ક
ક
ક
ક
ક
ક
ક
ક