Darshanachar

Author(s): Yugbhushanvijay
Publisher: Gitarth Ganga

Page 29

ધર્મઅનુષ્ઠાનનો પાવર તૂટી જાય. | મારું વાહન છોડવા પાછળનું કારણ શું? તમે જાણો છો આ વાહનો રાક્ષસો છે. કેટલાયનું જીવન બરબાદ કરી નાંખે તેવા છે. વાહનમાં બેસીને જતી વખતે બીજાને મારવાનો હિંસાનો જે ભાવ છે, તેનું કુદરત તમને ફળ આપશે જ. છતાં તમારો ભાવ શું? અને હું સાધુ તરીકે શું વિચારું? બીજાને દુઃખ-હિંસા ન થાય તે રીતે પહોંચવું છે. આપણી અનુકૂળતા ખાતર બીજાનો કચ્ચરઘાણ કાઢી ન નખાય.
સભા - એવી ભાવના નથી હોતી. સાહેબજી તમને ખબર છે કે બીજા જીવો મરે છે, છતાં બેસો છો, તો તે મારવાની ભાવના નથી? વળી તમે નીકળતા હો અને કોઈ જ્યોતિષી મળે અને કહેઃ આજે નીકળો છો પણ અકસ્માત થઈ જશે, તો પાછા ઘરમાં પેસી જાવ ને?
સભા - આ રીતે વિચારતાં તો સાધુ પણ વિહાર ન કરે તો, વધારે અહિંસા જ થાય ને? : સાહેબજી -ના, એક જગ્યાએ સ્થિર રહેવામાં વધારે દોષ છે. એ વિષે શાસ્ત્રવચનો વાંચો તો આફરીન થઈ જશો. ભગવાને અમારા જીવનમાં એવો આચાર મૂક્યો છે કે, સાધુની એક એક પ્રવૃત્તિ વિચારપૂર્વકની હોય છે. એક જગ્યાએ રહે તો પ્રીતિ થાય. પછી રાગ-અનુરાગ- 2 મમત્વ વગેરે થાય. વળી એક જગ્યાએ રહેવાથી તેના (સાધુ) દ્વારા જગતને જે ઉપકાર કરવાનો છે તે નહિ થાય. તેનાથી કેટલાય લાયક જીવો ધર્મ પામે અને તે દ્વારા દુનિયામાં કેટલાય સત્ય-અહિંસા-સદાચાર ફેલાય, તે નહિ થાય. અમે આખો સંસાર છોડી નીકળ્યા પછી ભગવાનની આજ્ઞા મુજબ સારા સાધુ હોઇએ તો જાતે વાણી-વર્તન દ્વારા સદાચાર-સત્યઅહિંસા પાળવાના અને બીજાને પળાવવાના. આ રીતે વિચારીએ તો વિહાર દ્વારા જ સત્યઅહિંસાનો વધારે ફેલાવો થાય તે સિદ્ધ થશે. હા, તમે આથી વધારે અહિંસક વ્યવસ્થા બતાવી શકો તો અમે વિચારવા તૈયાર છીએ. પણ અમને ખબર છે કે અમારા તીર્થકરો જે વ્યવસ્થા બતાવી શક્યા તે બીજા બતાવી જ નહિ શકે. જગતમાં સર્વ પાપોથી છૂટવા આ સિવાય બીજી કોઇ વિકલ્પ જ નથી. .
આ વાત શાસ્ત્રમાં તર્કબદ્ધ સમજાવી છે, એટલી ઊંડી સમીક્ષા છે કે બીજે આવી વાતો સાંભળી-વાંચી નથી. દા.ત. અમે ક્યાંક ગામમાં ગયા, ઉપાશ્રય ન હોય અને કોઈ રાજીખુશીથી જગ્યા આપતું હોય, તે પણ તેની ઇચ્છાથી; વળી યોગ્ય જગ્યા હોય અને અમે ત્યાં ઊતરીએ. હવે ઓચિંતું કૂતરુ-ગાય, કોઈ પશુ-જાનવર દોડતું આવે તો તે વખતે સાધુએ શું કરવું? કૂતરું ગૃહસ્થના ઘરમાં જાય અને ખાવા-પીવાનું બગાડે તો તે વખતે સાધુ તે કૂતરાને ભગાડે તો શું? ન ભગાડે તો શું? તેના વિકલ્પો કરી મૂકો તો થાય કે બીજે આવી અહિંસા વિચારી નહિ હોય. અટકાવે તો કૂતરું ભૂખ્યું રહે, તેમાં અંતરાય થાય. ભગાડે તો રસ્તામાં જે પણ કીડી-મંકોડા મરે તે બધાને મરાવવાનું પાપ સાધુને લાગે; તો પણ દરવાજો બંધ કરી દે તો? તો ત્યાં પણ કહ્યું કે દરવાજો બંધ કરવાથી, વારંવાર ખોલવાથી આટલી હિંસા-દોષ થાય. હવે કૂતરું આવી ખાઈ જાય તો માલિકને થાય મહારાજ ધ્યાન નથી રાખતા. એને અપ્રીતિ થાયંતો પણ સાધુને
* ક ક ક ક ક ક ક ક ક ક
૨૪
ક ક ક ક ક ક
નાચાર)