________________
૫૨
ચતુર્વિધ સંઘ રાજાને પૂછ્યું. રાજાએ તેની પાછળ રાણીનો ગર્વ સમજી તેણીને આ ભવમાં કાયિક અને માનસિક બન્નેય પ્રકારની વિકલતાનું મૂળ અભિમાન કરવાની ના પાડી. છતાંય રોહિણી તે રુદનને નાટક કારણ તેણીએ આગલા જ જન્મમાં સુંદરી તરીકેના સ્ત્રીભવમાં જેવું સમજતી હોવાથી રાજાએ તેણીને પાઠ ભણાવવા પોતાનો પોતાના પાંચ પુત્રો અને ચાર પુત્રીઓને ભણવામાં અંતરાયો સૌથી નાનો પુત્ર રોહિણીના ખોળામાંથી ઊંચકી બારીમાંથી નીચે પાડેલા. વિદ્યાગુરુના વિરુદ્ધમાં અપલાપ કરેલો, જ્ઞાન વિષે પણ ફેંક્યો પણ પૂર્વભવમાં શાશ્વતી જિનપ્રતિમાને પૂજનાર હોવાથી તે તિરસ્કાર કરી પોતાનાં જ બાળકોની પઠનપાઠનની સામગ્રીઓ પુણ્યના કારણે બાળકને ભૂમિ ઉપર પડે તે પૂર્વેજ નગર દેવતાએ બાળી નાખી અને અગ્નિમાં હોમી દીધી. પંડિતની તડનાતાર્જના તેને ઝીલી લીધો. બાકીના સાત પુત્રો પૂર્વ ભવના બ્રાહ્મણ પણ કરવા પુત્ર-પુત્રીઓને કુબુદ્ધિ આપી. તે બધીય પ્રકારના જ્ઞાન દીક્ષા લઈ શ્રમણ બની પુણ્ય પ્રભાવે રાજા અશોકના પુત્ર રૂપે વિરુદ્ધ વર્તનથી પોતે તો મૂર્ખ હતી પણ સંતાનો પણ અભણ રહ્યાં. જન્મ્યા હતા. ઉપરાંત ચાર પુત્રીઓ આગલા ભવની વિદ્યાધર યુવાવસ્થામાં પણ તે બધાયના વિવાહ-સગાઈ તેમની વિચિત્ર પુત્રીઓ હતી. બધીએ સાથે જ્ઞાનપંચમી તપ કરેલ. તેથી ચારેય અજ્ઞાન દશાને કારણે અટકી ગયાં ત્યારે સુંદરીએ પોતાના પતિ અશોક તથા રોહિણીની ચારપુત્રી રૂપે જન્મી. આઠમા બાળકના સાથે જ વાણી અને વર્તન બગાડી છાશવારે ઝગડા ચાલુ કર્યા ફેંકવા છતાંય રોહિણીને હર્ષ-શોક જેવું કંઈ ન થયું. તેમાં મુખ્ય પોતાના સંતાનોની અવદશા માટે તેણી પતિ ઉપર અને પતિ તેણી કારણ રોહિણી તપના પ્રભાવે પેદા કરેલ સ્થિતપ્રજ્ઞતા હતી. ઉપર આક્ષેપ કરવા લાગ્યાં. અંતે મામલો બિચકતાં એકદા શેઠ નિશ્ચય મનવાળી રોહિણીનો અને રાજા અશોકના પૂર્વભવનો પણ સમતા ગુમાવી ક્રોધાંધ બની બેઠા અને સુંદરીને માથે ઇતિહાસ જ્ઞાની વાસુપૂજ્ય સ્વામીના જ્ઞાની બે શિષ્યો, જેમનાં પથ્થરનો પ્રહાર કરી દીધો. કલહકલેશમાં સુંદરી કમોત મોતનો નામ રીયકુંભ અને સુવર્ણકુંભ હતાં તેમણે કહી બતાવ્યો. ભોગ બની. તે જ સુંદરીનો જીવ તે પછીના ભવમાં પાછળથી રોહિણીના નિશ્ચળ મનથી રાજા અશોક પણ વિશેષ ભવિતવ્યતાવશ ગુણમંજરી નામે જન્મ પામી જ્ઞાનવિરાધના થકી વિરાગી બની સજોડે દીક્ષિત થયાં. વાસુપૂજ્યસ્વામી પાસે સંયમ બધાય પ્રકારનાં દુઃખોને પામનાર બન્યો. લઈ, અંતે મોક્ષે પણ ગયાં છે.
આ વાત સાંભળતા જ ગુણમંજરી પણ જાતિસ્મરણ-જ્ઞાન ૪ સાધ્વી ગુણમંજરી
પામી. પૂર્વ ભવોની ભૂલો સમજાણી. ગુરુદેવોની કરુણા ભાવનાને પરમાત્માના સ્થાપેલ ચતુર્વિધ શ્રી સંઘની આરાધનાનો મળ કારણે આ ભવમાં ભૂલો સુધારવા જ્ઞાન પંચમી તપ સાધતાં તેજ પાયો છે, જ્ઞાનસાધના. કેવળી ભગવંતોનું શાસન જ્ઞાનમાર્ગે ચાલે તપને વિધિપૂર્વક કરતાં તેણીના રોગ-શોક દૂર થયા અને સુંદર છે અને તે જ્ઞાનની જેમણે પણ ઉપાસના કરી તે બધાય વહેલા કે સ્વાશ્ય-સુખ પામી, જેથી જિનચંદ્ર નામના વેપારીની સાથે લગ્ન મોડા પરમ સુખના ભાગી બન્યા. એવું પણ બન્યું છે કે તદભવમાં થયાં અને સાંસારિક સુખોની ભાગિણી બની. તે જીવાત્માને સ્ત્રીનો દેહ મળ્યો, પણ સ્ત્રીપણે પણ સુંદર સંયમને છતાંય પોતાના પૂર્વ ભવની વિષમતાનાં સ્વદર્શન થકી સાધી પરુષપણું મેળવી આરાધનામાં પ્રગતિ સાધતાં છેક મુક્તિ વૈરાગ્ય પ્રગટેલો રહેવાથી દામ્પત્ય જીવનનો અંત કરી તે જ સુધીનાં સોપાનો પણ સર કર્યા હોય, બની ગયેલ આ સત્ય પ્રસંગ ભવમાં ગુણમંજરી શ્રાવિકા મટી સાધ્વી બની. પ્રભુ પરમાત્મા તે પૈકીની જ એક જૈન માર્ગીય ઘટના છે.
દર્શિત સંયમ માર્ગ જ એવો સુખદ છે કે તેણીએ પોતાનાં ઘણાંજ જંબદ્વીપના ભરતક્ષેત્રમાં પદમપુર નગરના શ્રેષ્ઠી સિંહદાસ અશુભ કર્મો હૈયાની સરળતા અને નિર્દભ સંયમાચાર દ્વારા અને શ્રીમતી કપુરતિલકાની પુત્રી ગુણમંજરી નામની એકમાત્ર ખપાવી નાખ્યાં જેથી ઉત્તમ ચારિત્રિક જીવન પૂર્ણ થતાં જ તેણીનો દીકરી છતાંય જન્મથી મુંગી હતી. તેણીની કાયા પણ રોગોનું જાણે જીવ વિજયંત નામના અનુત્તર વિમાનમાં જન્મ પામી બત્રીસ પ્રાંગણ હતું. માતા-પિતાએ અનેક ઉપાયો કર્યા છતાંય લાડલી સાગરોપમના વિરાટ કાળ માટે શ્રેષ્ઠ દેવસુખ પામ્યો. ગુણમંજરી દીકરી બોલતી ન થઈ. રોગમક્ત ન બની, તે કારણથી સાધ્વીનો જીવ સંયમ પ્રતાપે સ્ત્રી દેહમાંથી પુરુષાવતારમાં દેવતા યૌવનાવસ્થામાં તેણીને પરણવા કોઈ તૈયાર નથી. એકદા નગરમાં તો બન્યો જ પણ તે પછી પણ જંબુદ્વીપના મહાવિદેહની ઉમા. પધારેલ મન:પર્યવજ્ઞાની આચાર્ય શ્રી વિજયસેનસૂરીશ્વરજી પાસે નામના વિજયની શુભા નગરીમાં સુગ્રીવકુમાર નામે રાજપુત્રનો પોતાની પુત્રીના દુઃખનું વર્ણન કરતાં આચાર્યશ્રીએ પોતાના અવતાર પામ્યો. રાજા-રાણી અમરસિંહ અને અમરાવતીના એક જ્ઞાનબળે ગુણમંજરીનો પૂર્વ ભવ અને તે ભવમાં સ્ત્રીના અવતારે માત્ર સુપુત્ર સુગ્રીવકુમારનાં લગ્ન અનેક રાજકન્યાઓ સાથે થયાં. કરેલ જ્ઞાનની વિંડબનાઓ અને વિરાધનાઓ જણાવી, કારણ કે એક ભવનો દુર્ભાગી જીવ જ્ઞાનની આરાધના થકી સૌભાગ્ય સાથે
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
