Darshanachar

Author(s): Yugbhushanvijay
Publisher: Gitarth Ganga

Page 50

તમારે ધંધો કેમ કરવો તે તમને સમજાવવાની જરૂર નથી, પણ ન્યાય-નીતિ-સદાચાર તરીકે ઉચિત કર્તવ્યો કયાં? તે સમજાવવાનો અમારો હક્ક ખરો કે નહિ? ધર્મશાસ્ત્રોનું માર્ગદર્શન જીવનના દરેક ક્ષેત્રમાં લેવાનું છે. જીવનનું કોઈ ક્ષેત્ર એવું નથી, જેમાં ધર્મની સલાહ-સૂચન સ્વીકારવાની ન હોય.
જીવનના હરેક ક્ષેત્રમાં તમારાં કર્તવ્ય હોય છે. તે બધાં કર્તવ્યોનું ધ્યાન ધર્મ યોગ્ય રીતે આપશે. કેમ કે ધર્મનું કામ એ છે કે, જીવનના દરેક ક્ષેત્રમાં તમારાં જે કર્તવ્યો હોય છે તે અંગે યોગ્ય-સારું વર્તન શીખવવું અને તેનો ઉપદેશ આપવો. વળી કર્તવ્યમાં તો યોગ્ય રીતે વર્તનની જ વાત હશે, તે ધર્મ સ્વરૂપ છે, માટે તેનું માર્ગદર્શન આપવાનું કામ ધર્મશાસ્ત્રોનું છે. તેથી ધર્મનો વિષય ઘણો વિશાળ છે. આથી ઉપબૃહણા નામનો દર્શનાચાર જીવનના દરેક ક્ષેત્રમાં આવવાનો. તમે જીવનના દરેક ક્ષેત્રમાં પ્રશંસા દ્વારા પણ મોટું કર્તવ્ય ધર્માત્મા તરીકે અદા કરી શકો.તમારે સાચા અર્થમાં ધર્માત્મા બનવું હોય તો સાચો ધર્મ સમજી, તેને વળગીને જીવન જીવવું જોઇએ, અને તમારી ફરજ છે કે દુનિયાના કોઈપણ ક્ષેત્રમાં ધર્મ કે ધર્મની વાત આવે, તો તેને તમારો ટેકો-સમર્થન હોવાં જોઈએ. સાચો ધર્મી એવો હોય કે પોતે ધર્મ કરે ને દુનિયામાં જ્યાં ધર્મ હોય ત્યાં સમર્થન-પ્રોત્સાહન આપે. તમને ધર્મ ગમ્યો તેની નિશાની જ આ છે કે, જયાં પણ ધર્મની પ્રવૃત્તિ કે ગુણિયલ જીવ જુઓ એટલે તમારું દિલ તેની પ્રત્યે સદ્ભાવ-બહુમાનવાળું થાય જ. તે ન થાય તો સમજવાનું કે હજી ધર્મ હૃદયમાં ઊતર્યો નથી. વળી આ દર્શનાચાર પ્રાથમિક ધર્મ પામેલા આત્મામાં આપમેળે ખીલવાનો છે. કદાચ આ પ્રકારનો દર્શનાચાર ન ભણ્યો હોય તો પણ સાચો દર્શનગુણ પ્રગટે, એટલે ઓટોમેટીક આ બધા આચાર આવવાના. સમકિતીને મનોભાવ જ એવા થવાના કે, આપમેળે આ આચાર આવે. દુનિયામાં સજજના માણસો બીજા સારાને જુએ, ત્યાં આપમેળે ઓવારી જાય અને દુષ્ટ " માણસો ભટકાય તો વિરોધ પણ કરે છે, કેમ કે સારાને દુર્જન સાથે મેળ ખાય જ નહિ, તેમ ધર્મીને ધર્મી સાથે જ મેળ બેસે. ઘણા કહે, કુટુંબમાં ધર્મ ન કરનાર સાથે ટસલ થાય છે. તો મારે કહેવું છે કે, તે ટસલ થાય તો તે ધર્મ પામ્યાની નિશાની છે. મારામારી, ઝઘડા કરવાની વાત નથી, પણ અભિપ્રાયમાં ફરક તો પડવાનો જ. તમે સાચો ધર્મ પામ્યા હો અને કુટુંબના સભ્યોમાં ધર્મભાવ પ્રગટ્યો ન હોય, તો વૈચારિક મેળ બેસશે જ નહિ, અને બેસે તો તેનો અર્થ એ કે તમે પણ સાચો ધર્મ પામ્યા જ નથી.
1. પણ અત્યારના અધર્મી, ધર્મ કરનારા પર Compulsion (દબાણ) કરવા માંગે કે, “આટલો બધો ધર્મ ન કરવો, દેરાસર-ઉપાશ્રય નહિ જવું, આખો દિવસ ધર્મ કરો, પછી અમારું કાંઈ કરતા નથી.” પણ આ બધી ગેરવાજબી વાતો છે અને તે સ્વીકારવા જેવી હોતી નથી. ઘણા પોતે તો ધર્મ ન કરે, પણ સામેની વ્યક્તિ ધર્મ કરે તો તેની સામે પણ વાંધો હોય, પછી તે વ્યક્તિ, સંસારમાં ગમે તેમ રખડે તો વાંધો ન હોય. કેટલીક વાર અધર્મીઓ ધર્મ કરનાર વ્યક્તિનો કબજો રાખવા માંગે છે. બાકી શાસ્ત્ર લખે છે કે, કૌટુંબિક ફરજો અદા કર્યા પછી જેને ગમે તે ધર્મ કરી શકે છે, પછી કુટુંબના સભ્યો કહે ફરવા ચાલો, તો તે જવાની ફરજ નથી. એ હોટલમાં જતો હોય અને તમારે ઉપાશ્રયમાં જવું હોય તો તમે જઇ શકો છો. આવા વખતે મક્કમતાથી તમારી વાતને તમે વળગી
(દનાચાર)
ક ક ક ક
૪૫
ક ક ક ક ક ક ક ક ક ા