________________
લાયક, ઊંચામાં ઊંચી ચીજ આ ધર્મ જ છે, એવું હજી બુદ્ધિમાં બેઠું નથી. હજી સંસારમાં બીજું ઘણું દુર્લભ લાગે છે ને? અમે બોલીએ કે, “ચિંતામણિ રત્ન કરતાં પણ ધર્મ દુર્લભ છે, સમ્યગ્દષ્ટિને ચિંતામણિરત્નની જેટલી કિંમતના હોય તેટલી ધર્મની કિંમત હોય." પણ આની તમને કોઈ અસર થાય? ચિંતામણિ રત્ન એ છે જેના અધિષ્ઠાયક દેવતા હોય અને તે ભૌતિક મનોવાંછિત અવશ્ય પૂરાં કરે. શાસ્ત્ર કહે છે, આનાથી વધારે ધર્મ છે. તમને જે દિવસે તેવું લાગશે તે દિવસે કામ થશે. અત્યારે પણ લક્ષણોપેત રત્ન હોય અને અમારા જેવા કહે આ હીરો લેશો તો ન્યાલ થઈ જશો, તો ચોંટી પડો ને?
સભા - મોક્ષ અપાવે તેવો હીરો જોઈએ છે. સાહેબજી - કોઈ હીરામાં તાકાત નથી જે મોક્ષ અપાવે અને તે હોય તો અમે છોડીએ? ભગવાને હીરા-મોતી-માણેકનો ત્યાગ કર્યો. કેમ? ભગવાનને મોક્ષ ન્હોતો જોઈતો? ભૌતિક વસ્તુમાં ભૌતિક વસ્તુ જ આપવાની તાકાત છે. ભૌતિકતાથી પર થયેલી દષ્ટિ છે, તે જ ધર્મને સમજશે.
સભા:- ચિંતામણિનો અર્થ શું? સાહેબજી - ચિતા એટલે મનનું ચિંતન-અભિલાષા. તમારા મનના અભિલાષની પૂર્તિ કરે તેવો મણિ, તે ચિંતામણિ રત્ન.
સભા - ધર્મની ઇચ્છા કરતા હોય, તો તે પૂરી ન કરે? સાહેબજીઃ- ધર્મની ઇચ્છા પૂરી કરવા ધર્મ સિવાય કોઈ સાધન જ નથી. સાચા ધર્મની એ જ વ્યાખ્યા છે કે એક ધર્મ બીજા ધર્મને લાવી આપે. ચિંતામણિ સાથે ભગવાનની તુલના પણ ન કરાય. કેમ કે ચિંતામણિ તો ભૌતિક જ કામના પૂરી કરશે, જયારે ભગવાન તો સર્વ કામના પૂરી કરશે. અને એક સાધુ, સાધ્વી, શ્રાવક કે શ્રાવિકાને સાચા ધર્મમાં તમે સ્થિર કરો તેનું ફળ ખબર છે? કુદરતમાં વ્યવસ્થા શું છે? આપવાથી મળે. કોઈ જીવને સાચા ધર્મમાં સ્થિર કર્યો એટલે તમને ભવોભવ સાચો ધર્મ મળશે. તમારું કલ્યાણ નક્કી થશે, મોક્ષ નિશ્ચિત થશે અને અનંતા જીવોનાં દુઃખ-સંતાપ દૂર કરનારા બનશો.
આપણે ત્યાં તો લખ્યું છે કે ખરી દયા અમારિપડહ છે. ખરી અમારિ શું છે તે જાણો છો? એક જીવ મોક્ષમાં જાય તો આખા ચૌદ રાજલોકમાં અમારિપડટ વાગે છે કે, હવે આ જીવથી કોઇને સંતાપ-દુઃખ નહિ થાય. માટે એક જીવને સ્થિર કરવામાં અનંત લાભ છે. સ્થિર કરવા માટે ઉદારતા, ગંભીરતા આદિ ગુણો જોઈએ. દોષ ખમી ખાવા ઉદાર-ગંભીર દિલ જોઈએ. વ્યવહારમાં પણ એટલી જ ભક્તિ-સૌહાર્દ હોય તો જ સામાને સ્થિર કરી શકો. માટે સ્થિર કરનારા શ્રાવકો શાસનનાં ઉત્તમ રત્નો છે. તે અર્થમાં શાસ્ત્રમાં તેમનાં વખાણ છે. ગઈ કાલે કોશ્યાની જે વાત થઈ તે કોશ્યાનાં વખાણ છે, તે શાસનપ્રભાવક તરીકે. તે રાજનર્તકી હતી માટે વખાણ ન હતાં. પણ આવાં ભૌતિક પુણ્યસૌંદર્ય હોવા છતાં ધર્મમાં દઢતા એવી કે તેનો જોટો ન મળે.
(
નાચાર) ક ક ક ક ક
(
૫૭
)
ક
ક ક ક
ક ક
ક
ક ક
ક ક
