Darshanachar

Author(s): Yugbhushanvijay
Publisher: Gitarth Ganga

Page 75

હોય અને જોનાર કોઇ ન નીકળે, તેવા સમયે આવી દર્શન કરી જાય. તે સમજે કે હું જાહેરમાં દર્શન કરવા લાયક નથી. તે વિચારે કે જ્યાં સુધી મારા જીવનમાં આંગળી ચીંધી શકે તેવા સમાચાર-વિચાર હોય, ત્યાં સુધી મારાથી જાહેરમાં ધર્મન થાય. તેથી તે જાહેરમાં દાન પણ ન આપે, જેથી તેના કારણે ધર્મ લજવાય નહિ. કોઈ વ્યક્તિને ગમે તેમ કમાયા પછી પણ ધર્મભાવ જાગે, ને થાય કે જીવનમાં ઘણાં ખોટાં કામભૂલો કરી છે, પણ પાપમાંથી છૂટવા-બચવા ઉપાય શું? તો પાપથી આવેલી સંપત્તિનો સદુપયોગ તે જ યોગ્ય માર્ગ છે. કમાતી વખતે લોભમાં મર્યાદા ન રાખી, પણ પછી પસ્તાવો થાય અને સંપત્તિનો પાપથી છૂટવા ઉપયોગ કરવાનું મન થાય, તો હું શું કહું? દરિયામાં સંપત્તિ નાંખ, તેવું કહ્યું? કે પાપમાં વાપર, તેવું કહું? અને આવું કહું તો તેનું કલ્યાણ થાય?
સભા તે રીતનો ધંધો ચાલુ જ હોય અને બીજી બાજુ ધર્મમાં પૈસા વાપરતો હોય તો? સાહેબજી - ધંધામાં સંગૃહસ્થને ન શોભે તેવા વ્યસનોના-દુરાચારના ધંધા કરતો હોય, મોટી હિંસાના-માંસાહારના ધંધા કરતો હોય, સામાન્ય સભ્ય માણસ પણ જેને ધૃણાસ્પદ કહેતા હોય, પરંતુ તેના દિલમાં ડંખ ન હોય અને મનમાં હોય કે સારા કામમાં વાપરી સમાજમાં મોટાઇ મેળવું; બીજે ધર્મભાવ ન હોય અને તે બધા ધંધા ચાલુ રાખવા માંગતો હોય, તો તેવાને કાન પકડી બહાર કાઢીએ. અમે કહીએ આ પાપનો ધંધો છે અને પાપથી છૂટવું એવી ભાવના થાય તો આવજે. એવાને દાન કરવા દઈએ તો અમને દોષ લાગે. પણ ભૂતકાળમાં ભૂલ કરી છે, તેનો પશ્ચાત્તાપ-ડંખ છે અને હવે બચવા સારું કામ કરવા માંગે છે, તો હું એમ કહ્યું કે “તમારો પાપનો પૈસો છે, તે પાપમાં જ વાપર” તો તે ન ચાલે, પણ અમે તેને જાહેરમાં કામ ન કરવા દઈએ, ગુપ્તદાન કરવા દઈએ. આ શાસનમાં બધાનાં સ્પષ્ટ ધારાધોરણ છે. ૨+૨=૪ જેવી વાત છે.
સભા-ગુપ્તદાનનો મહિમા વધારે નહિ? સાહેબજી:-ના, જેનધર્મમાં ગુપ્તદાન અને જાહેરદાનનાં ક્ષેત્રો જુદાં છે. જ્યારે જાહેરમાં દાન કરવાનું હોય ત્યાં જાહેરનો આગ્રહ રાખવાનો. જ્યાં ધર્મની પ્રભાવનાનું સાધન દાન હોય ત્યાં જાહેરમાં દાન કરવું જોઇએ, નહિતર સમષ્ટિની દૃષ્ટિએ નુકસાન થાય. હા, કીર્તિ, યશ, વાહ-વાહની દષ્ટિથી દાન કરો તો તેનાથી પાપ બંધાય. પણ અમુક ક્ષેત્રમાં તો જાહેરમાં જ દાન કરાય. દા.ત. સૌથી ઊંચું દાન કર્યું આવવાનું? તમે તમારી સંપત્તિમાંથી કેટલું દાન કરશો? દીક્ષા લેનાર તો સર્વસ્વનો ત્યાગ કરે છે. દીક્ષા ગુપ્ત રીતે લેવાની કહી કે જાહેરમાં? ભગવાને દીક્ષાના ૧૨ મહિના પહેલાં દાન દેવાનું ચાલુ કર્યું. આજના ભણેલા કહે છે તમારે જે કરવું હોય તે કરો, પણ હો-હા શું કામ કરો છો? આવા સ્થાનમાં જાહેરમાં દાન આપવું. બૌદ્ધશાસ્ત્રમાં આવે છે કે ગૌતમબુદ્ધને વૈરાગ્ય થયો અને અડધી રાત્રે જંગલની વાટ પકડી. તેઓ રાજકુમાર હતા, છતાં સર્વત્યાગ કરી અડધી રાત્રે નીકળ્યા અને પ્રભુવીર પણ રાજકુંવર હતા અને તે પણ વૈભવ હોવા છતાં બધું છોડી નીકળ્યા. પણ પ્રભુ વિર જાહેરમાં વર્ષીદાન કરી નીકળ્યા. તમારી દષ્ટિ શું છે? વીરે કર્યું તે બરાબર? કે કરી શકે ક ર ક ક ક રી ૭૦
* * *(છત્રાચાર)