________________
તમાંરી સામે સંત અને શેતાન આવે તો બંને પ્રત્યે મધ્યસ્થ ભાવ રખાય? સંત પ્રત્યે અહોભાવ રખાય અને શેતાન પ્રત્યે અહોભાવ રાખીએ તો પાપ બંધાય. સમ્યક્ત્વમાં બધા ધર્મી પ્રત્યે મધ્યસ્થ ભાવ રાખો તો પાપ બંધાય, કેમ કે ધર્માત્મા પ્રત્યે, સારા સાધર્મિક પ્રત્યે, ગુણીયલ સાધુ-સાધ્વી પ્રત્યે તમને રાગભાવ પેદા થવો જોઇએ, મધ્યસ્થભાવ નહીં. શ્રાવકને સગાં-સંબંધી પર રાગ ન હોય તેટલો રાગ સાધર્મિક ૫ર હોવો જોઇએ. તેનો સગાં-સંબંધી પરનો રાગ નબળો હોય, સાધર્મિક સાથેનો રાગ પ્રબળ હોય. જેને દેવ-ગુરુ-ધર્મ ગમે, તેને દેવ-ગુરુ-ધર્મના ઉપાસક ગમ્યા વિના રહે? પ્રભુ ગમે અને પ્રભુના ઉપાસક ન ગમે તેવું બને ખરું? પણ તમે દેવ-ગુરુ પાસે આવો છો ખરા, પણ દેવ-ગુરુ-ધર્મ ગમતા નથી, ખાલી આંટા જ મારો છો. તમારે વિચારવું જોઇએ કે આ ગમે છે તો તેની અસર કેમ નથી થતી? દીકરો ગમતો હોય તો દીકરાને પગમાં વાગશે તો પણ તમને અસર થાય છે ને? અને પાડોશીના દીકરાને વાગે તો કશું થતું નથી.
સમ્યગ્દર્શન તે પ્રબળ ધર્મરાગને પેદા કરનારો ગુણ છે. શાસ્ત્ર કહે છે સમ્યગ્દષ્ટિને ધર્મરાગ કેટલો હોય? તો સંસારી જીવોમાં સંસારની બધી વસ્તુઓ પર જે રાગ હોય, તેના કરતાં અનંત ગુણો ધર્મરાગ હોય. સમકિતીના હૃદયના ખુણે-ખુણામાં ગુણાનુરાગ ધરબાયેલો હોય અને દોષ પ્રત્યે ભારોભાર દ્વેષ ભર્યો હોય. તે પોતાનામાં ગુણ જુએ તો રાજીરાજી થાય અને બીજામાં પણ ગુણ જુએ તો રાજીરાજી થાય. સમ્યગ્દષ્ટિને પોતાનો સગો બાપ પણ ધર્માત્મા ન હોય કે ધર્મની વિરૂદ્ધ હોય, તો તેમના પ્રત્યે તેનો રાગ ખસી જાય, અને ધર્માત્મા દૂરનો હોય તો પણ રાગ પ્રગટે, કેમ કે તેનો ધર્મરાગ દુનિયાના બધા ધર્મી જીવો પરનો પ્રેમ જગાડ્યા વિના રહે નહિ.
અસ્થિરીકરણ કે અપ્રશસ્ત સ્થિરીકરણ મહાપાપ છે. ધર્માત્મા તરીકે તમારા જીવનમાં અસ્થિરીકરણ કે અપ્રશસ્ત સ્થિરીકરણનો પડછાયો પણ જોઇએ નહિ. તેનો પડછાયો પડે ને દૂર ભાગો તેવી સ્થિતિ જોઇએ.
શાસ્ત્ર કહે છે ધર્માત્મા કેવો હોય? પ્રસંગે ગમે તેટલું ખમી ખાય પણ કોઇ જીવ અધર્મ પામે તેવું વર્તન કરવા તૈયાર ન થાય. સમ્યગ્દષ્ટિ જીવોની કે આરાધક જીવોની આ બધી નિશાનીઓ છે, તમે કોઇને આસ્તિક ન બનાવી શકો તો એટલું ખરાબ નથી, પણ કોઇને તમારા અધર્મથી નાસ્તિક બનાવો કે નાસ્તિકને નાસ્તિકતામાં દૃઢ કરો, તો તે બહુ મોટું પાપ છે. તે બાબતમાં જીવનમાં પૂરેપૂરી સાવચેતી જોઇએ. અમારું પણ એવું વર્તન હોય કે લોકો ધર્મ પામે. સાધુ પણ જ્યાં જાય ત્યાં અસ્થિરીકરણ કરે તો પછી વેશથી સાધુ હોય તો પણ તે બરબાદ થઇ જવાનો. તેના માટે શાસ્ત્રમાં “ધર્મધનના લૂંટારા’’ની ઉપમા આપી છે.
સભા :- વ્યસની સમકિતી ધર્મના ક્ષેત્રમાં કોઇને અસ્થિર ન કરે?
સાહેબજી ઃ- મહાવ્યસની સમકિતી ધર્મક્ષેત્રમાં કઇ રીતે આવે-જાય તે ખબર છે? શાસ્ત્ર કહે છે કે સમ્યગ્દષ્ટિ જીવ ભૂતકાળના કર્મના ઉદયને કારણે વ્યસન વગેરે દુર્ગુણદુરાચારમાંથી બહાર ન નીકળી શકતો હોય, તો તેવો સમ્યગ્દષ્ટિ જાહેરમાં દર્શન કરવા પણ ન જાય. તે લપાતો છુપાતો આવે. જે સમયે દેરાસરમાં અવરજવર ઓછી *** ૬૯ ***
દર્શનાચાર)
**
