________________
છ૯૪
ચતુર્વિધ સંઘ અજ્ઞાતવાસ સ્વીકારશે એવો મકકમ નિર્ણય જાહેર કર્યો. રાણી ભવાની, મંત્રી પત્ની અનુપમા દેવી, જેવી અનેક પ્રસિદ્ધ છોટાલાલભાઇના સ્વર્ગવાસ પછી આત્મજ્ઞાનની સાધક સેવા મહિલાઓની સત્કીર્તિ અને સદકાર્યોથી ભારતનો ઇતિહાસ મંડળની સ્થાપના કરી જાહેરમાં આવ્યાં. આમ ઇ. સ. ૭૫- સમૃદ્ધ છે, ગૌરવાન્વિત છે. આવા સુવર્ણ પૃષ્ઠોમાનું એક પૃષ્ઠ છે ૭૬માં સાયલાગામે સત્સંગ મંડળ ચાલું થયું અને શેઠાણી હરકુંવર હઠીસિંહ. લાડકચંદભાઇના માર્ગદર્શન હેઠળ સાધકોની સંખ્યા ઉત્તરોત્તર
ઘોધા જેવા નાનકડા ગામના સામાન્ય જૈન કુટુંબમાં વધતાં મંડળની સતત વૃદ્ધિ થવા માંડી. ઉત્તરોત્તર વૃદ્ધિને લક્ષમાં જન્મ હોવા છતાં પૂર્વ જન્મના શુભ કર્મો હવે હરકુંવર લઇ ઇ.સ.૧૯૮૫માં સાયલા ગામ બહાર હાઇવે પાસે લગભગ
બાલ્યાવસ્થાથી જ તીવ્રબુદ્ધિયુક્ત, ઉદ્યમી, ખંતીલા, નવુ પાંચ એકર જમીનમાં શ્રીરાજ-સોભાગ આશ્રમની સ્થાપની શીખવાની ધગશયુક્ત, વિદુષી સદ્ગણી હતાં. અવાજ પણ થઇ. સોભાગ એટલે શ્રીમદ્ રાજચંદ્રના પરમ સખા મીઠો, સુંદર અને સૂરીલો. પરિણામે વિદ્વાન સાધ્વીજીના સંપર્કમાં સોભાગભાઇ. સાયલા સોભાગભાઇનું ગામ આથી આશ્રમના
આવ્યાં. મા સરસ્વતીની અસીમ કૃપાથી અલ્પ સમયમાં ઉચ્ચ નામ સાથે સોભાગભાઇનું નામ જોડવામાં આવેલ છે.
ધાર્મિક શિક્ષણ પ્રાપ્ત થયું અને સાધુ-સાધ્વીજીઓના સત્સંગમાં આશ્રમમાં જિનમંદિર, સ્વાધ્યાયમંદિર, ભોજનશાલા, વૃદ્ધિ થતાં ધાર્મિક ભાવના વિકસતી રહી. સાધકોનો નિવાસો, ગૌશાળાની રચના કરેલ છે. ક્રમશ તેમાં
પ્રચલિત લોકોક્તિ પ્રમાણે તેમનું દેહલાલિત્ય નેત્રયજ્ઞ અનાજ વિતરણ, છાશ કેન્દ્ર જેવી અનુકંપાની પઘાણીના લક્ષણોયુકત હતું. અમદાવાદના હઠીસિંહ સાથે પ્રવૃત્તિઓ વિકસવા માંડી.
તેમના લગ્ન થયા. સુસમજ, દીર્ધદષ્ટિ, વ્યવહારકુશળતા, સાયલા ગામની કીર્તિ હવે માત્ર ભારત દેશ પૂરતી જ બુદ્ધિચાતુર્ય, જેવા વિશિષ્ટ ગુણો તો હતો જ સાથે ઉમેરો થયો મર્યાદિત ન રહેતાં પરદેશ-આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે પણ વિસ્તરી ચૂકી છે. શેઠની ધંધાકીય સૂઝ-શકિતનો. પતિ-પત્ની બંને ધંધામાં સમાન પ્રતિવર્ષે આત્મસાધનાર્થે આવનાર પરદેશી સાધકોની સંખ્યામાં રીતે ચર્ચા-વિચારણા કરી નિર્ણયો કરતાં. હવે તેમની સલાહસતત વૃદ્ધિ થતી રહે છે. સાયલા ગામ લોકોક્તિ રૂપે અપકીર્તિત સૂચનો અને કાર્ય પદ્ધનિી કદર અને કિંમત થવા માંડી. ધીમે હતું પરંતુ એને લૌકિક દૃષ્ટિએ પુર્નપ્રતિષ્ઠિત કરનાર પૂ. બાપુજી ધીમે વેપારની બધી યુકિત-પ્રયુક્તિઓ અને લગામ શેઠાણીના અનુસરણીય અને વંદનીય છે. પોતે જીવનની ઉત્તરાવસ્થામાં હાથમાં આવી ગઇ. હવે તેમનો વ્યવસાયિક જીવનનો સૂર્ય આધ્યાત્મિક ક્ષેત્રે પ્રદાન કરી માત્ર અલ્પ સમયગાળામાં મધ્યાન્હ પૂર્ણ પ્રકાશિત થયો હતો તેવામાં સં. ૧૯૦૧ (ઇ. સ. આત્મસાક્ષાત્કાર કરી કેટકેટલાંય હળુકર્મી જીવોને સાધના પ્રતિ ૧૮૫૦)માં શેઠ હઠીસિંહનો અકાળે સ્વર્ગવાસ થયો. શેઠાણી ગતિમાન કર્યા છે તે પરથી કહી શકાય કે પોતે પોતાના જીવનને હરકુંવર માથે આપત્તિના વાદળો ઘેરાયાં પરંતુ સમયસૂચક, સાર્થક કરતાં અન્ય અનેકના જીવનને સુંદર વળાંક આપી વ્યવહારુ, કાર્યક્ષમ મહિલા એમ હારે શાની ? મનની દુઃખદ ધર્માભિમુખ કર્યા છે.
લાગણીઓને મનમાં અંકુશિત કરી વેપારનો કારોબાર હસ્તક તા. ૯મી ડિસેમ્બર ૧૯૪૭ના રોજ ૮૩ વર્ષની વયે લઇ નિયમિત છ-આઠ કલાક વેપાર પાછળ આપવા લાગ્યાં. એમનો સ્વર્ગવાસ થતાં જૈન સમાજમાં એક સાચા અનભવી તેમની મંજુરી વગર કોઇપણ કાર્ય થઇ ન શકે તેવી ધાક બેસાડી પથદર્શકની ખોટ પડી. જે શૂન્યવકાશ સજાર્યો છે તે અવર્ણનીય દીધી. જેથી વેપાર નિયમિત રીતે ચાલુ રહેતો. છે. સ્થૂળ રૂપે આપણી સમક્ષ ન હોવા છતાં સૂક્ષ્મ રૂપે તેઓ શેઠ હઠીસિંહની ભાવનાનુસાર તેમાગે બાવન જિનાલય આશ્રમના પ્રત્યેક કાર્યમાં અને પ્રત્યેક સાધકના હૃદમાં સ્થાપિત સાથેના વિશાળ જિનમંદિરનું પાતમુહર્ત કરાવી કાર્યને વેગવંતુ
કર્યું. જાતે નકશાઓ, ડિઝાઇન તૈયાર કરવી. સં.૧૯૦૩ ના હરકુંવર શેઠાણી
મહાવદમાં પ્રતિષ્ઠા કરી તે પણ દબદબા અને ધામધૂમપૂર્વક. (ઇ. સ. ૧૯મી સદી પૂર્વધ)
દેરાસરના નિર્માણ કાર્ય માટે આઠ લાખ અને પ્રતિષ્ઠા કાર્ય માટે
પાંચલાખ પિયાનો ખર્ચ કર્યો. તેઓની માન્યતાનુસાર ચંચલ જ્ઞાન, બુદ્ધિ, સાહસ, વેપાર આ પુરુષ માત્રનો ઇજારો
લક્ષ્મી શુભ કાર્યથી જ ટકી રહે છે. આથી તેમણે શુભકાર્ય માટે નથી. સ્ત્રી પુરુષ સમોવડી છે? જેવી લોકોક્તિઓને સાર્થક કરતી .
દાન પ્રવાહ અખલિત રીતે વહેતો રાખ્યો. રૂમિણીબેનના શુભ શ્રેષ્ઠ મહિલાઓ ભારતના ઇતિહાસમાં સુવર્ણક્ષરે અંકિત છે.
હસ્તે રૂ.૫૧,૦૦૦/-નું દાન કરી શેઠ હઠીસિંહ કેશરીસિંહ ઝાંસીની રાણી લક્ષ્મીબાઇ, હોલ્કરની અહલ્યાબાઇ, બંગાળની
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
