Darshanachar

Author(s): Yugbhushanvijay
Publisher: Gitarth Ganga

Page 23

ધર્મ-અધર્મનું શાસ્ત્રમાં ફળ બતાવ્યું છે, તેના પર પૂર્ણ વિશ્વાસ નથી. જો વિશ્વાસ હોય તો ધર્મઅનુષ્ઠાન કરવા પડાપડી કરે. અમે વ્યાખ્યાનમાં ધર્મઅનુષ્ઠાન કરવા હેજ આગ્રહ કરી પકડી પકડીને બેસાડવાનું ચાલુ કરીએ તો શું થાય? બહાર જઈ મને પણ વગોવોને? અત્યારે ધર્મમાં ઓછથી પતાવવાની વૃત્તિ હોય છે, કેમ કે હજી ફળનો વિશ્વાસ નથી. સંસારમાં ફળનો વિશ્વાસ છે તેના દસમા ભાગનો પણ ધર્મના ફળમાં વિશ્વાસ નથી. તેથી તર્મ નિવિચિકિત્સા દર્શનાચારથી ઘણા દૂર છો.
અષ્ટવિધિદર્શનાચાર આવી જાય તેને તો થાય છે, જેણે ધર્મનું શરણ સ્વીકાર્યું છે, તેનો કોઇ વાળ વાંકો કરી શકે તેમ નથી. જે કાંઈ કષ્ટ આવે છે તે અધર્મનું ફળ જ લાગે. તેને થાય કે ભૂતકાળમાં અધર્મ ર્યો છે તેનું આ ફળ છે. આ કષ્ટથી દૂર થવું હોય તો ચોવીસ કલાક માટે ધર્મના શરણે રહેવું જોઈએ. તમારે સંસારમાં કાંઈ હોય તો માંગલિંક સાંભળવા માટે આવો છો, ત્યારે અમે માંગલિકમાં શું બોલીએ છીએ? તેમાં અમે કહીએ છીએ. જેનું ધર્મમાં ચોવીસ કલાક મન છે, તેને દેવતા પણ નમસ્કાર કરે છે; લેભાગુને નહિ. . ધર્મમાં મનનો અર્થ સમજો છો? શાસ્ત્ર કહે છે કે, જે કોઈ સાધુ-સાધ્વી-શ્રાવક-શ્રાવિકા ભગવાનની આજ્ઞા પ્રમાણે જીવન જીવે, તો તેનું ચોવીસ કલાક ધર્મમાં મન છે. શ્રાવકો ચોવીસ કલાક પ્રવૃત્તિથી ધર્મમાં ન રહી શકે, પણ તેનું મન ચોવીસ કલાક ધર્મમાં રહી શકે છે. કેમ કે સંસારી છો એટલે સંસારમાં પાપની પ્રવૃત્તિ કરવી પડે, પણ તમે ધારો તો, મન ચોવીસ કલાક ધર્મમાં રાખી શકો છો. તે ભૂમિકામાં રહેલાને દેવો પણ નમસ્કાર કરે છે. કેમ કે દેવતાને પણ થાય છે કે અમે જે નથી કરી શકતા તે આ કરે છે. વળી પૂજ્યભાવ કોને કોના પર થાય? પોતાનાથી વધારે લાયકાતવાળા પર જ થાય ને? પણ તમારા જીવનમાં દેવતા ન કરી શકે તેવી વિશેષ આરાધના-સત્ત્વ છે તે હોય તો દેવતા પણ આવે. ધર્મના ફળમહિમા તરીકે આ પણ એક વાત છે.
તમે માંગલિક સાંભળો છો પણ અમે જે ફળ બોલીએ છીએ તેમાં પણ તમને વિશ્વાસ ખરો? તત્કાલ શું ફળ? તો શુભભાવથી શાંતિ. લાંબે ગાળે પુણ્ય-પાપરૂપે તેના ગુણાકાર રૂપે ભૌતિક ફળો પણ મળશે. તે ફળની ઇચ્છાથી ધર્મ કરો તેમ કહેતો નથી, પણ તે ફળનો વિશ્વાસ ન હોય તો શંકા-કુશંકા વિચિકિત્સા સૂચવે છે. અનુષ્ઠાન કરતી વખતે ફળનો વિચાર કરી કરીને જ પ્રવૃત્તિ કરવાની છે. સફળ પ્રવૃત્તિ તે જ સમજણ-ડહાપણની નિશાની છે. ડાહ્યા-શાણા કોઇપણ પ્રવૃત્તિ કરે તો તેમાં ફળનો વિચાર કરીને જ કરે છે.
સભા - તો ગીતામાં કેમ કહ્યું હશે “ફળની આશા ન રાખ.” સાહેબજી - ગીતામાં કહ્યું છે ને? જૈનધર્મમાં ક્યાં કહ્યું છે? હા, ગીતાની સારી-સાચી વાતો અમે સ્વીકારવા તૈયાર છીએ.
સભા:- કયા રેફરન્સથી આ વાત સત્ય છે? સાહેબજી - ફળની કામનાથી ખોટા રાગ-દ્વેષ કે કલુષિત મન ન કરવું, તેટલા અર્થમાં એન્ગલ(સંદર્ભ) જોડો તો વાત જુદી છે. બાકી અત્યારે તો આપણી ભૂમિકામાં ભગવાન કહે
કકક કકક
(૧૮)
ક ક ક (દનાચાર)