Darshanachar

Author(s): Yugbhushanvijay
Publisher: Gitarth Ganga

Page 84

બહુમાન, પ્રીતિ, વાત્સલ્યનો ભાવ રાખો તો તે અપ્રશસ્ત વાત્સલ્યનો ભાવ છે, જેનો દોષ લાગે. એટલે વાત્સલ્યમાં પણ વિવેક જોઇશે. જો ભોળા બની વિવેક વગર, લાગણીવેડા કે વાત્સલ્ય કરો તો અપ્રશસ્ત વાત્સલ્ય કહેવાય, તેનાથી પાપ બંધાય. બધે વાત્સલ્ય ખાલી નહીં ચાલે, પણ તેમાં વિવેક જોઇશે. જો વિવેકથી વિચારો તો વાત્સલ્ય દર્શનાચારના વિષયરૂપે પણ ધર્મી ને ગુણિયલ જીવો જ આવશે. તે ઊંચા આચારવિચારવાળા ધર્મી તમને ધર્મક્ષેત્રમાં જ મળશે, પરંતુ દુનિયામાં આચારવિચારની દષ્ટિએ ઊંચામાં ઊંચી પવિત્રતા બીજે ક્યાંય મળશે નહીં. પણ તમને વિશ્વાસ છે? નહીં તો જૈનમુનિને જુઓ ને ગાંડાધેલા થઈ આગળ પાછળ ફરો કે આઘાપાછા થઈ જાઓ? તમને ઊંચું અને સારું મળ્યું તેની કદર-પીછાન છે? કેમ નથી? હજુ તમને ગુણો જોઈએ તેવા ગમતા નથી.
જૈનધર્મની સાધુસંસ્થા Unparallel(અજોડ) છે. દુનિયામાં બીજે ક્યાંય આવી જોવા ન મળે. તમને હજુ ગુણનો રાગ જ નથી. બાકી તમને જે મળ્યું છે તે દુનિયામાં ક્યાંય નથી. જૈનમુનિઓને હજારો પ્રતિજ્ઞાઓ હોય છે. જગતમાં તેમના જેવા ઉત્કટ-અદ્વિતીય આચાર, અદ્વિતીય પવિત્રતા અને અદ્વિતીય ત્યાગ બીજે જોવા ન મળે. ફોરેનની યુનિવર્સિટીમાં જૈનીઝમ ભણાવતા હોય તેઓની કલ્પનામાંયે આપણા સાધુના આચારો ન આવે. ૨૦મી સદીમાં, નાસ્તિકતાના વર્તમાન યુગમાં, સાધુ જેતપ-ત્યાગ કરે છે તે અજાયબી છે, કલિકાલના અચ્છેરા જેવું છે. છતાં તમને તેનો પ્રભાવ પડે ખરો? ખરો ગુણનો રસિક હોય તેને થાય કે, ઓહોહો આટલો ત્યાગ, પવિત્રતા! તેનો જગતમાં જોટો નહીં મળે, તેમ તેને થાય. સારા સાધુને તમારી ભક્તિની પડી નથી અને તમારી ભક્તિ માટે અમે નીકળ્યા નથી, પણ તમારું હૃદય ગુણિયલ જીવના વાત્સલ્યવાળું છે કે નહીં? તમારા હૃદયમાં ધર્મીને જોઈને વાત્સલ્ય ન પ્રગટે તો તમારા હૃદયની ખામી કેટલી? તમે વિચાર કરજો, મંથન કરજો. * પ્રશસ્ત વાત્સલ્ય કલ્યાણકારી છે. અપ્રશસ્ત વાત્સલ્ય ન આવી જાય તેની તકેદારી રાખવા જેવી છે. મયણામાં જે વાત્સલ્ય હતું તે આદર્શરૂપ છે. મયણાને જ્યારે બાપે ધુત્કારીને કાઢી ત્યારે બહેન સુરસુંદરી તેની ઠેકડી ઉડાડે છે, અને તે જ બહેન કફોડી સ્થિતિમાં આવી અને ગઇકાલની રાજકન્યા જે આજની નર્તકી બની, તેને શ્રીપાલ-મયણા સામે નાચવાનું આવ્યું અને વિષાદ સાથે ગાતાં ગાતાં પોતાની ઓળખાણ આપી ત્યારે, મયણાના હદયમાં વાત્સલ્ય હતું માટે શું થયું? જેનામાં વાત્સલ્ય ન હોય તે, લાયક જીવ પ્રત્યે પણ અત્યારે શું વિચારે? એ જ લાગની હતી એમ કહે ને તમારામાં વાત્સલ્યનું ઝરણું ન ફૂટે તો, તમે કોઈ લાયક જીવને ધર્મ પમાડી ન શકો. મચણા બહેનને જઇ ભેટી પડી અને સાંત્વન આપે છે અને “ધર્મ પસાયે તારે હવે દુઃખ સહન કરવાનું નથી' તેમ આશ્વાસન આપે છે. તે વખતે સુરસુંદરી વ્યવહારથી ધર્મનહોતી પામી તે પણ પામી ગઈ, અને બે મોઢે મયણાના ધર્મનાં વખાણ કરતાં બોલે છે કે ‘તુંને તારો ધર્મ સાચો અને હું ખોટી'. સુરસુંદરીમૂળ જિનશાસનની ઉપાસિકાનહોતી, તેમજૈન-શૈવધર્મી હતી પણ વાત્સલ્યગુણથી તેના ઉપર પ્રભાવ પડ્યો અને મયણાના - વર્તનથી મિથ્યાષ્ટિમાંથી સમ્યગ્દષ્ટિ બની.
નાચાર) એક
દીકરી એકK૭૯)
ક ક
ર સ ક ક સક