________________
તા. ૩૧-૧-૯૮, મહા સુદ ચોથ, ૨૦૫૪, શનિવાર.
અનંત ઉપકારી અનંત જ્ઞાની શ્રી તીર્થંકર પરમાત્માઓ સંસારના જીવોને મોક્ષમાર્ગ બતાવવા આ કલ્યાણકારી-પવિત્ર ધર્મતીર્થની સ્થાપના કરે છે.
તીર્થંકર પરમાત્માઓએ સ્થાપેલું આ શાસન જગતના જીવમાત્રને તારવાની ક્ષમતા ધરાવે છે, પણ જીવો તેનું આલંબન લે તો જ તરે. બાકી શાસન જગતમાં હોય અને જીવો બીજે રખડતા હોય અને તરી જાય તેવું ન બને. દુનિયામાં બધા રોગની ઔષધિ પડી હોય છતાં કોઇ તેનું વિધિપૂર્વક સેવન ન કરે તો રોગ મટે? તેમ ધર્મનું વિધિપૂર્વક સેવન કરો તો તારનારો બને. બાકી દુનિયામાં ક્યાંક ધર્મ પડ્યો હોય અને તમે ક્યાંક રખડતા હો તો ધર્મ કલ્યાણનું કારણ નથી બનતો. માટે જીવે ધર્મ યોગ્ય રીતે સમજવો જોઇએ, તેની સદ્દહણા . કરવી જોઇએ અને શ્રદ્ધા પછી યથાશક્તિ આચરણ માટે આગળ વધવું જોઇએ.
વ્યાખ્યાન : ૧૦
હવે ધર્મનું પહેલું પગથિયું દર્શનાચાર બતાવ્યું છે. આખા ધર્મમાર્ગમાં પાયાનો ગુણ દર્શન છે. તે એવો ગુણ છે કે તે જો આત્મામાં પ્રગટે તો ગાઢ ગુણાનુરાગ પ્રગટાવે. પછી તેના જીવનમાં પ્રવૃત્તિ, વિચારધારા, વ્યવહાર બધું ગુણના ધારાધોરણ પર ગોઠવાઇ જાય.
આખા આઠે આઠ દર્શનાચારની ધરી શું? ગુણાનુરાગ. દર્શનાચાર તમારામાં જેટલો દૃઢ, તેટલો સમતિગુણ આવે. એટલે આપમેળે ગુણી જીવોની પ્રશંસા કરવાનું, લાયક જીવોને ગુણમાં સ્થિર કરવાનું અને દોષોમાંથી અસ્થિર કરવાનું મન થશે, અને જાતે તમે એવું વર્તન નહિ કરો કે, કોઇ ધર્મમાંથી અસ્થિર થાય અને અધર્મમાં સ્થિર થાય. તમારાં વ્યવહા૨-વર્તન એવાં હોવાં જોઇએ કે, તમારાથી કોઇ જીવ સ્થિર થાય તો ગુણમાં સ્થિર થાય, પણ દોષ અને, અધર્મમાં તો સ્થિર થાય જ નહિ, અમારી દષ્ટિએ જેને ગુણ ગમે છે તે ગુણ જ ફેલાવે, બી. જીવો ગુણમાં આગળ વધે તેવી જ ઇચ્છા-અભિલાષા તેને હોય. માટે તમારા દ્વારા કોઇના જીવનમાં દોષોને સ્થિર કરવાનું નિમિત્ત ઊભું થાય, તો તમારે સાવચેતીપૂર્વક ખસી જવું જોઇએ. માણસ ધારે તો નાના વાક્યથી પણ કેટલાયને જીવનમાં સદ્ગુણ-સદાચારમાં પ્રવેશ કરાવી શકે છે અને એક નાના વાક્યથી કેટલાયને ધર્મથી ચૂત પણ કરી શકે તેમ છે.
મયણાના જીવનમાં કેવા કેવા કટોકટીના પ્રસંગો આવ્યા છે! તે તે સમયે જરાક પણ બોલવામાં ભૂલ કરે તો કેટલાયને ધર્મથી ચૂત કરી શકે, પણ તેણે લોકોને ધર્મમાં સ્થિર કરવાનું કામ કર્યું છે. પ્રસંગે એવું બોલો કે કેટલાય પર ધર્મની જબરજસ્ત છાયા પડે. મયણામાં ગુણ કેટલા? પ્રસંગે ભગવાનના વચન ખાતર પિતા-સગાંસંબંધી-રાજપાટનો ત્યાગ કર્યો. વળી ત્યાગ કરવા છતાં લોકો તેની ઠેકડી ઉડાડે છે. સગા બાપ સાથે મેળ ન બેસે, કોઢિયા સાથે પરણવું પડ્યું, રસ્તે રખડવું પડ્યું, પણ ધીરજ એટલી કે બધું સમાધિપૂર્વક સહન કરે છે. પછી તેનો પુણ્યનો ઉદય થયો અને અવસર મળ્યો ત્યારે એક પછી એક અવળા પાસા સવળા થયા. આમ પણ સંસારમાં પુણ્ય-પાપનો જ ખેલ હોય છે. મયણાએ શ્રીપાલને સમ્યગ્દષ્ટિ શ્રાવક બનાવી એની પાસે નવપદજીની ઓળીની એવી આરાધના કરાવી કે, તેનો અને ૭૦૦ કોઢિયાઓનો રોગ ગયો. છતાં હોહા મચાવતી નથી એટલી ધીરગંભીર છે. તમે કોઇને ધર્મ કરાવો અને કોઇનો રોગ ગયો હોય તો પ્રચાર કેટલો કરો? એટલું બોલો કે જેને સારું થયું હોય
દર્શનાચાર) ***
Ꮽ
* * *
***
