________________
થતું હોય ત્યાં તમારું સમર્થન ન હોય. દુનિયા-રાષ્ટ્ર-સમાજ-કુટુંબ-પરિવાર કે ધર્મના ક્ષેત્રમાં કાંઇપણ ખોટું થાય તેમાં તમારું સમર્થન ન હોય.
અહીં સાચા-સારા સાધુને જો સમર્થન ન આપો અને શિથિલાચારીને પોષણ આપો તો મહાપાપનો દોષ લાગે છે. માટે ઉપબૃહણાનું ક્ષેત્ર વિશાળ છે. બદમાશને ટેકો-સમર્થન ન અપાય અને સાચા-સારાની છતી શક્તિએ ઉપેક્ષા પણ ન કરાય. તમે શું માનો છો? આપણે લેવા દેવા નહિ. ફાવે તો સારી વાત કહી દેવી પણ બીજા શું કરે છે તેની પંચાત નહિ. ઘણી વાર આવા ભાવને કારણે ધર્મ ઘણો કરે પણ પાપ એવાં બાંધે કે બધો ધર્મ ધોવાઈ જાય. આગમમાં સુમતિ નામના શ્રાવકનું દષ્ટાંત છે. એવો ગુણિયલ હતો કે સમાજ તેનાં વખાણ કરતાં થાકે નહિ. તેને આર્થિક આપત્તિ આવી. દેશ છોડી પરદેશ કમાવા ગયો. રસ્તામાં મહાત્માને જોયા. વૈરાગ્યને કારણે દીક્ષા લેવાનું મન થયું. પરંતુ તે સાધુ શિથિલાચારી છે.. તેથી તેનો નાનો ભાઈ કહે છે, “દીક્ષા લેવી છે, પણ આ મહાત્મા ભગવાનના કહ્યા મુજબના આચાર-વિચારવાળા નથી. આવા આચાર-વિચારવાળા હોય ત્યાં ભક્તિ-બહુમાને ન થાય, તેવું મેં ભગવાનના સ્વમુખે સાંભળ્યું છે. માટે ભાઈ! દીક્ષા લેવી હોય તો હું સંમત છું, મારે પણ દીક્ષા લેવી છે પણ અહીં ન લેવાય.” પણ આત્મીયતાને કારણે સંબંધ બંધાયો છે, તેથી સુમતિ માનવા તૈયાર નથી અને શિથિલાચારીના અમુક સારા આચારનું સમર્થન કરે છે. શાસ્ત્ર કહે છે, તેનાથી એવું કર્મ બંધાયું કે દીક્ષા લઇ સંયમ પાળી પરમાધામીદેવ થયો. અને ત્યારપછી નરકાદિમાં ભટકી ભટકી અનંતકાળ ગયો. વળી પોતે કાંઈ અનાચાર નથી કર્યો; : માત્ર શિથિલાચારીના સમર્થનથી આ થયું. ઘોર સંસારમાં રખડ્યો. આ દષ્ટાંત બેસે છે કે બમ્પર જાય છે?
સભા - બધા આચાર-વિચારમાં બરાબર જોઈએ, એમ? સાહેબજી - બધી રીતની વાત નથી. તમારે ગૌતમ મહારાજા જોઈએ છે. શિથિલાચારીની વ્યાખ્યા ચોક્કસ છે કે, મૂળ મહાવ્રતો અને ઓછામાં ઓછા મુખ્ય મુખ્ય સાધ્વાચારમાં ખામી ન જોઈએ. કોઈનાની નાની બાબતોમાં તેમના જીવનમાં પણ ખામી હોય છે. બાકી સર્વગુણથી પરિપૂર્ણ ગુરુ માંગો તો ન ચાલે; પણ અમુક સ્તરના દોષ-ખામી ચલાવાય, તેનાથી વધારે દોષ-ખામી ન ચલાવાય. કોઈ સાધુ સારા હોય, કોઈ સાધુને સહેજ ગુસ્સાનો સ્વભાવ હોય, તેટલા માત્રથી નકામા નથી થતા. પણ મુખ્યમહાવ્રતરૂપ આચાર, સાધ્વાચાર અવશ્ય જોઈએ. તે ન હોય અને ભક્તિ-બહુમાન કરો તો અપ્રશસ્ત ઉપબૃહણારૂપ મહાદોષ લાગે. વળી સમર્થનમાં શું થાય છે કે ખોટું કુકર્મ-પાપ પેલો કરે અને તેનું ગુણાકારરૂપે પાપ તમને લાગે.
ઘણા છોકરા હોટલોમાં રખડતા હોય. તેના બાપને જો કહે કે આ હોટલમાં રખડે છે, તો તે કહે કે “આ ઉંમરમાં તો આવું કરે” એમ કહી બચાવ કરે! આવા ઉદ્દગાર નીકળે એટલે સમજવાનું કે તમે મહામિથ્યાદષ્ટિ જીવ છો. તમારી દષ્ટિએ ધર્મ કરવાની ઉંમર ઘડપણ જ છે ને? સંસારમાંથી ફોફા જેવા થયા પછી ધર્મ કરવાનો ને? ત્યાં સુધી પાપ-કુકર્મો કરવાનાં? માટે પ્રશંસા-સમર્થન ન કરવાનું હોય ત્યાં કરો અને કરવાનું હોય ત્યાં ન કરો, તો અતિચાર લાગે. ગુણનું સમર્થન કરતાં આવડે તો ઉપવૃંહણા એવો આચાર છે કે જેના દ્વારા તમે અનંતકાળનાં
રક ક ર
ક ક ક ક ક ક ક ક
૪૨
ક ક ક ર
ક તરીક(દ
નાચાર)
