________________
તવારીખની તેજછાયા
પ . અંગત મિત્ર નાગિલની કે ન પરિવારના કોઈ સદસ્યોની. અરે ! અથથી ઇતિ બધીય ચિંતાઓ કરવી પડી પણ બધીય કન્યાઓ પોતાના વેપારીઓની શાખ કે પોતાનાં યશકીર્તિની પણ પોતપોતાના સૌભાગ્ય પ્રમાણે સારાં ઠેકાણાં પામી ગઈ. વિચારણા ન કરી શકનાર તેણે ચંપાનગરીમાં મરી જવાનો
આમ પારિવારિક જીવન છતાંય પરિવારની જંજાળથી પર તમાશો ભેગો કર્યો. આખુંય નગર તે ઘટનાને કુતૂહલથી માણી
બની તેઓ રહ્યા હતા, છતાંય જયારે નાની પુત્રી ચેલણાના રહ્યું હતું ત્યારે કલ્યાણ-મિત્ર નાગિલેજ તેને તેમ અનર્થ કરતાં
હરણના સમાચાર મળ્યા કે તરત જ પુત્રીના શીલની રક્ષા માટે વાર્યો. એક ભવના દેવસુખ પાછળ અમૂલ્ય માનવ-ભવની
વીરંગક નામના સારથિને તાબડતોબ મોકલી આપી પિતા સાધનાઓ ન લૂટાવવા ખૂબ સમજાવ્યો, પણ પૈસાના
તરીકેનું કર્તવ્ય બજાવ્યું. ભાગ્યયોગે પુત્રી ચેલણા તો હરણ અહંવાળા તેણે કોઇનુંય કશુંય ન માન્યું. અંતે નિયાણાપૂર્વક
કરનાર શ્રેણિક રાજાની માનીતી પટ્ટરાણી બની. બળી ને જ મર્યો, તે ઘટનાથી વૈરાગ્ય પામી ગયેલ નાગિલે શ્રાવપણું છોડી શ્રમણપણું ગ્રહણ કર્યું. સુંદર સંયમની
શ્રેણિકનું અકાળ મરણ તેના જ પુત્ર કણિકના નિમિત્તે આરાધનાના પ્રતાપે તેનો જીવાત્મા કાળધર્મ પામી બારમાં
થયા પછી દિવ્ય વસ્ત્ર, હાર, કુંડળ, અને સેચનક હાથી માટેના દેવલોકે બળવાન દેવ બન્યો. અવધિજ્ઞાનના ઉપયોગથી જોયું
ઘર્ષણથી બચવા જયારે હલ્લ અને વિહલ્લ નામના બે તો પોતાના પૂર્વભવનો મિત્ર કુમારનંદી ઇચ્છાપૂર્વક ભાણેજાઓએ કુણિકનો પરાભવ ટાળવા મામા રાજા ચેડાનું પંચશેલદ્વીપનો અધિષ્ઠાયક દેવ જરૂર બન્યો છે, પણ હાસા- શરણું લીધું ત્યારે એક અહિંસક રાજવી છતાંય બધીય પ્રહાસાનો ભર્તારદેવ બનવા છતાંય બીજા દેવતાઓની આજ્ઞામાં
આવનાર આફતોની વચ્ચે પણ ક્ષત્રિયધર્મ બજાવતાં બેઉને પરાણે ગળે વળગેલ ઢોલ બજાવવાનું કામ પામ્યો છે, દેવતાઇ રણું આપ્યું. સુખો વચ્ચે પણ દુઃખી છે. પરાભવથી પીસાયેલો છે, | તેજ સંઘર્ષમાં જયારે કણિકે હહ્ન-વિહāને તાબે કરવા અપમાનથી અકળાયેલી છે, તેના જીવને દેવલોકથી પણ તારવા ચેડામામા સામે જ યુદ્ધ માંડી દીધું ત્યારે શરણાર્થીના હિતમાં ઉપકાર અને કરુણાબુદ્ધિથી નાગિલ દેવ વિધુનાલી બનેલ અહિંસાના પક્ષપાત સાથે જડબાતોડ જવાબ આપવા યુદ્ધમાં કુમારનંદી દેવની પાસે આવ્યો. હિતબુદ્ધિથી સમજાવી પોતાને ઉતર્યા, છતાંય ભીષણ સંગ્રામ સમયે પણ એક દિવસમાં ફકત પૂર્વભવનો પરિચય આપ્યો ને ઢોલ વગાડી સૌને ખુશ કરવાના એક બાણથી વધુ બાણ ન છોડવાની પ્રતિજ્ઞા અફર રાખી અને હલકા કાર્યથી બચી આરા સ્થાને જન્મ લેવા માટે સાક્ષાત દસ દિવસમાં માત્ર એક એક બાણથી નાના-મોટા સૈનિકોથી વિચરતા ભગવાન મહાવીરની જીવંત પ્રતિમા ભરાવવા સૂચન લડવાને બદલે શ્રેણિકના જ દસ પુત્રોને હણ્યા. વધુ હિંસા થાય કર્યું. તેથી ભય પામેલો સોની દેવ ક્ષત્રિયકુંડમાં ભગવાનનાં તેમાં તેમને લગીર રસ ન હતો. દર્શન કાઉસગ્ગમાં કરી તેમની આકૃતિની પ્રતિમા ગોશીર્ષ ચંદનથી બનાવી પ્રભાવતી રાણીને આપી શુભકર્મ બાંધનાર
છેલ્લે જયારે કુણિકે અઠ્ઠમતપ કરી સૌધર્મઇન્દ્ર અને થયો. નાગિલે કલ્યાણ-મિત્રની ફરજ બજાવી.
ચરમેન્દ્રને સાધી મહાશીલા કંટક તથા રથમૂશળ યુદ્ધ માંડ્યું,
ત્યારે વધુ નરસંહાર અને યુધ્ધભૂમિને રકતરંજિત ન કરવા સ્વયં ૨૨ વિરાણી રાજ ચા - શ્રાવક ચેડા રાજા લડાઈમાં ન ઊતરી નાગરથીના પત્ર, બારવ્રતધારી, તપસ્વી, પ્રભુવીરના સમકાલીન ઉપાસક શ્રાવકોમાં વિશાલા
ધર્માત્મા વરુણ શ્રાવકને સેનાપતિ પદ આપી યુદ્ધ ટાળવા. નગરીના રાજા ચેડાનું નામ ખ્યાતનામ છે. પ્રભુવીરને પામ્યા મથતા રહ્યા, પણ વરુણ શ્રાવકના સ
મથતા રહ્યા, પણ વરુણ શ્રાવકના સમાધિ સ્વર્ગગમન પછી પોતે ત્યારથી તેમના જીવનમાં જે પરિવર્તન નોંધાયું છે તે એક સંયમી પણ યુદ્ધને અટકાવવા યુદ્ધભૂમિએ ઊતર્યા. સાધુને શોભે તેવું તેજીલા મનનું સંભારણું બની ગયું છે.
દેવતાઈ બળના કારણે પોતાનો પરાભવ થવા લાગતાં જ રાણી પ્રથા થકી ઉપરાઉપર સાત-સાત પત્રીઓ જન્મી ભાણેજના હાથે નાલેશી ભરેલ મોત અને વિશાલાની સત્તા પણ આવા સંસારચકમાં તેઓ સંસારભાવથી અલિપ્ત રહ્યા..
ખોવાને બદલે પોતાની આત્મસાધના ન બગાડવા ગળામાં સાવ ઉંમરલાયક કન્યાઓ થવા છતાંય શુભભાવ એજ રહ્યો કે
લોઢાની પૂતળીઓ બાંધી અણસણપૂર્વક ઊંડા જળમાં પોતાના ભારે કમપણાથી પોતાનો સંસાર ભલે ઊભો થઈ ગયો ઝંપલાવ્યું. પણ પુત્રીઓને સંસારમાં પાડવાનું વિષચક જેવું પાપ પોતે તો પણ પરમાત્મા વીરના અનન્ય ઉપાસક શ્રાવકની રક્ષામાં નથી જ કરવું. જવાન કન્યાની માતાએજ કન્યા પરણાવવાની ધરણેન્દ્ર સ્વયંને આવી રક્ષા કરવી ફરજ બની. તેમને જળમાં
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
