________________
ભલે રાજકુટુંબમાંથી નીકળ્યા હોય, પણ મેલાંઘેલાં કપડાં હોય, પાસે કાંઈ ન હોય, દિવસોના દિવસો સુધી સ્નાનાદિ તો કરતા જ ન હોય, શરીરની સારસંભાળ લીધી ન હોય, એટલે ભિખારી જેવા બહારથી દેદાર દેખાય. શ્રેણિક જેવા શ્રેણિકને દૂરથી અનાથીમુનિને જોઈને હમદર્દીનો ભાવ જાગ્યો. કેમ કે આકૃતિ કેવી છે? રાજકુટુંબના નબીરા છે, પણ કપડાં મેલાં છે, એકલા-અટૂલા છે, ધ્યાનમાં છે. આગળ પાછળ કાંઈ ન હોય એટલે શ્રેણિકને આવો ભાવ થયો ને? તપાસ કરીને કહે છે, તકલીફ હોય તો કહો. હમદર્દીથી કહે છે, “નાથ થવા તૈયાર છું.” આવો ભાવ કેમ થયો? તો સાધુ આત્મિક દૃષ્ટિએ ગમે તેટલા સમૃદ્ધ હોય, પણ ભૌતિક દૃષ્ટિએ તો બધો જ ત્યાગ. તમારા શબ્દોમાં તો પાયમાલ જ થવાનું આવે. તેમાં અસ્નાનધર્મ, શરીર પ્રત્યે પણ નિઃસ્પૃહ રહેવાનું વગેરે જોઈને કોઈને થાય, અરે! કેવો આચાર છે? અત્યારે ઘણા જૈનો છે, જે માને છે કે સાધુ-સાધ્વી મેલાંઘેલાં ન રહેતાં થોડાં વ્યવસ્થિત રહે તો સારું. તેથી સાધુનો અસ્નાનધર્મ તેમને ન ગમે. પણ અમારે તો આંતરશુદ્ધિ માટે પ્રયત્ન કરવાનો છે. છતાં આવું જોઈ કોઈને થાય કે આ કેવો આચાર? તેમના પ્રત્યે સૂગ થાય. વળી પડિલેહણાદિ-પૂંજના-પ્રમાર્જના જોઈ થાય, આ બધી શી કડાકૂટ? તે શું સૂચવે છે? તેને પૂર્ણધર્મરૂપ આચારમગજમાં પેસતો નથી. તમને સમજાવું જોઇએ કે શુદ્ધધર્મ આમાં જ સમાયેલો છે. નિર્વિચિકિત્સા=વિચિકિત્સાનો સંપૂર્ણ અભાવ. “નિ” શબ્દ દ્વારા ભાર મૂકવો છે. માટે બધે “નિ” મૂક્યા છે. ધર્મના એકપણ આચારમાં વિચિકિત્સા હોય ત્યાં સુધી તમારામાં નિર્વિચિકિત્સા નામનો દર્શનાચાર ન જ આવે. માટે સંપૂર્ણપણે મુનિજીવનનો આખો આચાર અંતરમાં ગમવો જોઇએ, તમારી શક્તિ ન હોય અને અપનાવી ન શકો, તે જુદી વાત. પણ પવિત્ર જીવન આ જ છે તેમ રોજ થવું જોઇએ; પણ તે આચારમાં અભાવ-અણગમો-સૂચનો ભાવ વગેરે ન જોઇએ. સાધુ-સાધ્વીના કોઈપણ આચારમાં સહેજ પણ અણગમો થાય તો તમે ત્રીજા અતિચારથી સબડો છો.
ભગવાને અમને દીક્ષા અપાવી ત્યારથી અમારી પાસેથી બધા પરિગ્રહનો ત્યાગ કરાવ્યો, માટે અમારે ભિક્ષાવૃત્તિ આવી. પણ આ સદાચાર તમને ન ગમે, માંગી માંગીને ખાવાનું તમને ઓશિયાળું જીવન લાગે, તો આ અતિચાર લાગે. એક ભાઈ મને મળેલા. કહે, મારે સારી પ્રવૃત્તિ કરવી છે. તો મેં કહ્યું “તમે સાધુ થઈ સારામાં સારી પ્રવૃત્તિ કરી શકો છો.” તો મને કહેઃ “મારે મારી જાત પર જીવવું છે. સાધુ જીવનમાં તો ઓશિયાળા બનવું પડે.” એટલે અમારી ભિક્ષાવૃત્તિરૂપ આચાર તેમને નથી ગમતો. ઘણા એવા હોય કે આમ સાધુ-સાધ્વીની ભક્તિ ગમે, પણ ભિક્ષારૂપ આચાર ગમે નહિ. અમારો આચાર કેવો મૂક્યો? ભગવાને કહ્યું, તમારે તમારી પાસે કાંઈ રાખવું નહિ, પણ જરૂર પડે તો લોકો પાસેથી મેળવવાનું. તે કેવી રીતે? જઈ આશીર્વાદરૂપે ધર્મલાભ આપવો અને તેમાં તે આપે તેમાંથી જરૂર પડે તે વસ્તુ લેવી. દુનિયામાં સંપૂર્ણ અહિંસામય-નિષ્પાપ જીવન જીવવા ચક્રવતીઓએ ચક્રવતીપણું ત્યાગ કરી ભિક્ષાવૃત્તિ સ્વીકારી. અમારે જે પવિત્ર અહિંસક જીવન જીવવું છે, તે ભિક્ષા સિવાય જીવી જ ન શકાય. ભિક્ષા અને ભીખ એ બેમાં જમીન-આસમાનનો તફાવત છે. શાસ્ત્રામાં ભિક્ષાને ધર્મ કહ્યો છે, ભીખને નહિ. લખ્યું છે કે સાધુ, ભગવાનની આજ્ઞા પ્રમાણે ગોચરીએ જાય તો પુણ્યાનુબંધી પુણ્ય શક સીલ ક ક ક ગ્રીક ગ્રીક ચક ચક ચક ચક ૩૨ એક ક ક ક ઝ (દરગાચાર)
