Darshanachar

Author(s): Yugbhushanvijay
Publisher: Gitarth Ganga

Page 59

સાહેબજી ઃ- તો બહુ સારું. તમે સંયમી સાધુને માનો છો પણ માનવાનો અર્થ શું કર્યો? માત્ર હાથ જોડો તે પૂરતું નથી, તે તો ઉપબૃહણામાં આવ્યું. સ્થિરીકરણમાં શું આવે છે? તમે ભક્ત કોના? ભક્ત એટલે ખડે પગે ભક્તિ કરનારા. આજે સંયમી સાધુના ભક્ત બનનારા કેટલા? તેમને તો બહુ બહુ તો હાથ જોડનારા નીકળશે.
ધર્મીની ફરજ છે કે અસંયમીથી દૂર રહે પણ સંયમી સાધુની પડખે ઊભા રહે. સંયમી સાધુ માને કે આપણને કાંઇ જરૂર હશે તો આ બધા પડખે ઊભા રહેશે. તેવા શ્રાવકો કેટલા? માત્ર સારો અભિપ્રાય આપી દો તે ઉપબૃહણા કહેવાય, સ્થિરીકરણ ન કહેવાય. સ્થિરીકરણમાં શું આવે? તો કહે “સાહેબ! તમારા જેવા સારું સંયમ પાળતા હોય તો તમને અડધી રાત્રે પણ કાંઇ કામ હોય તો મને યાદ કરજો અને સંયમની આરાધનામાં કાંઇપણ વિઘ્ન આવે તો અમે પડખે ઊભા જ છીએ, ચિંતા ન કરશો.” તમે કદી આવું કહ્યું છે ખરૂં? તમે વિચારો છો કે “સાહેબે અમારા માટે દીક્ષા લીધી છે? એમને પાળવું હોય તો પાળે.” આ વાત સાચી છે? તમે સંયમી સાધુને જઇ પૂછો. તેમના અનુભવ શું છે? મારે મારું અંગત કાંઇ કહેવું નથી. અમે પણ આ ક્ષેત્રમાં વર્ષોથી છીએ. દીક્ષા પહેલાં ખબર ન હોય, અત્યારે તો બધું જાણીએ છીએ. · સંઘની પરિસ્થિતિ શું છે, પ્રસંગે તપસ્વી-ત્યાગી-સંયમીને શ્રાવક કેટલું મહત્ત્વ આપે છે, બાંધી મુઠ્ઠી લાખની. ખોલવાની ચાલુ કરશો તો ભારે થશે.
ન
સભા ઃ- કામ કરનાર કોઇ નથી.
સાહેબજી :- કામ કરતાં ધર્મભાવ ઘટ્યો. તમને દીકરા પ્રત્યે જેટલો રાગ છે તેટલો સંયમી સાધુ પર રાગ નથી. હકીકત કહું છું. દીક્ષા પહેલાં ગુરુમહારાજે કહેલું કહું છું. “અમારો જમાનો તો ગયો, હવે તમારો જમાનો ચાલે છે. તેમાં શાસન-સંઘનું કામ કરવું હશે તો વફાદાર શ્રાવકો મળશે કે કેમ તે પ્રશ્ન છે. આવા શ્રાવકો દુર્લભ થશે.” પણ ત્યારે એટલું બેસતું ન્હોતું, પણ આજે અનુભવીએ છીએ. અડધી રાત્રે કામ પડે તો ઊભાં રહેનાર નથી. અમે માનીએ કે આ દેશકાળમાં સારા સંયમીને જીવવું હોય તો આત્મબળ પર જ જીવવું પડે. હું મારી રીતે શક્ય કરીશ તેવું નક્કી કરે તો જ ટકી શકે. ઢીલો પડે તો સમજે કે મારે ટકવું હશે તો મારે પણ મોટા ભગત બનાવવા પડશે.
તમારા દર્શનાચારનાં ઠેકાણાં નથી, તેના કારણે જ સંઘમાં કેટલાં પ્રોબ્લેમ (પ્રશ્ન) થાય છે? તમે દર્શનાચારમાં આવી જાઓ તો સાધુસંસ્થાની રોનક બદલાઈ જાય. વળી અહીં આવે છે તે પણ તમારે ત્યાંથી જ આવે છે ને? સાધુ થયા પછી પણ અમારે તો સમાજમાં જ રહેવાનું છે. આપણે ત્યાં બે પ્રકારના સાધુ લખ્યા. ૧. નિરપેક્ષમુનિ. જે સમાજથી સંપૂર્ણ પર છે અને સમાજ સાથે કોઇ સંબંધ નથી. જિનકલ્પી વગેરે જંગલમાં કાઉસ્સગ્ગ ધ્યાને ઊભા રહે. ગોચરી-પાણી માટે ગામમાં આવે. તેમનો આચાર જુદો. સમાજની તેમના પર કોઇ અસર થાય નહિ. પણ આ કાળમાં નિરપેક્ષમુનિનો આચાર વિચ્છેદ પામ્યો છે. આર્ય સુહસ્તિ - આર્ય મહાગિરિના સમયથી વિચ્છેદ થયો છે. અત્યારે સાધુ કેવા છે? ૨.સાપેક્ષમુનિ. એટલે તેમને સમાજ-સંઘ પાસે યોગ્ય અપેક્ષાઓ હોય અને સંઘ-શાસનની સાથે રહે, સંચાલન પણ સંભાળે, સંઘ-સંચાલનનાં કાર્યો યોગ્ય રીતે કરતા હોય. તેવા સાધુ પર સમાજની અસ૨
* ૫૪
** દર્શનીયાર