________________
સમજવામાં પ્રજ્ઞાવાનોની પણ કસોટી થાય. અતિ ગંભીર તત્ત્વ છે. ગંભીરતાને પામવા અનહદ બહુમાન સાથે પ્રયત્ન કરશો તો ક્ષયોપશમ થશે, અને પછી તો આ ભૌતિક બધું કચરો લાગશે અને ધર્મનો મર્મ સમજાશે. વિજ્ઞાનની અને બીજી બધી બાબતો તુચ્છ લાગશે. ગમે ત્તેટલું સાયન્સમાં નવું નવું આવે, તે ય પછી તમને કચરો લાગવા માંડશે, અહિતકારી જ લાગશે, ધર્મ જ કલ્યાણમાર્ગ લાગશે. તમે ધીરેધીરે ક્ષયોપશમ કરીને સમજતા થશો તો આ ભવમાં જીવતાં શાંતિ અને મરતાં પણ શાંતિ. પરલોકમાં પણ સાથે આવે તેવી કોઇ વસ્તુ હોય તો તે આ ધર્મ જ છે. આ ભવમાં, પરભવમાં એકાંતે કલ્યાણકારી ધર્મતત્ત્વ જ છે, એવા બહુમાનથી ધર્મ કરશો તો ક્ષયોપશમ થશે.
તા. ૦૪-૦૨-૯૮, મહા સુદ આઠમ, ૨૦૫૪, બુધવાર
અનંત ઉપકારી અનંત જ્ઞાની શ્રી તીર્થંકર પરમાત્માઓએ જગતના જીવમાત્રને કલ્યાણની સામગ્રી પૂરી પાડવા આ ધર્મતીર્થની સ્થાપના કરી છે.
કોઇ જીવ એવો નથી જેના માટે કલ્યાણની સામગ્રી આ શાસનમાં ન હોય, છતાં જીવને ભાવથી આ શાસનની પ્રાપ્તિ થતી નથી, તેથી તેનું કલ્યાણ થતું નથી. તેથી ભાવથી તેને શાસન પમાડવું એ જ શ્રેષ્ઠ પરોપકાર છે. પારાવાર યાતનાઓ ભોગવી આ જીવ એવો થઇ ગયો છે કે, તેને ખબર પણ નથી કે તેણે કેટલું વેઠ્યું છે. જો તે જાણે તો થઇ જાય કે આ સંસારમાં જરાયે રહેવા જેવું નથી. પણ જીવને કંઇ યાદ જ રહ્યું નથી. એક નાનું સરખું દુઃખ પણ વેઠાતું નથી તો ખરેખર આપત્તિઓનો વરસાદ થશે, ત્યારે શું થશે તેની જરાયે ચિંતા નથી. ખાલી વર્તમાનમાં જ રાચે છે તે ટૂંકી દૃષ્ટિવાળા નાસ્તિકો છે. તેની અપેક્ષાએ પરલોકની સૂઝવાળા દીર્ઘદ્રષ્ટિવાળા છે. મોટા માણસો સ્ટેટસ અને ડીગ્રી લઇને ફરતા હોય તેનાથી તમે ડઘાઇ જાઓ છો, પણ તમને થવું જોઇએ કે તેમને ભાન નથી કે, આગળ તેમનું શું થશે. તમને આવા જીવોની દયા આવે તો તમારી પાસે સાચી દષ્ટિ છે. મૂર્ખાઓ કે જે ધર્મનો પડછાયો લેતા નથી, તેમના પ્રત્યે તમને કરુણાનો-દયાનો ભાવ આવવો જોઇએ. મને ધર્મ મળ્યો,; એટલે મારી પાસે સમજણ આવી છે અને આ લોકોને ભાન નથી થતું, તેવું જો તમને થાય તો તમે ધર્મ પામ્યા છો, તેમ માનવું. તેમાંયે લાયક જીવો ધર્મ પામે તો સારું, એવી ભાવનાથી તેમને ધર્મ પમાડવાની ભાવના સમ્યદૃષ્ટિ આત્માને થાય. જેને સાચો ધર્મ બીજા જીવોને પમાડવો હોય તેને આઠમા પ્રભાવના દર્શનાચારની જરૂર પડવાની. આજ સુધીમાં જીવો ધર્મ પામ્યા છે તેમાં કારણ શું? સમ્યગ્દષ્ટિઓનો પ્રભાવના દર્શનાચાર. ખાલી ધર્મ પકડાવી દેવાનો નથી, પણ પમાડવાનો છે. નહીંતર તીર્થંકરોને ગામેગામ વિચરવાની શું જરૂર હતી? તેથી જ તો તીર્થંકર ભગવંતો ગામેગામ વિચરી દરરોજ બે પ્રહર દેશના આપે છે. વધારે સમય થાય તો જુદી વાત. હવે પરોપકાર માટેનો શ્રમ કેટલો? ભગવાન આટલો બધો શ્રમ કેમ કરે છે? તેની પાછળ કારણ શું? ભગવાન જાણે છે કે ધર્મ પમાડવો હોય તો ઉપાય આ
( દર્શનાયાર)* * * * * *
૯૩
米米
વ્યાખ્યાન૧૪
**
