________________
તવારીખની તેજછાયા
૪૧૯ પરથી ધીમે ધીમે મન પાછું ખેંચતા ગયા. પુત્રના પ્રથમ ગુરુ પિતા દાખલ થવું જોઈએ. આજે ઉપદેશ આપવો સજ્જનના હાથમાં બન્યા. ૧૯૬૩માં કિશોરાવસ્થામાં રત્નસુંદરવિજયજીના મનમાં છે અને તાકાત દુર્જન પાસે છે. સજ્જનો દૂર ચાલ્યા ગયા છે પણ સાધુત્વ અંગીકાર કરવાનો વિચાર આવ્યો.
તેને કારણે દુર્જનો ફાવ્યા છે.” જૈન ધર્મના એક પ્રભાવક આચાર્ય ભુવનભાનુસૂરીશ્વરજી ધર્મ અંગે પૂજ્યશ્રી કહે છે કે “ધર્મ એ ૨૪ કલાક ઈ.સ. ૧૯૬૩થી યુવાનો માટે દર મે મહિનામાં કોઈ આચરણની વાત છે. ધર્મ ચર્ચાનો વિષય નથી. કોઈ સારી વસ્તુને તીર્થસ્થાનમાં એક મહિનાની શિબિરનું આયોજન કરતા હતા. અપનાવવી અને હલકાથી દૂર રહેવું તે પણ ધર્મનો જ એક ભાગ ૧૯૬૪માં અચલગઢમાં શિબિર યોજાઈ હતી. પિતા-પુત્ર બન્ને તેમાં એક મહિનો રહ્યા. રત્નસુંદરવિજયજીના મનમાં આંદોલન જીવન અંગેનો મુનિશ્રીનો અભિગમ ચોખ્ખો છે. પોતાનાં શરૂ થયું. થોડો સમય ભુવનભાનુસૂરીશ્વરજીના અંગત પરિચયમાં પ્રવચનમાં અવારનવાર કહે છે કે “જીવનમાં કેન્દ્ર સ્થાને આવવાનું બન્યું. ઈ.સ. ૧૯૬૪માં દિવાળી-વેકેશનમાં
સફળતાને નહી, પણ મહાનતાને રાખો. સાંપ્રત સમસ્યાઓ રાજસ્થાનના પિંડવાડામાં બીજી શિબિર યોજાઈ હતી. રત્નસુંદર- સફળતાને માપદંડ તરીકે સ્વીકારવાથી પેદા થઈ છે. મહાનતા વિજયજીએ તેમાં ભાગ લીધો અને સંસાર છોડવાનો ત્યાં દઢ આંતરિક છે અને સફળતા બાહ્ય છે. સમાજમાં પ્રભાવશાળી નિર્ણય કર્યો.
વિચારો રમતા મૂકો તો પ્રભાવશીલ બનાશે. જે સમાજ વૈચારિક ઘરે આવી કુટુંબ પાસે રજા માંગી. પિતા તો તૈયાર જ
રીતે કંગાલ અને દરિદ્ર હોય તે કદી બેઠો ન થઈ શકે.” હતા, પણ બે મોટાભાઈના મનમાં ગડમથલ હતી. સમજાવટને - છેલ્લાં ૨૨ વર્ષથી પૂજ્યશ્રીએ લેખન કાર્ય આરંભ્ય છે. અંતે તેમણે પણ સંસાર છોડવાની ઉલ્લાસપૂર્વક રજા આપી. ઈ. તાજગી તથા સુગંધીથી ભરપૂર તેમનાં ૧૨૫ પૈકીનાં કેટલાંક સ. ૧૯૬૫થી ૧૯૬૬નું એક વર્ષ પિતાપુત્ર ભુવનભાનુ પુસ્તકોનાં માત્ર નામ જ જોઈએ તો “જીવનઉદ્યોત', “મનવા ! સૂરીશ્વરજીની સાથે રહ્યા. મુનિ સમજાવતા કે સંસાર છોડવો ભોર ભયો, ઊઠો, જાગો”, “જીવન એક સંઘર્ષ', “આસોપાલવ' એટલે શું? તન અને મન બન્નેની આકરી તાવણીમાંથી ગુરુએ “મીઠાં જળ સાગરનાં', “કુર્યાત્ સદા મંગલમ્', “વાર્તા રે વાર્તા', તેમને તપાવ્યા. કસોટીમાંથી પાર ઊતરેલા પિતા-પુત્રે ઈ.સ. ચાલો, મોડું ન કરીએ', “
મિચ્છામિ દુક્કડમ્', “નયણે વહેતાં ૧૯૬૬ની ૨૩મી એપ્રિલે મુંબઈના પરા મલાડમાંથી દીક્ષા નીર’, ‘મારી માનસ યાત્રા', “આવો વાર્તા કહું, ‘મયૂરપંખ', અંગીકાર કરી.
પર્વાધિરાજનો સંદેશ’, ‘મૃત્યુ મરી ગયું રે લોલ, “એકલો જાને ૧૮મે વર્ષે દીક્ષા લીધી. તેના ત્રણ વર્ષ બાદ એટલે રે’, ‘કહેવતોનો સમજવા જેવો મર્મ' વગેરે છે. ૨૧મા વર્ષથી જાહેર પ્રવચનની શરૂઆત કરી. ઈ. સ. જૈનાચાર્યોની નવી પેઢીમાં રત્નસુંદરસૂરિજી ક્રાંતદર્શી ૧૯૭૪માં જામનગરમાં પ્રથમ વખત સ્વતંત્ર પ્રવચન કર્યું, વિચારક આચાર્ય છે. ત્યારથી તેમની વૈચારિક યાત્રા સતત આગળ વધતી રહી છે.
કથા-કલમના કુશળ કસબી અને તેમનાં પ્રવચનનાં બે મુખ્ય પાસાં છે. એક પ્રેમની
સર્જન-સંપાદનના કલાસ્વામી પરિભાષામાં બોલે છે. દોષિત પ્રત્યે તિરસ્કાર નથી હોતો. બીજું માત્ર વિરોધ નહીં, પણ સાથોસાથ વિકલ્પ સૂચવે છે. પૂજ્યશ્રીના પૂ. આ.શ્રી વિજયપૂર્ણચંદ્રસૂરીશ્વરજી મ. કેટલાંક વિચારમૌક્તિકો જોઈએ. તેઓ કહે છે કે “યુવાનોને પૂજ્ય આચાર્યશ્રી વિજયપૂર્ણચંદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજનું ખરાબ નથી જોઈતું, પણ આપણે તેમને સારું આપી શકતા નથી નામ શ્રવણગોચર થતાં જ આંખ અને અંતર સમક્ષ એક સમર્થ એટલે તે બૂરા તરફ વળે છે. શિવાજી ઉપર રામદાસનું વર્ચસ્વ સાહિત્યસર્જક ખડા થઈ જાય છે, જેઓ શબ્દના શિલ્પી, કલમના હતું. તેમ સત્તા પર બેસનાર વ્યક્તિ પર કોઈ મહાનુભાવનું છત્ર કસબી અને ભાવ-ભાષાના ભંડાર છે. પૂજયશ્રી આકારહોવું જોઈએ. આવાં છત્રને લીધે તે પદ્ધતિસર કામ કરે તો આકૃતિથી ભલે ઓછા જાણીતા હોય, પણ અક્ષર-આલેખનથી સમાજ ઘણો સુધરી શકે. સંત વ્યક્તિગત સુધારો કરે, સમષ્ટિગત તો ઠેર ઠેર સુપ્રસિદ્ધ છે. જેનેજગતના જાણીતા માસિક નહીં. સમાજને સન્માર્ગે વાળવાની તાકાત રાજસત્તા પાસે છે. એ
કલ્યાણ’–ના માધ્યમે પૂજ્યશ્રી ખૂબ ખૂબ પ્રસિદ્ધ છે, તો વળી સત્તાનો વિવેકપૂર્ણ ઉપયોગ થાય એટલે સજ્જનોએ તમામ ક્ષેત્રે પાણીની લેખ પસારીના કારણે છે
પૂજ્યશ્રીની લેખ-પ્રસાદીના કારણે “કલ્યાણ” માસિક પણ ખૂબ
Jain Education Intemational
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org