Darshanachar

Author(s): Yugbhushanvijay
Publisher: Gitarth Ganga

Page 67

એક નાસ્તિક હોય, પુણ્ય-પાપની શંકાવાળો હોય, તેની પાસે એવી વાત કરો કે તેના નાસ્તિકતાના વિચારો દઢ થાય, તો તે અપ્રશસ્ત સ્થિરીકરણ થયું. કોઇની પણ અપ્રશસ્ત વિચારધારાને બળ મળે તેવું વર્તન થાય, તો તે વર્તન-વ્યવહારથી અપ્રશસ્ત સ્થિરીકરણ થયું.
સભા :- સંસારમાં રહી આઠે પ્રકારનો દર્શનાચાર સંપૂર્ણપણે પાળવો શક્ય છે? સાહેબજી :- ભગવાનના લાખો શ્રાવકો દર્શનાચાર સંપૂર્ણપણે પાળતા હતા. તમારામાં સત્ય એવા ધર્મ પ્રત્યે પ્રબળ શ્રદ્ધા હોય તો બધું શક્ય છે. જૈનશાસનમાં હરેક ધર્મપ્રવૃત્તિમાં વિશેષણ શું મૂકે છે? ‘યથાશક્તિ’. શક્તિથી ઉપરવટ દાન-શીલ-તપ-ભાવ બધું જ દોષ છે. તમારી શક્તિ પ્રમાણે કરો એટલે સંપૂર્ણ કહેવાય. ધર્મ કરતી વખતે શક્તિ સ્પેરમાં હોય છે કે પૂરેપૂરી વપરાય છે? પણ તમે તો બીજું બધું ગોઠવ્યા પછી જ ધર્મમાં શક્તિ વાપરવાના ને?
તમે આ પ્રતિજ્ઞા કરો કે ક્યાંય પણ ખોટાની મારા મોંએ પ્રશંસા ન હોય. હા, તમારી . શક્તિ ન હોય અને બોલી ન શકો કે, બોલવા જાઓ ને રીસીવ(સ્વીકાર) કરે તેમ ન હોય, તો મૂંગા રહો, પણ ખોટાને સમર્થન આપવાની જરૂર ખરી? આ નક્કી કરો કે જ્યાં ધર્મ-સત્ય હશે ત્યાં જ મારું સમર્થન હશે. પણ તેવું નક્કી કરી શકશો? જે રેન્જમાં તમે છો ત્યાં આટલું કરી શકો ને? પણ તમને થાય છે કે આવો નિયમ કરીએ તો ઘણાં કામ અધૂરાં રહી જાય. કેમ કે તમને સંસારમાં ઉપયોગી લાગે તો વખાણ કરી સામાને ફુલાવો, કામ કરાવી લો અથવા સર્કલમાં બેઠા હો તો ખોટામાં ટાપસી પૂરી લો. તેથી શક્ય છે પણ તમારે કરવું નથી. ભગવાને કહ્યું છે અશક્ય ધર્મનો ઉપદેશ અપાય નહિ. શ્રોતાને અશક્યનો ઉપદેશ આપે તે ઉપદેશક ઉપદેશ આપવા લાયક નથી. તમારી શક્તિ ન હોય તેવા ધર્મની પ્રેરણા કરું તો મને દોષ લાગે, કેમ કે તમે શક્તિની ઉપરવટ જઇ કાંઇ કરો, ને જીવનમાં અનર્થ થાય તો અમને દોષ લાગે. પણ તમે શક્તિમુજબ પણ યોગ્ય ક૨વા તૈયાર નથી, માટે દર્શનાચાર પાળવો મુશ્કેલ છે. ધર્મશાસ્ત્ર તો જીવની ભૂમિકા-લાયકાતને અનુરૂપ શિખામણ-પ્રેરણા આપે છે. અમારે તમને ધર્મના નામે ગમે તેમ અસ્તવ્યસ્ત નથી કરવા, પણ સંસારમાં જ્યાં છો ત્યાંથી ઊંચે લાવવા છે.
સભા ઃ- પાપનો ડર હોય તો?
સાહેબજી :- તે તો રહેવો જ જોઇએ ને? કમાવા માટે વેપાર-ધંધા કરવા બજારમાં જાય અને નુકસાનીનો ભય ન હોય તેવાને શું કહો? તેમ ધર્મમાં પાપનો ભય તો હોવો જ જોઇએ. અમે તો તેને ગુણ કહીએ છીએ. પાપભીરુતા-દોષભીરુતાને શાસ્ત્રમાં ગુણ કહ્યો છે. સાધુ તરીકે અમારે પણ તે કેળવવો જોઇએ, તેવી ભગવાનની આજ્ઞા છે. પાપનો ભય ચાલી ગયો છે, માટે જ તમે ગમે તેમ વર્તન કરો છો. જીવવાની ઇચ્છા છે માટે મૃત્યુનો ડર છે, તેમ ધર્મની ઇચ્છા હોય તો પાપનો-અધર્મનો ભય તો જોઇએ જ; અને પાપનો ભય નથી તે ધર્મનો રસિયો કહેવાય? ભયને બધે જ દોષ નથી કહ્યો. નવા જમાનામાં ધર્મગુરુઓને ખરાબ ચીતરવા કહે છે કે, “ધર્મગુરુઓ પાપનો ભય બતાવી ધર્મ કરાવે છે.’ અમે જે ભય ઊભો કરીએ છીએ
*** કર ******* દર્શનાયાર