________________
૮૩
તવારીખની તેજછાયા
ઈડરના રાવ પુંજાજીના માનીતા ઈડરના નગરશેઠ ખીમાદેએ આચાર્યશ્રીના ઉપદેશથી દેશના સધળા જૈનોને સંઘવી વત્સરાજ ઓસવાલનો પુત્ર ગોવિંદ શ્રી સોમસુંદરસૂરિનો “સાકરની લહાણી' કરી હતી. વળી, શ્રી સોમસુંદરસૂરિ પરમ ભક્ત હતો. તેણે સૂરિમહારાજના ઉપદેશથી શત્રુંજય, મહારાજના ઉપદેશથી પાટણના શેઠ કર્મસિંહ શ્રીમાલીના વંશજ ગિરનાર, સોપારક, તારંગાં વગેરે તીર્થોના સંઘ કાઢ્યા હતા અને શેઠ ગોવિંદ અને તેના પુત્ર નાગરાજે આગમગ્રંથો તાડપત્ર પર તારંગા તીર્થમાં ‘કુમારવિહાર જિનપ્રાસાદ'નો જીર્ણોદ્ધાર કરાવી લખાવ્યા હતા. હડાળાના શેઠ ધરમશી પોરવાડે પાટણમાં મોટો તથા ભગવાન અજિતનાથની નવી પ્રતિમા ભરાવી, વિ.સં. ગ્રંથભંડાર સ્થાપ્યો અને તેના માટે સં. ૧૪૭૪માં એક લાખ ૧૪૭૯માં મોટો સંઘ એકત્રિત કરી આચાર્ય સોમસુંદરસૂરિના શ્લોકાત્મક આગમગ્રંથો અને સં. ૧૪૮૧ સુધીમાં બે લાખ હાથે પ્રતિષ્ઠા કરાવી હતી. આ મહોત્સવમાં સૂરિજીના શ્લોકાત્મક ગ્રંથો લખાવ્યા. અન્ય પણ અનેક ગ્રંથો જુદા જુદા પરિવારના ૧૮૦૦ સાધુઓ હાજર હતા અને ભાવિકોની ભાવિકોએ આચાર્યશ્રીના ઉપદેશથી લખાવ્યા હતા. શ્રી ઉપસ્થિતિ પણ ઘણી મોટી હતી.
સોમસુંદરસૂરિના સમયમાં પણ ઘણા ગ્રંથભંડારો સ્થાપ્યા હતા અમદાવાદના બાદશાહ અહમદશાહનો માનીતો સંઘવી અને વિવિધ વિષયના ઘણા ગ્રંથો લખાયા હતા. ઉપરાંત, તેમના ગુણરાજ ઓસવાલ આચાર્યશ્રીનો અનન્ય ભક્ત હતો. તેણે વિ.સં. સમયમાં તાડપત્રીય પાનાં પરથી કાગળ પર પણ અનેક ગ્રંથો ૧૪૭૭માં બાદશાહનું ફરમાન મેળવી, શ્રી સોમસુંદર-સૂરિની લખાવવામાં આવ્યા હતા. અધ્યક્ષતામાં શત્રુંજય તીર્થનો છ'રી પાળતો મોટો સંઘ કાઢ્યો અને પૂ. શ્રી સોમસુંદરસૂરિના હસ્તે અનેક પદવીઓ અને યાત્રાસંઘ સાથે શત્રુંજય, મહુવા, પ્રભાસપાટણ, ગિરનાર વગેરેની દીક્ષાઓ થઈ હતી. તેઓશ્રીની આજ્ઞામાં તપાગચ્છની સુંદર, યાત્રા કરી હતી. તેમના પુત્રો ગજરાજ, મહારાજ અને બાલુરાજે કીર્તિ, રાજ, શેખર, નંદિ, સાગર, દેવ, મંડન, રત્ન, જય, હંસ, ચિત્તોડગઢમાં રાજા મોકલસિંહની સંમતિથી રાજા અલ્લટના વર્ધન, મૂર્તિ, ભૂષણ, વીર, ભદ્ર, ધર્મ, ચંદ્ર, સિહ, સેન, સોમ સમયના જૈન વિજયકીર્તિસ્તંભનો જીર્ણોદ્ધાર કરાવી તથા પાસેના
' વગેરે લગભગ ૫૦ થી વધુ શાખાઓના ૧૮૦Q શ્રમણો હતા. ભગવાન મહાવીરસ્વામીના દેરાસરનો મૂળમાંથી જીર્ણોદ્ધાર
એ સમયમાં પદ-પ્રદાનના મોટા ઉત્સવો ઉજવાતા અને શ્રાવકો કરાવી તેમ જ બીજી ચાર દેરીઓ નવી બનાવી, તેમાં વિ.સં.
પણ એટલા ભક્તિવાન અને પ્રભાવનાશીલ હતા કે આવા ૧૪૮૫માં આચાર્ય સોમસુંદરસૂરિના હાથે ભગવાન
પ્રસંગોમાં છૂટે હાથે દ્રવ્યનો સવ્યય કરતા. વડનગરમાં મહાવીરસ્વામી વગેરેની જિનપ્રતિમાઓની પ્રતિષ્ઠા કરાવી હતી.
દેવગિરિના સંઘવી દેવરાજે ૨૭૦૦૦ રૂા. ખરચી મોટો ઉત્સવ સંઘવી ગુણરાજના નાનાભાઈ નાનુભાઈ (આંબાક)એ પત્ની, પુત્ર
કર્યો હતો અને તેમાં આચાર્યશ્રી સોમસુંદરસૂરિએ ઉપાઠ અને ધન છોડીને પૂ. સોમસુંદરસૂરિ પાસે દીક્ષા લીધી હતી, જેમનું
મોહનનંદને આચાર્ય પદવી આપી, આચાર્ય મુનિસુંદરસૂરિ નામ નામ પં. નંદીરત્ન ગણિ હતું.
આપી પોતાની પાટે સ્થાપ્યા હતા. એવા જ મહોત્સવપૂર્વક શ્રી શા. મેઘજી ઓસવાલ આચાર્યશ્રીના ઉપદેશથી જયચંદ્રસૂરિ, શ્રી ભુવનસુંદરસૂરિ, શ્રી જિનસુંદરસૂરિ વગેરેને પાવાગઢમાં ભગવાન સંભવનાથના દેરાસરમાં ૮ દેરીઓ આચાર્ય પદવીઓ અને શ્રી ચારિત્રરત્ન, શ્રી રત્નમંડન, શ્રી બંધાવી, સોપારામાં જિનપ્રાસાદનો જીર્ણોદ્ધાર કરાવ્યો, જિનમંડન, શ્રી હેમહંસ, શ્રી સોમદેવ, શ્રી વસુનંદન, શ્રી સુલતાનપુરમાં ઉપાશ્રય બંધાવ્યો અને ૨૪ પ્રતિમાઓની અંજન- સુધાનંદન, શ્રી વિશાલરાજ વગેરેને ઉપાધ્યાય પદવી આપી હતી. શલાકા કરાવી, મહીકાંઠામાં ૨૪ વાર અમારિ પળાવી અને એ દર્શાવે છે કે આચાર્યશ્રીને ઘણા સમર્થ શિષ્યો-પ્રશિષ્યો હતા. વિ.સં. ૧૪૯૮માં “જેન સિદ્ધાંત ભંડાર'ની સ્થાપના કરી.
શ્રી સોમસુંદરસૂરિ લોકપ્રિય હતા, તેમ સર્વગચ્છપ્રિય વડનગરમાં વીસા પોરવાડ સંઘવી દેવરાજે ભરાવેલા સાત
પણ હતા. તેમણે વિશાળ શ્રમણ સમુદાય માટે, ઉત્કૃષ્ટ સંયમ ધાતુના ભગવાન અભિનંદન સ્વામીની મોટા જિનપ્રાસાદમાં
પાળવા માટે, “સાધુમર્યાદા પટ્ટક' બનાવ્યું હતું. બીજા પ્રતિષ્ઠા કરી. ચિત્તોડમાં વીસલશાહ ઓસવાલના જિનાલયમાં
ગચ્છવાળા તેમની પાસે પ્રાયશ્ચિત્ત લેવા આવતા. તેમણે કચ્છના ભગવાન શ્રેયાંસનાથની પ્રતિમાની પ્રતિષ્ઠા કરી અને તેમના
ચોબારી ગામમાં કોઈએ ઈર્ષાથી મોકલાવેલા માણસને શાંત પત્ની ખીમાટે તથા પુત્ર ચંપકે ભરાવેલ ભગવાન કલ્પદ્રુમ
બનાવી ઉપદેશ આપતાં, તે દીક્ષા લઈ આચાર્યશ્રીનો શિષ્ય બની પાર્શ્વનાથની ૯૩ આંગળ ઊંચી પ્રતિમાની પ્રતિષ્ઠા કરી, તેમ જ ગયો હતો.
=
'
''
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
