Darshanachar

Author(s): Yugbhushanvijay
Publisher: Gitarth Ganga

Page 18

શ્રદ્ધા-નિર્ણય નથી. તેઓને તો કાયમ માટે ત્રીજા દર્શનાચારમાં અનાચાર જ રહેવાનો છે.
અત્યારે તમે સામાયિક-પ્રતિક્રમણ-પૂજા-દર્શન-તપ-ધ્યાન-વંદન વગેરે કરો છો. આ બધાનાં ફળ શાસ્ત્રમાં લખેલાં છે. તે ફળમાં તમને વિશ્વાસ બેઠો છે?
સભા - ધર્મનાં જે ફળ કહ્યાં છે તે માટે પરિણામો પણ જોઇએ ને? સાહેબજી -તે વાત જુદી છે. શાસ્ત્રમાં વિધવિધ અનુષ્ઠાન-કેટેગરી બતાવી છે. શાસ્ત્રમાં બધાં ફળ બતાવ્યાં છે. કઈ કેટેગરીનું અનુષ્ઠાન કરે છે, તે પ્રમાણેનું ફળ બતાવ્યું છે. પણ ધર્મનું ફળ તો છે જ, એવી પૂરેપૂરી શ્રદ્ધા છે? કે તમે માનો છો કે અત્યારે કરીએ છીએ, પણ ભવિષ્યમાં શું ફળ મળશે, ખબર નથી. તમે દાન કરો ત્યારે સંપત્તિ જઇ રહી લાગે છે કે આવી રહી લાગે છે? જઇ રહી લાગે છે તેનો અર્થ દાનના ફળની શ્રદ્ધા-વિશ્વાસ નથી. આવા એક એક અનુષ્ઠાનના ફળ વિષયમાં ખાતરી થયેલી જ જોઈએ. જ્યાં શંકા-કુશંકા છે ત્યાં અતિચાર છે. તમે બધા ધર્મના ફળના વિષયમાં નિઃસંદેહ બુદ્ધિવાળા થયેલા છો? તમને થાય કે આ મહાપુરુષો ઊઠાં ભણાવનાર નહોતા? ગપ્પાં મારવામાં રસ નહોતો? પૂર્ણ ફળનું વર્ણન બતાવ્યું છે? જેમ જેમ સમજે તેમ તેમ ધર્મનાં ફળ ચોક્કસ ખાતરીપૂર્વક સિદ્ધ થઈ શકે તેમ છે.
ફળની શંકાથી મિથ્યાત્વ જ બંધાય, કેમ કે ધર્મ એ કુદરતની વ્યવસ્થાનું અંગ જ છે અને આ કુદરતમાં સારું વર્તન કરે તેને કુદરત સારુ ફળ આપે જ છે. ધર્મના ફળ વિષે શંકા-કુશંકા એટલે વિશ્વવ્યવસ્થાના ફળ વિષે જ શંકા છે. આપણે ત્યાં ધર્મ તીર્થકરોએ પેદા નથી કર્યો. ધર્મ તે તીર્થકરોની પેદાશ નથી, તીર્થકરો તો ધર્મના દર્શક છે. સારાનું સારું ફળ, ખરાબનું ખરાબ; તે વિશ્વવ્યવસ્થા છે. એટલે તેની વિરુદ્ધ કે તરફેણમાં વર્તન કરનારને તે તે રૂપે ફળ મળશે. ધર્મ તમારી પાસે સારું વર્તન કરાવે છે. તમે બીજા પ્રત્યે સારું વર્તન કરો અને કુદરત તમને પ્રતિભાવરૂપે સારું ફળ ન આપે, તે ત્રણ કાળમાં શક્ય જ નથી. ઘણાને થાય કે આટલું બલિદાન-ભોગ આપીએ પણ આપણને શું મળશે? આનો અર્થ પરોપકારની પ્રવૃત્તિના ફળમાં તમને વિશ્વાસ નથી. *
'સભા - કર્તવ્યબુદ્ધિથી કર્યું હોય તો? સાહેબજી - પણ પરોપકારનું કાર્ય કર્તવ્યબુદ્ધિથી પણ કેમ કરવાનું?
સભા - ભગવાને કહ્યું તે માટે. સાહેબજી - હા, તો ભગવાને વિચારીને કહ્યું છે. હવે ભગવાને કહ્યું છે માટે કરો છો, તો પછી ભગવાને તેનું ફળ પણ કહ્યું છે ને? તો તે ફળમાં વિશ્વાસ કેમ નથી? વળી આવો વિશ્વાસ હોય છે માટે બેંક, ઇસ્યોરન્સ વગેરેમાં નાણાં ભરો છો, પણ ભગવાનની કોઈ સ્કીમમાં વિશ્વાસ ખરો? બેંક, ઈન્શ્યોરન્સ કંપની આપી આપીને કેટલું આપશે? તેમાં તો દોડાદોડ કરી મૂકો છો. તો અહીં તો ફળ કેટલા ગણું બતાવ્યું છે. છતાં દોડાદોડ નથી તે શું બતાવે છે? વિશ્વાસ જ નથી ને? એક સામાયિકનું ફળ જો તમારા મનમાં બેસી જાય તો કદી (દશનાચાર) ક ક ક ક (૧૩) કોક કોક ક ક ક રીક