________________
ઉપાય નથી..
સભા - શિખરજી જાત્રા કરવા જતાં પહેલાં ભોમિયાજીનાં દર્શન કરવા જાય છે ને? સાહેબજી - ભોમિયાજીને માનવાની વાત મંજૂર છે, કેમ કે તેમના માટે કહેવાય છે કે તે તીર્થના રક્ષક છે, અને રક્ષક તરીકે વચન આપ્યું છે અને ભગવાનના ભક્ત છે. તમે દર્શન કર્યા વિના જાવ અને ભૂલા પડશો કે નહિ તે બીજી વાત, પણ તમે ભગવાનની ભક્તિ કરવા નીકળો તો રસ્તામાં સાધર્મિક મળે તો આદર કરવાની તમારી ફરજ ખરી ને? અહીંયાં પણ પહેલાં ભગવાન, પછી ગુરુ, પછી સાધર્મિકને પણ હાથ જોડવાના છે ને? એટલે સાધર્મિક રસ્તામાં મળે પછી તો, સામાન્ય સાધર્મિક હોય તો પણ તેના પ્રત્યે સદ્ભાવ પ્રગટ કરવાની ફરજ છે, તો શાસનમાન્ય દેવી-દેવતાની ભક્તિ કરવાની ફરજ ખરી ને? અને તે ચૂકે તો પાપ લાગે જ. હા, આપણે ત્યાં બંને વાત છે. ઘણા એકતરફી અતિરેકવાળા થઈ ગયા અને બોલવા લાગ્યા કે જૈનશાસનમાં ભગવાનનું જ સ્થાન છે, દેવી-દેવતાનું નહીં. આ વાત પણ ખોટી છે. આપણે ત્યાં દેવી-દેવતા તીર્થકરોના સમવસરણમાં આવતા, અને ભગવાનની હાજરીમાં જ શાસનના અધિષ્ઠાયક દેવની સ્થાપના થતી; પણ ગમે તે દેવી-દેવતાનું સ્થાન નથી. ભગવાનના પરિકરમાં નવગ્રહ આદિ દેવી-દેવતાને ભગવાનના ચરણરજની જેમ ભગવાનના ચરણ પાસે મૂકવામાં આવે છે.
સભા - નવગ્રહને કેમ? સાહેબાજી - ભગવાનના ભક્ત છે માટે. તે બધા ખડે પગે ભગવાનની સેવામાં હાજર રહે છે, અને તમે બધા ખડે પગે તેમની સેવામાં હાજર રહો છો? ઘણી પ્રાચીન મૂર્તિ છે કે જેમાં પદ્માવતીના માથા પર પાર્શ્વનાથ ભગવાનની મૂર્તિ હશે. આપણે ત્યાં બહુમાન વગેરેનો આચાર કેવો છે? જે વ્યક્તિની જેટલી કક્ષા હોય તેટલું તેના પર બહુમાન રખાય. ઓછું બહુમાન રાખો તો પણ મિથ્યાત્વ લાગે અને વધારે બહુમાન રાખો તો પણ મિથ્યાત્વ લાગે. ગુરુને ભગવાનથી ઊંચા માનો તો પણ પાપ લાગે અને શ્રાવકથી નીચા માનો તો પણ પાપ લાગે.
સભા સામાયિકમાં દેવ-દેવીની સ્તુતિ થાય? સાહેબજી - થાય, કેમ કે તેમના ગુણની સ્તુતિ કરવામાં શું વાંધો? નહિતર તો પછી કોઈએ માસક્ષમણ કર્યું હોય, અદ્ભુત જ્ઞાન-ધ્યાન કર્યા હોય કે ઊંચાં દાન આપ્યાં હોય, તો પણ અમારાથી વખાણ ન કરાય. અમે મહાશ્રાવકનાં દષ્ટાંત આપીએ છીએ. અરે! ભગવાને સ્વમુખે આનંદશ્રાવક આદિની પ્રશંસા કરી છે. જો સારા શ્રાવકની પણ અમારાથી પ્રશંસા ન થાય તો આદર્શ તરીકે સારા શ્રાવકો પણ ઉપદેશમાં રજૂ ન કરી શકું. હા, મારાથી શ્રાવકોને પગે ન લગાય. તપસ્વી, દાનવીર શ્રાવક હશે તો તેનાં વખાણ કરીશ, તેનાં દાંત આપીશ કે અનુમોદના કરીશ; પણ હાથ જોડું? ગમે તેટલા ત્યાગી-તપસ્વી હોય પણ સાધુ કરતાં તો નીચલી ભૂમિકામાં ને? દેવી-દેવતાને સાધુ-સાધ્વી પગે ન લાગે, પણ તેમની સ્તવના કરી શકે દર્શનાચાર) ક ક ૯૭ ક ક ક ક ક ક ક & શકે
