________________
પણ કુટુંબને ફરજ ન પાડી શકો; તમે પ્રેરણા આપી શકો, છતાં કોઈ ત્રણ ટાઈમ ખાય તો તપ કરવા માટે Compulsion(જબરજસ્તી) ન કરાય. પણ તેના બદલે તે અભક્ષ્ય ખાય, અપેય પીએ તો તેને અટકાવવાની જવાબદારી તમારી આવે છે. એવી સ્વતંત્રતાની તેને છૂટ નથી. પણ અત્યારે તમે જે રીતે કુટુંબમાં જીવો છો તેનું વર્ણન થાય તેમ છે? તમારે સંસારમાં પણ શું યોગ્ય, શું અયોગ્ય, તેના પર વિચાર કરી ગોઠવવું જોઈએ, તે ગોઠવ્યું નથી. ધર્મ દ્વારા સાચાં સલાહ-સૂચનો જાણી ગોઠવ્યાં હોત તો તમારું કુટુંબ અત્યારે જુદું જ હોત. ખાલી પ્રશસ્ત ઉપબૃહણાનો આચાર સંસારમાં ગોઠવવાનો ચાલુ કરો, તો પણ ધીમે ધીમે કુટુંબ પર તમારી છાયા પણ બદલાઈ જશે. થશે કે હવે આ સાચી-સારી બાબતનો વિચાર કરીને જ સમર્થન આપશે. આવી છાપ ઊભી થશે તો તમને અને તમારા કુટુંબને બંનેને આલોક-પરલોકમાં લાભ થશે જ. તમારી Impression (છાપ) જોઈએ કે અધર્મની બાબતમાં આમનો વાંધો હશે જ. તમે જીવનમાં સાચો ધર્મ સ્વીકાર્યો હોય અને ધર્મ જ તમને સર્વસ્વ લાગતો હોય, અનંતકાળમાં દુર્લભમાં દુર્લભ ધર્મ મળ્યો છે તેવું તમે માનતા હો, તો તમને થાય કે, કોઈ આપણી ધર્મની વિચારધારા ન સ્વીકારે તો કાંઈ નહિ, પણ તેનો કટ્ટર વિરોધી હોય તો તે વ્યક્તિની સાથે મારે શું લેવા દેવા? તમારી તેને ગરજ હોયતો ધર્મ સાથેનો અત્યંત વિરોધ તે દૂર કરશે. આવું માનસ જોઈએ. તે હશે તો જ તમે સત્ય સાથે જીવી શકશો. આ માટે ખુમારીવાળું માનસ જોઇએ.
આવી પ્રશસ્ત ઉપબૃહણા કરનાર કેટલું પુણ્ય બાંધે તેની કલ્પના છે? આખો દેશપ્રજાનું હિત થાય તેવા તમારા ભાવો હોય અને લોકો જે પાપો-કુકમ કરે છે તેનું સમર્થન ન હોય-વાંધો હોય, તો કેટલો પુણ્યબંધ કરી શકો? અને કેટલું અનર્થક અનુમોદનાનું પાપ અટકે? :
સભા - આવા ભાવો કાયમ વ્યક્ત તો ન જ હોય ને? સાહેબ. - પણ તે સુષુપ્ત ભાવો પણ પુણ્ય તો બંધાવે ને? કેમ કે તમારું માનસ કેટલું શુભ છે! દા.ત. આ દેશમાં જ્યાં જ્યાં સારી યોગ્ય વાતો હોય, તેની પ્રશસ્ત ઉપબૃહણાને કારણે પુણ્યબંધ છે અને લોકો જે કુકર્મો કરે છે, પાપાચાર સેવે છે તેની સાથે વિરોધ હોય-સમર્થન ન ન હોય તો પુણ્ય બંધાવાનું, અને અનુમોદન નથી તેથી પાપ નહિ બંધાવાનું. ખોટી-ખરાબ વાતોનું સમર્થન મનમાં હોવું જ ન જોઇએ, પણ તે ક્યારે બને? આ સારું, આ ખરાબ તે બાબતમાં પહેલી સ્પષ્ટતા જોઇએ. ધર્મ શું ચીજ છે? સગુણ-સદાચારની વાતો તે જ ધર્મ છે. દુનિયામાં સગુણ-સદાચાર જુઓ ત્યાં સભાવ, અને દુર્ગુણ-દુરાચાર જુઓ ત્યાં અણગમો થવો જોઇએ. પણ યાદ રાખો, તમે દુનિયામાં વધારે જીવો છો કે કુટુંબમાં વધારે જીવો છો? એટલે પહેલાં તો ઘરમાં જ જ્યાં જ્યાં અધર્મ હોય ત્યાં ત્યાં વાંધો આવશે. તો જ પ્રશસ્ત ઉપબૃહણા કરી શકો. જીવનનાં ઘણાં પાસાંઓમાં સારું-નરસું છું તે વિચારો તો આ પ્રશસ્ત ઉપબૃહણા આવી જાય. આનું Expansion(વિસ્તૃતિકરણ) કરી વિચારશો તો દેઢતાથી ઉપબૃહણા થશે.
જો આ ઉપબૃહણા આચારમાં આવી જાઓ તો તમારામાં મોટાં પરિવર્તનો આવી (નાચાર) ક ક ક ક (૪૭) ૯ કરો ક ક ક ક ક
