Book Title: Agam 30 Mood 03 Uttaradhyayana Sutra Part 01  Sthanakvasi Gujarati
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Catalog link: https://jainqq.org/explore/006469/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo arihaMtANaM namo sidhdhANaM namo AyariyANaM namo uvajajhAyANaM namo lee savva sAhurNa eso paMca namukakAro salva pAvappaNAsaNo maMgalANaM ca savvasiM paDhamaM havaI maMgala Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinAgama prakAzana yojanA pa. pU. AcAryazrI ghAMsIlAlajI mahArAja sAheba kRta vyAkhyA sahita DVD No. 2 (Gujarati Edition) HH yojanAnA Ayojaka :: zrI caMdra pI. dozI - pIeca.DI. website : www.jainagam.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RADHYAYA UTTARA N SUTRA PART : 1 uttarAdhyayana sUtra : bhAga 1 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Doodddddddddddddddog jainAcArya-jainadharmadivAkara-pUjyazrI-ghAsIlAlajI-mahArAja viracitayA priyadarzinyAkhyayA-vyAkhya - hindii-gurjr-bhaassaa'nuvaadshitm||uttraadhyyn-suutrm|| UTTARADHYAYNA SUTRA prathamo bhAgaH (adhya0 1-3) Oppppppppppppppppppppppppppppppa niyojakaH saMskRta-prAkRtajJa-jainAgamaniSNAta-priyavyAkhyAni__ paNDitamuni-zrIkanhaiyAlAlajI-mahArAjaH prakAzakaH ahamadAbAdavAsi-zreSThi-zrI maNilAla-jesIMgabhAI pradatta-dravyasAhAyyena a0bhA0 zve0 sthA0 jainazAstroddhArasamitipramukhaH zreSThi-zrIzAntilAla-maGgaladAsabhAI-mahodayaH mu0 rAjakoTa prathama AvRtti vIra saMvat vikrama saMvat IsvIsan prati 1000 2015 1959 ophphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphphpha mUlyam-rU0 15-0-0 Ephphphphphphphphphphphphphphphphphph, Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maLavAnuM ThekANuM : zrI. a.bhA. . sthAnakavAsI jaina zAstroddhAra samiti The. gareDiyA kuvADa, grIna loja pAse, rAjakeTa. (saurASTra) * prathama AvRtti prata 1000 vIra saMvata : 2485 vikrama saMvata 2015 IsvI sana : 1959 .: mudraka : maNilAla chaganalAla zAha dhI navaprabhAta prinTIMga presa ghIkAMTA reDa che amadAvAda uttarAdhyayana sUtra : 1 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAdhyAya mATe khAsa sUcanA (1) A sUtranA mUlapAThano svAdhyAya divasa ane rAtrinA prathama prahare tathA cothA prahare karAya che. (2) prAtaHuSAkALa, sandhyAkALa, madhyAhna, ane madhyarAtrimAM be-be ghaDI (48 miniTa) vaMcAya nahIM, sUryodayathI pahelAM 24 miniTa ane sUryodayathI pachI 24 miniTa ema be ghaDI sarvatra samajavuM. (3) mAsika dharmavALAM strIthI vaMcAya nahIM temaja tenI sAme paNa vaMcAya nahIM. jyAM A strIo na hoya te oraDAmAM besIne vAMcI zakAya. (4) nIce lakhelA 32 asvAdhyAya prasaMge vaMcAya nahIM. (1) AkAza saMbaMdhI 10 asvAdhyAya kAla. (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) ulkApAta--moTA tArA khare tyAre 1 prahara (traNa kalAka svAdhyAya na thAya.) (9) digdAha--koI dizAmAM atizaya lAlavarNa hoya athavA koI dizAmAM moTI Aga lagI hoya to svAdhyAya na thAya. garjArava--vAdaLAMno bhayaMkara garjArava saMbhaLAya. gAjavIja ghaNI jaNAya to 2 prahara (cha kalAka) svAdhyAya na thAya. nirdhAta--AkAzamAM koI vyaMtarAdi devakRta ghoragarjanA thaI hoya, athavA vAdaLo sAthe vIjaLInA kaDAkA bole tyAre ATha prahara sudhI svAdhyAya na thAya. vidyuta--vijaLI camakavA para eka prahara svAdhyAya na thA. yUpaka--zuklapakSanI ekama, bIja ane trIjanA divase saMdhyAnI prabhA ane caMdraprabhA maLe to tene yUpaka kahevAya. A pramANe yUpaka hoya tyAre rAtrimAM prathamA 1 prahara svAdhyAya na karavo. yakSAdIma--koI dizAmAM vIjaLI camakavA jevo je prakAza thAya tene yakSAdIpta kahevAya. tyAre svAdhyAya na karavo. (8) ghumika kRSNa--kAratakathI mahA mAsa sudhI dhUmADAnA raMganI je sUkSma jala jevI dhUmmasa paDe che tene dhUmikAkRSNa kahevAya che. tevI dhUmmasa hoya tyAre svAdhyAya na karavo. mahikAzveta--zItakALamAM zvetavarNavALI sUkSma jalarUpI je dhummasa paDe che. te mahikAzveta che tyAre svAdhyAya na karavo. (10) rajauddAta--cAre dizAmAM pavanathI bahu dhULa uDe. ane sUrya DhaMkAI jAya. te rajauddAta kahevAya. tyAre svAdhyAya na karavo. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) audArika zarIra saMbaMdhI 10 asvAdhyAya (11-12-13) hADakAM-mAMsa ane rUdhira A traNa vastu agnithI sarvathA baLI na jAya, pANIthI dhovAI na jAya ane sAme dekhAya to tyAre svAdhyAya na karavo. phUTeluM iMDu hoya to asvAdhyAya. (14) maLa-mUtra--sAme dekhAya, tenI durgadha Ave tyAM sudhI asvAdhyAya. (15) smazAna--A bhUminI cAre bAju 100/100 hAtha asvAdhyAya. (16) caMdragrahaNa-jyAre caMdragrahaNa thAya tyAre jaghanyathI 8 muhUrta ane utkRSTathI 12 muhUrta asvAdhyAya jANavo. (17) sUryagrahaNa--jyAre sUryagrahaNa thAya tyAre jaghanyathI 12 muhUrta ane utkRSTathI 16 muhUrta asvAdhyAya jANavo. (18) rAjavyagrata-najIkanI bhUmimAM rAjAonI paraspara laDAI thatI hoya tyAre, tathA laDAI zAnta thayA pachI 1 divasa-rAta sudhI svAdhyAya na karavo. (19) patana-koI moTA rAjAnuM athavA rASTrapuruSanuM mRtyu thAya to teno agnisaMskAra na thAya tyAM sudhI svAdhyAya karavo nahIM tathA navAnI nimaNuMka na thAya tyAM sudhI UMcA avAje svAdhyAya na karavo. (20) audArika zarIra-upAzrayanI aMdara athavA 100-100 hAtha sudhI bhUmi upara bahAra paMcendriyajIvanuM mRtazarIra paDyuM hoya to te nirjIva zarIra hoya tyAM sudhI svAdhyAya na karavo. (21thI 28) cAra mahotsava ane cAra pratipadA-ASADha pUrNimA, (bhUtamahotsava), Aso pUrNimA (indra mahotsava), kArtika pUrNimA (skaMdha mahotsava), caitrI pUrNimA (yakSamahotsava, A cAra mahotsavanI pUrNimAo tathA te cAra pachInI kRSNapakSanI cAra pratipadA (ekama) ema ATha divasa svAdhyAya na karavo. (29thI 30) prAtaHkAle ane sabhyAkALe dizAo lAlakalaranI rahe tyAM sudhI arthAta sUryodaya ane sUryAstanI pUrve ane pachI eka-eka ghaDI svAdhyAya na karavo. (31thI 32) madhya divasa ane madhya rAtrie AgaLa-pAchaLa eka-eka ghaDI ema be ghaDI svAdhyAya na karavo. uparokta asvAdhyAya mATenA niyamo mUlapAThanA asvAdhyAya mATe che. gujarAtI Adi bhASAMtara mATe A niyamo nathI. vinaya e ja dharmanuM mUla che. tethI AvA AvA vikaTa prasaMgomAM gurunI athavA vaDIlanI icchAne AjJAne ja vadhAre anusaravAno bhAva rAkhavo. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAdhyAya ke pramukha niyama (1) (3) isa sUtra ke mUla pATha kA svAdhyAya dina aura rAtrI ke prathama prahara tathA cauthe prahara meM kiyA jAtA hai| prAta: USA-kAla, sandhyAkAla, madhyAhna aura madhya rAtrI meM do-do ghaDI (48 miniTa) svAdhyAya nahIM karanA cAhie, sUryodaya se pahale 24 miniTa aura sUryodaya ke bAda 24 miniTa, isa prakAra do ghar3I sabhI jagaha samajhanA caahie| mAsika dharmavAlI striyoM ko svAdhyAya nahIM karanA cAhie, isI prakAra unake sAmane baiThakara bhI svAdhyAya nahIM karanA cAhie, jahA~ ye striyA~ na hoM usa sthAna yA kakSa meM baiThakara svAdhyAya kiyA jA sakatA hai| nIce likhe hue 32 asvAdhyAya-prasaMgo meM vA~canA nahIM cAhie(1) AkAza sambandhI 10 asvAdhyAyakAla (1) ulkApAta-bar3A tArA TUTe usa samaya 1 prahara (tIna ghaNTe) taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (2) digdAha--kisI dizA meM adhika lAla raMga ho athavA kisI dizA meM Aga lagI ho to svAdhyAya nahIM karanA cAhie / garjArava-bAdaloM kI bhayaMkara gaDagaDAhaTa kI AvAja sunAI detI ho, bijalI adhika hotI ho to 2 prahara (cha ghaNTe) taka svAdhyAya nahIM karanA caahie| nirghAta-AkAza meM koI vyantarAdi devakRta ghora garjanA huI ho athavA bAdaloM ke sAtha bijalI ke kaDAke kI AvAja ho taba ATha prahara taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / vidyuta--bijalI camakane para eka prahara taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie yUpaka-zukla pakSa kI prathamA, dvitIyA aura tRtIyA ke dino meM sandhyA kI prabhA aura candraprabhA kA milAna ho to use yUpaka kahA jAtA hai| isa prakAra yUpaka ho usa samaya rAtrI meM prathamA 1 prahara svAdhyAya nahIM karanA cAhie (8) yakSAdIpta--yadi kisI dizA meM bijalI camakane jaisA prakAza ho to use yakSAdIpta kahate haiM, usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie / dhUmikA kRSNa-kArtika se mAgha mAsa taka dhuMe ke raMga kI taraha sUkSma jala ke jaisI dhUmasa (koharA) par3atA hai use dhUmikA kRSNa kahA jAtA hai isa prakAra kI dhUmasa ho usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie / Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) mahikAzveta--zItakAla meM zveta varNavAlI sUkSma jalarUpI jo dhUmasa par3atI hai vaha mahikAzveta kahalAtI hai, usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (10) rajodghAta--cAroM dizAoM meM teja havA ke sAtha bahuta dhUla uDatI ho aura sUrya Dha~ka gayA ho to rajodghAta kahalAtA hai, usa samaya svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (9) aitihAsika zarIra sambandhI 10 asvAdhyAya -- (11,12,13) hADa-mAMsa aura rudhira ye tIna vastue~ jaba taka agni se sarvathA jala na jAe~, pAnI se dhula na jAe~ aura yadi sAmane dikhAI deM to svAdhyAya nahIM karanA cAhie / phUTA huA aNDA bhI ho to bhI asvAdhyAya hotA hai / (14) (15) (16) mala-mUtra - sAmane dikhAI hetA ho, usakI durgandha AtI ho taba-taka asvAdhyAya hotA hai / I zmazAna -- isa bhUmi ke cAroM tarapha 100 - 100 hAtha taka asvAdhyAya hotA hai / (19) candragrahaNa--jaba candragrahaNa hotA hai taba jaghanya se 8 muhUrta aura utkRSTa se 12 muhUrta taka asvAdhyAya samajhanA cAhie | (17) sUryagrahaNa - jaba sUryagrahaNa ho taba jaghanya se 12 muhUrta aura utkRSTa se 16 muhUrta taka asvAdhyAya samajhanA cAhie / (18) rAjavyudgata -- najadIka kI bhUmi para rAjAoM kI paraspara lar3AI calatI ho, usa samaya tathA lar3AI zAnta hone ke bAda eka dina-rAta taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / patana -- koI bar3e rAjA kA athavA rASTrapuruSa kA dehAnta huA ho to agnisaMskAra na ho taba taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie tathA usake sthAna para jaba taka dUsare vyakti kI naI niyukti na ho taba taka UMcI AvAja meM svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (20) audArika zarIra -- upAzraya ke andara athavA 100 - 100 hAtha taka bhUmi para upAzraya ke bAhara bhI paJcendriya jIva kA mRta zarIra par3A ho to jaba taka vaha nirjIva zarI vahA~ par3A rahe taba taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (21 se 28) cAra mahotsava aura cAra pratipadA - ASAr3hI pUrNimA ( bhUta mahotsava), Aso pUrNimA (indriya mahotsava), kArtika pUrNimA ( skandha mahotsava), caitra pUrNimA (yakSa mahotsava) ina cAra mahotsavoM kI pUrNimAoM tathA usase pIche kI cAra, kRSNa pakSa kI cAra pratipadA (aikama) isa prakAra ATha dinoM taka svAdhyAya nahIM karanA cAhie / Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (29 se 30) prAtaHkAla aura sandhyAkAla meM dizAe~ lAla raMga kI dikhAI deM taba taka arthAt sUryodaya aura sUryAsta ke pahale aura bAda meM eka-eka ghar3I svAdhyAya nahIM karanA cAhie / (31 se 32) madhya divasa aura madhya rAtrI ke Age-pIche eka-eka ghar3I isa prakAra do ghar3I svAdhyAya nahIM karanA caahie| uparokta asvAdhyAya sambandhI niyama mUla pATha ke asvAdhyAya hetu haiM, gujarAtI Adi bhASAntara hetu ye niyama nahIM hai / vinaya hI dharma kA mUla hai tathA aise vikaTa prasaMgoM meM gurU kI athavA bar3oM kI icchA evaM AjJAoM kA adhika pAlana karane kA bhAva rakhanA cAhie / Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana sUtra bhAga 1 chI viSayAnubhaziSThA anu. viSaya pAnA naM. EK .. 13 16 18 1 bhaMgalAyarA 2 upAdhAta 3 adhyayanoM meM nAma nirdeza 4 vinaya hA upadeza 5 saMyoga he viSaya meM draSTAMta 6 vinIta ziSyAhitA lakSA 7 vinaya ke viSaya meM guNanidhi ziSya chA draSTAMta 8 avinIta ziSya chA lakSAyA aura usa viSaya meM kSudramuddhi ziSya chA draSTAMta 8 draSTAMta sahIta avinIta lA sakSA aura avinIta ziSya DA draSTAMta 10 avinIta pravRtimeM sUra hA draSTAMta zvAnamAhidraSTAMta The zravAra se vinIta ziSya chA murtavya 11 vinaya DA ila 12 vinaya pAlana urane hA upAya 13 mAlapArzvasthAThioM kA saMsaDI niMhanA 14 hAsya hiDA DI niMhA 15 grodhavaza hora YThosanA AhiDA niSedha 16 ziSyaTho pratihina gu3 gita jananemeM tatpara rahanA yAhiye 17 zatrubhaIna rANA draSTAMta 18 mazinAtha jA draSTAMta 18 avinIta aura vinIta ziSya hA mAyarA 20 yaM'3drAyArtha De ziSya chA draSTAMta 21 gu3 cittAnusArI ziSya chA draSTAMta 22 chodhaSTho niSila sanAnemeM draSTAMta 23 prasaMsAbhe bhunicho apanA ThirSaThA tyAgachA upadeza 24 apanI niMghAmeM bhunicho sagharSa (hasAdhanA) hA tyAga rane DA upadeza 25 AtbhA jAhabhana harane se hI chodhaSThoM niSsa janA sahate hai sa hetu se Atbhahabhana hA upadeza aura usa viSayameM sane draSTAMta a & a e & & & GAR & O O CU 3pa uttarAdhyayana sUtra : 1 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. 26 vinayA pahesa aura usa viSayameM jAsana vinaya pRcchA prakAra vigeraha vinayazAli hone kA draSTAMta 27 vinIta ziSyoM vAyanAhAna DA prakAra 28 sUtra zahA artha aura sUtra nikSepa lakSA 28 sUtra De 32 ghoSoM aa varzana 30 sUtra De ATha 8 aura chaha 6 gugoMDA varzana 39 sUtra DAleha aura sUtra prAuyyArAvidhi sUtra ke jolane meM hoSo prAthana vAyanA dvArA varzana 32 33 34 vAyanA dvAra viSayameM rAbhA draSTAMta upa sUtrArthApaurvAparya ni3pA nAbhA AThavAM dvAra viSaya vana 39 sUtra artha jevaM sUtrArthameM yathottara prajA nAbhA navamAM dvArA varzana 37 niravadha bhASAvidhi 38 niravadha bhASA prA leha 38 sAvadha bhASA josanemA niSedha 40 41 42 43 40 51 sAvadha bhASA viSayameM azvapati DA draSTAMta nirartha bhASA jolane DA niSedha aura usa viSaya meM draSTAMta bhArmiGa bhASA jotaneDA niSedha aura dhanagupta zreSTa draSTAMta anya prAsaMsarga se honevAlA ghoSaNA parihAra aura brahmayAriDA urtavya pAnA naM. 57 72 44 brahmayAriDA prartavya aura ziSyoM o zikSA 45 jeSa samiti viSaya jinaya dharmA prathana 46 gRhaiSA samiti kI vidhi 47 grAsaiSADI vidhi 48 vayanaDI yatanA ( niyamana ) DI vidhi 84 48 vinIta ziSyako aura avinIta ziSya ko upadeza hene meM isa prA leha aura DuziSyaDI hurbhAvanA sat ziSyaDI lAvanADA vana vinIta ziSya ne vinaya sarvasva prA upadeza dvArA zikSA prAvarzana para juddhopadhAtI na janane he viSayameM vIryollAsAcArya draSTAMta uttarAdhyayana sUtra : 1 rja 6 ke 48 40 para pa paTa 60 62 62 64 66 68 71 73 74 77 78 81 83 83 86 87 88 88 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. viSaya pAnA naM. mg cu 105 43 mAyArtha mahArANadhita hone para ziSya hartavya hA upadeza 54 adhyayana he sartha hA upasaMhAra aura mAthAryAhikoMDA prasanna hone para isa 55 zrutajJAna DelAlaThA ila aura zrutajJAnachA lAla hone para bhokSaprApti athavA hevatva prAptihA varzana aura prathabhAdhyayana sabhApti 56 dvitIyAdhyayana prAraMbha-yAsa parISahoM kA prastAva 57 mAchasa parISahoM chA nAbha niSa 58 parISahoM chA sva3dhavArzanameM kSudhAparISaharayatA vArzana aura draDhavIrya muni DA draSTAMta 87 58 ghidhAsAparISaha chA varzanabhe pAnabhecchA varzana aura dhanapriyamuni draSTAMta 101 60 zItadharISaha ya DA varzana aura usa viSayameM bhuniyatuSTaya chA draSTAMta 61 parISahaSaya chA varzana aura sarahana muni hA draSTAMta 108 62 zabhazaparISa chA varzana aura usa viSayameM suTarzana muni chA draSTAMta 11 1 63 sayelaparISa yA varzana 113 64 sthaviraghaLA varzana aura usa viSayameM saMjanA, pAhapoSagabhana aura saMstAra vidhi DA varzana 115 65 minachalpiSThA varzanameM piSazA vidhi nidhabharyAptA 118 66 sthaviralapa aura pinatpAhaza praDAraDA varzana 121 67 Ayailajya varzana aura usa viSayameM sobhadeva muni chA draSTAMta 68 aratiparISaha yA varzana aura usa viSayameM mahattabhuni chA draSTAMta 129 68 strI parISahazyaThA varzana aura lAvAyamuni chA draSTAMta 136 70 yaryAdharISahayA vAryAna 141 71 naiSadhiSThI, zyayA, AThoza parISa varzana 14pa 72 vadhaparISa yAyanAparISaha aura salAlaparISahachA varzana upara 73 rogaparISaha, tRdhAza, parISahachA varzana 160 74 satkArapuraskAra parISaha, prajJAparISaha, sajJAnaparISahachA varzana 168 1 22 uttarAdhyayana sUtra : 1 Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anu. 75 harzana parISaha DA vana 76 parISahoMDA avatarA aura chadmastha parISahoM DA leha varzana 77 ThevalI parISahoM se lehoM kA varzana 78 adhyayanA upasaMhAra aura dvitIyAdhyayana samApti 78 tRtIyAdhyayana prAraMbha aura aMga yatuSTayA varzana aura usa viSaya meM dRza draSTAMta 80 viSaya vaDA jane bhatimeM bhrama aura saMsAra sva3pA varzana 81 bhavA kheDendri jAhimeM bhramarA 82 bhuvaDA bhanuSyalava prAptiA prabha varzana 83 manuSyalavaDA sAla hone paralI dharmazravADI hulatA 84 dharmazravA urane paralI zraddhArahita hone para dharmase bhraSTa honA 8ya zraddhA holyA varzana prathamanihnava bhAti muni draSTAMta 86 dvitIya nihnava tiSyagupta muniDA draSTAMta 87 tRtIya nihnava ASADhAyAryA draSTAMta 88 yaturtha nihnava azvamitrA draSTAMta 88 paMthanihnava gaMgAyAryA draSTAMta chaThThA nihnava rohaguptA draSTAMta Go 91 saptama nihna goSTha bhAhita bhuniyA draSTAMta 82 joTi5 draSTAMta 86 83 manuSyatva prApta hone paralI saMyamavIryaDIhurtalatA 84 manuSyatva prApta honeDA isa aura manuSyatva prAptara yaturaeDI saMpanno mokSailI prApti sya ziSyoM ko upadezameM pueyarbha avazeSase devagatiDI prApti zAMgaDA pradarzana aura pueyarbha logane para mokSaprApti uttarAdhyayana sUtra H 1 || AHTA || pAnA naM. 195 233 262 272 181 180 184 196 215 218 219 220 221 221 240 242 245 251 268 272 273 275 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgalAcaraNa gujarAtI bhASAnuvAda, uttarAdhyayana sUtra upara saMskRta TIkA karatAM pahelAM TIkAkAra sarva prathama antima tIrthakara zrI vardhamAna jInendrane namaskAra kare che -"mavargatha0" ItyAdi. mavanadhinimananIvarakSetrya -apAra saMsArarUpa samudramAM DubatA jInI rakSA karavAnuM ja jemanuM kArya hatuM, vimativarviritAnRtya"-- jemaNe pitAnI nirmala hitAvaha dezanAothI bhavyAtmAone AtmakalyANane mArga samajAvyuM, tathA sura-nara-munijImanASimu-jemanAM caraNa kamala sura-nara ane muninA samUhane vaMdanIya hatAM, evA sa01- nivavaM-badhA guNonA-samasta kSAyika guNenA-nidAnasvarUpa, vardhamAnaM- carama tIrthakara zrI vardhamAna svAmIne, praumi-mana vacana kAyAthI namaskAra bhAvArtha-vardhamAna prabhue A apAra saMsArarUpI samudramAM DubatA jene Atma uddhArane mArga batAvyuM. te mArgathI temanI rakSA thaI. AthI bhagavAnane taraNatAraNanA zaktimAna mAnavAmAM AvyA che. kemake AtmA jyAM sudhI svayaM taraNatAraNazaktizALI nathI banate tyAM sudhI na to te pite tarI zake che ke na bIjAne tArI zake che. taraNatAraNazaktisaMpanna AtmA tyAre bane che ke jyAre tenAthI saghaLA vikArI bhAva-rAgavagere nAza pAme che. A vAtane gaNadharoe sUtramAM tathA darzanakAroe anumAna pramANathI dArzanika graMthamAM sArI rIte spaSTa karela che. prabhunI dezanAthI ja jIne abhaya prApta thAya che. dezanA prabhunI kevaLajJAnanI prApti thayA pachI ja thAya che, tyAre ja jIvonI rakSA thAya che. eTale, "mavanadhinimajJAnIvarakSetre A vizeSaNanI sArthakatA prabhumAM nibaMdhitarUpathI sAbIta thAya che. A vAtane hetuparaka vikartivomitiAmaiRtya" A vizeSaNa dvArA TIkAkAre caritArtha karela che. prabhue saMsArarUpI samudrathI jeno uddhAra kevI rIte karyo? zuM zikhavIne temane pitAnA kartavya tarapha preraNA letA karyA? kayA prakAranI vANIthI emaNe vismRta thayelA mArga upara lAvI AtmakalyANanA pathe vALyAM? A saghaLI vAtanuM A vizeSaNathI samarthana karavAmAM Avela che. uttarAdhyayana sUtra : 1 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhue AtmAnA hitane je kAMI mArga batAvyo te "vimajha" arthAta pUrvAparavirejathI rahita che. jJAnamAM saMpUrNapaNe zuddhi AvyA vinA vacanamAM sarvathA pramANatA AvatI nathI, A eka sarvamAnya siddhAMta che. AthI bhagavAnamAM "adeyavacanatArUpa atizaya" pragaTa karela che. vacanomAM sarvathA pramANutAne sadbhAva ja tenI vimaLatA che. evA vacanothI traNa kALamAM paNa keInuM ahita thatuM nathI. te sadA hita karanAra ja hoya che. vacananA A be vizeSaNathI TIkAkAre bIjA dharmavALAnA vacanemAM sarvathA pramANutAno abhAva pratipAdita karela che. eTale "avanadhi" ane "vimativo siritA." A banne vizeSaNa "anyagavyavacchedaka" che. tathA "sura-nAmunivRtta mAnANapa" A vizeSaNathI bhagavAnamAM "trikavandhatva" sUcita karavAmAM Avela che. suravRnda-IndrAdika devasamUha, naravRnda-cakravartI Adi, tathA munivRnda-sarvaviratimunisamUha, A badhA saMsArI jIve mATe pUjya hoya che. A pUjyo mAraphata prabhunAM caraNa kamaLa pUjya thayela che. AthI prabhumAM "trilokavandhatAsUcita thAya che. tathA-"sAnidhana" A vizeSaNathI prabhumAM "jJAnAtizaya"nuM sUcana karAyela che, kema ke-sakala guNa- nidhAna-anantacatuSTayAdirUpa zuddha nirmaLa guNa, kevaLajJAna jAgRta thavAthI ja AtmAmAM pragaTa thAya che. A prakAre trIsa atizayethI virAjamAna zrI vardhamAna prabhune namaskAra karI TIkAkAra have emanI divya dezanArUpa A zAstranI TIkA karavAnuM kAraNa nirdeza kare che-caramajhina ItyAdi. prajarcALa saMsAranA samasta prANiyAnuM kalyANa karavAvALI je maninavAjU-chelAM tirthakara zrI bhagavAna mahAvIra svAmI dvArA jarmasamayanAtA-aMtima samaye eTale nirvANasanna samaye ApavAmAM Avela rerAnA dezanA -solyA -je uttarAdhyayana nAmathI prasiddha che. te uttarAdhyayanarUpa dezanA vinAnAM bhavyAtmAone mATe suvecA-subedhya emaja sutha-hRdayaMgamya bane. ti-A hetuthI sthA:-AnI sAisarakhyA-sugama riaulIthI vRtti -vRttinI racanA karUM chuM. have TIkAkAra gurune namaskAra kare che-"naguNi" ItyAdi. uttarAdhyayana sUtra : 1 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upAzrcAta ane mA (saguptisamiti samAM viratimAdhAna sA )-je pAMca samiti traNa guptiyeAnA dhAraka che, tathA sadA savatine pALavAvALA che, vazvamaM) pRthvInA samAna je sarva prakAranA anukULa pratikULa pariSaheAne sahana kare che, hitamaM-cAritram )-je niraticAra cAritranA ArAdhanamAM sadA tatpara rahe che. tathA (satteramulAivisitAnanejuM) vAyukAya AdinI yatanAne mATe jemanuM sukharUpI candramaDaLa sadA dorAsahitanI muhupattIthI suzeAbhita che, tathA (pUrvaSoSatravaM) apUrva samikatarUpI edha-bIjanA dAtA che ane (mavavAridhivam ) A saMsArasamudrathI bhavya vAne pAra karavAmAM naukAsamAna che, evA (tuDhuM) nigrantha gurU mahArAjane ( praumi) huM namaskAra karU chuM. have TIkAkAra jIna bhagavAnanI vANI Adine namaskAra karI svavatavyatA prakaTa kare che nainI' ItyAdi. (nainI sarasvatai) jinendranA mukhakamaLathI nirmAMta dvAdazAMgIrUpa sarasvatI devIne, ane (rALanAcam nautama) gaNanAyaka-gacchanA nAyaka bhagavAna gautama gaNadharane (natlA) namaskAra karI huM (uttarAdhyayane ) uttarAdhyayana sUtra upara ( priyAinIm vRtti) priyadarzinI nAmanI vRttinI (maiM ) racanA karU chuM. // 4 // TIkA-A avasarpiNI kALamAM utpanna thayelA cAvIsamA chellA tItha kara bhagavAna zrI vaCmAna svAmInA chelle cAturmAsa pAvApurImAM thayA. tyAM AgaLa bhagavAnanI sevAmAM navamallika navalecchaka je kAzI ane kauzala dezanA aDhAra gaNarAjA Avela hatA e badhAe SaSTabhakta karela. A samaye bhagavAna zrI mahAvIra svAmInI aMtima dezanA thai, je dezanA chatrIsa adhyayanarUpa 'uttarAdhyayana' A nAmathI prasiddha thaI, tathA vIsa adhyayanarUpamAM vipAkazruta nAmathI paNa prasiddha thai, AmAM 'uttarAdhyayana' zabdanA artha A prakAre meAkSasAdhaka hAvAthI uttara-pradhAna che adhyayana jemAM te uttarAdhyayana che. uttarAdhyayana sUtra H 1 3 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazna-jo chatrIsa adhyayanAtmaka A zAstra ja pradhAna manAze to AcArAMga vagere dvAdazAMga ke jenuM prarUpaNa paNa svayaM bhagavAne ja karela che, te pradhAnarUpanAM na kahevAvAne kAraNe AnI apekSA apakRSTa-apradhAna banI jaze, ane A kAraNathI te prekSAvAna-buddhimAnanI daSTie upAdeya nahIM rahe. je A prakArano kadAca kaI prazna kare che enuM samAdhAna A prakArathI che svayaM bhagavAnathI pratipAdita hovAnA kAraNe ke badhAM dvAdazAMgAtmaka pravacana pradhAna che chatAM paNa ahiM A vinayazrutAdika chatrIsa adhyayanemAM pradhAnatA pradarzita karAyela che, te kevaLa prasiddhine vaza hevAnuM samajavuM joIe. bhagavAnanI chellIdezanA svarUpa hovAthI A zAstramAM dvAdazAMgapratipAdita athane saMkSepamAM samAveza karavAmAM Avela che, eTale sUtrakAre prasiddhithI ja AmAM pradhAnatA pragaTa karI che. dvAdazAMganuM vistArasahita vAstavika tatva, AcArAMga, sUtrakRtAMga vagere AgamAM ThekaThekANe varNana thayela eTale prasiddhivaza Ane pradhAna kahevAmAM kAMI anucita jevuM nathI. A mATe A mulasUtranuM nAma uttarAdhyayana kahevAyela che. uttarAdhyayananA chatrIsa adhyayana A prakAre che- adhyayanoM ke nAma nirdeza (1) vinayakRta, (2) pariSaha, (3) caturaMgIca, (4) asaMskRta, (5) akAmasakAmamaraNa, (6) kSullakanirgathIya, (7) elakIya (8) kapilaka, (9) namipratrajyA (10) dhrumapatraka (11) bahukRta, (12) harikezIya, (13) cittasaMbhUtIya (14) iSakArIya, (15) sabhikSu, (16) brahmacaryasamAdhi, (17) pApazramaNIya, (18) saMyatIya, (19) mRgAputrIya, (20) mahAnircanthIya (21) samudrapAlI, (22) rathanemIya, (23) kezigautamIya, (24) samitIya, (25) yajJIya, (26) sAmAcArI, (27) khaluMkIya, (28) mokSa mArgagati, (29) samyaktvaparAkrama, (30) tapamArga, (31) caraNavidhi, (32) pramAdasthAna, (33) karmaprakRti, (34) vezyA, (35) anagAramArgagati, (36) jIvAjIvavibhakti. AmAM zrI sudharmA svAmIe sarva prathama jakhkhasvAmI ane bIjA ghaNu ziSyone A uttarAdhyayana sUtrane artha samajAvavA mATe "vinaya che mULa kAraNa jenuM e dharma che" evuM samajI pahelAM A vinayazrata nAmanA adhyayananuM prarUpaNa karatAM prathama sUtra kahe che-"saMgonA viSamu"i ItyAdi. anvayArtha(saMko-saMco ) saMgathI (viSamusli-vimurasya) sarvathA. uttarAdhyayana sUtra : 1 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinaya kA upadeza rahita (baLarastaanaraNya) aNugAra (mintuLo--mikSoH ) sAdhunA (vicavinacaM) vinayane huM ( ANuvijJAnupUrvI) zAstrokta paddhati anusAra (vA rissA mitrAyujariyAmi ) pragaTa karIza. eTale he jammU! tame badhA ene ( me-mattaH ) mArI pAsethI (muLa -zruta) sAMbhaLe. bhAvArtha -saMcAga zabdano artha sabaMdha che. dravyasaMcAga ane bhAvasa cAganA bhedathI A saMcAga be prakAre che. pUrvasayAga ane pazcAtmayoganA bhedathI dravya saceAga paNa e rItanA batAvela che. mAtApitA vagerenI sAthenA je janmanA sabaMdha che, te pUrvAMsacAga che. zvazura vagerenI sAthe pachIthI thayela sabaMdha e pazcAtsaMcAga che. azubha bhAvAnI sAthe AtmAnA je sabaMdha rahe che e bhAvasaMcAga che. A saMyoganA sarvathA parityAga eja AtmA karI zake che, je anitya azaraNu Adi khAra prakAranI bhAvanAonA paricinhanathI vAsitAnta:karaNa thai e samaje che ke AnuM phUla eka mAtra sasAramAM paribhramaNu karavuM eja che. je rIte mRgatRSNA abhAgiyA mRgane mATe kevaLa jaLanAja bhramane utpanna kare che, eja rIte A saMcAga paNa A jIvane anAtmIya padArthomAM kevaLa sukhArdine bhrama karAve che. eja kAraNa che ke A ajJAnI jIva e bhrama jAlamAM sUcchita banI jai pAtAnA saMyogI padArthamAM sukhane kheALavAnI ahaniza ciMtAmAM peAtAnA asala kanya mAthI arthAt meAkSamAthI paNa parArmukha thai jAya che. jenuM bhayaMkara pariNAma kugatimAM paDI eNe bhAgavavuM paDe che. madonmata gajarAja (hAthI) majabutamAM majabuta vRkSane paNa kSaNa mAtramAM jema ukheDIne pheMkI de che eja rIte peAtAnA sacogI padArthInA nazAmAM bebhAna banela A jIvAtmA paNa viveka jevA sarvazreSTha tarUne naSTa bhraSTa karI de che. grISmakALanA temAMe khAsa karIne jyeSTha mahinAne sUrya potAnAM praca Da kiraNAthI jema rasane sukavI nAkhe che eja prakAre A saMcAga paNa tapasayama vagaranA AtmAnA amandana darasane sukavI nAkhe che. tathA A saMyoga zrutacaritra-dharUpI udyAnane bhasma karavAmAM dAvAnaLa samAna, sahacAnarUpI meghane uDAravAmAM pa tazikharanA pracaMDa vAyu samAna che. kahyuM paNa che-- uttarAdhyayana sUtra H 1 5 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMyoga ke viSayameM draSTAMta saMyogo hi viyogasya, saMsUcayati saMbhavam / anatikramaNIyasya, janma mRtyorivAgamam // 1 // saMga, avazya thavAvALA viyogane sUcaka che, je rIte janma e thanArA mRtyunA AgamananuM avazya sUcaka che (1). vaLI....cA veSTha ra vaSTa 2, sametAM mahota ! sametra ja vecAtAM, tadan mUtaminimaH 2. je rIte samudramAM cAre taraphathI aneka lAkaDAo taNAIne Ave che, bheLAM maLe che ane thoDA ja kSaNa pachI te pAchAM vikharAI jAya che. Aja rIte A saMsAramAM A saMsArI jIvanuM mIlana ane e pachI avazya viyoga thAya che (2). vaLI paNa...7 vastu vighaTitA punardhaTanta, na ja ghaTatA: sthirataM zacate ! pipatiSumavazaM rujanti vazyAstaTatarumApa ivApagAgaNasya // 3 // je maLIne pharI judA thaI jAya che. emanuM eja paryAyamAM eja rUpamAM pharI maLavAnuM thAze, e sarvathA asaMbhava che. je maLyA che te amArI sAthe sadA sthira ja raheze-A paNa kaI kahI zakatuM nathI. je rIte nadiyenuM pANI pitAnA taTa uparanAM vRkSone duHkha Ape che, eja prakAre vakya-priya strI putrAdi maratI samaye manuSyane duHkhI kare che, arthAt e strIputrAdika A jIvane aneka prakArathI duHkhI karatAM rahe che. A mATe mAtApitA Adine saMga sarvathA tyAgavA gya che. A aMge sudhana nAmanA vaNikaputranuM dRSTAMta A prakAranuM che- sudhana nAmanA eka vaNiputrane kevI rIte A saMyoganuM phaLa kaDavuM mAluma paDyuM ? ane kevI rIte virakta banIne tene parityAga karyo? e vAta tenA AkhyAna dvArA pragaTa karavAmAM Ave che-mathurA nagarImAM subhaga ane sunaMda nAmanA be vaNiku nivAsa karatA hatA. subhaganuM ghara dakSiNa dizAmAM hatuM ane sunaMdanuM ghara uttara dizAmAM. eka divasanI vAta che ke e bannemAMthI eka bIjAne ghera mahemAna banela, tyAM A bannee paraspara vicAra karyo ke- ApaNe bannene A sneha kAyama TakI rahe te hetuthI ApaNuM bannemAMthI kadAca ekane putra hoya ane bIjAne putrI hoya te bannenA vivAha karI devA. bhAgyavazAt evuM ja banyuM ke, subhagane tyAM putrane janma thayo, chokarAnuM nAma sudhana rAkhavAmAM AvyuM uttara dizAmAM nivAsa karavAvALA te sunaMdane tyAM putrI avatarI, tenuM nAma kusumavatI rAkhavAmAM AvyuM. agAunA nizcaya anusAra temanI sagAI karavAmAM AvI. sagAI pAkI karyA pachI subhaganuM mRtyu thayuM. pitAnA dhanano adhikArI putra hoya che, A niyama anusAra potAnA pitAnA dhanane sudhana adhikArI ba. koI eka samaye sudhane snAna uttarAdhyayana sUtra: 1 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavAnA samaye nAkarAthI cAra seAnAnA kaLaza, cAra cAMdInA kaLaza, cAra tAMkhAnA kaLaza, ane cAra mATInA kaLaza pANIthI bharAvIne potAnI cAre tarapha--AjImAjI cAre dizAomAM rakhAvyA. A pachI enA pUrva bhavanA mitra je deva paryAyamAM hatA teNe A rIte saMceAgI padArthanA sevanamAM adhika lAlasAnuM nirIkSaNa karI tene pratibadha ApavA mATe tyAM AvyA. vaNikaputra sudhane nhAvA mATe jyAM suvarNa kaLazane upADaco tyAM adRzya rahelA devanA prabhAvathI te kaLaza turata ja adRzya thai gayA. Aja rIte bIjA traNa kaLazeAnI paNa eja hAlata thai. vaNiputra snAnanI jagyAethI ekadama ubhA thaI gayA ane pATalA upara pAte beThA hatA tenAthI nIce utaryAM tyAM e pATale paNa adRzya thai gayA. eNe Azcaryacakita banI cAre tarapha jovA mAMDyu paraMtu kAMi samajavAmAM na AvyuM. enAmAM dhiraja na rahI. AthI akaLAi nAvAnuM cheADI daI gharamAM gayA ane bhAjana karavA bhAjanAlayamAM pahoMcyA jyAM rasAiyAe senA cAMdinA vAsaNAmAM enA beThA pachI bhAjana pIrasyu', bheAjana pirasAyA pachI tenI najara sAme jota jotAmAM krama kramathI bhAjanapAtrA adRzya thavA lAgyAM. khakhara na paDI kayAM cAlyAM gayAM. eka suvaNaeN thALa je tenI sAmethI uDavA mAMDelA tene hAthathI pakaDatAM e thALanI kinAra tuTIne tenA hAthamAM rahI gai. ane mAkInA thALa adRzrva banI gayA. thALanA tuTelA TukaDAne hAthamAM rAkhIne peAtAnA muLa dhanane jovA mATe tyAMthI khIjI tarapha gayA. tyAM jatAM zuM dekhe che ke peAtAnuM muLa dhana pazu adRzya banI gayuM hatuM A rIte potAnI najara sAme tenI saghaLI lakSmI adRzya khanI gai, nidhAna naSTa thai gayeA. dAsI dAsa vagere piravAra paNu naSTa thai gayA, A pachI seAnAnA thAlanA TukaDAne hAthamAM rAkhIne te ahiM tahiM ghumavA lAgyA. pharatAM pharatAM tenI daSTa uttara dizAmAM rahevAvALA sunadanA makAna upara paDI, je tenA pitAnA mitra hatA. te enA ghera gayA. suna de tene AvakArI premapUrvaka bhAjana karavA besADayA. tyAM sudhane peAtAnI naSTa thaelI saghaLI vastuo joi teja sAnAnA thALa, eja seAnAnA kaLaza ane eja ratna Adi. jyAre tenI STi e peAtAnI cIjonu nirIkSaNa karavAmAM Asakta thai rahI hatI, tyAre acAnaka ja tene TAkatAM sunade kahyuM-sudhana ! A zuM karo che ? tamArI STi A samaye kaLyAM che, zuM mArI putrIne joi rahyA che ? sunaMdanA vacana sAMbhaLIne sudhane kahyuM-mahAzaya ! huM ApanI putrI tarapha jotA nathI, paraMtu e vicAra karU chuM ke "tamAre tyAM rahelI A saghaLI ratnAdika vastue mArI che, ahiM e kaI rIte AvI" A vAtanA vicAra karI rahyo chuM. suna Mde kahyuM-tamArI hAvAnuM zuM pramANa che. hA, pramANa che, uttarAdhyayana sUtra H 1 D Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAre to evuM kahI rahyo chuM te namratAthI javAba sudhane Ape. sAbIta karavAnI ceSTA karatAM potAnA hAthamAM rahelI senAnA thALanI kinAra tene batAvI, ane e paNa jaNAvyuM ke juo senAne thALa je tuTelI avasthAmAM tamAre tyAM che tenI A kinAra che. ApanI samakSa ja huM tene A sAthe joDuM chuM, kadAca te A thALa sAthe joDAI jAya te Apane mArI vAta satya mAnavI paDaze. sunaMde e vAtane svIkAra karyo. sudhane sunaMdanI sAme ja e kinAra tuTelA thALa sAthe joDatAM tenI sAthe barAbara maLI gaI. A joI sunaMde kahyuM-ThIka che, have tame e te batAve ke tame cho keNa? A prakAre sunaMdanA pUchavAthI sudhane tene potAne paricaya Apyo. paricaya sAMbhaLatAM ja khUba ja harSa pAmyA ane kahevA lAgyo ke dhanya che Ajane divasa, ke ApanAM darzana thayAM. tamArA pitAe mArI putrI sAthe tamAruM vevizALa agAu nakkI kareluM eTale tame mArA jamAI che, ane tame egya umaranA thayA che, e mATe mArI putrIne ane mArA sarvasvane pitAnuM mAnI mane kRtArtha kare. sunaMdanAM vacane sAMbhaLI sudhane kahyuM-saMsAranI vicitratAne juo, kharI rIte purUSa ja kAma bhegene parityAga karato Avela che, paraMtu Azcarya che ke jyAre kAma-bhegoe ja pahelethI mane choDI dIdhela che, tyAre sArAmAM sAre mAga e che ke huM paNa Ane sarvathA choDI dauM, eTale mane have nathI ApanI putrIthI matalaba ke na ApanA sarvasvathI. A prakAranAM vairAgyathI yukta evAM sudhananAM vacane sAMbhaLIne sunaMdane paNa vairAgya prApta thayo. have vaNikuputra sudhananA vairAgyane joI tenA pUrvabhavane mitra ke je deva che te pratyakSa banI tene kahevA lAgya-mitra sudhana! tane pratibaMdhita karavA mATe ja me A saghaLo khela racela che. ThIka thayuM ke tame pratibodha pAmyA. A prakAre kahetAM teNe tenA mATe sAdhunAM upakaraNarUpa derAsAthemukhavastrikA, rajoharaNa ane pAtra Adi samarpita karyA. A prakAre saMganAM kaDavAM phaLane jANIne sudhananI sAthosAtha sunaMde paNa pravajyA aMgIkAra karI. have "bArasa mikaravuLo eno artha kahe che-anagAra zabdane artha gharano parityAga kare. te dravya ane bhAvanA bhedathI agAranA be bheda che. niyata je nivAsanuM sthAna che te dravya-agAra che. kaSAya mehanIya karma bhAva-agAra che. tenI utkRSTa sthiti AdimAM jIvane viratine lAbha tha. nathI. viratine lAbha thavA mATe enI sthiti Adi alpa apekSita thAya che, A mATe apakaSAyamehanIyavALA bhAvanagArarUpathI vivakSita thayela che. have "micchu" zabdano artha kahe che-bhikSu eja thaI zake che je hanana ghAtana Adi kiyAone navakeTIthI parityAga kare che. arthAt haNavuM, haNAvavuM ane tenuM anumodana karavuM. pakAvavuM, bIjAthI taiyAra karAvavuM, tenuM anumaMdana karavuM, kharIdavuM, kharIdAvavuM, ane tenuM anumodana karavuM, A navakeTI dethI rahita uttarAdhyayana sUtra : 1 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhikSAne grahaNa karavAvALA 'bhikSu' kahevAya che. vinayano artha che-viziSTa naya, A mATe ahiM 'vinaya' zabdathI sAdhune AcAra samajavA joie. athavA je avidha karmonA nAza kare te 'vinaya' che. te vinaya dravya--vinaya ane bhAva --vinayanA bhedathI e prakAre che. gurUnA prati tathA paryAyathI baDAe prati namra thavuM, tathA tenI sevA karavI te dravya vinaya che. sAdhunA AcAramAM tatpara rahevuM e bhAva-vinaya che. te vinayane huM zAstrokta paddhati anusAra pragaTa karIza, mATe he jammU ! tame mArAthI A saghaLI vAtane sArI rIte sAMbhaLeA (1). vinItanA lakSaNanuM jyAM sudhI jJAna na thAya tyAM sudhI vinayanuM svarUpajANI zakAtuM nathI. A mATe sUtrakAravinItanAM lakSaNa kahe che.-'bALAsara'. Ityadi vinIta ziSyAdi kA lakSaNa anvayA -(musaLa judAM) AcArya vagerenI (bALamijabAjJA nirAja )AjJAne mAnavAvALA (vyavAcA25-35AtAraH ) emanI pAse sadA rahevAvALA ( kRttiyAsaMpane---nitAvArasaMpannaH) iMgita-sUkSma buddhivALAthI jANavA yAgya gurUnI bhracAlana--(AMkhanA izArA) ADhinI ceSTA, AkAra-sthUla khuddhivALAthI paNa samajavA yAgya gurU AdinI gamanAdisUcaka dizAnu avaleAkana Adi ceSTA, gurU AdinI A banne ceSTAone sArI rIte jANavAvALA je ziSya heAya che, (se vaLI--tti mukhvarsaH vinIta kRti uccate) te tIrthaMkara gaNadhara Adi dvArA vinIta kahevAyela che (2). * A bhAvArtha bAjJAnirdeza :" A kare ane A na kare. " prakAre vidhirUpa ane niSedharUpa je gurUnAM vacana che te 'AjJA' zabdathI grahaNa karavAmAM Avela che. " ApanA vacana anusAra ja pravRtti karavAnA bhAva che khIjA nathI " A prakAranu ziSyanuM kathana nirdeza che. nirdezanu sArI rIte pAlana karavAvALA AjJAnirdezakara che. athavA-AjJA-tIrthaMkara prabhunI vANIdvArA je utsa ane apavAda mAnA nirdeza arthAt vidhAna karavAmAM Avela che te anusAra karavAvALA AjJAnidezakara kahevAya che. upapAta zabdanA artha che. samIpa besavuM. ziSyanuM kartavya che ke te sadA potAnA gurUnI samIpa bese. gurUnI AjJAnuM pAlana karavAnA bhayathI tenAthI dUra na bese. gurUnA abhiprAya jANavA te sAdhAraNa vAta nathI. e vAta tyAre ja zIkhI zakAya ke jyAre ziSya tenI pAse bese, e zivAya nahIM. vinIta ziSya gurUnI sevA karavAthI AtmakalyANa kare che, uttarAdhyayana sUtra H 1 2 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinaya ke viSayameM guNanidhi ziSya kA draSTAMta A aMge guNanidhi zramaNanuM dRSTAMta kahe che dhamasiMha AcAryane nidhi nAmanA eka ziSya hatA. te buddhivALA ane prakRtibhadra hatA. vinIta hatA. gurU mahArAja pAse besavuM, temanA vacana anusAra cAlavuM, temanI manevRtti anukULa kAma karavuM ityAdi samasta sadguNAthI yukta hatA. ghaNe! suzIla hatA. jyAre gurUmahArAja padhAre tyAre AsanathI uThIne te temane mATe vinayapUrvaka Asana ApatA, tathA jyAre gurU mahArAja tyAMthI uThIne jatA tyAre te Asana laine temanI pAchaLa pAchaLa jatA ane jyAM gurU mahArAja besavA icche tyAM Asana bIchAvI ( pAtharI ) detA. gurU mahArAjanI AjJA kayAre kevI haze, tenI pratikSaNa pratIkSA karatA hatA. je je rUtumAM je je AhAra pANI Adi gurU mahA rAjanI prakRtine anukULa heAyate te rUtumAMte te padArtha lAvIne gurU mahArAjane arpaNa karatA. gurUe je kaMI kahyuM eja karavuM, evuM samajIne ke gurU mahArAja kadI paNa anyathA pravRtti na ja karAve. ahitamAM pravartana karAvavAnA abhiprAya temanA aMtaHkaraNamAM kai vakhata paNa jAgrata thAya ja nahIM, kemake teo mArA hitakArI che. A abhiprAyathI--AvI draDha AstAthI te sadA gurUnI AjJAnuM ArAdhana karyA karatA. sAtheAsAtha tene e pAke vizvAsa hatA ke gurU mahArAja mAtA pitAthI paNu adhika upakArI heAya che. kemake janmadAtA te A jIvane pratyeka bhavamAM prApta thatA ja rahe che. paraMtu muktidAtA gurU te sArA sabhAgyathI ja maLe che. nidhanane nidhi samAna tevI rIte AtmAne gurUnA samAgama ghaNA ja durlabha che. AtmajJAnanI prApti temanAthI ja thAya che. gurU vinA te kAlatrayamAM paNa samyajJAnanA lAbha thaI zakatA nathI. ee tA siddha-ajana samAna che. je prakAre siddha-ajana AMkhAmAM AMja vAnA prabhAvathI jIveAnI bhUmigata nidhAnane lakSita karavAvALI diSTa khulI jAya che evI rIte gurUnI kRpAthI AtmajJAnanA anubhava jIvane thavA lAge che. dudhane valAvyAM zIvAya jema mAkhaNanuM maLavuM asaMbhava che tema gurUnI sevA karyA sivAya ratnatrayanI prApti thavI mahAdu`bha che. dhanya che gurU mahArAja!. zunidhie A prakAranA manamAM vicAra karI gurUmahArAjanI stuti karI, je A prakAranI che.--he gurUmahArAja Apa meghanI mAphaka mArA cittarUpI cAtakane karUNArasanA vaNuthI pramudrita karavAvALA che. zama dama Adi guNasvarUpa udyAnane phAlatA phUlatA banAvavAvALA che, he karUNAsAgara ! jyAM sudhI ApanI karUNA rasA (dayAthI bhInI) diSTa jIvA para nathI paDatI tyAM sudhI tene samyaktvanA lAbha thatA nathI. samyaktva prApta karyA vagara jIva kayAreya paNa tattvAtattvavivekarUpa amRtathI bharelI bhAvanAne peAtAnAmAM bharI zakate nathI. amRta bhAvanA bharyA vagara vizuddha dhyAna kadI paNa jAgata thatuM nathI. vizuddhadhyAnanI jAgRti vinA jIvane kSapakazreNInI prApti thatI nathI. kSapakazreNInI prApti thayA vinA zudhyAnanA bIjo pAyeA prApta thatA uttarAdhyayana sUtra H 1 10 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI. zukladhyAnanA bIjA pAyAnI prApti vinA kevaLajJAnanI prApti thatI nathI. kevaLajJAnanI prApti vinA zailezI avasthA prApta thatI nathI. zailezI avasthAnI prApti vinA sakala karmonA kSaya thatA nathI ane sakala karmonA kSaya vinA muktinI prApti thatI nathI. ane muktinI prApti vinA amarapada maLI zakatuM nathI. amarapada meLavyA vagara AtmA siddhaavasthAsa panna anI zakatA nathI mATe he nAtha ! Apaja sakala kalyANanA kAraNa che. eTale pratikSaNa ApanA caraNAnuM ArAdhana ja mArU' saMcama ArAdhana che. A prakArathI potAnA gurUnI ArAdhanA karatAM karatAM nidhie tapa saMyamanI ArAdhanA karI ane gheADAja kALamAM AtmakalyANa karyuM. AvI rIte anya ziSyAe paNa peAtAnA gurU pratye vinayazIla rahevuM joie. rA avinIta ziSya kA lakSaNa aura usa viSaya meM kSudrabuddhi ziSya kA draSTAMta ziSyamAM vinItatA avinItatAnA parityAgathI ja Ave che. A mATe vinItathI viparIta avinItanuM svarUpa sUtrakAra kahe che--'bALAni,sare.' ItyAdi anvayA (muLa bALanisa-muLAM bAjJA nirderA :) gurunI AjJAnA anAdara karavAvALA (anuvavAcAha) emanI sAme na besavAvALA (kinIya) emanAthI sattA pratikULa vartAva karavAvALA (asaMtuu) jIva ane ajIva AdinA svarUpane nahI jANavAvALA evA ziSya (vinodvruSNadgavinItaH ujjate ) avinIta kahevAya che, bhAvA -- A gAthAdvArA sUtrakAre vinItathI viparIta avinItanuM svarUpa pradarzita karela che. joke A vAta arthApattithI svayaMsiddha thaI jatI hatI ke je vinItanA kathita svarUpathI rahita che, te avinIta che, te paNa ahiM sUtrakAre enA spaSTa zabdo dvArA alaga ullekha karela che, tenu kAraNa vizeSa rItithI vivecana karavuM eja che, kAraNa ke maMdabuddhivALA mANasa paNa A vAtane sArI rIte samajI zake. gurunI samIpa te avinIta ziSya eTalA mATe rahevA nathI cAhatA ke te vicAre che ke kadAca gurUnI pAse besuM te tenuM pratyeka kArya mAre karavuM paDaze. A mATe sArU e che ke huM temanAthI dUra besuM. AvuM karanAra ziSya svecchAcArI bane che. gurUnI pAse besavAne khAsa uddeza tA e che ke ziSyajana vinaya Adi guNAne prApta karatAM karatAM tapa sacamanI ArAdhanA sukhathI karI zake. gurU mane kAMi paNa kahI na zake, gurU upara mArA dAkha rahe, A khyAlathI te potAnA pUjya gurUjaneAmAM paNa dASAne zodhavA lAgI rahe che. A kAma tevA ziSya kare che ke je asamuddha arthAt hitAhitanA vicArathI rahita che, abhijJa ziSya AvA nathI hAtA. gAthAmAM A badhAM vizeSaNa hetuhetumAvavALAM che, jenA abhiprAya A prakAre che. te gurUnI AjJAno pAlaka e khAtara nathI ke te gurUnI pAse besatA uttarAdhyayana sUtra H 1 11 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI, temanI pAse raheto nathI, pAse rahevAnuM te eTalA mATe nathI cAhata ke te pratyenIka-arthAta gurUSI-gurUnAM chIdro jovAmAM tatpara che. gurUdveSI te e mATe che ke te hitAhitanA vicArothI rahita che. avinIta ziSya ke hoya che A vAtane sudrabuddhi ziSyanA dRSTAMtathI spaSTa karavAmAM Ave che - - bhadrabuddhi nAmanA eka AcArya hatA. temane kSudrabuddhi nAmano eka ziSya hato je avinIta hatuM, tenAmAM nAma pramANe guNa hatA. gurU mahArAja jyAre tene zikSA ApavA besatA tyAre tenuM mana udAsa thaI jatuM. zikSA jene agninI javALA jevI lAgatI hatI. vrata tene jhahera jevAM kaDavAM lAgatAM, tapasyAne te taravAranI dhAra samAna gaNato, svAdhyAyane te kAnane viMdhanArA soyA mAphaka jANato hate. vadhu zuM kahevAmAM Ave. saMyamane to te yamanI mAphaka ja jete, AhAramAM, vihAramAM, ne vahevAramAM e gurUmahArAjane sadA duHkhIta ja karyA karatA, AhAranA samaye sarasa svAdavALA eTale rUcIkAraka AhAra te pite pahelAM khAI leto ane je rUkSa, virasa e antaprAnta AhAra hoya te gurU mahArAjane Apato. jyAre tenI gurUmahArAjane AhAra devAnI IcchA na thatI tyAre zrAvaka ane zrAvikAonI samakSa kahevA lAgato ke Aja te mArA gurUmahArAje upavAsa karela che. A prakAre te gurU mahArAjane bhUkhyA rAkhIne pote khUba khAvApIvAnI mejamajAha uDAvata rahete, bIcArA gurUjI sudhAne zAnta bhAvathI sahana karIne samabhAvamAM samayane vyatIta karatA. kaI kaI vakhata kaheto ke Aje amArA gurU mahArAje chaThTha karela che. Aje aThThama karelI che. AvI rIte gurUne atyaMta kaSTa pahoMcADato. gurU paNa samatAbhAvathI sudhAnI vedanA tene avinIta samajI sahana karavA lAgyA. paraMtu Akhare audArika zarIra to che ja te AhAra vinA kayAM sudhI TakI zake? aMtamAM to zarIra vivarNa plAna, kRza-kamajora, ane zakti vagaranuM banI gayuM. gurU vRddha hatA ethI vihAramAM cAlatI vakhate temane ghaNuM kaSTa thavA lAgyuM paraMtu zuM thaI zake ? ziSyanI preraNAthI temaNe IcchA na hovA chatAM paNa vihAra karavo paDato. ziSya sAdhusAmAcArIthI viparIta cAlavAmAM paNa lajAto nahato. gurU mahArAja jyAre koI dAnAdika viSayane laIne tenA upara pravacana pariSadamAM karatA tyAre te ziSya temanA pravacanane anyathArUpamAM jAhera karavA mATe athavA e viSayamAM temanI anabhijJatA batAvavA mATe vacamAM ja bolI uThate ane kaheto ke A Ama nathI paNa Ama che, gurUjI vRddha hovAthI bhUlI gayA che. jyAre tene bolavAnuM mana thatuM tyAre te lokone kaheto ke Aje gurUjIne mAnavrata che. te vyAkhyAna Apaze nahIM, huM ja bhASaNa karIza. A rIte kahIne bhASaNa karavA lAgato. sudrabuddhinuM AvuM svachaMda AcaraNa jeIne gurU mahArAja pitAnA karmonuM phaLa hovAnuM pite vicAratA ane manamAM ja kahetA ke juo te kharA AnI keTalI badhI ajJAnatA che ke je vinA nimitta kodha karyA kare che, cAhe tenAthI jhagaDe che, samajAvavA chatAM paNa mAnato nathI, abhimAnanuM putaLuM banI gayuM che. marmavedhaka mRSA vacana bolavAmAM tene saMkeca thatuM nathI, have ene IlAja zuM thaI zake, keI upAya nathI. anupAya vastumAM sahanazIlatA dhAraNa karavI te ja ucita che. evA prakAranA vicArathI gurUmahArAja zAnta banIne tenAthI apAtA kaSTone sahyA karatA. eka samayanI vAta che jyAre gurU mahArAja bhukhathI pIDita banIne AhAra lAvavAne zudrabuddhine uttarAdhyayana sUtra : 1 12 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mokalavAno vicAra karatA hatA eTalAmAM zudrabuddhie gurUmahArAjane mAravAnA abhiprAyathI caturvidha saMghanI samakSa evuM pragaTa karyuM ke vRddhAvasthAne kAraNe gurU mahArAjanA zarIranI sthiti sArI rahetI na hovAthI temaNe jyAM sudhI jIve tyAM sudhI anazana vrata dhAraNa karela che. kSudrabuddhinA A prakAranAM vacana none sAMbhaLI samasta caturvidha saMgha te samaye AcAryanI pAse AvI ane vinaMtI karI kahevA lAgyA ke he mahAtmA ! Apane anekAneka dhanyavAda che, Apa vAstavamAM mahAna bhAgyazALI che. Apa jevA jInazAsanane prakAzita karavAvALA sUryathI dharmanI prabhAvanA thAya che. karUNAsAgara ame ApanA guNane kyAM sudhI varNavI zakIye. amane badhAne to e jANIne e harSa thayo che ke Ape vRddhAvasthAthI jIrNa kRza ane niHsattva zarIra hovA chatAM paNa kAyarajano dvArA duSkara evA A kaThinatara tIvra anazanano aMgIkAra karela che. caturvidha saMghanA A prakAranAM vacana sAMbhaLIne gurU mahArAje cittamAM vicAra karyo ke je huM mArI bhukha pragaTa karuM ane "A saghaLA ziSyano prapaMca che ema ja kahuM te jInazAsananI avahelanA thAya che, nindA thAya che, laghutA jAhera thAya che, mATe have te zreya emAM che ke anazana vrata aMgIkAra karI lauM. karmakSayano A saheje samaya prApta thayela che. ene choDa e buddhivALI vAta nathI. A prakAre vicAra karI gurU mahArAje samAdhibhAva dhAraNa karyo ane pariNAmenI atizaya vizuddhi ane vRddhithI kSapakazreNI para ArUDha banI ghAtIyA karmonA nAzathI siddhagatinA adhipati banI gayA. devoe bhadrabuddhi AcAryane prApta thayela kevaLajJAnano utsava manAvyo. AkAzamAM jayajayakAra sAthe duduMbhiyo vagADavAmAM AvI, ane dee sAthosAtha e paNa jANI lIdhuM ke A AcAryanI sAthe mukabuddhie sAro vahevAra karela nathI, teNe emane vadhumAM vadhu duHkha Apela che, ane manamA avinItane vahevAra emanI sAthe calAvyo che. devatAoe A vAtane saMghamAM jAhera karI saMghe kSudrabuddhine saMgha bahAra karyo. mudrabuddhi gurUdveSI hovAnA kAraNe thoDA samaya bAda ajIta pApakarmanA udayathI ghaNe duHkhIta thayA, tenA zarIramAM seLa 16 prakAranA rogoe pitAno prabhAva jamAvyo. saMghathI bahiSkRta evA e ziSya A prakAranI tIvra vedanA ane tiraskArajanya duHkhane anubhava karyo, ane chevaTe tene dehAMta thaye. maraNabAda tene dasa prakAranI tIvratara kSetra saMbaMdhI vedanAo sahevI paDI. e sthiti bhogavI e jyAre tyAMthI nikaLe chatAM paNa tenA duHkhano aMta na Avyo. eka garbhamAMthI bIjA garbhamAM javuM ane tyAMnAM kaSTa bhogavavAM. eka sthaLethI marI bIje sthaLe pharI janma dhAraNa kare ane kaSTa bhogavavAM. A prakAre ananta saMsArI banela te zudabuddhinA AtmAne bodhino lAbha durlabha banI gaye. avinItanI avasthAne daSTAMta dvArA sUtrakAra pradarzita kare che--muLI. ItyAdi. draSTAMta sahIta avinIta kA lakSaNa aura avinIta ziSya kA draSTAta anvayArtha-(-2thA) jema (pUrva-pUtiwf) saDelA kAnavALI (sukhI-sunI) kutarI (zvaso-sarvA) saghalA prakArathI ( nisinarU- nite) pratyeka sthaLethI kADhI mukavAmAM Ave che. (viM) A rIte (TurIsTa-DuzAstra ) uttarAdhyayana sUtra : 1 13 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinayarahIta athavA sAdhunA AcAra rahIta (mudI-muravAra ) vAcAla-nirarthaka belavAvALA (haLa-mRtyanA) evA pratyenIka-gurU AjJAthI pratikULa cAlavAvALA ziSya-kula gaNa saMgha dvArA gacchathI niMdita banI, tiraskRta banI (nivasiT) kADhI mukavAmAM Ave che. bhAvArtha-je prakAre eka kutarI ke jenA banne kAna khuba ja kharAba rIte saDI gayA che. ane temAM uMDA ghA paDI javAthI sahana na thaI zake tevuM parU paDI rahela che tathA kIDA ane mAkhIonA karaDavAthI tIvra evI vedanA sahana na thatAM tenAthI AkuLa vyAkuLa banI A badhAthI potAnI rakSA karavA mATe ekAnta sthAna gotavA mATe e jyAM tyAM bhaTake che, jyAM jyAM jAya che tyAMthI e bIcArIne kADhI mukavAmAM Ave che. koI paNa sthaLe sukha ke Azraya maLato nathI. A prakAre je ziSya du:zIla che. pitAnA upakArI gurUmAM paNa te deSa gatyA kare che, AcArabhraSTa bane che tene paNa saMghathI koI prakAranA vicAra vagara gurUo dvArA kADhI mukavAmAM Ave che. kutarInA jyAre kAna saDI jAya che tyAre te bIcArI pitAnI rakSA ane zAntI prApta karavAnI abhilASAthI ekAta sthAnano Azraya gotavAnI abhilASA sAthe jyAM tyAM bhaTake che. kutarAno svabhAvaja jyAM tyAM bhaTakavAnuM hoya che temAM e jyAre tenuM koI avayava saDI jAya che ane temAM kIDA paDe che tyAre khubaja vyAkuLa banI vadhu pramANamAM jyAMthI tyAM bhaTake che. A prakAre je ziSyane avinItatA rUpI rega lAgu paDe che te paNa gurUnI AjJA bahAra jaI kaI prajana vagara "mane ahiM mArA mana mAphaka vartavAnI jagyA maLaze evI AzAmAM jyAM tyAM ghumyA kare che. potAnA kartavyathI sadA vimukha bane che ane e kAraNe avinItatArUpa ghA ne laI tenA manamAM bhAre caMcaLatA AvI jAya che paraMtu gurU-AjJAnA anAdararUpI saDe enA dilamAM lAgI jAya che tyAre enI durgadhIne gurUjana paNa sahana karI zakatA nathI eTale ene saMghathI athavA gacchathI bAhera karI devAmAM Ave che. je A prakAranI paristhitivALA ziSyane saMghathI bahAra karavAmAM na Ave te kula gaNa ane saMghamAM mahAna anartha bane che. A viSayane eka udAharaNa dvArA spaSTa karavAmAM Ave che - keI gacchamAM sAdhuonA aMdaranA AcAra vicArathI rahita paraMtu uparathI sAdhu jevo dekhAva rAkhato eka sAdhvAbhAsa ziSya raheto hato. te dina dahADe AdhA karmAdi dethI dUSita aneSaNIya AhArAdika grahaNa karato. ane uparanA dekhAvamAM saMvegabhAvathI ghaNA jorazorathI pratikramaNanA samaye Ale- canA karyA karato. gurU mahArAja ene prAyazcitta detI vakhate kahetA ke juo A keTale bhadrapariNAmI jIva che je pitAnA hArdika bhAvene nahIM chupAvatAM lAgelA aticAranI zuddha AcanA kare che. je muni A rIte pitAnA aticAronI AlocanA kare che. tevI AlocanA karavI ThIka che. AvI AlecanAthIja duHkhano vinAza thAya che. A prakAre anya ziSyoe jyAre gurU mahArAjane tenI prazaMsA karavAmAM rata joyA tyAre bIjA ziSyo paNa tenI prazaMsA karavA lAgyA. ane sAthosAtha evI dhAraNA emanA cittamAM ThasI gaI ke vAraMvAra denuM sevana karavAmAM paNa harakata nathI kemake doSa karavA chatAM paNa tevA doSanI zuddhi AcanAthI thaI jAya che. nahIM to A muninI prazaMsA amArA AcArya kayA kAraNe karata. tema AvA doSonuM Asevana karavA chatAM paNa te tenI AlocanA kare che. eka divasanI vAta che ke tyAM koI anya AcArya mahArAja pitAnI ziSyamaMDaLI sAthe AvyA. teoe jyAre tyAM te avinIta ziSyanA A prakAranA dararojanA vahevArane joyo to temane Azcarya thayuM ane AcArya mahArAjane kahevA lAgyA ke uttarAdhyayana sUtra: 1 14 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ he zAsana prabhAvaka! A bhavya jIvone vikasita karavAmAM je ke sUryanA tulya che to paNa ApanI chatrachAyAmAM rahIne paNa je kumuda ja banI rahe-arthAta AcAra vicArathI sadA zithila rahe tevA maMdabhAgI mATe zuM kahevAmAM Ave. ApanA A gacchamAM eka avinIta ziSya che-je A gacchamAM kalaMkasvarUpa che kemake avinItajana janma, jarA, ane maraNarUpI khADAmAM pADavAvALA paMcavidha AzravarUpa mAnavAmAM Avela che. je prakAre tuSAra arthAta (barapha) hImano paMja kamaLanA vanano nAza karavAmAM kasara rAkhatA nathI tema avinIta ziSya paNa kSAtyAdi guNone naSTa bhraSTa karavAmAM AgaLa pAchaLa vicAra karato nathI. avinIta ziSya cAritrano vinAza karavA mATe dhUmaketu jevo mAnavAmAM Avela che. saMpUrNa AzravanuM e kAraNa batAvavAmAM AvyuM che. sunimaMDaLarUpa akhaMDacaMdramaMDaLane grahaNa karanArA rAhu je vidvAnoe kahela che te pitAnI A avinItatA rUpI jALathI anya bIcArA bheLAbhALA bhavya jIvarUpI mRgone bAMdhavAmAM bhilanI mAphaka siddhahasta hoya che. dharmarUpI bAgane nAza karavA mATe A tarakeTarAntargata agninI jvAlA samAna dArUNa ane vinAzakArI mAnavAmAM Avela che. Apa jevA gacchAdhipatine AvA avinItanI prazaMsA karatA joI mane eka rAjAnI vAta yAda Ave che - girinagara nAmanA eka zaheramAM agnibhakta e eka vaNIka raheto hato je dara varase pitAnA makAnane padmarAga maNIothI bharI bALI nAkho. tenA A kAryanI prazaMsA rAjA ane prajA badhA muktakaMThe karatA hatA ane kahetA hatA ke-dhanya che A agnibhaktane ke je daravarase agninI A prakArathI pUjA karyA kare che. eka divasanI vAta che ke e vaNIke potAnuM makAna saLagAvyuM e samaye bhAre jorazorathI pavananI AMdhI caDhI AvI vegavALI pavananI AMdhIne laI agni jozabhera prajavalita banyo ane tenA aMgArA zaherabharamAM pharI vaLatAM AkhuM zahera ane rAjAnA mahelamAM paNa agnizAkhAo pharI vaLI ane sArUMe zahera tathA rAjamahela paNa nAza pAmyo. rAjAe AthI asaMtuSTa banI e vaNIkane sArI rIte daMDa karavA uparAMta tene potAnA zaheramAMthI kADhI mUkyo. rAjA je vaNIkanA e kAryanI prazaMsA na karata to e vaNIkanI tAkAta nahotI ke dara varase A pramANe agnivAlA pragaTAvI zake. samasta zahera ane rAjamahela baLI gayAM tenuM pradhAna kAraNa e rAjAnI bInasamajadArI ja che. e rIte sAdhunA akalpanIya kAryamAM prathama A avinIta ziSyanI Apa prazaMsA karo cho, ethI e potAnA manamAM kulAIne AgaLa upara AthI paNa vizeSa akalpanIya kAryamAM AgaLa vadhaze. jenuM aMtima phaLa gacachanA ucachedamAM AvavAnuM ane e ucchedajanya denA bhAgI Apane banavuM paDaze. AthI ApanI ane gacchanI rakSA mATe A avinItane gacchamAMthI bahAra karI devAmAM ja zreya che. A prakAre AvelA AcArya mahArAjanA kahevA upara sArI rIte dhyAna daI gacchAcAryajIe e avinIta ziSyane pitAnA ga7thI bahAra karI dIdhe. kemake durazIla ziSyano gacchathI viccheda kare e zreyaskara mAnavAmAM Avela che (4). uttarAdhyayana sUtra : 1 15 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avinIta pravRti meM sUkara kA draSTAMta zvAna Adi draSTAMta ke zravaNa se vinIta ziSya kA kartavya jo duHzIla sakala anarthonI jaDa che teA pachI avInIta emAM kema anurakta thAya che. A prakAranI zaMkAnuM samAdhAna karavA nimitta duHzIlamAM ratinuM dRSTAMta ApI sUtrakAra samajAve che--'gi.' ityAdi. anvayA-jema (sUcaro-ra:) sukara (bhUMDa) (ger--ughs ) ceAkhA vagere uttama bheAjananA padArthothI bharelA bhAjana pAtranA (pattA) tyAga karI (nA-lajI) nizcayathI AnaMda sAthe (vi-vidyA) viSTA--azucine (muMna mu) khAya che (a) A pramANe (mi--vRttaH) vivekarahita thavAne kAraNe mRga jevA A avanIta ziSya paNa (sIruM-zI) mUlAttara guNarUpaathavA vinaya-- samAdhirUpa sAdhusabaMdhI AcAranA ( cattA--cavA) parityAga karI (nvajI) nizcayathI (pustIke--du:zahe) avinayarUpa durAcAranu ( rama--mate ) sevana kare che. bhASA Adhavikala hAvAne kAraNe jema sUkara (bhUDa) prazasta AhArano parityAga karI nitAnta azuci paTTAnu bhAre AnaMdathI sevana kare che. ane hitAhita vivekathI rahIta hAvAnA kAraNe jema mRga bhaviSyamAM AvanArI Apattine jANatA nathI, kAraNake saMgItanA surAmAM ekatAna banIne pAte pAtAnA hAthe zIkArInI jALamAM phasAI jAya che. evI rIte ajJAnarUpI adhakArathI AcchAti anelA avinItaziSya paNa saMsArarUpI samudrathI pAra karavAvALA meATAmAM meATA surakSita jahAja jevA tathA zivapadyamAM laI javAvALA suMdara sIdhA mArga jevA ane siddhipadane ApanAra evA zIla-arthAt muninA AcArano parityAga karI de che. A zIla sakala guNAmAM pradhAna manAyela che. jIvanI sAthe anAdikALathI lAgelA ATha prakAranA jJAnAvaraNIya Adi karmanA baMdhanono uccheda karavA vALA atAvela che. mithyAtvarUpI pramaLa graMthIno A bheda karavAvALA che, samyagUjJAnarUpI amRtanI vRSTi karI teno svabhAva che, evA prazasta upakAraka A zIlano te avinIta ziSya parityAga karIne duHzIlanuM sevana kare che. Ave duHzIla ziSya jJAnAvaraNIyAdika karmarUpa dhULane peAtAnA AtmAmAM cAMTADanAra che. kSAnti Adi sadguNAno nAza karanAra che. mULaguNu uttaraguNurUpa kalpavRkSano unmUlaka-nAza karanAra che. zubha bhAvanArUpI kamalAne naSTa bhraSTa karavA mATe tuSArapAta--arthAta himavarSA jevA che. sakaLa anarthonu e muLa che. evA dhArmika maryAdAne ukhADavAnI vRtivALA AvA duzIlanu te avinItajana sevana karI hitAhitane samajatA nathI. A kevA AzcaryanI vAta che ke je vinaya muLa dharmathI peAtAnA AtmAno udhdhAra thAya che. teno uttarAdhyayana sUtra H 1 16 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te avinIta tyAga karI apakAraka durazIlane seve che. ajJAnanI mahimA apAra che. samasta anarthonI jaDa eka ajJAna ja che. ajJAna AvatAMnI sAthe ja te sahu prathama viveka upara ja ghA kare che. je AtmAmAMthI vivekano lepa thaI jAya che e AtmAmAM nAnA prakAranA kaSTarUpI kAMTAo bIchAvAI jAya che. e ajJAna aneka prakAranA durgaNone utpanna kare che. tathA tapa ane saMyamano vinAza kare che. e pramAdane utpanna karanAra che tathA svarga ane mekSanA sukhono nAza karanAra che. A upara sUkaranuM daSTAMta A prakAre che. baMgadezamAM kSiti pratiSThita nAmanuM eka suMdara nagara hatuM. arimadana nAmanA rAjAnuM zAsana hatuM, tene sAta kanyAo hatI rAjAe tenA kama pramANe jema jema umara lAyaka thatI gaI tema tema tenA vivAha karI ApyA. karmanI vicitratAvaza eka putrI vivAha pachI vidhavA banI. eka divasanI vAta che ke jyAre e pitAnA mahelanA jharUkhAmAM beThI beThI bahAra joI rahI hatI, ke sahasA tenI daSTI eka bhUMDaNa upara paDI. je potAnA baccAone sAthamAM laIne Amatema ghumI rahI hatI tene joIne rAjakanyAe manamAM vicAra karyo ke A sUkarI mArA karatAM ghaNI sukhI che, je pitAnA baccAo sAthe laIne phare che, A avasthAmAM ene je AnaMda maLato haze te eja jANatI haze. eka huM ja evI abhAgaNI chuM ke rAjamahelamAM rahevA chatAM paNa A prakAranA sukhathI vaMcita banela chuM. A prakArano vicAra karI teNe pitAnI eka dAsIne bolAvI ane kahyuM ke jAo ane e sUkarInA baccAmAMthI eka baccuM laI Ave. AjJA maLatAM ja dAsI sUkarInI pAse pahoMcI ane tyAMthI eka bacce laI rAjaputrI pAse AvI tene suprata karyuM. rAjaputrIe tenuM sArI rIte pAlana piSaNa karavAnuM zarU karyuM. A utsAhamAM te kaI vakhata sUkarInA baccAne premathI pitAnA khoLAmAM besArI detI, kyAreka tene navaDAvatI ane navaDAvI tenA zarIrane sApha karatI, kayAreka kyAreka tenA zarIra upara uDelI dhuLane sApha karatI, vividha miSTAnna khavaDAvatI ane suMvALI evI zaiyA upara pitAnI pAse suvADatI. ATalAthI ja rAjaputrIne saMtoSa na thata paraMtu te baccAnA gaLAmAM ane pagamAM senAnA bahu mulya alaMkAre paNa paherAvatI jemAM nAnI nAnI TekarIo-ghugharIo lagADavAmAM AvatI enI pITha upara jhula paNa oDhADatI je ghaNI kiMmatI hatI temaja aneka prakAranA raMgaberaMgI raMgavALI hatI. jemAM sonerI tAranI kasaba kaLA paNa karavAmAM Avela hatI. A prakAre rAjaputrI e sUkaranA baccAnuM lAlana pAlana karavAmAM tatpara rahetI. eka samaye rAjA arimardane pitAnI samasta kanyAone keI utsavanA prasaMge AmaMtraNa ApI bolAvI, kanyAo AvI. ghaNA samaya pachI eka bIjIone paraspara maLatAM ghaNe ja AnaMda thayo. badhI bahenoe maLI vicAra karyo ke Aje badhI baheno sAthe besIne bhojana karIe. A sAMbhaLI e vidhavA rAjaputrIe kahyuM ke je tame badhI baheno uttarAdhyayana sUtra : 1 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArA sUkaranA baccAnI sAthe bheAjana karavA taiyAra hA, teA ja huM ApanI sAthe bhAjana karavAmAM sAmIla thaI zakuM' e sivAya nahI. tenI A vAtane khIjI mhenoe maMjura na karI eTale te badhIyAe peAtAtAnA bALake sAthe judI judI rIte bhAjana karavAno AraMbha karyAM. ane vidhavA rAjaputrI paNa potAnA sUkara accAnI sAthe bhAjana karavA lAgI. khAvA besatAM pahelAM eNe je bhejana sAnAnA thALamAM pIrasela hatu, je nAnI vATakImAM alaga alaga rIte goThavavAmAM Avela hatu je bhAjana prazasta, pathya, rUcIprada tathA vApita ane kapha haranAra hatu evA vividha prakAranA bhojanamAM halavA purI Adi, pAna-dudha zarabata vigere khAdya-drAkSa vagere, svAdya-cUrNa vagere AvA cAra prakAranA bhAjanamAMthI akeka keALIyA peAtAnA priya sUkaranA baccAnA meDhAmAM detI detI vidhavA rAjaputrI khuzI sAthe bhAjana karavA lAgI. jyAre e bhAjana karavAmAM pravRtta hatI tyAre tenI eka bahenanA bALake thADe cheTe jaI ne azuci karI, A joI te sUkara baccAe prazasta, madhu, susvASTi, sugaMdhI bhAjanano parityAga karIne vidhavA rAjakanyAnA rAkavA chatAM narAkAtAM jhaDapathI doDI jai azuci pAse pahoMcI tenuM bhakSaNa karavuM zarU karyuM. sUkara accAne azuci khAtu joI badhI baheneA mazkarI karatAM pelI vidhavA bahenane kahevA lAgI ke he mahena! jue teA kharAM tamArA e pyAre putra zu karI rahela che. keTalA AnaMdathI azuci khAvAmAM magna banI gayela che. AnI sAthe tame ameAne bhAjana karavAnuM kahetAM hatAM. A prakAre pelI badhI bahenAe tene maheNu detAM maheNAnu vacana sAMbhaLIne te emanI samakSa khuba zaramAI gai ane e sUkara baccAMne gharamAMthI bahAra kADhI mUkayu. gharathI bahAra thaI jatAM te jyAM tyAM bhaTakavA lAgyu. eTalAmAM caMDALane hAtha te paDI gayuM jene pakaDI te pAtAne ghera lai gayA ane tyAM lai jai cAre paga mAMdhI jamIna upara pachADayuM, ane tenA upara ghAsa nAkhIne pachI agni saLagAvyA ane temAM tene bhUMjI nAkhyu. A rIte kamAtathI tene mAryuM. A mATe sUtrakAra kahe che ke duHzIlanA tyAga karI zIla-sadAcAranuM sevana karavuM joie. (5) A kahevAyelA anA upasa'hAra karIne sUtrakAra kabyanA upadeza A gAthA dvArA kare che.--' muLiyA mAnaM. ' ItyAdi. anvayA -( sAnaphsa--gunyAH) pUtakaNI kutarInA ( sUcaraH FHT - sUrastha naramya 2) sUkaranA ane dRSTAMtika rUpamAM pradarzita karAyela duHzIla ziSyanA (mAva-anAvara) arthAt durdazArUpa avasthAne ( muLiyAzrutvA ) sAMbhaLIne ( baLano cirU Mto AtmanaH pratikrr) AtmAnA hitanA abhilASI ziSya ( bALa-- AtmAnaM ) potAnA AtmAne (viLaNa Tavijha-vinaye sthApayet ) vinaya dharmImAM sthApita kare che. athavA bhAvArtha e che ke--kutarI, sUkara ane avinIta ziSyanuM svarUpa sAMbhaLI AtmahitaiSI vinayazIla ane uttarAdhyayana sUtra H 1 18 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinaya kA phala bhAvArtha-A gAthA dvArA sUtrakAra e upadeza Ape che ke je ziSya Atma kalyANane abhilASI che, enuM kartavya che ke te A vinaya dhamata AcaraNa karavAmAM theDe paNa pramAda na kare. kAraNa ke avinIta ziSyana AvI durdazA thAya che je pUtakaNuM zunInI tathA sUkara (bhUMDaNanA baccAnI) bALakanI thaI che, avanItane koI paNa vizvAsa karatuM nathI. te A bhavamAM gurUnI akRpAne bhAjana banI dareka sthaLe apamAna Adi dusthitine sahana kare che. ane gacchathI bahAra karI devAmAM Ave che ane parabhavamAM gurunI AzAtanAthI dhinA lAbhathI paNa vaMcita rahyA kare che. bedhi lAbha vinA kadI paNa zreyaskara muktino mArga ane prApta thaI zakato nathI. kemake AdhinA abhAvamAM sabhya tapa ane saMyama hetuM nathI. samyaka tapa saMyamanA abhAvathI mekSa mArganI ArAdhanA banI zakatI nathI. ane mekSamArganI ArAdhanAnA abhAvathI anaMta saMsAra paribhramaNa karavuM paDe che. A mATe ziSya pitAnA paropakArI gurU mahArAjane sadA vinaya kare joIe. teo tyAre kyAMyathI potAnA sthAna upara Ave tyAre ziSyanuM e kartavya che ke te temanI sAme jAya-emane joI potAnA Asana uparathI uThI ubhA rahe ane emanI sevA karavAmAM lAgI jAya, AthI vinaya dharmanI ArAdhanA thAya che. vinayathI jJAna thAya che, jJAnathI darzana ane darzanathI cAritrane lAbha thAya che. cAritrathI mekSa ane mukti thavAthI A jIvane avyAbAdha sukhanI prApti thAya che. dA - have upasaMhAra kare che-tanhA." ItyAdi. anvayArtha-eTalA mATe (taetasmati) avinIta ziSyanI sarva sthaLe durdazA thAya che. sAdhunuM kartavya che ke te (vinacaM-vinavem) vinayarUpa dharmanuM (f - 7) pAlana kare. A vinaya dharmanuM pAlana karavAnuM zuM phaLa che. A vAtane (pIDha parisTameTo -zarTa prati meta cataH) A pada dvArA sUtrakAra pragaTa karatAM kahe che ke A vinaya dharma Acarita hovAthI AcaraNa karavAvALA sAdhune mATe muLaguNa ane uttara guNonI prApti karAve che. zIlanI prApti thavAthI e zIladhArI ziSya (vRddha nicATrI-yuddha-putraH niyAthI) gurUjanonI draSTImAM pitAnA putra jevuM banI jAya che. kemake putra zikSaNIya hoya che ane AvA ziSya paNa zikSaNIya hoya che. A vicArathI ziSyane ahiM putra je batAvavAmAM Avela che. jyAre te gurUkRpAne pAtra dareka rIte bane che tyAre A vAta paNa svataH enA dilamAM sthAna karI jAya che ke uttarAdhyayana sUtra : 1 19 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAre pitAnuM kalyANa karavuM che AthI te niyAgAtha-mokSa abhilASI banI jAya che. ane e sthitimAM enI pratyeka kriyAo mokSa prAptinI tarapha ja ene laI javAvALI thatI rahe che. eTale te koIpaNa kuLa, guNa ane gacchathI dUra karavAmAM AvatA nathI. matalaba Ane e che ke je prakAre zrIkhaMDa caMdananuM vRkSa samasta malayAcalanA jaMgalamAM rahelAM badhAM vRkSone pitAnI apAra sugaMdhIthI surakSita karatuM rahe che. athavA je prakAre amRtamaya zItaLa kiraNanA saMsargathI vikasita kumudavana, manejha, zItaLa ane sugaMdhita vAyu evI manohara cAMdanI dvArA pratyeka jananA manane AlpAdita kare che. athavAje prakAra kSIra sAgaranI nijherI (jharaNuM) pitAnI nikaTa rahelA vRkSone enI DALe vigerene tathA kulaphaLAdi, pAMdaDAM vagerene rasapradAnathI vRddhigata arthAt vadhAre che. ane vikasIta kare che. A rIte vinayathI vibhUSita banelA ziSya paNa zIlathI kuLa, gaNa eTale gacchane pramudita karIne lekamAM cintAmaNI ratna samAna mAnavAmAM Ave che. kalpavRkSanA samAna sevita karavAmAM Ave che. nidhinI mAphaka Ahata thatA rahe che. ane sudhAnI (amRta) mAphaka pUjAya che. chA vinaya pAlana karane kA upAya vinaya pAlana kevI rIte karavuM joIe tene sUtrakAra A nice batAvela gAthAthI spaSTa kare che. niSatti. ItyAdi. anvayArtha--(nite-nirAntiH) je upazama bhAvathI yukta che jene aMdara krodhane upadrava thatuM nathI. tathA bAharathI jene sadA saumya AkAra ba rahe che evA ziSya (kuvArI) avirUddhabhASI-priyabhASI banIne (vRddhA aMti-vRddhAnAM antive) AcAryonI sami. (saca-sA) haMmezAM (gajhUnuttani-arthayuni) mokSa pratibodhaka-athavA heye pAdeya tatva pratipAdaka evAM vitarAgopadiSTa zAstrono (sivirAMkana--zikSetta) abhyAsa kare. tathA (niTTANi vanna-nirathari tu va7) enAthI viparita anya zAstrone tyAga kare. bhAvArtha-vastunuM pAramArthika svarUpa pratipAdana karavAvALA hovAthI mokSamArganA pradarzaka zAstra ja upAdeya che. je prakAra samudra pitAnI taraMgamALAothI zobhita dekhAya che e ja rIte prabhunA vacana svarUpa AgamazAstra paNa syAdvAdazailIthI suzobhita hoya che. temAM rAga ane dvezane vadhAranArI kathAo bIlakula hotI nathI. enAthI e sadA vata che. avyAbAdha sukhanA e janaka che. utpAda vyaya, ane dhravyanA yathArtha svarUpanA e nirUpaka che. A mATe mokSAbhivASioe vitarAga praNIta zAstrano ja abhyAsa karavo. joIe. jemAM A prakAranI vAta nathI, je sarvathA ekAntapAdane piSanAra uttarAdhyayana sUtra : 1 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ asarvopadiSTa zAstra che te nirarthaka zAstra che, tene abhyAsa nahIM kare joIe. kemake te ApaNuM abhyAsiyo mATe mekSamArganA yathArtha svarUpathI vaMcita ane aparicita che. athavA-nirarthaka te zAstra che ke jenuM adhyayana karavAthI ane heya ane upAdeyarUpa arthanuM bhAna thaI zakatuM nathI. je A prakAranA mekSa arthanA abhidhAyaka nathI evA vaizeSika Adi Adi dvArA praNIta zAstra tathA vAtsyAyana dvArA praNIta kAmazAstronuM adhyayana kadI paNa mekSanA abhilASIe karavuM na joIe. laukika-asarvajJa-dvArA upadiSTa laukika zAstra saMsAra vadhAranArI zikSAothI paripUrNa hoya che. tenAthI sAdhuone pitAnAM mahAvratanuM pAlana karavAnI zikSA yathArtha tayA prApta thatI nathI. eTale enuM adhyayana karavAvALA bhadrapariNAmI sAdhujana pitAnA vatothI paNa cuta banI jAya che. A mATe evA zAstranuM adhyayana mahAvratarUpa parvatane naSTa karanAra vajanuM kAma kare che. samyagadarzananI puSTi jyAM sudhI jIvane thatI nathI, tyAM sudhI tene samasta dravyothI bhinna AtmadravyamAM draDha zraddhA jAgrata thatI nathI. A prakAranI zraddhA jAgrata thayA vinA jIvane AtmakalyANane mArga maLato nathI. eTale te patita banI anaMta saMsArI thaI jAya che. A mATe laukika zAstronuM adhyayana varjanIya batAvavAmAM Avela che. je e bhAvanAthI tenuM adhyayana karavAmAM Ave ke jeuM vitarAga prarUpita zAstromAM ane emanA upadezamAM keTalo bheda che te A sthitimAM jJAnIne anekAnta zAsana para vadhu draDha zraddhA besI jAya che kemake sAcA maNinI kiMmata te juThA maNIne jevAthI ja thAya che sAcA maNIne oLakhAvanAra beTe maNI ja hoya che. A mATe TIkAkAre tene mahAvratarUpa parvatanuM bhedana karanArA vajanI upamA ApI che. dAvAnaLa je rIte vanane bharama karavAmAM DhIla karatA nathI, tevI ja rIte niraWka zAstronuM adhyayana paNa mekSAbhilASionA tapa ane saMyamarUpa udyAnane nAza kare che. je prakAra prImakALano prakhara AtApa sarevaranuM sezaNa kare che. tevA prakAre mekSamArganAM upadezathI vihina zAstra paNa mokSa abhilASinA prazamabhAvane zuSka karavAmAM kasara rAkhatA nathI. mRgajaLa jevA prakAre mugone jaLane bhrama utpanna kare che, tevI rIte mithyAzAstra paNa meksa abhilASIo mATe yathArtha svarUpanuM jJAna na karAvatAM kevaLa vastunA svarUpamAM bhramatpAdaka bane che. samasta Apatti ane vipattine devAvALA viSaya kaSAyanI ja tenAthI phakta vRddhi thatI rahe che. jethI te vaDe saMsArane aMta na AvatAM jIne anaMta saMsAranA mArgamAM laI jAya che, ane e kAraNe A jIva A catugatirUpa saMsAramAM ahiM tahiM bhaTakato rahe che. A mATe je prakAre jaherIlA sApane durathI ja tyAga karavAmAM Ave che, tevI rIte mokSanA abhilASioe AvA nirarthaka zAstrane tyAga kare joIe. 8 uttarAdhyayana sUtra : 1 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAstra kai rIte zIkhavAM te khatAve che.--anusAnnidho. ityAdi. anvayA ----ziSyajana jo kadAca gurUe dvArA kaThAra vacanothI paNa ( anusAliyo-tranurAntiH ) anuzAsita-zikSA meLavatA heAya te paNa temaNe vicAravuM joIe ke te (na truvijJAnayujyetu) pAtAnA zikSA pradAtA gurUjana upara kadI paNa krodha na kare. paraMtu evI avasthAmAM sat ane asa viveka karavAmAM ( di--hita ) kuzaLamati te ziSya (vrutti sevighna-kSAnti seveta ) ( kaThAra ) paruSa bhASaNane sahana karavArUpa zAMtibhAvanuM ja sevana kare. tathA ( khuDDehiM saha saMsagga hAsaM kriDaM ca vajjae kSudraiH saha saMsarga hAsaM krIDAM ca varjayet ) kSudrajanA, 1 mALa athavA 2 pArzvastha, 3 avasa, 4 kuzIla, 5 saMsakta svecchAcAri sAdhuonA saga vana kare, tathA hAsya kriDAnuM paNa varjana kare. matalaba teneA e che ke kadAca gurU mahArAjanuM vacana, te samaye ziSyane unALAnA prakhara sUryanA kiraNA samAna mAluma paDe che. paraMtu pariNAmamAM te jaLathI bharelA meghanA samaye utpanna thatA vAyunI sAthe jaLakaNikAnA jevAM hita vidhAyaka hAya che. je prakAre varSAkALamAM jyAre AkAzamAM ghaTA gherAya che. e samaye vAyunA paNa saMcAra thAya che. ane AMdhI uThavA lAge che. ane AMdhInA AgamanathI te ghaTAe varasavA lAge che. enAthI ( taDakAthI tapela ) Atapatapta AtmAone zItaLatAnA anubhava thavA lAge che. A prakAre e samaye gurUjane.nuM vacana kaThAra jaNAya che. para`tu bhaviSyamAM te ziSyAne mATe Atma kalyANanuM sAdhaka hAvAthI anaMta zitaLatA ApanAra ane che. ziSyajane gurUnAM vacana anaMta hita vidhAyaka, meAkSapatha pradarzaka, sAvadya karyAM navaka amRta svarUpa jANIne sahI levAM joie. kemake tenAthI ziSyAne Asevana zikSA ane grahaNazikSA prApta thAya che. vrateAnu grahaNa karavuM ane tene samyagrItithI pAlana karavuM A zikSAgurUnA vacanAthI ja ziSyAne maLe che. kahyuM paNa che--nImittutaLAM, ityAdi---- bAla pArzvasthAkioM kA saMsarga kI niMdanA kaThAra akSareAthI bharelA gurUjanAnA vacanAthI tiraskRta thayela ziSyajana mahatvane pAme che. jyAM sudhI maNIne sarANa upara caDAvavAmAM AvatA nathI tyAM sudhI te peAtAnA utkaSane prApta karI zakatA nathI. ane na teA e rAjAonA mugaTamAM jaDAya che. sAdhu o khAla ane pAstha AdinI saMgati kare te ethI ene ka MI ja nukazAna thatuM nathI. kemake joi zakAya che ke vaijhUmaNI kAca maNInI sAthe rahevA chatAM paNa e kAcanA guNa grahaNa karatA nathI. A rIte pAzvastha AdinI saMgatimAM rahelA AtmArtha sAdhu paNa peAtAnA AcAra vicArathI pacilita thatA nathI ? prazna ThIka che--para Mtu e dhyAnamAM rAkhatuM joie ke bhadrapariNAmI AtmA nimitte Adhina bane che. nimitta maLavAthI nimittanA anusAra jaldIthI tenuM pariNamana thai jAya che. je prakAre je bhUmimAM lImaDAnAM vRkSo lAgelAM heAya che. ane e ja bhUmimAM jo AMbAnuM vRkSa vAvavAmAM Ave teA lImaDAnA mULa sAthe tenA mULa maLavAthI uttarAdhyayana sUtra : 1 22 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaDavAM phaLa ApavA lAge che. A vAta prasiddha che. A mATe saMsarganA deSathI jema AMbe lImaDAnA bhAvane pAmI kaDavAM phaLa ApanAra bane che e ja rIte AtmAthI sAdhujana paNa bALa pArzva sthAdinA saMgathI svAcArabhraSTa banI jAya che. AMbA upara lImaDAne ja prabhAva paDe che, lImaDA upara AMbAne nahIM kAraNa ke kharAba vastune adhika prabhAva paDe che. ane vastu bIjAone jaldI pitAnA jevI banAve che. A eka svAbhAvika vAta che A te AMkhe joyelI vAta che ke dhuLano vaMToLa maNIone paNa malIna banAvI de che. rAhu caMdra maMDaLa tejane DhAMkI de che. lobha samasta saddaguNone lepanAra hoya che. hemanta kamaLa vanane bALI nAkhe che. A rIte e mAnavAmAM koI ayukti nathI ke kSudrajanane saMsarga paNa sAdhujanA zAMtI Adi guNone malIna banAvI de che. enA prApta prabhAvane ocho kare che, tapa ane hAsya krIDA kI niMdA saMyamanA mahatvane paNa nAza karI nAkhe che. ema ja dazavidha dharmane paNa dhvasta karI nAkhe che. A mATe zudrone tathA bAlakane saMsaga sadA parihArya batAvavAmAM Avela che. tathA bALa Adi jananI saMgatithI niMdA thAya che. temaja pApakAryomAM anumati devAnI paNa Adata paDI jAya che. A rIte jJAnAvaraNIya Adi ATha karmanAM baMdhanonA janaka hovAthI sAdhujanee hAMsI karavI, kiDA karavI Adi akartavyane parihAra karI devuM joIe. prabhune svayaM A ja upadeza che. "niveLa maMte ! dusamALe vA sUcamANe vA kai kammapagaDIo baMdhaI ? goyamA ! sattaviha baMdhae vA aviha baMdhae vA." ItyAdi-prabhuthI gautame prazna karyo he bhadanta ! A jIva jyAre hase che tyAre keTalA karmanI prakRtiono baMdha kare che? prabhue uttara ApyuM ke he gautama! A avasthAmAM A jIva sAta prakAranA athavA ATha prakAranA karmone baMdha kare che. A rIte kIDAonA viSayamAM paNa samajI levuM joIe. 9 bIjA prakArathI paNa A vinaya dharmane sUtrakAra upadeza kare che- mAca0 ItyAdi. uttarAdhyayana sUtra : 1 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krodhavaza hokara jhuTha bolanA Adi kA niSedha anvayArthI--ziSyajanane saMbodhana karatAM sUtrakAra kahe che ke he ziSya ! tame ciM4i gAma vAlI-aMkAsTIva mA vArSI) kodhanA AvezathI mRSAbhASaNa na karo (caMduthuM mArA ruve-caMdu mA kADha) ALapaMpALa rUpe vacananuM vyartha uccAraNa na karo-anartha pralA5 na kare-vadhAre na bele ( vaheLa ja phinnittA-skena vAdhA ) prathama paurUSImAM svAdhyAya karI (to jAgo -tataH vijI cAl) bIjA paurUSImAM ekAkI thaIne sUtrArthanuM ciMtavana kare. upalakSaNathI trIjA paurUSImAM bhikSA caryA ane cothA paurUSImAM bhaDapakaraNanI pratilekhanA pachI pharI svAdhyAya kare. A vAta sUtrakAra pite 26 mA adhyayanamAM kaheze. bhAvArtha-A sUtra dvArA prakArAntarathI vinaya dharmane ziSyajanone upadeza ApatAM sUtrakAra kahe che ke he ziSya ! je tame A vinayadharmanuM pAlana karavAnA abhilASI ho to tamAruM e kartavya che ke tame krodhanA AvezamAM AvI kadI paNa mRSAbhASaNa karo nahIM. kemake A prakAre karavAthI vinaya dharmanI pAlanA thatI nathI. mRSAbhASaNanA niSedhathI enI sAthe mAna, mAyA, lebha ane hAsyAdikane paNa vinayavAne tyAga karI devuM joIe. mRSAvAdAdikene tyAga karavAnuM kAraNa A che ke A prakAranI pravRtti karavA vALA sAdhu sAdhu nathI te sAdhvAbhAsa che. kahyuM paNa che ke musAvao u logammi savvAsAhu hiM grihio| avissAso ya bhUyANaM tamhA mAsaM vivajjae / dazavai0 6 a. 13 gAthA. A mRSAvAda sarva sAdhuo arthAt tIrthaMkara Adi mahApurUdvArA grahita che. bIjA mRSAvAdI upara jagatanA koIpaNa prANI vizvAsa karatA nathI te badhAne mATe avizvAsa hoya che. A prakAre bahu bolavAthI paNa vinayadharma yathAvat pAlita nathI thaI zakate. kemake e avasthAmAM evA paNa keI zabda nikaLI jAya che, je vyartha hoya che, ane sAMbhaLavAvALAne mATe paNa duHkhadAyaka hoya che. je manamAM AvyuM te bolI nAkhyuM-A kAma sAdhunuM nathIeNe te khUba ja sAvadhAnI rAkhavI paDe che. A mATe bhASA uttarAdhyayana sUtra : 1 24 Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samiti ane vacanagupti pALavAne Adeza che. bahu bhASaNamAM athavA vicAra karyA vagaranA bhASaNamAM na to sAdhunA muLaguNa rUpa e samitinuM pAlana thAya che ane na guptinuM paNa A mATe bahu bhASaNamAM "ghaNe deSa che" bIjAmAM paNa temaja kahyuM che. bahubhASaNamunmAdaM svAdhyAyadhyAnabhaMjanaM kurute / ahitamanarthakaraM tat bhavati ca pIDAkaraM nitarAm // 1 // bahubhASaNAt dvitIyaM nazyati tAvanmahAvrataM tasmAt / syAdeva karmabaMdhastasmAt dIrghAdhvasaMsAraH // 2 // Ala jAlarUpa vadhu bakavAda karavAvALAne umAda roga thaI Ave che. sAdhunA svAdhyAya ane dhyAnamAM vina paDe che-svAdhyAya dhyAna naSTa thaI jAya che. bahu bhASaNathI aneka anartha thAya che. A viSayamAM vadhu zuM kahevAya. sAdhunuM A hAlatamAM bIjuM satya mahAvrata paNa khaMDita thaI jAya che. eTale bahubhASInAM karma vadhu baMdhAya che. ane te dIrgha saMsArI banI saMsAramAM paribhramaNa kare che. "A padathI sUtrakAra sAdhunuM zuM kartavya che A vAta batAve che, teo kahe che ke sAdhune prathama paurUSImAM svAdhyAya kare jaIe. pachI bIjA paurUSImAM rAgAdika bhAvathI rahita banI sUtrArthanuM ciMtavana karavuM joIe. upalakSathI trIjA ane cothA paurUSInuM grahaNa thayela che. jene bhAva A prakAre che ke trIjA paurUSImAM te bhikSA caryA kare ane cothA paurUSImAM pharI svAdhyAya kare. A vAta Aja sUtranA 26mA adhyayanamAM bhagavAne kahI che- paDhama porisi sajjhAyaM bIyaM jhANaM jhiyaayii| taiyAe bhikkhAyariya puNo cautthIya sajjhAyaM iti ||suu0 10 // A vAtane A sUtranA 26 mA adhyayanamAM bhagavAne kahyuM che. je kaI kAraNavaza asatya belAI jAya te ene chUpAvavuM nahiM eja vAta ne kahe che. zara0 ItyAdi. ziSyako pratidina gurU ke iMgita jAnane meM tatpara rahanA cAhiye rAhu-zacitta-kadAca cari-akasamAt vaM4irca Tu-vaMdADhItyA kodhanA AvezathI akasmAtuM juThuM bolI javAyuM hoya to paNa tene cAvi na ninduvijJa-pi na ninvIta kadI paNa koI paNa paristhitimAM chupAvavuM nahIM joIe. va6 #tti majjAtaM kRmiti mAta ema na kahevuM joIe ke meM kodhAdikanA AvezamAM asatya-bhASaNa karela nathI-paraMtu evuM kahevuM joIe ke mArAthI kodhanA AvezamAM asatya bhASaNa jarUrAjarUra thayuM che. gAuM no letti - Rttano iita ja ane je krodhAvezanA lIdhe asatya na belAyuM hoya te evuM paNa na kahevuM joIe ke meM asatya bhASaNa karyuM che. matalaba Ano e che ke je kodhAdika kaSAyonA AvezathI sahasA asatya-bhASaNa thaI jAya to evuM na kahevuM joIe ke meM asatya-bhASaNa nathI karyuM. je rIte lehIthI kharaDAyeluM dUSita vastra lehIthI dhovAthI zuddha thatuM uttarAdhyayana sUtra : 1 25 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI eja rIte juThanI zuddhi pharI juTha bolavAthI thatI nathI, A vizvAsa rAkhavo joIe. Ano artha e che ke vAstavika sthitine sAdhue kadI paNa chupAvavI na joIe, ane avAstavika sthitine kalpanAthI sajAvIne pragaTa na karavI joIe. ziSya gurujananI zuzruSA karavAvALo paNa kema na hoya te paNa tene kathaMcit atIcAra lAgavAthI gurUnI pAse teNe AlocanA jarUra karavI joIe. kAraNa ke AlecanAthI AtmAnI zuddhi thAya che ane ekSamArganA vighAtaka tathA anaMta sAgarane vadhAranAra evAM mAyA, mithyA ane nidAna A traNa zalyane abhAva hoya che. AtmAne malina karavAvALA aSTavidha karmone A AlocanAnA prabhAvathI vinAza thAya che. Atmika zuddha svarUpanuM darzana karAvanAra A AlecanA che. ane tatva temaja atatvanA vivekane jAgrata karIne avyAbAdha sukha ApanArI A ja AlocanA che. 11 ziSya badhAM kAma gurumahArAjanA abhiprAyathI ja karavAM joIe, te batAvavAmAM Ave che. "ma AsTiseva' ItyAdi. jasTicava vAsaM-ndrita rUva aaN je prakAre gheDe vAraMvAra cAbukanA prahAranI IcchA kare che e prakAre puLo puLo mAM vayamiche-punaH punaH mAM vanakuchata pharI pharI pravRtti nivRttirUpa gurunI AjJAnI ziSya IcchA na karavI joIe-arthAt upadiSTa arthane vAraMvAra kahevaDAvavA mATe gurumahArAjane kaSTa na ApavuM joIe. paraMtu rUne vaheM-IH rAma rUvapnA je prakAre AkANa arthAta jAtavAna keLavAyela ghoDo cAbukane joI potAnI avinItatane tyAga kare che eja rIte vinIta ziSya paNa pavAM pariva-pApa prativarSan gurunA iMgita-AkArane jANI pApamaya anuSThAnane parityAga kare. A zlekane bhAvArtha zatrumananA daSTAMtathI samajAvavAmAM Ave che, je A prakAre che. zatrumardana rAjA kA draSTAMta aMgadezamAM caMpApurI nAmanI eka nagarI hatI. tyAM zatrumana nAmanA rAjA rAjya karatA hatA. te manuSyamAM zreSTha, yuddhakaLAmAM nipuNa ane zUravIra hatA. eka divasanI vAta che ke rAjA zatrumana yuddhanA prasaMge ghoDA upara svAra thaI hAthI, ghoDA, ratha ane sinikanA samudAya sAthe saMgrAma bhUmi upara gayA. enA pratipakSI rAjAnI senA eka prakArathI ghaNI ochI hatI, chatAM paNa zatrumardana rAjAnA sinyane tathA khuda zatrumardanane paNa zastra astranA prahArathI vihvaLa banAvI dIdhA. zatrumadane potAnI A prakAranI sthiti joI tyAre eka sAcA vIra puruSane zobhe e rIte zatrusanyane zikasta ApavA ane pitAnA sanyane nikaLatA kaccaraghANa bacAvavA pitAnA ghoDAne zatrasainyanI vaccovacca laI javA prayatnazIla banyA, paraMtu te ghaDe zatrusenAnI vacce na jatAM pAchA haThavA lAgyA. tyAre zatrumardane keraDAthI vAre. uttarAdhyayana sUtra : 1 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAra tene phaTakAravAnuM zarU karyuM. paraMtu game teTalA cAbuka paDavA chatAM paNa cheDe pAchaLaja haThata ga, zatrunI sAme javAmAM te acakAto hato. A paristhitine lAbha laI zatru senAe zatrumardana rAjAnA sainyamAM hAhAkAra vartAvI dIdho ane zatruoe jIta meLavI pitAnA vijayanAM vAjAM vagADayAM. zatrumardana rAjAe, A pitAnA aDIyala ghoDAne kAraNe parAjita thavuM paDayuM che te jANI yuddhabhUmithI palAyana karavAnI taiyArI karI eTalAmAM "Ane pakaDI , pakaDI hyo che A prakAre bolatA zatrusainike tenI pAse AvI pahoMcyA. ane tene pakaDI loDhAnA majabuta saLIyAvALA pAMjarAmAM purI dIdhe. A vArtAthI e sArAMza nikaLe che ke galitAzva-aDiyala ghoDAnI mAphaka avinIta zikhya paNa mahAna anarthakArI hoya che. je prakAre vinItA ghoDA pitAne mAlIkanA kahevA mujaba cAle che, e ja rIte suziSya paNa gurunA hai gita AkArane samajI emanI AjJA pramANe cAlato rahe che. maNinAtha kA draSTAMta A aMge maNinAtha rAjAnuM daSTAMta che je A prakAranuM che. bIjA tIrthakara zrI ajItanAtha svAmInA samayamAM baMgALa dezamAM 2gapura nAmanA eka nagaramAM maNinAtha nAmanA rAjA rAjya karatA hatA. je prajA pAlana karavAmAM sadA tatpara rahenAra hatA. AthI dezabharamAM AnaMda maMgaLa varatAI rahela hato. rAjyakAryathI enuM mana kadI paNa kAyara banatuM nahIM. sujanarUpI haMsane ramavA mATe te mAnasarovara jevA gaNAtA hatA. rAjanItinuM pAlana karavAmAM te sarvadA dattacitta rahetA hatA, saNuNarUpI kama ne vikasita karavA mATe te sUrya jevA hatA. eka divasanI vAta che ke enA nagarane enA prabaLa zatrue, sainya sAthe AvI gherI lIdhuM. rAjAe A jANI maMtrIo sAthe vicAra karyo, maMtrIone uddezIne teNe kahyuM- he maMtrimahAza ! kaho have zuM karavuM joIe. prabaLa zatrunI caturaMgiNI senA nagarane cAre taraphathI ghere ghAlIne paDela che. A prakAranuM rAjAnuM kahevuM sAMbhaLI maMtriAe kahyuM, prabho ! ciMtA na kare. ame badhA ApanA prabaLa tejathI uddIpta thaI zatru senAne parAjaya karavAmAM prakhara zaktizALI thaIzuM. ApanA pratApathI zatrunuM sanya hArI jaze. svAmina ! Apa taiyAra thaI jAtyAzva para savAra thaI pahelAMja zatruonI sanmukha paho, ame paNa taiyAra thaI ApanI pAchaLa pAchaLa AvIe chIye. A prakAre vicAra karI maNinAtha rAjA senAthI parivRta thaI yuddha karavA mATe nikaLI paDyA. thoDA baLavALA rAjAne joI zatrusenAe temane gherI lIdhA. sanikamAM kaI keIna hAthamAM taravAra hatI, keAInA hAthamAM bhAlAM hatAM. koInI pAse dhanuSya bANa hatAM. keInA uttarAdhyayana sUtra : 1 2IS Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAthamAM lAkaDIo hatI, keInA hAthamAM tomara nAmanAM zastra hatAM. A prakAranA zastra-astrathI susajaja evI zatrusenAe mane gherI lIdhela che, evuM joI maNInAtha rAjAe potAnA ghoDAne e senAe racelA bhUhanI vacce AgaLa vadhAryo. je rIte mRganA TeLAmAM niHzaMka banI siMha ghUmato hoya, A rIte zatrusenAnI vacce ghusI jaI pitAnuM ane pitAnA sainikonuM rakSaNa karatAM karatAM AgaLa vadhavA mAMDayuM. AthI zatrusenAmAM bhaMgANa paDyuM. A prakAre zatrusenAne parAjita karI rAjA maNinAthe pitAnI vijayapatAkA pharakAvI A prakAre suziSya paNa gurU mahArAjanI AjJAnuM ArAdhana karatAM pitAnuM ane bIjAnuM kalyANa karavAvALA hoya che. 1rA avinIta aura vinIta ziSya kA AcaraNa sUtrakAra vadhumAM avinIta ene vinitanA svarUpane kahe che. banAsavA ItyAdi anvayArtha-LAva-nAzravAH avinIta banavAthI AjJAnusAra na cAlavAvALA ghUvA-dhUruMvaraH abhimAnI hovAthI vagara vicAryuM belavAvALA phITa-kITA Aleka ane paralokanA bhayathI rahita hovAnA kAraNe duSTa svabhAvavALA evA ziSya komaLa hRdayavALA gurune paNa kepa yukta kare che. athavA je sItA-zikhyA ziSya niSi-mRdumoi kemaLa hadayavALA gurune paNa 26 pati-6 pravRtti kepa yukta kare che. AcArya mahArAjanI ArAdhanA tapa ane saMyamanA hetuthI hoya che evuM jANI AcArya mahArAjanI manovRttinuM anusaraNa karavAvALA hoya che, arthAt emanI AjJAnA ArAdhaka hoya che tathA hovavecA-rAvatA guru mahArAjanI sukhazAtAnA abhilASI hovAthI caturAIthI yukta hoya che te ziSya Turnicari-TuriAcaMga krodhAyamAna thayelA potAnA guru mahArAjane du nizcayathI hRduM-Tapu jaladI pasAthaprIti prasanna kare che. uttarAdhyayana sUtra: 1 28 Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMDarUdrAcArya ke ziSya kA draSTAMta avinIta ziSyanuM AcaraNa caMDa arthAt kopI ziSyanA daSTAMtathI varNana karavAmAM Ave che. eka vRddha AcArya hatA, jemanuM nAma subhadra hatuM. emanuM hadaya kaSAya nimukta hovAthI bahuja saraLa hatuM ane dayALu hatA. teo khuba adhika tapasyA karyA karatA hatA. jethI tapasvI nAmathI prasiddha hatA. jevA e tapasvI hatA evA e tejasvI paNa hatA. tejasvIpaNAne lIdhe ratnatrayathI suzobhita emanuM aMtaHkaraNa hatuM. Arjava (saralatA) dharmanI prApti thaI javAthI je manamAM eka prakAranI naramAI AvI jAya che, enuM nAma kamaLatA che. A kemaLatA emanA aMtaHkaraNamAM pUrNatayA bharI hatI. emane eka ziSya hato jenuM nAma canDa hatuM. te yathA nAma tathA guNavALo hato. jeTalA guru mahArAja komaLa pariNAmI hatA eTale ja e kaThera hato. pitAnA guru mahArAjanA chidronuM anveSaNa karavuM e ja enuM kAma hatuM. ethI guru mahArAja jevA paramopakArInA sAthe paNa sadA pitAnI kezabharI daSTI rAkhyA karato hato. eka divasanI vAta che ke, jyAre gurumahArAja pote gocarI mATe jaI rahyA hatA, tyAre mArgamAM temane paga eka marelA deDakAnA kalevara upara ajANathI paDI gaye. te kodhI ziSya paNa sAthe hate je guru mahArAjanI pAchaLa pAchaLa cAlato hato jyAre teNe A joyuM to turtaja bolI uThaDyo ke guru mahArAja ApanA paganA AghAtathI deDakAnuM mRtyu thayuM che. A prakAranAM ziSyanAM vacana sAMbhaLIne ane te durazIla che, tevuM jANIne samatAnuM avalaMbana karIne guru mahArAja cupacApa potAnA sthAna upara pAchA pharI gayA. ane tyAM AvIne svAdhyAya temaja dhyAnamAM lIna banI gayA. AvuM joI caDe (te krodhI ziSya) manamAM vicAra karyo. juo guru mahArAja te mane pratidina temaja pratikSaNa "pramAda na kara, pramAda na kare " A prakA. rathI grahaNa zikSA ane Asevana zikSA Ape che ane mArA upara eTale adhika kAryabhAra rAkhe che ke jethI mane vizrAma karavAno samaya maLato nathI, ane te pramAdanuM sevana kare che. Aja sAMjanA vakhate pratikramaNa karavAnA avasara upara huM temanAthI samasta verabhAvane badale laIza. A prakAre vicAra karI teNe sAyaMkALanuM pratikramaNa karI lIdhA pachI vaMdanAnA samaye zrAvaka saMghanI samakSa guru mahArAjane kahyuM ke he guru ! Aja Ape deDakAnI virAdhanAnuM prAyazcita kema na lIdhuM ? ziSyanI A vAtane guru mahArAje lakSamAM lIdhI nahIM AthI ziSyane kharAba lAgyuM ane IrSAvaza pharIthI tene te vAta vAraMvAra kahI. guru mahArAje sAMbhaLIne temanA manamAM Bdhane Aveza AvI gaye jethI te pitAnA ziSyane mAravA ubhA thayA ane tenI tarapha AgaLa vadhyA, vacamAM te upAzrayamAM eka pattharane staMbha hate je aMdhakAra hovAnA kAraNe dekhavAmAM AvatuM na hatuM te staMbha sAthe uttarAdhyayana sUtra : 1 Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ temanuM mAthuM TakarAyuM ane kuTI gayuM. viziSTa AghAta hevAthI temanA cittamAM AdhyAna utpanna thayuM, jenAthI te vRddha AcArya AdhyAnamAM marIne viSama viSadhara caMDakauzika sarpanI paryAyamAM utpanna thayA. A prakAre caMDa ziSyanI mAphaka avinIta ziSya komaLa hRdayavALA potAnA gurune paNa krodhIta banAve che, ane durgatimAM pahoMcADe che. vinita ziSyanuM AcaraNa kevuM hoya che te vAta caMDarUdrAcAryanA ziSyanA udAharaNathI spaSTa karavAmAM Ave che. keI eka samaya ujajayanI nagarImAM ziSya parivAra sahita caMDarUdra nAmanA eka AcArya je svabhAve krodhI hatA te padhAryA te ekAnta sthAnamAM besIne svAdhyAya temaja dhyAna evA abhiprAyathI karatA hatA ke kyAreka sAdhuonI grahaNa zikSA ane Asevana zikSAmAM nyUnAtirikta dene jovAthI temanA prati mArA cittamAM krodhanI utpatti na thaI jAya, AthI teo sAdhuothI sadA alAyadA ekAtamAM ja rahyA karatA hatA. ane tyAM svAdhyAya ane dhyAna karatAM karatAM pitAne samaya vyatita karatA. eka samayanI vAta che ke, e ujajayanI nagarImAM rahenAra eka zeThane putra ke jene turatamAMja vivAha thayo hato te pitAnA mitra maMDaLa sAthe banI ThanIne sAdhuone vaMdanA karavA AvyA. enA paganuM mAhura (mahAvara) paganA taLIyAne lAla raMga) haju DhIluM thayela na hatuM tema hAthamAMnI meMdI paNa sukAI na hatI. te savidhi vaMdanA karI eka bAju beThe. e vakhate tenA mitroe munirAjane upahAsa karI kahyuM ke mahArAja ! Apa dharmane upadeza Ape. sAdhuoe temanuM hAsya mizrIta vacana sAMbhaLIne upadeza na Ape. ane te kAMI paNa kahyuM, pitAne svAdhyAya karavAmAM ja tallIna rahyA. pharIthI hasatAM hasatAM temaNe kahyuM ke mahArAja! A navapariNIta zreSThi putrane Apa dIkSA Ape kemake e gRhasthAvAsathI udAsIna banI rahela che. AnI dharmapatnie paNa tene tyAga karyo che. AthI prasanna thaIne Ane saMsAra sAgarathI pAra utAro. munirAjee e sAMbhaLIne temane kahyuM ke ahiM amArA guru mahArAja birAje che te dIkSA Apaze. ame temanI sAme dIkSA ApavAnA adhikArI nathI. mATe Apa loga tene guru mahArAja pAse laI jAva. sAdhuonA A prakAre kahevAmAM Avela vacanethI teo temanA mitrane caMDarUdra AcArya pAse laI gayA. AcArya mahArAjane vaMdanA karI teo temane paNa parihAsapUrvaka evuM ja kahevA lAgyA ke he bhadata! Ane Apa dIkSA Ape. temanAM hAMsInAM vacana sAMbhaLIne kebIta thatAM caMDarUdra AcArya bolyA ThIka chebhasma lAve, huM tene dIkSA ApuM chuM A sAMbhaLatAM koI eka mitre hasatAM hasatAM turataja bhasma lAvIne hAjara karI. caMDarUdrAcArya e bhasmane hAthamAM uttarAdhyayana sUtra : 1 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laIne jabarajastIthI tenA vALane leca karyo. mitre A joIne evuM samajyA ke amArI paNa AvI hAlata na thaI jAya amane paNa jabarajastIthI dikSIta na banAvAya AvA DarathI teo saghaLA tyAMthI turataja bhAgI gayA. te samaya zreSThI putra bhAgyanA udayathI temaja laghu karmanA prabhAvathI bhAvazramaNa banI gayuM hatuM kemake je samaya AcArya mahArAje tenA vALane leca karyo tyAre te samaye tenA cittamAM e ja pariNAma thaI gayuM hatuM ke mane dIkSA apAya te te sarva sundara che. A pariNAma viziSTa-bhAvazramaNa avasthA saMpanna-te Ibhya putra mATe AcArya mahArAje kezane leca kya pachI rajoharaNa ane derA sAthenI mukhavastrikA ApI. AthI yathArthamAM dravya rUpathI paNa sAdhu vezathI suzobhita banI rahyo. A prakAre dravya ane bhAvathI saMyata avasthAne dhAraNa karIne e navIna ziSya gurumahArAjane kahyuM ke he bhadanta ! cAle have ahiMthI bIjA sthaLe jaIe. nahIM te mArA baMdhujana ahiMyAM AvIne upadrava karaze. ziSyanI A vAta sAMbhaLIne AcArya mahArAje kahyuM, ThIka che. paraMtu A samaye rAtrInuM Agamana thaI cukayuM che tema mane rAtrImAM sujatuM paNa nathI, AthI javuM ThIka nathI. AcArya mahArAjanI vAta sAMbhaLI ziSya kahyuM, Apa enI ciMtA na kare huM Apane mArA khabhA upara besADI laIza evuM kahI te ziSya guru mahArAjane pitAnA khabhA upara besADI lIdhA ane e sthAnathI bIjA sthAna tarapha prayANa karavAne prAraMbha karyo. mArga sama viSama hatA. AthI guru mahArAjane acAnaka halavA DolavAne kAraNe kaSTa thayuM ane tethI emane cittamAM azAnanI utpanna thaI teoe beThA beThA ja pitAne rahaNa daMDa enA mAthA upara mAryo, ceTa lAgatAMja ziSya manamAM vicAryuM ke he mana ! jenI mATe sevA karavI joIe e guru mahArAjane A samaya mArA taraphathI keTaluM kaSTa thaI rahyuM che. guru mahArAjanI kaSTa avasthAnuM kAraNa huM ja banI rahela chuM. A prakAranI bhaktirUpa hArdika bhAvanAnA prabhAvathI kSapaka zreNI prApta karI ghAtaka karmone nAza karI te ziSya kevala jJAnane prApta karyuM. kevalajJAnanA prabhAvathI te gurune evA prakAre laI javA lAge ke jANe te samapradezamAM cAlI rahyA hoya. gurujIe kahyuM ke "mAra ja sAra che. " ATaluM mAravAthI have tuM sIdhe cAlavA lAge che, ziSya kahyuM mahArAja! ApanA prabhAvathI ja A saghaLuM banI rahyuM che. arthAt pahelAM cAlatI vakhate uMcI nIcI jagyAmAM mArA paga paDatA hatA jenAthI Apane kaSTa thatuM hatuM paNa have paDatA nathI. eTale samabhUmimAM cAlavAnI mAphaka huM cAluM chuM. guru mahArAje kahyuM ke zuM tane jJAna utpanna thaI gayuM che ? ziSya kahyuM hA ! pharI guru mahArAje kahyuM, te jJAna pratipAti utpanna thayuM che ke apratipAti ziSya kahyuM. mahArAja ! apratipAti jJAna utpanna thayuM che. AthI gurue kahyuM, ahAhA ! meM kevalInI A samaye AsAtanA karI che. A prakAre kahIne gurujIe ziSyanA zIra upara rajoharaNanA daMDanA prahArathI vahetA rUdhIrane joI vAraMvAra uttarAdhyayana sUtra : 1 31 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atizaya pazcAttApa karavA lAgyA. pachI tenAthI peAtAnA doSa khamAvavA lAgyA. A prakAre pazcAttApa karatAM karatAM vizuddha bhAvanAthI gurune paNa kevalI jJAna prApta thayuM. A dRSTAMtanA sAra e che ke vinita ziSya peAtAnI vizuddhinI sAthe sAthe guru mahArAjanI paNa vizuddhinuM kAraNa bane che. eTale ziSyAe A rIte vinIta thavuM joie. 13aa gurU cittAnusArI ziSya kA draSTAMta guru--cittanugAmI ziSyanA cinhAne A gAthA dvArA sUtrakAra batAve che. nAvuddo. ityAdi, anvayA --puto vici na vApare-bapRSTha:nizcit na kyAAMta guru mahArAja jyAM sudhI koI vAta na pUche tyAM sudhI ziSyanuM kartavya che ke te kAI paNa viSayamAM kAMI na kahe. puddo vA nAhiye va--pRSThovA ahI navavRtta jo prasaMgavaza koi viSayamAM guru mahArAja pUche te paNa emAM jIDhu nahI khelavuM joI e. jo, basagga vinA jovuM satya cat kAI nimittathI utpanna thayelA krAdhane jaladIthI dabAvI devA joie. krodha ko nillR banAne meM draSTAMta bhAvA --kAI kAraNavaza jo kadAca guru mahArAja ziSyane kaThIna vacanathI zikSA Ape te te samaye kradhanu kaDavuM phaLa samajI utpanna thayela krAdhane kSamAthI dabAvI de. kAraNa ke krodha samasta anarthAnI eka majabuta jaDa che. badhA kalyANAnA vinAzaka che. saMyamarUpI udyAnane bhasma karavA mATe dAvAnaLanI javALA jevA bhayaMkara che. samatArUpI megha ghaTAone veravikhera karavA mATe A krodha pracaMDa pavana jevA che. zAMtirUpI cadramaDaLane grasavA mATe rAhu jevA sakaLa sadguNarUpI kamaLavanane dugdha karavA mATe himapAta jevA kahela che. krApathI cittamAM udvega utpanna thAya che ane krApathIja zatrutAnI vRddhi thAya che. je janapada (dezamAM) A krAdhanA AvAsa thAya che te sakala vipattionuM sthAna khanI deza AdinA nAza kare che. kahyuM paNa che~~~ uttarAdhyayana sUtra H 1 32 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ leAbhI AtmA dhananI prAptinI ciMtAmAM ja masta khanI rahe che, kAmuka kAminImAM masta che, unmatta sarvatra brAMtiyuMkta banI rahe che. paraMtu kreAdhathI vyAkula khanela AtmA jovA chatAM paNa AMdhaLA banI rahe che. 1 A kradhanu' nivAraNa karavuM hAyatA A prakAranI bhAvanA karavI joie ke huM AtmA ! tuM tArA upara apakAra karavAvALA upara je prakAre krAya kare che e prakAre te apakAra karavAvALA krAya upara kreA kema nathI karatA. kemake e tArA khuba moTo apakArI che. kAraNa ke tenA sadbhAvamAM dharma, artha, kAma ane meAkSanA sathA vinAza thAya che. ethI cartuvanA vinAza karavAvALA hAvAthI e tArA badhAthI vadhu apakArI che. krodha para krAdha karavo ene matalaba che ke krAdha kadI na karavA joie. krAyane dabAvI devAmAM dRSTAMta A prakAre che-- kAI kuLaputranA bhAIne tenA verIe mArI nAkhyA, te kuLaputra maraNa janIta duHkhathI ArttadhyAna karatI mAtAne joi turataja peAtAnA bhAInA e ghAtakane pakaDIne mAtAnI sanmukha ubhuM rAkhI kahyuM, are madhu ghAtaka ! khela tane A taravAra kaye sthaLe mArUM. teNe DarIne kahyuM-jyAM zaraNamAM AvelAM prANIne mAravAmAM nathI AvatAM e sthaLe Apa mane mArA. mane mAranAranAM A prakAranAM vacanane sAMbhaLI kuLaputre mAtAnA mukhanI sAme joyu. mAtAe dhairya dhAraNa karI dayAyukta banI kahyu ke he beTA ! zaraNamAM AvelAne vIrapurUSo kadI mAratA nathI kemake ATalA prANI avadhya hAya che. saraNAgayA ya vIsa, tthA paNayA vasaNapattA ya / rogI ajaMgamA ya, sappurisA Neva paharati // 1 // gAthA-zaraNAgata, vizvAsapAtra, kaSTamAM paDyA, rAgI ane apaga, emanA upara mahApurUSa prahAra karatA nathI, paraMtu tenI rakSA kare che. mAtAnAM A prakAranAM vacana sAMbhaLIne kuLaputre kahyuM ThIka che. A avadhya che. paraMtu he mAtA ! A rASa je mArAmAM utpanna thayA che tene huM kaI rIte zAnta karU? mAtAe kahyuM priya putra! utpanna thayela rASa badhI rIte saphaLa karavAmAM Ave evA koi niyama nathI, mAtAnAM AvAM vacanothI saMtuSTa banI kuLaputre rASane zAMnta karIne teNe potAnA baMdhunA ghAta karanAra vairIne koI takalIpha ApyA vagara choDI dIdhA. mAranAra vairIe paNa bannenA caraNAmAM paDIne peAtAnA aparAdhanI kSamA mAgI ane khuza thatA te pAtAnA ghara tarapha cAlI gayA. pratyeka muninuM kartavya che ke kuLaputranI mAphaka potAnAmAM utpanna thayela krAyane dabAvavAmAM saceSTa rahe. ( ciM picaM dhAriSnA priya priya dhAatta ) ziSyanuM kartavya che ke te guru mahArAja dvArA kahevAmAM Avela apriya vacanAne paNa priya vacana mAnI hRdayamAM dhAraNa kare. guru mahArAjanA vacana piraNAmamAM saMtApane uttarAdhyayana sUtra H 1 3333 33 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maTADavAvALA ratnamayane parizuddha karavAvALA zAMtirUpI amRtanA samudra parama hitakArI tathA AmraphaLa jevA. zarUAtamAM turA, madhyamAM Aspharasa yukta tathA aMtamAM apUrva rasano AsvAda karavAvALA hoya che. A mATe guru mahArAjanAM vacanane priya mAnIne tenuM sevana karatA rahevuM joIe. te vinIta ziSyanuM kartavya che. athavA-"dhArijA ciciM " Ane abhiprAya e paNa che ke sAdhu jyAre bhikSA caryA vagere mATe jAya tyAre te samaye kaI kAMI sArUM narasuM vacana kahe-niMdA agara stuti paNa kare te paNa emAM temaNe pakSapAti na banavuM joIe. banne para sAdhuno samAnabhAva have joIe. enA para rAga agara haeNza kare e sAdhunuM kartavya nathI. lAbhAlAbhe suhe dukkhe, jIvie maraNe tahA / samo niMdApasaMsAsu, tahA mANAvamANao // (utta0 19 a.) prasaMsA meM muni ko apanA utkarSa kA tyAga kA upadeza lAbhamAM, alAbhamAM, sukhamAM, duHkhamAM, jIvavAmAM, maraNamAM, mAnamAM, apamAnamAM, tathA niMdA ane prazaMsAmAM eka sAdhuja evA che je samAna rahe che. ahiM e prakAre samajavuM joIe--gurunI AjJA meLavIne pachI ja ziSya bhikSArthI mATe prahasthane ghera jAya che. grahastha paNa pitAnA ghera padhArelA sAdhunAM darzana karI pitAne bahuja puNyazALI mAne che. kemake evA gRhasthajana prakRtithI bhadra pariNAmI temaja dharmanuM anusaraNa karavAvALA hoya che, dharma sevI hoya che ane dhamaSTa hoya che. dharmakhyAti-dharmane upadeza devAvAlA eTale dharmAnurAgI-dharmamAM anurAga rAkhavAvALA hoya che. dharma pralokI ane dharmajIvI hoya che. dharma praraMjana ane dharmazIla hoya che. munine ghera AvatA joIne sarva prathama tene vinaya karavA nimitta sAta ATha pagalAM emanI sAme jAya che. harSathI saMtuSTha citta banIne evA kulAtA heya che ke jANe keI apUrva nidhine emane lAbha thaye hoya, cahere prasanna thaI jAya che, manamAM uttarAdhyayana sUtra : 1 34 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka prakArane vilakSaNa saMtoSa AvI jAya che. e samaye ene ghaNeja AnaMda thAya che. e AnaMdamAM tallIna thatAM thatAM te zrAvaka e samaye eka prakArathI pite pitAne paNa bhulI jAya che. ane vedanA evaM namaskAra karI bhaktinA AvezathI svayaM pitAnA guru mahArAjanI stuti karatAM kahe che ke he nAtha ! Aja huM dhanya banyo chuM, kRta puNya banyo chuM, ane mArI A paryAya saphaLa banI che je ApanAM darzana thayAM. daridranA gharamAM senAnA varasAda samAna tema kAma dhenu samAna ApanuM mAre ghera padhAravuM mArA parama saubhAgyane utpanna karavAvALuM ane vRddhi karanAra che. A mATe padhAre ane gharane pAvana karo A prakAre kahI te mahAtmAne pitAne ghera lAve che ane Adara mAnathI temane vipula azana, pAna, khAdya ane svAdya ema cAra prakArano AhAra Ape che. pachI vAraMvAra tenI stuti kare che. evI prazaMsA sAMbhaLI, gRhasthanI evI vinaya bhakti joI, sAdhue phulAI javuM na joIe. apanI niMdAmeM muni ko apakarSa (halakApanA) kA tyAga karane kA upadeza tathA keTalAka evA paNa adhArmika, sveccha, anAryajana che ke jemane jIvana satya dharmanI vAsanAthI bIlakula vihIna banela hoya che. adharmomAM ja jene bhAre anurAga che, prakRti paNa jenI adharmazIla che, vivekathI je sarvathA parAbhukha che. te sAdhujanane joIne pitAnAM nAka tathA hone bagADe che ane manamAM Ave tevuM bakavA lAgI jAya che. niMdA kare che, hIlanA kare chekhisAya che, kahe che ke juo to kharA A bIcAre keTale pitAnI jAtane bhule che tathA ke kAyara banIne pharI rahyA che, kevA kevA daMbha racI rahela che, je ahiM tahiMthI bhikSA mAgIne pitAne nirvAha kare che. pitAnuM ja peTe bharavAnuM e zIkhela che. AvA sAdhuthI saMsAranI zuM bhalAI thaI zakavAnI che. A te kevaLa A pRthvI upara bhAra jevA che. je kutarAnI mAphaka ghera ghera dararoja bhamatA rahe che. A prakAranAM vacana sAMbhaLI sAdhue pitAnA AtmAne halake mAnatA na banavuM joIe. A viSayane eka udAharaNa dvArA spaSTa karavAmAM Ave che uttarAdhyayana sUtra : 1 35 2: 1 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koI eka vRddha mahAtmA bhikSA mATe kAI eka ghera pahoMcyA tyA jaI gRhasthanA strIne " sacitta jaLAdikanA sparzathI rahita che ke nahI" A abhiprAyathI pUchyuM ke, bahena ! svastha che ne ? mahAtmAjInI vAta sAMbhaLIne gRhasthanI strI kahevA lAgI ke huM te svastha ja chuM-rAgI te tameja che. mahAtmAjIe pachI tene bhikSA ApavA kahyuM teA e khelI ke, ahIM kayAM tamArA mApa kamAIne rAkhI gayela che, je levA mATe doDI AvyA che ? A vacanane sAMbhaLIne mahAtmAjI tyAMthI pAchA pharyA, mahAtmAjIne pAchA kalA joI gRhasthanI strI baDabaDATa karatAM kahevA lAgI, AhA! bhikSAthI hovA chatAM paNa ATaluM abhimAna ! AvA bhikSA laI jAva, huM bhikSA Apu chuM. A prakAre e gRhasthanI strIe kahyuM te mahAtmA ene ghera bhikSA levA pAchA gayA te jyAre tene meTI moTI cAra roTalI devA lAgI te mahAtmajIe kahyu bahena thADA AhAra Ape|-A tA ghaNu che. tyAre gRhasthanI strIe kahyuMvAha khUba kahyuM, ATalA alamasta jevA te banI rahela che chatAM paNa thADA AhAra devAnu kahI rahyA che. thADA AhArathI bhA A alamasta zarIranI tRpti kaI rIte thaI zakaze. ItyAdi enAM apamAna janaka cata sAMbhaLIne paNa te mahAtmA samabhavazALI ja banI rahyA ane tenAM tevAM vacanAthI peAtAnI jAtane hIna nahiM samajyA. tyAMthI ucita bhikSA laI ne pachI te peAtAnA sthAna upara AvI gayA. A prakAra kahevAnA matalaba e che ke samasta muni janAe peAta petAne pratikula sogamAM paNa hina mAnavuM na joI e. 5145 AtmA kA damana karane se hI krodha koM niSkala banA zakate hai isa hetu se AtmaDhamana kA upadeza aura isa viSaya meM aneka draSTAMta je AtmAnu damana kare che te krodhane niSphaLa karI zake che A mATe sUtrakAra AtmA-arthAt-manane damana karavAnA upadeza Ape che, ane tenu phaLa paNa kahe che.apAve . cAri uttarAdhyayana sUtra H 1 36 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anvayArthaH - appA cetra dameyacvo AtmA eva damitavyaH -, manaja damana karavA ceAgya che. appA hu khalu dudhamo - AtmA hu khalu durdamaH -, kemake manaja dukha che. appA daMto assi loe parasya ya suho hoi / AtmAnaM dAmyan iha loke paratra ca sukhI bhavati / mananuM damana karanAra jIva AlAka ane paraleAkamAM sukhI thAya che. bhAvArtha-sUtrakAra A gAthA dvArA indriyAnA viSacAmAM pravata mAna manane nigraha karavAnA upadeza ApI rahyA che. teo kahe che ke, A leAka ane paraleAkamAM jo sukhI thavAM cAhatA hai| te-mananA nigraha karI, ene peAtAnA vazamAM rAkhA. jyAM sudhI manane vaza karavAmAM na Ave tyAM sudhI enA AdhIna banelA AtmA kayAreya paNa-kAI paNa bhavamAM sukha zAMtithI rahI zakavAnA nathI. AtmA ja mananuM damana karI zake che. damana karavAnA hetu e che ke mana IndracAnA viSayamAM vyApta banyuM che. ene emAMthI dura karavuM eja mananuM damana karavuM che. manane viSayeAthI haTADI AtmAmAM sthApita karavu joI e. tyAre ja AtmAmAM zAMtI jAgI zake che. AtmA zabdanA artha ahIM' mana che. kema ke AtmAnuM ja damana karavAmAM Ave che. jIva AtmA enuM kramana karavAvALA che. kramana karavAthI AtmAne meTAmAM mATA lAbha tA e thAya che ke je prakAre sUryanA udaya thavAthI ThaMDInI veDhAnAnI nivRti thAya che. eja rIte manane jItI levAthI AtmAnA sakaLa duHkhonI nivRtti thaI jAya che. A mATe zAstrakAranA A upadeza che keH " namo no saMvAre, maLo caMcamasthira| o o niyamiya, kujjA appaMmi taM thiraM / / " A asthira caMcala mana je je padArthonI tarapha DhaLe-emAM cAle-ene tyAMthI kheMcIne meAkSAbhilASIe peAtAnA AtmAmAM salagna karI devuM joI e. jyAM sudhI mana sthira nahI hAya-tyAM sudhI enA nigraha thanAra nathI--tyAM sudhI tatvajJAna AtmAmAM utpanna thaI zakatu nathI. tatvajJAnanI jAgRti thayA vagara AtmAne haiya ane upAdeya padArthAnuM vAstavika bhAna thaI zakatu nathI. mana evuM caMcaLa che ke bhalabhalA jJAnIjanane paNu saMyamarUpI zikhara uparathI ekadama nIce gabaDAvI muke che, ane sevana na karavA ceAgya mArgamAM pravRtta banAvI de che. AthI temanI catutirUpa saMsAramAM paribhramaNu rUpa durdazA ja thatI rahe che. naraka ane nigeAdanA anaMta duHkhA te bhAgave che. A du:kheAthI AtmAnuM rakSaNa karanAra je ratnamaya dhama che--te enI pAsethI luMTAI jAya che, AthI bilakula nirdhana khanI jAya che. A nirdhanatAmAM AtmAnA je bIjA sadguNa hoya che enA pazu vikAsa thatA nathI. A paristhitimAM AtmAnI eTalI dayAmaya hAlata thaI jAya che, ke jJAnAvaraNAdika ATha prakArano krama rAta ane divasa enA para prahAra karatAM rahe che. A samaye ene AmAMthI koi khacAvanAra heAtuM nathI. A mATe meAkSAbhilASInu kartavya che ke, te mananeA nigraha kare. samasta A viSayane eka udAharaNa dvArA spaSTa karavAmAM Ave che kAI eka mahAtmA je labdhisapanna hatA, eka vRkSanI nIce dhyAnamAM uttarAdhyayana sUtra H 1 37 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ beThA hatA. moDhA upara derAsAthe mukhavastrikA bAMdhela hatI. emane e dhyAnamAM eka vizALa jagala dekhAyuM, je aneka prakAranA hiMsaka prANIothI bhareluM hatuM, temAM emaNe eka mahAkAya vyakti jene hajAra hAtha che tevI joI, enA badhA hAthamAM muzaLa hatAM, te ahiMthI tahIM deDatA deDatA musalene pitAnA zarIra para mAratuM hatuM ane bhayaMkara citkAra zabda karato hate, e eTalA jorathI deDite hatuM ke se jana sudhI nikaLI jato. thAka lAgate ane zarIra jyAre DhIluM thaI jatuM tyAre te khubaja uMDA ane gADha aMdhakArathI chavAyelA kuvAmAM kudI paDate, pAcho tyAMthI nikaLato ane e ja rIte hajAro musalathI pitanA zarIrane TIpate. bAdamAM zalabha (pataMga)nI mAphaka eka mahatI agnijavALAmAM paDate ane tyAMthI paNa nIkaLIne te mahAna kAMTAvALA jaMgalamAM ghusI jate tyAM paNa Ama tema deDate ane pahelAMnI jema pitAnA zarIra upara muzalenA phaTakA lAgAvatA pachI thoDA AgaLa vadhI jora jorathI hasate ane caMdrakiraNa samAna zItaLa keLanA vanamAM praveza karI tyAM ArAma karavA lAgate. thaDe samaya vizrAMti laI-zrama rahita banI tyAMthI bahAra nIkaLI pUrvavat daDA deDa ane zarIra upara muzalanA prahAranI pravRtti. aMdhakAravALA kuvAmAM paDavuM, pharI pAcho keLAnA vanamAM praveza, tyAMthI latA vanamAM, tyAMthI pharI kuvAmAM, tyAMthI nIkaLI pharI keLanA vanamAM, A prakAre bhramaNa karate ane potAnA zarIrane musalethI mArate. A sthiti jyAre mahAtmAe jaI tyAre temane bhAre acaraja thaI enI e sthitine pitAnA labdhibaLathI sthabhita banAvI daI mahAtmAe tene pUchayuM-tuM keNa che ane A prakAranI ceSTAo zA mATe kare che? tane zuM priya che? mahAtmAnI vAta sAMbhaLI teNe kahyuM ke huM bIje kaI nathI-mAruM nAma mana che. ITa aniSTa zabdAdika viSayamAM pravRtti karavI ane tRSNArUpI rasIthI prANIone bAMdhavA e mane pasaMda che. mane AnaMda paNa e vAtamAM Ave che ke jyAre prANa AraMbha parigrahamAM Azakta banI saMsAra cakramAM ghUme che. huM piteja tenI A sthitinuM mULa kAraNa banuM chuM, kaI vakhata huM jIne deva jAtImAM, kayAreka manuSya nImAM. kyAreka tiryaMca gatimAM, kayAreka pRthvI Adi sthAvara nImAM, kayAreka be IndriyavALA trasa paryAmAM ghUmate rahuM chuM. ane tyAMnA aneka kaSTone pAtra banAvI huM khuzI thate rahuM chuM. Apa jevA mahAtmAo upara bhAre prabhAva paDI zakate nathI e vAtanuM mane duHkha che. kAraNa ke A ApanA sAmarthya AgaLa mArI zakti sarvathA saMkucita banI jAya che. te A dizAmAM na vahetAM bIjI dizA tarapha vahetI hoya che. A mATe huM nigRhIta banIne Apa jevAothI ratnatrayanI ArAdhanA karAvuM chuM muktinA mArgamAM lagADI dauM chuM, ane kSapaka uttarAdhyayana sUtra : 1 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNI para paNa caDAvI dauM chuM. jyAre sAdhujanano nigraha karavAno mane abhyAsa dhire dhire prakarza avasthA prApta thAya che, tyAre A abhyAsanI prakarSatAnI kapAthI tene jJAna vizenI prApti thaI jAya che, tenAthI te zAstra pratipAdita upAyonuM nirikSaNa karyA kare che. e jJAna vizenuM kathana evuM te nathI je ApanI sAme vacanathI kahI zakAya, te vAta te teja jANI zake che je A avasthAne pahoMcela che. jenI AtmA A nigrahanA abhyAsanA prakathI vihina che. AvA jIva e svAdane kayAMthI jANe. A jJAna vizeSa siddhi padarUpI saMpattinA janaka hoya che. sUkSmathI sUkSma padArthonA paNa e jANakAra hoya che. emanAthI chane kaI kaI padArthane spaSTa pratibhAsa thavA lAge che. mane nigraha karavAne abhyAsa jyAre ceDA aMze atyaMta prakAza avasthA sudhi pahoMcI jAya che tyAre e samaye AtmAmAM pratibha nAmanuM eka jJAnavizeSa utpanna thAya che. A jJAna kevala jJAnathI pahelAM thAya che. temAM matyAdika parAkSa jJAnanI apekSA rahetI nathI. jema sUryano udaya thayA pahelAM tene AvavAne prakAza prasAra pAme che, bhAsa prastuta bane che te prakAre samasta rUpAdika padArthone viSaya karavAvALA A pratibha jJAna kevaLa jJAnarUpa sUryanA udaya thatAM pahelAM tenI prabhArUpe pragaTa thAya che. jethI e vAta nizcaya bane che ke have A AtmAmAM kevalajJAnane udaya thavAne che. jyAre manonigrahane abhyAsa sarvotkRSTa avasthA saMpanna banI jAya che, tyAre te samaya AtmAmAM kevalajJAnanI udUbhUti thaI jAya che. AthI samasta padArthone spaSTa pratibhAsa thavA lAgI jAya che. keI paNa rUpI athavA arUpI padArtha e nathI bacate je kevalajJAnane viSaya na banate hoya, A jJAna anupama che evuM bIjuM kaI jJAna nathI ke jenAthI Ane upamita karI zake. tenA dvArA prakAzita padArthomAM kaI paNa prakAranI bAdhA AvatI nathI. A prakAre mahAtmAne kahIne te mana nAmane purUSa aMtardhAna thaI gaye. - AtmA zabdane artha bAhya indriya paNa che, je sparzana, rasanA, ghANa. cakSu, ane kAnanA bhedathI pAMca prakAranI che. mekSAbhilASI AtmA enuM damana na kare che te mukti mArgamAM pravartI banI zakatA nathI. temaja sAdhaka paNa banI zakato nathI. InidrAnuM je damana na karavAmAM Ave to zAstrakAroe tyAM sudhI kaheluM che ke, AtmAne paNa vinAza thaI jAya kahyuM paNa che-juo-jyAre kamathI eka eka indriyanA viSayamAM lAlupa hevAthI kuraMga-haraNa, mAtaMgahAthI, pataMga, bhramara, temaja mAchalI, A prANa pitAnA prANathI rahita bane che. te pachI mANasa jyAre pAMceya indriyonA viSayamAM lolupa banI rahe te tene nAza na thAya? kharekhara nAza thavAne-durgatine prApta karaze. ethI je rIte joDesvAra iaichata mArga upara calAvavA mATe ghoDAne lagAma dvArA pitAnA Adhina banAvI le che. e ja prakAre AtmahitaiSInuM kartavya che ke, te paNa A IndriyarUpI gheADAone ke je pita pitAnA viSayonI tarapha arthAta asaMyama uttarAdhyayana sUtra : 1 39 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAgamAM pravRti kare che. ene saMyamarUpI lagAmathI saMyamita banAve jenAthI tenI asaMyamanI pravRti rokAi jAya. matalaba kahevAnA e che ke, pAMca indriya ane mana, A cha ne nigRhIta karavAthI AtmA potAnA upazama bhAvamAM sthita thAya che. AthI enA nigraha karavAnA prayatna dareka meAkSAbhilASI AtmAe karavA joIe. ' bappArlR vadhu duzmo '' A prabhue kahelA vacanane bhadrAcAya nI pAsethI sAMbhaLIne ugravaMzIya ugra nAmanA rAjA dIkSIta thayA. teoe dareka prakAre peAtAnA mananA nigraha karavAnA khukha prayatna karyAM, paraMtu pavananA samAna ati caMcaLa hovAthI tenAthI nigraha karI zakAyA nahIM. e munivratadhArI rAjAe vicAra karyAM ghaNA AzcAyanI vAta che ke, eka kepa kuTila bhrakuTI mAtrathI mArA samasta prajAjanA mArI AjJAne mAthA upara dhAraNa karatA hatA ane caNunA zaraNamAM AvI jatA hatA. paraMtu A mana keTaluM maLavALuM che je mArA vazamAM AvatuM nathI. ulaTu maneja aneka rIte nacAve che. huM jAti sa'panna chuM', kuLa sapanna che, ane ugra vaziya kSatriya chuM. AthI mArU' kavyuM che ke, enA upara vijaya karavA mATe huM mArI zaktinA paricaya karAvuM. huM koI evA nabaLA mananA mANusa nathI ke enA vazamAM paDI jAuM. AthI jema bane tema dareka upAyathI cAhe te keTaluM paNa caMcala kema na hoya tene mArA Adhina anAvIne ja jaMpIza. jo te tapathI vaza khanaze te huM tapa karIza-saMyamathI vaza thaze te saMyama mArganuM ArAdhana karIza, jo svAdhyAya ane dhyAnathI vazamAM Avaze te svAdhyAya, dhyAna karIza. paraMtu Ane huM'cheDanAra nathI, A prakAranI draDha pratijJA laI sarva prathama teNe pAMca samitionuM pAlana karavAmAM parAvyu paraMtuM mana tA bhAre caMcala hatu. A kAraNe jema tyAthI nikaLyuM ke guptiemAM niyukta thayuM. chatAM paNu te tyAM thADIvAra rahI jyAre teNe ahiM tahiM javAnA prayatna karyAM ke, rAjarUSie turataja svAdhyAyamAM nirata karI dIdhuM. jyAre te tyAM paNa na TakayuM. tyAre sUtrArtha ciMtanarUpa dhyAnamAM lagAvI dIdhu ane te sUtrAnA ciMtanamAM tyAM lAgI gayA, paraMtu tyAM paNa te lAMbe samaya sthira na rahI zakayA. A pachI upazama bhAvamAM lagAvavAmAM AvatAM jemAMthI zAMti maLe. chatAM paNa e sthira na rahyuM. tyAre muni vIcAravA lAgyA ke, mana mahuja caMcaLa che. tene jJAna vagerenI kriyAmAM lagADavAmAM AvyuM, jJAnakriyAthI tene vaza karIza evA nizcIta vicAra karI kSapaka zreNIne Azraya lIdhA, pachI mana sthira thayuM ane zukala dhyAnanA bIjA padmanA avalaMbanathI kevalajJAnane prApta karyuM. ane siddhI pada pAmyA. tA kahevAnu... e che ke, AtmAne damana karavAvALA sAdhu A loka ane paraleAkamAM sukhI thAya che. Ane udAharaNa dvArA samarthana karavAmAM Ave che-- sana dharma ghASa nAmanA kAI eka AcArya hatA, te ziSya sahita vihAra karIne koi gAme jaI rahyA hatA, cAlatAM cAlatAM te mAga bhulI gayA ane uttarAdhyayana sUtra H 1 40 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cArAnA nesaDAmAM jaI paheAMcyA. tyAM 500 cAra rahetA hatA, ceAmAsAnA samaya najIka AvI rahyo hatA, eTale samaya na hatA ke tyAMthI bIjA sthAne pahAMcIne tyAM cAmAsAmAM rahevAnA nizcaya karI zakAya. AthI AcArye e sthAna upara caturmAsa vyatita karavAnA abhiprAyathI ceArAnA nAyakathI caturmAsa rokAvA mATe Azraya sthAnanI yAcanA karI. AcAryanI vAta sAMbhaLI cArAnA nAyake kahyuM ke bhale Apa ahi raheA amane emAM kAMI vAMdhA nathI. paraMtu Apa ahiM dhAmIka upadeza ApavAnA vicAra na rAkhaze. kAraNa ke ame saghaLA ahiMnA nivAsI cArI karIne peAtAnA nirvAha karIe chIye. kadAca evuM na bane ke ApanA upadezathI amArA dhaMdhA baMdha thaI jAya, AcArya tenI vAta mAnI lIdhI ane svAdhyAya ane ghvAnathI tyAM rahIne peAtAnA cAmAsAnA samaya vyatita karyAM. jyAre vihAra karavAnA samaya Avye te vakhate badhA cArIe maLI AcAyUne pahoMcADavA mATe ekaThA thayA ane thADe dUra sudhI A khadhA AcAya mahArAjane pahAMcADavA temanI pAchaLa pAchaLa gayA. tyAM AcArye temane rAtrI leojana na karavAnA upadeza ApTe, te vakhate temaNe jaNAvyuM ke rAtrI bhejanamAM aneka doSa che kemake, sUryAsta thaI javAthI aneka sUkSma jIvAne pracAra ane utpatti thAya che. ane leAjanamAM jo pIpITIkA-kIDI khAvAmAM AvI jAya te buddhinA nAza thAya che. jI' vagere je khAvAmAM AvI jAya te jaLeAdara nAmanA roga thAya che, mAkhI AvI javAthI ulaTI thAya che, jo karALIyA khAvAmAM AvI jAya tA kADha thAya che, kAMTA temaja lAkaDAMnI kAMsa jevuM khAvAmAM AvI jAya tA gaLAmAM aTakAI jAya che ane ghaNu du:kha thAya che, viMchI ne khAvAmAM mAvI jAya tA tALavu' teADI nAkhe che, meAvALA khAvAmAM AvI jAya te svaranA bhaMga thAya che. ItyAdi aneka doSa rAtrI bhejanamAM che ane rAtrI bheAjana karanArane durgatinI prApti thAya che. A mATe keAI e rAtrI bhAjana na karavuM, AcArya mahArAjanI A prakAranI dhama dezanA sAMbhaLIne temAMthI phakta eka cAranA AgevAne rAtrI leAjanane tyAga karyAM. eka vakhate te cAranA AgevAna e pAMcasA cArenI sAthe cArI karavA mATe bahAra gaye, koI eka nagaramAM cArI karavAthI tene ghaNuM dravya maLyu. ane laI te badhA tyAMthI cAlatA thayA ane kAi eka jaMgalamAM paheAMcI tyAM zakAyA. cAranA AgevAne badhAne bhAjananI taiyArI karavAnuM kahyuM tenA Adezane sAMbhaLI arajI jeTalA cAra tA bhAjananI taiyArImAM lAgI gayA ane aradhA dArU vigere levA mATe pAsenA gAmamAM gayA, dArU vigere levA gayelA e cArIe manamAM vicAra karyAM ke, cArImAM maLela saghaLu dravya khadhu amane maLI jAya te ghaNuM sArUM thAya A mATe evA prayatna karavA joie ke je leAkA leAjana manAve che te badhA marI jAya. temane mAravAnI tarakIba kevaLa eka ja che ke A dArUmAMnA aradhA dArUmAM viSa bheLavavavAmAM uttarAdhyayana sUtra H 1 41 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ave. evA vicAra karI teee aradhA dArUmAM viSa meLavI dIdhuM ane aradhA dArU peAtAnA mATe alaga rAkhyA. ahiM paNa je mAMsa vagere pakAvavAmAM lAgela hatA temaNe paNa evA vicAra karyAM jevuM kAma A leAkAe karyuM. arthAt e leAkAe paNa aradhA bheAjanamAM viSa meLavI dIdhuM ane aradhuM peAtAnA mATe alaga rAkhI lIdhuM. jyAre badhA jamavA mATe esavA mAMDayA tyAre badhAe tenA AgevAnane jamavA mATe elAvyA, paraMtu AgevAne ema kahI nA kahI ke jue bhAI e A samaye rAtrInA samaya thaI cukayA che me' rAtrI bhejananA tyAga karela che AthI Apa leAkeAja jamI lyA, AgevAnanI A prakAre AjJA maLatAM te badhA jamavA mATe esI gayA, ane aradhA teA viSe meLavela dArUnu pAna karavAthI marI gayA ane aradhA viSa mizrIta mAMsanA khAvAthI marI gayA. A prakAre sa vinAza joIne AgevAne manamAM vicAra karyo ke rAtrI bhAjana tyAga karavAthI mAtra eka rasaneMdriyanuM damana karavAmAM Ave che tenuM A phaLa che. je huM ekalA jIvatA rahI zakayA. jo huM sarva prakArathI AtmA-indriya ane mananuM damana karUM te dhruva, nitya, acala ane avyAbAdha mukti sukhanA adhikAra kema na banuM ? A prakAranA vicAra karI te cAranA AgevAne eja vakhate muni pAse jaine dIkSA dhAraNa karI Atma kalyANanA mAnuM sAdhana karavAnA prAraMbha karI dIdhA // 15 / / karavAnA vicAra meAkSanA abhilASIe A prakAre AtmAnuM damana karavA joie-me. ItyAdi. annayA ----me AvA saMnameLa sameca yaMtoSa:-paMcamena savasA macA TrAntaH vara saMyama ane tapa dvArA jo huM AtmAnA indriyA ane mananuM damana karU e sarvottama che. jo tema na karU tA kadAcita mane vadhavuM hiM duM rUkSma to arUM mA ya--baMdhana vadheH raiH kRmitaH ardU mA vara baMdhanA zrakhalA Adi dvArA madhavArUpa kriyAethI tathA vadha-capeTA Adi prahArathI jo huM bIjAethI damita khanuM athavA jo huM indriye! ane mananuM tapa tathA saMyama dvArA damana karI lau* tA te e mATe uttama che ke huM bhaviSyamAM anya vyakti dvArA dhana ane vaSathI nigRhIta nahI thaI zakuM. kahevAnA matalakha e che ke jyAre mane khIjA mANasA khaMdhana athavA tADana Adi dvArA nigrahIta kare te AmAM mArI kAI paNa bhalAI nathI. kAraNa ke, A avasthA anicchAe paravaza thavAne kAraNe sahana karavI paDe che. temAM cittanI samAdhI thatI nathI. cittamAM uttarAdhyayana sUtra H 1 42 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samatAbhAvarUpa samAdhInI prApti thaze nahIM. A paNa nizrIta che ke, karmanI nirjarA paNa thaze nahIM. kamanI nirjarAnA abhAvamAM A anaMta saMsAranuM paribhramaNa paNa rekI zakAvAnuM nathI. 17 prakAranA saMyamathI ane 12 prakAranA anazana Adi tapathI je huM AtmAnuM damana karI lauM to tenAthI mAruM ekAnta hita thaze. kAraNa ke, saMyamathI ja Azravane nirodha thAya che, tenI sahAyatAthI ja AmAM kSayaka zreNae pahoce che. anaMtaguNI karmonI nirjarA enAja sadUbhAvathI thAya che. kevaLajJAnanI prApti jIvane enA ja baLathI maLe che. zailezI avasthAne lAbha temaja siddhaavasthAnI pragaTatA eja tapa saMyamathI maLe che. rAgadveza AdithI malIna AtmAnuM zodhana tapathI thAya che. te vezyA Adi vividha labdhionA janaka tathA pUrvanAM saMcita samasta karmone nAza karanAra ane navIna kamene rokanAra tapa hoya che. AthI A avasthAmAM ekAntataH AtmAnuM hita samAyeluM che. (secanaka hAthInA daSTAMtathI sUtrakAra A viSayane spaSTa kare che.) keI eka vanamAM aneka hAthaNIonI sAthe eka madenmatta gajarAja (hAthI) nivAsa karatuM hatuM. tyAM jeTalAM navAM baccAM janmatAM hatAM te badhAne te mArI nAkhate. eka samayanI vAta che eka hAthaNI garbhavatI thaI, garbhAvasthAmAM hAthaNIe vicAra karyo ke jyAre mane bacu avataraze tyAre e vAta nizcita che ke A durAtmA hAthI tene mArI nAkhyA vagara raheze nahIM. AthI sArUM te e che ke, A juthathI judA paDIne rahuM. A vicAra karI te juthathI judI rahevA lAgI. paraMtu alaga rahevAne bheda pragaTa na thaI jAya e mATe te juthamAM avAra navAra AvatI jatI ane dhIre dhIre ekeka divasa ane babbe divasanA aMtare AvatI jatI. A prakAre karatAM karatAM jyAre tene prasava samaya najIka Avyo tyAre te kaI tapasvInA AzramamAM jaI pahoMcI ane tyAM gupta sthAnamAM pracchanna-chUpAIne baccAne janma Ape. bacuM moTuM thavA mAMDayuM, tyAM je rIte tApasa kumAra ghaDAmAM pANI bharIne udyAnanA vRkSane pAtA hatA te rIte A hAthInuM baccuM paNa jaLAzayathI potAnI suMDhamAM pANI bharIne udyAnanA vRkSene pANI pAvAnuM kAma karavA lagyuM, tApasee A prakAranuM kAma karavAthI te hAthI bALakanuM nAma "secanaka rAkhyuM. tApasa bALaka tenA para khUba prasanna rahyA karatA, ethI te emanI sAthe khUba haLI maLIne rahevA lAgyuM, te tyAM sudhI ke emanI sAthe tenI pUrNa mitratA thaI gaI jyAre te hAthI baracuM khUba baLavAna banyuM tyAre eka samaye te sazakta ane baLavAna banelA hAthI bALe mahAbaLavAna ane ghAtaka evA hAthI jhuMpatine avasara meLavI jIvathI mArI nAkhe. ane pite Dapati banyo. teNe vicAra karyo ke mArI mAtAnI mAphaka kaI paNa hAthaNI chupAIne baccAne janma na Ape ane na te chupAIne rahe. A abhiprAyathI teNe AzramanAM badhAM vRkSone jaDamuLathI ukheDI nAkhyAM. hAthInA A prakAranA kAryathI tapasvIonA dilamAM bhAre duHkha thayuM ane teo pu5 phaLa vagere bheTa laI rAjA zreNikanI pAse pahoMcyA ane tyAM jaI rAjAne badhI vAta kahI saMbhaLAvI ane kahyuM, mahArAja ! secanaka nAmane eka hAthI vanamAM rahe che te khUba upadrava kare che, amArA uttarAdhyayana sUtra : 1 43 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzramanAM saghaLAM vRkSone eNe nAza karI nAkhe che. tApasanI vAta sAMbhaLI zreNika rAjAe bhAre senA sAthe vanamAM jaI e secanaka hAthIne pakaDI lIdhe ane tene rAjadhAnImAM lAvI eka khUba majabUta staMbha sAthe leDhAnI sAMkaLothI bAMdhI dIdhe. tApasee A samaye tenI sAme jaI tenI mazkarI zarU karI ane kahevA lAgyA-ahe ! secanaka gajarAja kahe have tamArUM parAkrama kyAM cAlyuM gayu? jo tArI kevI durdazA thaI? avinayanuM A phaLa che, je tuM bhogavI rahela che. tApasanuM A kahevAnuM sAMbhaLI secanakane khUba ja krodha Avyo ane te jabarajasta evA staMbhane teDI nAkhI leDhAnI sAMkaLone phagAvI daI vanamAM jaI pahoMcyA. tyAM pahoMcIne cAre bAjuthI vananAM vRkSone vicacheda karavAnuM zarU karI dIdhuM. rAjA zreNika pharI tene pakaDavA mATe vanamAM pahoMcyA. A samaye secanakanA pUrvabhavanA mitra deve AvI secanakane kahyuM-tame bIjA dvArA ghaDI ghaDI herAna thAva cho-AthI sAruM te e che ke tame tamArI jAte potAnuM damana kare. devanAM A prakAranAM vacana sAMbhaLI secanaka potAnI jAte ja rAjadhAnImAM pahoMcyo ane prathama je sthaLe tene bAMdhavAmAM Avela hatuM te sthaLe jaI ubhe rahI gayA. secanakane A rIte pAchA Avele joI rAjA zreNika khuzI thayA ane tene sAruM evuM mISTa bhejana ApI senAnA alaMkAra paherAvI tenA zarIra upara premathI hAtha pheravavA lAgyA. kahevAno matalaba e che ke je vyakti secanaka hAthInI mAphaka svayaM pitAnuM damana kare che te sarvatra Adarane pAtra banI A lekamAM khUba sukhI thaI paralokamAM paNa AnaMdanA bhegavanAra bane che. A viSayamAM udAharaNa A prakAranuM che- AThamA tIrthaMkara zrI caMdraprabhusvAmInA zAsanamAM caMdrapurI nAmanA naga2mAM sudarzana nAmanA rAjA hatA. te caMdraprabhu svAmInA vaMzanA ja hatA. enI papAjIta puNyarAzi eTalI prabaLa hato ke je kaI prajAjana emanAM darzana karatA tene ISTane lAbha avazya maLI jate, AthI emanA darzana mATe dareka dizAomAMthI leke doDIne AvatA hatA. rAjyanuM emane sAruM evuM sukha hatuM, yauvana paNa emanuM pratidina avanavIna rIte khIlatuM rahetuM hatuM, zarIra emanuM navanIta (mAkhaNa) ane zirISa puSpathI paNa adhika sukumAra hatuM, rUpa lAvaNya nayanane lebhAve tevuM hatuM, keI paNa sthaLe javAmAM ene keI rUkAvaTa na hatI, emanI cataraMgiNI senA digamaMDaLane vijaya karanAra hatI, emanuM eka suMdara evuM udyAna hatuM je nandanavana samAna dareka rUtumAM sukha ApanAra hatuM. jemAM zItaLa, maMda, ane sugaMdhita pavana vahyA karato hatuM, jethI manane sAthe AnaMda maLata. je mahelamAM rAjAne nivAsa hato te caMdramaMDaLathI paNa ramaNiya hato ane te eTale uMco hato ke je AkAzane aDIne ubhe hoya ema lAgatuM. badhA kAmaga ene anukULa hatA. daugundaka devanI mAphaka e samasta prakAranAM sukhane bhegavatAM pitAne samaya nizcita rIte vyatita karatA hatA. AmAM eka divasanI vAta che ke rAmAnugrAma vicaratA dharmacaMdra uttarAdhyayana sUtra: 1 44 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAmanA AcArya potAnA ziSyagaNa sahita e caMdrapurI nagaranA bahAranA bagIcAmAM padhAryA. rAjA sudarzana temane vaMdana karavA parivAra sAthe tyAM gayA. AcArya mahArAje nAmanA jevAja tenA rU5 lAvaNyane joI dharma dezanA prAraMbha karI. sAMbhaLI rAjA khUbaja khuzI thayA ane manamAM vicAravA lAgyA ke je vyakti pitAnA AtmAnuM svayaM damana nathI karato te bIjA dvArA vadha baMdhanAdikathI damita thaI pitAnA karmonI nirjarA karavAmAM zaktizALI banI zakato nathI. paraMtu durbhAna hovAthI e samaya te AtmA caturgatika saMsArarUpa khADAmAM avazya paDe che. ane emAM ja paDI rahI te janma maraNa AdinA anaMta dukhe bhegavata rahe che. A prakArane vicAra karI rAjA sudarzana samasta kAmabhogothI virakta banI dIkSita thaI gayA. temaNe pitAnA rUpalAvaNya yukta suMdara sukumAra zarIrane anazana ane avamodarika tapathI kaza karavAne prAraMbha karI dIdhe. kayAreka teo caturbhakta apavAsa karatA ane pAraNAnA samaye anta, prAta ane rukSa AhAra letA hatA. emAM paNa abhigraha, abhigrahamAM paNa sva5, emAM paNa unedarika tapa karatA bAdamAM SaSThabhakta, aSTamabhakta, dazamabhakta, dvAdazabhakta, thI laI eka mAsakSapaNa sudhInI paNa tapazcaryA karatA ane e badhI tapazcaryAnA pAraNAnA divase uNodarika tapa karatA. AthI emanuM zarIra atizaya durbaLa banI gayuM, A prakAranI tIvra tapazcaryA karavAthI temanuM zarIra dhanya nAmanA anagAranA zarIranI mAphaka lehI mAMsa vagaranuM thaI gayuM, ane phakta hADakAne mALakhe ja bAkI rahyo. e samaye temaNe vicAra karyo ke-meM AcArya mahArAjanI dezanA anusAra sarva prakArathI mArA AtmAnuM damana karyuM ane A avasthAmAM mane eka alabhya vastune lAbha thaze jenuM nAma AtmabaLa che. enAthI ja huM A samaye TakI rahyo chuM. have mArUM kartavya che ke AnAthI paNa vadhu unnati karUM. ke jethI mane zukladhyAnanI prApti thaI jAya. A prakAranA utsAhathI ane vizuddha bhAvanAnA baLathI temaNe kSapakazreNI para AreTha banI eka aMta mahatamAM kevalajJAnane prApta karI lIdhuM. eka varSanI tIvra tapazcaryAthI pitAnA AtmAnuM damana karI e rAjavie A rIte siddha avasthA prApta karI A mATe sva AtmAnuM ja damana karavuM joIe. te 16 ! uttarAdhyayana sUtra : 1 Y5 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 6 vinaya kA upadesa aura isa viSayaneM Asana vinaya pRcchA prakAra vigeraha vinayazAli hone kA draSTAMta 0 pharIthI vinayane samajAvatAM sUtrakAra kahe che.--pattuiLIya ityAdi. anvayAvudAnaMdinIya yuddhAmAM 4 tirUM AcAya AdinAM pratikULa vAcA atula muLA-vAyA athavA maLa vacanathI athavA kAryathI AvI vA nar nA haste-vi: vA ti yA rahRtti jana samakSamAM agara ekAntamAM cAvi naiva yunA citti naiva mRt kadI paNa AcaraNa na kare. bhASA--guruthI pratikuLa AcaraNa karavAnA niSedha A mATe karavAmAM Ave che ke enAthI ziSyane akhAdhInI prApti thAya che. amedhinI prAptinu kAraNu gurunI pratikuLatAjanya AzAtanA che. enAthI ziSya AzAtanAnA bhAgI ane che. akhAdhInI prApti thavAthI vivekanI jAgratI thatI nathI, vivekanA abhAvathI rAgadveza thAya che, je prakAre amRtarasathI paripUrNa drAkSAdika phaLa vizeSane sUrya potAnAM te ja karaNeAthI zuSka karIne naSTa kare che. evA prakAre gurunA pratye karAyelA pratyanika bhAva paNa subhASarUpI mULavALI, samyakatvarUpI kacArIvALI, tapa ane saMyamarUpI pallavavALI, mahAvrata samiti ane guptirUpI puSpavALI alaukika vinayarUpI latAo ke je amRtarasathI paripUrNa che temaja haeNvaleAka ane meAkSarUpI phaLane ApavAvALI che evI vinayarUpI kAmaLa suMdara latAnA pratyanikabhAva nAza karI nAkhe che. A mATe meAkSAbhilASI vinayavAna ziSyanuM kartavya che ke te svapnAmAM paNa potAnA guru mahArAjane pratyanika na ane. zlokamAM ( vAvA meLA) je pada ApavAmAM Avela che tenA matalama e che ke gurunA prati ziSya evuM na kahe ke " tame paNa zuM kAMI jANeA che. " A prakAranA vahevAra vAcanika pratikUla AcaraNamAM garbhita thAya che. A rIte te je Asana upara besatA heAya tenu ziSye kardi paNa ullaMghana karavuM na joIe, e Asanane tenA paga na lAge tenI teNe sAvacetI rAkhavI joI e tathA AcArya mahArAjanI sAme kadI paNu ziSye uMcA Asana para besavuM na joIe ane temanA AvavAthI pAtAnA Asana uparathI ubhA thaI guru mahArAjane vaMdana vagere karavuM ucita che // 17 // uttarAdhyayana sUtra H 1 46 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Asana-vinaya viSe sUtrakAra kahe che- paraMgo ItyAdi. anvayArtha-javA paga-kanyAnAM pAtaH "a sgvotta" kRtikama arthAta vandanAdine gya AcArya tathA pitAnAthI moTAonI pAse temanI aDoaDa thaIne besavuM nahIM, puro 7 vi -purataH 7 pRSThataH na guru mahArAjanI AgaLa besavuM nahi, pAchaLa aDoaDa thaI na bese kahA karuM na -kALA marda na suthAr temanA ghuMTaNathI ghuMTaNa lagADIne na bese so no phisa tathA je samaye AcArya Adi kaI kAma karavA mATe bolAve athavA kahe te samaye pitAnA Asana upara beThAM beThAM javAba na Ape. bhAvArtha-kati kamano artha vaMdana vizeSa che! jenuM varNana mArAthI racita Avazyaka sUtranI TIkAmAM karavAmAM Avela che, AthI A viSaya tyAMthI jANI levuM joIe, A kRtikarmanA egya AcArya Adi hoya che. mokSAbhilASI ziSyanuM kartavya che ke te AcArya AdithI DAbA-jamaNA bese kAraNa ke, A prakAre besavAthI guru AdinI paMkitamAM tene samAveza thAya che. darzanAthI loka ziSyane ja guru mahArAja mAnI le. ziSya tarapha jyAre guru mahArAjane jovAnI IcchA thAya tyAre te potAnI garadana maraDIne tenA tarapha jeze AthI emanI garadanamAM tathA khabhA vagere pheravavAmAM takalIpha thaze tathA guru mahArAjanuM saMghaThTha Adi thavAthI ziSyane azAtanA Adi doSa lAgavAne saMbhava che. A mATe guru mahArAjanI barAbarImAM besavuM na joIe tema guru mahArAjanI AgaLa paNa A rIte besavuM na joIe. kAraNa ke A prakAranA besavAthI guru mahArAjanI vaMdanA mATe AvanArane temanA darzanamAM aMtarAya thAya che. A prakAre gurunI pAchaLa paNa ziSya besavuM na joIe kema ke A rIte besavAthI guru ziSyanuM sukha joI zakatA nathI ane ziSya, gurunuM mukha joI zakatA nathI ane guru ziSyanuM mukha joI zake nahIM AthI vAcanA pRcchanA AdimAM aMtarAya thavAthI ene AnaMda ene prApta thaI zakatuM nathI. tema guru mahArAjanA goThaNathI goThaNu bhIDAvIne ziSya eTalA mATe na besavuM joIe, kAraNa ke A prakAranI kriyAthI guru mahArAjane avinaya thAya che, guru mahArAja kaI kAma mATe ziSyane bolAve che te samaye enuM kartavya che ke potAnA Asana uparathI e ja vakhate svastha citta banI guru bolAve tyAre taheta kahI Asanane tyAga karI bhaktipUrvaka vinaya sAthe gurunI sAme jaI hAtha joDI vaMdanA karI che ke he bhadanta ! AjJA Apo kayA kAma mATe Ape mane yAda karela che. A prakArane vahevAra paNa vinaya dharmamAM grahaNa karavAmAM Avela che je 18 neva pasthityaM ItyAdi, anvacAI-vaMga-saMvata muni ziSya guruti -puNAnti pitAnA gurUjanenI sAme vasthityaM ne ku-ti naiva kuryAta paga upara paga rAkhI-palAMThI lagAvI-pavAsana lagADI, kadi paNa besavuM na joIe. A uttarAdhyayana sUtra : 1 47 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA prakAre besavAthI azAtanAnA doSa lAge che. vivuM 2 netra jJA--pakSavijyuM 2 naiva yaMt A prakAre banne hAthAne gADhaNu upara lagAvI. vAMsAnA bhAgathI laI ane ghuMTaNane vastrathI mAMdhI besavAthI paNa guru mahArAjanI azAtanA thAya che. pAchu pariN vavi na ciTTe-pArI kasAyAvi na tiSet arthAt guru mahArAjanI sAme paga lAMbA karIne paNa ziSe besavuM ucita nathI. A rIte adha padmAsananA rUpathI paNa emanI sAme mesavuM na joI e ema karavAthI avinaya doSa lAge che / / 19 || * AryAsi.' ItyAdi. avayA--vivekI ziSya mATe e jarUrI che ke te bAhi vAoi AvAca: cAhattA sar AcArya tathA peAtAnAthI meTAo taraphathI jyAre tene khelAvavAmAM Ave athavA kAI kAma mATe kahevAmAM Ave tyAre jvAtriM-vAviti te kadi paNa tulaLIbo na-tuLIja na mavet uttara ApyA vagara na rahe. cAhe te khImAra hAya tA paNa cupacApa na rahe. sAcavedI-prasAAkSI te evuM samaje ke, mArA saubhAgyane meTA udaya che ke, khIjA ziSyeA haiAvA chatAM paNa guru mahArAja mane ja AjJA Ape che. athavA evA vicAra kare ke guru mahArAja je upAyathI mArA upara prasanna rahe tevA ja upAya mAre karatA rahevu joIe. A prakAranI bhAvanAthI bhAvika anIne gurunA prasAdanA lAbhArthI mane. kemake, kahyuM che ke--je prakAre durbhAgInA zarIra upara amRtarasanI dhAra paDatI nathI, e prakArathI je ziSya bhAgyazALI nathI hAtA te gurunI dezanAne pAtra banatA nathI. A rIte niyATrI-meAkSANilASI ziSyanuM kartavya che ke te sacA guruM SiTkasa puruM uttiSThat haMmezAM peAtAnA gurunI samakSa jatI vakhate maLye vaMvAmi A prakAranA vinaya dyotaka zabdanA vahevAra karatA rahe. bhAvA ----gurudeva je rIte peAtAnA upara prasanna thAya evA prayatna karavAnuM uttama ziSyanuM kartavya che, ane e prakAre te prayatnazIla rahe / / 20 // bAvaMta ItyAdi. anvayA Avate jIvate vA kayAvi na nisijjA - Alapati ruti vAchAvipina nIvRta uttama ziSya-vinayazIla ziSyanuM kartavya che ke jyAre guru mahArAja kAi kAma karavA mATe eka ja vakhate kahI de athavA vAravAra kahe te samaye teNe kadi paNa e kAryane karavA mATe AnAkAnI karavI na joIe. arthAt e vakhate e ziSya bhale pAtAnA uttarAdhyayana sUtra H 1 48 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Asana upara besela hoya to paNa tyAMthI turata ja uThIne teNe guru mahArAjanI AjJAnuM pAlana karavuM joIe. evuM nahIM karavuM joIe ke, guru mahArAjanI vAta sAMbhaLIne paNa Asana upara pAche besI jAya arthAt e vakhate vyAkhyAna Adine samaya hoya te paNa guru mahArAjanI AjJAnuM ArAdhana karavuM joIe. A vAtane uttarArdhathI sUtrakAre spaSTa karela che. vinIta ziSyako vAcanAdAna kA prakAra caiUNa AsaNaM dhIge jao jattaM paDissuNe-tyaktvA AsanaM dhIraH yato yattat prtizrayyAtu cAhe te kAma saraLa hoya, cAhe kaThIna hoya te paNa sarva prakAranA saMka95 vikalpathI rahita thaIne guru mahArAje kahelA kAmane "avazya karavuM joIe te bhAva che " evuM kahIne ziSya tene svIkAra karavo joIe. sUtramAM je dhIra vizeSaNa apAyela che tenAthI sUtrakArane e abhiprAya jaNAya che ke, je samaye guru mahArAja kAma karavA mATe ziSyane kahe te samaye ziSya bhale vyAkhyAna ApavA mATenI taiyArImAM hoya-te samaya tene vyAkhyAna karavAnuM hoya, athavA pitAnA zArIrika kAryanA vazathI te ziSya vyagra citta vALo hoya te paNa vinaya dhamanI ArAdhanA nimitta tenAmAM guru mahArAje kahelA kAmane karavAnI kSamatA ane e kAma karAvavAmAM vizeSa sAvadhAnI rAkhavI joIe. jo cataH e pada evuM pragaTa kare che ke, ziSya samiti guptinA ArAdhana pUrvaka ja guru mahArAjanA dareka kAmonuM saMpAdana karavAmAM rucI keLavavI joIe. karizrapucAtta e kriyApada e vizeSatAnuM sUcaka che ke guruvacanane sAMbhaLatAM ja kaI prakAranA vilaMba vinA emanA kAmane karavA mATe pratijJA vacana kahIne ane pitAnuM kAma hoya tene cheDIne ziSyanuM kartavya che ke, te sarva prakArathI guru mahArAjanA kAmane pUruM karavAmAM potAnI sAdara pravRtti kare. 21 uttarAdhyayana sUtra : 1 48 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brAsaLAko ityAdi. anvayAtha--uttama ziSyanI e pharaja che ke temAno-zrAptanataH Asana upara beThAM beThAM athavA senno-cyataH zayyAmAM beThAM beThAM ke sutAM sutAM ( rAgAdika avasthAne cheDIne ) yAni-vRSivi kadI paNu guru mahArAjathI sUtrane atha athavA emanI kuzaLatA na puSTijJAna vR tu na puche. paraMtu bAramujutro saMto paMjali uDo pucchijjA - Agamya rasphuTuH san mAngahipuTaH vR tu temani sAme AvI ane utkaTAsanathI esI banne hAtha joDI tyArapachI emane sUtra AdinA artha puche ane sukhazAtAnA samAcAra puche ziSya game tevA mahuzruta kema na heAya te paNa peAtAnA guruthI sUtrAnA artha athavA sukhazAtAnA samAcAra Asana para beThAM beThAM athavA tA pathArI para sutA sutAM na puchavA joie, jo ke sUtrArtha AdinA artha sazaya thavAthI ja puchAya che. bahuzruta hovA chatAM paNu saMzaya thAya che. AthI AvI sthitimAM ziSyanA dhama che ke, e saMzayanI nivRtti mATe te gurunI samakSa jAya ane khuba vinayanI sAthe e saMzayanI nivRtti karI lye. guru mahArAjanI vinaya bhaktimAM jarA paNa bhUla thAya te ziSya AsAtanA doSanA bhAgI bane che. " ujIru " A vizeSaNathI sUtrakAra e e sUcita kare che ke, je A AsanathI bese che te sAdhu indriyanuM damana karanAra tathA vinita heAya che. prAsa hipura A vizeSaNathI ziSyamAM sa prakAranA vinayaguNu tathA jAtisa'pannatA ane kuLasa pannatA dekhAI Ave che. rarA E ityAdi. 66 ,, sUtra zabda kA artha aura sUtra nikSepa lakSaNa -- anvayA -- i--chyuM pUrvokta prakArathI viLayanuttAphsa - vinayaJT vinaya dharmAMthI yukta khanI mukhtasthaM ca tanumacaM puSTamALamsa-sUtraM kArya satumaya pRSThataH -sUtra-artha ane sUtra atha bannene puchavAvALA sIlamsa-ziSyaya uttarAdhyayana sUtra H 1 50 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ziSyane jAsudaM vAjJiA -thAkRtaM carcAt guru mahArAja e badhAne zAstra vihita vidhi anusAra pratipAdana kare. kAlika utkAlika Adi sUtra che, sUtrane je abhiprAya che te ja artha che. kahyuM paNa che-ko suttamiLo to jatyo ca hU-sUtranA abhiprAyane artha kahevAmAM Avela che. kema ke, A artha sUtrathI nizrIta karavAmAM Ave che. A rIte kevaLa sUtrane athavA tenA arthane athavA e banene jyAre ziSya pitAnA AcArya mahArAjane pUche te AcArya mahArAje tene guru paraMparAthI yathAjJAta sUtra-artha ane baMnene sArI rIte samajAve evuM na kare ke potAnI ja kalpanAthI mizrita karI tene samajAve. sUtra jJAnane mATe upayogI samajIne sUtrane zabdArtha, tenuM lakSaNa, tene bheda, ane tenI vAcanA AdinA viSayamAM kAMIka spaSTikaraNa karavAmAM Ave che sUratIti sUtra - sUtra zabdano artha -je rIte soya saMlagna sUtra seyane prabodhaka bane che tevI rIte artha saMbaddha sUtra vAcya vAcaka bhAva saMbaMdhathI jeTalA jeTalA artha tenAmAM vidyamAna hoya che, eTalA eTalA arthane sUcaka hoya che. "sUratIti sUtram " arthane sUcaka hovAthI ja sUtra kahevAmAM Avela che. A vyutpattilabhya artha che. athavA sIvyatIti sUtram je rIte dore aMganuM rakSaNa karanAra kurtA Adi vane sIve che, parasparathI jeDI de che. evI ja rIte sUtra paNa arthane janAra hoya che. athavA trAtItisUtra je rIte caMdrakAnta maNI caMdrakiraNonA saMparkathI dravita bane che. pANI choDe che-te prakAre sUtra paNa AcAryanA saMnidhanathI ane ke je pitAnAmAM samAyela che te pragaTa karI de che athavA saratIti nRtra jenA sevanathI-upAsanA karavAthI tenA dvArA pratipAdita mArganuM anusaraNa karavAthI ATha prakAranA karmonuM AtmAthI nigamana thaI jAya tenuM nAma sUtra che. je 1. sUtrapada nikSepa nAmanuM bIjuM dvAra kahe che - sUtranA be bheda che---1 dravyasUtra, 2 bhAvasUtra kapAsa vagerethI banela dravyasUtra che, bhAvakRtanuM nAma bhAvasUtra che. AnAthI ja sva svarUpa ane parasvarUpanuM sUcana-arthAt baMdha thAya che. je sAMbhaLI zakAya te mRta ane jenAthI jANI zakAya te jJAna che. dhRtarUpa je jJAna che. enuM nAma zrutajJAna che. 11 aMga prakirNaka (paInnA) ane duSTIvAda e badhA zrutajJAna svarUpa che. kahyuM paNa che ke-ramaMDuM pannA visTivALo ya uttarAdhyayana sUtra : 1 51 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have sUtra lakSaNa nAmanuM trIjuM dvAra kahe che- je sUtra sUtralakSaNathI yukta che te ja uccAraNa karavA mATe egya che, ane enAthI pitAnA vAstavika arthane baMdha thAya che. enAthI viparIta sUtrathI vivakSita arthanI pratipatti-jJAna thaI zakatuM nathI, kAraNa ke, enAthI yathArtha arthanuM prakAzana thatuM nathI. apakkharaM mahatthaM battIsa dosavirahiyaM jNc| DhargujaM turaM dRii kavacaM jemAM akSara ochA hoya che ane artha mahAna hoya che je batrIsa dethI rahita hoya che tathA ATha guNothI je yukta hoya che te sUva che. "thoDA akSaravALA hoya ane artha jene mahAna hAya" A prakAranA sUtranA vizeSaNathI A cAra bhaMga thAya che. gheDA akSara vALA hoya athavA alpa arthavALA hoya. jema ke kapAsa AdithI banela sutara 1. thaDA akSaravALA hoya paNa jene artha mahAna haya, jevAM sAmAyika bRhatkapAdi sUtra 2. vadhu akSaravALA hoya paNa artha nA hoya jevAM jJAtAdhyayana Adi 3. vadhu akSaravALA hoya ane artha paNa jene mahAna hoya jevAM dRSTIvAda 4. sUtranA batrIsa deSa A che.. sUtrake 32 doSoM kA varNana alIka 1, upaghAtajanaka 2, nirarthaka 3, apArthaka , chala 5, kuhila 6, niHsAra 7, adhika 8, una 9, punarukta 10, vyAhata 11, ayukta 12, kamabhinna 13, vacanabhinna 14, vibhaktibhinna 15, liguDabhinna 16, anabhihita 17, apada 18, svabhAvahIna 19 vyavahita 20, kAladeSa 21, yatideSa 22, chavideSa 23, samayavirUddha 24, vacanamAtra 25, arthapatti 26, asamAsa doSa ra7, upamA 28, rUpaka 29, niza 30, padAthe 31. ane saMdhIdeSa 32, tadurtAi-"zAstrImuvaghAca nacaMdra " ItyAdi ! A batrIsa denuM svarUpa A prakAre che-alIka nAma asatyanuM che. A be prakAre che, 1 abhUtabhavana, 2 bhUtanidhruva, jema-Izvara kaZka jagata ItyAdi jagatane Izvare banAvyuM che-A prakAre pratipAdita sUtra abhUte bhAvaka che, nAsti Atma-AtamAM nathI, A prakAranA jamAlI dvArA kahevAyela sUtra bhUtanihnava svarUpa che. upaghAta zabdano artha che. prANInI hiMsA AdinuM prarupaNa karavuM, A vAtane prarUpaka sUtra upaghAta SavALA mAnavAmAM Ave chejema kahevuM ke, vevihitA hiMsA dharmAya (2)" veda vihita hiMsA dharmanA mATe che jemAM phakta varNonA kamane ja nirdoSa hoya te nirarthaka deSa che,AmAM artha uttarAdhyayana sUtra : 1 para Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja maLatuM nathI, jema a A i I ItyAdi (3) asaMbaddha artha je sUtra dvArA kahevAmAM Ave che te apArthaka daSavALA sUtra mAnavAmAM Ave che. jema dasa dADama, cha puA, sAta gadheDAnI pUcha ItyAdi. (4) A badhA sUtra asaMbaddha arthanAM pratipAdaka che. jyAM aniSTa arthAntaranI saMbhAvanAthI vivakSita arthane apalApa karavAmAM Ave che te chaladeSa che. jema keIe kahyuM ke, "nava voDaDya revattaH " A devadatta nava kambalavALA che-ahiM nava zabdane artha nUtana che. ane Aja arthamAM nava zabda vivakSita thayela che. paraMtu A arthane upaghAta karavAvALA evuM kahI de che ke, nava saMkhyA yukta kambala emanI pAse kyAM che. eka ja kambala che. A prakAre arthanI saMbhAvanA nava zabdathI thaI che. vivakSita ane upaghAta je sUtramAM thAya che e zabdathI yukta sUtranuM devuM upaghAta deASAviziSTa mAnavAmAM Ave che. (5) jantaonA ahitanA upadezaka hovAthI pApa vyapArane piSaka sUtra hoya che, te kUhila delavALA sUtra mAnavAmAM Ave che. jema cArvAka kahe che ke - A loka je rIte pratyakSathI dekhAya che eTaluM ja che enAthI AgaLa nathI, puNya, pApa ane svarga naraka e paNa nathI, A mATe khAo pIo ane masta rahe tathA AnaMdathI samayane pasAra kare, (6) yukti rahita je sUtra hoya che te nisAra deSavALA manAya che. jema saugata Adi zAstra, (7) jemAM akSara pada Adi AvazyakatAthI adhika hoya che te sUtra adhika deSa saMyukta jANavuM joIe. athavA jemAM eka hatu ane daSTAMtanA atirikta hetu ane dRSTAMta hoya tene paNa adhika deSavALA sUtra mAnavA joIe. jema-"nityaH sadA tava cIntarIyalvara padAviti" zabda anitya che, kema ke, te kRtaka che. ane prayatnapUrvaka thAya che, jema ghaTa ane paTa. A anumAnamAM eka hatuM ane eka dRSTAMta adhika che. eka sAdhyamAM eka ja hetu ane eka ja daSTAMta hoya che. be heta ane be daSTAMta nahIM. (8) je akSara ane pada AdithI hIna hoya che. tyAM una nAmane doSa mAnavAmAM Ave che. athavA hetu ane daSTAMtathI ja hIna hoya che, tyAM paNa e deSa mAnavAmAM Ave che. jevI rIte nityaH ra thavA A vAkya hetuthI hIna che. nityaH phArUka tatvAr ahiM daSTAMtathI vihinatA che. (9) punarukta doSa zabda, artha ane prasaMga AdithI prApta arthanA punaH kathanathI thAya che. ghaTa ghaTa ahiM zabdanI apekSA ghaTa kuMbha kuTa ahiM arthanI apekSA tathA "dhInoce vitta hivA mukti ahiM arthAt prasakta artha rAtrImAM bhejana karavuM e che. chatAM paNa e kahevuM che ke rAtro muvate e rAtrImAM khAya che, Ama kahevuM punarukita doSathI duSita mAnavAmAM Ave che. (10) pUrvathI parane jyAM virodha che, tyAM vyAhata deSa mAnavAmAM Ave che, jema ke, keIe kahyuM ke, karma che, phaLa che, paraMtu karmone kartA keI nathI. A vAkya uttarAdhyayana sUtra : 1 53 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvAparamAM virodhI che kAraNa ke, jyAre karma che te kaIne kaItene kartA paNa have joIe. pachI e kahevuM ke ene kaI kartA nathI e "vyAhata deSa che. A rIte " ja vA vathAmavRtta " arthAta "A bALaka vadhyA putra che ema kahevuM te paNa samajavuM joIe. (11) je yukti purakasara nathI tyAM ayukta deSa Ave che. jema hAthInuM varNana karatI vakhate ema kahevAmAM Ave ke te hAthInA gaMDasthalathI cuta madajaLane eTalo vadhu pravAha nikaLyo ke, tyAM eka ghora nadI thaI gaI jemAM hAthI, azva ane ratha A badhAM taNAI gayAM, A buddhi kapita cija yukti saha nathI. A mATe ayukta nAmano doSa che. evI rIte muniyAnA darzanathI zrAvakenI AMkhamAMthI eTalAM AMsu vahyA ke tenAthI upAzraya bharAI gaye. A kathana paNa ayukata deSavALuM che (12) jyAM kramavarNana upara dhyAna nathI rakhAtuM tyAM kamabhinna nAmane deSa che-jema zrotravargArAnarUnAnAM viSacana-dha---pasAra evuM keI sUtra banAve te emAM kramabhinna nAmane doSa Ave che. kema ke, sUtramAM je kamathI IndriyonuM varNana karavAmAM AvyuM che e ja kamathI enA viSayanuM paNa varNana karavuM joIe. (13) jyAM vacanane ulaTa-sulaTa vyatyaya thAya che. tyAM vacanabhinna nAmane deSa lAge che. jema vRkSAH -ahIM vacanavyatyaya che, kemake puSita nI jagyAe gdivA" ema bahavacana hovuM joIe. (14) jyAM vibhaktine vyatyaya hoya che. te vibhakti bhinna deSa mAnavAmAM Ave che. jema "vRkSa pra" ahiM pada che "vRkSa para e ThIka che. vRkSa nI jagyAe vRkSa A vibhaktine vyatyaya che. (15) jyAM strIliMga Adine vyatyaya bane che te liMga bhinna deSa che, jema arthe strI ahIM acaM nI jagyAe Tu hovuM joIe. te rU nI jagyAe karyuM karI dIdhuM e liMgavyatyaya che, (16) je vAta siddhAMtamAM pratipAdita nathI tene mAnavI, arthAt siddhAMta kathita vAtathI paNa adhika je yuti yukta nathI tene mAnavI jema-jIvarAzI ajIvarAzI e be rAzI che, paNa ema kahevuM ke no nava-no vALIva A prakAre trIjI rAzInuM varNana karavuM anabhihita deSa che. (17) vibhaktirahita zabdavALA sUtra apaH dezavALA manAya che jema "munivitti" ahiM thayela che. kemake, subanata ane tintanI pada saMjJA thAya che. nivibhaktika zabda pada saMjJaka thatuM nathI eTale A prakAranA zabdavALA sUtra A doSathI viziSTa mAnavAmAM Ave che. "nirvitti' A zuddha che. (18) je sUtrathI vastunuM yathAvasthita svarUpa nirUpita na thatAM bIjA rUpamAM nirUpita karavAmA Ave che tyAM svabhAvahina deSa hoya che. jema agnine zIta ane AkAzane rUpI kahevuM. (19) jyAM prakRti ane cheDIne aprakRtanuM vistArathI varNana karIne punaH prakRta arthanuM varNana karavAmAM Ave che tyAM vyavahita nAmane doSa lAge che-jema hetu lakSaNanA kathana avasaramAM uttarAdhyayana sUtra : 1 54 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ subakhta tintAtmaka padanuM svarUpa vistArathI vicita karIne athavA artha zAstranuM kathana karIne punaH hetunuM kathana karavA lAgI javuM. A rIte dayAnuM varNana karatI vakhate zilanuM vistRta varNana karavuM ane pharIthI dayAnuM varNana karavuM. A prakAranuM varNana vyavahita SavALuM jANavuM joIe. (20) jyAM atItAdi kALano vyatyaya thAya che tyAM kALa deSa manAya che-jema rAma vanamAM praviSTa thayAnI jagyAe evuM kahevuM ke, rAma vanamAM praveza kare che. (21) asthAnamAM virati-arthata-virAma-rokAvuM, thavuM athavA sarvathA avirati -"na rokAvuM" thavuM, tenuM nAma yatideSa che. jema-"dho maM i >> ItyAdimAM dhame e jagyAe virAma kare athavA gAthAnA aMtamAM virAma karavo. (22) alaMkAra zUnyatAmAM chavi doSa thAya che. jema "vA dhAvara >> cheka deDe che. (23) ItyAdi. jyAM svasiddhAMtathI virUddha kahevAmAM Ave che tyAM samayavirUddha deSa lAge che. jema syAdavAda siddhAMtamAM tenI virUddha pratipAdana karavuM. (2) yuktizUnya kathana karavAmAM vacana mAtra nAmanuM duSaNa Ave che. jema pitAnI IcchAthI kalpanA karIne kahevuM ke, amuka pradeza lokanA madhyamAM che. (25) jyAM arthapattithI aniSTanI prasakti thAya che tyAM arthapatti doSa mAnavAmAM Ave che. jema keIe kahyuM ke, gAmane kukaDe mAra na joIe, te AthI e aniSTanuM kathana ApAdAna thAya che ke, zeSa jIne ghAta kare te deSAvaha nathI. (26) jyAM samAvidhi prApta thAya te paNa tyAM samAsa ne kare emAM asamAsa deSa mAnavAmAM Ave che, athavA vyatyayathI samAsa karo emAM paNa samAsa doSa mAnavAmAM Ave che, jema keIe pUchyuM ke aMtima tirthaMkaranuM nAma zuM che? tyAM mahAvIra na kahetA mahAna vIra ema kahI devuM athavA sAmA nAdhikaraNyathI samAsa kartavya hovA chatAM vyadhikaraNathI samAsa kare, jema "maphato vara mara" (27) jyAM hina upamA athavA adhika upamA karavAmAM Ave che tyAM upamAdoSa mAnavAmAM Ave che. jema kahevuM ke, merU sarSavanA jevuM che athavA sarSava merUnA samAna che. (28) avayavInuM jayAM AropaNa karavuM joIe tyAM avayavanuM AropaNa karavuM, jema parvatanA nirUpayitavya kathana karavuM joIe tyAM emanA zikharAdikonuM nirUpaNa karavuM, gajamAM uccasva Adi dharmanuM nirikSaNa karI emAM parvatanuM rUpaka bAMdhIne pachI evuM kahevuM ke e zikhara che. (29) jyAM nidiSTa pademAM ekavAkyatA karavAmAM nathI AvatI tyAM nirdiSTa doSa mAnavAmAM Ave che. jema A upAzrayamAM zrAvaka pratikramaNa kare che ema kahevAne badale phakta eTaluM ja kahevuM ke, " rU 35 zrAva" arthAt eka vAkyatA pradarzaka kriyApadane praveza karaze nahIM. (30) je vastumAM paryAya paNa bIjA padArtharUpamAM kalpita karavAmAM Ave tyAM padArtha doSa manAya che, jema ane bhAva ja sattA che ane e sattA vastunI ja eka paryAya che uttarAdhyayana sUtra : 1 2: 1 55 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaizeSika siddhAMtakAra tene dravyaguNa Adi padArthathI bhinna padArtha rUpathI svIkAra kare che. AthI temanA sUtromAM e deSa Ave che. kAraNa ke, A prakArathI paryAyane kadi bhinna padArtha tarIke mAnavAmAM Ave te pratyeka padArthanI anaMta paryAya che e badhAmAM anaMta padArthatAnI prati mAnavI joIze. A prakAre cha bhAvAtmaka padArtha che, e kahevuM virUddha mAnavuM paDaze. (31) jyAM saMdhinI prApti hovA chatAM paNuM saMdhI na karavAmAM Ave te saMdhI deSa bane che. jema-"A saMyamanuM ArAdhanA kare che A sthAnamAM saMyamArAdhana na kahIne "saMyama ArAdhana ema kahevuM. A prakAre "muni tau" A sthaLe munzatI kahevuM. vyAkaraNa siddhAMta anusAra dvivacanAH Idanta zabdanI pragRhya saMjJA thAya che. ane ethI saMdhI kAryane abhAva thaI jAya che. (32) A prakAre sUtranA 32 deSa che. sUtra ke ATha 8 aura chaha 6 guNoM kA varNana have sUtranA ATha guNa kayA kayA che te kahe che-nirdoSa, sArava, hetayukta, alaMkRta, upanIta, sepacAra, mita, ane madhura kahyuM paNa che- nidosaM sAravaMtaM ca, heujutta malaMkiyaM / uvaNIyaM sovayAraM ca, miyaM mahuramevaya // 1 // je sUtra asatya alakAdi dethI vajIta hoya che tyAM nirdoSa A guNa mAnavAmAM Ave che. (1) je prakAre bhUmi zabda je aneka paryAyavAcI zabda che e ja rIte aneka paryAthI yukta je sUtra hoya che te "sArA" A guNathI viziSTa mAnavAmAM Ave che. (2) anvaya vyatireka lakSaNa hetuthI cukata hoya te hetayukata nAmane trIjo guNa che. (3) upamA uprekSA Adi alaMkArothI saMpanna sUtrane alaMkRta guNavALA kahevAmAM Avela che. (4) upanaya pUrvakathI upasaMhRta samApti je sUtra hoya che te upavita guNavALA kahevAyela che. (5) grAmyabhaNi tithI rahita je sUtra hoya che arthAt je sUtranI bhASA sAdhAraNa janenI bhASA jevI hotI nathI te sUtra sepacAra guNathI viziSTha mAnavAmAM Avela che. (6) varNAdikanuM jemAM niyata parimANa hoya che te mitaguNa che. (7) je kaNa manahara hoya che te madhuraguNa saMyukta sUtra mAnavAmAM Ave che. (8) kaI kaIne mata anusAra sUtranA cha guNa paNa mAnavAmAM AvyA che te pramANe che alapAkSara 1 asaMdigdha 2 sArayukata 3 vidhatomukha 4 astaMbha 5 anavadya 6 AmAM mita akSara jemAM hoya te alpAkSara guNa che, A "alpAkSara" prathama guNa che, jema sAmAyika sUtra (1) saidhava zabdanI mAphaka lavaNa, vasana, turaga Adi aneka arthonA bela jemAM saMzayajanaka na hoya te "asaMdigdha" guNa che. jema ahiMsA zabda (2) bhUmi zabdanI mAphaka aneka paryAyAthI yukata je sUtra hoya te "sArA" trIjA guNavALA che. (3) pratyeka sUtra caraNAnugAdika anuga catuSTayathI yukta che te "viravatoguNa" guNavALA sUtra mAnavAmAM Ave che. uttarAdhyayana sUtra : 1 56 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ,, jema- dhaDmo maMgalamuriDaM A sUtra che AmAM cAre anuyoga ne vyAkhyAna che. cakAra, vakAra Adi vyAkhyAna che. Adi nirarthaka zabdanA prayega nathI karavAmAM Avye te sUtra astAbha guNavALA manAyela che. (5) je sudvArA kAmAdika vyApArInI prarUpaNA karavAmAM nathI AvatI te sUtra anavadya guNusaMpanna che. (6)sUtra AvA prakAranu hAvuM joI e enAthI viparIta nahIM evA prabhunA Adeza che. A cha guNu pUrvokta ATha guNumAM antabhUta samajavA joIe. alpAkSara temaja vizvatAmukha A be guNAnA antarbhAva 'mita " A guNamAM tathA asa Mdigdha, anavadya ane astAbha guNAnA antarbhAva dha nirdoSa A guNamAM thayela che. "" A prakAra samasta doSa vata, ane lakSaNuyukta sUtranA uccArita hovAthI jIvAdika arthInA pratipAdaka svasamaya padanuM jJAna tathA para samayAnusAra prakRti, izvara Adika arthanA pratipAdaka parasamayapadanuM jJAna thAya che. kuvAsanAnA janaka hovAthI parasamayapada anya pada che ane sAdhanA kAraNarUpa hAvAthI svasamayapada mAkSapada che. A prakArathI trIjuM dvAra saMpUrNa thayuM. have sUtrabheda nAmanuM cAthuM dvAra kahe cheH-- zruta, sUtra, grantha, siddhAMta, sAzana, AjJA, vacana, upadeza, prajJApanA, Agama, A badhA sUtranA paryAyavAcI zabda-nAmAntara che, kahyu paNa che-- suyasuttagaMthasiddhaMta, sAsaNe ANa vayaNa uvaso / paNNavaNA-mAgama iya egaThThA pajjavA sutte // 1 // / cothuM dvAra saMpUrNa ! sUtra kA bheTha aura sUtra kA uccAraNa vidhi have sUtrabheda nAmanu pAMcamu dvAra kahe cheH-- e kahevAI gayuM che ke, sUtranuM bIjuM nAma zrutajJAna paNa che. AthI te mULa bhedanI apekSAe e bhedavALu che aMga praviSTa ne 1 aMgamAhya ra. kahyuM paNa che ke sucanAne tuviSe vaLatte tuM nA baMApaviSe ceva baLavAhine caiva temAM aMga praviSTa zrutajJAnanA 12 bheda che. AcArAMgathI laine dRSTIvAda sudhI. emAM TaTTIvAdane cheDIne khAkI badhA kAlIka che. thrIvAda utkAlika che, je sUtra divasanA prathama ane pazcima e paurUSImAM tathA rAtrInA prathama ane pazcima e paurUSImAMja vAMcI zakAya che, te sUtrane kAlIka jANavAM joIe. je sUtrane akAlanA samayane cheDI vAMcI zakAya che te utkAlika che. aMgamAhya zrutajJAna paNu Avazyaka ane tadRzyatiriktanA bhedathI e prakAre che. emAM Avazyaka sUtra utkAlika che, ane te cha prakAranuM che, jema sAmayika 1, caturvi zatistava 2, vaMdanaka 3, pratikramaNa 4, uttarAdhyayana sUtra H 1 57 Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAryotsarga 5, ane pratyAkhyAna 6. kAlika, utkAlikanA bhedathI taduvyatirikta be prakAre che. jambuddhipaprajJapti, caMdraprajJapti ane nirayAvalikA Adi pAMca tathA vyavahAraAdika cAra sUtra-e sAte upAMga, vyavahAra Adika cAra cheda sUtra, mULasUtromAM uttarAdhyayana ane samutthAna sUtra e badhAM kAlika che. dazavaikAlika, naMdisUtra ane anugadvAra A traNe mULasUtra tathA-aupa pAtika, rAjapraznIya, jIvAbhigama, prajJApanA ane sUryaprajJapti A pAMce upAMga utkAlika che. che pAMcamuM dvAra saMpUrNa have chaThThA dvAramAM sUtranA uccAraNanI vidhi kahe che suvinIta ziSya sUtranuM adhyayana guru mahArAjanI samIpa karavuM joIe, je prakAra 72 kaLAone jJAtA manuSya prasupta avasthAmAM e kaLAonA artha vizeSane nathI jANato e ja rIte sUtrane artha je jANela na hoya te vAMcanAra vyakti tenA mahatvane jANI zakatA nathI. je samaye ziSya gurumahArAjanI pAse artha sahita sUtranuM adhyayana kare che athavA guru mahArAja ziSyane artha sahita sUtra bhaNAvI de che, te samaye ziSya tenA aMtargata samasta bhAvene jJAtA banI jAya che. je prakAre 72 kaLAne jANavAvALA puruSa jAgavAthI samasta kaLAonA jJAtA bane che. A mATe sUtra guru mahArAjanI samIpa sAMbhaLIne bhaNavuM joIe. kema ke guru mahArAja vagara bhaNavAmAM Avela sUtra kaLA nipUNe sutelA purUSa jevuM mAnavAmAM Ave che. bhaNavAvALAne enAthI artha vizeSanI prApti thatI nathI. sUtrake bolanemeM doSonAthana kiMca pharI-guru mukhathI sUtranuM adhyayana kadAca na karavAmAM Ave che, sUtranuM yathAvat uccAraNa karavAmAM khalanA Adi dene sadbhAva bane che. ethI adhyayana karavAvALAe lAbhanA sthAnamAM prAyazcittanA bhAgI banavuM paDe che, ajJAna, mithyAtva, AtmavirAdhanA ane saMyamanI virAdhanA Adi deSonA bhAjana paNa banavuM paDe che. mATe guru mahArAja samIpaja sUtranuM adhyayana agara tenuM uccAraNa karavuM-sIkhavuM joIe ucAranA keTalA deSa che te have pragaTa karavAmAM Ave che. (1) snalita,(2) milita, (3) vyAviddhAkSara, (4)hInAkSara, (5) adhikAkSara,(6) vyatyAgraMDita, (7) aparipUrNa, (8)aparipUrNagheSa, (9) aka TheSThavipramukta, ane (10) aguruvAcanapagata A dasa de uccAraNa saMbaMdhI che. khalita-vacamAM vacamAM rokAIne sUtranuM belivuM te khalita deSa che. jema- gA jevA ja te na saMta ItyAdi ! (1) milita-jyAM anya anya udezaka athavA adhyayananA AlApene ekatra meLavI apAya che tyAM milita doSa thAya che jema "sarva nija vacanaM " e khyAla karI "sa pagA pikA ra vA vi hRti lIvivuM ja miiA A badhAne eka sAthe ja balavuM. A badhAne eka sAthe bolavAmAM milita doSa e mATe Ave che ke, uttarAdhyayana sUtra : 1 58 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarva sAdhAraNa zrotAjana e nathI samajI zakatA ke, A kAlika che ke utkAlIka che. je uccAraNa sAmAyika padamAM dasa vaikAlika uttarAdhyayana AdinA aneka padone meLavI de che tyAM paNa A doSa thAya che. (2) (2) vyAvidAkSaramU-je uccAraNamAM ulTAvI ulTAvIne akSara balavAmAM Ave tyAM "vyAviddhAkSara" nAmane deSa bane che. jema dhAruM evuM na belIne DhAmo evuM uccAraNa karavuM. (3) hInAkSaramU-jevAM sUtra hoya te pramANe uccAraNa na karavuM arthAta ochA akSarothI uccAraNa karavuM-"hInAkSara deSa che, jema-"bo rivAja nI jagyAe "namo arihaMtA" evuM bolavuM. (4) adhikAkSara-je uccAraNumAM vadhu akSara uccAravAmAM Ave tyAM adhikAkSarI nAmane deSa jANo joIe. jema "dho jaMi 4i " belatI vakhate "gho maM4i mukiM " ema "" A vadhArAnA akSaranuM uccAraNa karavuM. hInAkSara ane adhikAkSara A baMne doSa uracAraNamAM e mATe mAnavAmAM Avela che ke sUtramAM hInAkSara athavA adhikAkSara uccAravAthI enA arthamAM visaMvAda thAya che. viparIta arthamAM visaMvAda jyAM thaye ke, caraNa-AcAra cAritramAM paNa visaMvAda thavA lAge che ethI melane lAbha thaI zakatA nathI. mekSanA abhAvathI samasta dIkSA nirarthaka thaI jAya che. (5) vyatyAgraMDita judA judA zAstronA pallavanuM je uccAraNamAM mizraNa thAya che tyAM "vyatyAeNDita " deSa mAnavAmAM Ave che. jema saMvamUkvansa samaM mUcArUM vAsaNo" "vicAravarasa vaMtarara varSA dhaMdha" ahiM e paNa ghaTita thAya che ema samajI bIjA zAstranuM vacana meLavavuM jema- "zrUyatAM dharma sarvasvaM zrutvA caivAvadhAryatAM // ___ AtmanaH prati kUlAni pareSAM na samAcaret // 1 // mahAbhAratanA A vAkyane meLavavuM, A "vyatyayAeNDita " doSa e mATe mAnavAmAM Avela che ke, uccAraNa karavAvALA dravya ane bhAvathI jyAre sUtramAM vyatyAyAvita thavAthI enA arthamAM svabhAvataH visaMvAda thavA lAge che ane ethI je hAnI thAya che te adhikAkSara tathA hinAkSaranA doSanA nirUpaNamAM batAvavAmAM Avela che. (6) aparipUNa jyAM mAtrAothI padothI, caraNethI, binduothI, vathI, aparipUrNatA hoya che tyAM "aparipUrNa" doSa mAnavAmAM Ave che. "dho maMtra mu"i nI jagyAe mAramukti A rIte, govAnI mAtrA hIna karI vAMcavuM, "ghamaM "iema maMgala pada hIna karI vAMcavuM, keI varNane hIna karI vAMcavuM te trAphika mAtrA AdithI aparipUrNa doSa mAnavAmAM Avela che. A prakAranuM uccAraNa karavAthI eka te AgamanI AzAtanA thavAthI prAyazcittanA bhAgI thavuM paDe chebIjuM visaMvAdAdi ghaNu anartha utpanna thAya che, AthI jIvane muktine lAbha maLI zakatuM nathI. AthI dIkSAmAM nirarthakatAnI praktine prasaMga prApta thAya che. uttarAdhyayana sUtra : 1 59 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (7) aparapUrNadeASa--ghASAthI-arthAt udAttArdika svarAthI-je aparipUrNa hoya che, tyAM aparipUrNa ghoSa' nAmanA doSa lAge che, je ucA svarathI melAya tenu nAma udAtta, nIcA svarathI khelAya enu nAma anudAtta tathA je na tA ghaNA uMcA svarathI ke na tA ghaNA nIcA svarathI paraMtu madhyama svarathI khelAya enuM nAma svarita che, jema-8 uttpannek yA, vimerlR vA, dhruvad vA, ItyAdi ucA svarathI khelAya che. nIcA zabdathI jema-'neminavU vA mivuLI vA ' ityAdi sUtra nIcA svarathI khelAya che. AnA doSa e mATe mAnavAmAM Avela che ke, ghASothI ayukta uccAraNa karavAvALAe AgamanI AzAtanA janya doSanA bhAgI banavAthI prAyazcitanA bhAgI banavuM paDe che. (8) akauSTha vipramukta-mAla mUkAdikanA khelavAnI rIte je uccAraNa spaSTa vyakta thatuM nathI te akoSTha vipramukta doSa che. (9) azurU vAcaneApagata doSa-gurU pradatta vAcanAthI je vihina hAya che, arthAt-gurUpravrutta vAcanAthI je prApta thayela nathI hotu. agura vAcanApagata doSa che. (10) A chaThThuM dvAra thayuM te vAcanA dvAra kA varNana dz sAtamuM vAMcanAdvAra kahevAmAM Ave che.---- have vAcanAnI vidhi batAvavAmAM Ave che ziSyane sutrAdika bhaNAvavA- samajAvavAM e vAcanA che. sUtranI vAcanAthI karmonI nirjarA thAya che, tathA tenA anAzAtanAnI pravRtti thAya che. e vAcanAmAM lAgela jIva zrutapradAnarUpa tI dharmanA AdhAra ane che, tItha dharmanA AdhAra thavAthI te jIva samasta karmAMnA kSapaNathI mahAnirjarAvALA thAya che. mahAnirjarAvALA thavAthI mUktinI prApti dvArA ene jIvana maraNanA pherAnA bhaya maTI jAya che. vAcanA devAnI ane tene grahaNa karavAnI vidhi A prakAre che-- uvavisaha uvajjAo, sIsA viaraMti vaMdaNaM tassa / uttarAdhyayana sUtra H 1 so tesiM savvasamayaM vAyai sAmAiyappamuhaM // vAcanA ApavAvALA upAdhyAya jyAre peAtAnA Asana upara birAjamAna thaI jAya tyAre vAcanA levAvALA ziSya sarva prathama emane vadanA kare ane pachI temanI pAsethI sAmAyika Adi sarva sUtrAnI vAcanA le. upadeza, smAraNA ane prati smAraNA nA traNe bhedyathI vAcanA traNa prakAranI che. je ziSyAe samAcArIne grahaNa karI lIdhela hAya te ziSyAne sUtrAnI vAcanA devI joIe. te kadI sAmAcArInuM AcaraNa karavAmAM pramAda kare teA gurUnu kartavya che ke te ene kramathI upadeza, smAraNA, ane prati smAraNA rUpa vAcanA Ape. emAM te ziSyane e samajAve ke, jue Aja muniyAnI samA cArI AcAra che ke je sarva prathama niMdrA, vikathA Adi pramAdAne dUra kare A 60 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadeza che. nidrArUpa pramAdamAM paDela ziSya je pratilekhanA na kare athavA duSyatilekhanA Adi karatA hoya to e samaye ene smAraNA vAcanA ApavI joIe emAM ene e samajAvavuM joIe ke AyuSyamana ! tamane e paheluM batAvavAmAM Avela che ke, pramAda cheDavA yogya che, jethI e vAtane khyAla kare ne pramAdane khyAla na kare, tathA tapa ane saMyamanI sArI rIte ArAdhanA karo. AnuM nAma smAraNA che. pratimAraNuM vAcanA ziSyane te samaye ApavAmAM Ave che jyAre ziSya pitAnI sAmAcArImAM vAraMvAra pramAda kare che. te samaye tene evuM samajAvAya che ke he vatsa juo A pramAda kara ThIka nathI tenAthI tapa ane saMyamanI ArAdhanA sArI rIte thatI nathI tamane vakhate vakhata e samajAvavAmAM Avela che, mATe tene parityAga karI saMyama ane tapanI ArAdhanA kare. temAM AtmAnI bhalAI che, tenuM nAma prati smAraNA che. have daMDanA kahe che--A prakArane upadeza samAraNa, pratimAraNa rUpa traNa prakA. ranI vAcanA devA chatAM paNa je ziSya pramAda vaza bane, te tene eka mAsanuM laghu prAyazcita devuM joIe. te samaye tene evuM kahevuM joIe ke, kezara ne vAraMvAra ghuMTAI ghuTAIne pIsavAmAM Ave che, te paNa pattharanI mAphaka kaThera nahiM banatAM vadhu ne vadhu narama bane che. ghaNA ja AzcaryanI vAta che ke, tamane vAraMvAra samajAvavA chatAM paNa tame pramAdane choDatA nathI. kayuM kAraNa che te samajAtuM nathI ke tame tamAre pramAda choDatA nathI. AcArya tathA anya munidvArA traNavAra samajAvyA chatAM paNa je ziSya pramAdathI pAcho na haTe te tene te samaye saMghanI bahAra karavArUpa daMDa devo joIe. te samaya kadAca bIjAo dvArA samajAvavAthI athavA potAnI bhUla pote ja svIkArIne te gurU mahArAja samakSa evuM kahe ke, he guru mahArAja! mArA Aja sudhInA badhA aparAdha Apa mApha karo, have AgaLa huM AvuM nahi karuM. te samaye gurumahArAja tene evuM kahe ke juo pAna saDI javAthI bahAra kADhI pheMkI devAmAM na Ave te te jema bIjA pAnane saDAvI bagADI de che. te ja rIte tame paNa svayaM viniSTa banI mArA saMghanA bIjA sAdhuone paNa viniSTa banAvI deze. A khyAlathI tamane saMghathI bahAra karavAmAM Ave che. kadAca AgaLa evuM nahIM karo to saMghamAM rAkhavAmAM Avaze. A mATe tamane eka mahinAnuM gurU prAyazcitta ApavAmAM Ave che. uttarAdhyayana sUtra : 1 61 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAcanA dvAra ke viSayameM rAjA kA draSTAMta A viSayamAM eka rAjAne dAkhale A prakAre che- kaI eka rAjAnI AMkhamAM rega thayo, zaheramAM jeTalA vaidya hatA te saghaLAthI khUba prayatna purvaka IlAja karavAmAM AvyuM paraMtu teonA IlAjathI rAjAnI AMkhane roga maTaye nahIM. eka samaye tyAM bahAra gAmane eka vaidya A teNe rAjAnI pAse pahoMcI kahyuM ke, mahArAja ! mArI pAse evI goLIo che, je AMkhamAM AMjavAthI rogane bIlakula maTADe che paraMtu tene AMjavAthI eka ghaDI sudhI ghaNuM ja asahya vedanA thAya che. vedanA thavAthI Apa ApanA karmacArIo dvArA mane prANadaMDa devAnI AjJA na kare to huM ApanI AMkhomAM e goLIo AjavA IcchuM chuM. rAjAe vaidanI vAta sAMbhaLIne tene abhaya karavAnuM vacana ApyuM. vaidya paNa goLIeAne ghasIne rAjAnI AMkhamAM AMjI dIdhI jatAM ja rAjAnI AMkhomAM tIvratara duHsaha vedanA thavA lAgI, A vedanAthI vyAkuLa banI rAjAe tene mAravAnI AjJA ApI. karmAcArIoe tene rAjAne hitakArI mAnI eka jagyAe chupAvI dIdhuM ane mAryo nahIM. thoDA samaya pachI vedanA zAMnta thaI ane AMkho roga rahita banI. rAjAe prasanna thaIne te vaidyane yAda karyo tyAre karmacArIoe te vaidyane lAvIne hAjara karyo. rAjAe tene khUba AdarasatkAra karIne vidAya ApI. A dRSTAMtane sAra e cheke, rAjA mATe dusaha evI AMkhanI pIDAnuM guTikAnA aMjanathI zamana thayuM. pIDA ApanAra hovA chatAM paNa pariNAmamAM hitakAraka pariNAma AvyuM. A prakAra ziSyae paNa gurumahArAja dvArA pradatta smaraNAdika tIvra-kaThera hovA chatAM paNa aMte guNa karanAra sukhakAraka hovAthI ekAnta hitavidhAyaka ja hoya che kemake enAthI Aleka tathA paralokamAM AtmAnuM hita thAya che, ahita nahIM sAtamuM dvAra samApta thayuM che. sUtrArthakApaurvAparya nirUpaNa nAma kA AThavAM dvAra kA varNana have AThamuM dvAra kahevAmAM Ave che - sUtra tathA arthanA porvAparyadvAranuM nirUpaNa karavAmAM Ave che.- have ahiM e batAvavAmAM Ave che ke, pahelAM sUtra hoya che ke artha hoya che. utpAda,vyaya, ane dhrovya A lakSaNathI yukta arthe padArtha bane che. arthanuM e lakSaNa tIrthaMkara prabhue kahela che te arthane hadayamAM dhAraNa karIne gaNadhara dee sUtranI racanA karI che. mATe arthanI pAchaLa sUtra che, e siddhAMta uttarAdhyayana sUtra : 1 Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirdhArita banI jAya che. sUtra ANuM-laghu hoya che. tathA artha sUtranI apekSAthI mahAna hoya che, eka eka sUtranA anaMta artha thAya che. sUtrane aNue abhiprAyathI kahevAmAM Avela che ke, eka te te arthanA pazcAdbhAvi che, (pAchaLa thanArU) ane bIjuM te laghu hoya che, e aNu sUtranI sAthe arthane je vega che-saMbaMdha che tenuM nAma anuga che. prazna-pahele artha thAya che ane e pachI sUtra thAya che, te kahevuM ayukata che. kAraNa ke sUtra vagara artha thaI zake nahIM. A mATe samajavuM joIe ke pahelAM sUtra hoya che ane pachI artha thAya che. sUtra AdhAra che ane artha Adheya che. sUtramAM artha rahe che arthamAM sUtra nahIM. AdhAranA hevAthI ja Adheya rahI zake che tenA vagara nahIM. bIjuM arthanI apekSA je satrane aNuM kahevAmAM Avela che te paNa ThIka nathI. kAraNa ke, jovAmAM Ave che ke, eka ja peTImAM ghaNAM vastra rAkhavAmAM Ave che AthI te peTImAM bAdaratA Ave che, vastromAM nahIM, kema ke peTInA AdhArathI ja ghaNAM varo temAM samAI zake, evI rIte sthAnIya sUtramAM paNa ghaNuM artha pada rahyA kare che mATe ja sUtrane bAdara hovAne prasaMga prApta thAya che, arthane nahI. tema arthamAM mahattA paNa ekAntathI sthApita thatI nathI, jJAtA sUtranA prathama ukSiptajJAta nAmanA adhyayanamAM bhagavAne pharamAvyuM che ke, anukammA karavI joIe. A prakArane artha ghaNA sUtrothI varNavavAmAM Avela che tathA " ze suramA jJAte" arthAta A jJAtA sUtranA aDhAramA "saMsamAdArikA" nAmanA adhyayanamAM varNa, rUpa, baLa vagerenI vRddhi nimitte munie AhAra na karavuM joIe A artha ghaNuM sUtromAM varNavavAmAM Avela che. A mATe artha mahAna nathI paNa sUtra ja mahAna che A vAta jJAta thAya che. uttara-pahelAM sUtra hoya che pachI artha A kahevuM yukti yukta nathI, kAraNa ke arthanA vinA nizrA rahita sUtra thaI ja zakatuM nathI. kadAca te hoya che, te "navapUTT rAhimA" Adi vAkayanI mAphaka nirarthaka ane saMbaMdha vagaranuM hoya laukika zAstranA jANavAvALA paNa prathama arthane joIne sUtranI racanA karyA kare che. kema ke arthanA vagara sUtranI utpatti thatI nathI. kahyuM paNa che ke - atthaM bhAsai arihA, tameva suttIkareMti gnndhaarii| atthaM viNA ca suttaM, aNissiyaM kerisaM hoi // 1 // atthaM bhAsai arihA, suttaM guphaMti gaNaharA niunnaa| samaNassa hiyahAe, tato suttaM pavattaI // 2 // tIrthakara bhagavAna pahelA arthanI prarUpaNa kare che, ane eja arthane gaNadhara bhagavAna sUtranA rUpamAM mUke che. athenA vagara sUtra nizrArahita banIne uttarAdhyayana sUtra : 1 43 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazadADama Adi vAkayanI mAphaka kevaLa asaMbaddhita ane nirarthaka ja mAnavAmAM Ave che. ema kahevAmAM Ave ke peTInI mAphaka sUtra bAdara hoya che, tathA vastrAdikanI mAphaka artha aNuM hoya che te te kahevuM paNa ThIka nathI. kema ke, e piTInA keI eka vastramAM AvI aneka peTIo bAMdhI zakAya che. e ja rIte eka arthathI aneka sUtra racI zakAya che. A rIte vastranuM sthAnIya arthamAM mahatva Ave che. ane peTI sthAnIya sUtramAM atva ja ekAntathI arthamAM mahatva nathI evuM je kahevAmAM Avela che te paNa ThIka nathI. kemake, ukSiNa vagere adhyayanamAM je kahevAyela che te satyAnuM kaMpAdika rUpa artha te te adhyayana mAtrAnA ja che. arthAt temAM anukampAdi arthonI ja pradhAnatA che. ane ana kampAdi arthone ja siddha karela che. na ke avaziSTa badhA sUtrone. enA te enAthI bIjA ghaNA artho che. che A AThamuM dvAra saMpUrNa thayuM. te 8 ? sUtra artha evaM sUtrArtha meM yathottara prabalatA kA kathana nAma kA navamAM dvAra kA varNana sUtra, artha evaM sUtrArthamAM yattara prabaLatAnuM kathana navamAM dvAramAM kare che - dvAdazAMga bhaNe che ane je vaiyAvRtya kare che. (AcArya-upAdhyAyanI sevA kare che. ene kRtajJAnAvaraNIya karmonI mahAnirjarA thAya che. tathA navA bIjA karmone baMdha paNa thatuM nathI. kone kevI nirjarA thAya che? A vAtane spaSTa karavAmAM Ave che. - sUtra ane arthane bhaNavAvALAne yathettara mahAnirjarA thAya che. Avazyaka sUtrathI laI 14 pUrva sudhInAM Agama sUtra che, jenA dvArA uttarottara mahAnirjarA thAya che. matalaba keI muni Avazyaka sUtrane jANavAvALAnI viyAvRtti (sevA) kare che ane koI bIjA dazavaikAlika sUtrane jANavAvALAnI vaiyAvRtti (sevA) kare che. te emAM Avazyaka sUtrane jANavAvALAnI vaiyAvRtti karavAvALAnI nijerAne badale je dazavaikAlikanA bhaNAvanAranI vaiyAvRtti karavAvALA che, ene mahAnirjarA thAya che. kemake, Avazyaka sUtra purI rIte zIkhI lenArane ja adhikAra dazavaikAlikasUtranA adhyayanane hoya che. A rIte nIce nIcenAM zratane dhAraNa karavAvALAnI viyAvRtti karanArane nirjarAnI apekSA je upara uparanAM zratane dhAraNa karavAvALA che enI vaiyAvRti karanAranI nirjarA yattara adhika adhikatara thAya che. A rIte je terapUrvanA dhAraka che emanI je vaiyAvRtti kare che. ene jeTalI nirjarA thAya enI apekSA je caudapUrvanA dhAraka che enI vaiyAvRtti karavAvALAne mahAniza thAya che. AvI ja rIte arthamAM paNa samajavuM joIe. je Avazyaka sUtranA arthanA pADI che, enI vaiyAvRti karanAranI jeTalI nirjarA thAya enI apekSA je dazavaikAlika sUtranA arthanA pAThI che emanI vaiyAvRtti karavAvALAnI nirjarA adhikatara thAya che. e ja rIte pahelAnI mAphaka arthanA viSayamAM samajI levuM joIe. je rIte sUtramAM uttarottara mahAnirjarA kahI che eja uttarAdhyayana sUtra : 1 14 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rIte arthamAM uttarAttara mahAnirjarA samajavI joie. adharonI vaiyAvRtti karavAvALAmAM nizIthasUtra, bRhatkalpasUtra ane vyavahArasUtranA a dharAnI vaiyAvRtti karavAvALAne mahAnirjarA thAya che. tathA dvAdazAMgInA pAThInI vaiyAvRtti karanAra mahAnirjarA kare che. zeSa arthanI apekSA cheda sUtranA arthamAM adhi katA kema kahevAmAM AvI che, enuM samAdhAna A prakAranuM che.-jo koI sAdhu pote grahaNa karelA cAritrathI skhalita thaI jAya che. to enI zuddhi chedazrutanA athathI thAya che. A mATe avaziSTa-samasta arthAnI apekSA chedazrutAnA atha adhika kahevAyela che. sUtranuM, aMnuM tathA yugapat sUtrAnuM adhyayana karavAthI yatheAttara adhika adhika nirjarA thAya che. sUtranI apekSA atha mahAna hoya che. AmAM e kAraNa che ke, je rIte ghara banAvavAmAM pANA lAkaDAM vagere sAdhana che, ane tenA saMgrahuM karavAmAM Ave che tyAre ja ghara ane che e ja rIte anu anusa`dhAna thAya che, tyAre gaNadhara bhagavAna sUtranI racanA kare che. AthI sUtranI apekSAe arthamAM pradhAnatA Ave che, tathA-sUtra gaNadharAe kahela che, ane atha prabhu dvArA prarUpita thayela che. A kAraNe paNa arthamAM pradhAnatA Ave che. kahyu paNa che.-artha tI kara prabhunA sthAnApanna che kemake, tIrthaMkara ja arthanI prarUpaNA kare che. sUtra gaNudharanAM sthAnApanna che kemake, te emanA dvArA prathita thAya che. athathI ja sUtra utpanna thAya che AthI artha ja pradhAna che. sUtranI apekSA ane arthanI apekSA sUtrA kaI rIte pradhAna hoya che, te vAta draSTAMta dvArA spaSTa karavAmAM Ave che.---jema-tAjuM dahIM mIThuM hoya che, ane dahIMthI sAkara mIThI hoya che, jyAre e banne ne eka bIjA sAthe meLavavAmAM Ave che tyAre enAthI zrIkhaMDa nAmanA eka apUrva madhura padArtha ane che, jenA svAda na dahIM jevA hoya che ane na tA sAkara jevA, paraMtu A bannethI judI ja jAtane svAda hoya che. AvIja rIte sUtra ane artha e banne jyAre sammilita hoya che, tyAre enAthI samasta bhAvAnu-padArthInA svarUpanuM jJAna thavA lAge che. je na kevaLa sUtrathI sAdhya che ane na kevaLa athI. enAthI viziSTa bhAvAnI arthAt -adhyavasAyeAnI viziSTa zuddhi thAya che. A mATe sUtra ane artha A bannenI apekSA tadubhaya pradhAna kahevAmAM Avela che. ane eja mATe kevaLa sUtra dhArI athavA kevaLa aMdhArInI apekSA tadubhayadhArInI sevA karavAvALAnI mahAnirA thAya che. A rIte tevIsamI gAthAne atha saMkSepathI saMpUrNa thayA. vistArathI artha anya zAstrAthI samajavA joI e. 5 23 // navamuM dvAra saMpUrNa uttarAdhyayana sUtra H 1 65 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niravadha bhASaNavidhi ziSyanA vacanavinayanA viSayamAM sUtrakAra samajAvatAM kahe che ke-musa. ItyAdi anvayAtha----mityumutraM ti-mikSuH mRSAddiva bhikSu-sAdhunuM kanya che ke te mRSAvAdanA parityAga karI de. mRSAvAda sakSepathI e prakAre che. eka laukika ane bIjo leAkeAttara A ane dravya, kSetra, kALa ane bhAvathI cAra prakAranA che. viparIta dravyanuM kahevuM e dravyathI laukika mRSAvAda che, jema gAyane gheADA kahevA, nAzA bIjAnA kSetrane pAtAnuM kSetra banAvavu te kSetranI apekSA mRSAvAda che ArA savArane madhyAna kALa kahevA e kALanI apekSA mRSAvAda che. ghaNA je krodhAdika kaSAya nimitta bane che, te bhAvanI apekSA mRSAvAda kahevAya che. AjA te paNa cAra prakArathI che. jema krodhanAM AvezamAM AvIne putra kahe che ke A mArA pitA nathI athavA je samaya pitA krodhita ane chete vakhate te kahe che ke, A mAro putra nathI, A saghaLAM kathana bhAvanI apekSA mRSAvAda che (1) mana kaSAyanA vazavita banIne evuM kahevuM ke jo huM na houM te| A kuTuMbanu' bharaNu pASaNu kANu kare. (2) mAyAnA vazamAM AvIne je ema kahe che ke A vastu mArI nathI paNa bIjAnI che. matalaba AnI e che ke, jyAre kAI rAjAnA karmAcArI, kara vasula mATe Ave ane tenA puchavAthI kAI vepArI peAtAnI vastu hAvA chatAM mAyA vaza banI peAtAnI na hovAnuM kahI khIjAnI hovAnu khatAve(3) leAbhanA vaza banIne je jI u' vacana ekalavAmAM Ave che te lAbha kaSAyanI apekSA mRSAvAda che. jema-vepArI leAka grAhakAne ema kaheche ke, bhAI jeTalI kiMmate A vastu mArA gharamAM paDela che teja kimane huM tamAne ApuM chuM, kAMI paNa naphe leteA nathI. (4) A lokika sRSAvAda che. cAra prakAranA leAkeAttara mRSAvAda A prakAre che, jIvane ajIva kahevuM, ajIvane jIva kahevA, e dravyanI apekSA mRSAvAda che. (1) bharata kSetrane airAvatakSetra kahevu ane airAvata kSetrane bharatakSetra kahevu te kSetranI apekSA leAkeAttara mRSAvAda che. (2) utsarpiNI kALane avasarpiNI kALa kahevA athavA avasarpiNI kALane utsarpiNI kALa kahevA e kALanI apekSA leAkeAttara mRSA vAda che. (3) bhAvathI leAkeAttara mRSAvAda krodhAdika kaSAyane laI cAra che. guru kAI nimitte jyAre ziSya pratye krodhita ane che tyAre te kahevA lAge che ke tuM mAro ziSya nathI, ziSya paNa krodhanA AvezamAM AvI jAya che, tyAre te paNa peAtAnA gurune kahevA lAge che ke Apa mArA guru nathI. A krodhanI apekSA leAkeAttara bhAva mRSAvAda che. (1) huM ja gacchanI dhurA dhAraNa karavAmAM samartha chuM athavA huM ja sAdhuonA nirvADhuka chuM. A prakAre kahevu e mAna kaSAyanI apekSA leAkeAttara bhAva mRSAvAda che. (2) je samaya ziSya jyAre adhA prakAranA uttarAdhyayana sUtra H 1 66 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaI aticAra lagADI le che te guru mahArAja ene pUche che ke, zuM tane aticAra lAge che, tyAre ziSya mAyA kaSAyanuM avalaMbana karI kahe che ke meM kaI aticAra lagADela nathI. A prakAranuM e ziSyanuM kathana mAyA kaSAyanI apekSA lokettara bhAva mRSAvAda. (3) je vastra pAtrAdika akalpanIya che emAM e mArA mATe kapanIya che ema kahevuM te loka kaSAyanI apekSA lekottara maSAvAda che. athavA-mRSAvAda e anya prakArethI paNa cAra bheda vALA che. 1 sadbhAvane pratiSedha, 2 asadbhAvanuM uddabhAvana, 3 arthAntara, 4 gaha. AtmA nathI, puNya ane pApa nathI, A prakAranuM sAcA arthanuM apalAyaka vacana saMbhAva pratiSedha mRSAvAda che. 1. AtmA sarva vyApaka che, athavA syAmAka cakhAnA je AtmA che, A prakAranuM asat arthanuM uddabhAvaka vacana asaddabhAvanuM ubhAva na 35 bIjuM mRSAvAda che. 2. gAyanA viSayamAM evuM kahevuM ke te ghaDo che. A prakAre arthAntaranuM kathana vacana trIjo arthAntara nAmane mRSAvAda che. 3. gaha traNa prakAranI che. sAvadya vyApAra pravartinI, apriyA ane Akroza rUpA kSetrane joIne ItyAdika sAvadha vyApAramAM pravartana karAvanAra vacana gahane prathama bheda che. kANAne kANe kahe e gahane bIjo prakAra che "are kulhAnA putra ItyAdi vacana gahane trIjo prakAra che. kodha, mAna, mAyA; lAbha, hAsya, bhaya, lajajA kIDA, rati, arati, dAkSiNya, mAtsarya ane viSAda Adi nimittone mRSAvAdamAM manuSyanI pravRti thAya che. je satya vacanathI bIjAone pIDA upaje evuM satya vacana paNa mRSAvAdamAM aMtahita jANavuM joIe mRSAvAdamAM eneka deSa che. jevI rIte kahyuM che ke "dharmadAnivizvANo dArthathasataM tathA asatyabhASiNAM nindA durgatizcopajAyate // 1 // " mRSAvAdathI dharmanI kSatI thAya che, lokono vizvAsa uThI jAya che, deha ane dhanano nAza thAya che, je asatya bhASI hoya che tenI aneka prakArathI A lekamAM niMdA thAya che, ane paralokamAM tene durgatinI prApti thAya che. avadhAraNAtmaka nizcayakArI bhASA belavI e paNa eka asatyano prakAra che. jema-jaIzaja, karIzaja' athavA-"jaIza-karIza A prakAranI bhASA mRSAvAdamAM e mATe samAya jAya ke,- gra pariciMtija vanna paribAmarU nA jevA vihivasayANa jIyANaM muhuttamettaM bahuvigdhaM // 1 // balavAvALe vicAre che kAMI ane bane che kAMI, manamAM avadhArIta vAtanI pUrti thatI nathI kemake, karmavaza vartI chane eka ghaDImAM paNa aneka vidana utpanna thAya che. athavA-"avadhAraNa" zabdano artha ava badhajanaka paNa che. ava badhajanaka bhASA 1 satyA, 2 mRSA, 3 satyAmRSA ane 4 asatyAmRSAnA bhedathI cAra prakAranI che. dezakALAdikanI apekSA jemAM koI prakArane uttarAdhyayana sUtra : 1 17 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ visaMvAda na AvI zake ane vastunuM ja svarUpa che tene tevA prakArathI kahevAvALI bhASA satya bhASA che A bhASAthI mokSAbhilASI mokSa mArganI ArA. dhanA kare che. jema AtmA che ane te sarvathA nitya nathI tema sarvathA anitya paNa nathI. paraMtu kathaMcita nityAnityAtmaka che. A rIte aneka dharma viziSTa vastunuM kathana karavAvALI bhASA A kaTimAM parigaNIta thAya che (1) je bhASA virAdhinI che vastunA viparIta svarUpane pratipAdana karavAvALI che. te mRSA bhASA che. ene belanAra prANI kadI paNa mukti mAgane ArAdhaka banI zakatuM nathI. A prakAranI bhASAmAM sadA sarvajJa matathI pratikULatA rahyA kare che. jema-AtmA nathI, athavA che te paNa te sarvathA nitya che yA sarvathA anitya che, athavA je cAra nathI ene "A cora che" ema kahevuM, je bhASA satya paNa hoya paraMtu je enAthI bIjAne pIDA thatI hoya to te paNa A mRSAvAdamAM saMmmilita jANavI joIe. (2) je bhASA ArAdhanI paNa hoya ane virAdhanI paNa hoya te satyAmRSA bhASA che. satyabhASAnuM nAma ArAdheinI che ane mRSA bhASAnuM nAma virAdhinI che. A baMne svarUpavALI je bhASA che te satyAmRSA bhASA che. jema evuM kahevuM ke, Aja A gAmamAM 10 bALaka janmyAM che. koI gAmamAM pAMca ja bALaka janmyAM hatAM. tyAre evuM kahevuM satyAmRSA svarUpa A mATe che ke, dazanA kahevAmAM pAMcane aMtarbhAva te thaI ja jAya che. AthI ATalA aMzanI apekSA A vacana satya che paraMtu dasa bALaka janmyAM nathI eTalA aMze e mRSA che. athavA ema kahevuM ke huM "kAle tamane so rUpIyA ApIza, " AmAM so na ApatAM je 50 rUpIyA paNa Ave to A prakAranA vyavahAramAM lekamAM asatya bolanAra tarIkenI gaNanA nathI thatI, jeTalo bhAga ApavAmAM na AvyA eTalA puratI emAM asatyatA Ave che, paNa jo e bIlakula na deta te e bhASA aSAmAM ja aMtabhUta banI jAta. (3) je na satya che ane na asatya che evI bhASAnuM nAma asatyAmRSA-arthAta vyavahAra bhASA che. (4) AmAM prathama ane cothI bhASA bolavA gya che. jethI je asatyAmRSA bhASA che, tene AmaMtraNa Adi bhedathI aneka prakAranI kahevAmAM Ave che. A viSayane bhagavAne bhagavatI sUtramAM kahela che- ahaM bhate AsaissAmo saissAmo cidvissAmo nisIissAmo tuyhissaamo| AmaMtaNi ANavaNI, jAyaNi taha pucchaNI ya pnnnnvnnii| paJcakkhANI bhAsA, bhAsA icchANu lomAya // 1 // aNabhiggahiyA bhAsA, bhAsA ya abhiggahami boddhavyA / saMsayakaraNI bhAsA, voyaDamavvoyaDA ceva // 2 // pannavaNI NaM esA, na esA bhAsA mosA ? / uttarAdhyayana sUtra : 1 2: 1 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ niravadha bhASA kA bheda haMtA goyamA ! AsaislAmo taMceva0 jAva na esA bhAsA mosA (bha. 10za. 3u. 403 sUtra) bhagavAna mahAvIrane gautama pUche che ke he bhagavAna ! ame suizu, vadhuM suIzuM, ubhA rahizuM, besaNuM, karavaTa khalajI, ityAdika bhASA tathA Ama traNI Adi bhASA zuM prajJApanI bhASA che ? A bhASA mRSA nathI? AmatraNI Adi bhASAonAM nAma A che-1 AmantraNI 2 AjJApanI 3 yAcanI 4 pracchanI 5 prajJApanI 6 pratyAkhyAnI 7 icchAnuleAmA 8 anabhigrahItA 9 abhigRhItA, 10 saMzayakaraNI, 11 vyAkRtA, 12 abhyAkRtA. A prakAre gautama svAmInA puchavAthI bhagavAna uttara de che ke hai gautama pUrNAMkata prakAranI bhASA prajJA5nIbhASA che paraMtu A bhASA mRSA nathI. Ama traNI vagere bhASAonA atha kahe che. ,, amantraNI--he sAdheA ! ItyAdi ! A kaI vastunI avidhAyaka ane aniSedhaka hAvAthI,tathA satyAdi bhASAtrayanA lakSaNathI rahita hAvAthI asatyAkrRSA svarUpa vyava hAra bhASA che. 1 AjJApanI-bIjAne kAya mAM pravRtta karAvavAvALI bhASA AjJApanI bhASA che. jema-A kA, A na karA, ItyAdi ! A bhASA nirdiSTakA mAM pravartI ka hAvAthI tathA nirdoSa vivakSAnA sadbhAvathI asatyAsRSA svarUpa che. 2 yAcanI-" bhikSAdo " A prakAranI yAcanA svarUpa bhASA yAcanIbhASA che. 3 pracchanIavijJAta, arthAt jANyA vagaranA viSayanI athavA "sa Mdigdha arthAt-sa Mdehayukata viSayane jANavA mATe je pUchavuM te puni bhASA che. 4 prajJApanI-ziSyane upadeza ApavA svarUpa je bhASA heAya che te jenAthI tene atha nA avamedha thAya che. enuM nAma prajJApanIbhASA che jema" je hiMsAmAM pravRtta ane che te anaMta duHkhanA bhAgI thAya che " athavA je prANI vadhathI dUra rahe che te bhavAbhavamAM dIrghAyu bhAgave che tathA zarIre nigI rahe che. 5 kahyu` che ke-- 66 pANihAu niyattA, havaMti dIhAu yA arogA ya / isa marUM padmattA, avaLI vIyarAdi ka ', II pratyAkhyAnI--guru mahArAjanI pAse yAcanA karanAra ziSyane mATe je niSedhAtmaka bhASAnA prayatra hAya che te pratyAkhyAnI bhASA che. jema-maryAdAthI atirikata vastra ane pAtranI yAcanA karanAra ziSyane guru mahArAja kahe che ke maryAdAthI vadhu vastra ane pAtra devAmAM AvatuM nathI. (6) ItyAdi ! IcchAnulAmA uttarAdhyayana sUtra H 1 69 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pratipAdana karavAvALAnI arthAt-prerakanI IcchAne anukuLa je bhASA bolAya che te IcchAnulomA" bhASA che. jema-kaI kaIne kaI zubha kAryamAM preraNA kare tyAre kahe ke ThIka che. e mArI paNa abhilASA che athavA-koI zubha kAryane prAraMbha karatAM koIne pUche che te kahe ke-karo e mane paNa pasaMda che. athavA koI ema kahe ke huM sAdhunI pAse jaI rahyo chuM te sAMbhaLanAra kahe ke, sArUM jAva. 7 anabhigrahitA-arthazunya -"Ditya visthAdi " zabda bole athavA jemAM kaI eka arthane nizcaya na hoya, jema-ghaNAM kAmo upasthita thatAM koI bIjAne jyAre e pUche che ke, kahe huM A vakhate kayuM kAma karuM, te te kahe che ke, je tamane rUce te karo. A prakAranI bhASAnuM nAma anabhigRhitA bhASA che. 8 abhigRhItAarthanuM lakSa karIne je bhASAno prayoga karavAmAM Ave che te "abhigrahitA bhASA che. jema-"A vastra pAtrAdika dharmanAM upakaraNa che" athavA "A samaye A karavuM joIe, A na karavuM joIe." 9 saMzayakaraNa-je bhASAthI sAMbhaLanArane aneka arthone AbhAsa thavA lAge te bhASAnuM nAma saMzayakaraNI bhASA che. jema keIe kahyuM ke -"siMdhava lAo" A siva zabda puruSa mIThuM ane ghoDArUpa arthano pratipAdaka che. AthI sAMbhaLavAvALAne prakaraNAdinA abhAvamAM saMzayajanaka bane che. e mATe prakaraNa samajIne A bhASA bolavAmAM doSa nathI kemake, te vyavahArU bhASA che. 10 vyAkRtA-jene artha spaSTa thAya che te vyAkRta bhASA che. jema-"ahiMsA sarva prakArathI kalyANa karavAvALI che." 11 avyakatA ati gaMbhIra zabdArthavALI bhASA avyAkRta bhASA che. athavA-je avyakata akSarathI yukata hoya che te bhASA avyAkRta bhASA che. jema- saMyata-sya mahatpApaM pratikramaNA karmaNA pratikramaNa karmathI saMyatane moTuM bhAre pApa lAge che, ahiM jyAre "ca" ne kriyApada mAnavAmAM Ave tyAre ene artha e thAya che ke, he saMyata ! pratikamaNa karmathI tame tamArAM pApo kSaya kare. A badha jaladI thaI zakatuM nathI. AthI Ane avyAkRta bhASA kahevAmAM Ave che. athavA bALakanI bhASAne avyAkRta bhASA kahevAmAM Ave che. 12 A badhI bhASA prajJApanI che. A prajJApanI bhASA mRSA svarUpanI nathI. prazna karanAranA kahevAno matalaba e che ke, jyAre ema kahevAmAM Ave che ke, " ame suIe chIe" A kathanamAM "huM suuM chuM" A eka vacananA prayogamAM bahu vacanane prayoga karavAmAM Avela che. jema ekane aneka kahevAvALI bhASA ayathArtha mAnavAmAM Ave che e rIte paNa ayathArtha mAnavI joIe. A rIte AmantraNa bhASAo paNa satya bhASAnI jema arthamAM niyata nathI kemake, enAmAM vidhi ane pratiSedhanI bedhakatAne abhAva che. A mATe e saMdeha thAya che, e belavAne yogya che, uttarAdhyayana sUtra : 1 SO Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ athavA nathI e prakAranI AzaMkAnA A uttara che ke, " dvrArAcikhyAma, " ityAdika bhASAe nizcayAtmaka nathI. ane nizcayAtmaka tyAre ja mAnavAmAM Ave ke jyAre enI sAthe nizcayAtmaka zabdanA prayoga karavAmAM Avela hoya jema bAciyAma, yayiAmane va-A prakAranI nizcayAtmaka bhASAmAM ke je bhaviSyat kALane viSaya karavAvALI hAya aMtarAya karmanA uddayathI tenA arthanI pUrtinI nizcitatA sa Mdigdha rahe che. AthI te bhASA mRSAvAta rUpa mAnavAmAM Ave che. " AyinyAmade' ItyAdi bhASAmAM te kahenArane suvAnI kriyA karavAnA bhAva ja phakata rahela che. AthI e apekSAthI te satya ja che. A ja ane manamAM rAkhI munirAja bhaviSyakALanA atha mAM bhAva zabdanA prayAga kare che. jema-- kAle svAdhyAya karavAnA bhAva che' karavAnA bhAva che '' ItyAdi ! eka vacanamAM paNa vyAkaraNa siddhAMtanI anusAra bahu vacananA prayAga thaI jAya che, AthI e batAvAyuM che ke, peAtAnAmAM ane guru mahArAjamAM bahu vacananA prayAga karavA nirdoSa che. A mATe ekamAM paNa bahuvacanAntarUpathI prayukata bhASA prajJApanI bhASA ja che. A rIte AmatraNI Adi bhASAe paNa je niravadya purUSAnI sAdhaka hAya che te prajJApanI ja che. jema--" he sAdheA !" A karI, A na karI," ItyAdi! 66 athavA tapasyA sAvadha bhASaNa bolane kA niSedha sAvadya--kanI anumeAdanA Adi karavI e bhASA doSa che. A prakAre karkaza ane kaThAra zabdanuM uccAraNa karavuM Adi paNa mRSAbhASAmAM ja antahita che. mAyA zakhsa upalakSaNa che A mATe krodhAdika kaSAyanA viSayamAM paNa samajavuM joIe. kemake, kaSAyanA AvezathI ja mRSAbhASaNa thAya che. tenA tyAgathI mRSA bhASAnA tyAga thAya che. AthI bhASAdoSa ane mAyAnA sadAkALa parityAga karI devA joI e. (24) na haveTM ItyAdi-- annayA --puddo sAvaI na have --pravruH sAvaca' na ven--kAInA puchavAthI pApayukata sAvadya vacana beAlavuM joI e nahI. na niSTha' na mammayaM-na nirtha namamAM nirarthaka vacana khelavuM na joI ane mama uddhAraka vacana beAlavu' na joI e. apaNaTThA paraTThAvA ubhayassaMtareNa vAsAvajjaM na laveja AtmArtha parArtha vA ubhayasyAntareNa vA sAvadyaM na lapet potAnA nimitta athavA khIjAnA nimitta tathA arasaparasanA nimitta ane vagara prayAjana (vya) sAvadya vacana na meAlavAM joI e. - kemake, sAvadya vacana rAga dveza Adi duSNeAnu nidhAna che, samasta Azravonu kAraNa che, AtmasamAdhirUpa caMdramAnuM gratuNu grasita karavAmAM rAhu samAna che, guNurUpa vRkSane jaDathI ukheDavAmAM pracaMDa jhaMjhAvAta samAna che, tathA uttarAdhyayana sUtra H 1 71 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaSAyarUpa viSa lattAone vadhAranAra che, SaT jIvanIkAyAnuM upamA~na karanAra che. sAvadya vacana belavAthI zuM anatha thAya che, te AdraSTAMta dvArA spaSTa karavAmAM Ave che-- sAvadha bhASaNa ke viSayameM azvapati kA draSTAMta eka azvapati hatA, je niravadya bhASA eTalavAmAM abhinna hatA. te eka lAkha rUpIyAnI kiMmatanA potAnA gheADAne vecavA mATe koI eka nagaramAM gayA tyAM paheAMcatAM ja tenA hAthamAMthI te gheADA chuTIne bhAgI gayeA, bhAgI rahelA te gheADA pAchaLa tene hAtha karavA te khUba doDayA chatAM pakaDI zakA nahIM. jyAre te doDatAM doDatAM thAkI gaye tyAre krodhanA AvezamAM AvI eNe eka purUSa, ke je hAthamAM daDA laIne tenI sAme AvI rahyo hatA ane te bhASAnA doSathI ajANa hatA, tene kahyuM ke he bhAI ! A gheADA je bhAgI rahyo che tene mAre. A prakAre e azvapatinA kahevAthI pelA mANase eka daDA gheADAne evA mA ke je ma sthAnamAM lAgavAthI tenA prahAranA kAraNe gheADA eja vakhate marI gayA. jyAre azvapatie peAtAnA gheADAne maraNa pAmeleA joyA tyAre te mAranArane pakaDI nyAyAlamAM laI gayA, nyAyAyadhIzanI sAme tenA upara Azapa lagAvavAnA bhAvathI teNe kahyu ke, A mANase mArA eka lAkha rUpIyAnI kiMmatanA gheADAne daMDAnA prahArathI mArI nAkhela che. A sAMbhaLIne nyAyAdhIze kahyuM ThIka che, paraMtu AnA sAkSI keNu che te kahe. azvapatie kahyu ke, sAheba ! tenA putra ja mArA A viSayamAM sAkSI che. nyAyAdhIze tenA putrane pUchyuM tyAre putre kahyuM ke, A azvapatie peAte ja mArA pitAne gheADAne mAravAnuM kahyuM hatuM . AthI mArA pitAe daDAnA prahArathI tenA gheADAne mArela che. A prakAre sAkSInuM bhASaNa sAMbhaLI nyAyAdhIze manamAM vicAra karyo ke gheADAnA A svAmI bhASA doSathI anabhijJa che tevuM jaNAya che, A mATe teNe mA, mAre ! ema kahela che. Ama kahevAnA abhiprAya kevaLa te samaya eTalA ja hatA ke, daDAnA bhaya dekhADI te gheADAne pAche pheravI de. A prakAranA vicAra karI sAvadya bhASAbhASI te azvasvAmIne nyAyAdhIze kahyu Ane zuM aparAdha che, aparAdha tA tAaAja che, je teM mArA, mAre ! A prakAranI sAvadya bhASA dvArA tane mAravA mATe utsAhita banAvye tenuM A phaLa che, have pachI e vAta dhyAnamAM rAkhA ke A prakAranI sAvadha bhASA belavAmAM na Ave. uttarAdhyayana sUtra H 1 72 Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nirarthaka bhASaNa bolane kA niSedha aura usa viSayoM draSTAMta AjaprakAre--nika bhASA paNa na khelavI joIe. je bhASAne kAI artha na thatA hoya evI bhASAne prayoga karavA e niraka batAvavAmAM Avela che. jema-- " eSa baMdhyA suto yAti va puSpa kRta zekharaH / mRgatRSNAmbhasi snAtaH zazazrRMga dhanurdharaH // " A vadhyAputra jaI rahyo che, tenA mAthA upara AkAzanA puSponI mALA che, tathA eNe mRgatRSNAnA jaLamAM snAna karela che, enA hAthamAM sasalAnA zIMganuM dhanuSya che, A prakAranAM vacana nirarthaka hAya che, kemake, na tA vadhyA aine putra hAya che, na AkAzanu kAI puSpa hAya che, mRgatRSNArUpa jaLa na natA kAI bhAvAtmaka padArtha che, ane na te sasalAnA ziMga keI vastu che. niraka vacana agni mAphka saghaLA guNAne bhasma karavAvALA sadbhUta ane apalApaka ane mithyA artha karavAvALA paheAya che. AvA prayAgathI prayAkatA bhavATavImAM ja bhramaNa karatA rahe che. aneka prakAranA vikalpAnA tAMtA AvA niraka vacanAthI AtmAmAM uddabhavatA rahe che, vairAgyarUpI latAnA e vinAzaka tathA vivekarUpI caMdramAnuM AcchAdana karanAra mAnyA gayA che. A viSayamAM A prakAre draSTAMta che. koI eka rAjA hatA, je vastInuM nirmANa karyo karatA hatA, te hAvA chatAM na hatA, teNe pAtanI geramojudagI avasthAmAM traNa gAmeAnI racanA karI e gAmAne tyAMnA rahevAsIone tyAMthI kADhI mukI ujjaDa banAvI dIdhAM. eka e mATe ujjaDa hatuM ke tyAM keAI vastI ja na hatI. je gAma leAkeAnA nivAsathI vihIna hatuM temAM traNa kuMbhAra rahetA hatA, jemAM e mUrkha hatA ane eka vAsaNa manAvavAnI kaLAmAM nipuNu hatA, paraMtu te vAsaNa banAvatA na hatA. je vAsaNa banAvanAra na hate', teNe traNa vAsaNa banAvyAM. e kuTelAM ane eka evuM ke je joDAtu na hatu. arthAt kapAlamALA jenI judI judI hatI, emAM traNa cAkhA pakavavAmAM AvyA, jemAM e ceAkhA kAcA rahyA ane eka ceAkheA caDayA nahI--enAthI traNa brAmhaNeAne bhejana karAvavAmAM AvyuM, be brAhmaNa tA bhukhyA rahyA ane eke khAdhu' nahI. A rIte A kathAmAM kevaLa tiraka zabdone ja prayAga thayA che. A prakAranAM nirarthaka vacana na khelavAM joIe. uttarAdhyayana sUtra H 1 73 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArmika bhASaNa bolanekA niSedha aura dhanagupta zreSTi kA draSTAMta jenAthI bIjAnA marmanuM uddaghATana thAya evAM vacana paNa na bolavAM joIe je marmoddhATaka vacana hoya che, te jema bANa hRdayamAM AghAta pahoMcADe che eja rIte AghAta pahoMcADe che. vajanA AghAtathI je rIte mUchI AvI jAya che, e ja rIte AvA vacanathI paNa prANI mUcchita thaI jAya che. AvAM vacane haMmezAM prezarUpI agnine pragaTa karatAM rahe che ane zoka paraMparAne uttejana karanAra nivaDe che. AnA sadubhAvamAM cAritrane sarvathA vinAza thata rahe che. guNa samUhane saMhAra karIne e vacane prANIne naraka ane nidAdi kanA duHkharUpI khADAmAM pADe che. jema tIkSaNa dhAravALI taravAra haraeka vastunuM chedana bhedana kare che eja rIte mArmika vacana paNa prANunA marmasthAnanuM chedana bhedana kare che. A viSayamAM A prakAranuM dRSTAMta che. - kaI eka dhanagupta nAme zeTha hatA, eNe eka divasa potAnI strIne kahyuM ke, he priye ! huM dhana kamAvA mATe paradeza javA IcchuM chuM. sAMbhaLIne teNe kahyuM, ke he nAtha! Apa mane paNa sAthe letA jAva, strInI vAta sAMbhaLI dhanagupta zeThe tene pitAnI sAthe cAlavAnI anumati ApI. dhanagupta strIne sAthe laI paradeza javA nIkaLyA cAlatAM cAlatAM mAgamAM tenA sasarAnuM gAma AvyuM. te tyAM gAma bahAra eka kuvA pAse ArAma karavA rokAyA. e samaye tenI strIe vicAra karyo ke, "zeTha paradeza jAya che ane huM paNa temanI sAthe jAuM chuM paradezamAM aneka prakAranA dukhe prANIyoe sahana karavo paDe che, huM e dukhane kema karIne sahana karI zakIza " e vicAra karI teNe potAnA pati dhanaguptane kahyuM ke, he prANanAtha ! mane atyAre khUba ja tarasa lAgI che, pati pANI levA mATe jyAM kuvA para pahoMcyA, ane pANI bharavA lAgyA ke eTalAmAM tenI strIe pAchaLathI AvIne tene dhakko mArI kuvAmAM haDaselI dIdho. A pachI te pitAnA piyara pahoMcI ane tyAM jaI kahevA lAgI ke, he pitA ! tamArA jamAI kahyA vagara koNa jANe kema gherathI cAlyA gayA che, meM ghaNI tapAsa karAvI chatAM haju sudhI tenI keI bhALa maLI nathI. mATe huM tamArI pAse AvI chuM. uttarAdhyayana sUtra : 1 74 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanagupta kuvAmAM paDaze ke, bhAgyavaza kuvAnI bhIMtamAM tenI pAse ja eka patthara caTADele najare paDaye je bhIMtathI thoDe bahAra nikaLela hate. kuvAmAM paDatAMnI sAthe ja dhanagupta te patthara pakaDI lIdhe jyAre pANI bharavAvALA kuvA upara pANI bharavA AvyAM tyAre temaNe dhanaguptane kuvAmAMthI bahAra kADhaya. svastha banI kAMI paNa bolyA sivAya te paheza javA cAlI nikaLe tyAM pahoMcI te pUrNa kamanA udayathI khUba dhana kamAya. khUba dhana kamAI te potAne ghera AvavA nikaLyo, rastAmAM sAsarAnuM gAma AvyuM tyAre te sAsarAne ghera pahoMcyo. patnie patine joI AnaMda manAvyo. tyAMthI e pitAnI strIne laIne pitAne gAma pitAne ghera pahoMcyA. samaya jatAM e dhanaguptane tyAM eka putra thayo, samaya upara tenAM lagna karyA vahu ghera AvI, rahetAM rahetAM sAsu ane vahu vacce vikhavAda thavA lAgyA, vahae sAsune dabAvavA mATe tenAM gupta chidronAM anveSaNa karavAne prAraMbha karI dIdhe. eka divasa dhanagupta pitAnA raMgabhavanamAM besI bhajana karI rahela hate ane tenI strI paMkhAthI tene havA nAkhI rahI hatI e vakhate dhanaguptanA caherA upara makAnanI chatanA kANAmAMthI sUryanAM kiraNe akasmAta paDavA lAgyAM tenI strIe jevuM A joyuM ke turata ja eNe "patine tApa na lAge" evA khyAlathI pitAnA baMne hAthanI hatheLIone sUryanA e kiraNonI ADe dharI dIdhI. AthI ghanaguptanA caherA upara paDatA kiraNene tApa aTakI gaye, mukha upara hatheLIonI chAyA thaI gaI strI taraphathI A rIte karavAmAM AvelI sevA joIne dhanaguptane pahelAMne kuvAvALo prasaMga yAda AvI gayA, dhanagute vicAra ka, juo ! jeNe mane pahelAM kuvAmAM nAkhI dIdhuM hatuM te have mane sUryanA kiraNane tApa na lAge evA khyAlathI e saMtApanuM nivAraNa karI rahI che. A vicArathI dhanaguptane jarA hasavuM AvyuM. dhanaguptane akasmAt hasatAM tenI putra vadhue joI lIdhela, AthI e potAnA pati pAse jaI kahevA lAgI kehe nAtha ! Aja meM tamArA pitAne sAsujI sAme hasatA joyA. te Apa e batAve te temanA akAraNa hasavAnuM zuM kAraNa che? zeTha putre pitAnI strIne samajAvyuM ke, pati patnIne saMbaMdha avedya hoya che. A viSayane jANavAnI ceSTA karavI vyartha che. patnIe patine mukhathI AvI vAta sAMbhaLIne kahyuM ke, he nAtha! jyAM sudhI tame mane tenuM kAraNa nahIM batAve tyAM sudhI huM anna jaLa grahaNa karIza nahIM. patnIne A prakAre vRttAnta jANavAne adhika Agraha jANIne patie tenA premamAM pAgala jema banIne tene A vAtanuM AzvAsana ApyuM ke, thoDA samayamAM pite tenuM vAstavika kAraNa batAvaze. AthI rUSTa banelI patnIne saMtoSa thaye. eka samayanI vAta che ke, zeTha putre potAnA pitAnA paga dAbatA dAbatAM emane pUchayuM ke, he tAta ! Apa eka divasa bhajana karatAM karatAM zA mATe hasyA hatA? putranI A vAtane sAMbhaLIne saraLa hRdaya uttarAdhyayana sUtra : 1 75 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vALA zeThe hAMsInuM je kAMI kAraNa hatuM te saghaLuM peAtAnA putrane kahI dIdhu. avasara meLavIne zeTha putre paNa je kAMI vAta hatI te potAnI patnIne kahI dIdhI. sAsu vahumAM paraspara jyAre kakAsa thayA tyAre putravadhue sAsune kahyuM ke, " tame vadhu na khelA, huM jANu' chuM ke, tame e ja che ke jeNe peAtAnA patine kuvAmAM dhakelo dIdhela, have prativratA aneA che. ' A prakAranAM vahunAM mArmIka vacanAne sAMbhaLI sAsunA hradayamAM apAra duHkha upajyuM ane te cedhAra AMsue raDavA lAgI, teNe manamAMne manamAM evA nizcaya karyo ke, have mArU jIvavuM khIlakula nIratha ka che, vahue mArI badhI zAMna dhuLamAM meLavI dIdhI che. jo mArI A vAta leAkeAmAM phelAI jAya teA leAkeA zuM kaheze ? A rIte vicAra karI te peAtAnA makAnanA bIjA mALA upara paheAMcI ane tyAM jaI gaLAmAM phrAsA nAkhI AtmaghAta karyAM. dhanagupta jyAre ghera Avye te teNe peAtAnI srIne na jotAM vahune pUchyuM, AyuSmatI ! tamArI sAsu kayAM che ? teNe hAthanA IzArAthI kahyu ke, bIjA mALa upara (meDI upara) che. dhanagupta tyAM pahAMcyA ane jue che te gaLAmAM se nAkhI te marI gayela che. A rIte peAtAnI patninI dazA taiI dhanagupte khUbaja maneAmaMthana sAthe vicAra karyAM. ane aMte e niya karyo ke, patninA javA pachI have mArI zuM dazA thaze? phrAMsAthI laTakatI patnine nIce utArI e doraDAnA kAMsA peAtAnA gaLAmAM nAkhI laI pote paNa atmaghAta karyAM. eka tarapha patipatni eka ja deraDAnA phAMsAthI AtmahatyA karI jIvamukta banyAM e samaye putre ghera AvatAM peAtAnA pitAne na jovAthI patnine pUchyuM, pitAjI kayAM gayA ? strIe vAtane banAvIne kahyuM ke, mAtA-pitA banne jaNAM mArUM aniSTa karavAnI vicAraNA karavA meDI upara gayela che. patninI vAta sAMbhaLI te meDI upara gayA. joyuM te mA nIce marelI paDI che, ane pitAjI gaLAmAM phAMso lagADI marelI hAlatamAM laTakI rahyA che. A paristhiti joI tene khUba duHkha thayuM, mAtA pitAnA viyege tene pAgala banAvI dIdhe. aMte e bicArAe paNa peAtAnA pitAnA gaLAmAMthI phAMse kADhI peAtAnA gaLAmAM lagAvI AtmaghAta karyo jyAre putravadhue e vicAyu" ke, " A traNe jaNA maLI mArI dazA karavAnI ceAjanA ghaDI rahyAM haze. AthI upara jaI jou te kharI ke badhA kevA vicAra karI rahyA che?' A rIte krodhanA AvezathI dhama dhama karatI vahu upara paheAMcI ne jue che te sAsu sasarA marela paDacA che. ane pati paNu gaLAmAM phAMsA lagAvI marela laTakI rahela che. A durghaTanAne joI enA zarIramAM kapArI vachuTI, krodha jatA rahyo ane zekathI vihaLa banI gaI. vicAryuM ke have saMsAramAM mAru kANu che ke jenA mATe A prANanI rakSA karUM leAkeA jANaze te zuM kaheze ? A vicAra karI teNe potAnA uttarAdhyayana sUtra H 1 76 Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patinA gaLAmAMthI phAsa kADhI pitAnA gaLAmAM nAkhI marI gaI te e samaye garbhavatI hatI, enA garbhamAM be bALaka hatAM. A daSTAMtathI e vAta spaSTa thAya che ke, eka vakhata paNa kahevAmAM AvelA mAmika vacanathI che prANIone karUNa ApaghAta ke, A mATe mArmika vacana na belavAM joIe. pitAnA athavA bIjAnA nimitta tathA banenA nimitta ane jayAM pitAnuM ke bIjAnuM keI paNa prayojana na hoya tyAM para paNa manuSyane sAvadya, nirarthaka ane mArmika vacana bolavAM na joIe. (25) anya kA saMsarga se honevAlA doSa kA parihAra aura brahmacAri kA kartavya A prakAre potAnAmAM rahela denuM varNana karI have bIjAnA saMsargathI thayela donuM varNana kare che. tamane, ItyAdi. anvayArtha-samasu-samaju luhAranI keDamAM, mAsu-kAju gharomAM, saMta-saMpu be gharanA aMtarALamAM tathA mA-bApapu rAja mArgamAM, sthig DhiM- cA sAI ekalI strInI sAthe, neva ji na saMve-naiva taketu naiva UbhA na rahevuM ane enAthI vAtacIta karavI nahIM. A kamAM samarAdika cAra upalakSaNa che, ethI e samajavuM joIe ke, keI paNa sthaLe jyAM sudhI bIje purUSa sAkSIbhUta na hoya tyAM ekalI strIthI athavA aneka strIo sAthe brahmacArIe bAlavuM na joIe, ane tyAM ubhavuM paNa na joIe. dazavaikAlika sUtramAM bhagavAne kahyuM che ke, je rIte kukaDAnA baccAne bilADIne bhaya rahe che, e rIte strInA zarIrano brahmacArIne paNa bhaya rahyA kare che. A mATe bhale pitAnI saMsArIka bahena hoya, cAhe putrI hoya, vahu hoya, athavA mAtA hoya te paNa ekAMtamAM emanI sAthe besavuM uThavuM ke vAtacita paNa brahmacArIe karavI na joIe. mArA uttarAdhyayana sUtra : 1 99 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ brahmacArikA kartavya aura ziSyoM ko zikSA have vinIta ziSyanuM kartavya kahe che--me ityAdi. vinIta ziSya A prakAranA vicAra karavA joIe ke, anvayAtha--namayuddhA-canmayuddhA mane AcArya mahArAja, sauLagItena mIThA vacaneAthI, vA athavA leLa-meLa kaThora vacanathI, anupAti-anuzAsatti anuzAsita kare che, arthAt zikSA Ape che. mamahAmo-mamahAma e badhuM mAre mATe lAbhakAraka che. kema ke, enAthI aprApta samyag darzana samyagjJAna, ane sAmyak cAritranI mane prApti thAya che. ttavejJAtivra A prakAre paryAleAcanAtmaka buddhithI vicAra karI, cazo taM pakistune-pracataH tat pratizcAt sahanazIla khanela ziSya gurunA zikSAtmaka vacanene kanya samajI a aMgikAra kare. AnuM tAtpaya e che ke, jevI rIte varSAkALamAM sUryanAM kiraNeA pracaMDatara thaI jAya che, ane tethI te prANIo mATe asahanIya khanI jAya che. paraMtu pariNAme be traNa divasanI aMdara te varasAdanA samAgamathI pavanane zItaLa manAvI de che, jethI jaLavRSTi khUba thAya che ane ThaMDInA sparze sukhanA anubhava karAve che. athavA jema nALiyera uparathI kaThAra hoya che paraMtu enI madaranA bhAga zItaLa mIThA jaLathI bharelA hoya che. jene meLavI leAkeA tuSTi-satASa ane puSTi prApta kare che. A rIte AcArya mahArAjanAM kemaLa athavA kAra anne prakAranAM zikSAprada vacana ziSyane pariNAmamAM sukhajanaka ane che. AcAya mahArAjanAM vacanaja aMtamAM ziSyane tapa tathA saMyamanI ArAdhanA karavAmAM pravRtta karAvanAra hoya che. mithyAtvAdi pAMca prakAranA AsavanA e nirAdhaka DAya che. jJAnAvaraNIya Adi kamaranA AvaraNane dUra karavAmAM te pracaMDa pavananA vega jevAM hAya che. ziSyajanAmAM aneka prakAranI labdhiyAnI jAgRti karAvanAra hAya che, samasta padArthonA svabhAvanuM jenAmAM avabhAsana hoya che evA kevaLa jJAna rUpa prakAzanA pradezaka ane zAzvatika sukhane devAvALA hoya che. A prakAre guru mahArAjanA zikSA vacanAne hitakAraka jANIne ziSyanuM ekatavya che ke te enA aMgikAra kare. // 27 / / uttarAdhyayana sUtra H 1 78 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakala kalyANa karavavALI guru zikSA kene kayA rUpamAM pariNata thAya che te kahevAmAM Ave che. anurAvaLa ityAdi. anvayArtha-Ano-prajJA buddhimAna medhAvI ziSya vAraM-vArtha kamaLa athavA kaThera bhASaNathI yukta dhArAsaLaM-anuzAsana gurunAM zikSA svarUpa vacanane ke je dura ja jovai-duratha navana aticAranA nivAraNa mATe prayukta karavAmAM Avela che. A na karavA yogya kAma tame zA mATe karyuM?" ItyAdi rUpathI je kahevAya che teAiM mana-tat hitaM mamte ene pitAnAM hitakara mAne che. asAduLo-gasAdho. paraMtu je avinIta ziSya hoya che te e zikSA vacanene te mavati ahitakArI mAne che. tenuM tAtparya A prakAranuM che, ke je prakAre drAkSanA khetaramAM ApavAmAM Avela pANI madhura sarapamAM pariNIta bane che ane teja pAchuM jyAre liMbaDAnA vRkSanA mULamAM ApavAmAM Ave che te kaTurasa rUpamAM pariName che. jema-sAkara badhA mATe madhura AsvAda Ape che paraMtu jenI jIbha pittathI duSita thayela hoya che, tene mATe sAkara kaDavA limaDA jevI mAluma paDe che. ane gadheDAne te te jhahera jevI bane che. athavA jema cokhkhuM ghI saghaLA mATe puchI karavAvALuM hoya che paraMtu te ghI tAvavALA mATe regane vadhAranAra bane che. e ja rIte je vinayI ziSya che tene mATe guru mahArAjanuM vacana hitakAraka hoya che. ane te ja vacana avinIta ziSya mATe zreSakAraka hoya che. meM 28 che punarAda ciM-ItyAdi. atyA-vicamacA-vijAtamA A lokane bhaya, parelekane bhaya, AdAna bhaya, akasmAta bhaya, AjIvikA bhaya, maraNa bhaya ane azleka bhaya A sAta bhaya che enAthI je rahita che tathA (yudhdhA-sudhA) tane je jANakAra che, medhAvI che, te ziSya saMpa-kaThera paNa mAsa -anurAsanna guru mahArAjanAM zikSAtmaka vacanane divaMdita thya hita vidhAyaka mAne che, vaMtikriAMtizodhi kSamA ane zuddhinA vidhAyaka, jayaM-parama jJAnAdika uttarAdhyayana sUtra : 1 79 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guNAnA sthAnabhUta, tat te guru ke je enAM anuzAsanA rUpa vacana mUDhALa vera -mUDhAnAM ghara mavati avinIta ziSya mATe cheSa janaka bane che. kahyuM paNa che ke sabdodhaM vidadhAti hantikumati, mithyAdrazaM bAdhate / dhatte dharmamati tanoti parame saMveganivedane // rAgAdina vinihanti nItimamalAM puSNAti hantyutpathaM / yadvA kiM na karoti sadgurumukhAdabhyudgatA bhAratI // 1 // sadgurunA mukhathI nIkaLelI vANI prazasta bedhanI sAmyajJAnanI janaka heya che, kumatinI vidAraka hoya che, mithyAtvarUpI daSTinI vidhvaMsaka hoya che, dharmamAM mati utpana karavAvALI hoya che, savega ane nirvega guNane utkarSaka karavAvALI hoya che, rAgAdikane vinAza karanArI hoya che, nirmaLa nitInI piSaka hoya che. kumArganI vidrAvaka hoya che, evA ane bIjA kyA sadguNa bAkI rahe che ke je gurudevanI vANIthI ane prApta na thatA hoya che 29 have ziSya mATe AsananI vidhi kahe che, jANo-ityAdi. anvayArtha-ziSya bakutte-anuje dravyanI apekSA gurumahArAjanA AsanathI nIcA, bhAvanI apekSA alpamulyavALA, apa-kare tathA caTacaTa ItyAdi zabdathI hita athavA halavAvALA nahIM evA je thi-sthire sthira-cAre pAyA jenA eka sarakhA hoya tevA, jAta-jAtane Asana-pITha phalaka pATa pATalA Adi enA upara varSAkALamAM viTrijJA-utir bese. ziSya je Asana upara bese te gurunA AsanathI nIcuM hovuM joIe, tathA hale cale nahIM tevuM hovuM joIe. ziSya pitAnA Asana upara sthira thaIne bese, kAraNa vagara na uThe, baLukA-zothI A vAta A pada dvArA pradarzita karavAmAM Avela che. uThavAnuM kAma je paDe te paNa jyAre uThe tyAre je kAma mATe uThela hoya tenI sAthe bIjuM paNa je kAma karavAnuM hoya te karI le. tathA avaguNa-avaqAra tathA hAtha ane paga tathA bhra vagerenuM aziSTa saMcAlana na kare. tAtparya e che ke, je te pATa Adi Asana upara sthira bese te paNa evI hAlatamAM je prakArathI saMsArI jana beThAM beThAM ja hAtha paga vagere halAvyADolAvyA kare che te rIte azubha ceSTAo karavI joIe. sUtrakAre "anudde A pada dvArA vinayaguNa pradarzana karela che. ane A vizeSaNa dvArA dvi IndriyAdi jInI yAtanAnuM sUcana karela che. thire A pada dvArA vAyukAyanI yatnAnuM sUcana karela che. "atyAthI" e pada dvArA niSadyA pariSahanA vijyanuM sUcana karela che. nithAthI e pada dvArA AtyaMtara vyutsarga tapane tathA uttarAdhyayana sUtra : 1 Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eSaNA samiti viSayaka vinaya dharma kA kathana gaucaH e pada dvArA saMyamanI lajajAnA nirvAhanuM sUcana karela che. 30 have eSaNAsamitiviSayaka vinayamanuM sUtrakAra kathana kare che. vAste, ItyAdi. anvayArtha-Aheba-sTena dezakALa anusAra bhikSAnA yogya samayeja, mig-makuM sAdhue nivagha- nime bhikSA mATe potAnA sthAnathI javuM joIe. akALamAM bhikSA mATe nikaLavAmAM gAmanI tathA sAdhunI niMdA thAya che. ethI AtmAne klezAdika dezenI saMbhAvanA rahe che, tathA jADheLa 2 pati-hena ja simeta ucita samayamAM ja te bhikSATanathI pAchA phare. evuM na karavuM joIe ke bhikSAne a5 lAbha hoya athavA alAbha heya te te lAbhanI AzAthI samayanuM ulaMghana karIne ghaNA samaya sudhI pharatA rahe. bhagavAne kahyuM che ke aDhAmotti na hozjJA tavo mahiyArA sAdhune jyAre pitAnA samaya anusAra bhikSAne lAbha na thAya te te samaye teNe soca na kare jaIe paraMtu ema samajavuM joIe ke, A eka bhAre tapane lAbha maLe, rikAma, rahelanA. ApRSThanA. svAdhyAya. tathA bhikSAcaryAne je samaya niyata che e samaya sivAya, avarka ja vivanitA-AruM ja vibartha zeSa tene akALane samaya che, AthI ene cheDI, haM je je kArya je je samayamAM karI levA jaIe ene e ja ke samayamAM samAye-samAna kare. bhAvArtha--aMga praviSTa AcArAMga Adi sUtrone savAdhyAya karavAne je samaya niyata che e samayamAM eja zratano svAdhyAya karavuM joIe. bIla samayamAM nahIM. kAraNa ke akAlamAM vidane AvavAnI saMbhAvanA rahe che. tathA tIrthaMkara prabhunI evI AjJA nathI. mATe emanI AjJAnI viruddha pravRtti karavAthI svacchaMdatAne deSa lAge che. lokomAM paNa AvI vAta dekhAya che-- khetI vagere karavAne je kALa niyata che e samaye ja karavAthI dhAnyAdika phaLanI utpatti thAya che. anya samayamAM nahIM. samayAnusAraja vRkSomAM patra puSpa phaLAdika AvyA kare che. tathA vanaspatio aMkurone utpanna kare che. potAnA samayamAM cha Rtuo Ave che tIrthakara, cakavati', baladeva vAsudeva.. e badhA pita pitAnA samaya upara thAya che. sipamAM metI samayAnusAra ja. thAya che. Avazyaka kriyAone karavAvALA jIva samaya para ja tIrthaMkara prakRtine baMdha karyA kare che. kAM paNa che ke uttarAdhyayana sUtra : 1 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "kAlammi kIramANaM, kisikammaM bahuphalaM jahA hoI / Iya savvacciya kiriyA, niya-niya-kAlammi vinneyaa||1|| chAyA-biyA, varSa vadurda athA mata . tikriyA, nina-ninA vize zA. A mATe sAdhunuM kartavya che ke teNe pitAnI samasta kriyAo pratikramaNa pratilekhanAdika niyata samaya upara karavI joIe. 31 che viAri-ItyAdi. anvayArtha-fmavu-ma sAdhu, parivAhI na vijJA-rivahyAM 7 sitta gRhasthanAgharamAM bhajana karatI jamaNavAranI janapaMktimAM ubhA na rahe. vaLa- jaizanAM rata guhastha dvArA pratta dAnamAM zakti, makSika AdidanI gaSaNA rUpa dauSaNa arthAt bahaSaNanuM dhyAna rAkhe. pariveba-siraLa pratirUpathI-muninA vezathI meDhA upara derAsahita muhapatti bAMdhavI, rajoharaNa tathA pAtronuM dhAraNa karavuM tathA zukala vastrone dhAraNa karavAM e muniveza che. A vezane, sitta-- jitvA dhAraNa karI, vATena-jAhera AgamanA kahelA samayamAM dezakALa samaya anusAra samaya upara maLelA anna Adine mica-mite parimita makavA-makSacetU AhAra kare. vittA-SiA e padathI ugama, utpAdana Adi dethI vajIta gaveSaNaSaNa tathA "bhuta" A kriyA pada dvArA grAseSaNa pragaTa karavAmAM Avela che. vihI g vijJa A pada dvArA aprIti evaM rasamAM lAlupatAne parihAra sUcita thayela che. A padathI adattAdAnanI nivRtti, sUcita karavAmAM AvI che. ghahive A padathI niSkapaTatA sUcita kare che. mira e padathI adhika bhejananI nivRtti sucavavAmAM Avela che. (32) je samaya sAdhu bhikSA carcA karatA hoya e samaye gRhasthane ghera kaI bIjA bhikSu bhikSAcaryo mATe Avela hoya te sAdhunuM zuM kartavya che. A viSayane A sUtradvArA spaSTa karavAmAM Ave che-nAradUra-ItyAdi anvayArtha-bhikSA mATe nikaLela sAdhu, nAdAmAne-rAti janArane e jue ke je gRhasthane tyAM pote jaI rahela che, tyAM tenI pahelAM koI bIjA bhikSu bhikSA nimitta gayela che, athavA bhikSA grahaNa karI rahela che, te te e samaye ghaNe Aghe jaI UbhA na rahe tema ati samIpamAM paNa UbhA na rahe kema ke, ati dUra UbhA rahevAthI bhikSArthe gayelA bhikSunuM nirgamana jANI zakAtuM nathI tathA ati samIpa rahevAthI pahelAM bhikSA mATe uttarAdhyayana sUtra : 1 Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gayelA bhikSukanA manamAM dveSa lAgavA jevuM ane che. tema samneai vastu jANo viTregnanAnye+ cakSuH svAMtaH tiet gRhasthanI dRSTi paDe e rIte paNa UbhA na rahe. zo-H eka tathA rAga dveza rahita banIne matta-mArtham bhikSA mATe viTrena UbhA rahe ane jaivittA te nAme-hayiAta jJAtimaMt pahelA bhikSA mATe gayela bhikSu jyAM sudhI bahAra na nIkaLe tyAM sudhI munie te gRhasthanA gharamAM AhAra nimitta praveza na karavA joie. pahelAM gayelAM sAdhunA sadbhAvamAM gRhasthane tyAM javAthI gRhasthane tenA tarapha aprIti thAya ane zAsananI laghutA Adi doSAnI sabhAvanA thAya che, 5 33 5 gRhaiSaNA samiti kI vidhi have grahaNaiSaNAnI vidhi kahevAmAM Ave che. nAphaka ceItyAdi. anvayA--saMgar--saMcatA sAdhu, dAmuc- prApu panaka, nIlana, phulana, Adi jIvAthI rahita nirdoSa-nava keATIthI vizuddha tathA pAka-parataM gRhasthane tyAM peAtAnA nimitta banAvavAmAM Avela na ke sAdhunA nimitta banAvela evA viMka-vijyuM caturvidha AhArane bApue nahi vijJa--pratyuttve na prativRddIcAt gharanI uparanI bhUmi upara vAMsa ke lAkaDAnI nisaraNI upara caDIne na le A rIte je AhAra nILu-nIce atyaMta nIce taLaghara AdimAM hAya tene paNa na le tathA nAlaLe nAdUro--nAsane nAtisUrataH atI najIkathI na le temaja ati dUrathI paNa na le. atyutte A pada dvArA sUtrakAra evuM sUcita kare che ke, uMcA sthAne caDavA agara utaravAmAM sva ane paranI virAdhanA thavAnI saMbhAvanA rahe che, nIce" A padathI paNa e ja vAta ene lakSita che. "bAlane" A padmathI pazcAtkardikanI sa'bhavanA rahe che. tathA "ativRtte " A padathI eSaNA zuddhinI ThIka ThIka pAlanA thatI nathI e vAta pradarzita karavAmAM AvI che. / / 34 uttarAdhyayana sUtra H 1 grAsaiSaNA kI vidhi have grAsaiSaNAnI vidhI kahevAmAM Ave che. baLavAne-ItyAdi. anvayA--gavAne dhvanImmi hicchAmmi saMyuke--gavAne avavIne praticchanna saMvRtte avasthita ane AMgatuka dvIndriyAkrika thavAthI rahita tathA zAlI Adi khIjAthI rahita, eja rIte pRthvI Adi ekendriya jIvAthI vata ane saMpattimaya jIva na paDI zake A khyAlathI uparathI tathA cAre bAjuthI 83 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chavAyela evA upAzraya AdimAM maMce sacataH sAdhu U~ccatamAnaH caDe caDa Adi zabda vagara apariNAkiya--aziAditama tathA hAthathI tathA mADhAthI eka paNa sautha annane kaNa nIce na paDe e rIte samaya-samAM saleAgI sAdhuonI sAthe mujhe-munnIta AhAra kare. // 35 // vacana kI yatanA (niyamana) kI vidhi have vacananI mRtanA kahevAmAM Ave che. muetti-ityAdi. anvayA--muLIlAvalkya yajJa--muni sAvaya vacana vayet muninuM kartavya che ke te A prakAranA sAvadya-sapApa vacanane khelavAnA parityAga kare te vacana A che. muttetti supatti suSTine mudde maTe yuniTThiSa mutkRttisukRtmiti, supakvamiti, succhinnaM suhataM mRtam (sumRtam ) suniSThitam sulaSThamiti A dALa vagere hiMga jIrA vagerenA vaghArathI ghaNI sArI banI che, tathA mu A kacArI, khAjA, mAlapuvA, ghevara vagere ghImAM ghaNI sArI rIte pakavavAmAM Avela che, tathA mudghinna A zAka vagere cAA charIthI ghaNI uttama rIte sudhAravAmAM Avela che, tathA mudde A kArelAMnuM zAka juo te kharA kevuM svAdiSTa banyuM che ke enuM kaDavApaNuM paNa dUra thayela che. arthAta emAM jarA paNa kaDavApaNuM rahela nathI. maDhe A pAradAdika dhAtuo kevI sArI rIte mArIne davAnA upayAga lAyaka banAvavAmAM AvI che. tathA munitra A AhAra ghaNeA ja svAdiSTa manAvavAmAM Avela che. muThThuM A leAjana jyAre jovAthI ja manAhara lAge che teA pachI ene khAvAmAM keTalA Ana Mda Avaze ? ItyAdi. A saghaLAM sAvadya vacata che. sAdhue A prakAranAM vacana na khelavA joie. athavA--A prakAranAM vacanA paNa sAdhue kadI uccAravAM na joI e. ke je mukte ANe zatrune mArI bhagADI dIdhA che, e kAma ghaNuM sAru karyuM. yu. A miThAI e, apUpa-mAlapuDA vagere sArA ghImAM ghaNI ja sArIrIte pakAvavAmAM Avela che tethI e supa che, khAvAmAM bahu lIjjata Ape che. suSThine A vRkSane echI mahenate sArIrIte kApavAmAM AvyuM che. truae sArUM thayuM ke, A kaMjusanuM dhana cAra upADI gayA maLe e ghaNA duSTa hatA mA~ te sArU thayuM, suniTTi A makAna agara kuvA pADI athavA burI nAkhavAmAM AvatAM sArU thayu athavA A makAna agara kuvA khUba suMdara banAvavAmAM Avela che. tathA A duSTanI saMpatti luMTAI gaI te sArUM' thayuM yuddhe A hAthI athavA gheADA khUba sArIrIte puSTa banela che, A rAjakanyA khUma suMdara che, A madhAM vacane sAvadya vacana che AthI te sAdhue bAlavA cAgyu nathI, uttarAdhyayana sUtra H 1 84 Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ suzrutam " A padathI sUtrakAra e prakaTa kare cheke, sAdhu jyAre ema kahe che ke, A dALa vagere khUba svAdiSTa anela che. tyAre tene latraNa rUpI pRthvIkAya, jaLakAya, tejaskAya, vAyukAya, vanaspatikAya ane dvinkriyAkrika trasakAya A badhAnI hiMsAmAM anumeAdanA karavAnA doSa lAge che. A rIte suram kahevAthI paNa A doSa lAge che. 66 municchannam A padathI sUtrakAra A vAta sUcita kare che ke, muni jo zAka patrAdika cAku vagerethI sarasa rIte kApavAmAM Avela che. evuM kahe te tene vanaspati kAya ane dvIndriyAkrika trasakAyanI hiMsA karavAmAM anu medana karavAne doSa lAge che. sudar AvI ja rIte dhana haraNu vagerenI khAkhatamAM khelavAmAM Ave tyAre tene adattA dAnanI anumeAdana karavAnA tathA bIjAne pIDA utpanna karavI vagerenI anumeAdananA doSa lAge che mRtam e padathI sUtrakArane e abhiprAya che ke, jyAre sAdhu " sumRtaM " A padmanA khuza thaI prayAga kare che ane te prayAga pAradAdika dhAtuonuM mAraNa karavAnA pakSamAM hAya che te e samaye ene pRthavIkAyAdika ekendriya jIvanI hiMsA karavAnI anumedanAnA samaCka mAnavAmAM Ave che. jyAre eja prayAga sAdhu taraphathI koI duSTanA pakSamAM karavAmAM Avyo haiAya te te prANaghAtanA anumAdaka mAnayuniSThitam A padathI sUtrakAra e sUcita kare che ke, jyAre sAdhu 66 A annAdi sAmagrI sarasa taiyAra karavAmAM AvI che'" A prakAranA prayAga kare che te tene annAdika sAmagrInI taiyArImAM je SaTkAya jIveAnI virAdhanA thaI che enI anumAdanA karavAnA doSa lAge che. A rIte " 'sulaSTam " " e aMgenA padanu uccAraNa karavAmAM paNa e dveSanA bhAgI banavuM paDe che. sAruM varjhayetu " A prakAranA kathana aMge e abhiprAya che ke, je e sukRta Adi bhASaNa niravagha hAya che te e samaye sAdhune koI doSa lAgatA nathI. A prakAre A sAvadya pakSanuM varNana thayuM. have niravagha pakSanuM varNana karavAmAM Ave che.-- vAmAM Ave che. 66 t niravadya pakSamAM jyAre sAdhu " puchyuM " ANe vaiyAvRtya, abhayadAna, ane supAtradAna Adi je satkama karyAM che te ghaNAM sArAM karyAM che" A prakAre khelavAmAM kAI doSa nathI. A prakAre AgaLa dareka jagyAe samajI levuM joi e. jema- mujju vagamaca prAcarcAvi '' ene brahmacarya' Adi sadguNu sArI rIte paripakva thayela che, Iti, " mujju chinna banena sTeTvandhanam " Iti, eNe snehanuM baMdhana sArI rIte kApI nAkhela che "vAyattattta banena jJAnAhnitrayaM" iti, eNe jJAnAdika ratnatrayane sArI rIte svAdhIna karI lIdhela che. 'sukkunaSTamasyApramatta sAdho: megAhar " A apramatta sAdhunI ka`jALa sArI rIte naSTa thaI cukela che, " mujju nRtoya patimaLena " Iti, paMDita maraNathI enuM mRtyu thayuM e ghaNuM ja sArUM thayuM, " sujju manojJA asya rASoH yiA" Iti yadvA-- 66 uttarAdhyayana sUtra H 1 85 Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saTTA vIsAyogya ti" A sAdhunI kriyA manejha che. athavA A kanyA dikSA gya che. bhAvArtha-sukRta Adi zabdone prayoga je sAdhu saMsArIka kAryone lakSamAM rAkhIne kare che to te deSane bhAgI bane che ane e ja zabdano prayoga je te dhArmika kAryone lakSamAM rAkhIne kare che te tene keI deSa lAgatuM nathI.36 vinIta ziSya ko aura avinIta ziSya ko upadeza denemeM phala kA bheda aura kuziSya kI durbhAvanA vinIta ane avinIta ziSyane upadeza devAmAM guru mahArAjane je phaLa prApta thAya che ene A gAthA dvArA sUtrakAra kahe che. ramago ItyAdi. anvayArtha-guru mahArAja hig-dhaMhitAna vinIta ziSyane sANaM--hAra zikSA ApatAM manamate saphaLa prayatna vALA hovAthI tenA upara prasanna thAya che, jema ma aaN ghavA-madaMcaM phUra vA-vinIta ghoDAne Icchita mArga upara calAvavA rUpa zikSAthI joDesvAra prasanna thAya che. vAraM-vAruM vinaya rahita ziSyane sArAtojAta zikSA ApatAM guru mahArAja rU.-zAsthati kheda khinna bane che, jema jasTicaraNeva vAda-4itAzva rUva vAha avinIta gheDAne ghaDI ghaDI cAbakhAthI mAravAnI bAbatamAM svAranuM mana duHkhIta bane che. kema ke, avinIta ghaDAne jema jema cAbuka mAravAmAM Ave che tema tema te pAchA paDe che AthI savAranA prayatna niSphaLa bane che. bhAvArtha-vinIta ziSya ne ApavAmAM Avela zikSA saphaLatAnI sAdhaka banavAthI guru mahArAjanI prasannatAnuM kAraNa bane che, avinIta ziSyane ApavAmAM AvatI e ja zikSA asaphaLa bane che, AthI guru mahArAje kheda khinna banavuM paDe che. jema-vinIta ghoDo Icchita mA cAlI pitAnA mAlIkane prasanna kare che, ane avinIta ghoDo cAbukathI pITavAmAM AvavA chatAM paNa viparIta mArga para ja cAle che jenAthI savArane ulaTAnuM kaSTa ja bhogavavuM paDe che. 3LA uttarAdhyayana sUtra : 1 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je kuziSya hAya che ene guru mahArAja zikSA Ape che, tyAre tenI kevI bhAvanA hAya che! te vAta A gAthA dvArA pragaTa karavAmAM Ave che. vaDucA ityAdi. anvayA - avinIta ziSya ddALamanu saMto-phyAna anuzASar ubhaya leAka sa`badhI hitazikSA devAvALA guru mahArAjane pATTiI-pApaSTi e pApa dRSTIvALA mArA ghAtaka che.tti-vRtti e prakAranA samaje che. kema ke, guru mahArAjanI zikSA saMbaMdhI vAtane e prakAre mAne che ke, vaDucA me pavenA me ajoNA ca mahA ca me-vahuDunA me veTA me AkrozAya thavAya me A mArA mATe AghAta svarUpa che, thappaDa svarUpa che, prahAra svarUpa che. bhAvArtha:ubhayaleAka saMbaMdhI hitakAraka upadeza devA chatAM paNa vinIta ziSyanI daSTImAM guru mahArAjanuM te zikSA vacana hitakAraka na gaNatAM kevaLa du:khadAyaka temaja muMjavanAra Api ja lAge che te evu' mAne che ke, A bahAnA taLe te kevaLa paDavAja mAge che. kemake, temaNe kadI paNa mArA hitanA vicAra karyAM nathI. tA te mArA hitanI bhAvanAthI sArI vAta kevI rIte kahe. // 38 5 sat ziSya kI bhAvanA kA varNana vinIta ziSyanI bhAvanA kevI hAya che-ene A gAthA dvArA sUtrakAra pragaTa kare che. putto me ityAdi. anvayAtha jyAre guru mahArAja ziSyane zikSA Ape che, tyAre enAmAM je sAha-mAyu vinIta ziSya hAya che te e prakAranA vicAra kare che ke, A guru mahArAja mane putto me-putraH me A ziSya mArA putra tulya che mAya--trAtA bhAInI tulya che nAca jJAti jJAti tulya che. evu samajIne zikSA Ape che. ttivRtti A prakAre vinIta ziSya ALa manna cALa manyate kalyANakAraka ane zubhakAraka mAne che. arthAt vinIta ziSya guru mahArAja tarapha khUba UMcI bhAvanA rAkhe che ane vAIiya-pApavRSTitu je avinIta ziSya hAya che te evA prakAranuM vicAre che ke, guru mahArAja lAsa baLALa-zAAmAnamAtmAnuM zikSA ApatI vakhate mane phAlenvAsaH A dAsa che, evI rIte samajIne zikSA Ape che. tti kRti A prakAre mannak--manyate azubha mAne che. arthAt kuziSya, guru mahArAja tarapha azubha bhAvanA bhAve che. A gAthAmAM ziSyanI vinIta ane avinIta bhAvanA pravruzita karela che. 539nA uttarAdhyayana sUtra H 1 87 Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vinIta ziSya ko vinaya sarvasva kA upadeza dvArA zikSA kA varNana have vinayane sArAMza kahe che- jovA ItyAdi. anvayArtha-- i va-AvA ja zot vinIta ziSyanuM e kartavya che ke, te AcAryane kadI paNa kepita na kare. qi fpa na zonAmAnamafe vAvet AcArya mahArAja jyAre kaI zikSA Ape tyAre pitAnA AtmAne paNa kepita na kare. kadAcita je kepane Aveza AvI paNa jAya to te samaya-yuddhovA na liyA-yuddhovAtI na thAt pitAnA AcArya mahArAjanuM apamAna karanAra na tha joIe. tathA tattAveaNa na riyA-totraveSa na cAta tetragaSaka paNa na banavuM joIe. athavA-guru mahArAje vAraMvAra preraNA karavI paDe tevuM na thavA de. je samaye AcArya mahArAja pitAnA mATe parUSa bhASaNa Adi rUpathI paNa kadAca zikSAtmaka vacana kahe che te vakhate te temanA pratye e vahevAra na kare che, jethI guru mahArAje krodhita banavuM paDe. tathA temanA vahevArathI potAnI jAtane paNa aprasanna na rAkhe. tathA evI ceSTA paNa teNe na karavI joIe ke jemAM AcArya mahArAjanuM apamAna hoya, je prakAra duSTa gheDa viparIta cAlathI cAlIne potAnA mAlIkane pagale pagale dukhita karyA kare che tevI rIte, temanI IcchAnI virUddha cAlIne ziSya temane kadI paNa duHkhI na karavA joIe. sUtramAM je api" zabda Avela che te A vAta sUcana kare che ke ziSya potAnA guru mahArAja ke bIjA keIne paNa duHkha na pahoMcADavuM joIe. tathA upAdhyAya Adi je vinayane yogya che temane paNa kupita na karavA joIe. kemake, kepa aneka anarthonI jaDa temaja samasta uttama kiyAone nAza karanAra manAyela che. kahyuM paNa che - mAsopavAsa nirato'stu tanotu satya, dhyAnaM karotu vidhAtu bahinivAsam / brahmavataM dharatu bhaikSarato'stu nitya, roSa karoti yadi sarvamanarthaka tat // 1 // kaI paNa vyakti kadAca te mahinA mahinAnA apavAsa kare, sadA sAcuM belata hoya, dhyAna karato hoya, vanamAM paNa rahete heya, brahmacaryavratanuM pAlana karate hoya, bhikSAvRtti karate hoya, paraMtu te je krodha karato hoya te tenI e saghaLI kriyAo vyartha che. uttarAdhyayana sUtra : 1 Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ buddhopadhAtI na banane ke viSayameM vIrSollAsAcArya kA draSTAMta buddhopaghAti na thavuM joIe, evuM je kahevAmAM Ave che ene daSTAM tathI spaSTa karavAmAM Ave che - aMga dezamAM caMpApurI nAmanI nagarI hatI, temAM gaNIguNothI yukta eka villAsa nAmanA AcArya potAnA sudramati nAmanA ziSya sAthe sthira vAsa rahetA hatA. khUba vRddha thaI javAnA kAraNe halana calana Adi kriyAo teo karI zakatA nahIM. zarIranuM temaja jAganuM baLa paNa kSiNa thaI gayuM hatuM. "huM ekaja ziSya karIza" evI temanI pratijJA hatI e anusAra temaNe eka ja ziSya karela hatuM. jenuM nAma zudramati hatuM te ziSyanI sAthe te caMpApurImAM rahetA hatA. ziSya paNa pitAnA gurumahArAjanI gya rIte cAkarI baradAsa karate hate. vaiyAvRtya karavuM e eka tapa che. tenA prabhAvathI prANI saMsAra samudrathI vAra thAya che. janma maraNa ane jarAthI vimukta thaI jAya che. ATha karmone vinAza paNa A vaiyAvRtyanA baLa upara prANI purI de che. tenAthI tIrthakara nAma gotranuM upArjana paNa kare che. ziSya guru karmI hatuM. A mATe vaiyAvRtya karavA chatAM paNa ene bodhane lAbha durlabha thatuM hatuM. eka divasa ziSya vicAra karyo ke, huM kayAM sudhI AmanI sevA cAkarI karate rahIza. A to bIskula sthavira banI gayA che. emanAmAM eTalI paNa zakita have rahI nathI ke eka sthaLa uparathI bIjA sthaLe jarA paNa hAlI cAlI zake. A prakArano vicAra karI teNe evA kAmane prAraMbha karyo ke, zrAvakethI AcAryanI avasthA anurUpa je snigdha, madhura, maneza, surasa cAra prakArane AhAra tene bhikSAmAM maLatA te svayaM khAI jatA ane guru mahArAjane anta, prAnta, rUkSa, zuSka ane kupaththarUpa AhAra lAvI Apate. guru mahArAjanA pUchavAthI te kahe ke, mahArAja huM emAM zuM karuM ahIMnA zrAvake ApanI AvI avasthA joIne asaMtuSTa banI gayA che. A mATe teo potAnA gharamAM hovA chatAM paNa yogya AhAra ApavA IcchatA nathI. jyAre zrAvaka tene pUchatA te kahe ke, mArA AcArya mahArAja have bIlakula zithIla zarIranA banI gayA che. A mATe temane have pitAnA zarIramAM kaI mamatva pariNatI rahI nathI. temane je AhAra maLI jAya che te te ye che. te nathI cAhatA ke mAruM A zarIra have vadhu vakhata TakayuM rahe. A mATe praNata uttarAdhyayana sUtra : 1 89 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rasavALA bhakta pAnane levAnI cAhanA have teo karatA nathI. paraMtu saMlekhanA dhAraNa karavAmAM prayatnazIla banI rahyA che. ziSyanuM A kahevuM sAMbhaLI zrAvakajane khUba zekAtura banyA ane guru mahArAja pAse jaIne gadugara vANIthI kahevA lAgyA ke, mahArAja! akAlamAM Apa saMlekhanA kema dhAraNa karI rahyA che? ame leke te ApanA mATe nivedanA keI kAraNa nathI? Apa amArA mAthA upara bese te paNa amane Apane kaI bhAra lAgatuM nathI. AcArya zrAvakenuM jyAre A prakAranuM kahevuM sAMbhaLyuM che te vicAramAM paDI gayA ane manamAM kahevA lAgyA ke, A badhuM karatUta mArA ziSyanuM che, ene huM khUba bhAra rUpa banI rahyo chuM. A prakAranuM samajI vicArIne AcArya ziSya temaja zrAvakenI samakSa kahyuM ke, mArAthI hAlI cAlI zakAtuM nathI, AthI AvI sthitImAM Apa badhAne tathA ziSyane kayAM sudhI kaSTa ApyA karuM. AthI eja sarva suMdara mArga che ke, saMlekhaNuM dhAraNa karI dauM evuM kahIne teoe bhaktapratyAkhyAna karI lIdhuM ane thoDA samaya bAda samAdhI maraNane prApta karI. pitAnuM kalyANa karyuM. A kathAthI ziSya e zikSA levI joIe ke, kSudramati ziSyanI mAphaka te potAnA guru mahArAjanA prANa haranAra na bane. 40 || AcArya mahArAja kupita hone para ziSya ke kartavya kA upadeza AcArya mahArAjanA krodhita thavAthI ziSyanuM zuM kartavya che. te kahevAmAM Ave che -Arthi-ityAdi. anvayArtha-ziSya vicaM Ayarizya rajJA-pid vArtha jJAvA jyAre evuM samaje ke AcArya mahArAja kupita che te samaya te patti parAyaNa-kItina karA pritijanaka-vinaya bhAvathI athavA vizvAsa janaka vAkyathI tene prasanna kare. vaMkrio vilsa vijha-prADhipura vidhyAta ane bane hAtha joDIne temanI kathaMcit usthita kopAgnine bujhAve. e samaye te evuM lAgavata kahe ke, puputtira- punariti he guru mahArAja have huM evuM kadI nahIM karuM AthI have Apa A mAre aparAdha kSamA karo. mana vacana ane kAyAthI jevuM paNa bane e prakAranA upAyothI guru mahArAjane prasanna karI levA joIe. 41 have sUtrakAra "guru mahArAjane kepaja na utpanna thAya " e upAya batAve che.-dhamayiM ItyAdi. anvayArtha-je jiyaM-dhamati uttama kSamA Adi dharmothI ajIta kara uttarAdhyayana sUtra : 1 Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAmAM Avela che tathA cA- sarva kALa gucaracaM-TU DAvarita tIrthakara gaNadharethI savIta thayela che evAM A vavAraM-vahAraH pratilekhanAdirUpa kartavya che. A vyavahArane pitAnA AcaraNamAM lAvanAra sAdhu - "AavinIta che" ItyAdi rUpa niMdAne rAma -nAmikAchati prApta karatA nathI. dharmadina A padathI e sUcita thAya che ke pratilekhanAdika rUpa je vyavahAra che te zAstrAnukULa che. tathA daMbha ane sammAna Adi nimitta je vyavahAra karavAmAM Ave che te parihArya che "guphAcarci" A padathI A vyavahAra tIrthakara temaja gaNadharanI paraMparAthI cAlyo Ave che AthI te pramANIka che evuM sUcita karavAmAM Ave che, 42 che. maLonA-ItyAdi. anvayArtha-garirasa manoviM vAraM- mArA mAtaM vAca AcArya mahArAjanA agat ane vAkayagata "tu" zabdathI kAyagata kAyane nALiT-jJAtrA pahelAM jANIne pachIthI taM-tara te kAryane vAcA-rAnA vANIthI parisibsa-thi aMgikAra karIne ziSya muLA-LA kAya saMbaMdhI kriyA dvArA ujavAda-3vgva e kArya karI de. je kArya gurunA manamAM sthita hoya, gurue je kArya karavAno vicAra karyo hoya, "A kAma kare. ?? A prakAra je kAryane karavA mATe pote potAnA hAthathI karI rahyA hoya te vinayI ziSyanuM kartavya che ke e te kAryane turata ja pate upADI le ane guru mahArAja karatA hoya te temanA hAthamAMthI laIne pite karavA lagI jAya. . 43 || vitte ityAdi anvayArtha_vitta-vittaH vinaya Adi guNothI prasiddha ziSya zomanoviH kahyA vagara preraNA karyA vagara-pitAnA guru mahArAjanA kAryomAM nicaMnityaM sadA sarvadA pravRtizIla rahyA kare che. gurU-junaritaH guru mahArAja pitAnuM kArya karavA mATe preraNA kare to vinayavAna ziSyanuM kartavya che ke te fadhuM hava-kSi mavati guru mahArAjanA te kAryane yatnApUrvaka turata ja karavA mAMDe. vinayI ziSya guru mahArAjanA taraphathI kAma mATenuM sUcana thatAM evuM kadI paNa kahete nathI ke, huM kAma te karI rahyo chuM, Apa zA mATe kahe che. te te sA-sA sarvadA ene je kAMI kahevAmAM Ave te kAma te kahevA anusAra su-sukkaDaM jema te sArI rIte thaI zake e rIte vivAruM dhva-RtyAtti varotti te badhAM kAme sArI rIte karate rahe che. guru mahArAjanA kAmomAM kadI paNa ALasa ziSya na karavI joIe. je kAMI karavAnuM kahevAmAM Ave te prasanna citte zIdhra karI devuM joIe. | 44 che. uttarAdhyayana sUtra : 1 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyayanake artha kA upasaMhAra aura AcAryadi koM kA prasanna hone para phila have adhyayananA arthane upasaMhAra karatA sUtrakAra kahe che-ttA phatyAra- anvayArtha-meDDAvI-medhAvImaryAdAvatI ziSya nagva-va anantarekta A samasta adhyayananA arthane jANIne rama-namati avazya vinayI bane che. arthAt pitAnA kartavyane nibhAvavA mATe sAdara udyata rahe che. e ToNa vizvatti kAcAjo vorti nAcate je sAdhu pitAnA kartavyane nibhAve che ane tenuM e phaLa maLe che ke, temanI tiI A lekamAM phelAI jAya che, loke kahevA lAge che ke, ANe potAnA janmane saphaLa banAvI lIdho che. karmanA baMdhanane eNe teDI nAkhyAM che, dustara saMsAra sAgara eNe pAra karI lIdho che. gIthA jemanA-jJAtI pRthvI mUyAi sAM hRva-mUtAmAM phALa mavati prANIone mATe AdhArabhUta hoya che, e ja rIte te ziSya paNa pitAnA AcArya mahArAjane Azraya banI jAya che. te 45 che. pujA-tyAra anvayArtha-saMdA-saMvudA pahelAM zrutadAnanA pahelAM-vinayaguNathI anuraMjIta banela evA pujJa-dhULyA. pUjya AcArya mahArAja Adi naraNapsiiyNti-ysyprsiidti ? ziSya 52 prasanna 25 14 cha prasannA viulaM aTThiya suyaM --prasAda tipuruM kartha bhUtaM ene mATe prasanna thayA te vistIrNa ane mokSa janaka kRtanI jAmaphaeiti-DhAmarUdhyanti prApti karAvavAvALA hoya che. matalaba Ane e che ke, jyAre AcArya mahArAja ziSyanA vinayaguNathI tenA upara prasanna thaI jAya che tyAre e ziSyane emanI prasannatAne lAbha e maLe che ke, te aMga upAMga Adi bheda viziSTa zrutajJAnane prApta karanAra bane che. e temanI prasannatAnuM sAkSAta phaLa che, ane paraMparA phaLa e che ke tene muktine lAbha maLe che. A gAthAnA "su A vizeSaNathI zrutajJAna ApavAnI yogyatA sUcita thAya che. pUrvalaMtunA A vizeSaNathI sUtrakAra evuM sUcita kare che ke, ziSya vAMcanakALathI pahelAM tathA vAMcanakALanA samayamAM temaja vAMcanakALa bAda vinayaguNathI vibhUSita banI rahe. A svAbhAvika vinayaguNa AcArya AdinI prasannatAne hetu manAya che. ! 46 che. uttarAdhyayana sUtra : 1 2: 1 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrutajJAna ke lAbha kA phala aura zrutajJAna kA lAbha hone para mokSa prApti athavA devatva prApti kA varNana aura prathamAdhyayana samApti zrutajJAnanA lAbhanuM zuM phaLa che ? teneAprakAra khatAve che. sa pu the cAanvayA -- sathe--pUjyazAstra: sarva janA dvArA jenu zrutajJAna zlAdhya che evA sa-laH te ziSya ke jenuM muniLIyasa sad-muvinItarAyaH guru mahArAja dvArA pradatta zAstra saMmata ane adhyayanathI jenA saMzaya dUra thayela che, tathA jammasa thayA-jarmana pAdavidha samAcArInI ArAdhanA rUpa saMpattithI manohardUmanoviH je gurumahArAjanA manathI prItinuM sthAna banI gayela che. athavA peAtAnA guru mahArAjanA maneAnukULa kAryaM saMpAdana karavAnI icchA jenI khanI rahe che. evA guru mahArAjanI IcchAnusAra cAlavAvALA svecchAcArI nahi evA ziSya ke jeNe tolamAcArisamAsi vuDe na -tapaH samAcArIsamAdhisa vRtaH anazana Adi bAra prakAranAtapanA anuSThAnathI tathA cittanI zuddhirUpa samAdhIthI jeNe AzravanA dvArane nirUddha karI dIdhAM che, paMcavayAe~ pAhiyA-paMcatratAni pAhacitlA paMca praNAtipAta viramaNu Adi mahAvratAne niraticAra pAlana karI matturUM virRTMmahAdyutiH tirutti tapashejathI samanvita thaI tene lesyA eva` pulAkalabdhi AdithI sahita ane che. bhAvArtha guru mahArAjanA prasAdathI zrutajJAna jeNe prApta karI lIdhu che evA ziSya zAstrIya samata arthamAM vigatasaMzaya banIne janatA dvArA praza'sanIya jJAnavALA mAnavAmAM Ave che. evA vacanane janatA niHsa'DheDa aMgIkAra karavAmAM sa'kAcarahita banI jAya che. enI kriyA saMpattithI guru mahArAja enA para sadA prasanna rahyA kare che mAra prakAranI tapasyAthI te kamanA Azravane rAkanAra banI jAya che. ane pAMca mahAvratAnI ArAdhanAthI enu Atmika ala viziSTa bane che. ane AthI tene tapastejanI labdhi saMpanna banAve che. / / 47 it sa phaiva ItyAdi ' anvayA--samaH pUrvakti lakSaNanI viziSTa vinayazALI ziSya phaitra narsmanustapUrU veva rAMdharva manuSya pUnitaH deva-vaimAnika vaitika devA, gaMdhava -gAMdhava nikAyathI upalakSita vyantara deva ate bhavanapati deve tathA manuSyA-cakravatI AdithI pUchata ane che. tathA mavuM pUchyuM vaiduM pannu-majayaMbhUtik cavavA uttarAdhyayana sUtra H 1 93 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuSka zeNita janya A audArika zarIrane parityAga karI sAsaNa siddhe vaczAzvataH siddho mati anantakALa sudhI sadA siddhi sthAnamAM rahevAvALA siddha paramAtmA banI jAya che. vA athavA jo te siddha na bane te, alpakarmA maha dvika deva khanI jAya che. bhAvA--pUrvokta lakSaNaviziSTa vinIta ziSya devAkrika dvArA pUjya ane che. ane A apavitra audyArika zarIrane parityAga karI kAMntA siddha manI jAya che. jo kama zeSa rahI jAya tA te mahARddhi zALI deva bane che. RddhithI vruti, yaza, vaNu, khaLa, vIya, A badhAnuM gAthAmAM grahaNa karela che, vimAna Adi saMpattinu nAma Rddhi che. zarIra ane AbharaNanI kAntinuM nAma vruti che, kIrtinuM nAma yaza che. zarIrane je zukala Adi vaNu che-dravya lezyA che-enu nAma varNa che. zArIrika prarAkramanu nAma khaLa che. ane Atmajanya zaktinuM nAma vIya che. nnivemi" ' vRtti pravami' A padgha adhyayananI samAptinuM sUcaka che tenA atha A che ke zrI sudharmosvAmI jaMbUsvAmIne kahe che ke huM jaMbU ! A vinayazruta nAmanuM adhyayana jevuM... bhagavAnathI sAMbhaLyu che teja prakAre meM kahyuM che. AmAM peAtAnI buddhithI kalpita kAMI nathI kahyu. 5 485 / A vinayazruta nAmanuM prathama adhyayana saMpUrNa 5 1 5 (6 * -190 dvitIyAghyayana prAraMbha-bAisa parISahoM kA prastAva khIju` adhyayana vinaya zruta nAmanA prathama adhyayananuM varNana purU' thayuM have sUtrakAra khIjA adhyayananu varNana kare che. prathama adhyayananI sAthe enA samadha A prakAranA che. prathama adhyayanamAM vistAra pUrvaka vinaya nuM varNana karavAmAM Avela che. te vinaya dharmanI ArAdhanA pariSahene jItavAvALA ja karI zake che ane vinayazIlane pariSaddha ghaNe bhAge utpanna thAya ja che, A mATe have " riSahAdhyayana' kahevAmAM Ave che jenuM A prathama sUtra che suryame ItyAdi. uttarAdhyayana sUtra H 1 94 Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI sudharmAsvAmI, zrI jakhkhasvAmIne kahe che ke mArAM-nAyumana "he AyuSyan jakhU! te mArA pramavAcaM-tene mAnavatA parva jJAnAdi guNethI yukta evA tIrthakara bhagavAna zrI mahAvIra svAmIe vakSyamANa prakArathI kahyuM che ke surghamacA yuta-te meM sAMbhaLyuM che e huM kahuM chuM. prabhunI bhASA sarvabhASAmaya hoya che. kahyuM paNa che-tevA taivI ItyAdi. prabhunI vANane deva, manuSya, Arya, anArya, tiryaMca, saghaLA pita pitAnI bhASAmAM samaje che. A sUtranuM vistRta vivecana AcArAMgasUtranI AcAraciMtAmaNI TIkAmAM karela che. mATe jIjJAsue tyAMthI joI levuM joIe. " e padanI saMskRta chAyA "gAyuman sena" evI na thatAM mAtaMtena" "vahA" e pramANe tRtIyAnta vibhakti paNa thaI zake che. ene artha zAamaryAdA anusAra gurukulamAM rahevAvALA e mujaba thAya che. bhagavAne zuM kahyuM che te kahevAmAM Ave che -" vahu" ItyAdi. A jInazAsanamAM nizcayathI vAlIsaM saM bAvIsa 22 pariSaha samo mAravA savIra vAsa kathA zramaNa-kAzyapa zetrI zrI bhagavAna vardhamAna svAmIe kevalajJAna dvArA sAkSAta karIne kahela che. mArgathI patana na thAya tathA karmonI nirjarA bane tevA hetuthI tIrthakara temaja gaNadhara Adi dvArA je sahana karavAmAM Ave che tenuM nAma parISaha che. ane te 22 che. tene sahana karavAno upadeza kevaLa jIna zAsanamAM ja che. anyatra nathI. zramaNanuM lakSaNa A prakAranuM che- yaH samaH sarvabhUteSu, traseSu sthAvareSu ca tapazcarati zuddhAtmA zramaNo'sau prakIrtitaH // je samasta jIvanamAM trasa ane sthAvaramAM-samAna daSTi rAkhavAvALA hoya che. ane je ghera tapasyA kare che enuM nAma zramaNa che. je mijavU sojA naccA jiccA abhibhUya bhikkhAyariyAe parivvayaMto puTTho no vinihannejjA evA pariSahene je bhikSu rokavA gurunI pAse sAMbhaLIne tathA nA "je bhikSu e pariSahathI parAbhUta bane che te caturvidha saMsAranA cakathI bacI zakatA nathI. tathA je ene jItI le che tene mekSa mArganI prApti thAya che. ane tenA karmonI nirjarA paNa thAya che. evuM jANIne tathA nijApitAnA vilAsathI tene paricaya karIne, tathA amimULa haiyatAthI enA sAmarthyane naSTa karIne, bhikSAcAryA nimitta bhramaNa karatAM karatAM kadAca pariSahathI AkAMta thAya che te te jJAna darzana cAritrapa mokSa mAgathI pAchA na rahe "mittA riyAe A uttarAdhyayana sUtra : 1 95 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ padathI pragaTa thAya che ke, bhikSune bhikSATana karatI vakhate prAyaH pariSaha utpanna thAya che. bhAvArtha-A sUtra dvArA sudharmA svAmI jabUsavAmIne e samajAvIne kahe che ke, he jabU! A adhyayanamAM 22 pariSahanAM saMbaMdhamAM je kAMI paNa vivecana karIza. te meM prabhu vardhamAnasvAmIthI je rIte sAMbhaLyuM che te karIza. bhagavAne bAvIsa 22 pariSaha pharamAvyA che. je bhikSu A pariSahathI svayaM parAjIta na banI tene jIte che te mekSa mArgathI kadI paNa vicalita thatuM nathI. bhikSAcaryA karatI vakhate pariSahanA AvavAnI arthAt utpanna thavAnI prAyaH adhika saMbhAvanA rahe che. AthI sAdhue tenAthI vicalita na banavuM joIe. pariSaha sAdhunI kameTI che tenA dvArA kasAyA pachI sAdhu mekSamAgathI calAyamAna nathI thatA temaja vilAsa pragaTa karI ene sAmane kare che te karmonI nirjara karIne pitAnuM kalyANa kare che. A pramANe zrI sudharmAsavAmIe kahyuM tyAre jakhkhasvAmI pharI pUchavA lAgyA care ItyAdi. vALe kAzyapagotrI "maneof majAvavA mahAvIre zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe je 22 pariSahanuM phiyA-kavitA varNana karela che. ane jenA sAMbhaLavA AdithI bhikSAcaryAmAM pharI rahela muni e pariSahAthI pRSTa thayA pachI paNa saMyama mArgathI calita banatA nathI. e pariSahanAM nAma kayAM kayAM che? sudharmAsvAmI jakhkhasvAmIne 22 pariSahanA nAmane jANavA aMgenA praznano uttara ApatAM kahe che ke, ke jabba! sAMbhaLe "" ityAdi ! bAisa parISahoM kA nAma nirdoSa zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmIe je 22 parISahAne sahana karavAne bhikSane Adeza Apela che te 22 pariSaha A che. dicichArUpa parivahanuM nAma digicchAparISaha che (1) "digicchA eTale bhUkha. pipAsA zabdano artha tRSA che, A rUpa je parISaha che te pipAsAparISaha che (2) hemaMta ane zizira RtumAM utpanna thatAM ThaMDA sparzanuM nAma zItaparISaha che (3) grISma tathA varSA RtumAM utpanna thatA tApa rUpa uSNu sparzanu nAma uNaparISaha che (4) DAMsa, macchara, vIMchI, mAkaDa, AdinuM nAma dezamazaka che, tenA karaDavAnI vedanA rUpa parISaha te dezamazakaparISaha che. (5) vastro sadA abhAva te la che e jInakapione thAya che. sthavirakalpionA jIrNa, khaMDita alpamUlyavALAM evAM pramANapata vastra hoya che te paNa tene acelaja mAnavA joIe. e uttarAdhyayana sUtra : 1 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parISaha acelaparISaha che. (6) saMyamaviSayaka aprItinuM nAma arati che, e aprItirUpa parISaha aratiparISaha che (7) strI taraphanA rAgapUrvaka gamana, vilAsa, hAsya, ceSTA tathA cakSune vikAra-kaTAkSa AdinA avakana joIne paNa e viSayanI keI abhilASA na karavI te parISaha te strI parISaha che. (8) eka gAmathI bIjA gAme vihAra kara enuM nAma caryA che, A rUpa je parISaha te carcAparISaha che. (9) svAdhyAya karavAnA sthAnanuM nAma niSelikI che tevA rUpano je parISaha te nizcikIparISaha che. (10) vastIrUpa parISaha zayyAparISaha che. (11) asabhyabhASaNa sahana karavuM te AkrozaparISaha che. (12) tADanArUpa parISaha vadhaparISaha che. (13) yAcanArUpa parISaha te yAcanAparISaha che. (14) abhilaSita vastunI aprAptirUpa parISaha te alAbhaparISaha che.(15) vAta, pitta, kaphanI viSamatAthI utpanna thayela kuSThAdirUpa parISaha regaparISaha che. (16) darbha AdinA sparzarUpa parISaha tRNasparza parISaha che. (17) mela AdirUpa parISaha jallaparISaha che. (18) anya dvArA vastra, pAtra AdinA devArUpa satkAra, ane abhyasthAna, AsanapradAna tathA vaMdanA Adi karavArUpa puraskAra A banne rUpa parISaha satkAra-puraskAra parISaha che. (19) svayaM vimarzapUrvaka vastune nirNaya-pariccheda karavArUpa parISaha prajJAparISaha che. (2) matyAdi jJAnanA abhAvarUpa parISaha ajJAnaparISaha che. (21) kriyAvAdI AdinA anekavidha siddhAMtane zravaNa karavAthI paNa samyaga darzanane nizcaya rUpathI dhArI rAkhavAnA parISahanuM nAma darzanaparISaha che. rA parISahoM kA svarUpavarNana meM sudhA parISaha jaya kA varNana aura draDhavIrya muni kA draSTAMta A prakAre sudharmA svAmI parISahena nAmanuM kathana karIne have te darekanuM svarUpe pragaTa kare che-parIsa ItyAdi. he ziSya ! "vimarI-parISaduLa ghamitti: pariSahane prathapha prathapha vibhAga pAsavenuM vecA-jarUcana kavitA kAzyapagotrotpanna zrI mahAvIra vardhamAna svAmIe samavasaraNamAM pragaTa karela che. tame hArikaRAM gumAruM kariSyAmi huM e parISahanA prathak prathaku vibhAga tamene kahIza. suda-me mAnapU zrapura AthI yathAkrama tene sAMbhaLo. mArAthI A samasta pariSomAM sudhA pariSaha duSkara che. kahyuM che ke uttarAdhyayana sUtra : 1 919 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMthasamA natthi jarA, dAridrayasamo ya paribhavo natthi / maraNasamaM nasthi bhayaM, khuhAsamA veyaNA nasthi // 1 // mArgonA samAna jarA keAi nathI, arthAt nira tara cAlavAvALA mAgagAmI jarAjanita duHkhAnA anubhava kare che. tathA dAridrayanA jevuM anya koi paNa paribhava-arthAt anAdara nathI. tAtparya e che ke, anya guNunA hAvA chatAM dAridrayanA astitvamAM mANasa anAdara pAme che. tathA maraNanA samAna bhaya nathI. ane kSudhAthI vadhu koI vedanA nathI. arthAt manuSya maraNanA bhayathI jeTaleA Dare che, eTaleA khIjAthI nathI DaratA, tathA kSudhAjanaka vedanA jeTalI asA hAya che. tevI bIjI kAi vaidyanA nathI. // 1 // kSudhAthI adhika kAI vedanA nathI, eTalA mATe sUtrakAra sauthI pahelAM sudhA parISahane jaya karavA kahe che. muinicchApariSad-sthAni tavaNI-tapasvI chaSTa aThThama bhakatAdi tAnuM anuSThAna karavAvALA tathA thAmaya cAmavAnuM ane maneAkhaLathI samanvIta mizrva-mikSuH bhikSu-sAdhu iinacchA parivaha-kSuSArahate zarIre bhUkhathI vyAkuLa hAvA chatAM paNa na vi-7 iincAt mULa phaLAdikane svayaM chedavuM nahi, teADavu nahi', na brijJAvar--na checeta khIjAthI tADAvavuM nahi, sad s yAva-zvetu na pAyet na svayaM pakAve, ane na khIjAthI pakAve. upalakSaNathI anya chinvanta vajantavA nAnumokSetU chedana karavAvALI tathA pakavavAvALI vyaktinI anumAdanA na kare na svayaM yiAt nAnye pravet na anyaM zrILantamanumolyet na svayaM kharIde na khIjAthI kharIdAve ke na tenI anumAdanA kare. 7 svacaM phnyAn na pAmyotayetu na mAnyajJantamanumoyet na svayaM haze, na kAithI huNAve ke na tenI anumeAdanA kare. tAtpaya A che ke, sAdhue bhUkhathI piDita hAvA chatAM paNa navaprakAranA viSNuddha AhArane ja grahaNa karavA joie. // gA. 25 pharI paNa kahe che. Ahipaona ityAdi. AhipavvANuM Ase-AhIpa aa saMjAraH kAlI-kAkaja ghAnA pa jevA aMgavALA ataeva sei-rA kRza zarIrayukta, dhanirAMta-dharmAnamaMttattaH nazAjALathI vyAsa ane aNuLajALaAE mAya.-brazananasya mAtrajJaH azana pAnanI mAtrAnA sAtA sAdhu addInano-trInamanA addIna mana khanI sayamanA mArgamAM uttarAdhyayana sUtra H 1 98 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja-jantu vicaraNa kare. bhAvArtha-viziSTa tapasyAonuM anuSThAna karatAM karatAM jenAM zArIrika avayava kAkanI jeghAnA parva samAna vacamAM pAtaLA tathA aMtamAM sthULa thaI gayela hoya ane tenAthI jenuM zarIra atyaMta kRza thaI gayela hoya tathA zarIramAM kRSatA AvI javAnA kAraNe jenA zarIranI nADIo spaSTa dekhAI Ave che, evA sAdhu eTalo ja AhAra grahaNa kare che, jenAthI saMyama mArgane nirvAha thaI zake. rasa svAdanA lebhathI adhika AhAra na le. tathA je samaya tapasyAnuM pAraNuM karavAno samaya Ave te vakhate kadAca AhAra na maLI zake te paNa cittamAM kaI paNa prakArane viSAda na kare ane saMyama mArgamAM sadA sAvadhAna banI rahevAnI ceSTA karatA rahe. kAkanI jaMghAnuM parva vacamAM pAtaLuM ane cheDe dhULa hoya che, tapasyA karatAM karatAM sAdhunI jaMghA Adi aMga A prakAranAM thaI jAya che, sudhA pariSahane jItavAnI upara dRSTAMta A prakAre che- ujajenI nagarImAM gajamitra nAmane eka zeTha rahetuM hatuM. tene eka putra hatuM tenuM nAma daDhavItyuM hatuM. eka samayanI vAta che ke, zeThanI patnIno dehAMta thaI gaye tethI zeThane saMsAra zarIra ane bhegothI virakita AvI gaI ane pitAnA putranI sAthe teNe dIkSA grahaNa karI lIdhI. sAdhu caryAnI vidhI anusAra ziSya teo vihAra karavA lAgyA. teo janatAne dharmane upadeza ApatAM ApatAM saMyama ane tapathI pitAnA AtmAne bhAvita karatA grAmanuM grAma vicAravA lAgyA. eka samayanI vAta che ke vihAramAM e munirAja mArga bhUlI gayA ane bhayaMkara jaMgalamAM jaI pahoMcyA. tyAM pahoMcatAM temaNe evuM joyuM kejyAM tyAM mRgonAM TeLAM deDI rahyAM che, kayAMka ziyALayAM lALI karI rahyAM che, vAgha ghumI rahyA che, siMha gajI rahyA che, kyAMka siMhagarjananA bhayathI trAsIne hAthI citkAra karatAM ahiM tahiM nAsabhAga karI rahyA che, kyAMka viSama viSadhare pitAnI phezene uMcI karIne beThA che, kayAMka jaMgalI bheMse ke jenAM zarIra ekadama kALAM che ane jenAM zIMga lAMbAM che ane zarIra jenAM alamasta che te jaLathI bharelA khADAomAM jemAM kAdava bharela che temAM ALoTI pitAnA zarIrane kIcaDathI kharaDAvI rahela che, AvI rIte DakaranAM juthe paNa ahiM tahiM bhAgatAM najare paDe che, kyAMka kyAMka vAnara ane rIMcha kudAkuda karatAM dekhAya che. e jaMgala cAre taraphathI moTAM vRkSe ane tenI DALI tathA anya velA pAnathI chavAI rahela che, koI vRkSanAM jhuMDa evAM arasaparasa maLI gayAM dekhAya che ke jANe tenI nIce makAna jevuM banI gayela che, keI sthaLe kAMTAvALAM vRkSethI tenA kATA jamIna upara jyAM tyAM paDayA che, velA uttarAdhyayana sUtra : 1 99 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ethI A badhAM vRkSo ekarUpa banI gayAM dekhAya che, A prakAre te jaMgala aneka hiMsaka jIvathI paripUrNa hatuM, mANaso mATe dareka rIte bhayakAraka hatuM, jamIna upara ugelAM ghAsa vagerene kAraNe keI saraLa mArga dekhAtuM nathI, bhUmi uMcInIcI ane kAMTAthI bharelI hatI. A jaMgalamAM cAlatAM cAlatAM gajamitra munirAjanA pagamAM ghaNI vedanA upajAve tevA kAMTA lAgavA lAgyA AthI tenA paganAM taLIyAM kAMTAthI vidhAI gayAM jethI te AgaLa vihAra karI zakayAM nahIM temaNe te samaye potAnI bAkI rahela Ayu ghaNI TuMkI jANIne cAra prakAranA AhArano tyAga karavAnA bhAvathI potAnA ziSyane kahyuM, tame ahiMthI kaI anya sthaLe vihAra kare, A sthaLe mArI sAthe rahevAthI tamAre bhUkhane tIvra pariSaha sahana karavuM paDaze, gurunI A vAtane sAMbhaLIne ziSya kahyuM-bhadanta! je prakAre chAyA vRkSane cheDatI nathI tevI rIte huM paNa ApanA caraNa kamaLane choDIne anyatra jaI zakato nathI, ziSyanI A prakAranI vAta sAMbhaLIne guru mahArAje cAra prakAranA AhA rane tyAga karI dIdhuM. ziSya A paristhitimAM pitAnA guru mahArAjanI sevA karavAno prAraMbha karyo. te jagalamAM je ke, aneka prakAranAM suMdara ane svAdiSTa evAM phaLa hatAM to paNa tene teDavAne ziSya svapnAmAM paNa vicAra na karyo. vRkSanI nIce tUTIne paDelAM je phaLa dekhAtAM tene paNa sacitta mAnIne grahaNa karyA nahIM tathA keI keI phaLa acitta hovA chatAM ApanAranA abhAvathI te adatta hovAthI lIdhAM nahIM. ziSya AhAra mATe jato ane cheDe dUra jaI tyAMthI pAchA pharI Avato kemake, eka te tyAM vastI hatI nahIM. mATe tyAM AhArane keI jega maLatuM na hatuM, bIjuM mAga atyaMta dugama hevAthI te raste kaI paNa vaTemArga Avate ja na hatuM. paraMtu ziSya ananya bhAvathI gurunI sevA karatuM hatuM. bhUkha eka evI vastu che ke je AtmAnI aMdaranA bhAgamAM praveza karIne pitAno prabaLa prabhAva batAve che. kahyuM paNa che- A bhUkha rUpano nAza kare che, smRtine vaMsa kare che, pAMca IndriyanI zaktione kSiNa banAvI de che, AMkha, kAna ane kapALamAM dinatAnI nizAnI jagADe che. kalezanA pariNAmene jAgrata kare che, baMdhuono viyega karAve che, videzamAM vAsa karAve che, pairyane jaDamuLathI ukheDI nAkhe che, chelle chelle A bhUkha prANIonA prANanuM paNa haraNa kare che. je 1che pharI paNa kahyuM che bhUkhathI pIDAtA prANImAM viveka, lajA, dayA, dharma vidyA, sneha, saumyatA, baLa, Adi saghaLA saddaguNe nAza pAme che. je 2 | muni daDhavIrya ziSyanA AtmAnA uMDANamAM che ke, bhUkhanI tIvra vedanA thaI hatI te paNa kaI vakhata kAyara na bane. pitAnA uttarAdhyayana sUtra : 1 1OO Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ villiAsathI teNe A parISahane khUba sahana karyAM ane guru mahArAjanI sevA bhakti karI. kemake, ziSyane e pUrNa zraddhA hatI ke, kamanirjarA mATe kSudhA pariSaha sahana karavA joie. pagamAM lAgelA kAMTAonI vedanA rAja kharoja vadhavA lAgI, peAtAnA AyunA tasamayamAM samAdhIbhAvathI gurujI kALa dharmane pAmI prathama kalpamAM vaimAnika deva banyA. teoe devanI paryA yamAM peAtAnA purva bhavane avidhajJAnathI jANIne pAtAnA ziSyanI prArakSA nimitte divya zaktithI tenA samIyapradezamAM eka vastinuM nirmANa karyu ane pAte manuSyanA rUpamAM pragaTa manIne ziSyane kahevA lAgyA ke, ahiMthI najIka ja eka vasti dekhAya che mATe tyAMthI tame AhAra pANI laI Ave, devanI A prakAranI vAtane sAMbhaLIne ziSye cittamAM vicAra karyuM ke, A kAI deva mArI chalanA kare che. huM pahelAM keTalIe vakhata gayA chuM paraMtu mane koI vastI dekhAi nathI, mATe tyAMthI AhAra pANI lAvavA ucita nathI. ziSyanI A prakAranI dRDha dhAraNA joine te devanA jIva khUbaja prasanna thayA. ane pragaTa thaIne ziSyanI khUba prasaMzA karavA lAgyA. temaNe kahyuM-Apane dhanyavAda che, vratanuM pAlana karavAmAM dRDha pratijJa che. ziSye duHsahu bhUkhanA pariSahu sahana karavAthI kSapakazreNI u52 ArUDha banI prazasta dhyAna ane zubha adhyavasAyanA khaLa upara kevaLajJAnanA lAbha karI mAne prApta karyAM. deva ke je tenA guru mahArAjanA jIva hatA teNe peAtAnA pUrva paryAyanA ziSyane prApta thayela kevaLajJAnanA ane nirvANunA utsavane manAvIne potAne sthAne gayA. AvI rIte pratyeka muninuM kartavya che ke, te dRDhavIyaM muninI mAphaka kSudhA pariSaddhane sahana kare. // 3 // pipAsA parISaha kA varNana meM pAnameTha kA varNana aura dhanapriyamuni draSTAMta kSudhA pariSaha sahana karanAra munine AhAra karyo pachI tarasa lAge tene sahuna karavI joI e A AzayathI sUtrakAra pipAsA pariSaha kahe che. to puTTo ItyAdi. to--sataH kSudhA pariSahanA anantara vivasraN purui---nivAsayAghraSTaH tarasathI vyAvRta hovA chatAM anAcAra virata tathA phormyu--i-jhununsI anAcAra virata tathA haka AyaMga-4nApaMcataH saMyamanI rakSA karavAmAM prayatnazIla sAdhu sIoLaM seni zIto na seveta sacitta jalanuM sevana na kare. kiMtu cidakSesaLa re-vistasya vaLAM t vikRta (acitta) java, cAkhA, drAkSa vagerenA dhAvAthI athavA ene ukALavAthI tenA varNa, gaMdha, rasa tathA spanu parivana thaI cukayu che evA prAsuka jaLanI gaveSaNA kare. tAtparya e che ke,tarasathI pIDAtA haiAvA chatAM paNa sAdhue sacitta aneSaNIya uttarAdhyayana sUtra H 1 101 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaLane upaga kadI paNa na karavA joIe. prAsuka jaLa ekavIsa prakAranuM hoya che A vAta AcArAMgasUtramAM bIjA zrutaskaMdhanA navamAM adhyayanamAM kahevAmAM Avela che. usseima 1 bhojana banI cukyA pachI ATAnI thALI vigerenuM dhAvaNuM. hAMre- 2 zAka patrAdikane ukALavAthI tenA kaDavA paNA vagerene kADhavA mATe athavA tene ThaMDA karAvavA mATe je pANI uparathI nAkha vAmAM Ave che te. jAyo - 3 cekhAnuM dhAvaNa. tilodagaM- 4 talanuM dhAvaNa. tusodagaM- 5 tune dhovAthI nikaLela pANI. kavola- 6 java Adine tAM nikaLela pANI. AyAma 7 zAka ane cekhAnuM osAmaNa. savIraM- 8 dahIM ane chAzanuM pANI jemAM dahIMnI nIcenuM pANI ane chAzanI uparanI Acha. ja - 9 kerInuM dhovaNa. aMjApAna- 10 je phaLane rasa khATe heya tenuM dhAvaNuM. viTANAM- 11 kapittha-kaThAnuM dhAvaNa. mArjiAvALa- 12 bIrAnuM dhAvaNa mudicApANa- 13 dAkhanuM dhAvaNa himA- 14 dADamanuM dhAvaNa. kUvA- 15 khajurInuM dhAvaNa, - 16 nArIeLanuM dhAvaNu. varI pALa- 17 keranuM dhAvaNa. voTarANAM- 18 badarI phaLanuM dhAvaNa jAmanapAna- 19 AmaLAnuM dhAvaNa. rvivApALa - 20 AmalInuM dhAvaNa ddhavicahe- 21 garama pANI. upara batAvavAmAM AvelA A prakAranAM pANI sAdhuo mATe kalpanIya batAvela che. AdhAkarma Adi deSathI rahita evA pANInI gaveSaNa sAdhue karavI joIe. je gA. 4 uttarAdhyayana sUtra : 1 10ra Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grAma, nagara vagerethI bahAranA rastA upara vicaratA sAdhune mAmAM tarasanI AkuLatA utpanna thAya te paNa teNe e khIjA kSudhAparISahane sahana karavA joie. A vAta nIcenI gAthA dvArA sUtrakAra prakaTa kare che. chinnAvANu--ItyAdi. anvayA --chinnAvAztu-chinnApAsepu je mArgamAM mANaseAne avAgamanarUpa saMcAra baMdha thaI gayA hAya. arthAt nathI thatA evA paMthetu-thivu mArgomAM saMcAraNu arthAt vicAraNa karanAra sAdhu suvitti bAvare munivAsitaH bAsuraH pANInI tarasathI vyAkuLa manI atyaMta pIDita thaI jAya che ane ethI khummuddArIne viSNumulANIna: jenA mADhAmAMnuM thuMka paNa sukAI jAya che evI hAlatamAM, tAlu rasanA ane hoTha paNu taddana sukA khanI jAya che, evI paristhitimAM mukAvA chatAM paNa aTThIna banela muni teM sid tittivuM--ta pariSad titikSeta e tRSA parISahane jIte. enu tAtpa e che ke, nirjana sthAnamAM rahevA chatAM paNa sAdhu tarasathI pIDita hAya te teNe sacitta aneSaNIya jaLanuM pAna na karavuM joie. gAthAmAM rahelA "chinnAvANu thavu' vizeSaNa garbhita patra dvArA municeAnA caraNa vihAra sucavavAmAM Avela che. bAre--ApadathI parISaddha avasthAmAM muniyAe samAdhi bhAva pUrNAMka rahevAnuM batAvela che. suvitti A padathI tarasanI tIvra avasthAmAM paNa sacitta aneSaNIya pANI na levuM joIe. evuM pragaTa karela che. muktamuddArIne ApadmathI kaSTanI avasthAmAM paNa pariSahAne jItavA joie. evuM sUtrakAra pradarzita kare che. " titikSNa" ApadathI pariSahanAM AvavAthI gabharAvuM na joie paraMtu sahiSNutA dhAraNa karavI joIe. A viSaya upara eka dRSTAMta kahevAmAM Ave che.-- t ujjainI nagarImAM dhanamitra nAme eka zeTha rahetA hatA. vairAgya pAmIne teNe pAtAnA ATha varSanA dhanapriya nAmanA putra sAthe mitragupta nAmanA AcAya pAse muni dIkSA dhAraNa karI. eka samayanI vAta che ke, dhanapriya muni saparivAra AcAryanI sAthe jyAre vihAra karI rahela hatA, tyAre mArgamAM tene tarasa lAgI. bIjA sAdhue sAthe AcAryane AgaLa gayelA jANIne dhanamitra munie nadIne joine putrapremane vaza manI dhanapriyane kahyu, vatsa pANI pII le.. pachI AlecanAthI enI zuddhi karI lejo. A prakAranAM dhanamitra uttarAdhyayana sUtra H 1 103 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ muninAM vacana sAMbhaLIne dhanapriyamuniye pANI pIvAnI jarA paNa IcchA na karI A paristhitine joI ghanamitramunie vicAra karyo ke, A mArI sAme pANI pIze nahIM mATe ahIMthI cAlavuM joIe jethI teo sukA mAgethI nadIne pAra karIne AgaLa cAlyA. A pachI dhanapriyamunie jaLapAna karavA mATe nadImAM praveza karyo ane hAthamAM pANI laI dayA bhAvathI vicAravA lAgyA ke, A akalpanIya sacitta pANI huM kevI rIte pIuM kemake kahyuM che ke - egami udagabiMdummi, je jIvA jiNavarehi pannattA / te sarisava parimittA, jambuddive na mAyanti // 1 // jaLanA eka TIpAmAM jeTalA jIva jInendra bhagavAne batAvyA che te kadAca sarasavanA AkArane dhAraNa karIye te A jambudvipamAM samAI na zake. ila jatthajalaM tattha vaNaM, jattha vaNaM tattha Nicchio teu| teu vAusahagao, tasAya paccakkhayA ceva // 2 // jyAM jaLa che tyAM vanaspatinuM devuM nizcita che, jyAM vanaspati che tyAM teja agni nizcita che. jyAM teja che. tyAM vAyu nizcita che. trasakAya te pratyakSa che ja rA haMtUNa parappANe, appANaM jo karei sappANaM / appANaM divasANaM, kae ya nAsei sappANaM // 3 // je bIjA jInA prANanI virAdhanA karIne thoDA divaso mATe pote potAnI jAtane sabaLa banAvavAnI ceSTA kare che te pite pitAnI jAtane vinAza kare che ? A prakArane vicAra karI dhanapriya nAmanA nAnA muniye e vicAra karyo ke, A saMsAramAM jIvone eka te saMyamanI prApti thavI durlabha che ane tenI apekSA saMyamanI rakSA mahAna durlabha che. huM kAcuM pANI pIuM te apakAyanI virAdhanA thAya che, apUkAyanI virAdhanAmAM pakAyanI virAdhanA avazya bane che. SakAyanI virAdhanAthI saMyamanI rakSA thatI nathI. jyAM saMyamanI rakSA nathI tyAM samasta mahAvratane bhaMga che. tenA bhaMgathI saMsAra paribhramaNa avazya thAya che. mATe huM te A jaLane pIIza nahIM. A prakArane nizcaya karI laghu muniye khUbaja yatanAthI obAmAM lIdhela pANIne te nadImAM choDI dIdhuM. A samaye tenI uMmara kAMI moTI na hatI paraMtu dhairyanI mAtrA hadayamAM vadhelI hatI. A kAraNe AgaLa kahevAmAM AvyA pramANe sukA mAgathI nadIne pAra karI sAmA kAMThe pahoMcI gayA, paraMtu tarasa eTalA jorathI lAgI hatI ke Ane uttarAdhyayana sUtra : 1 104 Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laI te AgaLa mArge cAlI zakyA nahIM ane tyAM ja paDI gayA. tarasathI vivaza banavA chatAM paNa tenI mati dharmamAM nizcala banI rahI. paMcanamaskAra maMtranuM smaraNa karIne temaNe samAdhI bhAvathI kALadharma prApta karyo. tarasanA parISahane sahana karavAnA prabhAvathI te prathama kalpamAM vaimAnika deva thayA. avadhijJAnathI potAnA pUrvabhavane jANIne te laghumuninA jIva deve samasta muninA anugraha mATe pitAnI vaikiyika zaktithI mArgamAM gokuLanI racanA karI. sapari. vAra mitraguptAcArge AgaLa gokuLa joyuM ane tyAMthI zuddha chAza Adi laIne pitAnI tarasane chipAvI. ane AgaLa vihAra karavA lAgyA. keIe e na jANyuM ke A badhI devakRta mAyA hatI. AthI deve pitAne paricaya nimitta eka sAdhune tenuM Asana bhulAvI dIdhuM. je muni Asana bhulI gayA hatA te muni tyAM Asana levA mATe pAchA AvyA te zuM dekhe che ke tyAM keIgokuLa nathI. te eja vakhate pAchA pharyA ane pitAnA AcAryanI pAse AvIne kahyuM ke, tyAM te kaI gokuLa nathI. sAdhuoe jyAre A vAta sAMbhaLI te teoe evuM nakkI karyuM ke, avazya AmAM keI devanI mAyA hatI, sahue maLIne tenuM prAyazcitta lIdhuM. kAraNa ke, te sahue tyAMthI chAsa Adi vastu grahaNa karela hatI. bAdamAM deve AvIne potAnA saMsAra avasthAnA pitA dhanamitra munIne cheDIne bAkInA samasta sAdhuone vaMdanA karI, AcAryo pUchayuM ke, dhanamitra manine vaMdanA kema na karI? tyAre te deve pahelAne samasta vRttAMta je dhanamitra:muniye sacitta pANI pIvA mATe pitAnA ziSyane muni avasthAmAM kahyuM hatuM te AcArya samakSa kahI dIdhuM. A kahIne te pitAnA muLadhAma svargamAM cAlyA gayA. A prakAre a yamuniyee paNa tRSAparISahane vijaya karavo joIe. ApA bhUkha ane tarasa sahana karanArA muninuM zarIra durbaLa banI jAya che, ane durbaLa zarIravALAne ThaMDithI bahu pIDA thAya che. AthI trIje ThaMDinA pariSahane munie jIta joIe. evI vAta sUtrakAra nIcenI gAthAthI pragaTa kare che. zIta parISaha jaya kA varNana aura usa viSayameM municatuSTayakA draSTAMta jaraMtaM vicaM ItyAdi. anvayArtha-paMta viracaM-vAM virad mekSamAM athavA eka gAmathI bIjA gAme vihAra karavAvALA tathA sAvadya vegathI virakta ane skUduM-kSam snigdhAhAra tilamana AdinA tyAgathI dhUsara zarIravALA evA munine thA zItakALamAM lIcaM kula-zIta vRtti zItakALa pIDita kare che. te samaye te muni -haju uttarAdhyayana sUtra : 1 105 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nizcayathI nisANAnuM rovA-ninA mRtvA jIna zAsanane A mArA AtmAe naraka nida Adi sthAnamAM tIvratAvALI anaMta vedanAo ghaNI vakhata bhegavI che te vedanAo sAme A zIta vedanA kayA hisAbamAM che?" A vAtane sAMbhaLI samajI jarU4- tiruM samayanuM ullaMghana karI pratilekhanA AdinA samayane TALIne ra che na chet pratilekhanA adine je samaya che tenA sIvAya bIjA samayamAM pratilekhanAdika kriyAone na kare. tathA ThaMDInA bhayathI pUrvAdhiSThita sthAnane tyAga karIne bIjA sthAnamAM na jAya. gAthAmAM rahelA "ja", e padadvArA sUtrakAra e pradarzita kare che ke, muniye kAraNa vizeSa vInA eka jagyAe sthira rUpathI rekAvuM na joIe. "jiM enAthI muniye yatnAvAna banavuM joIe. evuM sUcita karavAmAM AvyuM che "sU" padathI tapazcaraNa zIlatA ane "muLa" A padathI sAvadha kAryamAM mauna rAkhavuM e sUcita karavAmAM Avela che. tame nivAra ItyAdi. anvayArtha-me-kama mArI pAse nivAra-nivAraNama ThaMDIthI bacAvI zake tevuM sthAna nathi-rAttinathI, chavittAAM navijJA-jIvitrA na vidyAre zarIra upara oDhavA mATe vastra tAthA kambala vagere paNa nathI. AthI ahaMtu ati sevAmini eve aninuM sevana karUM chu-rUti A prakArane manathI paNa mivaravU mizna muni nA virA- nittara vicAra na kare. tenA sevananI vAta te dUra rahI. Ane bhAva e che ke, jyAre zItakALamAM ThaMDI paDe che e samaye jIrNa vasa. vALA ane ThaMDInI rakSAnA sAdhanothI rahita sAdhu akalpanIya vastrone ThaMDInI rakSA nimitte grahaNa na kare. AgamamAM kahevAyela vidhi anusAra je eSaNIya heya tathA sAdhu mATe kalpaniya hoya tene ja grahaNa kare. ThaMDIthI piDIta hovA chatAM paNa agnine pragaTAve nahIM tathA bIjAo dvArA pragaTAvavAmAM Avela agninuM paNa sevana na kare. A rItanuM vartana rAkhanAra sAdhu zItaparISahavijayI mAnavAmAM Ave che. gAthAmAM rahelA "miQ" padathI sUtrakAra ema sUcita kare che ke, "bhikSue niravagha bhikSA ja grahaNa karavI joIe." A viSaya upara ahIM daSTAMta kahevAmAM Ave che. cothA ArAmAM-rAjagraha nagaramAM kuberadatta nAmane eka zeTha hatuM. jene kuberasena, kuberamitra, kuberavallabha ane kuberapriya nAme cAra putra hatA. A uttarAdhyayana sUtra : 1 106 Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAre putroe bhadragupta AcArya pAsethI dharmanuM zravaNa karI munidIkSA dhAraNa karI. zAstronuM sArI rIte adhyayana karyuM. eka samayanI vAta che, teoe ekAThitva vihAra nAmanI bhikSu pratimA svIkArI. AthI teo cAre ekAkI banIne vihAra karavA lAgyA. vihAra karatAM karatAM keI samaye rAjagraha nagara samIpa rahelI bhAragirInI taLeTImAM vaselI eka vastImAM AvyA ane tyAM yathAkalpa avagraha AjJA laIne utaryA saMyama ane tapathI AtmAne bhAvatA vicAravA lAgyA. A samaye hemanta tu hatI. tuSAra himanAM nAnAM nAnAM kaNathI A samaye manuSya adhika kaSTa pAme che. vanaspatio hima kaNonA paDavAthI baLI jAya che, pazu pakSIo lAkaDAM jevA jaDa thaI jAya che. matalaba e ke, A RtumAM ThaMDInI adhikatAthI dareka prANIne vadhu kaSTane anubhava thAya che. evA samayamAM e cAreya muni divasanA trIjA bhAgamAM bhikSAcaryA mATe rAjagraha nagaramAM AvyAM. tyAMthI maLela eSaNIya AhAra karIne te saghaLA pharI pAchA eka pachI eka vibhAragirInI samIpa jyAM teo utaryA hatA tyAM pahoMcavA mATe cAlI nIkaLyA. temAMthI kuberasena munine mArgamAMja rAtri paDI javAthI vaibhAragirInI kaMdarAnI pAse rekAI gayA. bIjA kubera mitra muni rAtri thavAthI bagIcAmAM rekAI gayA, evI ja rIte trIjA kuberavallabha muni bagIcAnI pAse rekAI gayA, cethA kuberapriyamuni rAtri thaI javAthI rAjagraha nagaranI pAse ja rokAI gayA vaibhAragirikaMdarAnA mukhya dvAra pAse kAI gayelA, munirAje ThaMDInA saMparkathI atyaMta zItaLa parvatIya vAyunA vegathI kaMpata zarIra hovA chatAM paNa potAnA manane merU samAna aDaga rAkhI ThaMDInI prabaLatAne sAmano karyo. jema jema ThaMDInI adhikatA vadhatI gaI te te rUpathI temanuM Atma baLa paNa adhika rUpathI vikasatuM jatuM hatuM. je rIte koI uttama vIra raNAMgaNamAM vairIne sAmane kare che tevA prakAre muni paNa ThaMDIne evI ja rIte sAmane karI rahyA hatA. sadabhAvanAmAM jarA paNa zithIlatA temaNe AvavA na dIdhI. sAmane karatAM karatAM te muni samAdhi bhAvathI kALa dharma pAmyA. je suni bagIcAmAM rahyA hatA. temane ThaMDInI vedanA bIjA praharamAM thaI. je prakAre prathama munirAje ThaMDInI vedanA sahana karavAmAM aDagatA dhAraNa karI tevI ja rIte AmaNe paNa aDagatA dAkhavI ane chevaTe samAdhIbhAvathI kALadharma pAmyA. je munirAja bagIcAnI bahAra rokAyA hatA temane ThaMDInI vedanA rAtrInA trIjA paheramAM thavA lAgI ane nagaranI pAse rokAyelA munirAjane ThaMDInI vedanA cethA pahere satAvavA lAgI. A prakAre A bane munirAja paNa ThaMDInA parISahane jItatAM jItatAM samAdhI bhAvathI aMte kALadhamane pAmyA. A rIte uttarAdhyayana sUtra : 1 107 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e cAre munirAja anuttara vimAnamAM ekabhava avatArI rUpathI utpanna thayA. A prakAre anya munie paNa zItavedanA sahana karavAmAM potAnuM parAkrama batAvavuM joIe. chA ThaMDInA vakhata pachI unALAne vakhata Ave che ahIM zItaparISahane sahana karyo pachI ethe garamInA parISahane paNa munirAje sahana karavuM joIe. e vAta nicenI gAthAthI sUtrakAra pragaTa kare che-"0i " ItyAdi. uSNa parISaha jaya kA varNana aura arahannaka muni kA draSTAMta anvayArthI--vihu-chI je grISma kALamAM ke jyAre sUrya potAnA prakhara kiraNathI samasta bhUmaMDaLa upara prabaLa tApanI varSA varasAve che. samasta jIva jemAM agninA tApanI mAphaka baLatA hoya che, vRkSa samUha zuSka banI jAya che, tarasathI bIcArA bheLAM haraNanA TeLAM "A jaLadhAra vahI rahI che A prakAranA bhramathI pAgalanI mAphaka mRgajaLa rUpI jaLanA AbhAsa tarapha deDatAM rahe che. je RtumAM sUryanA pracaMDa kiraNethI khUba tApa paDe che jenAthI retI tape che, ane lU cAlavA lAge che, saMtapta rajakaNathI mizrIta te jUnA vegathI vyAkuLa banI manuSya paNa te tapelI bhUmI upara tarasanA mAryA paDI jaI mUrzita thaI Asanna mRtyu jevA dekhAya che. je grISmakALamAM aTavImAM pIpAsAne vaza jenuM tALavuM, hoTha ane kaMTha sukAI jAya che, garamInA mAryA moTuM jenuM phATI rahe che ane jIbha laTakI jAya che evA pazu pakSiothI vyApta thaI jAya che. tathA jemAM AkAza judI judI jAtanAM pAMdaDAM, lAkaDuM, ghAsa, kacarA, puMjA vagerene uDAvavAvALA pratikULa vAyunA susavATA karatA vanithI vyApta thaI jAya che. evA uNakALamAM "lika parivenaM-3swAtina" uNa paritApathI sUrya kiraNenA saMgathI tapela evI je bhUmi dhULa ane pASANuvALI chetenA dvArA je kaSTa thAya che, enAthI tathA "riyALa" sUryanA kiraNo dvArA garama thayelA vAyuthI luthI, athavA dAhajavara AdithI thanAra AMtarika tApathI vAvevi-parivAra ane sUryanA kiraNathI udbhavela atyaMta garamIthI vijJA-nitaH atizaya pIDita sAdhu "caMno parivaNa-zAd no vi7 sukhanI vAMchanA na kare-mane kayA samaye caMdra athavA caMdananI jevI zItaLa pavana Adine saMyega maLe ke jethI mane zAMntI thAya. arthA-sAdhunuM kartavya che ke te dareka avasthAmAM uSNu parISahane jIte, paraMtu tenAthI gabharAya nahIM. (8) uttarAdhyayana sUtra : 1 108 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " di" ItyAdi. anvayArtha-melavI-medhAvI AgamamAM kahela maryAdAnuM anusaraNa karavAvALA muni 3jJAhitad-asimmitataH uNa sparzathI saMtapta thavA chatAM paNa hinA no viSatha-jJAnano prArthacena snAnanI abhilASA na kare jayaM no parihiMgAno rirvita potAnA zarIra upara pANI na chAMTe tema ene bhInuM paNa na kare ke na te bhInA kapaDAthI luche, tathA " qcaM vIjA"--hmAnaM - vInA zarIra upara vIMjaNa vagerethI havA paNa na nAkhe Ane bhAva e che-uSNatAthI saMtapta banela munie pANIne Azare le, enAthI snAna karavuM, paMkhA AdithI havA khAvI A samasta zItaLa upacAra kAraka kriyAone parityAga kare. pitAnA zarIra upara garamInI vedanAnuM zamana karavA mATe zItaLa jaLane chAMTe paNa na le, ApanuM vAraNa karavA mATe rajoharaNAdikathI zarIra upara chAyA paNa na karavI, chatra-chatrI vagere paNa dhAraNa na karavAM. ane A prakArani kiyAe karavAnI bhAvanA paNa na rAkhavI. jema bane tema uNaparISahane sahana karavAM. daSTAMta-tagarA nAmanI nagarImAM datta nAmanA eka zeTha rahetA hatA, tenI dharmapatninuM nAma bhadrA hatuM. bhadrAthI eka putra thaye jenuM nAma arahatraka hatuM eka samaya zeThe pitAnA strI putranI sAthe aInmitra nAmanA eka AcArya pAse dharmane upadeza sAMbhaLyo e upadezathI saMsArathI viraktabhAva jAgyo ane strI putra sAthe teNe dIkSA aMgikAra karI lIdhI. putrathI prema hovAne kAraNe kadI paNa potAnA putrane bhikSA lAvavA mATe mokalatA na hatA paraMtu pote ja jaIne bhikSA lAvatA ane putrane paNa AhAra karAvatA. putrathI kAMI paNa kArya karAvatA nahIM. A rIte datta muninA e putrarUpa ziSya ghaNI ja sukumAra prakRtivALA banI gayA. kAlAntare datta munine svargavAsa thaye. A pachI sAdhuonI preraNAthI prerita banI te sukumAramuni grISamakALamAM bhikSA levA mATe gayA. sukumAra prakRti to hatI ja, pitAnI hAjarImAM teNe jarA jeTalo paNa parizrama karela na hate. AthI grISmakALamAM sUryanAM pracaMDa kiraNethI saMtapta banela bhUmi upara cAlavAthI enA pagamAM chAlA paDI gayAM, mAthuM garama thaI gayuM, gaLuM garamInA kAraNe sukAI gayuM, garamInI ene adhika vedanA thaI pAse ja koI eka zeThanI ghaNI ja uMcI havelI hatI-AthI te e havelInI chAyAmAM jaIne ubhA rahyA. ubhelA munine joI eka virahaNI strInuM e tarapha lakSa kheMcAyuM je zArIrika rUpa, lAvaNya ane sauMdaryathI tenI draSTie deva tulya dekhAyA. A arahannaka sukumAra munine joIne te virahiNI vaNika strIe potAnI dAsI mAraphata makAna upara lAvyA. makAna upara pahoMcatAM ja suni arahakane teNe uttarAdhyayana sUtra : 1 109 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUchyuM. Apa zuM Icche che ? arahake kahyuM ke, huM bhikSA cAhuM chuM. kAmane vaza banela te strIe bhikSAno lAbha ApIne arahannaka munine petAne ghera rekI lIdhA. ahiM ahaMka muninI mAtA bhadrA sAdhvI munine vaMdaNuM karavA AvI. arahinnaka munine jyAre te sAdhvIe tyAM na joyA tyAre AcAryane pUchayuM ke, "he bhadanta! arahannaka muni kayAM che? AcArya maharAje kahyuM ke, bhikSA levA mATe teo bahAra gayA che, paraMtu haju sudhI pAchA pharela nathI. jethI anya munijana tenI tapAsa karI rahela che. mAtA bhadrA sAdhvIe jyAre A vAta sAMbhaLI tyAre tenA hada. yamAM vajInA ghA je eka AghAta thayo ane e vakhate enuM citta vyAkuLa banI gayuM. te putranA mehathI ghaNAM AkuLa vyAkuLa thavA lAgyAM, ane potAnA manamAM ja baDabaDavA lAgyAM ke, are arahannaka! tuM A samaye kyAM che, kahe te khare A prakAre uMcA svarathI vilApa karatAM ane AMkhethI azrudhArA vahAvatAM, te sthaLe sthaLe athaDAtAM ahiM tahiM pharavA lAgyAM. je te sthaLe te jaI pUchatAM ke he mahAnubhAve! kahe te kharA tamoe mArA putra arahunnakane kAMI dekhe che? A prakAre pUchatAM ane vilApa karatAM ane rotAM te bhadrA sAdhvI jyAre keIne jue te harSanA bhAvAveSamAM AvIne kahevA lAgatAM ke A rahyo mA arahatrakaparaMtu jyAre tene arahannaka na dekhAte tyAre te pharIthI rovA lAgatAM A prakAre atyaMta vihaLa banI eka divase te e makAna upara pahoMcyAM ke jyAM arahannaka hatuM. jyAre te tyAM pahoMcyAM te vakhate arahannaka te makAnanI eka bArImAM beThela hato. teNe potAnI mAtAne retI joI tyAre tenAmAM saMvegane bhAva atizaya jAgRta thayo. te ekadama jharUkhethI nIce utarIne mAtAnA caraNomAM paDI gayA ane belyo ke he mAtA ! huM ahinnaka chuM. A prakAranAM tenAM vacana sAMbhaLIne mAtAnuM citta zAnta banI gayuM ane belI, vatsa! tame te kuLavAna che, jAtivAna che, chatAM tamArI AvI dazA kema thaI? annake kahyuM, mAtA ! A dazA thavAnuM kAraNa cAritra pAlana karavAnI asamarthatA che. mAtAe kahyuM, je tame cAritra pAlana karavA mATe asamartha che te anazana kare. jema kahyuM che- " varaM paveso jalie huyAsaNe, na yAvi bhaggaM cirasaMciyaM vayaM / baraM himacya suvisuddhakammao, nAni sIkrasTiyarsa gIva ?" bhabhakatI evI agnimAM praveza kare ThIka che, paraMtu cirasaMcita vratane bhaMga kara ThIka nathI. suvizuddha karmazIla ArAdhanA karatAM karatAM mRtyu thayuM ThIka che, uttarAdhyayana sUtra : 1 110 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paraMtu zIlathI skhalita thayela vyaktinu jIvana ThIka nathI. niravadya kriyAnuM nAma suvizuddha ka, cAritrathI patita thavAnu nAma zIlathI skhalita banavuM te. A prakAranAM mAtAnAM vacana sAMbhaLIne tenA suteaA vairAgya jAgI uDhacA ane teNe sarva sAvadya yoganu' pratyAkhyAna karI punaH saMyamane dhAraNa karyAM. mAtAnA vacanathI udbhASita banI teNe pachI utkRSTa cAritranu` ArAdhana kayuM ane cAritranI ArAdhanA pUrNAMka ja grAmanugrAma vihAra karIne uSNu parISahene sahana karyAM. eka samaye e vihAra karatAM karatAM evA pradezamAM paheAMcI gayA ke, jyAM pattharAe meTA pramANamAM hatA. tyAM paheoMcIne teoe vicAra karyo ke, A pradeza sUryanA kiraNAthI adhika saMtapta anelA che. A tA evA tapI rahyA che ke jANe agni ja saLagI rahI che. vAyu paNa eTalI ja rIte garama phuMkAI rahela che AthI eka DagaluM paNa sukhapUrvaka cAlI zakAtuM nathI. A prakAranA vicAra karatAM karatAM arahannaka muniye peAtAnI AsapAsanI samasta bhUmIne atyaMta uSNu joI ane pAchA vicAra karavA lAgyA ke uSNa parISahu mAre sAdhunA dharmathI avazya sahana karavA joIe. evA nizcaya karI eka tapelI zIlA upara besI gayA jyAM teoe 18 pApasthAnAnuM pratyAkhyAna karyuM, peAtAnA duSkRtyAnI mAphI mAgI, samasta jIvAthI khamata khAmaNA lIdhAM, cAra prakAranA zaraNane svIkAra karyAM ane samasta mamatAne tyAga karyAM temaja pAMcaparameSTIne vAravAra namaskAra karavA lAgyA. pachI anazana dhAraNa karI samAdhibhAvathI yukta arahannaka munie pApApagamana saMthAro karyAM. eka muhUta mAtramAM ja temanuM sukumAra zarIra mAkhaNanA pIMDanI mAphaka garamIthI egaLI gayuM. ane te marIne sudharma devalAkamAM deva thayA. A rIte anya munijanAe paNa uSNuparISaha sahana karavA joI e. // // daMzamazaka parISaha kA varNana aura usa viSayameM sudarzana muni kA draSTAMta garamaRtu pachI cAmAsAnA samaya Ave che AmAM dazamazaka vagere parISahanI utpatti thAya che, sAdhunuM e kavya che ke dazamazakarUpI pAMcamA parISaha sahana kare. A vAtane sUtrakAra AgaLanI gAthAthI batAve che. " puo ca " ItyAdi. "" anvayA--(samareva-bhramaNya ) upakArI ane apakArImAM samabhAva dhAraNa karavAvALA mAmuLI-mahAmuniH ugra tapasyA karanAra zIlavAna mahAmuni samasadi yaMgama DAMsa, macchara dvArA upalakSaNathI mAkaDa, jU, Adi dvArA paNa puo-vruSTa piDIta hovA chatAM " saMAmalIne-sa prAmazIrSe " yuddhanI vacamAM (sUtte sUraH) parAkramI ( nAnto vA--nA ) hAthInI mAphaka (vAM amii-para miyAt) zatrune-rAga dveSa rUpa bhAvazatrune parAsta kare. enA bhAva A che. jema parAkramI hAthI khANAnA AghAtathI vyathita hAvA chatAM paNa raNamAM zatruone harAve che tevI rIte sAdhu pazu hAMsa, macchara Adi dvArA pIDita hovA chatAM paNu kaSAyarUpI zatrune parAsta kare. uttarAdhyayana sUtra : 1 111 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AnA bhAva e che ke--jema parAkramI hAthI mANeAnA AghAtathI pIDita hAvA chatAM paNa raNamAM zatrune parAjIta kare che, tevI ja rIte sAdhu paNa Izamazaka Adi dvArA pIDita hAvA chatAM paNu kaSAyarUpI zatrunA parAjaya kareA10A bhAvazatrune kevI rIte jItavA joi e, e hakIkata A gAthA dvArA pragaTa karavAmAM Ave che. napatane-ItyAdi. anvayA --DAMsa ane maccharathI pIDita banavA chatAM paNa 7 saMtasena yaMtrakSet mahAmuni cittamAM udvega na lAve,-DAMsa maccharanA karaDavAthI munie eka sthAnathI khIjA sthAne na javuM, na vAreggA-na vAyeT DAMsa maccharane peAtAnA zarIra para beThela joI ne hAtha ane vastra AdithI tene haTAve nahIM, mavina volamanovi na pradUSayeta tenA karaDavAthI peAtAnA manamAM kaluSita vicAra paNa na kare, athavA tenA karaDavAthI manane kaluSita na kare. are zabdathI vacanAdikane paNa praduSTa na kare, paraMtu te samaye verdU-kSetta madhyastha bhAvanA Azraya kare AthI sAdhunuM urtavya che } te maMsasoNiyaM bhuMjatepANe na haNe- mAMsazoNitaM bhujAnAn prANinaH na hanyAt mAMsa khAtA ane leAhI pItA prANIone kadI paNa na mAre. dRSTAntaH--caMpA nagarImAM ripumana nAmanA eka rAjA hatA. temane eka putra hatA; jenuM nAma sudarzana hatuM. teNe dharmaghASa AcAyanI pAse dha dezanA sAMbhaLI kAmabhAgathI virakta anI muniDhIkSA dhAraNa karI. A sudghana munie peAtAnA gurumahArAjanA prasAdathI zrutajJAnanI prApti karI, dRDha parAkramazALI thavAnA kAraNathI ekAkI vihAra karavA rUpa pratimAne dhAraNa karI. ane teoe pratimAthI vicaravA lAgyA. eka samayanI vAta che ke, teoe eka jaMgalamAM rAtrinA samaye pAMca praharanA kAyAtsaga karyAM. te ja'galamAM kAryAtsamAM rahelA A sudarzana muninA zarIrane prathama praharamAM nAnA zarIravALA hajArA DAMsa, maccharoe seAyanI aNI jevA pAta peAtAnA tIkSNa mukhAthI cAre bAjuthI AvIne khUba DaMkha mAryAM. pAchA bIjA praharamAM tenI apekSA sthUla AkAravALA DAMsa, maccharee gaNu gaNu zabda karIne cAre taraphathI AvIne ghaNI kharAba rIte temanA zarIrane DaMkha mAravA lAgyA. tyAra pachI trIjA ane ceAthA praharamAM AvelA DAMsa macchareAnI apekSA nAnA moTA vividha jAtanA DAMsa maccharoe DaMkha mAravA zarU karyAM. A prakAre jyAre rAtrInA cAra prahara purA thayA. ane sUryoMdaya thayeA tyAre pAMcamA praharamAM arthAt divasanA prathama praharamAM akasmAta uDelI hajArA madhamAkhIoe te muninA zarIra upara cAMTI paDIne karaDavuM zarU karyuM. madhamAkhIethI AcchA uttarAdhyayana sUtra H 1 112 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dita khanela sudarzana muninuM gaura zarIra te samaye zyAma varNavALuM dekhAvA lAgyuM, temanA mukha upara dorAthI je mukhapatti baMdhAyela hatI te paNa mAkhIothI AcchAdita hovAnA kAraNe jovAmAM AvatI na hatI. A prakAre DAMsa, macchareAthI tIvra vedanA pAmIne paNa sudRna munie e DAMsa, macchara, vagarene peAtAnA hAtha AdithI dUra na karyAM. paraMtu e vakhate evAja vicAra kI~ ke huM Atman ! vartamAnamAM je prakAranuM A duHkha maLI rahyuM che te tArAthI pahelAM bhAgavavAmAM Avela naraka ane nigeAdanA duHkhA pAse zuM hiMsAmamAM che, are ! teM pahelAnA bhavAmAM A vedanAthI paNa anaMtagaNI vedanAe anatavAra narakamAM bhAgavI che. asipatra, kSurapatra, ane kada khacIrinA patrathI chedAI javAthI, zaktinA agrabhAgathI kuMta bhAlAnA agrabhAgathI, khANunA agrabhAgathI, charInA agrabhAgathI, suci kalApanA agrabhAgathI, kapi kacchu-kAMcanI phaLIthI, ane vIMchInA DaMkhathI, bhedAI javAthI tathA khaLatI agnithI khALavAthI jevI vedanA jIvone thAya che, tethI anaMtagaNI vedanA narakamAM anaMtavArate leAgavI che. A rIte nigeAdamAM paNa sahana karela che. seAyanA agrabhAga pramANanAM kanda AdimAM asaMkhyAta zraNiyA hoya che. ekeka zreNImAM asakhya pratara heAya che. ane ekeka prataramAM asaMkhya geALA heAya che. ane ekeka gALAmAM asa khyAta nigeAda zarIra hAya che. ekeka nigeAda zarIramAM anaMta jIva rahyA kare che. ekeka niMgAda rAzInA jIva eka zvAseAcchavAsamAM sADAsattaravAra janme che. ane sADAsattaravAra mare che. A prakAranA svarUpavALA nigeAdamAM paNa huM Atman ! te anetavAra anata janma ane maraNanA duHkhAne paravaza banI sahana karyo che e duHkheAnI sAme A DAMsa maccharathI thatuM du:kha kaiDuM che? te du:khAnI sAme tA A duHkha leza mAtra paNa nathI. A prakAre DAMsa maccharonA parISahune prakRSTa zubhASyavasAyathI sahana karatAM sudarzana munirAje prazasta dhyAnathI ane zubha pariNAmeAnI dhArAthI kevaLajJAna ane kevaLadarzana prApta karyuM. pachI AyunA aMtamAM Adi anaMta, avyAbAdha ane zAzvata pada je muktipada che tene prApta karyuM. sudarzana muninI mAphaka anya munijanAe paNa madhyastha bhAvathI DAMsa ane maccharonA parISahane sahana karavA joie // 11 // acela parISaha jaya kA varNana 66 have sUtrakAra chaThA acela paroSahune jItavAnA upadeza kare che. parivrutteduM ItyAdi. anvayA--jIinehiM--IinaiH jInAM " sthadivaAH " vastrothI nehar hoddavAmi-jehA niSyAmi huM tenI alpakALa sthiti hAvAthI acela vastra rahitathaI jaIza tti-kRti A prakAranA dainyabhAva na kare bahuvA-athavA athavA uttarAdhyayana sUtra H 1 113 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DhA hovaM-vesTa mavizvAmi navIna vastrothI "te vadhu pramANamAM hovAthI" salaka vastra sahita thaI jaIza A prakArane paNa "majaq" sAdhu naciMtA-tra riMtu vicAra na kare. Ane bhAva kevaLa e ja che ke, sAdhu je samaye jIrNa vastro paridhAna kare e samaye A phATyAM tUTayAM vastro keTalA divasa cAlaze, AnA phATI javA pachI huM vastra vagarane banI jaIza. A prakArane viSAda kadI paNa pitAnA AtmAmAM na kare. A navAM vastra che, ghaNu samaya sudhI cAlatAM raheze, ane AthI huM savasaja rahIza. A prakArane harSabhAva paNa kadI na lAve. athavA have mane navAM vastranI prApti thaze A vAtanI saMbhAvanAthI paNa sAdhu kadI harSita na thAya (12) "jayA sTA' ItyAdi. anvayArtha-NayA-A keI vakhata kalpanIya jIrNa khaMDita malina ane alpavastronA saddabhAvamAM muni RNa ho sTa mavati va rahita je ja hoya che, kema ke, je jINuM evAM vastra tenI pAse hoya che tenAthI yathAvat zarIranI rakSA thatI nathI yA koI vakhata navA vastronA sadUbhAvamAM che cAvi phoresTokari mavati sacela paNuM-navIna vastravALA paNa hoya che. -utar AvI bane avasthAe sAdhunI dharmaNicaM-ghahita kRtacAritra rUpa dharmamAM upakAraka che evuM jovA-jJAtvA jANIne tALI no parivA-jJAni no rile jJAnI keI paNa avasthAmAM cAhe vastrasahita avasthA hoya, cAhe vastrarahita avasthA hoya temAM harSa-viSAda na kare. bhAvArtha-sAdhue "A vastra je mArI pAse che te ghaNuM jIrNazIrNa che, tathA halakA pitanAM che ane khUba DAM che, suMdara paNa nathI, enAthI ThaMDI vagerethI rakSA kema thaze" A prakArane viSAdubhAva kadI na karavo joIe. A navIna vastra che, tenAthI ThaMDI vagerenI rakSA sArI rIte thaze, A prakAre kadI harSita paNa na thavuM joIe. ThaMDInA sparzathI pIDita thavAthI adhika vanI AkAMkSA karavI te sAdhu mArgamAM niSedha che. AcArAMgasUtra (1 zra. 8. a. 4 u) mAM evI vAta batAvavAmAM Avela che ke, je miva nihiMvatyeThThi pariNA jAya vAsthahiM tarasa ? parva mava varce gAma je bhikSu traNa vastra ane cothA pAtrathI vyavasthita rahe che. tene cethA vastranI yAcanA karavAnI AvazyakatA thatI nathI. enA cittamAM e vAta AvatI nathI ke huM cothA vastranI yAcanA karUM. A kathanathI sthaviraka9pI sAdhune cethA vastrane pratiSedha siddha thAya che. bIjuM paNa AcarAMga sUtra (1. zru. 8. a. 4. u.) mAM kahyuM che - uttarAdhyayana sUtra : 1 114 Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sthavirakalpa kA varNana aura usa viSaya meM saMlekhanA, pAdapopagamana aura saMstAraka vidhi kA varNana jassa NaM bhikkhussa evaM bhavai - puTTho khalu ahamaMsi nAlamahamaMsi sIyaphAsaM ahiyA sittA se vasumaM sabvasamannAgayapannANeNaM appANeNaM kei akaraNayAe AuTTe tavasiNo hu te seyaM jaM ege vimAie / tattha vi tassa kAlapariyAe / sevi tattha viaMtikArae / iccetaM vimohAyataNaM hiyaM suhaM khamaM NisseyasaM aNugAmiyaM // je bhikSunA hRdayamAM evI vicAraNA thAya che ke, "huM parISaheAthI pIDita chu. AthI ThaMDInA duHkhAne sahana karavAmAM samartha nathI " A prakAranA vicArathI yukta khanI te saMyamI muni pramANAdhika vastrone grahaNa karavA rUpa, tathA agnine jalAvavA rUpa sAvadyavyApArAne kadI paNa na kare. paNa te taiyahAyasa phrAMsI vagere maraNeAmAMthI koi eka maraNune dhAraNa karI peAtAnA prANanA tyAga karI de. A prakAranA maraNathI thanAra je prakRSTa dhama che te e munine e bhavamAM saMsAranA ata karAvanAra meAkSadAyI ane che. pravacanamAM kahela rIta anusAra ahiM acelakatAnuM grahaNa karavAmAM Avela che. tIrthaMkarA dvArA upardiSTa AcAranuM sevana karavAvALA muni pravacana anusAra kalpanIya, apa, jINu ane khaMDita malina vajrane, pramANeApeta vastrone, dhAraNa karela heAvA chatAM paNa acelaka ja mAnavAmAM Ave che. je prakAre leAkamAM tApasa leAkeA laMgATI dhAraNa kare che. paNa "A nagna che" A prakArathI kahevAmAM Ave che. athavA jemakoi purUSanuM a MgarakhuM jINuM thaI jAya ane te tene paherIne paNa jyAre darajInI pAse khIjuM aMgarakhu zIvaDAvavA mATe jAya che tA kahe che bhAI jIe Ane jaldIthI zIvI Apo huM ughADA karUM chuM. mAre paheravAne agarakhuM nathI athavA jema-kAI strI ke jenI sADI pariNu thatAM te kapaDAM banAvanAra pAse jAya che ane kahe che ke mane sADI Apa huM sADI vagaranI pharI rahI chuM. A rIte sAdhu paNa pramANepeta khaDita jINu ane atyaMta alpamulyavALAM vastrone zruta upadeza anusAra dhama buddhithI dhAraNa karatA heAvA chatAM acelaka ja che evuM samajavuM joIe. je acelaka tulya hAya che te paNa acelaka ja mAnyA jAya che. uttarAdhyayana sUtra H 1 115 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgamamAM sthavirakalpa ane janakalpanA bhedathI be kalpa bhagavAne kahyAM che. emAM gacchapratibaddha munine AcAra che, te sthavirakalpa che. sthavira kalpane krama A prakAra che.-prathama zrutacaritrarUpa dharmanuM zravaNa, enAthI samyaktvane lAbha, pachI AlocanA pUrvaka pravrajyAnI prApti ethI grahaNazikSA athavA AsevanazikSAne lAbha, sUtranuM adhyayana karavA rUpa grahaNa zikSA ane pratilekhanAdika rU5 AsevanazikSA che. e pachI sUtronA artha samajyA pachI aniyatavAsa, aniyatavAsanuM tAtparya e che ke, gurunI AjJAthI grAma-nagara ane sinniveza vageremAM athavA dezAntaramAM vicaraNa karavuM. A vicaraNa karavAnI gyatA saMpanna je sAdhu hoya che, tene ja guru mahArAja evI AjJA Ape che. AmAM te ekAkI vihAra karI zakatA nathI paraMtu anya sAdhuonI sAthe ja vihAra kare che, dezAntaramAM bhramaNa karavAnuM prayojana e che ke, jyAre sAdhu dezAntaramAM bhramaNa kare che tyAre tene bIjA dezanA bahuzruta AcArya vagere sAthe saMparka thAya che AthI tene sUtramAM arthamAM ane sAdhu samAcArImAM vadhu jANavAnuM maLe che. ane judA judA dezanI bhASAonuM paNa jJAna thAya che. AthI sAdhune dharma pracAra karavAmAM sArI evI sahAyatA maLI rahe che. kema ke, te je te dezamAM je te dezanI bhASAthI tyAMnI janatAne dhArmika bhAvanAthI bhAvanAyukta banAvI zake che, ane kemAM dIkSA grahaNa karavAnI bhAvanA jAgRta kare che. bIjA gacchanA athavA bIjA dezanA sAdhu "A amArA bhASAbhASI che." ema samajI enI pAse Ave che. saMparka vadhAre che. ane enI pAsethI zAstrone abhyAsa kare che. AthI bIjA gacchanA munirAjanI paNa tenA para prIti thavA lAge che AthI ziSya paraMparAnI vRddhi thAya che, kema ke leke jyAre tene guNazALI samajatA thAya che tyAre tenA adhika paricayamAM Ave che. AthI ke upara enA jJAnAdika guNene prabhAva paDe che. ethI prabhAvita thaI tene pitAnA hitakArI jANa tenI samIpa dIkSita paNa thaI jAya che. AthI ziSyaparaMparA vadhe che. AthI A prakArane aniyatavAsa ane paryaTana karavAvALA sAdhune aneka lAbha thAya che. ziSya prApti uparAMta sva ane paranA upakAraka banavAthI gacchanuM kArya saMpAdita thavAthI. tathA sAdhu avasthAnI paryAya lAMbA samaya sudhI pALavAmAM AvavAthI e sAdhuoe abhyaghatamaraNa svIkAravuM joIe. A abhyaghatamaraNa traNa prakAranAM che. (1) pAdapapagamana (2) igita (3) bhakta pratyAkhyAna. A abhyatamaraNamAM have saMlekhanAdi rUpa samAcArI batAvavAmAM Ave che. AgamamAM batAvela vidhi anusAra zarIra vagerene kRza karavuM, enuM nAma saMlekhanA che. e utkRSTa, madhyama ane jaghanyanA bhedathI traNa prakAranI uttarAdhyayana sUtra : 1 116 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hoya che. utkRSTasaMlekhanA bAravarSanI, madhyama salekhanA eka varSanI, ane jaghanyasaMlekhanA cha mahinAnI hoya che. utkRSTa saMlekhanAnI vidhi A prakAranI che, sahuthI pahelAM je utkRSTa saMlekhanA dhAraNa kare che, teNe prathamanA cAra varSa sudhI vicitra tapa karI pAraNAmAM vikRti viSayane tyAga kare, bIjA cAra varSomAM te vicitra tapa arthAta kadI ceAtha kare che. kadIka chaThThA kare che. kadIka aThThama kare che. ane kayAreka dvAdaza vagere kare che. pAraNuM sarva kAma guNata badhI Indriyone anukULa tathA uddagama Adi dethI rahita AhArathI kare che. A pachI te be varSamAM arthAt navamA dazamA varSamAM ekAntarita AyaMbIla vratanI ArAdhanA kare che. A ArAdhanA be varSa sudhI cAle che. arthAt be varSa ekAntara tha karI AyaMbIlathI pAraNuM kare che, A rIte karatAM karatAM enA daza varSa vyatita thaI jAya che. jyAre agIyAramAM varSanI zarUAta hoya che. cha mAsa sudhI te ceAtha, chaTTha tapasyAnI ArAdhanA kare che. aSTama vagerenI nahIM e pachInA cha mahinAmAM aSTama, dazama, ane dvAdaza Adi utkRSTa tapa kare che. A varSamAM pAraNAnA divase parimita AyaMbila kare che. arthAt koI vakhata AyaMbila kare che. koI vakhata karatA nathI. bAramA varSamAM keTi sahita niraMtara AyaMbila kare che. jyAM pahelAM AyaMbilano aMta Ave ane bIjA AyaMbIlane prAraMbha thAya enuM nAma keTi che. A baMne keTio sahita je AyaMbila hoya che enuM nAma keTi sAhita AyaMbila che. A AyaMbila roja thAya che. aMtamAM mAsAddha-eka pakSa ane mAsika-eka mAsanuM anazana kare che. A kramathI bAra (dvAdaza) varSanI utkRSTa saMlekhanA thAya che. A utkRSTa saMlekhanA karIne sAdhu kAM ne te keI parvatanI guphAmAM cAlyA jAya che. athavA SakAyanA, upamardanathI rahita nijIva evA nirjana sthAnamAM cAlyA jAya che. tyAM pahoMcI pAdapapagamana IMgita, bhakta pratyAkhyAna A traNamAMthI potAnI zakti pramANe ke eka maraNane svIkAra karI le che, | madhyamA saMlekhanA eka 1 varSanI hoya che. je vidhi bAra 12 varSanI saMlekha nAmAM pradarzita karavAmAM AvI che te vidhi AnI paNa che. jyAM varSanuM pramANa grahaNa karavAmAM AvyuM che tyAM mahinAnuM pramANa madhyamAM saMlekhanA mATe samajavuM joIe. jema tyAM cAra varSa Adi kahela che. tyAM AmAM cAra mahinA samajavA joIe. jaghanya saMlekhanA 12 pakSa-cha mAsa nA pramANavALI hoya che. AnI vidhi paNa e ja che. je utkRSTa saMlekhanAnI che. madhyama saMlekhanA ane jaghanya lekhanA A baMnemAM paNa girikandarA AdimAM javuM Avazyaka che. uttarAdhyayana sUtra : 1 117 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je sAdhu saMlekhanA karavAmAM asamartha che, eNe saMlekhanA vagara paNa yathAzakti saMthAre karI AvyuMghata maraNane svIkAra karavo joIe. A abhyaghata maraNane aMgikAra karatAM pahelAM sAdhue e prakArane vicAra kare joIe ke, meM vizaddha cAritranA anuSThAnathI svahita saMpAdita karI lIdhuM che, ziSyAdikanA upakAranI sAthosAtha bIjA upara paNa upakAra karyo che. A samaya gacchanuM paripAlana karavAmAM samartha evI mArI ziSyAdisaMpatti paNa sarva prakArathI zaktizALI banI cukI che. have mAre nizcita banIne vizeSa rItathI mArA AtmAnuM kalyANa karavuM joIe. "mArI avaziSTa Ayu keTalI che ane A vAta pite jANIne athavA je pate na jANI zake te bIjA guNasaMpanna AcArya AdithI pUchIne nakkI karI le. je AyuSya a9pa hoya te yathAzakti teNe bhaktapratyAkhyAna Adi maraNane svIkAra kare joIe. je Aya lAMbI hoya ane sAthe jaMghAbaLa kSINa jaNAya te teNe sthiravAsa aMgikAra karI te joIe. A sthiravAsathI te kSetramAM rahevA chatAM te vastInA dethI ane upAdhInA dethI rahita bane che. kadAca zakti sArI hoya te paNa A pAMcamA ArAmAM janakalpanI pratipattinA vidhAnane abhAva hovAthI sthavirakalpanI hAlatamAM rahIne sva ane para upakAra karatAM karatAM dIrgha paryAyanuM pAlana karatA rahevuM joIe. | A sthavirakalpanI samAcArI che ! jinakalpi kA varNana meM piccheSaNA vidhi jinakalpa maryAdA have cethA ArAnI apekSAthI janakalpa AdinI pratipatti svIkRtirUpa abhyadyata vihAramAM kevI ane keTalI maryAdA hoya che A vAta pragaTa karavAmAM Ave che-je sAdhu jInaka95 Adine prApta karavAne abhilASI che te jANavuM joIe ke, me vizuddha cAritranA anuSThAnathI pitAnuM ane paranuM hita sAdhyuM. have mAre tapa ane satvAdipAca bhAvanAothI AtmAne bhAvita karavA joIe kahyuM, paNa che tavo sattaM ca suttaM ca, egata balamappaNo / paDhama paMca bhAvitA, jiNakappaM pavajjai / / 1 / / Ane bhAva e che ke-janakalpane dhAraNa karavAnI IcachAvALA sAdhu tapa bhAvanAthI AtmAne bhAvita karIne deva manuSya Adi dvArA thanAra upasargathI athavA aneSaNadirUpa kAraNathI cha mahiMnA sudhI AhAra meLavI na zake te paNa pIDA pAmato nathI. satvabhAvanAthI te bhaya upara vijaya prApta kare che. sUtra bhAvanAthI pitAnA nAmanI mAphaka sUtrane paricaya prApta kare che, ekatva bhAvanAthI pitAnA AtmAne bhAvita karIne sAdharmika sAdhu AdinI sAthe parasparamAM kathAvArtA Adi samasta vAtane parityAga karI de che. jyAre bAhAmAM tenuM mamatva uttarAdhyayana sUtra : 1 118 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mulataH nAza pAme che tyAre bIjA dehAdi padArthothI bhinna pitAnA AtmAne jANIne temAM sarvathA anAsakta ja rahe che. emAM Asakta banatA nathI. baLabhAvanAmAM baLa be prakAranAM che. eka zarIra saMbaMdhI ane bIjuM mana saMbaMdhI. je sAdhu janakalpanI pratipattine yegya hoya che tenuM zArIrika baLa paNa jo ke, sAdhAraNa jananI apekSA atizaya balavAna hoya che. paraMtu tapazcaryA AdinA kAraNathI tenuM zarIra jyAre kRSa bane che tyAre te tevA rahetA nathI. te paNa tenI AtmA vRtibaLa dvArA eTalI adhika bhAvita rahe che ke, jenAthI te adhikathI adhika parISaha ane upasargothI AkrAMta thatA hovA chatAM paNa pitAnA kartavyamArgathI jarA paNa calita thatA nathI. A pAMca bhAvanAothI bhAvitAtmA janakalpAdikane grahaNa karavAnI IcchAthI ga7mAM rahIne AhArAdi parikamane badhAthI pahelAM karI le che, AhArAdimAM anya sAdhunI apekSA aMta prAnta Adi grahaNathI utkRSTatAnuM saMpAdana karavuM parikarma che. jema-trIjA paurUSImAM vAla, caNu Adine AhAra kare ane antaprAnta rUkSa AhAra kare. saMsahamasaMsaTThA, uddhaDa taha hoi appalevA ya / uggahiyA paggahiyA, ujjhiyadhammA ya sattamiyA // 1 // e sAta prakAranI pinveSaNAonA madhyamAM pahelAnI be eSaNAone choDIne bAkI bacela pAMca eSaNAomAMthI anyatara eSaNA benA abhigrahathI te AhAra grahaNa kare che, eka eSaNAthI bhaktane ane bIjI eSaNAthI pAnane A prakAre AgamamAM kahela vidhi anusAra AtmAne bhAvita karIne gacchamAM rahIne ja janakalpane agikAra karavAnA abhilASI sAdhu caturvidha saMghane ekatrIta kare che. enA abhAvamAM pitAnA gaNune ekatrIta kare che. bAdamAM tIrtha karanI samIpamAM, enA abhAvamAM gaNadharanI samIpamAM, tenA abhAvamAM cauda pUrvadhArInI samIpamAM, tenA abhAvamAM dazapUrvadhArInI samIpamAM, tenA paNa abhAvamAM vaDavRkSa, AzapAlava, pIpaLe athavA azekavRkSanA samIpa siddha paramAtmAne sAkSI rAkhIne janaka95ne svIkAra kare che. A samaye te pitAnA gacchamAM rahelA bALa-vRddha sAdhuothI khamata khAmaNA kare che pachI niHzalya ane niSkaSAya thaIne pitAnA gacchanA sAdhu Adine evI zikhAmaNa Ape che ke, Apa lokee paNa Aja rIte karavuM. temAM pramAda kare ThIka nathI. gaNanI je maryAdA che tenuM ulaMghana karavuM nahIM. ItyAdi zikhAmaNa ApIne pachI te gaca7 nirgata thaI jAya che. jyAM sudhI te dekhAya che tyAM sAdhuvarga tenI pAchaLa pAchaLa cAlatA rahe che ane jyAre te dekhAtA baMdha thAya che tyAre saghaLA pAchA phare che. uttarAdhyayana sUtra : 1 119 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have jInakInI maryAdA kahevAmAM Ave che- A maryAdAthI janakalpane svIkAra karI te sAdhu je gAmamAM mAsa kalpa kare che tyAM cha bhAgonI kalpanA kare che. je bhAgamAM eka divasamAM bhikSAcaryA karI levAmAM AvI hoya tyAM te pharI sAtamA divase ja bhikSAcaryA kare che. bhikSAcaryA karavI athavA eka gAmathI bIjA gAme javuM e trIjA paurUSImAM ja kare che tyA thI parUSI Ave tyA te zekAI jAya che AgaLa vadhatA nathI. pUkti be eSaNAnA abhigrahathI (alepakRta) jene lepa na lAge evA bhakta pAnane grahaNa kare che. eSaNAdi viSaya vagara keInI sAthe vAtacita karatA nathI, eka vastImAM je ke, vadhumAM vadhu sAta janakalpI sAdhu rahI zake che te paNa teo paraspara saMbhASaNa karatA nathI. je paNa upasarga ane parISaha AvI paDe tene teo sahana kare che. rogamAM kaI paNa prakAranI cikitsA teo karAvatA nathI paNa jema bane tema te regane sahana kare che. jyAM manuSyanuM AvAgamana hetu nathI evA ujajaDa sthAnamAM ja teo zaucAdika karma maTe jAya che. avarajavaranA sthAne nahIM. parikama rahita-ghaThArI maThArI vagaranI-vastImAM rahe che. jyAre bese che te niyamathI utkaTuka (ubhaLaka page besavuM) AsanathI bese che, niSadyAthI nahIM. kemake, aupagrahika upakaraNa Asana Adine tenI pAse abhAva che. matta mAtaMga, siMha, ane vAgha Adi tene mArgamAM cAlatAM sAmA maLe te paNa te te mArgathI calIne pitAnI IryAsamitine khaMDita karatA nathI. e janakalpI sAdhu apavAda mArge jatA nathI, temanuM ja dhAbaLa je kSiNa paNa thaI jAya ane e kAraNe te potAnI jagyAethI vihAra na paNa kare te paNa ArAdhaka ja mAnavAmAM Ave che. te kezane loMca kare che daza prakAranI samAcArImAMthI pAMca prakAranI samAcArI jInakalpIyanI che. te A prakAre che. 1 Apa7nA, 2 mithyAkAra, 3 AvazyakI, 4 nadhikI 5 gRhasthapasaM56 gRhasthanI AjJA laIne utaravuM, besavuM athavA AvazyakI, naivikI, gRhasthapasaMpata, A traNa prakAranI samAcArI te janakapIone hoya che. temanuM zrutajJAna jaghanyanI apekSA navamA pUrvanA trIjA AcAra vastutaka, utkRSTanI apekSA bhinna dazapUrva sudhI ja sImita rahyA kare che, saMpUrNa nahIM. tenuM zArIrika saMhanana vA vRSabha nArIca nAmanuM che. ane mAnasika saMhanana vaja kumbhavAnI bhIMta jevuM bairya che. arthAt tenuM dharya vajIbhIMta samAna abhedya hoya che. te tenuM mAnasika baLa che. kSetra AdinI apekSA emanI sthiti aneka prakAranI che, emane 15 karmabhUmImAMja janma thAya che. A apekSA 15 karmabhUmImAM tenI sthiti janma ane sadUbhAvanI apekSA mAnavAmAM Ave che. saMharaNanI apekSA kadAcita karma bhUmimAM, kadAcita akarmabhUmimAM paNa enI sthiti hoI zake che. A uttarAdhyayana sUtra : 1 120 Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadbhAvathI apekSanu' kathana che. kALanI apekSA-utsarpiNI kALanA trIjA ceAthA ArAmAM sthiti mAnavAmAM Avela che. Ane vratanI apekSAthI jANavuM joie. ema tA janma mAtranI apekSAthI bIjA ArAmAM paNa tenI sthiti che. avasarpiNI kALamAM janmanI apekSA trIjA ane ceAthA ArAmAM, tathA pUrvapratipanna vratanI apekSA arthAt cothA ArAnA vratane lai pAMcamA ArAmAM paNa enI sthiti jANavI joie. kadAca koI deva Adi enuM haraNa karI mahAvideha kSetrathI khIje paheAMcADI de tA e apekSA enI sthiti badhA kALamAM jANavI joI e. cAritranI apekSA je pratipadyamAna cAritrI che te sAmAyika ane che. pasthApanIya cAritramAM sthita mAnavA joIe kemake, je madhyama tIrthaMkara ane videha kSetramAM rahetA tIrthaMkaranA tImAM rahevAvALA che. te sAmAyika cAritramAM, ane je prathama O caramatIrthaMkaranA tIva che te chedApasthApanIya cAritramAM sthita rahe che. je pratipanna cAritrI che tenI sthiti upazama zreNImAM sUkSmasAMparAya, evA yathApyAta cAritramAM thAya che. tInI apekSA jInakalpiyAnI sthiti niyamathI tImAM ja thAya che, tInA vyavacchinna thavAthI nahI'. paryAya, Agama ane veda A paNa sthitinA bheda che. sthavirakalpa aura jinakalpa kA daza prakAra kA varNana sthavirakalpienA ane jInakalpiyAnA kalpa daza prakAranA che. 1 celakaya, 2 auddezika, 3 zakhyAtarapinDatyAga, 4 rAjapinDatyAga, 5 kRtikama~, 6 mahAvrata, cha purUSajyeSThatA, 8 pratikramaNu 9 mAsakalpa, 10 pazukalpa ( varSAka5) A kalpemAM madhyamatI karanA tIthaeNvatI' sAdhuonA cAra kalpa avasthita hAya che-niyamathI pALavAnA hoya che. te cAra A che- zayyAtarapinDatyAga, kRtika, mahAvrata, purUSa jyeSThatA. bAkInA cha kalpa emane mATe anavasthita che. uttarAdhyayana sUtra H 1 121 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Alaya varNana ora usa viSayameM somadeva muni kA draSTAMta prathama tirthaMkara ane aMtima tIrthaMkaranA tIrthamAM rahevAvALA je sAdhu che, temane mATe te A daza prakAranA kalpa avasthita ja che.-avazya pALavA gya ja che. Alaya je prathama ka9pa che te be prakAranA che. 1 mukhya, 2 aupacArika, kaTIbaMdhana rajoharaNa ane sadarakamukhavarsikAnA sivAya anya vastrane parityAga karavo A mukhya AcaeNlaya che, A jinakalpika vizeSomAM hoya che. aupacArika je Alaya che te sthavirakatyiene hoya che. kemake, sthavirakalpI sAdhu hoya che te kalpanIya, eSaNIya, jIrNa, khaMDita ane malIna, vastra rAkhe che. je navIna vastra maLe te paNa ochA mUlyanuM hoya te ja le che. laukikajana je paddhatithI vastronuM paridhAna kare che e paddhatithI teo vastra paridhAna karatA nathI. paraMtu anya prakArathI ja ene pahere che A mATe calanA sadabhAvamAM paNa te alaka ja kahevAya che. zaMkA jIrNa khaMDita, Adi vastronA sabhAvamAM jo duniyAne alaka mAnavAmAM Ave te je daridrI jana che, jenI pAse jINuM khaMDita Adi vastra che. tene paNa alaka kahevA joIe? paraMtu tene te alaka nathI kahevAmAM AvatA ? uttara-daridrI je jINuM zIrNa vastra dhAraNa kare che, te dharma buddhithI nahIM, paraMtu tene navIna sArA mUlyavALA vastro maLatAM nathI,-ene enI pAse abhAva che tethI enA abhAvamAM teNe te paheravAM paDe che, paraMtu paheravA cAhatA nathI. A mATe te acelaka kahevAtAM nathI. kema ke tene bhAvathI tadviSayaka mUcha pariNAmanI anivRtti che. mATe parijIrNa vastronA sadUbhAvathI daridrImAM acelakatvane vyavahAra thato nathI. muniyAne tadviSayaka mamatAmUcha nathI. kema ke, kaI dAtA temane bahumUlya vastrapradAna kare che. ane te vastra je pramANe peta nathI hotuM-pramANathI bahibUta hoya che te te tene grahaNa karatA nathI. paraMtu jIrNa khaMDita vastra ja grahaNa kare che. jo ke uttarAdhyayana sUtra : 1 122 Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ navIna vastra Ape che te te alpamUlyavALuM ane pramANapata hoya te ja le che. e levAnuM paNa teo e khAtara Avazyaka mAne che ke, enA zrata caritra 35 dharmanuM upakaraNa che. mUcha pariNAmathI tene e grahaNa karatA nathI. kema ke enAmAM enA mATenI bhAvanAne abhAva che. A mATe muniyAmAM alakatvane vyavahAra vAstavika ja che. je madhyama tIrthaMkaranA tIrthavatI sAdhu che. emanAmAM acelakatva anavasthita che. A mATe tene lAla, pILA Adi raMgathI raMgelAM tathA bahumUlya vastronA parivarjanane keI niyama nathI. kema ke e mamatAthI rahita hoya che. prathama carama tIrthaMkaranA tIrthavatI muni che. ene to praNe peta tathA svalpa malyavALAM veta vastro paridhAna karavAne ja niyama che ane te grahaNa karavAne niyama kevaLa dharma buddhithI ja che. mUcha pariNAmathI nahIM. AthI vastronA sabhAvamAM paNa emanAmAM acelakatA che ja, sthavirakalpIne mATe vastrone dhAraNa karavAnI vyavasthAne ullekha AcArAMgasUtra ene bRhatkalpasUtra Adi AgamAM jANI zakAya che. Ane mATe AcArAMgasUtra bIjA grutaskaMdhanA 14 mA adhyayanane joI levuM joIe. tathA bRhatkalpasUtranA trIjA uddezane joI levo joIe. sthAnAMgasUtramAM bhagavAne pAMca kAraNene laI acalakatAne prazasta pratibaMdhita karela che. paMcahi ThANehiM acelae pasatthe bhavai / taM jahA appA paDilehA, 1 lAghavie pasatthe 2 rUve vesAsie 3 tave aNuNNAe 4 viule iMdiyaniggahe 5 // pAMca kAraNothI bhagavAne alakatAnI prazaMsA karela che. janakalpI vizeSamAM je alakatA kahevAmAM AvI che. te vastranA abhAvathI ja kahevAmAM AvI che. tathA sthavirakapimAM je alakatA kahevAmAM AvI che te kevaLa alpamulyavALA pramANe peta jIrNa, malIna vastrone grahaNa karavAnI apekSAthI kahevAmAM Avela che. A vAta tIrthakaronI paraMparAthI prazaMsita thatI cAlI Avela che kalpita nathI. A pAMca rasthAna-kAraNa A che. a85pratilekhanA pratilekhanIya varanI alpatAthI pratilekhanA paNa alpa ja thaze. a5 samaya sAdhya thaze. AthI svAdhyAya AdimAM aMtarAya AvI zakatuM nathI. A apekSAthI acelakatA prazasta kahevAmAM Avela che. (1) A rIte lAghavanI apekSA paNa alakatA prazasta rahI che. kema ke, vamAM je laghutA che te pariNAma mUlya ane saMkhyAnI apekSAthI che. A dravyanI apekSA laghutA che. bhAvanI apekSA A laghutAmAM sAdhunA rAgAdikane abhAva che.(2) vaizvAsika rUpanI apekSA A AcelakatA e mATe prazasanIya thaI uttarAdhyayana sUtra : 1 123 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che ke, jyAre keI e veza jue che "mukha upara derA sAthenI sukhavacikA bAMdhela che. sapheda calapaTTo paherela che. sapheda cAdara oDhela che, je haraNa dhAraNa karela che. bhikSA mATenA pAtra jhoLImAM DhaMkAyela hAthamAM che. mastaka khulluM che. pagamAM pagarakhAM, majA Adi nathI, IrSA samiti Adi pAMca samitiothI yukta che. traNa guptiothI gupta che." sAdhune Aja veza che. ane AvA vezavALA A sAdhu che, evuM turata ja samajAI jAya che. tathA jInakapiono e veSa che ke te pitAnA moDhA upara derAthI sapheda mukhavastrikA bAMdhe che. rajoharaNa rAkhe che, ane kaTibaMdhana vastra rAkhe che. ene jotAMnI sAthe ja jenAra samajI jAya che ke e jInakalpi sAdhu che, A prakArane sAdhune veSa lekamAM vizvAsa janaka hoya che. ane te e mATe ke, A veSa nispRhatAno sUcaka hoya che. (3) tapanI apekSA A A. lakatA e mATe prazaMsanIya banI che ke jemAM sakala iMdrinA saMgApana rUpa tapa jInendra bhagavAnathI anujJAta che. (4) tathA temAM mahAna iMdriya nigraha thAya che. kema ke upakaraNa vagara sparzana iMdriyane pratikUla zItavAta, Atapa, Adi sahevAM paDe che, AnAthI iMdriye kAbumAM rahe che. daSTAMta-dazapura nAmanA nagaramAM eka samadeva nAmane brAhmaNa hatA, tenI strInuM nAma rUdramAM hatuM. te jInendra bhagavAnanI AjJAnI arAdhikA hatI. samadevane be putro hatA. moTA putranuM nAma Arya rakSita ane nAnA putranuM nAma phalyurakSita hatuM. Arya rakSita pitAnI pAse zAnuM adhyayana karIne adhika vidyAprAptinI abhilASAthI dazapurathI pATalIputra ravAnA thaye, tyAM pahoMcIne teNe sAge pAMga cAre vedonuM ane cauda vidyAnuM khUba adhyayana karyuM. jyAre te pAraMgata banI cUkyuM tyAre te pATalIputrathI pitAne gAma pAcho Avyo. dazapuranA rAjAne jayAre tenA AvavAnA samAcAra maLyA eTale teNe tenA svAgatanI khUba taiyArI karI. Arya rakSita jyAre nagaranI samIpa pahoMce, te samaye rAjA tene nagaramAM praveza karAvavA tenI sAme gayA. hAthI upara besADIne ghaNAja sanmAna pUrvaka rAjAe tene nagaramAM praveza karAvyo. rUpuM, tenuM vigerenA najarANuthI rAjAe tene khUba satkAra karyo. A rIte nagara nivAsIoe paNa rAjAne sAtha Apyo. sArI rIte Adara satkAra meLavIne ArakSita potAne ghera pahoMce. mAtA pitAne namaskAra karyA. vidyAnI prAptithI rAjA tathA anya nagaravAsIothI sanmAnita pitAnA putrane joI pitA tenA dilamAM khUba ja harSita banyA, mAtAe A viSayamAM pitAne harSa pragaTa karyo nahIM jyAre Arya rakSita mAtAnI A prakAranI sthiti joI te te be ke, he mAtA ! zuM kAraNa che ke tame A uttarAdhyayana sUtra : 1 124 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samaye mArI A prakAranI sthitithI harSita thatAM nathI? putranuM vacana sAMbhaLIne mAtAe kahyuM, ke he putra ! mane harSa thatuM nathI tenuM kAraNa e che ke, jIvanaghAtanA hetubhUta aneka vedAdi zA bhaNavAthI tane zuM lAbha thaze? beTA ! tuM mane e te batAva ke te dRSTivAdanuM paNa adhyayana karyuM che ? mane tyAre ja harSa thAya ke jyAre tuM daSTivAdane jJAtA bane. mAtAnuM A pramANenuM vacana sAMbhaLIne aryarakSite mAtAne pUchayuM, mAtA ! tuM mane je bhaNavAnuM kahe che te daSTivAda zAstra kayAM che ? mAtAe kahyuM, sAMbhaLa! eka IbruvATaka nAmanuM gAma che, temAM tesalI putra nAmanA eka AcArya vicare che temanI pAse A zAstra che, jethI tuM tyAM jA ane tenI khUba sevA kara tathA enI AjJAnusAra rahe che teo tane A zAstranuM adhyayana karAvI deze. AryarakSite mAtAnuM AvuM hitavALuM vacana sAMbhaLIne kahyuM, mA ! huM AvatI kAle A zAstranuM adhyayana karavA mATe temanI pAse jaIza, rAtre jyAre aryarakSita suvA mATe pitAnA sthAna upara gaye ane zAMtithI suI gaye. jyAre te uTha tyAre teNe vicAra karyo ke, mAtAe je kAMI kahyuM che te akSarazaH satya che. kAraNa ke te zAstra tatvajJAnane bAdha ApanAra che, e hakikata tenA nAma uparathI ja jaNAI Ave che. savAra thatAM te gharathI bahAra nIkaLI IkSuvATaka gAmanI tarapha cAlate thaye mArgamAM tene dazapuranagaranI pAsenA gAmamAM rahevA vALe ane potAnA pitAne mitra eka brAhmaNa maLI gaye. te brAhmaNa hAthamAM le IzudaMDa laIne AvatuM hatuM kuzaLa samAcAra pUchayA bAda teNe Arya rakSitane kahyuM ke, bhAI! A la IkSudaMDa tArA mATe ja lAvyo chuM. mATe tuM tene svIkAra kara. ArakSite kahyuM, ThIka che. Apa A daMDa mArI mAtAnA hAthamAM ApIne kaheje ke, huM A 9 IkSudaMDa Arya rakSita mATe lAvyuM hatuM, te mane mArgamAM maLyuM hatuM ane teNe A daMDa tamane ApavAnuM kahyuM che. ane e paNa kaheje ke mArgamAM ene pahelavahele huM ja maLyo hato. Arya rakSitanA vacanAnusAra te brAhmaNe tevuM ja karyuM. mAtAe hA IkSudaMDa prApta karI e zukanathI evuM anumAna lagAvyuM ke, tene je A lA IkSudaMDa rastAmAM cAlavA samaye maLela che ethI evuM jJAta thAya che ke, sADAnava pUrvanuM adhyayana karI zakaze. AryarakSite paNa AnI prApti zubha zukana svarUpa che tevuM jANIne ghaNuM AnaMdanI sAthe IzuvATakanI tarapha jhaDapathI cAlavA mAMDayuM. tyAM pahoMcatAM ja te upAzrayamAM game teTalIputra AcAryane vaMdana karI tyAM besI gaye. AcAryazrIe tene pUchayuM, tamAruM nAma zuM che? zuM kAraNathI ahiM AvyA che ? Arya rakSite potAnuM nAma ApIne AvavAnuM prayojana jaNAvI dIdhuM. AcAryazrIe jyAre evuM jANyuM ke, "A daSTIvAdanA adhyayana mATe ahiM Avela che. tyAre AcAryazrIe tene kahyuM ke, daSTivAdanuM adhyayana jyAre uttarAdhyayana sUtra : 1 125 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tame mArI pAse dIkSA dhAraNa karazeA tyAre ja karAvavAmAM Avaze. A rakSite dIkSA grahaNa karavAnu svIkAryuM, mAtAe paNa tene dIkSA levAnI anumati pahelAMthI ApI, hatI. A rakSite munidokSA dhAraNa karI zrAvakoe maLIne tene mATe muniveSane ceAgya sadorakasukhavastikA, rajoharaNa tathA vajrapAtrAdika pradAna karyAM. AcArya nI pAse rahIne A rakSite upAMga sahita agyAra agAnu adhyayana karI dRSTivAdanuM prathama parikama nAmanuM adhyayana tathA dvitIya sUtra nAmanuM adhyayana zIkhI lIdhuM. khAkInA dRSTivAdane zIkhavA mATe pachI te tyAMthI teAsalIputrAcAryanI anumatithI vajAsvAmI samIpa javA mATe icchA karI. jyAre te tenI pAse jaI rahyo hatA tyAre vacamAM mArgomAM ujjaina nagarI AvI. tyAM e samaye bhadraguptAcAryanI atyakriyA rUpa niryApanA karI. AcArya aMta samaye tene e kahyuM ke, tame rAtrImAM vAsvAmInI sAthe raheze nahIM. kAraNa ke, rAtre tenI sAthe rahevAvALAnuM mRtyu thAya che. AcAryanA A vacanane hRdayamAM rAkhIne tyAMthI nIkaLI pAsenA koi gAme bahAra agIcAmAM rAtrI rAkAyA. A tarapha vajrasvAmIe rAtrInA chellA prahare eka evu svapna dekhyuM ke, koI AvI rahelA ziSye mArA pAtramAMthI sAvaziSTa(kaIka akI rAkhIne) khIra pIi lIdhela che. A tarapha Aya rakSita prabhAtakALamAM koI bIjA upAzrayamAM peAtAnuM upakaraNa rAkhIne ane sthAna nizcita karIne vaDhanA nimitte vAsvAmI pAse pahoMccA. e samaye vasvAmI rAtrInA chellA prahara joyelA svapnanA vicAra karavAmAM magna hatA. vajrasvAmIe kuzaLa prazna khAda rAtrImAM khIjA sthaLe rokAvAnuM kAraNa A rakSitane pUchyuM. AyarakSite kahyuM ke huM bhadraguptAcAryanA anuzAsanathI khIjA upAzrayamAM kAcA . te samaye vAsvAmIe peAtAnA upayAganA baLathI A rakSitanuM khIjA upAzrayamAM rAtre rAkavAnuM zuM kAraNa che" A vAta sArI rIte jANIne A rakSitane kahyuM, bhadraguptAcArya je kahyuM che, te cuMkta ja kahyuM che. bAdamAM ArakSita vasvAmIthI nava pUrvanuM adhyayana AnaMdathI zIkhI lIdhuM. paraMtu dazamA pUrvanA keTalAka adhikAra jyAre te zIkhI rahyo hatA tyAre te arasAmAM tenA nAnAbhAI phalgu rakSita dazapurathI putrane viraha anubhavatI mAtA dvArA prerita manI tene khelA vavA mATe tyAM AvI paheAMcyA. A rakSite tene samajAvIne pratimAdhita karI tyAMja dIkSita khanAnyeA. eka divasanI vAta che ke, ArakSite vajrasvAmIne pUchyuM ke bhaIta dRSTIvAdamAM dasamuM pUrva purU' thavA mATe have keTaleA samaya bAkI che? A sAMbhaLIne vAsvAmIe kahyuM ke, vatsa ! dazamuM pUrva tA samudra samAna che, AmAMthI te' teA mAtra haju khIMdu jeTaluM ja zIkhela che. vAsvAmInI A vAta sAMbhaLIne tenlR mana kAMIka khinna thai gayuM ane kahevA uttarAdhyayana sUtra H 1 126 Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAge, bhadanta! have huM AnAthI AgaLa zIkhI zakuM tema nathI. vAsvAmI dazamuM pUrva pitAnA hRdayamAM ja avasthita raheze tevuM jANIne cupa rahyA. AryarakSita vajIsvAmI gurunI AjJAthI phalyurakSitanI sAthe vihAra karI dazapura nagaramAM AvyA. vajasvAmIe pitAnI Ayu alpa jANIne vihAra karavAnA samaye suziSya Arya rakSitane AcArya pada apI dIdhu. AcArya AryarakSita pitAnI mAtA, bahena, vagere saMsArI saMbaMdhIone pratibaMdhita karIne teone dIkSA ApI dIkSita karyA. pitAnA saMsArika pitA samadevane paNa samajAvyA paNa teone pratibaMdha karavA chatAM paNa temaNe dIkSA grahaNa na karI. AcArya Arya rakSita temane anekavAra ghaNuM ghaNuM kahyuM ke, tame dIkSA laI le. paraMtu teoe sAdhuveza aMgikAra ja na karyo. kahevA lAgyA ke, vastranI jeDI, yajJopavita, kamaMDaLa, chatra, ane pAdukA choDyA zivAyaja huM dIkSA grahaNa karIza. pitAnA pitA semavanI A vAta sAMbhaLIne Arya rakSita AcArye temanI vRddhAvasthAmAM tAravAnI bhAvanAthI pUrvajJAnano upayoga ApI pitAnA Agama vihArI hovAthI tevA rUpathI dIkSita banAvyA. koI eka samayanI vAta che ke gRhasthAnAM bALako sAdhuonI vaMdanA nimitte sAthe maLIne AvyA. AcArya e samaye keI bIjI jagyAe gayA hatA. sAdhuoe IzArAthI darekane vaMdanA karavA mATe te bALakane kahyuM. te te saghaLA bALake kahevA lAgyA ke, ame badhA A chatradhArI munine choDIne bAkI samasta sAdhuone vaMdanA karIe chIye ema kahIne te saghaLA bALake chatradhArI mahArAjane choDIne bIjA badhAne vaMdanA karavA lAgyA. somadeva munie bALakane jyAre A prakArane vahevAra je te belyA ke he bALake! tame mArA A putre temaja saMbaMdhIone vaMdanA karI te mane kema vaMdanA karI nahIM ? zuM meM munidIkSA dhAraNa nathI karI? bALakee tenI A vAta sAMbhaLIne tarata ja nisaMkecathI javAba dIdhuM ke, je munidIkSA le che teo chatradhArI heya che kharA ? bALaka A pramANe kahIne cAlyAM gayAM evA samaye bahAra gayelA AryarakSita AcArya AvI pahoMcyA. AcAryane AvelA joIne madeva munie temanI pAse jaIne kahyuM. putra juo te kharA! bALako paNa mArI hAMsI majAka kare che. kahe che ke, muni kayAMya chatradhArI hoya che kharA! AthI A chatranI have mane jarUrata nathI ema kahIne emadeve te chatrano parityAga karI dIdhuM. A pramANe krame krame temaNe grahaNa karelI vastuothI pitAnI muni avasthAmAM hAMsI thatI jANIne temaNe tIjoTA sivAya bIjI samasta jaI Adi vastuone parityAga karI dIdhuM. ema chatAM paNa chetInA rAkhavAthI lake temane upahAsa karatA hatA. chatAM paNa teo tene choDI zakyA nahIM. uttarAdhyayana sUtra : 1 1ra7 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka vakhate eka sAdhu anazanathI kALadharma pAmyA, Arya rakSita AcArya samadeva munine dhaMtI cheDAvavAnA bhAvathI sAdhuone kahyuM ke, je kaI A mRtyu pAmelA sAdhune potAnI kAMdha upara laIne jaze temanA mATe mahAna nija rA thaze. A vAta sAMbhaLIne semadeva munie kahyuM ke he putra! zuM A kArya karavAmAM nirjarA thAya che? AcAye kahyuM ke, hA ! thAya che. samadeve kahyuM ke, te huM ene kAMdha upara upADIne laI jaIza. AcArye kahyuM ke, juo! Ama karavAmAM bahu vighna Ave che. keTalAka bALake dekhatAM ja temanI pAchaLa paDe che, hasI uDAve che, te AmAM zAntI bhAva rAkhavuM paDe che. krodha Ave na joIe tathA je kArya karavAne AraMbha karyo che tene anta sudhI nabhAvavuM paDe che. je A badhA vinene sahana karavA mATe Apa Apane zaktizALI mAnatA che te ja temAM zreya che. nahiMtara amArA saghaLA lekenuM temAM aniSTa thaI jaze. A pramANe samajAvavAthI jyAre semadeva samajI gayA tyAre temaNe te zabane uThAvI pitAnI kAMdha upara rAkhI lIdhuM ane sAdhuonI sAthe cAlyA. mArgamAM marelA sAdhune upADI jatA samadevane joIne bALakee AcArya Arya rakSitanA IzArAthI temanI chetI kheMcI lIdhI. pitAnI dhatI nIkaLI gayelI jANIne temane nagna thavAnA kAraNe ghaNI lajAne anubhava thavA lAgyuM. teoe IgyuM ke, A marelA sAdhunA zabane kAMdhathI nIce utArI bALake pAsethI mArI dhotI choDAvI lauM jyAM teo evuM karavAne udyata banyA eTalAmAM ja sAdhuoe kahevAne prAraMbha karyo ke, tene nIce na utAro eka taraphathI Ama kahevAyuM eja vakhate e sAdhuomAMthI eka sAdhue calapaTTo tene paherAvavA mATe agAuthI ja sAthe rAkhela te paherAvI dIdhA. lajajAthI e sAdhunA zabane vahana karatAM semadeve nirjana vanamAM e zabane mAsuma bhUmi upara utArI dIdhuM ane AcArya mahArAjanI samIpa AvIne kahevA lAgyA he putra! Aja ghaNe bhAre upasarga upasthita thayA hatA, paraMtu tamArA kathana anusAra meM saghaLuM kArya yathAvasthita saMpUrNa karela che. AcAryo eja vakhate eka munine kahyuM ke, chetI lAvIne Amane ApI de. AcArya mahArAjanI vAta sAMbhaLIne semadeve kahyuM ke, have chetIthI basa kare. mAre have tenI AvazakyatA nathI. je kAMI jevuM hatuM te joI lIdhuM che. jethI A calapaTToja mArA zarIra upara rahe eja bhAvanA che. tathA huM AjathI navIna vastra paheravAnuM nathI. ane bIjA sAdhuo dvArA vaparAyelA vastrone huM aMgikAra karIza. eka ja prAvaraNathI, eka ja colapaTTAthI saMyama yAtrAne nirvAha karIza. A prakAre semadeva muni vihAra karatA karatA navA vastronI AkAMkSA vagara tathA bIjA prAvaraNa cAdara ane bIjA calapaTTAnI anicachAthI jIrNa zIrNa vastrathI dinatA na batAvatA acelaparISaha sahana karatA rahyA. eka uttarAdhyayana sUtra : 1 128 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ divasanI vAta che ke, ThaMDInA samaye atyaMta hima paDyuM te paNa teoe bIjuM bAvaraNa karavAnI svapnamAM paNa IcchA na karI. paraMtu eka ja prAvaraNamAMja utsAha saMpanna cittathI acela parISahane sahana karIne te somadeva mahAtmAe samAdhI bhAvathI kALadharma pAmI devaloka ne prApta karyo. A kathA kahevAnuM kevaLa eka ja prayojana che ke, jue, emadeva munie pahelAM acelaparISaha na so pAchaLathI pratibaMdha pAmatAM temaNe e parISahane adhika utsAhathI sahana karyo. anya sAdhuoe paNa emanI mAphaka celaparISaha sahana karavuM joIe (13) aratiparISaha jaya kA varNana aura usa viSaya meM ahaMdamuni kA draSTAMta alakamanIne zItaAdi satAve tyAre arati paNa thavAno saMbhava che tethI 7mA aratiparISahane sahana karavA mATe sUtrakAra kahe che. "jAmApujAma" ItyAdi. anvayArtha-maNukA rIyaMtaM-prAmAnurAma ramA eka gAmathI bIjA gAma tathA upalakSaNathI eka nagarathI bIjAnagara vihAra karatA avinaM-vina tathA akiMcanaparigraha rahita evA baLanAraM-zanara munine kadAca kArDa juNejJA-arati banurona arati-saMyamamAM arUci arthAt mehanIya karmanA udayathI thanArI je saMyama arUci rU5 AtmaparikRti-tathA saMyamamAM adhRti, jAgRti thaI jAya te muninuM kartavya che ke, te munI taM pariNaEUR titivale-saMvarISahuM ritikSeta e pariSahane zAntInI sAthe sahana kare "arati rUpa A mAnasika pariNatinuM phaLa cikaNA karmabaMdha rUpa che. ane tenAthI jIvanuM catutirUpe saMsAramAM paribhramaNa thAya che. evuM samajIne A saMyama viSayaka aratine sAdhue manathI paNa haTAvavI joIe. sUtrakAre rAmAna A padathI rAgAdikanI nivRtti sUcita karela che. kavi-A padathI munine mamatva rahita pradarzita karela che. gAmagu jJA A padathI zabdAdika viSayanI prabaLatA pragaTa karela che. "titi" AthI aNagAre parISaha sahiSNu banavuM joIe tema kahyuM che. 14 A arthane draDha karatA sUtrakAra kahe che. kalara piza ItyAdi. anvayArthI--viko-virataH hiMsAdika pApathI virakata tathA sAvitraNa-ramatakSitaH narakanigodAdikanA duHkhanA janaka evA azubha dhyAnathI pitAnA AtmAnI rakSA uttarAdhyayana sUtra : 1 129 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (C karavAvALA athavA AyarakSitaH ratnatraya lAlarUpa Aya-AvakanI rakSA karavAvALA-saMbhALa rAkhavAvALA nigame-nimaH tathA sAvadya kriyAnA sevanathI varjIta te kavarazAMta: krodhAdrika kaSAyanA upazamathI mana vacana ane kAya saMbaMdhI vikArothI rahita muLI-muniH sAdhu arU viThThalo khyiA-ati praRta tvA atinA tyAga karI dhame-dharmonedhamarUpI udyAnamAM corela emAM sadA vicaratA rahe. ,, A atibhAva dhuLanI mAphaka AtmAne malIna kare che. vAdaLAnA samUhathI chavAyela ane gADha aMdhakArathI vyApta rAtrinA samAna e vivekarUpI sUryane AcchAdita kare che, ane avivekarUpI aMdhakAranI vRddhi kare che. vajranI mAphaka jJAnAdika guNurUpa parvata' bhedana kare che. A atibhAva avivekI mANasanA manarUpI vanamAM vihAra karanAra che. kALA sApanI mAphaka DaMza devAmAM tatpara rahe che, ane suniyAnA sayamarUpI prANunu haraNu karanAra che. kuhADArUpe zruta cAritrarUpI vRkSanuM e mULasAthe ucchedana kare che, kupathya AhAranI mAphka ka adharUpI vyAdhine vadhAranAra che. A pramANe vicAra karIne sAdhue dharmarUpI udyAnamAM vicaraNa karatA rahevu joie. udyAna jema tenI aMdara karanArAone AnaMda ApavAvALu che teja pramANe dharma paNa potAnA AdhArarUpa sAdhu mATe AnaMdanu kAraNa heAya che. tathA udyAna jema pratipAlya-rakSaNa karavAne ceAgya che teja pramANe jIvanane suMdara banAvavALA dhane paNa pratipAlya-pAlana karavAne cAgya che. athavA dhUpathI saMtapta banelA prANIyAne udyAna jema zItaLatA Ape che teja pramANe karUpI A tApathI satapta thayelA prANIone mATe zAMtinA hetu hAvAthI abhilaSita phaLane denAra dharmAMte eka udyAna rUpathI ahiM batAvavAmAM Avela che. A udyAnamAM samyakatva te bhUmi che. guptiyeA kacArA che, mitiyA pALA che, kSAntyAdika dharmAM vRkSa che, ane e vRkSonuM mULa vinaya che, bhAvanArUpa jaLathI te sadAya haryobharyo rahe che. zrutajJAna ane vizALa skaMdha che, dharma dhyAna temaja zukladhyAna enI zAkhAo che, dhyAnanA bhedra enI prazAkhAo che, 32 yoga saMgraha tenA pAna, jJAnAkrika guNu tenAM puSpa, svarga ane meAkSanI prApti enAM phaLa svarga meAkSa saMbaMdhi sukha te enA rasa che, AvA maneAhara dharUpI bAgamAM sAdhunuM e katavya che ke tee atine dura karI vicaraNa karatA rahe. svAdhyAya ane zubha dhyAnamAM peAtAnA AtmApariNatI ne lagAvatA rahe. ra. viThThalo jillA--A padathI e sUcita karavAmAM Ave che ke, munice AtmakhaLathI yukta rahevuM joie "vid" A padathI munimAM maLanI jAgRtI vinA vairAgyadazA AvI zakatI nathI. AthI vairAgyadazA dRDha banAvavI joI e. uttarAdhyayana sUtra H 1 130 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAcaraviNar A padmathI ema sUcita karavAmAM AvyuM che ke, AsravanA nirAdha karIne rahevuM joI e nime A padathI ati parISahune jItavAnI yogyatA prApta karyA sivAya muniavasthA AvatI nathI. kAraNa ke, A avasthAmAM nirA2MbhatA rahe che. vakhate A padathI sUcita thAya che ke, kaSAyanA nigraha karyo sivAya AtmAmAM munitrata pALavAnI caiAgyatA AvatI nathI jethI kaSAyane nigrahu avazya karavA joIe. " muLI ' padathI kaSAyane nigraha karavAvALA tyAre ja khanI zake che ke, jyAre pravacananu' rahasya manana karanAra banI rahe. ema karyo sIvAya AtmA kAyAnA nigraha karI zakatA nathI. dhammarAme A padathI sUcita karavAmAM Avela che ke kaSAyAnA nigraha teja AtmA karavAne pariNAma zALI ane che je saMyamamAM ramaNu karavAnI bhAvanA rAkhatA hoya, tenA vagara nahIM. AthI sayamane ramaNunuM sthAna matAvela che. re A padathI munie sacamanA viSayamAM pramAda rahita banavuM joI e ema batAvela che, bhadanta ! dRSTAMta--acaLapuramAM jItazatru rAjAne aparAjIta nAmanA putra hatA. teNe dhamatuM zravaNa karIne hAcAya pAse dIkSA lIdhI. eka samayanI vAta che, ke zahAcAya peAtAnI ziSya maMDaLI sAthe vihAra karatA karatA tagarAnagarImAM padhAryAM. A samaye rAhuAcAyanA svAdhyAya ziSya Aya rAhu nAmanA AcAya ujjayinI nagarImAM birAjamAna hatA. A A rAhe AcAya nA mukhya ziSya zrutakIrti paNa peAtAnA ziSya parivAra sahita eka gAmathI bIje gAma vicaratA A tagarA nagarImAM rAhAcAryanI pAse padhAryA. rAhAcArye ziSTAcAra pachI zrutakIrti munine pUchyuM, kahA ! ujjainI nagarImAM sAdhu maMDaLa te sukha zAtAmAM mIrAjamAna che ne ? A sAMbhaLI zrutakirtI munie javAbamAM kahyu', dareka sukha zAtAmAM birAjamAna che, paraMtu tyAMnA rAjAnA ane pureAhitanA putra suniyAne du:khita karyAM kare che. zrutakIrtinuM vacana sAMbhaLIne rahAcArye peAtAnA ziSya aparAjIta munine kahyu ke, ujjainI nagarInA je rAjakumAra che te tamArA saMsArIka bhAInA putra che. A samaye teo ujjainI nagarImAM sAdhuone kaSTa pahoMcADI rahyA che jethI tame tene samajAvavA mATe tyAM jAva. AcAryanA AdezathI aparAjIta muni tagarAnagarImAMthI ziSya maMDaLI sAthe vihAra karI ujjainI nagarImAM A rAhuAcAyanI pAse AvI paheAMcyA ane temane vaMdana namaskAra karyAM khAda bhikSAnA samaye AcAryanA AdezathI aparAjita muniye rAjamahelamAM praveza karyAM. tyAM te aparAjIta muninA saMsArIka bhAInA putra rAjakumAra temaja purohitaputre te munine upahAsapUrvaka vanA karI. aparA jIta muninA tyAMthI javA khAda muninA upahAsa karavAthI A bannenA peTamAM ekadama pIDA utpanna thaI. khanne jaNA khUba jora jorathI rADA pADavA lAgyA, uttarAdhyayana sUtra H 1 131 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjA ane purohita ane peAtAnA piravAra janAnA kahevAthI potAnA putronI duHkhada avasthA jANIne A rAhAcAya nI pAse AvyA. AcArya mahArAjane vaMdanA karIne ane temanI samakSa rAtAM rAtAM prArthanA karavA lAgyA ke, huM bhadanta ! amArA upara prasanna thAo, kRpA kare, amArAM khaLakAnI rakSA karI, vigere. A rAhAcArya kahyuM, he rAjana! A viSayamAM huM kAMI jANatA nathI. mahemAnarUpamAM mahAmuni padhAryA che temanI pAse jAo ane temane kahe. Aya rAhanAM vacana sAMbhaLI rAjA pureAhitane sAthe laine aparAjIta muninI pAse gayA. ane temane vaMdanA karIne kahevA lAgyA ke, he bhadanta ! tamArA bhAInA putrane jIvatadAna ApeA. munie kahyuM ke, he rAjana ! rAjanIti evA prakAranI che ke, jyAre ApanA putra sAdhAraNa janatAne paNa aparAdha kare te tene mATe zikSA che te munirAjane piDA pahoMcADanArAo mATe rAjAe jarUra dhyAna rAkhavu joIe. aparAjIta muninI vAta sAMbhaLIne rAjAe samajI jaI ne kahyuM ke, mahArAja ! havethI evuM nahI ane. Apa mArA A aparAdhane kSamA karaza. rAjakumAra ane purAhi tanA putre paNu aparAjIta muninI kSamA mAgI. tyAra bAda upadeza sAMbhaLIne te mane pratrajIta anyA. pravrajyA lIdhA pachI rAjaputre zuddha bhAvathI cAritranuM pAlana karyuM, paraMtu je purohitanA putra hatA te jAtInA mannanA kAraNe saMyamanu ArA dhana pUrNa rIte karatA na hatA ane potAnA peTanI pIDAne yAda karatAM karatAM aparAjIta muni upara krodhabhAva rAkhatA hatA. aMtamAM e ane cAritranuM pAlana karatAM karatAM kALadhamane pAmIne devaleAkamAM deva thayA. A tarapha kauzAMbI nAmanI eka nagarI hatI. emAM tApasa nAmane eka hiMsaka jInavAna mANasa rahetA hatA. te leAlavaze karIne peAtAnA ja gharamAM sUvara ( bhUMDa ) rUpe janmyA. peAtAnA pUnA makAna Adi joI ne A sUvaranA khaccAmAM jAtismaraNa jJAna thayuM. eka divasanI vAta che. putrAe peAtAnA mApanA zrAddha nimitte A sUvarane mArI nAkhyuM. tyAMthI marIne pharIthI peAtAnA eja gharamAM sarpa thayA. A bhavamAM paNa tene jAti smaraNa jJAna thayuM. putroe peAtAnA gharamAM Ama tema ghumatA sarpane jyAre jocA tyAre tene mArI nAkhyA. marIne trIjAbhavamAM potAnA putranA putra (pautra) tarIke janmyA. pitAe tenu' nAma azAkadatta rAkhyu. A avasthAmAM paNa tene jAtismaraNa jJAna thayuM. AthI teNe maunavrata dhAraNa karI lIdhuM. pahelA bhavamAM je mArI putravadhU hatI te A bhavamAM mArI mAtA thaI che tA kevI rIte huM mAtA kahIne khelAvuM. je mArA putra hatA te atyAre mArA bApa thaI gayela che tethI have tene pitA tarIke kema sAdhana karUM ? ema manamAM vicAra uttarAdhyayana sUtra H 1 132 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karIne te bALake mUMgApaNuM rAkhavAnuM yaMgya mAnyuM. mAtA pitAe jyAre bALakanI A sthiti joI tyAre tenuM mUMgApaNuM dUra karavA mATe aneka prayatna karyo paraMtu tenuM mUMgApaNuM dUra na thayuM. AthI lokoe tenuM nAma "mUMge" rAkhyuM. ane eja nAmathI tene bolAvavA lAgyA. eka vakhata cAra jJAnanA dhArI sthavire pitAnA jJAnanA upayogathI A mUMgAnI paristhiti jANIne tene pratibaMdhita karavA mATe ziSya maMDaLI sAthe tyAM padhAryA. teoe A mUMgAnA ghera be munione mokalyA. AmAMthI eka munie A mUMgAnI AgaLa sthaviranI zIkhavelI eka gAthA gAI te gAthA A prakAranI che. tAva ? iiaa ? kUvA, rivara bALa ghA mariUNa sUaroraga, jAo puttassa puttoti // 1 // A gAthA sAMbhaLIne te mUMgAne bhAre Azcarya thayuM. teNe A banne sthavirene namaskAra karIne pUchyuM, "tamee mArI sUvaranI sthitithI mAMDIne Aja sudhInI samasta paristhiti kema jANI?" teoe kahyuM ke, "A nagaranA bagIcAmAM amArA guru mahArAja padhAryA che ane teo tamArI saghaLI bIne jANe che." mUMgAe jyAre A jANyuM tyAre te bane munionI sAthe bagIcAmAM Avyo, ane teNe badhA munione namaskAra ane vaMdanA karI. tyAra pachI temanI pAsethI dhane upadeza sAMbhaLIne te zrAvaka banI gayuM ane mUMgApaNAne cheDI dIdhuM. jAtimAM karavAvALA purohita putrane jIva je marIne devanI paryAyamAM utpanna thaye hato teNe hAtha joDIne mahAvideha kSetramAM tIrthakara zrImaMdhara svAmI nI samakSa e prazna karyo ke, "he bhagavaMta! huM sulabhAdhI chuM ke durlabhabodhI chuM" bhagavAne javAbamAM kahyuM ke, tame durlabhadhI che. deve pharI prazna karyo, huM ahiMthI cyavIne kyAM utpanna thaIza ? bhagavAne kahyuM ke, kauzAMbI nagarImAM mUMgAne bhAI thaIza. tyAM tamane dharmanI prApti mUMgAthI thaze. A prakAranI bhagavAnanI vANI sAMbhaLIne te deva namaskAra karIne kauzAMbI nagarImAM te mUMgAnI pAse AvyA ane tene khUba dravya daIne kahevA lAgyA ke huM svargathI cavIne tamArI mAtAnI kuMkhe janma dhAraNa karIza. e vakhate tene akALe kerI khAvAne bhAva (dehada) utpanna thaze. A dehadanI saphaLatA mATe sarva rUtuomAM phaLa denAra AMbAnA vRkSane pahelethI ja kauzAMbI nagarInI pAse AvelA parvatane nijana pradezamAM meM vAvI dIdhela che. jyAre te dehadathI vyAkuLa thaIne kerInI mAgaNI kare tyAre tAre tene e pramANe kahevuM ke, je bALaka janme tene mane soMpavAnuM svIkAre te huM tamane kerI lAvI ApuM. uttarAdhyayana sUtra : 1 133 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tamArI mAtA jyAre tamArI A mAgaNIne maMjura kare arthAta garbhamAM rahelA putrane tamane seMpI devAne svIkAra kare tyAre tamAre meM tamane batAvelA AMbAnA vRkSa uparathI kerI lAvIne tene ApavI. tathA tamAre evA prakAranA prayatna karatA rahevuM ke jenAthI mane jaina dharmanI prApti thAya. A pramANe kahIne te purahita putrane jIva-deva alepa thaI gaye. keTalAka samaya bAda pitAnA AyuSyanI samApti thavAthI te deva svargalokathI cavIne mUMgAnI mAtAnA garbhamAM utpanna thayA. tenI mAtAne kerI khAvAnuM mana thayuM. mUMgAe pahelethI ja vyavasthA karIne tenI kerI khAvAnI IcchAne pUrNa karI. samaya jatAM putrane janma thaye. tenuM ahaMdatta nAma rAkhavAmAM AvyuM. adatta ke je pitAne nAne bhAI thatuM hatuM tene mUMgAe khUba lADa pyArathI rAkhe. keI kaI vAra te tene sAdhuonI pAse vaMdanA karavA mATe laI jatuM hatuM. paraMtu A te dulabha bodhI hate eTale sAdhuone joIne revA lAgI jate A pramANe bAlyAvasthAthI ja tene pratibaMdhita karavA chatAM paNa te bedhane prApta karI zakyA nahIM. A bAda tenA moTAbhAI mUMgAe dIkSA dhAraNa karIne, saMyamanuM pAlana karIne, aMtamAM deva lekamAM utpanna thayA. pitAnA sahadarane pratibaMdhita karavA mATe mUMgAnA jIva deve tenA zarIramAM jaLadaranI vyAdhi utpanna karI. te vyAdhi eTalA mATe utpanna karI ke, jeuM te khare ke te durlabha badhI ke che? pachI pite vaidyanuM rUpa laIne tenI pAse AvIne kahevA lAgyA ke, samasta regone nivAravAne IlAja mArI pAse che. te jaLadaravALA bALake kahyuM ke, Apa mArA A rogane IlAja kare. vaide pratyuttaramAM kahyuM ke je ke tamAre A rega asAdhya che. te paNa evI zarata upara prayatna karuM ke, tame mArA A kethaLAne jemAM auSadhIo bharI che tene tamArA kAMdha upara rAkhIne mArI pAchaLa pAchaLa cAle. jaLadara vALAe kahyuM ke, temAM kaI moTI vAta che. "A mAro kothaLe uThAvaze" evuM jANI ne vaide IlAja dvArA tene vyAdhimukta karI dIdhe vide pitAnI auSadhIne kothaLe uThAvIne cAlavA mATe tene Apyo. ahadatta te kethaLAne kAMdha upara rAkhIne vaidanI pAchaLa pAchaLa cAlavA lAgyA. kathaLe devanI mAyAthI cAlatAM cAlatAM mAgamAM ghaNe vajanadAra banI gayo, AthI te ghaNe ja thAkI gayo ane AgaLa cAlavAnI tenAmAM hiMmata na rahI chatAM paNa te vicAravA lAgyuM ke huM vacanathI baMdhAyela chuM mATe have A bhArane huM kevI rIte cheDI zakuM? ane jo kothaLAne upADIne huM A vaidyanI pAchaLa pAchaLa na cAluM te pharI pAcho jaLadarane upadrava thaI javA saMbhava che. jema bane tema vA samAna bhAre A kethaLAne upADIne cAlavAmAM ja zreya che. mArA mAthAnA vALa ghasAI jAya te paNa mAre kethaLAne upADIne cAlavuM joIe. A prakArane vicAra karI mAthA upara kethaLe laIne vaidyanI pAchaLa pAchaLa cAlato rahyo. uttarAdhyayana sUtra : 1 134 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e mAyAdhArI vaidya e jaLeAdaravALAne muninI pAse laI gayA ane kahevA lAgyA ke jo tame dIkSA dhAraNa karI tyA tA huM tamane cheDI dauM.... bhArathI herazana anelA teNe vicAra karyAM ke,-ThIka che dIkSA levAthI A vajanane uThAvavAnA du:khathI teA khacI jaIza' Ama vicArI teNe kahyuM ke bhale ! huM dIkSA laIza te pachI tene dIkSA apAvI vaidya peAtAnA sthAne devaleAkamAM cAlyA gayA. devane peAtAnA sthAna upara gayelA jANIne te dIkSAnA parityAga karavA taiyAra thayA. deve karIthI tene jaLeAdaranA rogathI pIDita banAvye ane vaidyanA svarUpathI AvIne prati ASita karyo. pharIthI te aratiparISahathI udvega pAmIne saMyama cheDavAnI IcchA karavA lAgyA. pharI pAchA dhruve AvIne tene pratibAdhIta karyA ane A sayamamAM sthira manI rahe" evA khyAlathI te deva pAte tenI pAse rahevA lAgyA, eka samaya te deve manuSyanA veza dhAraNa karIne ghAsanI gAMsaDI lai eka gAmamAM ke jyAM Aga lAgI hatI tyAM javA lAgyA te samaye AratI bhAvanA dhAraNa karavAvALA te adatta munie temane kahyuM, ke, tame kevA mUkha che ke, AgathI maLI rahelA gAmamAM ghAsanA bhArA laIne jAva che ? A sthitimAM tA kAI mUkha paNa te gAmamAM ghAsanA bhAra laIne javAnI taiyArI na kare. mATe tamArA jevI samajadAra vyaktie evuM kAma karavuM A samaye sarvathA anucita che. adatta muninI A vAtane sAMbhaLIne ve kahyuM ke, pArakAne upadeza ApavAmAM paMDitAInu pradarzana karavAvALA duniyAmAM aneka manuSyA che. temAMnA tame eka che. huM teA samaju chu ke mArI apekSAe tame adhika mUkha che. je kalyANanA kAraNabhUta evA lIdhelA saMyamamAM arato bhAva dhAraNa karIne, krodha, mAna, mAyA, leAbha rUpI agnithI prajvalita evA sakaLa anarthonA utpAdaka evA gRhasthAzramamAM javA mATe vAravAra manA karavA chatAM paNu saMyama cheDavAnI IcchA karI che. A pramANe te devanA vacana sAMbhaLIne paNa adatta munie aratiparISahunA tyAga sarvathA na karyAM. deve khIjA paNa upAya tene samajAvavA mATe karyAM. jema kAI eka dvivasa ahUdatta bahAra jaI rahyA hatA tyAre deva paNa tenI AgaLa AgaLa cAlavA lAgyA ane rastA cheADIne kuraste javA lAgyA. te mArga kAMTAthI bharela hatA. ane ghAra jaMgala tarapha jatA hatA. tenI A prakAranI cAla joIne ahudatta munie kahyuM tame kevA mANasa che ke mAnA tyAga karI kumArge jaI rahyA che. tyAre deve paNa ahu dattane kahyuM ke, tame paNa kevA AdamI che ke, vizuddha meAkSa mAnA parityAga karI Adhi vyAdhi rUpa kAMTAothI bharelA saMsAramAmAM javAne taiyAra thaI rahyA che. A prakAre deve kahyuM eTale adatta kahevA lAgyA ke, sAcuM kaheA tame kANu che ? deve ahu dattanI A vAta sAMbhaLIne peAtAnA pUrvabhava saMbaMdhI bhUMgAnuM svarUpa dekhADIne kahyuM ke, huM mitra! sAMbhaLeA. Ape pUrvabhavamAM deva bhava prApta karI mane kahyu` hatuM ke, uttarAdhyayana sUtra H 1 135 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jo huM deva bhavathI cuta thaIza tA tamArA sahadara anIza. A mATe deva lAkamAM rahevA chatAM paNa tame mane jainadharmanA pratibaMdha ApatA tamArA e kathananA meM e samaye svIkAra karI lIdhA hatA jethI mArI pratijJA anusAra huM tamAne pratikhASita karavA mATe ahiM. Avye chuM. AthI saMyamanA aMgikAra karI temA vAraMvAra atinu sevana na karavuM joIe. A prakAre te mUMgA devanAM vacana sAMbhaLIne adatte kahyuM ke, AmAM kayu' pramANu che ke, huM pUrvabhavamAM deva hatA. mUMgA deve adattanI vAta sAMbhaLIne tenA vizvAsa mATe deva bhavamAM ugADeluM. AmravRkSa dekhADIne agAunuM saghaLu vRttAMta kahI saMbhaLAvyuM, A badhuM joI jANIne tene jAtismaraNa thayuM. AnA sArAMza e che ke, ahudattane pahelAM caritramAM arati hatI pachI pratimAdhita thavAthI tenA caritramAM rati AvI. A vAtane jANIne saghaLA munioe jANavuM joie ke, Avela aratiparISahune nivArI saMyamamAM rati rAkhe. // 15 // strI parISaha jaya kA varNana aura lAvaNyamuni kA draSTAMta atinA sadbhAvamAM munine zrI parISaha utpanna thavAnA saMbhava che. tethI sUtrakAra AThamA srI parISaddha jItavAnu` kahe che. sosa--ItyAdi. anvayA -- honmi-hodde A saMsAramAM nAgo-phasthitro-yAH tricA je sio che, sa manullALa saMgo-SaH manuScAnAM saMzaH te manuSyAnu kha Mdhana che. jema mRgeAnuM baMdhana jALa Adi mAkhIonuM baMdhana gaLaphA Adi che, te prakAra srie paNa purUSone baMdhanarUpa che kema ke, srie hAvabhAva AdithI purUSAmAM viSayAsakti rUpa rAga utpanna kare che, te viSayarAga utpatti thavAthI purUSa tene vazIbhUta banI jAya che. tenA vaza thavAthI tenuM naraka nigeAda Adi duti rUpa saMsAramAM patana avazya bhAvi che mATe strio purUSAnuM dhana che, A mATe H-casta je munidvArA cALiyA-tAH vijJAtAH e sarvathA sa-parijJAthI A bhava tathA parabhavamAM anaMta duHkhAnA kAraNa rUpa jANIne pratyAkhyAna parijJAthI parivata karI devAmAM Ave che. tarU sAmaLa suvuM-sahya zrAmakhya muktam evA muninu sAdhuM paNuM saphaLa che. bhAvA--je prakAra mRga Adi pazuene pakaDI rAkhavA mATe jALa Adi aMdhana prasiddha che. kema ke, tenA dvArA parataMtra karyAMthI te svataMtra vihArathI rahita banI jAya che ane aneka prakAranI yAtanAo sahana kare che. A rIte purUSanuM aMdhana strIo che tenA vazamAM paDelA prANI parataMtra banIne uttarAdhyayana sUtra H 1 136 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ peAtAnI svataMtratA, cAritramAM ramaNatA bhulI jAya che ane tenAthI anaMta naraka nigeAdAdikanI vedanA sahana karatA rahe che, eTalA mATe je svataMtra thavAnA abhilASI che te A baMdhanathI sadA dUra rahe. jo kadAcita A baMdhanamAM jakaDAI paNa jAya tA tenuM kartavya che ke, te peAtAnI jJAnazaktine jAgRta karI A badhanathI mukta thavAnA prayatna karatA rahe. madhana tAkAI paNa AtmA mATe zreyaskara nathI. evA khyAla karI pratyeka meAkSa abhilASIe purUSA jagADI 'dhanathI mukta thatA rahevuM joIe. jIna sAdhuoe Ave vicAra karI A anaMta du:khadAyI aMdhanane jJa-parijJAthI jANIne pratyAkhyAna parijJAthI tenA parityAga karyAM che. temanu A prasa'zanIya parityAga pUrvakanu sacama pAlana prasa'zanIya che, vaMdanIya che / 16 / sAdhunuM A viSayamAM bIjuM zuM kartavya che, te A gAthA dvArA sUtrakAra pradarzita kare che. vamAvAca' ItyAdi. anvayA ------sthino vaMmUyA 3-hriAyaH paMtAH A strie kAdava tulya ja che, kAraNa ke mekSa mAgamAM vicaranArA AtmAene e sadA vighnakAraka thAya che. ane tenAthI puruSAmAM rAga rUpa malinatA utpanna thAya che. mavAca meAvI-jJamAca medhAvI A prakAre pravacananA rahasyabhUta anA potAnA hitAhita vivecaka buddhithI nizcaya karI cAritranI maryAdAmAM rahevAvALA muni di no viningengA miH no vinihancAt strio dvArA thatI peAtAnA saMyamarUpa jIvananA vinAzathI pAte potAne nadika ceAniemAM na laI jAya. paraMtu attaLavelaDre--trAtma veSaH zvet " AtmA kayA upAyathI A sa'sAra sAgarane tarI jAya prakAranI AtmakalyANanI ciMtanAmAM tatpara rahIne te brahmacarya rUpa ArAma udyAnamAM ja vicaraNa karatA rahe. * A AnA bhAvAtha e che ke-dhama maryAdAnu anuvartana karavAvALA muni cittane vikSipta karavAvALI srigmAnA aMga pratyaMganI AkRtinuM tathA tenI hAMsI Adi kviAonuM, ane hAvabhAva Adi vilAsAnA kadI vicAra suddhAM paN na kare. meAkSamAga mAM kamasvarUpa evI A bhAvanAne vikAra dRSTithI na jue, enu kartavya che ke, jyAM sudhI khanI zake tyAM sudhI peAtAnA AtmAnuM kalyANa thatu rahe ane je vicAradhArAethI te harahu meza pAte grahaNa karela mArga upara agragAmI banI rahe. A prakAranA ja vicAra prayatna sAdhue karavA joI e e ja temanI polAcanA che. d' dRSTAMta--mAramA tIthaMkara zrI vAsupUjya svAmInA zAsanakALamAM caMpAnagarImAM temanA ja vaMzanA lAvaNyapUra nAmanA eka rAjA rAjya karatA hatA. te punAsaNApura arthAt AkArathI sarvAMga suMdara hatA, te sakalasamAjanA manAratha pUrNa karavAvALA heAvAthI khadhAne ja hatA, temanI AkRti manahara uttarAdhyayana sUtra H 1 137 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ heAvAthI rUddharUpa hatA. tathA te badhAne sahAyakaravAvALA hovAthI jAnta a abhilaSaNIya hatA. te jJAntarUpa rUpathI paNa kAMta-kamanIya hatA. teo dareka manuSya para upakAra karavAmAM parAyaNa hAvAthI darekane priya hatA. te rUpathI paNa priya hAvAthI priya hatA. darekanA hitaciMtaka hovAthI te manojJa hatA. temane jonArane te cittAkarSaka hAvAthI manojJaLa hatA, duHkhIonA duHkha dUra karavAvALA hAvAthI manoDana arthAt darekanA manamAM vAsa karavAvALA hatA. sakala janamananI anukULa AkRtivALA hovAthI manomahara hatA, e mATe te saumya bhadrasvabhAva hAvAthI samastajananA AhlAdaka hatA. tathA kalyANu mArga para cAlavAvALA hovAthI sumana hatA teo priyadarzanIya hatA, arthAt je kAI tene ekavAra jue tA pharIthI tene jovAnI lAlasA utpanna thayA karatI. te muHrUpalAvaNyathI bharapUra hatA. rAjAe subhUma nAmanA gaNadharanI pAse ke je vAsupUjya tIrthaMkaranA prathama gaNadhara hatA temanI dharmadezanA sAMbhaLIne dIkSA dhAraNa karI lIdhI. eka samayanI vAta che ke, jyAre te bhikSAcaryA mATe bahAra nIkaLyA tyAre zrAvakanu ghara jANIne eka vezyAnA gharamAM AhAra pANI mATe jai caDayA. jyAre vezyAe munine AvelA joyA tyAre te tenA rUpalAvaNyane joI tenA upara mAhita banI gaI. vaizyAnuM nAma kAmamajarI hatuM. rUpanuM nidhAna jyAre gharanI aMdara Avela hatu pachI bAkI rahe zu? eNe vicAra karyo ke, muni pAchA na pharI jAya e vAtanA khyAlathI uThIne teNe tarata ja bahAra nIkaLavAnA jeTalA rastA hatA te badhA baMdha karI dIdhA. pachI te munirAjanI pAse AvI ane vivekapUrvaka hasatI hasatI sAme AvI ane munirAjanI sAme joI kahevA lAgI ke, he mahAtman ! Apa gheADIvAra rokAI jAva tyAM huM bhikSA laine AvuM chuM. munIrAja tenAM vinIta vacana sAMbhaLIne daravAjA pAse ubhA rahyA ane te vezyA munirAjanI sAthe saMgamanI abhilASAthI gharanI aMdara cAlI gaI. AhArapANI lAvavAnA mahAne te makAnamAM e rIte cAlavA lAgI ke, jANe te nAcatI hAya. kAmarAga pragaTa karavAnI IcchAthI peAtAnA dareka aMga pratyaMgane sADInA paDI javAnA bahAnAthI pragaTa karI pharIthI te zarIrane vAraMvAra DhAMkavA lAgI jANe muninA manane haratI hoya ! A prakAre te muni upara, bhAgavilAsanAM sUcaka evAM kAmanA dhanuSa jevI bhRkuTinA vilAsanI sAthe sAthe nayaneAnAM khANu phUMkavA lAgI. rUpa, yauvana ane sauMdaya thI sa'panna peAtAnA sukumAra aMgAnI lIlAnA pradarzanamAM tatpara banelI te vezyAe keAkilakaMTha jevA mIThA svarathI gAyana gAvAnI zarUAta karI. pachI zarIra upara paherelA navIna ragaberaMgI vastronA cheDAne halAvatI temaja ghareNAonI dhvanIthI maneAhara pagAthI Thumaka Thumaka nAcatI te muninI sAme AvIne te gadgad svare kahevA lAgI, kahetI vakhate tene jarA paNa saMkoca na thaye tenuM kAraNa tenA upara kAmanA unmAdanI chAyA phelAI gaI hatI. AthI kRtAkRtyanA bhAnanA viveka te cukI uttarAdhyayana sUtra H 1 138 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaI hatI. bhamarAthI guMjatuM kamaLa je rIte suMdara dekhAya che tevI rIte enuM sukha kamaLa paNa keza paMkitathI virAjIta hevathI evuM ja suMdara dekhAtuM hatuM. tenA moDhA uparanI lAlImA lAvaNyathI camakI rahela hatI. kAmanA AvezathI e kSaNa kSaNamAM aTakatI ane ALasa maraDatI belI. mahAtmana ! huM A samaye kAma javarathI pIDAI rahI chuM AthI dayA karI A kAma javarane zAMta karo. ItyAdi vividha prArthanA vacanathI temaja anekavidha kAmaceSTAthI teNe munine tenA pavitra cAritrathI calAyamAna karavAnI keziSa karI. A samaye munirAje e vicAra karyo ke - A vezyA strIo kevaLa nAmathI ja abaLA che, kAryathI nahIM 1. kAryamAM te e ghaNI bhAre sabaLa che 2. prakRtithI e viSama hoya che 3. kapaTa premanI e pahADanI nadIo jevI che, je vahelI sukAI jAya che . hajAre aparAdhenuM e sthAna che 5. zokanI utpattine jagAvanAra che 6, baLane vinAza karanAra che che. purUSonA mananI hatyA karanAra e vadhasthAna che 8. lajAne nAza karanAra che 9, avinayanuM e mULa che 10 mAyAne te e khajAne che 11. vaira virodha Adi jeTalA anartha duniyAmAM che te saghaLA anarthonuM uddagama sthAna che 12. AthI te e anarthonI khANa che, saMyamamayadAne bhaMga karanAra che 13. rAganuM e sthAna che 14. duzcaritronI to e peTI che 15. jJAnane nAza karanAra che 16. brahmacaryanI AMkha pheDanArI che 17. e mahA capaLa hoya che, dhamAM vijJa karAvanArI che. 18. sAdhuo mATe zatru samAna che 19. brahmacArio mATe kalaMka che 20. kamarajanuM kAraNa che 21. mukita mAgamAM argalA che 22. durgAnI khANa che 23. matta gajarAja samAna che 24. vAghaNa jevI dayA vagaranI che 25. ghAsathI DhaMkAyelA kuvA jevI che 26. chupAyelA chANanA agni mAphaka bALavAvALI che 27. aMdaranA ghAnA jevI dudhImAM kuthita jevA hRdayavALI che 28. saMdhyAnA raMga jevI che ra9. samu. dranA taraMgenI mAphaka caMcala svabhAvavALI che 30. kALA sarpa jevI bhayaMkara che 31. jaLanI mAphaka nIce janArI che 32. kRpaNanI mAphaka uttAna hAthavALI arthAt hara samaya lAva lAva karavAvALI che 33. narakanA jevAM duHkho denArI che 34. duSTa gheDAnA jevI durdama che 35. bALakanI mAphaka ghaDImAM rIsAnAra ane ghaDImAM hasanAra che 36. aMdhakAranA jevI bIhAmaNI che 37. viSavelanA jevI Azraya levAya tevI nathI 38 kipAka phaLanI mAphaka zarUmAM madhura che 39. rAkSasInI mAphaka akALamAM cAlavAvALI che 40, durUpacAra che 41, agaMbhIra che 42, avizvasanIya che 43, aratikara che 44, rUpa, saubhAgya tathA madathI sadA unmatta che 45, sarpanI gatI samAna kuTila manavALI che 46, kuLamAM, uttarAdhyayana sUtra: 1 139 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svajanamAM temaja mitrAmAM che bheda karAvanArI che 47, bIjAnA dene prakA. zIta karavAvALI che 48, derI vagaranA phAMsalA jevI che , karelA pApanA pazcAttApathI dUra rahenArI che 50, akAryamAM pravRtti karanAra hoya che 51, nAma vagarane e roga che para, AkRti vagarane upasarga che pa3, cittane vyagra banAvanAra che 54, vAdaLa vagaranI vijaLI jevI che, keIthI tene vega rokI zakAtuM nathI A kAraNe te samudranA vega jevI che. kahyuM che ke na tathA'sya bhavenmoho bandhazcAnya prsNgtH| yoSitsaMgAd tathA puso, yathA strI saMgisaMgataH // 1 // padA'pi yuvatiM bhikSurna spRzedAravI mapi / spRzan karIva badhyeta, kariNyA aMga saMgataH // 2 // purUSane cinA saMgathI temaja viSaya vilAsInA saMgathI je prakArane meha ane baMdha thAya che, te prakArane meha ane baMdha bIjAthI thatuM nathI. A mATe munioe lAkaDAnI putaLIne pagathI paNa sparza na kara joIe. kAraNa ke, sparza karavAthI jema hAthI hAthaNInA aMgasparzathI baMdhAI jAya che, eja rIte muni paNa kAma rAgamAM baMdhAI jAya che. kahyuM che ke-A prakAre sAddhione mATe paNa purUSane saMga tajavA gya che, kAraNa ke purUSanosaMga sAvine brahmacaryanA nAzamAM asAdhAraNa hetuM che kahyuM paNa che- dhRtakumbhasamA nArI, taptAGgArasamaH pumAn / tasmAd dhRtaMca vahIMca naikatra sthApayed budhaH // 1 // si ghInA bharelA ghaDA samAna che ane purUSa prajavalita agni samAna che, mATe vidvAne jANavuM joIe ke ghI ane agnine eka sthaLe na rAkhe. A prakAre te lAvaNyapUra munirAje vicAra karyo vicAra karIne pachIthI kAmavihaLa banelI te vezyAne potAnI amRtatulya vANIthI samajAvavAne AraMbha karyo ane kahyuM ! he devAnupriye! tuM zuM karavA mATe pravRtta banI che? tane zuM khabara nathI ke, kuzIla sevanane mArga mahApurUSe AcaravA gya nathI. temAM keI e lAbha nathI je AtmAne hitakAraka haya, enAthI janma, jarA ane maraNanAM duHkha bhegavavA sIvAya bIjuM kAMI maLatuM nathI. brahmaca mAM je kAyara hoya che teja AmAM AnaMda mAne che. A viSayabhoga pramAda tapa tathA saMyamanA pAlanamAM prabaLa aMtarAya svarUpa che. adharmane pradhAna mArga che, A kuzIla sevana kicaDa, khAI, tathA jALa samAna che. arthAmanuSya temAM gabaDI jAya che, phasAI jAya che, baMdhAI jAya che. A abrahmacarya sevananuM phaLa chane naraka nigedanA anaMta dArUNa duHkhane bhegavavAnA rUpamAM prApta thAya che. AnA sevananA phaLa svarUpa AzAtavedanAo palyopama sAgarepama sudhI bhogavavI paDe che. mATe A pApAcaraNathI virakata thavAmAM ja uttarAdhyayana sUtra : 1 140 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tAruM kalyANa che. A prakAranAM muninAM vacanene sAMbhaLI vezyA khUba lajavAI gaI ane kepanA AvezamAM AvIne te munirAjane ghera upasarga ApavA lAgI. muninA marmasthAnamAM muThIothI ane paganI lAtothI AghAta pahoMcADe. munirAje tyAMthI nIkaLavA cAhyuM paraMtu nIkaLavAnA jeTalA rastA hatA te pahelethI ja baMdha karI devAmAM AvyA hatA. AthI e sthaLethI nIkaLavAne kaI paNa mAga na su tyAre pitAnA brahmacaryanI rakSA mATe temaNe zubha adhya vasAyathI jIvananuM samarpaNa karIne kSapakazreNI para ArohaNa karyuM ane aMta muhUrtamAM kevaLajJAnanI prApti karI muktine lAbha lIdhe. A rIte anya muniane e paNa strI parISahane jItavo joIe. je 17 caryA parISaha jaya kA varNana munine eka jagyAe rahevAthI arati vagerenA prasaMge prApta thaI zake che tethI teNe eka gAmathI bIjA gAma vihAra rUpI caryA karavI joI e A prakAranI caryAne karavAthI ja navamA caryAparISaha upara vijaya prApta thAya che A vAtane sUtrakAra A gAthA dvArA pradazita kare che- parva -ItyAdi. anvayArtha-jI-DhADhaH "lADha " e dezIya zabda che. "prAsuka eSaNIya AhArathI pitAne nirvAha karavAvALA muni e Ane artha che, eTale AvA muni vara-vsThThAna kSutpipAsA Adi parISahene mimU-kAmimaya jItIne gAme vA nagare vAvi nigamevA rAyahANie-grAme vA nagare vA'pi nigame vA rAjadhAnyAm thoDA mANase jemAM rahetA hoya tevA gAmamAM, athavA keTathI gherAyela hoya tevA nagaramAM, athavA vepArI janene jemAM vAsa hoya tevA nigamamAM, athavA rAjA jyAM rahetuM hoya tevI rAjadhAnImAM, upalakSaNathI maDaMba Adi sthAnamAM AvA kaI paNa sthaLe te iva jare-gzI gva rAga dveSathI rahita banI samu dAyanI sAthe athavA gya sahAyanA abhAvamAM apratibaMdha vihArathI ekalA ja vicare kahyuM che- navA labhijjA niuNaM sahAyaM, guNAhiyaM vA guNao samaM vaa| ego vi pAvAi~ vivajjayaMto, viharejja kAmesu asajjamANo // u. 32. a. 5. AnuM tAtparya e che ke, sAdhune jyAre cogya sahAyaka ziSya AdinI prApti na hoya te te niSpApa banIne IcchAone jItIne ekalA paNa vihAra kare. anyatra paNa Aja vAta kahela che- grAmAdhaniyatasthAyI, sthaanbndhvivrjitH| caryAmeko'pi kurvIta, vividhAbhigrahairyutaH // // uttarAdhyayana sUtra : 1 141 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *parIpaddha sahana pramAdathI kamAya che. mATe sArI kevAyo che yathAkalpa grAma nagara AdimAM aniyatavAsa karavAvALA apratibaMdhavihArI muni vividha prakAranA abhigrahothI yukata banI ekalA, arthA-saMpradAyamAM rahevA chatAM paNa rAgadveSa rahita vicare. pramAdane tyAga karIne grAma nagara AdimAM Asakti rahita banIne prAmAnugrAma vicaravArUpa carcA karavAthI ja A caryA parISaha jItAya che. jenuM jaMghAbaLa kSINa banI gayela che evA sAdhue paNa sthiravAsa karavAthI bhikSAcaryAmAM kahevAmAM Avela svayaM pravRttithI A parISaha sahana karavAmAM Ave che. AvelA duHkhane sahana karavAM tenuM nAma parISaha che. caryA AvatI nathI paraMtu svayaM ubhI karavAmAM Ave che. AthI caryone parISaharUpa kema mAnavAmAM Ave che? tenuM samAdhAna A prakArathI chekadAca caryA sAdhune kalpa che te paNa kaI kaI ka9pa kaNakArI hovAthI te sahana karavA ja paDe che. caryAne paNa Aja prakAra che. mATe bhagavAne tene parIbraharUpa pharamAvela che. pitAnA ka5nuM pramAdathI AcaraNa na karavuM te parISaha janita parAya che mATe pramAdathI dUra rahIne yathAkalpa caryAnA ArAdhanAthI ja carcAparISaha sahana karI zakAya che. eja carcAparISaha jItela sAdhu kahevAya che. bhAvArtha-caturmAsa kalpane choDIne muni mATe eka sthaLe sthira rahevuM janazAsananI AjJAthI bahAra che. keI khAsa kAraNa hoya te muni eka sthaLe vAsa karI zake che, te sIvAya nahIM. AthI AtmakalyANanI bhAvanAthI athavA "janatAmAM dharmane pracAra thatuM rahe evA zubha AzayathI munie nagara grAma Adi sthAnamAM vicaratA rahevuM joIe. eka sthAna upara rahevAvALA sAdhune sthAnajanya moha satAve che. AthI bhale te ekAkI rUpamAM vihAra kare agara yogya sahAyakanI sAthe vihAra kare, paraMtu vihAra avazya kare. vihAramAM pitAnA saMyamanI sadA pUrI draDhatA rAkhe, kSutpipAsA Adi parISaha satAve te paNa tenI paravA na kare. AnuM nAma carcAparISahane vijaya che. 18 tamAne ItyAdi. anvayArtha-mamA-aramAna gRhastharUpa AdhAranI mucchathI rahita hovAne kAraNe gRhasthanA samAna nahIM, tathA aniyatavihAra Adi dvArA anya tIthI. enA samAna nahIM, athavA-asamAna-mAnathI vata, yA rAsamALe-san alpatara kALa sudhI grAma nagara AdimAM rahevAvALA hovAnA kAraNe tyAM nahIM jevA evA fmajavU-millu muni parivahuM naiva -paripraduM nava gurthAta je je gAma ane upAzraya AdimAM dravya ane bhAvarUpa parigrahathI na baMdhAya-temAM mamatvabhAvana rAkhe. kahyuM che ke " jevA nacare , mati bhAva na ni jA !" uttarAdhyayana sUtra : 1 142 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arthAta-prAmAdimAM kyAMya paNa mamatva na kare tathA hihiM karomRduH-asaMtaH gRhasthanI sAthe rAganA saMsargathI rahita-temAM moharUpa pariNAmathI rahita banIne te kaLigo-ganitaH sthAnAdikanI mamatA rahita thaIne, parizvara- jejU gAma nagara AdimAM vihAra karatA rahe. tene bhAvArtha e che ke, gRhastha sAthe rAgAtmaka pariNatI karavAthI sAdhune mATe eka jagyAe pratibaddha thaIne rahevAne prasaMga prApta thAya che. A paristhitimAM niyata grAmanagara AdimAMja te vicaraze, AthI enAmAM mamatvanI bhAvanA utpanna thaze. mATe pramAdane parityAga karI grAmanagara AdimAM aniyata rUpathI vicaranAra munimAM nimamatvabhAva rahe che. ATalA mATe ja sAdhu mATe te gRhasthAthI asaMsakta banI yathA5 aniyata vihArasvarUpacaryA karatA rahe te jarUrI che. bhAvArtha-A gAthA dvArA sUtrakAra 18 mI gAthAmAM kahela arthanI puSTi kare che. jyAre gRhastha jane sAthe sAmAnya paricaya paNa manuSyane tenI sAthe mamatvabuddhithI jakaDI de che te pachI sAdhunA AtmAne te bhAva tyAM na jakaDe te kema banI zake. ATalA mATeja sAdhune aniyata vihAra sucavAyela che. AmAM gRhasthanA vadhu paDatA saMsargathI sAdhu bacI jAya che, saMsakitabhAva tene temAM Avato nathI, sAmAnya paricayathI saMsakitabhAva utpanna thatAM nathI. adhika paricayathI A deze pedA thAya che. mUchapariNatInuM nAma ja parigraha che. A parigrahanA dravya ane bhAva ema be prakAranA bheda che. sAdhu A banne prakAranA parigrahathI para hoya che. rAgAdikabhAva bhAvaparigraha ane kSetra vastu Adi dravya parigraha che. aniyata vihAra karanAra sAdhumAM A deSa AvatA nathI ATalA mATe sAdhune sadAya yathAkalpa aniyata vihAra karavAnuM bhagavAne kahyuM che. daSTAMta-kellAka nAmanA sannivezamAM bahuzrata, zAMnta, dAnta, parISaha ane upasarga sahana karavAmAM dhIravIra, kSamAdi guNethI gaMbhIra, karmarajanuM nivAraNa karavAmAM pavanatulya evA, eka niHsaMga nAmanA AcArya hatA. mRtacAritra rUpa dhamanI ArAdhanA karavAmAM ja temanA jIvanane moTe bhAge teo gALatA hatA. avasthA thavAthI temanuM jaMghAbaLa kSINa banI gayuM hatuM. eka samayanI vAta che ke, tyAM bhayaMkara e dukALa paDe, AcArya paristhitinuM avalokana karI pitAnA vikramAcArya nAmanA ziSyane gaccha sAthe dUra dezamAM vihAra karAvarAvyo ane pote eka ziSyanI sAthe te nagaramAM rahyA. tyAM nava bhAganI kalpanA karI teo yathAkalpa ajJAta kuLamAMthI rUkSa, zuSka annaprAnta AhAra Adi grahaNa karI tyAM vicaratA rahyA. jo ke temanI vRddhAvasthAne kAraNe temanAmAM cAlavAnI pUrI zakita na hatI te paNa caryAparISahane sahana karavAnI abhilASAthI teo vividha abhigraha karatA ane svayaM bhikSA mATe jatA. A prakAre caryApArIpahane sahana karatAM karatAM potAnA abhigrahone sArI rIte nirvAha karyo. aMta samaya upara pitAnAM kartavyanI AlocanA karI tenAthI nivRtta thaI AtmakalyANa prApta karyuM. uttarAdhyayana sUtra : 1 143 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daSTAMta bIjuM-ujajainI nagarImAM vaizravaNa nAmanA AcArya padhAryA. teo pitAnA ziSya parivAranI sAthe carcAparISaha sahana karatA karatA grAmAnugrAma vihAra karatA karatA mArga bhUlavAthI acAnaka eka jaMgalamAM jaI caDyA. carcAparISaha sahana karavAmAM temanA samAna ja samartha temanA ziSya paNa hatA. jogAnujoga teo badhA mArga bhUlI gayA. zakarAprabha pRthvInI samAna, ahI tAMhI mera tIkSaNa kAMTAothI patharAelI tathA ucI nIcI zilAothI durgama evI bhayAnaka aTavI-jaMgalamAM Abee divasa vItI gayo rAtrIne samaya AvI pahoMcatAM bIje kaI paNa upAya na hovAthI saghaLAe eka jhADa nIce rahIne rAta vitAvI. savAra paDyuM, sUryanAM kiraNe dekhAyAM, mAnI tapAsa karI paraMtu bahAra nIkaLavAno mArga na jaDe. jaMgala meTuM hatuM tenA aMtanI paNa khabara paDatI na hatI ane gAma A sthaLethI keTaluM dUra che te paNa jANI zakAtuM na hatuM. AcArya mahArAja ziSya maMDaLI sAthe e jaMgalamAM khUba bhaTakyA. cAlatAM cAlatAM keI veLA sthaLe viSama evA kAMTALA TekarAvALA raste caDhI jatA te paNa temanA cittamAM kheda-khinnatA AvatI nahIM. carcAparISaha sahana kare e sAdhunI katavya keTImAM che A khyAlathI teo AvatA parISahone zAntI sAthe sahana karatA rahyA. cAlatAM cAlatAM jyAre traNa traNa divaso vItI gayA tyAre AcArya mahArAje ziSyane kahyuM ke, juo A vanamAM ApaNe traNa traNa divasothI bhaTakIe chIe chatAM paNa bahAra nIkaLavAno ke mArga dekhAto nathI. AhAra pANInuM paNa ThekANuM paDatuM nathI eTale ApaNI samakSa vikaTa samasyA ubhI thaI che. - AcArya mahArAja AvuM jyAre pitAnA ziSyone kahI rahyA hatA e vakhate kaI deve potAnI vikriyIka zakti dvArA te jaMgalamAM eka suMdara rAjamArga banAvI dIdhuM ane e prakAranuM daSya ubhuM karI dIdhuM ke te mArga uparathI jANe kaI rAjAnI caturaMgiNI senA jaI rahI che temAM aneka pAlakhIone bhAra upADIne manuSya cAlI rahyA che A saghaLuM daSya AcArya mahArAjanA jovAmAM AvI rahyuM hatuM. evAmAM eka senApatie jaMgalamAM vicarI rahelA AcArya mahArAjane kahyuM, bhadata ! ahiM ghaNI pAlakhIo vigere vAhana che, Apa jene pasaMda kare temAM besIne cAle. AcArya senApatinI vAta sAMbhaLIne kahyuM ke, pAlakhImAM besIne vicaravuM te amArA kalpanI bahAra che. sAthe sAthe AcArya mahArAje e paNa jANI lIdhuM ke A saghaLI devI mAyA che. senApatinA cAlI gayA pachI AcArya mahArAje ziSyone pUchayuM ke, kahe ! Ave vakhate have zuM karavuM joIe? ziSyae kahyuM ke, Apane je karavuM te amane maMjura che. ziSyonI vAta sAMbhaLIne AcArya mahArAje pAdapapagamana karavAnI pratijJA dhAraNa karI lIdhI. zikhe e paNa emaja karyuM. pariNAme saghaLA tyAM samAdhI bhAvathI saMpanna banI paMDita maraNa pAmyA ane AtmakalyANanI siddhi meLavI. A pramANe sarva sAdhuoe caryAparISaha upara vijaya meLavavA payatnazIla rahevuM joIe. 1 uttarAdhyayana sUtra : 1 144 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naiSadhikI, zayyA, Akroza parISaha varNana have sUtrakAra dazamA niSedhikIparISahane jItavA mATe kahe che-"punA ItyAdi. anvayArtha-munie surA-sma smazAnamAM "a" athavA sure-zUnyA re sUnA evA gharamAM "vA" athavA vamUche-vRkSamUche vRkSanI nIce gr-pa ekAkI dravyathI pratimAnI apekSAe ekalA tathA bhAvanI apekSAe muni samudAyamAM rahetAM chatAM paNa rAgadveSa rahita ane yugo-zaucaH aziSTa ceSTAthI rahita banIne nisipasjhA-nikIta bhaya rahita thaI yatanApUrvaka rahevuM anna tathA tyAM rahetA e muninuM kartavya che ke te na vittA-para virAsata tyAM pahelAthI rahevAvALA kiIndriyAdika ne sthAnabhraSTa na kare, ahIM e samajavuM joIe ke, pahelAM A adhyayanamAM nizadicA para evuM kahevAyuM che ke jenI saMskRta chAyA "naiSijI parISag:" ema karavAmAM Avela che. eno artha A prakArano che- "prANAtipAtAdika kriyAothI nivRtti karAvavAnuM jenuM prayojana hoya te naSe. pikI che, athavA pApakarmonI ane gamanAdi kriyAonI nivRttirUpa niSedha jenuM projana hoya te naidhikI che, athavA niSadyA upavezana sthAnanuM nAma che. te yAte kAryotsarganI bhUmi svarUpa hoya yA svAdhyAyanI bhUmisvarUpa. e niSaghArU5 je parISaha tenuM nAma naivikIparISaha Ano te phalItArtha upavezana sthAna saMbaMdhI parISaha nadhikIparISaha che, smazAna Adi sthAnamAM rahenArA munie bhayaMkara upasargonA AvavA chatAM paNa bhayabhIta na banavuM joIe, athavA to potAnA aMgene vikRta banAvI bIjAne bhayabhIta karavA na joIe.ArA Aja arthavize sUtrakAra viSadarUpathI samajAve che. "tatya re' ItyAdi. anvayArtha-(tatya-tatra) smazAna Adi sthAnamAM vimAssa-tiSThataH tA rahelA e sAdhunI upara rUpamAM paNa deva, manuSya, tiryaMca saMbaMdhI upasamAM Ave tyAre e muninuM kartavya che ke te e upasargone midhAraNa-midhA A upasarga mAruM zuM karI zakavAnA che "nizcala" citte e vicAra karI sahana kare. paraMtu havAmaro-phAmataH upasargIkRta upadravanA saMdehathI udvegavAna thaI uttarAdhyayana sUtra : 1 145 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utti-vasthA tyAMthI uThIne anamaNa-cat AnaM bIjA keI sthAna upara che jJA-na chetu na jAya. Ane bhAva e che ke, svAdhyAya karavA mATe athavA te kAryotsarga karavA mATe strI, pazu, paMDakathI vajIta evA sthAnamAM beThelA munie game tevA anukULa pratikULa upasarga AvavAthI udvigna citta na banatAM viSadyAparISaha ke jenuM bIjuM nAma niSelikIparISaha che ene sahana kare. arthAsmazAna Adi sthAnamAM besavAthI upasarga vagerenuM AvavuM svAbhAvika che. AthI evI sthitimAM muninuM kartavya che ke, tirya" Adi dvArA thatA e upasargone avicalIta citta banI sahana kare ane bhayabhIta na thAya, pitAnA rakSaNanA abhiprAyathI eka sthAnathI bIjA sthAna upara na jAya. daSTAMta-hastinApuramAM kurUdatta nAme eka zeThane putra rahetuM hatuM eNe dhamane upadeza sAMbhaLI dIkSA dhAraNa karI lIdhI. jyAre te zratacAritra rUpa dharmanuM pAlana karavAmAM pUrNa paNe niNAta banI gayA tyAre emaNe ekAkI vihAra pratimA laI rAmAnugrAma vicaraNa karavA mAMDayuM. vihAra karatAM karatAM te adhyA nagarInI pAse ceDA dUranA pradezamAM kAryotsarga dhAraNa karI rahyA. zatrInA cothA praharanA samaye kaI gAmathI gAyo cArIne cora kurUdatta muninI pAsenA mArga uparathI utAvaLathI nikaLI gayA. gAye carIne bhAgelA e cAranI pAchaLa enA nIkaLI javA pachI thoDIvAre gAye jenI corAyelI te enI tapAsamAM nIkaLyA. ane kurUdatta muni je sthAne beThela hatA tyAM pahoMcyA. A sthAnethI judI judI bAju jatA be rastA phuTatA hovAthI gAyanA mAlIkoe munine beThelA joI tenI pAse AvI pUchayuM ke, bhadaMta ! ahiMthI cera kaI bAjue gayA? munie Ane kaI pratyuttara na ApatAM te leke muni upara khIjAyA ane krodhanA AvezamAM AvI jaI te lekee munirAjanA mAthA upara mATInI kyArI banAvI temAM baLa baLatA aMgArA mUkI dIdhA. e loke dvArA karAyelA upasargathI munine khUba vedanA thaI paraMtu tene khUbaja zAMta citta sahana karI. cittamAM jarA paNa uga AvavA na dIdhuM ane dhyAnamAM ja samAdhI bhAvamAM sthira rahyA. ane kALa dharmane pAmI emaNe siddhi prApta karI. A prakAre anya munie paNa A kathAthI evI zikSA levI joIe ke, niSadyAparISahamAM kadAca A prakAranAM vizna Ave te ene sahana karavo joIe. ra1 have sUtrakAra zayyAparISaha jItavAne kahe che. "dattAtrayahUi ItyAdi. anvayArtha-thAmavaMthAvAna ThaMDInA ane garamInA parISahene sahana karavAnI zaktivALA tathA tavara-tapasvI anazana Adi vividha tapanuM anuSThAna karavAvALA umarahU-milsa sAdhu 3ravAvAhiM jJAhiM-jAvavAmaH zyAmi anukULa-jevI ke, uttarAdhyayana sUtra : 1 146 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na hemanta zizira rUtumAM zaitya rahita, athavA uSNuvALI grISma, varSo RtumAM uSNuspa rahita athavA zItaspardhA sahita athavA dravyanI apekSAthI ucca pradezamAM rahela. upalakSaNathI cunA, sImenTa AdithI manAvavAmAM Avela ucca zaiyA, upAzraya, athavA pATalA sastArakane lai athavA avaca uccathI pratikULa hemanta ziziramAM ThaMDIvALI, grISma varSomAM uSNu spavALI tathA dravyanI apekSA adhAbhAgamAM sthita evI avacazayyAne-upAzraya, pATalA, sastArakane laI verUM na vinimnejhjhA-bativeSTha jJa vindhAt velAnuM ula Mdhana karI svAdhyAya Adine na cheDe, arthAt kALAkALa pratilekhanAdi kare. athavA-rAgadveza janita dveSa viSAda rUpa pariNAmeA dvArA anya maryAdAnI apekSA atizaya viziSTa samatArUpa maryAdAnuM ulaMdhana na kare. ucca zayyA anukULa vastineA lAbha maLatAM evA vicAra na kare ke, " ahA ! huM khUba ja bhAgyazALI chu. je mane sakALa sukha devAvALI vasti maLI che " tathA "avaca" zayyA pratikULa vastithI evA vicAra na kare ke, huM kevA maMdabhAgI chuM je mane DhaMDI Adinu' nivAraNa karavAvALI vasti na maLI, A prakAre anukULa pratikULa vastinI prAptine laI munie harSa viSAdAtmaka pariNAme dvArA madhyastha bhAvarUpa maryAdAnuM ulaMghana karavuM na joIe. je mana pAvanI vinnarUM--jApadraSTi vite anukULa pratikULa vastimAM rAgadveza kare che. te pApaSTi muni A samatA bhAva rUpa maryAdAnA nAza karI sayamathI patita thaI jAya che. A mATe muninu kartavya che ke te, upAzraya AdimAM rAgadvezanA parivajanathI zamyA parISahu sahana kare ! 22 // ' A vAtane sUtrakAra pradarzita zayyAparISahu kaI rItathI sahana karavA? kare che 'pa'i ItyAdi. anvayAtha -sAdhu jhALuM-cALaN zAtarUpa -sukhadAyaka adruva-athavA yA khAvApApa azAtarUpa-duHkhajanaka evA vastaca---rAmacaMupAzraya-vasti ke je patipratitttim pazu ane pa`Daka AdithI rahita che, evI vasti rahyuM --jaththA prApta karI vicAra kare ke, hAci-rAtre A upAzraya eka rAta rokAvAvALA mArA mATe zuM sukha ApanAra che ke zuM duHkha ApanAra che. E tatvaciAsaNa-vaMtatrAyAjJItta A prakAranA vicAra karI tyAM rahe. upAzrayanA viSayamAM te rAgadveza na kare. tAtparya e che ke, sAdhune mATe koI sthaLe samabhUmivALA upAzraya uttarAdhyayana sUtra H 1 147 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maLe athavA viSamabhUmivALe, te Rtune anukULa hoya athavA pratikULa hoya, cAhe te kAMkarA pattharanI bhUmivALe hoya ke, cAhe sImenTa AdinI bhUmivALe game te hoya. paraMtu strI pazu AdithI je te rahita heya te sAdhue temAM keI prakArane harSa viSAda nahIM karavuM joIe. e ja rIte saMsmAraka paNa cAhe tevuM suMvALuM hoya athavA te kaThaNa hoya game tevuM hoya tene prApta karI sAdhue te viSayamAM paNa rAgadveza pariNati rAkhavI na joIe AvI rIte karavAthI sAdhu zayyAparISaha jItI jAya che. - bhAvArtha -zayyAparISahane kadAca sAdhue jato hoya to tenI vicAra dhArA evI kadI na hoya ke, A zayyA upAzraya-pATalA Adi suMdara che ke asuMdara, Rtune anukULa che ke pratikUla sAdhu mATe kayuM anukULa ane kayuM pratikULa badhA upara tenI samAna daSTi hevI joIe. e te daSTinI viSamatA che je sAdhu mATe tenI samAcArIthIucita mAnavAmAM AvatI nathI. saMyamane nirvipna rUpathI nirvAha jema thaI zake tevA rUpe karatuM rahevuM joIe temAM sAdhunI zobhA che. daSTAMta-eka samaye zubhacaMdra nAmanA AcArya suvinIta pitAnA ziSya parivAra sAthe grAmAnugrAma vihAra karatA karatA zrAvatI nagarInI bahAra rahelA naMdanavana tulya azoka nAmanA udyAnamAM padhAryA. te udyAnanA madhya bhAgamAM kelipriya rAjAnuM nivAsa sthAna hatuM, te mahAlaya khUba ja suMdara hatuM, enuM AMgaNuM maNijaDita hatuM. bhUmibhAga sama ane ramaNIya hate. te e caLakATa mAratuM hatuM ke jANe arise hoya! eno sparza khUba suMvALa lAgato. A mahela saghaLI RtuomAM anukUla hate. rUcI upajAve tevA pITha, phalaka, zayA, saMstAraka Adi yukta hate. tapa ane saMyamanA ArAdhaka zubhacaMdra AcArya te mahelanI eka bAju utaryA emAM temane dareka prakAranI sagavaDatA hatI chatAM paNa AcAryo te anukUlatAnA vicArathI harSabhAva dhAraNa na karyo. paNa vizuddha bhAvathI yukta banI temaNe anukUla zayyAparISahane sahana karyo. vicAryuM ke ahiM eka rAtri mATe mArI sthiratA che. A zayyAnA sukhathI mane zo lAbha ? zAnuM A sukha mArA AtmakalyANanuM keI sAdhaka nathI ke jenAthI temAM mArI upAdeya buddhi thAya, paradravyanA zubhAzubha pariNamanathI huM pitAnAmAM zubhAzubha rUpa pariNamana zA mATe thavA dauM. tenuM pariNamana tenI sAthe ane mAruM pariNamana mArI sAthe. A prakArane vicAra karI zubha pariNAma ane prazasta adhyavasAyanA prabhAvathI ziSya sahita temane avadhijJAna utpanna thayuM. bIje divase teoe tyAMthI vihAra karyo. vihAra karIne teo eka nAnA gAmaDAmAM AvyA. jyAM teo rokAyA hatA te sthAna ghaNuM ja bhayAnaka hatuM. temAM aneka uMdaranAM bheNa hatAM, bhUta, bhujaMgama vagereno upadrava tyAM hate. dhULa ane kAMkarAthI tyAMnI bhUmi uMcI nicI hatI, jINuM zI uttarAdhyayana sUtra : 1 148 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsmAraka paNa na hatuM. A bhUmine sApha karIne AcArya mahArAje te sthaLe pitAnA ziSyo sAthe nivAsa karyo. tapa ane saMyamathI AtmAne bhAvita karIne te AcArya mahArAje rAtrimAM svAdhyAya ane dhyAna karyA pachI pitAnA badhA ziSyane potapotAnA saMskAraka upara zayana karavAnI AjJA ApI. AjJA maLatAM ja saghaLA pitapatAnA saMsmAraka upara suvA lAgyA. eTalAmAM eka sapa potAnA AhAranI zodhamAM nIkaLe, ene joI samasta sAdhu gaNa advignaja rahyuM. te sarpa eka uMdaranI pAchaLa paDela hatA. jyAre te uMdara tenA jevAmAM na AvyuM to teNe A muni gaNa tarapha enI dRSTi pheravI. enI dRSTimAM ja jhera hatuM, eTale enI daSTie paDelA AcArya sahita munirAje viSathI AkuLavyAkuLa banI gayA. saghaLAe maLIne samAdhi bhAvanuM AlaMbana karyuM, ane tenA prabhAvathI teo saghaLAM kSapakazreNI para ArUDha banI zakaladhyAnanI prAptithI samasta kamaLane nAza karI kevaLIpadane prApta karyuM, tathA aMtara suhartamAM zivapadane prApta karI siddha banI gayA. A kathAthI e zikSA prApta thAya che ke, zayyAparISaha para vijaya meLavanAra muni AtmakalyANa karI muktine pAme che, mATe zayyA parISahano vijaya prApta kare joIe. je 23 have sUtrakAra bAramA Akroza parISahanA jaya ne kahe che. ""ItyAdi, anvayArtha-cari gho-raH je kaI ajJAnI manuSya vivuM-mithuM sAdhune zoniSa-goro kharAba vacanathI apamAnIta kare te paNa te sAdhu saMsi-mina tenA upara 7 divaMga-tta prasiMhe krodhita na thAya arthAt je kaI aziSTa bhASAthI sAdhunI sAthe asabhya vahevAra kare, gALa Adi durvacana kahe te sAdhue tenA pratyuttara rUpe krodha AvezathI tenA prati gALa vigere aziSTa bhASAne praga na karavo joIe. kema ke, gALo denArane sAmI gALa denAra sAdhu-jevAnI sAthe tevA thanAra-muni vAchANaM varaso hovADhAnAM sado mavati ajJAnIenI mAphaka ja mAnavAmAM Ave che. tu-tAt A mATe millU na kahemikSura saMmje bhikSu krodha na kare. tAtparya AnuM e che ke, ajJAnathI mardonmatta banela vyaktionA moDhAmAMthI nikaLelA durvacane ke je krodha rUpI agni utpanna karanAra hoya che, te sAMbhaLI tene pratikAra karavAmAM samartha heya paNa muni "krodha kaSAyanA udaya nimittathI pApakarmane vipAka duranta hoya che." e vicAra karI pitAnA hRdayamAM krodhane sthAna na Ape. AthI tevA muni Akroza parISaha para vijaya prApta kare che. kahyuM paNa che- uttarAdhyayana sUtra : 1 149 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAkRSTo munirAkrozet , samyagjJAnAdyavarjakaH / apekSetopakAritvaM, na tu dveSa kadAcana // 1 // samyagUjJAnAdikane parivAra na karavAvALA-arthAt samyagrajJAnAdika guNenuM upArjana karavAmAM kuzaLamati bhikSu apamAnita thavA chatAM paNa kadI paNa apamAna karavAvALA tarapha aziSTa bhASAne prayoga na kare. pitAnA tarapha A prakArane vahevAra karavAvALI vyaktine potAne upakArI ja mAne. tema tenA tarapha deza bhAva kadI paNa na rAkhe. bIjuM paNa- cANDAlaH kimayaM dvijAtirathavA zUdro'thavA tApasaH, kiMvA tatvanivezapezalamatiyogIzvaraH ko'pi vaa| ityasvalpa vikalpajAlamukharaiH saMbhASyamANo janai, noM ruSTo nahi caiva hRSTahadayo yogIzvaro gacchati // 2 // munine joI ke ene caMDAla kahe, keI brAhmaNa kahe, keI zudra kahe, kaI tapasvI kahe, kaI viziSTa jJAnI te kaI yogIzvara kahe, A rIte kahevAvALI vyaktionA mukhathI nikaLatA laghutA ane zreSThatA sUcaka vacanene sAMbhaLI muni na to krodhita bane che ke na te tuSTamAna thAya che. paraMtu samabhAvathI vicare che. bhAvArtha--aziSTa bhASAno prayoga sAdhu jevA saMta purUSa tarapha eja vyakita kare che ke je mithyAtvanA kicaDamAM lapaTAyelA hoya che, AthI emanA dvArA apamAnIta thavA chatAM paNa sAdhue tenA tarapha na rUThatAM pratyuttaramAM dayAvAna ja rahevuM joIe. e samaye e vicAra karavo joIe ke, juo! A keTalA ajJAnI che. je beTI kharI vastunA yathArtha bedhathI vikaLa banI rahela che. e je kAMI kahe che emAM ene aparAdha nathI, mithyAdarzanane ja A prabhAva che. AthI eno AtmA samyagRjJAnathI vikasita banI uttama mArga upara ArUDha thaI jAya evI bhAvanA sAdhue rAkhavI joIe. A samaya je enA jeja asabhya vyavahAra karavA lAguM te enAmAM ane mArAmAM zuM aMtara rahyuM? jJAnI ane ajJAnInI ceSTAmAM AkAza pAtALa jeTaluM aMtara batAvavAmAM AvyuM che te AthI lupta thaI jAya che. AnA A vyavahArane mAre samatAbhAvathI sahana karavuM joIe. kemake ethI mane adhika karmonI nija rA thaze. e vicAra karI sAdhu Akroza parISaha upara vijaya prApta kare. 24 uparoktaarthane spaSTa karatAM kahe che" sojA " ItyAdi. anvayArtha -vAra saMyamarUpI dhairyane vidAraNa karavAvALI dusaha-manamAM vaja tulya AghAta pahoMcADavAvALI rAma -rAmadA: tathA Indriyane kaMTaka samAna duHkhane utpAdana karanAra hovAthI pratikULa pada-ujAra rUkSa kaThora evI mAtA-AvA asabhya lokonA vacanene robiM-zu chu sAMbhaLIne muni turiLI lo jenA jULa 3ra cupacApa rahI, mauna dhAraNa karI te uttarAdhyayana sUtra : 1 150 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tarapha upekSAbhAva dhAraNa kare paraMtu tALo maLatI ja re-ttA manasi kuryAta tene vacanene pitAnA manamAM sthAna na Ape. ajJAnavazatAthI teNe saMyama dhanuM apamAna karanAra bhASAno upayoga karyo che te temAM ene deSa nathI. paraMtu mArA pUrvopAjIta pApa karmonuM ja e phaLa che. AvuM samajIne e asabhya bhASA bolavAvALA upara kezabuddhi na kare. daSTAMta-kSamAdhara nAmanA duSkara tapazcaryA karavAmAM lIna evA eka muni hatA. temanA guNenA anurAgI evA keI eka deve vaMdanA karIne emane kahyuM ke, mArA yogya keI kArya hoya te Apa mane avazya kahe ema ha Apane hAtha joDI prArthanA karI kahuM chuM eka vakhata te muni kyAMka jaI rahyA hatA. rastAmAM sAmethI Avato eka caMDAla maLe. teNe munirAjane joIne hAMsI karatAM kahyuM ke, he akarmaNya bhikSuka ! tuM kyAM jaI rahyo che. munie jyAre tenAM AvA durvacana sAMbhaLyAM tyAre tene kola AvI gaye ane kahevA lAgyA ke, zuM tuM A samaye unmatta banI rahyo che? muninuM vacana sAMbhaLIne cAMDAlanA krodhanuM ThekANuM na rahyuM ane teNe ciDAIne munine kahyuM are bhikSuka ! tuM zuM bake che? tArA je malIna dehavAge bIje kayuM che? khAtAM kamAtAM na AvaDayuM eTale muMDa muMDAvIne muni banI gayA, ane ghara gharamAM kutarAnI mAphaka bhIkha mAgavA lAge che, zarama nathI AvatI? kAMI kAma karatAM AvaDatuM nathI eTale sAdhu banavA nikaLI paDaze. pUrvabhavamAM dAna nahIM dIdhuM hoya eTale te enuM A phaLa bhegavavuM paDe che. ane gharagharane bhikhArI banI rahyo che. chatAM paNa akakaDa thaIne phare che. jarA lAja! tArA jevA aneka kArya karavAmAM asamartha hoIne meM bAMdhIne peTa bharavA mATe gAma gAma bhaTake che. Ama kahI tyAre te cAlyo gayo tyAre krodhanA AvezathI te muni aMdarane aMdara baLatA baLatA pitAnA sthAna upara gayA. jyAre temane krodha zAMta thaye tyAre temane A viSayamAM bhAre pazcAttApa thaye. A pachI pilA deva muninI pAse AvIne namaskAra karIne beThA ane kahyuM, ApanI saMyamayAtrA te sukhapurvaka che ne ? zAMta AtmA munie aMdarathI hasatAM hasatAM pratyuttaramAM kahyuM ke, je samaye A saMyamayAtrAmAM caMDAle vighna nAkhyuM te samaye tame kayAM gayA hatA? deve javAba Apyo jyAre Apa baMnene kalaha cAlI rahyo hato tyAre huM adazya rUpe tyAM ja hato. te pachI e paristhitimAM tame mArI sahAyatA kema na karI ? A prakAra muninA kahevAthI pratyuttaramAM deve kahyuM, ane te samaye sahAyatA karavA lAyaka koI vizeSatA ApavAmAM na dekhAI e vakhate jete cAMDAla mane dekhAya tevA ja Apa mArI daSTimAM dekhAtA hatA. pachI sahAyatA kenI karavI ? devanA A uttarathI uttarAdhyayana sUtra : 1 151 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vadha parISaha yAcanA parISaha aura alAbha parISaha kA varNana munine ghaNuM Azcarya thayuM ane kahevA lAgyA. mArAmAM ane caMDAlamAM samA natAne anubhava tamane kevI rIte thayo? deve kahyuM eka krodhathI-ApanI aMdara te samaye krodha rUpI caMDAla praviSTa thaye hate. ane te te caMDAla hatuM ja. AthI sahAyatA karavA jevI vAta mane te samaye ucita na lAgI. e mATe sahAyatA na karI. ane tene paNa daMDa Adi rUpa kAMI zikSo nakarI. hA! kaho ene kaI rIte zikSA karavAmAM Ave! muni mahArAje kahyuM ke, have zuM AvazyaktA che. je ajJAnI hoya che te upekSAne pAtra ja che. A mATe tene daMDAdikarUpa zikSA ApavAnI keI jarUrata nathI. munione te AcAraja che ke teo AkrozaparISahane sahana kare. muninI A vAta sAMbhaLIne deva ghaNA anurAgI banI tenI sevAmAM rahevA lAgyA. A kathAthI sunioe e ja zikSA grahaNa karavI joIe ke, AkrozaparISaha sahana karavuM te munirAjonuM kartavya che. je 25 koI uSTha mANasa Akroza mAtrathI saMtoSa na pAmavAthI munine vadhu paNa karavA lAge che. e mATe have teramAM vadhaparISahane kahe che. "zo zaMka-ItyAdi. anvayArtha-miltha-millu muni --hRteH kaI paNa duSTa dvArA lAkaDI gaDadApATuthI tADita thaI jAya te paNa na saMje-saMkreta krodhathI tapI na jAya maNi na posA--mano manane paNa dUSita na kare paNa niti-ririkSAM uttama kSamAne pAma-mAM dazavidha dharmomAM sarvotkRSTa rakhyA-jJAtvA jANIne mijU-milsa: te sAdhu dhanaM vitA-dhama~ vicintara uttama kSamAdarUpa sAdhunA kartavyane tathA potAnA Atmasvarupane vicAra kare ke kSamA e ja dharma che. Aje mane nimita banAvIne karmone upacaya karI rahela che. temAM mArAM ja pUrvopAjIta karma kAraNarUpa che. AthI temAM mAre ja deva che mATe tenA prati kedha kare mane ucita nathI, bhAvArtha-munienI A vicAradhArA keTalI sundara che vaja hadayavALe zatru paNa A vicAra sAme natamastaka banI potAnI kuratAne tyAgI de che. eka tarapha dhAkadhamakI ane mAra mAravAnI hada sudhInI kriyAo thAya che, tyAre bIjI tarapha Ane pratikAra na karAtA pitAnA pUrvopAjIta karmone ja baLavAna mAnavAmAM Ave che. "pUrvopArjIta karmonuM phaLa mane maLI rahyuM che. e bicArAne keIja deSa nathI"muninA AtmAmAM aphasosa phakta e vAtane thAya che ke, A prANuM mane nimitta banAvIne navA karmone baMdha bAMdhI rahela che. A pramANe manamAM paNa pratikAra karavAnI bhAvanAnA udayano niSedha batAvavAmAM Avela che, tyAM anya pratikAra karavAnI to vAta ja kayAM rahI? mahAtmAne A ke sundara upadeza che ke tene dhAkadhamakI keinA taraphathI apAya athavA mAra mAravAmAM Ave to paNa pitAnI uttama kSamAne na uttarAdhyayana sUtra : 1 15ra Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cheDe. kuhADe cadana vRkSane kApI nAkhe chatAM candana vRkSamAM je suvAsitatAne uttama guNa che te pitAne kApanAra kuhADAne paNa Ape che. je ema na kara te te caMdana zenuM? mahAtmA paNa pitAnA zatru tarapha AvuM ja vartana rAkhe che. nahIM te e mahAtmA zAnA ? dhanya che mahAtmA ! tamArA A zubha vyavasAyane! A pavitra bhAvanA para traNa lokanuM rAjya paNa chAvara che, kevI sundara vicAradhArA che! A vicAra dhArAnA baLa upara zrI mahAvIra prabhunA zAsanamAM sarvotkRSTata rahela che. pratyeka mekSAbhilASIe A abhinaMdanIya vaMdanIya vicAradhArAne apanAvavI joIe ke 26 che kevA bhAvathI vadhaparISahane sahana karavAne kahe che-samaje ItyAdi. anvayArtha-srophoDa keI ajJAnI tathA sutrAphi kaI jagyAe paNa raMgacaMsaMvatana paTakAya jenuM jatana karanArA saMtAnA pAMca Indriya ane manane nigraha karanArA tamai-zramaNa zramaNa tapasvI munine pA kyA kesa pATu vage rethI mAre e samaye sAce saMvataH te munivara jANo raji nI racanArA vArita jJAna svarUpa AtmAne nAza thatuM nathI paraMtu e paryAyAntarita hoya che, AthI zarIrane ja nAza thAya chaeN gve janna-parva vrata evo vicAra kare, bhAvArtha-AtmAe krodhita che tyAre thavuM joIe ke jyAre tenI pitAnI vastune vinAza thato hoya. jema saMsArI loke potAnI vastuone vinAza thatA kodhita ane duHkha thayA kare che, bIjAnI vastuonA vinAzamAM nahIM. A prakAre mahAtmAne paNa kaI taraphathI mAra mAravAmAM Ave ke dhAka dhamakI ApavAmAM Ave tyAre teNe vicAra kara joIe ke, A zarIra pud galanuM che, A kAraNe te mArI pitAnI vastu nathI, pArakI vastu che. ene vinAza thavAthI huM zA mATe krodhI athavA duHkhI banuM? mArI pitAnI je vastu jJAnAdika guNa che te enA AghAtathI nAza pAmatI nathI. e te sadAya akSaya ja rahe che. AthI krodhI athavA duHkhI thavAnI mAre leza mAtra paNa AvazyakatA nathI. daSTAMta-zrAvastI nagarImAM rIpudamana nAmane eka rAjA rAjya karato hato. tene dhAriNI nAmanI eka rANI hatI. dhAriNadevIthI rAjAne eka kumA rano janma thaye, jenuM nAma &daka hatuM, audakane eka bahena paNa hatI. tenuM nAma puraMdarayazA hatuM. kuMbhakArakaTaka nAmanA nagaranA daMDakI nAmanA rAjAnI sAthe tene vivAha karavAmAM Avela hatuM. daMDakI rAjAne eka brAhmaNa purohita hatuM tenuM nAma pAlaka hatuM. te mithyAdiSTI hate. A eka samayanI vAta che ke jyAre vIsamA tIrthakara zrI munisuvrata svAmI zrAvastI nagarImAM padhAryA. temanI dezanA sAMbhaLIne skaMdakakumAre zrAvakadharma aMgikAra karyo. keTaleka vakhate pAlakapurehita zrAvastI nagarImAM AvyA. rAjasabhAmAM besIne jaina siddhAMtanuM khaMDana karavAvALI vAtanI zarUAta karI. jyAre teNe vAta purI karI tyAre te vAta sAMbhaLIne tyAM beThelA uttarAdhyayana sUtra : 1 153 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrAvakavratadhArI skaMdakakumAre jainasiddhAtane samarthana karatAM tene nirUttara banAvI dIdhuM. AthI pAlaka skaMdakakumArane mahAna virodhI banI gaye. keTalAka samaya pachI skaMdakakumAre pAMcase kumAranI sAthe bhagavAna munisuvratasvAmI pAsethI dhArmika dezanA sAMbhaLIne dIkSA aMgIkAra karI, e pAMcase kumArone bhagavAne skaMdakakumAranI dekharekha nIce rAkhyA, AthI te kaMdamuni skaMdakAcArya banI gayA, skaMdakAcAye eka divasa bhagavAnane pUchayuM ke, he bhagavaMta! huM ahiMthI ApanI AjJA hoya te kuMbhakArakaTakapura tarapha vihAra karavAnI IcchA rAkhuM chuM. bhagavAne kahyuM, je rIte tamane sukha thAya e rIte kare. paraMtu tamAre tyAM maraNAMtika upasargane sAmane kare paDaze. te vAta sAMbhaLIne skadake prabhune pUchayuM, ke he prabhe! ame badhA ArAdhaka chIe ke virAdhaka? bhagavAne kahyuM, ke tamArA zIvAya badhA ArAdhaka che. bhagavAnanA maDhAthI A bhaviSyavANI sAMbhaLIne paNa skadakAcA bhAvivazAt 500 ziSyanI sAthe kuMbhakArakaTakapuranI tarapha vihAra karI dIdhA. pAlakapurezahita temanA vihAranI vAta sAMbhaLIne jAyuM ska dakAcArya vihAra karatA karatA A tarapha AvI rahyA che. teNe pitAnuM agAunuM temanI sAthenuM vaira yAda karIne badale levAne avasara AvI cukyA che" AvA abhiprAyathI je bagIcAmAM skaMdakAcArya AvIne utaryA hatA tenI aMdaranI jamIna khodAvIne tenI nIce judI judI jAtanAM zastra azva dATI dIdhAM. pachI rAjAnI pAse AvIne te kahevA lAgyuM ke, pAMcase ziAnA parivAra sAthe skaMdakAcArya sAdhunA vezamAM ahi AvyA che. te Apanu rAjya laI levA Icche che. kemake, temaNe gupta rIte bagIcAmAM cAre bAju zastra azva daTAvI rAkhyAM che. A vAta meM rAtrinA vakhate chupI rIte joI lIdhI che. Apane je vizvAsa na hoya te Apa khuda jaIne joI zako che. purohitanI vAta sAMbhaLIne rAjA bagIcAmAM gayA ane tyAM jamInanI aMdara dATelAM aneka zastra astra joyAM. AthI rAjAne khUba krodha caDa ane krodhanA AvezamAM AvIne teNe purohitane kahyuM, pAlaka! AthI badhA sAdhuone huM tamAre havAle karUM chuM. tamene ThIka lAge tema tene pheMsale tame kare. rAjAe jyAre A pramANe kahyuM tyAre purohitanA AnaMdano pAra na rahyo. teNe tarata ja cAre taraphathI te munione gherI laI pakaDIne eka pachI eka munine ghANImAM pIlavAnuM zarU karyuM. 498 munioe samabhAvathI vadhaparISahane sahana karIne aMta samaye kevaLajJAnane prApta karIne muktine pAmyA. dakAcArya ane eka muni pIlavA mATe bAkI rahyA. jyAre pAlake te munine pIlavA mATe ghANImAM nAkhavA pravRtta thayA tyAre kaMdakAcArye tene kahyuM ke, A te kamaLa uttarAdhyayana sUtra : 1 154 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAya bALaka che, mATe ene choDI de. ene ghANImAM rAkhela joIne mane pIDA thAya che mATe te mAravAne yogya nathI. skaMdakAcAryanuM A pramANenuM vacana sAMbhaLIne pAlaka purohita kahevA lAgyA ke, sAMbhaLo ! tame mane agAu rAjasabhAmAM parAjIta karela hatuM jethI tenA upalakSamAM huM adhikamAM adhika kaSTa je hoya te huM tamane ApIza e mAre nirNaya che. temAM jarA paNa huM pheraphAra karavA IcchatuM nathI. A pramANe kahIne teNe te bALaka munine sakaMdakAcAryanI sAme ja ghANImAM nAkhIne pIlI nAkhyo. A bALa anagAra paNa khuzIthI vadhaparISaha sahana karIne aMtamAM kevaLajJAna prApta karIne mukti pAmyA. A samaye skaMdakAcA reSanA AvezamAM AvIne A pramANe nidAna karyuM ke, je mArA tapa ane saMyamanuM phaLa thatuM hoya te huM A badhAne duHkha devAvALo banuM. pAlake chevaTe skaMdakAcAyane paNa ghANImAM pIlIne teno nAza karyo. skaMdakAcArya marIne nidAnanA prabhAvathI agnikumAra deva jAtImAM utpanna thayA. devaparyAyamAM pitAnA avasAnathI pitAnA pUrvabhavanuM vRttAMta jANIne te deva krodhanA AvezamAM AvIne rAjA purohita ane AmAtya sahita samasta kuMbhakArakaTakapurane bhasmIbhUta banAvI dIdhuM. daMDakI rAjAne te deza pachIthI daMDakAraNya tarIke prasiddha thayo. A kathAthI munioe zikSA grahaNa karavI joIe ke, vadhaparISahane samabhAvathI sahana kare. je prakAre munioe vadhaparISahane sahana karyo e prakAre sahana kare aMkAcAryanI mAphaka ke pAyamAna thavuM na joIe rachA have caudame yAcanAparISaha sahana karavAne upadeza sUtrakAra kahe che- "du zatru ItyAdi. anvayArthI-nizcayathI mo-tho che jabba! sAta minago manasya mi gRha rahita bhikSunI sArU ropha sAjidaM mavati samasta vastuo yAcita ja heAyA che. ri manAa na0i Fvina rite nAhita kaI paNa vastu ayAcita nathI, mATe munijIvana Tu Tum ghaNuM ja duSkara che. keIna ApyA vagara te dAta ne sApha karavA mATe taNakhaluM paNa laI zakatA nathI. 28 | sUtrakAra pUrvokata arthane ja pharI samajAve che-ocara' ItyAdi. anvayArtha- pavita-jAvira jANelA agara ajANyA kuLamAM gocarI mATe janArA sAdhune kALI-ALiH hAtha no sujAnag-no mukaraH suprasArya nathI. kemake, muni keI gRhasthanA saMbaMdhI nathI tethI ajANa go-garavAsaH zreyAna te apekSAe gRhastha jIvana zreSTha che evo bhAva millu = jiMtara-mannura jinna bhikSue lAva na joIe. kemake, grahavAsa bahu sAvadyayukta tathA jJAnAvaraNIya Adi ATha karmonA baMdhanuM kAraNa che. AthI te kaI prakAre zreyaskara mAnavAmAM Avela nathI. bhAvArtha-gocarI mATe jANItA che ajANyA kuLamAM jatA sAdhue e vicAra na karavo joIe ke, huM tyAM kenI sAme hAtha lAMbe karUM? keI mAre saMbaMdhI to nathI. saMbaMdhI pAse mAgavAmAM kaI zaramanI vAta nathI. AthI te gRhasthAzrama sAre ke jemAM eka bIjAthI cIja mAgavAmAM saMkeca thatuM nathI. uttarAdhyayana sUtra : 1 155. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhunA AvA vicAra eTalA mATe ThIka nathI ke, gRhasthAzrama ghaNA sAvadya kramAMthI bharela che. tathA enAthI jJAnAvaraNIya Adi AThe karmonA baMdha thAya che. dRSTAMta--dasamA tItha kara zrI zItaLanAtha svAmInA zAsana kALamAM temanA ja vaMzanA eka vapriya nAmanA rAjA hatA. teNe dhArmika upadeza sAMbhaLIne dIkSA grahaNa karI. muni khanIne teNe khUba tapazcaryA karI. mAsa mAsa khamaNanI tapazcaryA karavA lAgyA. eka samayanI vAta che, jyAre temanu pahelA mAsa khamaNanuM pAraNuM hatu eTale te aMge pote bhikSAcaryA mATe gayA. te samaye temaNe vicAra karyo ke, huM Aja kAnI pAse yAcanA karIza? mArA vaMza tA evA nathI ke je yAcanA kare. huM. te IkSvAkuzanA agresara chuM. jAtikuLa sauMpanna chuM. ucca nIca madhyama kuLamAM hAtha phelAvavA e mArA mATe taravAranI dhAra mAphaka kaThIna che. mArA caraNeAmAM je rAjAonA mugaDha namatA hatA, jenI AjJA kalpavRkSAnA kulAnI mALA samAna manuSyA Adara sAthe mAthA upara dhAraNa karatA hatA, jene joine lAke pAtAne saphLa janmavALA mAnatA hatA. Aja teja huM e leAkeAnA ghAmAM jai bhIkSA mAgavA mATe kevI rIte hAtha lAMkhA karU ? me' Aja sudhI kai rAjA sAme paNa hAtha lAMkhA karyAM nathI. pachI saMyamanA viSayamAM vicAra karavA lAgyA ke jo A saMkeAcathI huM gRhavAsane svIkArI lauM te mArI sAvadya tyAgarUpa vIrapratijJA nAza pAme che. tenu phaLa e Avaze ke, mArA anata sasAra vadhaze. anaMta saMsArI banAvathI naraka niMgAdanAM anata duHkhAne bhAgavyA pachI paNa jJAna,dana cAritrarUpa ratnatrayanI prApti mane dula bhaja raheze. kemake, dana vInA jJAna nahIM, ane jJAna vagara cAritra nahIM, ane cAritranA abhAvamAM muktinI prApti nahIM, mATe yAcanAparISaddha mAre sarvathA sahana karavA ja joIe. A prakAranA vicAra karIne temaNe prAsuka eSaNIya AhAranI yAcanA karI, ane yAcanAthI prApta thayelA AhArane laIne peAtAnI saMyamayAtrAnuM nirvighne nirvAha karatAM karatAM aMtamAM teoe AyunI samApti thatAM, kALadhama pAmI AtmAnuM kalyANa karyuM. parA yAcanAmAM pravRtta munine kadAcIta lAbhAntaranA uDDayathI bhikSAnA lAbha maLI zakatA na hoya te tethI have paMdaramA alAbhaparISahane jItavA joIe e vAta have sUtrakAra pradarzita kare che.--su ' ItyAdi. anvayA -paMr3ei--paMditaH bhikSudhA~nA manA jJAtA saMyamI sAdhu momogane ekanAdika leAjana ceniTri-vinizcite niSpanna heAvAthI ja varelu-parevu gRhasthAnA ghera jaI vAsa'prANa pinDanI Dve jJA-cengaveSaNA kare vinTe uttarAdhyayana sUtra H 1 156 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ a vA-viSe 4 aruSe e samaye tene thoDuM bhejana maLe athavA bIlakula na maLe paNa te nAjuka-nAnatata huM bhAgyahIna chuM, mane bhikSA na maLI" evI rIte saMtApa na kare pariniTriA e vizeSaNa dvArA sUtrakAra sAdhu mATe evuM sUcana kare che ke, te gecarI mATe bhejanA samaye ja nikaLe zA A padathI gRhasthane tyAMthI je kaMI AhAra grahaNa karavAmAM Ave te bramaravRttithI svIkAra kare jaIe. A sUcanA ApavAmAM Ave che. bhAvArtha-sAdhue gocarI mATe bhojana kALamAM ja nikaLavuM joIe te samaye je DuM maLe agara na maLe te paNa A viSayamAM tenA manamAM koI prakArane saMtApa tha na joIe. e 30 " jevANuM" ItyAdi. anvayArtha-AduM- mane jovA grAmami-kacaiva na ra Aja jo bhajanane lAbha tha nathI avi- te suu- AgAmI divasamAM upalakSathI bIjA paNa keI divase sAmo sigA-jAmara sthAt ene lAbha maLaze. parva-gvaF A prakAre - sAdhu saMvi-katisamIte vicArI le che te-tene mATe baTAmomAma alAbhaparISaha kadI paNa saMtApa ApanAra banatuM nathI. AnuM tAtparya e che ke, yAcanA karavA chatAM paNa je gRhastha dAtAnI IcchA haze te Apaze. nahIM heya te nahIM Ape. je te Ape nahiM. te sAdhu mATe temAM asaMteSa lAvavAnI vAta ja kayAM che, je sAdhu A prakAranI vicAradhArAthI yukata che te bhikSAne lAbha na thavAthI paNa samacitta banI rahe che. tenA manamAM vikRtI AvatI nathI. tenAthI te alAbhaparISahane vijetA banI rahe che. bhAvArtha--alAbhaparISaha upara vijaya meLavavA mATe sAdhunI vicAradhArA kevI hevI joIe e vAta A gAthA dvArA sUtrakAre pradarzita karela che. teo kahe che ke, sAdhu jyAre gocarI mATe koI gRhasthane ghera jAya ane AhArAdikanI yAcanA kare te tenI IcchAnI pUtI thavI ke na thavI te sAdhunA hAthanI vAta nathI. gRhasthanI bhAvanA hoya te Ape, nahIM hoya te ApavAnA nathI. sAdhunI kaI jabarajastI hoI zake nahiM. AthI AvI paristhitimAM kaI sAdhune AhArane lAbha na thAya te tenuM kartavya che ke te pitAnA AtmAne nakAmo kaluSita na kare. ane na te tenA upara gusso kare. vicAra e kare ke, Aja na maLyuM te kAle maLaze. kAle nahIM maLe te parama divasa maLaze. AmAM phikara ciMtA karavAnI hoya ja nahiM. dAtAne bhAva haze te Apaze, nahIM hoya te nahIM Ape. A prakAre je sAdhu vartatA rahe che te vIra muni alAbhaparISahane avazya jItI le che. uttarAdhyayana sUtra : 1 157 Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daSTAMta--viMdhyAcaLa pradezamAM eka huMDa nAmanuM gAma hatuM. temAM eka nirdhana sovIra nAmane kheDuta rahetuM hatuM. kuTuMba moTuM hovAnA kAraNe tene sadA tenA pAlana piSaNanI ciMtA rahyA karatI hatI. A ciMtAnA bejAnA kAraNe tenuM zarIra ghasAI gayuM hatuM. viMdhyAcaLa pradezanA girisena rAjAe vArA pADIne pAMcase haLa joDavA mATe pAMcaso kheDutene niyukata karI rAkhyA hatA. sauvIra kheDutane paNa eka vakhata vAro Avyo. e divase teNe khetaramAM baLa laI jaIne haLa taiyAra karI kheDavAnuM zarU karyuM. khetara kheDatAM kheDatAM baLada thAkI gayA ane vacamAM vacamAM ubhA rahevA lAgyA. unALAnA sakhta tApathI atizaya saMtapta thaIne bhUkha tarasathI te ghaNA vyAkuLa banI gayA. ane e vAtanI pratIkSA karavA lAgyA ke, kayAre amane haLathI mukata karavAmAM Ave ane kayAre ghAsa vagere khAI bhUkhane zAMta karIe. AvA bhAvathI te bIcArA vAraMvAra potAnA mAlIka sovIranA moDhA tarapha jatA hatA. paraMtu temanI A paristhiti upara sauvIra no jarA paNa dhyAna ApyuM ke nato temane dhuMsarIthI choDayA. vadhArAmAM temane khAvA pIvAnA samayane vakhate eka cAsa vadhAre kheDAvyuM. AthI sauvIrane prabaLa aMtarAyakamane baMdha thaye. gheDA samaya pachI sauvIra kheDUta marIne paryAyathI paryAyAntarita thaye. ghaNA kALa sudhI teNe saMsAramAM paribhramaNa karyuM. saMsAraparibhramaNa karatAM karatAM kALAMtare te eka govALane tyAM jana. meTo thatAM te gAyane carAvatuM hatuM. eka divasa jaMgalamAM tenI daSTI jhADanI nIce beThelA eka munirAja upara paDI, je paTakAyanA jInI rakSA karavAmAM tatpara hatA. temanA moDhA upara derA sAthe eka mukhavastrikA bAMdhelI hatI. tenI pAse pahoMcIne temanI pAsethI dharma dezanA sAMbhaLI. ene prabhAva tenA AtmA para e paDaze ke te eja samaye dIkSita banI gayo. sAdhucaryAne ThIka ThIka nirvAha karatAM karatAM te mRtyunA avasare kALadharma pAmyo ane te saudharma devalekamAM devapaNe utpanna thayo. tyAMnI sthiti samApta thatAM te tyAMthI cavIne dvArikA nagarImAM zrI kRSNa vAsudevane ghera putra rUpe utpanna thaze ane tyAM temanuM nAma DhaMDhaNuM rAkhavAmAM AvyuM. A DhaMDhaNakumAre zrInemInAtha tIrthaMkara pAse dharmadezanA sAMbhaLI dIkSA grahaNa karI. bhikSAcaryA karavA mATe te svayaM jatA hatA. zrIkRSNanA putra temaja trIjagadgurU tIrthaMkara nemInAtha prabhunA ziSya hovA chatAM paNa te vizALa dvArikA nagarImAM tene moTA moTA zeTha zAhukAronA gharamAM javA chatAM paNa lAbhAMtarAya karmanA udayathI cheDA paNa prAsuka AhArano lAbha maLatuM na hato. AthI e dinapratidina zuSka zarIravALA banavA lAgyA. bhagavAna nemInAtha pAse jaIne eka divasa temaNe AhA2nA elAbhanuM kAraNa pUchayuM, bhagavAne kahyuM ke, he vatsa ! tuM A bhavathI pahelAM navANuM lAkha navANuM hajAra navaso navANunA 99,99,999 bhavamAM vidhyAcaLa prade uttarAdhyayana sUtra : 1 158 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zamAM haMDaka gAmamAM sauvIra nAmathI eka kheDUtanA paryAyamAM hatA. te samaye teM haLamAM joDelA baLadane bhajana pAnamAM aMtarAya nAkhyo hate. te aMtarAya karma A bhavamAM tamArA mATe A samaye udayamAM Avela che. mATe A alAbhaparISahane tamAre sahana kara joIe, bhagavAna taraphathI kahevAmAM Avela A prakAranA pitAnA pUrvabhavanA vRttAMtane jANI DhaMDhaNakumAra munie A asa baddha aMtarAyane nAza karavA mATe khUba ja utsAhathI gADha virAgyayukata aMtaHkaraNavALA banI e abhigraha dhAraNa karyo ke, "AjathI huM paralAbhane grahaNa nahIM karuM." arthAt bIjAnA nimittathI maLela AhAra pANI grahaNa nahIM karUM. A prakArane abhigraha grahaNa karI te pratidina bhikSAcaryA mATe jatA paraMtu lAbhAntarAya karmanA udayathI temane cheDe paNa AhArane lAbha maLato nahIM. A paristhitimAM paNa temanA caherA upara uThIgnatAnuM cihna dekhAtuM nahIM. e uddhIgnacitta na banatA. ane bIjA keInI niMdA paNa karatA nahIM. niMdA karatA to te phakata pitAnA azubha karmanI. eka divasanI vAta che ke, zrI kRSNa vAsudeve zrI nemInAtha prabhune pUchayuM ke, bhagavad ! A aDhArahajAra muniomAM A samaye duSkara sthiti keNa bhegave che? prabhue kahyuM ke, badhA zramaNa dukara kaSTa bhegave che chatAM DhaMDhaNasuni A badhAthI vadhu duSkara sthitimAM che. vAsudeve kahyuM ema kema? prabhue kahyuM ke, alAbhaparISahane samyapha sahana karavAthI. A sAMbhaLatAM ja zrI kRSNanuM zarIra bhakitanA AvezathI romAMcita banI gayuM ane kahyuM, prabhu ! mahAtmA DhaMDhaNa muni A samaye jyAM birAje che? prabhue uttaramAM kahyuM ke, te A samaye dvArikAmAM bhikSA mATe gayA che, tamane tyAM jatAM ja bheTo thaI jaze. bhagavAnanI A vAta sAMbhaLI vAsudeva zrIkRSNa nemInAtha bhagavAnane vaMdanA karI tyAMthI cAlI nIkaLyA. e samaye temaNe kRzazarIravALA ane zAMtacitta DhaMDhaNa munine dvArikApurInA dvAramAM praveza karatI vakhate joyA. jotAM ja pitAnA hAthI uparathI nIce utarI DhaDhaNamuni pAse jaI pahoMcyA ane nIcA namI vaMdanA karI. kRSNa vAsudevane vaMdanA karatA keI zeTha joI gayA ane manamAM vicAra karyo che, je mahAtmAne vAsudeva vaMdanA karI rahyA che te koI sAdhAraNa sAdhu na hovA joIe. jyAM zeTha e vicAra karI rahyA hatA tyAM DhaDhaNamuni eja zeThane ghera bhikSA mATe jaI pahoMcyA. eNe khUba ja Adara bhAvathI DhaDhaNamunine lADunI bhikSA ApI. bhikSA laI te pitAnA sthAna upara pahoMcyA ane pitAne je kAMI bhikSAmAM maLyuM hatuM te temaNe bhagavAna zrI nemInAthane batAvyuM. bhagavAnane batAvIne pachI temaNe pUchayuM ke, bhagavad ! mArUM lAbhAntarAya karma kSINa thaI gayuM ke kema? bhagavAne kahyuM, uttarAdhyayana sUtra : 1 159 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hajI samaya khAkI che. bhikSAmAM lADavAnA lAbha tamane thayA che te lAbha tamArA nathI paraMtu e lAbha vAsudevanA che. kAraNa ke kRSNe tamArI vaMdanA karI A joI ne zeThe tamane lADavA vahorAvyA che. AthI tamArA A lAbhamAM nimitta kRSNa anyAche. DhaMDhaNamunie bhagavAnanAM A vacana sAMbhaLI " bIjAne lAbha mane ka5ta nathI " ema kahI rAgadveSa ane mUrchAthI varjIta rahI nagaranI mahAra jaI kAI prAsuka bhUmimAM e lADavAne yatanApUrvaka choDI dIdhA. tapa ane bhikSAmAM dInatA na karavAthI lAbhAntarAya kane naSTa karatAM e DhaMDhaNumunie kSapakazreNI para AheNu karI kevaLajJAna prApta karyuM. A rIte anya munioe paNa alAbha parISahune sahana karatA rahevu joI e. // 31 || P roga parISaha, kRSNapAza, jalaparISaha kA varNana AhAranA alAbhathI athavA ahitakartA (apathya) AhArathI zarIramAM roga thavA saMbhava che tethI sALamAM rAgaparISaha sAdhue jItavA joI e e vAta sUtrakAra kahe che majjA ' ityAdi, anvayAtha (yaLA dhamayA vedanIya karmAMnA udayathI tunuM duHtam zvAsa kAsa Aphri sALa prakAranA roga saMbaMdhI duHkha dhvayaM-utpattitam utpanna thAya che evuM nannA-jJAA jANIne vruddhi-duvArtita bhAvI du:khanI AzaMkAthI A bhAvane prApta karanAra muni ddIno-aphonaH sainya bhAvathI rahita manI pannU jhAva-prajJAM sthAcet bhAvI duHkhanI AzaMkAthI calIta thatI potAnI buddhine sthira kare agara jo sAdhu puddo-sjIda: 1 zvAsa, 2 kAsa, 3 12, 4 dAha, 5 aTThagAMTha, 6 bhagandara, 7 harasa, 8 achaNu, huM daSTiroga, 10 muzaLa, 11 arUci, 12 netrazuLa, 13 kazULa, 14 khasa khujalI, 15 udararoga, ane 16 kADha. A seALa prakAranA rogathI vyAkuLatA thAya teA tatha-satra e samaye te sAdhu diyAla--dhivata e rogane zAMtipUrvaka sahana kare. arthAta-'huM A samaya je vyAdhithI pIDita thaI rahyo chuM e mArA pUrvabhavanAM karelAM karmanA badaleA che." eveA vicAra karI muni rAgane samabhAvathI sahana kare. // 32 / bhAvA A gAthA dvArA sUtrakAra sAdhune rAgaparISaha sahana karavAnA upadeza Ape che, teo kahe che ke, sasArIe ane munione rAgeAmAM tene sahana karavAnI vicAradhArAmAM bhAre aMtara hAya che. sa'sArI tA rAgeAne utpanna thatAM ja adhirA thaI jAya che tyAre sayamI jana tenA atyaMta dhaiya thI sAmanA kare che. rAgathI piDIta hAvA chatAM paNa sAdhue peAtAnI buddhine asthira nahIM thavA devI joIe. paraMtu asthira thAya tyAre tene mAnasika baLadvArA sthira karIne lIna khanAvI rAkhavI joIe. ane vicAra paNa evA karavA joI e uttarAdhyayana sUtra H 1 160 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "A je kAMI mane roga Adi thayela che te badhAM mArA azubha karmonuM phaLa che." che 325 gAkAMta muninuM kartavya zuM che te sUtrakAra A gAthA dvArA kahe che. niSTha " ItyAdi. anvayArtha-muni seji$-vijJAna seganA pratikAranI nAmanaMtifmanA anumodanA na kare. muni jyAre cikitsA sudhInI anumodanA nathI karatA tyAre tenI cikitsA karavI athavA karAvavI ghaNI duranI vAta che sattAvetara -garama : je saMyamanI rakSA dvArA AtmakalyANanA gaSaka hoya che tenuM kartavya che ke, saMniva-saMta rogAdika avasthAmAM samAdhIbhAvathI rahe chuM-cAta kema ke, tarata- e muninuM ciM-patA eja sAmaur-jAma zramaNapaNuM che je te = nA 7 kAraNa-cata na rutu na thAt svayaM cikitsA na kare agara bIjAo pAse na karAve, tathA upalakSaNathI bIjA karavAvALAonI anumodanA na kare. eja pramANe kahevAmAM Avela che te janakalpI sAdhuonI apekSAthI kahevAmAM Avela che. sthavirakalpionI apekSAe te sAvadya cikitsA ja vajIta che. niravadya cikitsA cAhe che te karAve ane na cAhe te na karAve. te tenI IcchA para nirbhara che. daSTAMta-mathurA nagarImAM zatruone trAsa pahoMcADavAvALA jItazatru nAmanA eka rAjA hatA. teNe kAla nAmanI eka sarvAga suMdara vezyAne potAnA aMtaHpuramAM rAkhela hatI. te vezyAthI tene eka putra utpanna thaye. rAjAe e putranuM nAma e khyAlathI kAlaviMzika rAkhyuM ke e kAla vezyAthI pedA thayela che. uttarAdhyayana sUtra : 1 161 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ enI lokone jANa thAya. kAlavaizikane eka moTI bahena hatI. jene vivAha rAjAe mugazaila nagaranA adhipati hatazatru rAjA joDe karyo hato. eka samayanI vAta che ke kAlazika kumAre rAtrinA vakhate zIyALane zabda sAMbhaLI pitAnA sevakane pUchayuM ke, A zabda zene saMbhaLAI rahyo che? sevakee kahyuM ke, A zabda zIyALane saMbhaLAya che. kumAre kahyuM ke tene bAMdhIne mArI pAse laI Avo. sevako tene bAMdhIne kumAra pAse laI AvyA. ane kAlavezika ne seMpI dIdhuM. kumAra khelavAne bhAre zekhIna hato eTale te zIyALane vAraMvAra lAkaDInA godA mAravA lAgyo. jema jema kumAra tene lAkaDIne godA mAravA lAgyuM tema tema te duHkhI thaIne khI...khI...zabda karIne jorathI cIDAvA lAgyuM. tenA zabdo sAMbhaLIne kumAra ghaNe khuzI thatuM hatuM ane jorathI hasate hatuM. A pramANe kumArathI mAravAmAM Avela te zRMgAla marIne akAma nija rAthI vyaMtaradeva thaI gayuM. kumAra jyAre yauvana avasthAmAM Ave tyAre prabhAsa nAmanA AcAnI pAsethI dhArmika upadeza sAMbhaLIne viSayothI virakata thaIne dIkSA dhAraNa karI zratajJAnane khUba abhyAsa karyo. jyAre te muni AgamikajJAnathI viziSTa jJAnI banI cukyA tyAre temaNe ekAkI vihAranI pratimAne aMgIkAra karI eka gAmathI bIje gAma vihAra karavAne prAraMbha karyo. vihAra karatAM karatAM eka divasa muddagazailanagaramAM AvyA. tyAM temane harasanI bImArI utpanna thaI tenAthI temane atyaMta kaSTa thayuM. paraMtu A vyAdhinI cikitsA karAvavAnI IcchA paNa temane thaI nahIM. A vyAdhi kayAre maTaze, evo saMkalpa paNa tenA dilamAM uThaye nahIM. paraMtu e vicAra temanA manamAM avazya thaye ke, potAnA karelA karmanuM A phaLa che. A pramANe daDha adhyavasAyathI teo pagathI utpanna thayelI vedanAne khUba zUravIratAthI sahana karatA hatA. eka divasanI vAta che ke, jyAre bhikSA mATe paryaTana karatAM karatAM hatazatru rAjAnA mahelamAM jaI pahoMcyA. tyAM tenI saMsArI bahene tene harasanI bImArI thayela che ema jANune auSadhathI mizrIta evI bhikSA ApI ke jethI tene harasane rega maTI jAya. ajANa paNe temaNe e bhikSA laI lIdhI. AhAra karatI vakhate temane khabara paDI ke, A AhAra te oSadhI mizrIta che. munine A bAbatano ghaNe pazcAttApa thaze. vicAra karavA lAgyA. A kAma ThIka nathI thayuM. je huM cikitsA karAvavAnI bhAvanAthI rahita hovA chatAM oSadhamizrIta AhAra meM lIdhe ane khAI paNa lIdhe. A prakAranA AhArathI munionA abhigrahane avazya bhaMga thAya che. AthI huM AjathI AhAra ja nahIM lauM, A pramANe vicAra karIne te munirAja muddagazaila nagarathI nIkaLI koI pahADapara gayA ane tyAM AtmabaLathI saMpanna thaIne pAdare gamana saMthAre karavAnI taiyArI karavA gayA. uttarAdhyayana sUtra : 1 162 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eTalAmAM vyaMtaradeva ke je pUrvabhavamAM zagAla hatuM, jenuM A munirAje pitAnI kumAra avasthAmAM tADana tarjana karela ane e tADana tarjananA pari. NAme akAmanirjarAthI marIne vyaMtara thayela te vimAnamAM besIne koI bIje sthaLe jaI rahela hatA. enuM vimAna tyAM AvI pahoMcyuM ke jyAM munirAje pAdapiyagamana saMthAre dhAraNa karela hatA. tyAMthI pasAra thatA te vimAnanI gatI aTakI gaI. vimAnane ekadama aTakeluM jaIne vyaMtaradevane khUba Azcarya thayuM. teNe avadhI jJAnathI vimAnanI gatI rokAvAnA kAraNarUpa munirAjane pUrvabhavane samasta vRttAMta jANe. enAthI muni upara tene krodha ekadama vadhavA lAge. pitAnA pUrvabhavanA mRtyunA kAraNarUpa munirAja ja che tema jANIne te vyaMtaradeve badale levAnI IcchAthI te munirAjanI pAse pitAnI vaikriyazakti dvArA eka bAvALI prabaLa ziyALane utpanna karyuM. e ziyALa "khI khI" zabda karIne pitAnA tIrNa dAMtathI munirAjanA zarIrane kApavA lAgyuM. karaDyA pachI pharIthI tenI cAre bAjue ghumIne kAnane apriya evA karkaza zabdo bolavA lAgyuM. A prakAre te tyAM sudhI karatuM rahyuM ke, jyAM sudhI tenuM mRtyu na thayuM, e vyaMtaradeve paNa muni mATe zagAlanA vadha karavArUpa pApanuM smaraNa karI, karAvIne duHkhIta karavAnI khUba ceSTA karI, A prakAre te munirAje zragAlInI mAraphata thayelI ane vyaMtaradeve karelI ane harasanI ghera dusaha vedanAne vairyapUrvaka samabhAvathI sahetAM 15 divasa vyatita karyA pachI zukaladhyAnanA prabhAvathI kevaLI banI sarva karma kSaya karI mukita pAmyA. AvI rIte anya munijae samabhAvathI rogaparISaha sahana karavo joIe. je 33 che have sUtrakAra sattaramAM tRNasparza parISaha jItavAnuM varNana kare che. " hA"-ItyAdi. anvayArtha-sTAra- ca sarvathA vA rahita janakalipaka, tathA zAstranI maryAdAthI atirikta vastra na rAkhavAvALA sthavirakalpi muni sUraNarAhya jene tela AdinI mAlIza karavAnuM vajIta hovAthI zarIra bIlakula rUkSa banI gayela che. saMjayara-saMcaya ane je niraticAra saMyamanI ArAdhanA karavAmAM tarUra rahe che tAro parivAra tathA anazana Adi tapa karanAra havAthI kRza zarIravALA che. ane je taLeNu camaraLapu phayAnA darmAdika khUNenI upara suve che, upalakSaNathI upara bese che, temanA nAvihAra -nAvirAdhanA zarIramAM tRNasparza janya pIDA thAya che. uttarAdhyayana sUtra : 1 163 Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvArtha--alaka padathI ahiM sthavirakapikane je alaka kahyA che. te evA abhiprAthathI ke te, zAstra maryAdAnI anusAra ja vastra rAkhe che. tenAthI adhika nahIM. AgamamAM sthavirakalpika mATe amulyavALAM pramANapata vastrone rAkhavAM maryAdita che, ene ja teo dhAraNa kare che. AthI A avasthAmAM paNa te alaka ja mAnavAmAM Ave che. A viSayane vizeSarUpathI khulAso pahelAM chaTThA acelakaparISahanA prakaraNamAM ApavAmAM AvI gayela che. munie tela AdinuM mAlIsa karavuM vajIta che. tathA tapasyA karatA rahe che. AthI temanuM zarIra rUkSa thaI jAya che. rUkSa zarIramAM lehI khUba ochuM hovAthI tRNasparzanI vedanA adhika thAya che. AthI evI avasthAmAM sAdhunuM kartavya che ke, te vedanAne samabhAvathI sahana kare. che 34 che - jyAre tRNuparzathI pIDA thAya tyAre munie zuM karavuM joIe te sUtrakAra kahe che - jayavara'-ItyAdi. anvayAtha-prAyavara-jAtA ghAma taDakAnA nivA-nitina paDavAthI zarIramAM je paraseve Ave che te paraseve tRNakSata arthAta zarIramAM tRNanA sparzathI utpanna celA ghAvamAM lAge che tyAre marachA reca -atulA venA ati bhAre vedanA thAya che pUrva naSA-parva jJAtivA evI vedanAne anubhava karIne paNa tatakliA -tuLarkitA darzAdijanya ghAva vALA munie saMtuSa-sanuga unanA tAMtaNuethI banAvela kambala Adi tathA kapAsathI banAvela vastrAdikanuM AcchAdana na karavuM joIe. ene bhAva A pramANe che, zayana ane AsanamAM chidro vagaranA darbha Adi khaDane pariga jInakapika tathA sthavirakalpika banene mATe anu. jJAta che, jemAM jInaka9i5 muni tene daDhatAthI sahana karIne, pUrvanu jJAna, tIkSaNa upayoga, tathA alpaniMdrA Adi prakhara guNavALA hovAthI tenA zarIranuM halana calana Adi kriyA upaga puratI ane alpa hoya che. tenAthI AvanAra kiMIndriyAdika nI virAdhanA thavAne saMbhava nathI. A mATe te vasanuM sevana karatA nathI. sthavirakalpika muni evA na hovAthI darmAdika tRNene bhUmi upara bIchAvI temAM AvavAvALA kaMthavA, pIpAlIkA, Adi jaMtuonI virAdhanAnuM nivAraNa karavA mATe prAnta bhAgamAM kApa na paDe te mATe tenA upara vasA bichAvIne suve che ane bese che. A prakAre je kaThora kuza-daryAdika tRNasparzane sArI rIte sahana kare che te muni tRNasparza parISahanA vijetA kahevAya che. daSTAMta-zrAvastI nagarImAM jItazatru nAmanA rAjAne bhadra nAmane putra hatA. padma nAmanA AcAryanI pAse teNe eka samaya dharmane upadeza sAMbhaLI dIkSA dhAraNa karI lIdhI. kamathI Agamane abhyAsa karI jyAre te bahezata uttarAdhyayana sUtra : 1 164 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ banI gayA tyAre temaNe ekAkI vihAra pratimA aMgikAra karI, apratibaddha vihAra karavAne prAraMbha karyo. eka divasanI vAta che ke, A munirAja vihAra karatA karatA bIjA keI rAjyamAM jaI pahoMcyA rAjapurUe tene "A keI rAjyane guptacara che" ema samajIne pakaDI lIdhA ane ene pUchavA lAgyA kahe tame keNa che? keNe tamane gupta bAtamIdAra tarIke ahiM mokalela che? rAja purUnI e vAta sAMbhaLI pratimA dhArI hovAthI munirAje kAMI paNa uttara na Apyo. munirAjanI A mauna paristhIti joI saghaLA tene upara khUba ja kodhita banyA. teoe pratibhadra te munirAjane prathama charAthI ghAyala karI pachI taravAranI dhAra jevA, charAnI dhAra jevA, ane bhAlAnI aNu jevA tIkSaNa aNIvALA darbhothI gADha vyathita karIne uparathI mIThAnuM pANI chAMTI eka khADAmAM nAkhI dIdhA ane badhA rAjapurU pota potAne sthAne cAlyA gayA. ati tIkSaNa aNIvALA darbhanA pAnathI vIMdhAyelA zarIranA pratyeka avayavamAMthI mAMsa, khArA pANIthI vidIrNa thavAthI, kSobhathI vajata ane zAMta rasamAM nimagna evA te kSamAnidhi munirAje kaluSabhAva na rAkhatAM samAdhIbhAvathI e ghera ati ghora dusaha vedanAne sahana karI. A prakAre teoe tRNasparza parISahane jItIne aMtamAM kSapakazreNI para caDIne kevaLajJAnanI prAptithI zivapada prApta karI lIdhuM. A rIte anya munirAjee tRNasparza parISaha sahana karavuM joIe rUpA have aDhArame jalamalaparISaha jItavA mATe sUtrakAra kahe che jisTivor Te' ItyAdi. anvayArtha-jehAthI-melAvI snAna parityAgarUpa maryAdAmAM rahevAvALA muni sujIje unALAnI trAtamAM tathA na-vA zaradakALa ane varSAkALamAM pitA-paritApana uSNasparza dvArA AvelA paMkha 2-5 nA parasevA dvArA palaLelA melathI nA vA-nA vA agara parasevAmAM bhaLela dhULathI zisTiour IIM-mitra vyApta zarIra banavA chatAM paNa sAthe no parivA-sAraM no parit mArA A melanuM nivAraNa kema ane kayAre thaze e vicAra karI vilApa na kare. paraMtu tevI hAlatamAM te parISahane sArI rIte sahana kare tenuM nAma jalamala pariSaha jaya che. bhAvArthazISyakALamAM yA varSAkALamAM adhika garamI paDavAthI zarIramAM adhika paraseve vaLe che. tenAthI zarIra upara mela DhIluM paDe che coLavAthI te coTela mela zarIrathI chuTo paDe che. pharI eja sthaLe uDatI raja AvIne cATe che tenAthI zarIramAM AkuLatA thatI rahe che. AthI e AkuLatAthI na gabharAtAM je suni te melane saMsaktaparISaha sahana kare che enuM nAma jalamalla uttarAdhyayana sUtra : 1 165 Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parISahajaya che. sAdhu svapnAmAM paNa sukhano anubhava kayAre ane kema thaze. A prakArane vilApa na kare che 36 g '-ItyAdi. anvayArtha-nikI -nirAlI AtyaMtika rUpathI kamene kSaya karavAnA abhilASI muni zArirtha-heya ane upAdeyanA svarUpanA nirUpaka laghutta-anuttaram sarvotkRSTa jenAthI zreSTha bIje kaI nathI. sarvottama evA dha-gharSa zrutacAritrarUpa dharmane prApta karI lepass-vecenna malanA duHkhane sahana kare. tenuM, kartavya che ke jJAna meLo-cAvatuM rame rUti jyAM sudhI zarIrane bheda nathI thatuM mRtyu dvArA zarIrane viyega thatuM nathI tyAM sudhI -Ana te zarIrathI ja bAhu-karuM dhAn melane rAkhe. teNe e vicAra karatA rahevuM joIe ke, saMsAramAM evAM aneka prANI, manuSya dekhavAmAM Ave che je dAvAnaLathI dagdha pANAnI jevA tadana kALA svarUpanA ja hoya che. tenuM zarIra zIta, vAta AdithI sadA pIDita rahe che. dhULathI bhareluM hovAne kAraNe atyaMta malIna hoya che, chatAM paNa emane enI ciMtA hatI nathI. akAmanijerAthI emane eTaluM badhuM sahana karavA chatAM paNa koI lAbha nathI. mArA mATe te A melane parISaha sahana karavAthI mahAna lAbha che, AthI tene dUra karavA mATe mAre snAna Adi sAvaghakriyAonI abhilASA svapna paNa na karavI joIe. kahyuM paNa che.- na zakyaM nirmalIkA, gAtraM snaanshtairpi| ajAmila hotoma-marmAi II atyaMtamalino deho, dehI cAtyantanirmalaH / ubhayorantaraM jJAtvA, kasya zaucaM vidhIyate // 2 // kemake, mAtA pitAnA rajaviryathI A zarIra apavitra ja svabhAvataH utpanna thayela che. jyAre kAraNe svayaM azuci svarUpa che te tenA kArya rUpa A zarIra zazirUpa kaI rIte gaNAya, DuMgaLIne athavA lasaNane samudranA pANIthI dhovAthI paNa temAM nigadhatA AvI zakatI nathI tevI rIte hajAre vAra snAna karavA chatAM paNa A apavitra zarIramAM nimaLatA-zucitA AvatI nathI. kemake, A zarIra niraMtara nava dvArethI maLane bahAra kADhayA ja kare che. dehane jyAre svabhAva evo che te pachI enA zuci vidhAyaka sAdhana ja kayAMthI meLavI zakAya. je huM chuM te te sadA pavitra ja chuM, atyaMta nirmaLa chuM, je prakArathI vastu sthitine vicAra karavA chatAM, zaucAlayamAM raheluM AkAza apavitra banI zakatuM nathI tevIja rIte dehamAM nivAsa karavAvALe A AtmA paNa apavitra che te nathI. te te sadA nimaLa ja che. A prakAre zarIra ane AtmAmAM aMtara jANuM jJAnI e sadA uttarAdhyayana sUtra : 1 166 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMcAra karatA rahe ke, huM have snAna AdithI kenI zuddhi karU ? jenI zruSi mAvI snAnAdika kriyAothI karavA cAhuM chuM te te svabhAvathI ja avi tathA AtmA pavitra hAvAthI enI zuci karavAnA prayAsa vyartha che evuM samajI dhu jaLaparISahane sahana kare. dRSTAMta--caMpAnagarImAM sunaMda nAmanA eka dhanADhaya vaizya-zrAvaka rahe tA. tenA vepAra khUba cAlatA hatA. aneka cIjo nA rAjagAra te karatA te nAthI dukAnadArImAM tene adhika lAbha thatA hatA. tene pAtAnI dukAnadArI abhimAna hatu. vivekathI rahita hAvAnA kAraNe eka divasano vAta che ke koI eka sAdhune joIne tenI khUma niMdA karI, kahevA lAgyuM ke, jIae / kharA! A zarIranA saskArathI tadna vata rahe che. tene veSa paNa bha rUSA jevA nathI. zarIra upara te dhULa cAMTelI rahe che, e nAtA dheAtA natha Ata dviSasa parasevA AvatA haiAvAthI temanAM kapaDAM paNa dugaMdha mAratAM hA / ane zarIra paNa parasevothI tara hAvAne kAraNe melathI bhareMlu rahe che. paNa A lAkA peAtAne khUbaja uMcA samaje che ane ahIM tahIM bhaTakatA rahe che. A prakAranI muninI niMdAthI teNe gADha duSkarmanA adha karI lIdhA ane zrAvaka hAvAnA kAraNe te marIne saudharma devalAkamAM deva paryAyathI utpanna thayA. tyAMthI cavIne te kaiAzAmbI nagarInA vasucaMdra nAmanA Inca-zeThanA putra thayuM. tenuM nAma vizuddhamati rAkhavAmAM AvyuM. eka divasanI vAta che ke, vizuddhamatie vizAkhAcAyanI pAse dhama zravaNu karI dIkSA laI lIdhI kALAntaramAM vizuddhamati muninA zarIramAM sunaMda vaNI. nA bhavamAM karAyela muni niMdAthI upArjana karela pApakamanA udayathI ati durgaMdha AvavA lAgI. saDelA sapa vagerenI je durgaMdha Ave che tenAthI paNa adhika durgaMdha tenA zarIranI hatI. AthI e durgaMdhane sahana karavA kAI samartha na banyu, tenA zarIrane sparza karIne je pavana AvatA te pavanathI paNa loko gabharAI jatA hatA. jyAM jyAM e bhikSA levA jatA tyAM tyAM leAkA enA zarIranI durgaMdhathI vyAkuLa anI jatA. ane A durgaMdhanA kAraNe jyAM tyAM munirAjanA paNa tiraskAra thavA lAgyA. te paNa temaNe e tarapha dhyAna na ApyuM. ane jaLaparISaha jItavAmAM ja peAtAnI badhI zakti lagADI rahyA. vizAkhAcAce tene eka divasa kahyuM, 'he vatsa! tamArA zarIranI durgaMdhathI leAkAmAM ghaNA asataSa phelAI rahyo che. AthI ghaNA udvigna bane che, mATe tame have kayAMya na jatAM kRta upAzrayamAM ja rahyA kare. A prakAranuM gurumahAzajanuM vacana sAMbhaLIne vizuddhamati munirAja have upAzrayamAM ja rahevA lAgyA. ahAra gRhasthAne tyAM javA AvavAnu` baMdha karI dIdhu', anta prAnta AhArathI temanuM zarIra paNa dukhaLa thaI gayuM, aMte peAtAnA gurumahArAjane prArthanA karI temanI AjJA anusAra padApagamana saMthArA dhAraNa karyAM. AthI potAnu kalyANa sAdhIne janmamaraNathI sadAne mATe vimukta banI gayA. A rIte anya munioe paNa jaLaparISahane sahana karavA joI e. nA 37 have AgaNIsamA satkArapuraskAraparISaha jItavAne sUtrakAra kahe che. uttarAdhyayana sUtra H 1 167 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satkAra puraskAra parISaha, prajJA parISaha, ajJAna parISaha kA varNana "mirAcaM 'ItyAdi. anvayArthacadi nAmI-svAmI rAjA vagere mirAcaM muLa nimaMtai-zamivAva jammuthAnam nimaMtraNan pitAnA mastakane jhukAvI carNasparza karI namaskAra kare, tathA abhyasthAna-munine AvatA joIne ghaNA AdarabhAvathI potAnA Asanane parityAga karI te uThIne ubhA rahe ane muninI sAme jAya, tathA nimaMtraNaAhAra Adi grahaNa karavA mATe prArthanA kare ke, mahArAja ! Aja Apa mArA ghare bhikSA le. A prakAre abhivAdana, abhyathAna tathA nimaMtraNa kuiAkare ane tArUM-tAni emane je-je je svacUthavatI avasana pAsastha Adi athavA patithIka daMDI, zAyAdika dravyaliMgI sAdhu parivaMti-pratizevatte sevana kare cheene svIkAra kare che muLI tehi ra vI-muni semyA chat te muni e Rddhirasa sAta gRddhiyukatanI pRhA na kare. rAjA Adi dvArA karAyelA satkAra puraskAranuM pratisevana karavAvALA avasanna pArthasthAdi dravyaliMgI sAdhuone joIne aha" e avasatra pAzvasthAdika tathA zAkayAdika ghaNA ja punyazALI che, jethI te A prakAranAM vaMdana abhyasthAna Adi saMskAra pAme che. ethI huM paNa emanA je thAuM te sAruM thAya. A prakAre aNagAra muni temanI samAnatAnI arthAt temanA jevA thavAnI vAMcchanA na kare. 38 have sUtrakAra A arthane spaSTa kare che-anusA" ItyAdi. anvayArtha--anusAruM-anuzAthI satkAra AdinI abhilASAthI rahita athavA a5 kaSAyavALA-satkArAdi viSayaka kaSAyabhAva rahita, arthAt vaMdanA Adi na karanAra tarapha koi nahIM karavAvALA tathA vaMdanAdi karavAthI abhimAna nahIM karavAvALA tathA mAna sanmAna Adi nimitta zIta, uSNa, AtApanA Adi dvArA mAyAcAra nahIM karavAvALA tathA e viSayamAM lAbha kaSAya paNa nahIM karavAvALA giche-karacha tathA-apa IcchAvALA-dharmopakaraNa mAtranI abhilASAvALA-satkAra puraskAra AdinI abhilASAvALA nahIM tathA kAnANI jAtaiilI jAti agara kRta AdithI aparicita banIne zuddha piMDAdikanI gaveSaNa uttarAdhyayana sUtra : 1 168 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karavAvALA athavA ajJAta kuLamAM AhAranI gaveSaNA karavAvALA tathA johuNa-ajojIna: sarasa AhArAdikamAM rasanAindriyanI leAlupatAthI rahita evI vaLavuM-prajJAvAr heya ane upAdeyanuM vivecana karavAmAM nipuNa buddhivALA muni, pleyu nANuzikliMjJA-lepu nAnuSyet manA rasAdi dvArA satkArapuraskAra DhAvA chatAM rasAdimAM mUrchA-guddhibhAva na kare. tathA maneAsa rasAdi nahIM' maLa vAthI viSAda na kare. lAbha AnA sArAMza e che ke-bhakata, pAna, vastra, ane pAtrAdikanA satkAra che, tathA guNAnA kathanarUpa, tathA vaMdanA abhyutthAna ane AsanapradAna rUpa je vahevAra che, te puraskAra che. sAdhune satkArapuraskAranI prApti hAvAthI gRddhi ane tenA abhAvamAM dveSa na karavA joIe. tema mananA saMtApathI pAte peAtAne dUSita na kare, paraMtu dInatAnA pirahArathI ane satkArapuraskAranI anAkAMkSAthI satkArapuraskAra A anne ne sahana karatA rahevu. joI e. A prakAre sadbhAva ane asadbhAvanA bhedathI e prakAranA A parISaha sAdhue sahana karavA ceAgya batAvela che. kahyuM che ke-- utthAne vaMdane dAne, na bhavedabhilASukaH / asatkAre na dInaH syAt, satkAre syAnna harSavAn // 1 // bhAvAtha vastra pAtrAdikanA lAbha hAya agara na hoya, koI vaMdmanA Adi kare ke na kare, e tarapha lakSa na AvuM. athavA na A viSayamAM ha viSAda karavA. cAhe koI satkAra kare, cAhe na kare saghaLAmAM samabhAva rahevA te satkArapuraskAra parISaha jaya che. dRSTAMta--eka samaye arUNAcAya peAtAnA ziSya parivAra sAthe mathurA nagarImAM vicaratA hatA. e vakhate tyAM arimana rAjAnuM rAjya hatuM. rAjAnA purohitanuM nAma indradatta hatuM. te eja nagarImAM rahetA hatA. jInazAsana pratye tenA virAdha sadA cAlyA AvatA hatA. eka divasanI vAta che ke, jyAre te potAnA makAnanA jharUkhAmAM beThela hatA te samaye teNe arUNAcAyanA eka ziSyane ke jenuM nAma sudharmazIla muni hatuM tene nIce mAthuM rAkhI jatA teNe joyA. joI ne dharmanA tarapha dveSa hovAnA kAraNe teNe te vakhate vicAra karyAM OM, Aja huM A muninA mastaka upara paga rAkhuM, evA vicAra karI jIrUkhAnI pAsethI nikaLatA muninA mAthA upara peAtAnA paga laTakAvyA. eka divasa e nagaranA ja subhadra nAmanA zeThe A purAtine muninA mAthA upara paga rAkhatA joI lIdhA. muninA mAthA upara purahita paga evI rIte rAkhatA ke, muni jyAre jyAre bhikSA mATe agara zauca mATe tenA makAnanI khaDakInI pAsenA mAgethI nIkaLe tyAre tyAre te purahita potAnA makAnanI khaDakImAM khesI rahetA, ane cAlatA muninA mAthA upara peAtAnA paga rAkhatA, uttarAdhyayana sUtra H 1 169 Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A kriyA evI rIte karatA ke, paga lAMkhA karI pasAratA ke jethI te muninA mAthA upara Ave. A kAryamAM purAhitane khUba majA AvatI. puraiAhitanI A prakAranI pravRttine joI ne muninA manamAM jarA paNa vikRti AvatI na hatI. kAraNa ke, teo zAMtarasanA samudra hatA. paraMtu subhadrazrAvakathI purAhitanuM A vartana sahana na thayuM. gurunuM apamAna joI ne enuM mana khUba vyagra thaI gayuM. te tarata ja arUNAcAyanI pAse paheAMcIne kahevA lAgyA, he bhadanta ! purAhitathI thatuM ApanuM apamAna mArAthI sahana thatuM nathI kemake, te ApanA ziSyanA mastaka para keTalAka divasathI paga rAkhI asAtanA kare che. huM tene AnA cita uttara ApavA cAhuM chu. subhadrazeThanI vAta sAMbhaLIne AcAya mahArAje kahyuM ke, devAnupriya! ame leAkeA je prakAre nRpArdika dvArA karAyelA satkArapuraskAramAM prasanna nathI thatA, tevI rIte tenA abhAvamAM dveSa ane dainya Adika paNa karatA nathI. A purAhita je kAMi kare che te jainadhama taraphanA tenA dveSane laIne kare che. amArA tA e AcAra che ja ke, amAre A parISahu sahuna karavA ja joI e. AcArya mahArAjanI vAta sAMbhaLIne zeTha peAtAne ghera cAlyA gayA. pharIthI eka vakhate AvIne subhadrazrAvake AcArya mAhArAjane evI khabara ApI ke, purahite eka navuM makAna banAvyu che. ane Aja tenA vAstu muhUtamAM teNe rAjAne bhejana mATe AmaMtraNa Apela che. cAhuM chuM ke, purahitanA A vahevAra je teNe munirAjanI sAthe karyAM che, te tyAM jaIne rAjAne cupakIDhIthI kahevAmAM Ave. A prakAranI zeThanI vAta upara dhyAna na ApatAM AcArya mahArAje joIne kahyuM ke e makAna evA kumuhUtamAM taiyAra karavAmAM AvyuM che ke te muhUtane divase ja paDI javAnu che. mATe rAjA je samaye emAM dAkhala thavA jAya te samaye tame temanA hAtha pakaDIne bahAra kheMcI lejo. maratAne bacAvavA te ApaNA dharma che. AcArya mahAAjanI A vAta sAMbhaLI zrAvaka subhadra zeThe tyAMthI nikaLI purAtinA navA makAne pahoMcyA ane rAjAnA AvavAnI pratikSA karavA lAgyA. rAjAe AvI e makAnamAM praveza karavA zarU karyAM eTale rAjAne macAvIlevAnA abhiprAyathI tenI pratikSA karI rahela subhadra zeThe rAjAnA hAtha pakaDI AgaLa vadhatA aTakAvI dIdhA ane thADA pAchA kheMcI lIdhA. rAjAnA mahAra khe'cAI javAnI sAtheAsAtha ja e AkhuMe makAna kaDaDabhusa karatuM jamInadAsta banyuM. rAjAne A paristhiti joi khUbaja Azcaya thayuM. teNe subhadrazeThane tenuM kAraNa pUchyu tyAre teNe saghaLI vAta rAjAne kahI saMbhaLAvI. rAjAe prasanna thatAM kahyuM ke, A vAtanI jANa kai rIte thaI ? subhadrazeThe jaNAvyu` ke, Aja mArA gurudeva sAthe vatacitamAM A prasaMganI vAta upasthita thatAM teozrIe kahyuM ke, purAhitanA e makAnanA pAye evA muhUta mAM nAkhavAmAM AvyA che ke rAjAnA praveza thatAMja e Akhu e makAna jamInadosta thavAnu. rAjAne A vAtathI ghaNAja satASa thayA. eNe AcArya mahArAjanA agAdha evA jJAnanI premaja prasazA karI ane tyAMthI ja emane parAkSa vaMdana karyuM". A vakhate suavasara joI subhadra zeThe uttarAdhyayana sUtra H 1 170 Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ purAhitadvArA munipratye karAtA apamAnIta vyavahAranI vAta vigatathI rAjA samakSa raju karI ane kahyuM ke, huM rAja! ApanA A purehite A makAnanuM nirmANu kumuhUrtamAM karyuM ane temAM pravezanA utsava upara Apane leAjana mATe AmaMtraNa Apela che. mArA gurumahArAja A makAnanA jharUkhApAsethI jyAre jyAre nikaLe che tyAre tyAre purohita dharmanA dveSathI jharUkhAmAM besI emanA mAthA upara mArA anne paga rahe" A bhAvanAthI paga lAMkhA karI de che. subhadra zeThenI vAta sAMbhaLI rAjAe A purAhita duSTa bhAvanAthI bharela che'" A vAta jANI lIdhI, ane peAtAnA nAkarAne hukama karyAM ke, purohitanA anne paga kApI nAkheA. A pramANenI rAjAnI AjJA vAyuvegathI nagaramAM phelAI gaI ane te arUNuAcAya muninA jANavAmAM AvatA teoe peAtAnA ziSya mAraphata rAjAne samajAvI purahitane bacAvI lIdhA. A kathAthI e jANI zakAya che ke, sudharmazIla muninI jema pratyeka munie satkArapuraskAraparISaha sahana karatA rahevuM joIe. / / 39 // have vIsamA prajJAparISahane sUtrakAra batAve che' se ca mULa 'ItyAdi. 'dvA' ityAdi. anvayA ----prajJAparISahane jItavA mATe sAdhu vicAra kare ke, mULa--jUna nizcayathI ma-mA meM putraM pUrva pUrva bhavamAM aLALA mA jaDA-gajJAtajajJAni-kSoni vRttAni dharmAcArya. gurumaharAja ane zrutajJAnanI niMdA karavAmAM tathA koInA dhyAna adhyayanamAM vighna nAkhavAnuM, bhAjJAnAtpAdaka jJAnAvaraNIya Adi karmonuM upArjana karela che ne-cenna enA kAraNathI heLapha-jainazvit kAI jIjJAsu dvArA judu mizcit kAI paNa jIvAdika tatvanA viSayamAM vuDDo-Dg: puchavAmAM AvavAthI arUM huM. nAminALAmi-nAmiJAnAmi kAMI paNa jANatA nathI arthAt ajJAnavaza emanA praznanA kAMI paNa uttara ApI zakatA nathI. kahyu paNa che ke-- || 'nANassa nANiNaM ciya, niMdA padosamaccha rehiM ya / uvadhAyaNa vigdhehi, nANagdhaM vajjhae kammaM // jJAna ane jJAnIceAnI niMdA karavAthI, emanAmAM dveSabhuddhi rAkhavAthI, enI sAthe matsarabhAva rAkhavAthI, enA upaghAta karavAthI athavA jJAnanA sAdhanAmAM athavA jJAnIyeAnA jJAnApArjanamAM vighna karavAthI jIva jJAnanAzaka kane adha kare che. uttarAdhyayana sUtra H 1 dz 171 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvArtha-sAdhunA upara darekane vizvAsa hoya che, pratyeka vyakti pitapitAnI jIjJAsAnuM samAdhAna emanI pAsethI meLavavAnA abhilASI tathA utsuka rahe che. A paristhitimAM je kaMI jIjJAsu purUSa muninI pAse AvI jIvAditatva viSayaka pitAnI zaMkAnuM nivAraNa karavA Icache ane te sAdhune A viSayamAM prazna kare ane muni ene uttara na ApI zake te e muni pitAnA AtmAmAM zaMkAzita vRtti na jAgavA de paraMtu samabhAvathI evuM vicAre ke, mArA jJAnAvaraNIyAdika karmone keTalo tIvra udaya che ke je jJAnanA sAdhana hovA chatAM paNa mane jJAnanI prApti thaI zakI nathI. buddhimAM A prakAranI maMdatAnuM kAraNa meM-pUrvabhavamAM guru AdinI niMdA vagerethI upAjIta karela jJAnAvaraNIyAdika karma ja che. emAM keIne doSa nathI. jema kahyuM paNa che- "suhAsuhANi kammANi, sayaM kuvvaMti dehinno| sathavovamuMgati, kuzaLa ja mudAniya che ?" AtmA zubha ane azubha karmone svayaM upAjIta kare che, ane enA svarUpa sukha duHkhAdikane svayaM bhagave che. e 40 anvayArtha-kAzanALA varmIkSatti ajJAnAni mana pUrvabhavamAM guru AdinI niMdAthI upAjIta tathA jJAnamAM aMtarAyanAkhavArUpa-jJAnanA nirodhakaevA jJAnAvaraNIyAdika karma pitAnA vitelA kALa pachI karUnnati-citte haDakAyA kutarAnA athavA vakarelA uMdaranA viSanA vikAranI mAphaka ajJAna rUpathI udayamAM Ave che. parva janmavilAyaM-parva vipAm A prakAre karmanA phaLane nava-autriA jANI he ziSya! mA rAri-minaM zvAsa tame potAnA AtmAmAM kAMI na AvavAthI bIjAnA praznone uttara ApI zakatA nathI e. jANIne A badhAnA nimittane laI viSAda na kare. bhAvArtha-prajJAparISahane jItavA mATe sUtrakAra sAdhuo mATe zikSA rUpathI kahe che ke, je jevuM kare che, tene tevuM phaLa maLe che. keI bAvaLanuM jhADa vAvIne temAMthI AMbAnA phaLanI AzA rAkhe che te vyartha che. A prakAre pUrvabhavamAM je jIve che je kAraNo dvArA je je karmone baMdha karyo hoya te te karma abAdhAkALanI bAda te te jIvane udayamAM Ave che. AthI he Atman ! guru AdinI niMdA karavAthI, zAstrone avarNavAda bolavAthI, upaghAtathI arthAt jJAnAdikanAM sAdhano nAza karavAthI jJAnamAM aMtarAya nAkhavAthI, te tIvra jJAnAvaraNIyAdika karmane baMdha karyo che te tenuM phaLa paNa tAre tevuM ja bhogavavuM paDaze. temAM keInA hAthanI vAta nathI. je jJAnAvaraNIya karmone te baMdha karyo che, te tevA tevA rUpamAMja udayamAM Avaze. AthI je tane kaI javAdika tanA viSayamAM kAMI puche che te tane e viSayane kaI jJAnabharyo uttara jaDatuM nathI to tenAthI te potAnA AtmAmAM hinatAnI bhAvanA ane kheda karIza nahIM. paraMtu potAnA AtmAmAM haiye rAkha ane e prakAre samajAva ke, A tArAMja karelAM karma che. ethI e tAre ja bhogavavA paDaze. pachI AmAM harSa viSAda karavAnI jarUra ja zuM che? A prakAre A pariNatIthI AtmA prajJA parISahane khUba ja sArI rIte sahana karI zake che. gAthAmAM "janmA" e bahu. uttarAdhyayana sUtra: 1 17ra Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vacanAtmaka zabdano prayoga karela che te karmanA baMdhanA hetu aneka che te Azaya batAvavA mATe ja karela che. cALIsa ane ekatALIsamI gAthAmAM je A prakAre vivecana karela che te buddhinI maMdatAne lakSamAM laIne karela che. je kadI jJAnAvaraNIya karmonA kSapazamathI prajJAne utkarSa AtmAmAM hoya to te samaye sAdhue A prajJA nimittaka mada ahaMkAra na karavo joIe. A vAta paNa upalakSaNathI samajI levI joIe. kahyuM paNa che - pUrvapuruSasiMhAnAM, vijJAnAtizayasAgarAnantyam / zrutvA sAmmatapuruSAH, kathaM svabudayA madaM yAnti // 1 // pahelAM zreSTha purUSanI asAdhAraNa vijJAnanI vAta sAMbhaLIne e karyo parUSa haze ke je pitAnA jJAnane mada ahaMkAra karaze? AthI buddhinI prakirNa tAne paNa mada na karavo joIe. taMtra nyAyathI prajJA utkarSa apakarSarUpa bane artha paNa yugapat vivakSita banI zake che. jema eka lAMbe phelAela de ADA avaLA phelAelA aneka tANAvANAne vastrarUpamAM pheravanAra bane che, te prakAre eka gAthA dvArA yugapata aneka arthone paNa saMgraha thAya che A taMtra jAya che A vivakSAthI A banane gAthAo dvArA prajJAne utkarSa laIne paNa prajJAparISahanuM kathana banI zake che, A abhiprAyathI bhagavAna sUtrakAre A bane gAthAo kahI che. buddhinI prakatA batAvanAra vyAkhyAna A prakAranuM che. meM pUrvabhavamAM jJAna prazaMsA, zAnionI vaiyAvRtti Adi rUpa zubha karma karela che. enuM phaLa mane vimarza pUrvaka bedharUpamAM maLela che. A kAraNe enA prabhAvathI jyAre ke mArI pAse kaI paNa viSayanI pitAnI jIjJAsA samA dhAna karavAnA rUpamAM upasthita kare che tyAre huM e jIjJAsAnuM yAcita samAdhAna karI dauM chuM. AthI e pUchavAvALAne saMteSa thAya che, A mATe sUtrakAra ektALIsamI gAthA dvArA evA zratazALI-sAdhune ema samajAve che ke, te sAthe ! tame kadAca pUrvabhavamAM jJAnanA sAdhanonuM anuSThAna karI jo A bhAvamAM bIjAnI apekSAe kAMI viziSTa jJAna prApta karela che te tame e jJAnarUpa zratane mada na kare. paNa tamArA AtmAmAM zAMtibhAvathI raho AtmAne samajAvatA raho ke kayAMya evuM na banI jAya ke, mada karavAthI AtmA jJAnAvaraNIya Adi karmonuM baMdhana karI le. e karmanA baMdhamAM jyAre ene udaya potAnI abAdhAkALanI pachI Ave che tyAre jIva yathArtha jJAnathI rahita thaI jAya che. A mATe ziSya tuM zratane madadana kara. A bane gAthAnuM tAtparya e che ke, je samaye AtmAmAM prajJAnI hinatA hoya tyAre munie e vicAra na karavuM joIe ke, huM kAMI jANatuM nathI, mUrkha chuM, jyAM tyAM mAro parAbhava thAya che. A vicArathI AtmAmAM paritApa thAya che mATe A prakArane vicAra na kare te prajJAparISaha che. athavA zrutajJAnanI viziSTatA AtmAmAM thavAthI te samaye te manie tene mada na karavuM joIe ke huM, viziSTa jJAna saMpanna chuM. pratyeka vyakti mArI pAse pitapatAnI jIjJAsAnuM samAdhAna karavA Ave che. pratyeka AtmAne mArAthI keTale lAbha thAya che? A prakArane mada na karavuM joIe. prajJAne mada karavAno A mATe niSedha che ke, je jJAna prApta thayuM che te jJAnAvaraNIya karmanA kSapazamathI prApta thayela che. Ane huM kaI rIte mada karI uttarAdhyayana sUtra : 1 173 Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakuM? A prakAre AtmAne peAtAnA svabhAvamAM sthira karIne prajJAnA prakaza sahana karavA te paNa prajJAparISaddha che, AvI rIte prajJAnA utkarSa ane apakazanA bhedathI A parISahu e prakAranA ane che. A banne prakAranA parISaha sahana karavA munine mATe Avazyaka che. prajJAnA apakarSatu STAMta-- kAI eka samaye puSpadaMtAcArya ziSyaparIvAra sAthe caMpAnagarImAM AvyA. A ziSya maMDaLImAM bhadramati nAmanA eka ziSya dhaNe! madamatI hatA. eka divasanI vAta che ke, teNe AvazyakanI samApti bAda dazavaikAlika sUtranA abhyAsa karavA zarU karyAM. paraMtu te samaye tene pramaLa jJAnAvaraNIya karmanA udaya thavAthI eka paNa akSara yAda rahetA nahIM. teNe vicAra karyo ke, huM pUrvAMdhara AcAyanA ziSya chuM, vAtsalyabhAvathI tee mane zAstrAdhyayana karAve che. khIjA muni paNa mArA upara vizeSa bhAva rAkhe che ane samaya samaya upara te mane batAve che, te paNa mane yAda rahetuM nathI. amArAmAM keTalAka munirAja evA che ke, teo ekavAra sAMbhaLIne tene kaMThastha karI le che, koI kAI evA che ke, temane e vakhata kahevAthI yAda thaI jAya che, kAI kAI traNa vAra sAMbhajyAthI viSayane sArI rIte yAda karI le che. keTalAka evA paNa che ke je eka ja divasamAM 100-100 (sA-sA) gAthAo yAda karI le che. kAi kAi 200-200 (masA-masA) gAthAe kaMThastha karI le che. kAI kAI pUdhara che, kAi e pUrvadhara che, kAi traNa, kAi cAra, kAi pAMca, keAI cha, keAI sAta, kei ATha AdithI laine cauda pUrva sudhInA pADI che A badhA vacce huM ekaja evA maMdabuddhinA chuM ke mane kAMI paNa AvaDatu nathI. huM buddhihina banelA vakhata yAda karavA chatAMye grahaNa karI zakatA nathI. zuM karU? pUrvApAta jJAnAvaraNIya kareMja A samaye tIvra uyamAM Avela che. enA ja A pratApa che. AthI prajJAnA A asadbhAvarUpa parISaha mAre zAMtithI sahana karavA joI e. temAM ja mArU kalyANa che. keAInI sAme iSTa athavA dveSa karavAthI kAi lAla nathI. A prakAre bhadramati muni vAraMvAra vicAra karatA ane peAtAnA pUrvIpArjIta karmonI niMdA karatA. paNa peAtAnA paThana-pAThana Adine teNe baMdha na karyAM. " bhbho mAmunika '' e eka gAthAne ekalAM teNe bAra varSa sudhI yAda karI geAkhyu chatAM paNa tene e gAthA yAda na thai. je samaya te yAda karavA besatA te te vakhate yAda rahI jatI paNa e pachI yAda karavAnu baMdha karI kriyAmAM guthAtAM te gAthA bhUlAI jatI. chatAM paNa te ene yAda karavAnu cheADatA nahIM. ane vicAra karatA ke, A khAravaOmAM yAda na thai te AvatA khAravA~mAM jarUra yAda thaI jaze. ciMtA zA mATe karavI joie. je rIte anaze te rIte paNa gAthAne sA na uttarAdhyayana sUtra H 1 174 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yAda karyo ja chuTake, te mane bhAva che. A prakArane nizcaya karIne prajJAapakarSaparISahane sahana karatAM karatAM te bhadramunie zubha adhyavasAya janya prazasta dhyAnathI kSapakazreNuM upara caDI kevaLajJAna prApta karyuM. prajJAnA prakAzamAM daSTAMta A prakAranuM che- eka samaya kAlakAcArya pramAdazila pitAnA ziSyane ujeni nagarImAM mUkIne dhArAvAsa nagaramAM svaziSya sAgaracaMdra muninI pAse AvyA. sAgaracaMdra ziSya temanI sAthe sAmAnya sAdhu je vahevAra karyo, guru ziSya je nahIM. kAlakAcAce A vAta upara kAMI dhyAna na ApyuM, ane pitAne paricaya paNa na Ape. eka divasanI vAta che ke, jyAre sAgaracaMdra munie Agama nirjIta tanA svarUpane samajAvavAnuM vyAkhyAna ApyuM te sAMbhaLIne lokone apAra AnaMda thaye. saghaLAe pravacananI mukatakaMThe prasaMzA karI. sAgaracaMdra munie aparicita gurunI samIpa AvIne kahyuM. Ape Aja mArUM tAtvika pravacana sAMbhaLyuM? te kema hatuM? kAlakAcAye kahyuM, sAruM hatuM. vAtacItanI carcAmAM ja guru ziSyane takazAstra upara parasparamAM vAdavivAda thaye. sAgaracaMdra munine e khyAla na hato ke A mArA gurumahArAja kAlakAcArya che. sAgaracaMdra muni kAlakAcAryanI take dhArAone pratyuttara ApI zakyA nahIM. AthI te kAlakAcAryanA agAdha jJAnathI khUba prabhAvita banI gayA. A tarapha ujajenImAM rahelA te ziSyane tyAMnA caturvidha saMghe ghaNe tiraskAra karyo. te saghaLA AthI khUbaja zaramAyA. ane badhAe maLI e vicAra karyo ke, gurumahArAjane patto meLavo joIe ke teo kayAM vicare che. vicAra nakakI karI e ziSyae gurumahArAjanI tapAsa mATe vihAra karyo. grAmanugrAma vicaraNa karatAM temaNe pratyeka jagyAe, pratyeka gAmamAM, pratyeka zaheramAM, kAlakAcArya mahArAjanI pRcchA karI. ane temanI khabara pUchI. pUchatAM pUchatAM khabara maLI jatAM te saghaLA dhArAvAsa nagara tarapha vihAra karavA lAgyA. sAgaracaMdra munine e khabara maLyA ke, gurumahArAja kAlakAcArya ziSyo sAthe vihAra karatA karatA ahIM padhAre che tyAre te temanuM svAgata karavA sAme gayA. tyAM e muniomAM gurumahArAjane na joyA tyAre teNe potAnA e gurubhAIene pUchyuM ke pUjya gurumahArAja te dekhAtA nathI kahe, te A samaye kayAM che? sAgaracaMdra muninAM A vacana sAMbhaLatAM te ziSya hatAza banI gayA ane AMsubharI AMkhe gaddagadda kaMThethI belyA, hatabhAgI ame badhAne choDIne gurumahArAja kayAM cAlyA gayA che e ame jANatA nathI. kahe kahe Apane khabara che? sAgaracaMdra munie kahyuM, emane huM oLakhate nathI paraMtu eka vRddha mahAtmA A vakhate upAzrayamAM rokAyelA che. sAgaracaMdranI A vAta sAMbhaLI saghaLA ziSya je gurumahArAjanA virahathI khedakhinna banela hatA, te saghaLA gurubhaktinA bhAvathI prerita banI upAzrayamAM pahoMcyA. sAgara uttarAdhyayana sUtra : 1 175 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMdra munie AMgaLInA IsArAthI batAvIne kahyuM ke, juo A che te AvelA mahAnubhAva! AthI te saghaLA ziSyo te samaye apAra harSathI praphullita banI khuzI thatAM thatAM khUbaja AdarathI "A ja che amArA gurumahArAja" kahIne temanA caraNamAM paDIne vaMdana karavA lAgyA. sAgaracaMdramuni e samaye kAlakAcAryanA paricayathI pazcAttApa karatAM karatAM temane kahevA lAgyA, bhagavaMta! zratanidhi pUjya mArAthI ApanI azAtanA thaI che. AthI huM tenI kSamA cAhuM chuM. Apa mane kSamA kare. kAlakAcAye kahyuM, vatsa ! zrutajJAnane mada na kare joIe. A kathAthI e jANavAnuM maLe che ke, kAlakAcAryanI mAphaka prajJAnA prakamAM madada nahIM karavAthI prajJAparISahane jaya thAya che. 41 matizrata rUpa pakSajJAnane Azrita karI prajJAparISahanuM sUtrakAre A varNana karela che. have avadhi AdirUpa je pratyakSajJAna che tenA abhAvarUpa ekavIsamA ajJAnaparISahanuM varNana karavAmAM Ave che- ni"i ItyAdi. anvayArtha- nidhi egro viro-nirarthavaEmaithunAt nirataH kAmasukhane cheDIne huM nakAme virakta banyo chuM susaMdhuDo-susaMvRttaH Indriyo ane manane tenA abhilaSita viSayothI haTAvIne meM vyartha susaMvRta karela che, je Aja sudhI paNa kallANaM pAvagaM dhamma sakkha nAbhijANAmi-kalyANaM pApakaM dharma sAkSAt naabhinAnAni zubha tathA azubha vastu svabhAvarUpa dharmane avadhi Adi pratyakSa jJAnanA abhAvathI sAkSA-spaSTarUpathI jANato nathI. A prakArane vicAra bhikSu na kare rUpha minaralU na utara A AgaLa batAvavAmAM Avela 44 mI gAthAnuM vAkya ahiM jIta karI levuM joIe. e gAthAmAM eka maithuna mAtranuM eTalA mATe grahaNa karavAmAM Avela che ke, ahiMsA Adi badhAnI apekSA e tyaja hoya che. A mATe muni vicAratA hoya che ke, A duSkara tyAga karavA chatAM paNa mane kAMI lAbha thayo nahIM. bhAvArtha-Ane bhAva e che ke, avadhi Adi pratyakSa jJAnanI prAptinA abhAvamAM bhikSae pitAnA AtmA mATe A prakArane vicAra karI kadI viSAdita banavuM na joIe-ke, mane brahmacaryanuM pAlana ane tapazcaryA karatAM karatAM ghaNe samaya gayo tema chatAM paNa vastune vAstavika zubhAzubha svabhAva spaSTa rIte batAvanAra pratyakSa jJAnemAMthI keI eka paNa jJAnanI prApti thavA pAmI nathI. A dIkSA, brahmacaryavrata ane tapazcaryA vagere meM nakAmAM dhAraNa karyA che. AnI apekSA te saMsAra dazAmAM ja AnaMda hato ! 42 che uttarAdhyayana sUtra : 1 174 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kiMca-AvovALamAA" ItyAdi. anvayArtha-"tavovanamAlA"--tapa3padhAjaM ca yavamadhyacaMdrapratimA -vA madhyacandra pratimA Adika tapane tathA sAbhigraha parUpa upadhAnane svIkAra karI tathA tenuM AcaraNa karI jari viSaSo-ttimAM pratipamAna abhigraha vizeSarUpa mAsiyAdi pratimAne aMgIkAra karavAvALA mama hRke je- pi vizegvamara virataH A prakAranI viziSTa caryAthI muktinA mArgamAM vicaraNa karI rahyo chuM 3-% chatAM jJAnAvaraNIyAdika karmonuM AvaraNa ne niyana rivartate dUra thatuM nathI. A prakArane vicAra bhikSu na kare. beMtAlIsa ane teMtAlIsa A be gAthAo avadhi Adi pratyakSa jJAnanI aprAptinA viSayamAM kahevAmAM Avela che. tAtparya A che ke- huM yavamadhya caMdrapratimA Adika tapa karUM chuM tathA abhigraha paNa karuM chuM. A prakArathI huM mokSamArgamAM ja vicaraNa karI rahyo chuM te paNa mane hajI sudhI avadhimanaparyayarUpa jJAnanI prApti thaI nathI. A prakArane sAdhue vicAra na kara joIe. A rIte avadhimanaH paryAyarUpa jJAnanI prAptinA abhAvamAM viSAda na karavo joIe. AnuM ja nAma ajJAna parISahane jIta e che. athavAtaMtra nyAyathI paNa A banane gAthAonA artha jANavA joIe. emAM ajJAnanA sadbhAvapakSane laI pahelAM vyAkhyA karavAmAM AvI che have jJAnanA sadUbhAva pakSane laI vyAkhyA karavAmAM Ave che, te A prakAre che. avadhima paryayajJAnanA abhAvamAM kevaLajJAnanI prApti na thavAthI sAdhu A prakArane vicAra na kare ke meM mithuna jevA duSkara kAryone parityAga karyo che, prANAtipAtAdikanuM viramaNa karyuM che, tathA indriyane (mana) indriyane nigraha paNa karyo che. te badhuM nirarthaka che. kemake, hajI sudhI mane zubhAzubha vastunuM saMpUrNa rUpathI jJAna karAvanAra kevaLajJAna te prApta thayuM nathI. tenA na hevAthI A dravya kSetra kALa ane bhAvanI maryAdAne laIne vastunA svarUpane pragaTa karAvanAra A avadhimanaHpayayajJAnathI zuM lAbha che ? A prakArano vicAra karI sAdhu pitAnA AtmAne duHkhI na kare. tathAnirAnuM kAraNa A tapa ane upadhAna AdinuM AcaraNa karavAthI mane lAbha zuM thaze ? kemake, hajI sudhI mArI chA avasthA dUra thaI nathI. jyAM sudhI jJAnAvaraNIya karmane nAza thaI kevaLajJAna prApta na thAya tyAM sudhI chavastha avasthA rahe che. AthI kevaLajJAnanI prAptinA abhAva svarUpa ajJAnaparISaha sAdhue jItavo joIe. tathA tapa ane upadhAna Adi je nija rAnA heta che uttarAdhyayana sUtra : 1 177 Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tenAthI mArAM jJAnAvaraNIyAdika karma sarvathA nAza pAmela nathI. te A kiyA karavAthI mane zuM lAbha thaye? e vicAra karI sAdhu viSAda na kare. ajJAnanA sabhAva pakSamAM daSTAMta eka samaya catunasaMpanna bhadragupta AcArya ziSya parivAranI sAthe rAmAnugrAma vicaratA zrAvastI nagarInAM tinduka udyAnamAM AvyA. tyAM vasumitra nAmanA eka zeThe temane dharma upadeza sAMbhaLI dIkSA dhAraNa karI. agIAra aMgone bhaNIne temaNe sArI rIte jJAna prApta karyuM. sadA ugra tapasyA karavI, ugravihAra karo, utkRSTa AcAranuM pAlana karavuM, yatanAthI uThavuM, yatanAthI besavuM, yAtanAthI AhAra kara, yatanAthI bolavuM, yatanAthI cAlavuM, A rIte temanI pratyeka kiyAe yatanApUrvaka thavA lAgI. zrAvatI nagarIne rAjA ke jenuM nAma suvIra hatuM te dararoja bhadragupta AcAryanI pAse vaMdanA ane paryuM pAsanA karavA mATe AvatA hatA. AcArya mahArAja paNa temane dharmadezanA ApatA hatA. rAjAnA hRdayamAM eka divasa baMdha ane mokSanA yathArtha svarUpane jANavAnI jIjJAsA thaI te turata ja AcAryanI pAse AvyA ane vaMdanA karI sAme beThA. AcArya mahArAje temane kahyuM, kahe rAjana ! Aja baMdha ane mokSanuM yathArtha svarUpa puchavAne AvyA che ne ? rAjAe vinaya sAthe banne hAtha joDIne kahyuM, hA ! cAra jJAnanA dhAraka AcArya mahArAje rAjAne jJAna ane baMdhanuM yathArtha svarUpa sArI rIte samajAvyuM. upadezamAM kahevAmAM Avela baMdha ane mokSanA svarUpa ne sAMbhaLIne rAjAne ghaNe AnaMda thaye ane vairAgya bhAvanA jAgRta thatAM rAjAe AcArya mahArAja pAse dIkSA aMgIkAra karI. vasumitramuni ke jemanuM saMsArI avasthAmAM nAma vasumitra zeTha hatuM. temaNe bhadragupta AcAryane cAra jJAnane prabhAva joIne manamAM vicAra karyo, aho ! AtmAnI zakti aciMtya che. tenA baLathI AtmA eka aMtamuhUrtamAM ja jJAnAvaraNIyAdika ATha prakAranI kamarajane nAza karI sarvajJa sarvadarSi banI jAya che. meM agIyArasaMgane abhyAsa karyo che. tenuM khUba manana karyuM che. e prakAre niraticAra zratajJAnanI ArAdhanA karela che. niHzaMkita ane nikAMkSita Adi bhedethI yukta darzanAcAranuM yathAvat pAlana karyuM che. samiti guptio dvArA prazasta upayukta banIne cArItrAcAranuM paNa sArI rIte ArAdhana karyuM che. aglAnabhAvathI anazana AdI 12 prakAranA tapanuM anuSThAna karavAthI tapa AcArane paNa sArI rIte pALela che. evI rIte kAla vinayAdikanA bhedathI ATha prakAranA jJAnAcAra, nizakita, niHkAMkSita, Adi bhedathI ATha prakArane darzanAcAra, samitigupti AdinA pAlana svarUpa ATha prakArane cAritra AcAra ane vIsa tathA anazana adi bAra prakAranuM tapa A prakAre chatrIsa bhedavALA A AcArane uttarAdhyayana sUtra : 1 178 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paripUrNa pAtAnI zaktinA prayAgathI upayAgapUrvaka tallIna banI pAlana karyuM che, tenuM nAma vIryAcAra che. meM A pAMce AcAranuM samyak rItithI pAlana karyuM che. chatrIsa leH viziSTa A AcArarUpa udyAnane vIryAcAra rUpa niLa jaLathI me niratara siMcita karI haryuM bharyuM rAkhyuM che. zubha bhAvanAothI tene zebhita karyuM" che. tA paNa hajI sudhI jJAnAvaraNIyakarmonA kSaya na thavAthI mane adhi Adi pratyakSajJAnanI prApti thayela nathI. A mATe huM pharI e prakAranA yatna karUM ke, jenAthI mane A pratyakSa jJAnanI prApti avazya thaI jAya. A prakArathI vicArIne vasumitra munie krIthI e vicAra karyo ke pratyakSajJAnanI prApti na thavAnA mAre A samaye kAMI paNa viSAda na karavA joie. kemake, viSAda karavAthI ajJAnaparISahune tAtA nathI. AthI viSAda na lAvatAM ajJAnaparISaha sahana karavA e sAdhumAga che. A mATe vIryAcAranI niraticAra samyak ArAdhanA karatAM karatAM pratyakSa jJAnanI prApti mane thaI jaze. A prakAranA vicAra karI teNe prazasta dhyAnanA hetubhUta zubha adhyavasAyathI avadhi ane manaH5yajJAnane prApta karyuM", tathA kSapakazreNI upara ArUDha thaI kevaLa padane paNa prApta karI lIdhuM. A prakAre anya muniee paNa ajJAnaparISahu jItavA joIe-- jJAnanA sadbhAva pakSamAM dRSTAMta A prakAranu che.- ugra vihAra karavAvALA, mati, zrata, avadhi ane manaHpayajJAnanA dhArI, cauDha pUnA pADI, ane jInavacana anusAra cAlavAvALA gautamasvAmI ziSya parivAranI sAthe grAmAnugrAma vihAra karatA, sUryanI mAphka bhacaiAnA ajJAnarUpa aMdhakArane dUra karatA syAdvAdasiddhAMtanI vijayapatAkA pharakAvatA, kSAMti Adi dhama nA udyota karatA karatA ane bhauktikavAdi cArvAka Adi matanuM nirAkaraNa karatA karatA, vicaraNu karatA pharatA, caMpAnagarInA pUrNa bhadra udyAnamAM padhAryAM. eka divasanI vAta che ke, sAmabhadra nAmanA koi eka viziSTa vidvAna zAstrArtha karavA mATe temanI pAse AnyA. te jainadhamathI atiSThita dhamanA anuyAyI hatA. adhasevI hatA, adharmiSTa hatA, adharmAjhyAyI hatA, aSa mA~nurAgI hatA, adhama praleAkI hatA, adharma jIvI hatA, adhama prara jaka hatA, adhama pracAraka hatA, sakaLa zAsra dI hAvA chatAM paNa tatva-avimazI hatA. A mATe prakAMDakutarka kesarI hateA. gautamasvAmI ane seAmabhadrane paraspara zAsrArthanA viSayamAM vivAda zarU thayA. eka bIjAnuM khaMDana maMDana karavAmAM pravata anyA. A bannemAMthI jyAre kAI nA paNa jaya ane parAjaya na thayA tyAre gautamasvAmIe zAstrAnA viSayamAM peAtAnI pratibhAnA baLa upara nAstikamatanuM nirAkaraNa karavAnuM zarU karI dIdhuM. sAmabhadra ke je nAstika matanA pakSapAtI hatA teNe jyAre potAnA matanuM khaMDana thatuM joyuM tA teNe kukata pAtAnI buddhinI kuzaLatAthI spardhAne vaza thaI gautamasvAmInI yukitaone uttarAdhyayana sUtra H 1 109 Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sabhAnI vacamAM khaMDana karavAne prAraMbha karI dIdhuM. paraMtu gautamasvAmIe jyAre tenI yukitaonuM purI rIte khaMDana karyuM tyAre te pitAnI jAtane saMbhALavAmAM samartha na banyo. gautamasvAmInA agAdha jJAnane joI e samaya enA manamAM e vicAra Avyo ke, vAstavamAM A gautamasvAmI viziSTavidyAnidhAna che. paraMtu je teo mArA A manebhAvane batAvI Ape te huM emane ziSya banI jAuM. gautamasvAmI mana:paryayajJAnanA dhArI hatA. AthI eja vakhate temaNe enA mAnasika vicArane spaSTa rUpathI jANI lIdhA. ane eja vakhate sabhAnI vacamAM kahyuM ke, A takesarI samabhadranA manamAM e prakArane vicAra utpanna thaye che ke, "A gautamasvAmI mahAna vidyAnAnidhAna che teo je mArA A abhiprAyane batAvI Ape te huM temanA ziSya banI jAujha tamAravAmIe evuM kahIne somabhadrane kahyuM ke, kahe mahAnubhAva! tamArA manamAM A vicAra utpanna thayela ke nahIM? tyAre samabhadra gautamasvAmInA A kathanane svIkAra karIne kahyuM, bhadaMta! Ape bIlakula yarthAthe kahyuM che. mArA manamAM A ja vicAra utpanna thayo hato. A prakAre pitAnA hRdayamAMnA abhiprAyane pragaTa karIne teNe gautamasvAmInI pAse dIkSA grahaNa karI lIdhI. ane temanA ziSya banI gayA. muni semabhadra ane bIjA ziSyo sAthe rAmAnugAma vihAra karatA karatA gautamasvAmI rAjagRha nagaranA guNazilacamAM bhagavAna vardhamAna svAmInI pAse AvyA. vaMdanA ane namaskAra karI gautamasvAmIe potAnAmAM cArajJAna viziSTatAne garva na karatAM prabhune ghaNA vinaya sAthe kahyuM, bhagavana! A samabhadramuni ApanA ja prabhAvathI sanmArgamAM avyA che. bhagavAnazrI vardhamAna svAmIe zramanircAne bolAvIne kahyuM ke, he munie ! juo cAra jJAnanA dhArI ane codapUrvanA pAThI gautame matta gajarAjanI mAphaka svairavihArI ane yukti prayuktionA svAmI evA Amane pitAnA jJAnavaDe vaza karIne dIkSita karela che. ane tene ahIM laI Avela che. gautamane ja A prayatna che ke je A mokSamArgamAM Avela che. chatAM paNa gautamane pitAnA vinaya atizayathI A vAtane jarA paNa garva nathI tathA kevaLajJAnanI aprAptinA viSayamAM viSAda paNa nathI. jevI rIte gautame avadhimana:paryayajJAnanA parISahane mada nahIM karavAthI tathA kevaLajJAnanI aprAptimAM viSAda nahIM karavAthI jItela che. A rIte tame saghaLA munioe paNa ajJAna abhAva arthAta jJAnane sadabhAva chata joIe. 43 che uttarAdhyayana sUtra : 1 180 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ darzana parISaha kA varNana have sUtrakAra bAvIsamA darzanaparISahane jItavAnuM batAve che- "natyi kULa" ItyAdi. anvayArtha-jare ToNa nUM sthi-g : nUrva rAti nizcayathI janmAktara nathI. A zarIra bhUtAtmaka che, A mATe te te ahiM ja vinaSTa thaI jAya che. A zarIramAM je caitanya vartamAna che te paNa bhUtene dharma hovAthI zarIranI sAthosAtha nAza pAme che, bIjuM zarIrathI bhinna AtmA nAmane kaI padArtha che, e kaI paNa pratyakSa pramANuthI oLakhI zakAtuM nathI. AthI paralokIne (paraleka javAvALe AtmA) abhAva hovAthI paralekane abhAva svataH siddha che. arthAta janmAntara nathI. athavA "nUnaM" A pada saMbhAvanAmAM paNa prayukta karAya che. A apekSA parAka, svargAdika je mAnavAmAM Ave che te paNa nathI evI saMbhAvanA thAya che. kemake, keI e te che ja nahIM je paralokamAM jaI pAchA ahiM AvI te ema kahe ke huM amuka svargamAM jaIne Avyo che. A mATe pratyakSathI tenI upalabdhIne abhAva hovAthI paraleka nathI. athavA ravAiLo phurI zani tapasvIone RddhinI prApti thaI jAya che e vAta paNa ThIka nathI. kemake, addhinI siddhi paNa pratyakSa pramANuthI thatI nathI. Rddhi 28 prakAranI che. te A pramANe che. (1) AmaSadhi, (2) vipuDeSadhi, (3) khelaSadhi, (4) jalaSadhi, (5) savauSadhi, (6) saMbhinnazrotelabdhi, (7) avadhilabdhi, (8) Rjumati labdhi, ) vipulamatilabdhi, (10) cAraNulabdhi, (11) AzIviSalabdhi, (12) kevalIlabdhi, (13) gaNadharalabdhi, (14) pUrvadharalabdhi, (15) ahallabdhi, (16) cakravartilabdhi, (17) baladevalabdhi, (18) vAsudevalabdhi, (19) kSIrAsavalabdhi, madhvAsapalabdhi, sapirAavalabdhi, (20) keSThabuddhilabdhi, (21) padAnusAlibdhi, (22) bIjabuddhilabdhi, (23) tejezyAlibdhi, (24) AhArakalabdhi, (25) zItaleyAlabdhi, (26) vaikiyalabdhi, (27) akSINamahAnasikalabdhi, (28) julAkalabdhi. have bhavyatvabhAvaviziSTa ane abhavyatvabhAva viziSTa purUSone jeTalI jeTalI labdhio thAya che te batAve che. bhavyatvabhAva viziSTa purUSane A badhI labdhio thAya che. bhavya riAone 1 aellabdhi, 2 cakavatilabdhi, 3 vAsudevalabdhi, 4 baladevalabdhi, 5 saMbhinnazrotelabdhi, 6 cAraNalabdhi. 7 pUrvadharalabdhi, 8 gaNadharalabdhi, 9 julAkalabdhi, ane 10 AhArakalabdhi. A daza labdhi thatI nathI. bAkInI aDhAra labdhi bhavya strIone paNa thAya che. jema malli svAmIne strIpaNuM hovA chatAM paNa tIrthakaratva temane thayuM. te accherA-Azcarya thavAnI gaNatrImAM gaNavAmAM AvatuM nathI. A tera labdhio abhavya purUSane thatI nathI uttarAdhyayana sUtra : 1 181 Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kevalIlabdhi, Rjumatilabdhi, vipulamatilabdhi, traNa A tathA bhavya srIone je dazaRddhione abhAva khatAvela che te A prakAranI tera labdhionA alabhya purUSAne abhAva rahe che. bAkI paMdara labdhie thAya che. A rIte ajanya strIone paNa A tera labdhi thatI nathI. tathA kSIrAsrava ane mavAsava sarpi rAtra nAmanI paNa tene thatI nathI. A rIte tera pUrvokta ane caudamI kSIrAva mavAsava labdhine tene abhAva jANavA joie. bAkI coda labdhio asanya strIone thAya che. A labdhienI vyAkhyA kahevAmAM Ave che,-hAtha Adi dvArA thavAnuM nAma Ama che. A sparzI ja jene auSadhinuM kAma kare che te Amaza auSadhi che. A labdhinA dhArIne je rAgI peAtAnA hAthathI aDe che enA e rAga aDatAM ja nAza pAme che. (1) jenA prabhAvathI mUtra, purISa, Adi rAga vinAza karavAmAM auSadhinuM kAma karavA lAge che tathA temAM suMgadha AvavA lAge che. tenu nAma viSuDa auSadhi che. (2) jenA prabhAvathI zleSmA sa phAgeAnA nAza karanAra che tenuM nAma khelauSadhi che, tenA prabhAvathI zleSma pazu sugadhavALA thaI jAya che. (3) jenA prabhAvathI kAna, mADhuM, nAka, neNu ane jIbhanA mela tathA zarIranA mela, auSadhinI jema parimita ane che tenuM nAma jala auSadhi che. (4) jenA prabhAvathI viSTA, mUtra, vALa, nakha, Adi auSadhi jevA thaI jAya che tenuM nAma sarvoSadhi che. (5) jenA prabhAvathI zarIranAM tamAma avayaveA dvArA sabhaLAya athavA eka ja indriya jenA prabhAvathI khIjI IndriyAnu krAma karavA lAgI jAya tenuM nAma sabhinnazrotAlabdhi che. jene A labdhi hAya che te eka kaNa indriyathI ja avaziSTa indriyeAnAM kAma darzanArdika karavAnI zaktivALA khanI jAya che. (6) jenA prabhAvathI amurtika dravyane cheDIne muki dravyane jANavAnuM samartha AtmAmAM pragaTa thAya che. tenuM nAma avadhilabdhi che. A avadhi Indriya ane mananI sahAyatAthI utpanna thatA nathI. avadhi jJAnAvaraNIya kanA prativiziSTa kSaye pazamathI utpanna thAya che, deva, manuSya, naraka ane tiryaMca A cAra gatInA jIvA tenA svAmI khanI zake che.(7) jenA prabhAva deza, kAla Adi aneka paryAyeAthI varjIta sAmAnya jJAna thAya che. ane je sajJI jIva dvArA ciMtita padArthane grahaNa kare che. ane tenuM nAma Rnumatilabdhi che. jevA jeNe peAtAnA mananI sAthe vicAra karyAM te te Rnumati labdhivALA tene turata khatAvI zake che ke ANe manamAM A vicAra karyAM che.(8)jainA prabhAvathI manuSya kSetravat samastasa dhanI pA~cendriya jIvAnA maneAdrabyAne sAkSAta karavAvALu je vizuddhatarajJAna hoya che. tenuM nAma vipulamatilabdhi che. A mana:paryayajJAnane eka le che. jema keAI e manamAM vicAra karyo hoya te A labdhivALA tene prasaMgavaza evA uttarAdhyayana sUtra H 1 182 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tevA rUpathI spaSTa jANI le che ke, teNe dravyanI apekSA, suvarNanA kSetranI apekSA, marUdezanA athavA gharanI aMdaranA kALanI apekSA traNa mAsanuM ane bhAvanI apekSA sArA AkAranuM athavA caLakATa cakacakATAdi rUpathI cukata ghaTa jANe che. A prakAre vipulamati labdhivALA ghaTane aneka vizeSaNethI viziSTa jANI zake che. tyAre jumati labdhivALA A rIte ghaTane jANI zakatA nathI. te te ene sAmAnyarUpathI ja jANe che. (9) AkAzamAM uDavAnI zakita je labdhi. dvArA utpanna thAya che te cAraNalabdhi che. (10) jenA prabhAvathI anugraha ane nigraha karavAnI zakita pragaTa thAya che te AzIvIpalabdhi che. (11) kevalIone kevaLajJAnI labdhi thAya che tenuM nAma kevaLalabdhi che. (12) gaNadhara padanI prApti thavAmAM je kAraNa hoya che te gaNadharalabdhi che. (13) pUrvadharatvanI prApti pUrvadharalabdhi. (14) arhaspadanI prApti alabdhi. (15) cakradharatvanI prApti cakravartilabdhi. (16) baladevapadanI prApti baLadevalabdhi. (17) vAsudeva padanI prApti vAsudevalabdhi. (18) khIra jevAM mIThA vacanenI jenA prabhAvathI thAya te kSIrAsavalabdhi. madhutulya madhura vacananuM banavuM te madhvAsapalabdhi. sigdha ane akSavacana jenA prabhAvathI thAya te sarpirAsavalabdhi che. (1) je rIte keThImAM rAkheluM anAja jemanuM tema ghaNu samaya sudhI rahe che. chatAM bagaDatuM nathI. te prakAre jenA prabhAvathI prApta zrata paNa jyAMnuM tyAM sithara rahe, vismRta na bane, tenuM nAma koSTabuddhilabdhi che. (20) jenA prabhAvathI zratanuM eka pada paNa avadhArIta thavAthI AgaLa na sAMbhaLela paNa zrata avadhArIta thaI jAya tenuM nAma padAnusArINalabdhi che. (21) je rIte eka nAnA bIjathI vizALakAya vRkSa utpanna thAya che. te prakAre utpAda, vyaya, ane brovya yukta sat che rUpa eka paNa artha pradhAnapadanA anusaraNathI zeSa prabhutAraartha pada paNa tevI rIte jJAta thaI jAya te bIjabuddhi labdhi che. (22) jenA prabhAvathI aneka jana pramANa kSetramAM rahelI vastuone jANanAra tejane kADhavAnI zakita utpana thAya che tenuM nAma tejalezyAlabdhi che. je zamI-kSamAzIla muni niraMtara vihAra chaThTha tapa kare che ane pAraNAnA divase bAphelA eka muThIbhara aDada khAIne eja vakhate eka cApavuM pANI pIve che ane AtApanA le che A prakAra lagAtAra cha mahinA sudhI karatA rahe che te tene tejalezyAlabdhi utpanna thAya che. (23) AhAraka zarIranA utpanna thavAnI labdhinuM nAma AhArakalabdhi che, AhAraka zarIra sphaTikamaNInA jevuM ujvaLa ane eka hAthanuM hoya che. eka bhavamAM tenI prApti jIvane be vAra tathA saMsAra avasthAmAM cAra vAra thAya che. pachIthI e uttarAdhyayana sUtra : 1 183 Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIva avazya mukita prApta karI lye che. caudapUrvanA pAThI keAI muni AhAraka labdhine prApta karI tIrthaMkaranA samIpamAM meAkalavA mATe AhAraka zarIranI racanA kare che. nigeAdAdi sadhi saMzayane dUra dUra karavA mATe, sUkSma anA niya karavA mATe, RddhinAM darzana karavA mATe, prANIonI rakSA karavA mATe, ane chadmasthAnA upakAra karavA mATe A zarIranuM tIrthaMkaranA pAdamUlamAM gamana thAya che. kahyuM paNa che. -- " nALIya--RddhisiLa, chaGamatyovALadevuM vA| suhumattha-saMsayaccheyatthaM, gamaNaM jiNassate // chAyA - prANIdayA Rddhidarzana, chadmasthopagrahaNahetuM vA / sUkSmArtha saMzayacchedArtha, gamanaM jinasyAnte // AhAraka zarIrane je sthAnamAM labdhidhArI muni mAkale che. tyAM jo lagavAna na hoya te te AhAraka zarIrathI eka hAtha eka (muDahAtha ) zarIra khIjuM nIkaLe che te bhagavAnanI pAse jaIne potAnA kAryane saMpAdita karI pUnA hasta pramANa zarIramAM samAi jAya che. ane te pUrvahasta pramANu zarIra paNa tyAMthI pAcha'pharI potAnA mULa zarIramAM samAI jAya che. (24) parama karUNAnA vazathI dayA karIne ceAgya prANI tarapha tejolezyAnA prazamananA hetu, je zIta teja vizeSane kADhavAnI zakti che tenuM nAma zItalezyAlabdhi che. (25) vaikriyazarIrane manAvavAnI zaktinu nAma vaikriyalabdhi che. A labdhi aNutva, mahatva, laghutva, gurUttha, prApti, prAkAmya, izitva, vazitva, apratighAtitva, antana, kAmarUpitva AdinA bhedathI aneka prakAranI che. (26) mahAnasa zabdanA artha jo ke rasAI ghara che te paNa tadyAzrIta heAvAthI annane paNa mahAnasa kahevAyela che. mATe mahAnasa zabdathI anna samajavu' joI e. AthI A anna leAjana sAmagrI jenA prabhAvathI akSINu-svalpa paNa anna pAtramAM paDe teA paNa tenAthI hajArA manuSya peTabharIne AhAra karI le chatAM paNa khUTe nahI... jyAM sudhI te pote AhAra na karI le. AvI zaktinuM nAma akSINamahAnasalabdhi che. (27) pravacananI laghutAnA samaye jIna zAsananA virAdhI senA ane vAhana sahita keAI cakravati hAya tA te paNa jenA prabhAvathI pulA*nI mAphka ni:sAra karI devAmAM Ave che. evI zaktinuM nAma pulAkazakti che. A labdhi tapa ane zruta hetuka hoya che. (28) A prakAre e atyAvIsa labdhie je batAvavAmAM AvI che te athavA AmAMthI eka labdhi paNa mane prApta thayela nathI. A rIte kezanA leca karavA pAMca mahAvratanu pAlana karavuM, yatanAtmaka anazanArdika tAne tapavA, pRthvI. kAyAdikAnI rakSA karavArUpa sattara prakAranA saMyamanu` pAlana, mahAkaSTaprada dvIzAne grahaNa karavI, A saghaLI vAtAthI huM gAyA che. arthAt sa MsArIka vilAsatAthI uttarAdhyayana sUtra H 1 dz 184 Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ moDha maraDIne huM A kaSTaprada niHsAra kAryonI ArAdhanAmAM lAgI gayo chuM te saghaLuM vyartha che. kahyuM che- "taifsa vAtanAzvatrA saMcamo moviMdanA" ItyAdi. arthAt tapa eka viziSTa prakAranuM kaSTa che saMyama je che te bhAgone ThaganAra che. bhautikavAdI banI bhikSae A prakArane vicAra nahIM karavo joIe. kemake, A prakAranI vicAradhArA sarvathA tucha batAvavAmAM AvI che teno vicAra have ahIM kahevAmAM Ave che. pahelAM je bhautikavAdIe evuM kahyuM che ke, "janmAMtara nathI kemake A zarIra bhUtanA samudAya svarUpa che ane citanyarUpa AtmA paNa bhUtene dharma che. tene vinAza paNa zarIranA vinAzanI sAthe thAya che. tenuM tevA prakAranuM kahevuM ThIka nathI. kemake, ame loka arthAta jenazarIrane paralokamAM javA vALuM mAnatA nathI. ame te eka AtmA bhUtane dharma nathI. jyAre judI judI avasthAmAM bhUtethI caitanyanI utpatti nathI thatI to tenA samudAyamAM caiitanyanI utpatti kevI rIte thaI zake? jema retInA eka kaNamAMthI tela nIkaLI zakatuM nathI te retInA DhagalAmAMthI tela nIkaLI zake tevuM keNa kahI zake ? bIjI vAta e paNa che ke, je citanyane bhUtene dharma mAnavAmAM Ave to maraNane abhAva prasakta thAya che. kemake, mRtakAyamAM paNa pRthvI Adi bhUtane saddabhAva te rahele ja che. je maraNa zarIramAM maraNa sadubhAva khyApita karavA mATe ema kahevAmAM Ave ke, "tyAM vAyu ane tejane abhAva che mATe A bane tane abhAva hovAthI tyAM paNa maraNane sadUbhAva aMgikAra karavAmAM Ave che." te ema kahevuM e mATe ucita nathI ke, mRtakomAM paNa sujananI upalabdhi hovAthI vAyune tyAM asadubhAva mAnI zakAtuM nathI. agnitatvane paNa tyAM tevI rIte abhAva nathI mAnavAmAM Avate kemake, tenA abhAvamAM enuM saDavuM banatuM nathI, je kadAca e upara ema kahevAmAM Ave ke, " sUkama vAyu tathA agni tyAMthI apagata thaI gayela che, AthI zarIramAM maraNane vahevAra thavAne che" te evuM kahevuM te AtmAnA sadUbhAvane khyApaka manAya che. tame sUkSma vAyu agarato agni kahe che. ame tene AtmA kahIye chIe bhUta samudAyathI citanyane AvirbhAva e mATe paNa siddha nathI thatuM ke, ekaja jagyAe te cArene bheLA karavA chatAM paNa temAM citanyanI upalabdhi thatI nathI. je kadAca bhUtavAdI A upara evuM kahe ke, "jyAre e bhUtakAya AkAra pariNata hoya che tyAre ja jaIne tenAthI citanyanI abhivyakti thAya che." te evuM kahevuM paNa e mATe ThIka nathI ke, lekhamaya putalIkAmAM samasta bhUtane sadabhAva hovA chatAM paNa tyAM caitanyanI upalabdhi thatI nathI paraMtu jaDatAja upalabdha thAya che. kAryakAraNa bhAva anvaya vyatirekanA bhAvamAM ja bane che. A prakAra ahiM bhUta ane caitanyane anvaye vyatireka ghaTIta thatuM nathI mATe bhUtanuM kArya caitanya che te kaI prakAre siddha thatuM nathI. A mATe A citanya guNa uttarAdhyayana sUtra : 1 185 Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anumAna vizeSathI AtmAnA ja eka dhama che. AthI ja AtmAnA sadbhAva sthApita thAya che. A siddhAMta anusaraNIya che. tema vadhumAM ema paNa kahyuM che ke, AtmAnI pratyakSathI anupalabdhi hAvAnA kAraNe sattA jJAta thatI nathI. " tevuM kahevu. paNa ThIka nathI. kemake, pratyeka saMsArI jIvAne pAta peAtAnA AtmAnA svAnubhavathI pratyakSa thAya che. kAraNa ke, tene jJAnAdika guNAnA pratyakSa anubhava thatA rahe che. 11 huM ghaTane jANuM chuM' A anubhava tA darekane thAya che. jevI rIte ghaTAdikanA tathA rUpAdikanA guNu pratyakSathI upalabdha che jevI rIte AtmAne paNa jJAnAdika guNu samasta jIvAne pratyakSathI anubhavita thaI rahe che. evA kAI paNa jIva nathI, bhale te khALaka athavA vRddha hAya ke jene tenA pratyakSathI anubhava na thatA hAya, kahyu che ke-"AtmapratyakSa brahmADacam " ItyAdi1 je AnI upara ema kahevAmAM Ave ke, AtmA dRSTAgeAcara thatA nathI mATe A nathI'' tA A kahevuM ekAntataH satya mAnavAmAM AvatuM nathI. "naSa nAstIklR tatsarvaM cakSuSA camna vRAse " je cakSuthI gRhita thatu nathI, te nathI. evuM na kaheA. arthAt je vastu cakSuthI na dekhAya te paNa che ema kahe| nahI' te tamArA matathI caitanya paNa dRSTIgocara thatu nathI. mATe te bhUtanA dharma che e vAta asatya mAnavI paDaze. A upara jo kadAca ema kahevAmAM Ave ke, te te svasa`vedana pratyakSanA viSaya che AthI ene sAcu' mAnI levAmAM Ave" te AtmA paNa svavedita che A mATe tene paNa sat mAnavA joI e. kahyuM paNa che-- tr "C 44 atra nAmA matyakSo, nIvo hAtmAnamAtmanA gamanIti saMvetti, pAyoni thazendriyaH // 2 // 'ka arthAt--AtmA pratyakSathI che. kemake, jIvaja AtmAthI AtmAne "huM"" A prakArano sa Mvedana (anubhava) kare che. jema indriethI rUpa AdinuM saMvedana thAya che, je rIte A kathanathI caitanyanA sadbhAva mAnI levAmAM Ave eja rIte AtmAnA paNa sadbhAva mAnave joI e. kahyuM paNa che-- " jJAne svasthya vastha vA, cayAjJAnena thate ,, jJAtA svastha parastho vA, tathA jJAnena gRhyatAm // 1 // je rIte peAtAnAmAM raheluM jJAna tathA khIjAmAM raheluM jJAna jJAnathI jANI zakAya che evI rIte pAtAmAM ane khIjAmAM rahelA AtmAne paNa jJAnathI samajI levA joIe. 66 AtmAnA abhAvamAM je anupalambharUpa hetu Apela che te AtmAnA anupalabha darekane thAya che. tevuM jo kahevAmAM Ave te A hetu asiddha khanI jAya che kemake, saghaLAne AtmAnuM anupalaMbha che. eka tA A vAta Indriya janya pratyakSathI jANI nathI zakAtAM bIjA pratyeka prANIne " mammi ' ItyAdi uttarAdhyayana sUtra H 1 186 Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAraNe sva saMvedana rUpa pratyakSathI tenI upalabdhi thAya che. kevalIone te badhA AtmAne upalaMbha thAya che. Ane te niSedha thaI zake tema nathI. arthAta-ddhionI asatA pragaTa karavA mATe paNa Ape je anupalaMbha rUpa heta kahela che te paNa ThIka nathI. A sthaLe anupalaMbha sva saMbaMdhI grahaNa karela che, ke sarva saMbaMdhI ? sva saMbaMdhi anupalaMbha paNa kevo ? niyata dezakALa apekSa ke aniyata dezakALa apekSa. prathama pakSamAM siddha sAdhanatA che. arthAt e vAta ame paNa mAnIe chIe ke, A paMcamakALanI aMdara bharatakSetramAM addhionA anupalaMbha che. bIjA pakSamAM hetu anekAntika che. dezaviprakRSTa mevadi kenuM kAlaviprakRSTa pitAmaha AdikanuM anupalaMbha hovA chatAM paNa tene sadabhAva mAnavAmAM Ave che. koI kaI sthaLe kadI kadI labdhinA prabhAvathI caraNarajane sparza Adi karavA mAtrathI vyAdhinI zAMti thatI jovAmAM Ave che. eja rIte ahiM bharata Adi kSetromAM paNa pahelA samayamAM labdhiene sadUbhAva rahe che. sarvasaMbaMdhi anupalaMbha te asiddha ja che. arthAta sarvasaMbaMdhi anupalaMbha trAddhionI abhAvAtmakatA pragaTa karavAmAM asamartha che. "huM kAmasukhathI vaMcita banI gaye chuMA vAta kahI che te paNa ThIka nathI. kemake, viSayasukha rAgadveza mehanI utpattinuM dvAra hovAthI atRsikAMkSA sukha zoka ane viSAda Adine utpanna karatAM rahe che, tenAthI vividha karmone baMdha thatuM rahe che. tenA udayathI jIva cAre gatIomAM bhramaNa karatAM karatAM aneka dukha paraMparAne tyAM bhagavate rahe che. mATe kAmane sukha mAnavuM e bhrama che. AthI tatvajJAnIo mATe e upAdeya nathI. vicAravAmAM Ave te viSamizrIta annanI mAphaka e kAma sukha kayA vivekInA manane AnaMda poMcADI zake che? arthAta keIne paNa nahIM. tapane yAtanAtmaka kahevuM e mATe anucita che ke, enAthI keIne paNa kaSTa pahoMcatuM nathI. A kAraNe te sakaLa duHkhanuM mULa kAraNa ane kamane kSaya karanAra che. mana indriya tathA vega ene hAnI na pahoMce tevA rUpathI yathAzakti tapasyA karavAnuM vidhAna che. kahyuM paNa che- manaindriyayogAnA,-mahAniH, kathitA jiinaiH| ya'totra tatkathaM tasya, yuktA syAt duHkharUpatA // 1 // tapamAM mana ane IndriyonA yogonI hAnI thatI nathI evuM bhagavAne pharamAvyuM che. te pachI tapamAM dukharUpatA kema mAnavAmAM Ave ? arthAt tapa duHkha rU5 nathI paraMtu sukharUpa che. kezalecana Adi kriyAo je ke piDAjanaka kahevAya che te paNa samIhita siddhinuM kAraNa hovAthI tenAmAM sarvathA duHkhadAyakatA nathI. kahyuM paNa che-- dRSTA ceSTArtha saMsiddhau, kaaypiiddaapyduHkhdaa| rasnAdivaNigAdInAM, tadvadatrApi bhAvyatAm // 1 // uttarAdhyayana sUtra : 1 187 Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A mATe evuM anumAna banAvavuM joIe ke, je ISTa, arthanA prasAdaka hoya che-te kAyAne pIDA kAraka hovA chatAM paNa duHkha dAyaka thatA nathI. jemake ratnavyApArIone mArgazrama dezATanane parizrama--A mATe tapa paNa ISTa arthane prasAdhaka che. mATe e paNa duHkhadAyaka nathI. tapamAM ITArtha prasAdha katA asiddha nathI, kemake, tapa prazamane hetu che. tapa dvArA prazamabhAvanI jevI jevI tAratamyatA AtmAmAM haze tevI tevI paramAnaMdanI taratamatA paNa AtmAmAM anubhavita thaze. A mATe prazamanA prakAzamAM paramAnaMdane paNa prakAza anumita thAya che. jema agnine tApanA prakamAM kAMcananI zuddhine praka8 prayogathI dekhAya che. AthI paraMparA rUpathI tapa prazamanuM kAraNa, prazama paramAnaMdanuM kAraNa A prakArathI bane che te 44 | tathA-"kam HiLA" ItyAdi. anvayArtha-vinA-ninA rAgAdinane jItanAra kevalI bhagavAna amU-mUvana atItakALamAM thayA che ki sthi-jinAH hanti vartamAnakALamAM jIna che mahuvA vi mAra-tharAipi mavati athavA bhaviSyanta kALamAM thaze vaMgva A prakAranuM je kahevAmAM Ave che te mui zAhaMdu- muvA bhAdu te mithyA kare che. phpha misa ja ciMtA-ti mikSu ciMtavetta A prakArane vicAra bhikSu na kare. kAraNa ke, anumAnAdika pramANethI jenuM trikALamAM astitva siddha thayuM che. bhAvArtha AtmAmAM jyAre mithyAtva mehaniyane udaya hoya che tyAre tenA prabhAvathI samyakatvanI prAptine abhAva hovAnA kAraNe jIva evuM mAne che ke, jIna Adi pakSapadArtha nathI. AthI te pratyakSa na hovAthI anya anumAnAdika pramANe dvArA tenI sattA siddha hoya che. A mATe tenI sadUbhAvanAthI tenI asaMbhavatArUpa mithyAtva pariNatIne parihAra karIne sAdhue pitAnA samyakutvanuM rakSaNa karatA rahevuM joIe tenuM nAma darzanaparISaha jaya che. draSTAMta-vaizravaNAcArya potAnA ziSya parivAra sAthe vihAra karatAM karatAM eka samaya avantI nagarImAM padhAryA. temanA zikhyAmAM daDhamati nAme eka ziSya hate. je ugratapasvi, ugravihArI ane utakRSTa rUpathI pratyeka kriyAonuM pAlana karate hate. annaprAnta AhArathI te avamadarikA Adi tapa tapate hatA. vIrAsana Adi Asane karate hate, grISmakALamAM pracaMDa sUryanI AtApanA lete hate, zItakALamAM ThaMDInA sparzane sahana karate, phakata elapaTTo ane uttarAdhyayana sUtra : 1 188 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadArakamukhavastikAne dhAraNa karI sArAe zarIrane khulluM rAkhI hemanta RtumAM rAta bhara ubhe page rahetA hatA, jIna vacanamAM ene apratima zraddhA hatI. eka samayanI vAta che ke, keAI mithyAtvI deva tyAM AvyA ane teNe peAtAnI vaiyizaktithI naMdanavana jevuM suMdara udyAna banAvI dIdhuM. ane dRDhamati munine kahyu ke, he muni ! A AtApanAthI zuM lAbha che? nirarthaka Apa A kaSTane sahana karI che ! paraleAka vagere kAMi paNa nathI. AthI mArI sAthe AvA ane A naMdanavana samAna udyAnanA sukhanA yatheccha anubhava karI. je samaye dRDhamati muni vIrAsanamAM virAjIta thatA tyAre te daiva vaikriya puSpazayyAnI racanA karI enAthI kahetA ke, A AsanathI besavAmAM kayA lAbha ? A puSpanI rIyA upara Apa khIrAjo. jenuM lakSa karIne Apa A badhu karI rahyA che tevuM huM suni kAMI che ja nahIM. A rIte tapa tapatA tyAre paNa te deva pAtAnI vaikriyazaktinA prabhAvathI vividha miSTAnna taiyAra karI tene vibhUSita manAvI kahevA lAgatA he muni ! zA mATe byamAM bhUkha ane tarasathI A pyArA prANeAne naSTa karI rahyA che? je nimittathI tame A badhAM kaSTo sahana karI che evuM kAMI paNa nathI. AthI A vividha mISTAnnone AregA. jyAre muni rAja ugra vihArI banatA ane zrAnta banI jatA te te deva e samaye zikhikA ( pAlakhI )nI racanA karI ete batAvatA ane kahetA A zikhikA aneka purUSAdvArA potAnA khabhe uThAvavAmAM AvI rahI che. mahArAja Apa thAkI gayA che. jethI A zikhikAmAM esI jAe. ane vihAra karI. kaSTaprada evA pagapALA cAlavAthI zu' lAbha maLavAnA che? ene cheDI do. uSNakALamAM peAtAnI zaktinA prabhAvathI munirAja te pANInI khUba tarasa utpanna karAvI, zitaLa surabhI nirmaLa jaLathI paripUrNa jaLAzayanI racanA karI munine dekhADIne kahetA ke, he muni ! jue A kevuM suMdara taLAva bharyuM" che. Apane A samaya khUbaja tarasa lAgI rahI che, AthI A zitaLa madhura jaLanu pAna karIne tamArI tarasane chIpAvA, tarasathI AtmAne nakAmA pIDIta karavAthI zuM lAbha ? paraleAka che ja nahI. A prakAre te dhruve munirAja mATe aneka parISahA utpanna karyAM ane temane samyakatvathI patita banAvavA khUba prayatnA karyA tA paNa e munirAja leza mAtra paNa calAyamAna thayA nahI. ane peAtAnA sayama ane tapanI ArAdhanAmAM merUnI mAphaka aDaga rIte ubhA rahyA ane sAgaranI mAphaka dhIra gabhira manI adhika dRDha banatA gayA. sAthe sAthe temaNe e paNa vicAra karavAmAM kasara na rAkhI ke bhagavAna vItarAgI sarvajJa hAvAne kAraNe kadI paNu asatya vacanavALA hAI zakatA nathI. emanuM pratyeka vacana sa Mdeha rahIta dhruva-satya che. jInavacanAnI ArAdhanAthI ja jIvAne nizreyasa (mAkSa) mArganI prApti thAya che. jethI tenA vizvAsa karavA cAgya che. AthI Aja eka mAtra parama kalyANunuM sAdhana che. A paugalika sukhAthI jIvAnuM uttarAdhyayana sUtra H 1 189 Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAMI paNa Atmahita thaI zakavAnuM nathI. meM bhAre kaThInatAthI anAdi bhavethI sasakta mithyAtvanuM apanayana karI samyakatvane lAbha karI che. A mATe A durlabhatAthI prApta thayela vastu samyakatvane nAzana thAya e rIte saceta banIne mAre vAravAra ene mArA peAtAnA AtmAmAM dRDha karatA rahevuM joIe. ane jJAnAvaraNIya Adi ATha prakAranI karma rajanA nivAraNathI kevalitvanI prApti pUrvaka mukti padane lAbha meLavavA joI e. A karavAmAM ja mArU kalyANa che. tuccha evAM vaiyika sukhAnA sevanathI mane kA lAbha thavAnA che? A prakAranA daDha vicAra karI tapa ane saMyamanI ArAdhanA karatAM dRDhamati munirAje niraticAra samyakatvanI rakSAthI darzanaparISahu sahana karI kSapakazreNI upara ArUDha khanI kevalIpadane lAbha karI peAtAnA AtmAnuM kalyANa karyuM. A rIte anya munijanAe paNa darzanaparISahu jayI khanavuM joie. parISahoM kA avataraNa aura chadmastha parISahoM kA bheda varNana have parISaheAnuM avataraNa kahevAmAM Ave che-- dharmanuM sevana karavAmAM kadAca A khAvIsa parISaha aMtarAyarUpa thAya chatAM sAdhue ene sahana karatA rahevu joie. A vAta samajAvavAmAM AvI. have kayA kayA parISahuM kayA kayA kamanA uddayathI thAya che e matAvavAmAM Ave che--jJAnAvaraNIya, vedanIya, mAhanIya, (darzana mAhanIya cAritra mAhanIya ) ane aMtarAya A cAra karmAMnA udayathI A AvIsa parISaha utpanna thAya che. dazanAvaraNIya, Ayu, nAma, ane geAtra A cAra karmAMnA udayathI parISaha utpanna thatA nathI. laga. za. 8, uM. 8 sUkSmalAbha paramANunA sadbhAvathI je vItarAgatAne prApta nathI thayA evA dazaguNu sthAnavatI jIva cAhe te upazama zreNImAM sthita hAya, cAhe kSepaka zreNImAM tathA chadmastha vItarAganA agIyAra ane khAramA guNasthAnavatI jIvAne cauda parISaha thAya che, te A che bhUkha1, tarasara, ThaMDI3, uSNu4, dazamazakapa,caryA, prajJA, ajJAna8, alAbha9, zayyA10, vadha11, rAga12, tRNusparza 13, mela14. A caudamAMthI kAM te eka athavA eka sAthe khAra parISaheAnA adhikathI adhikarUpamAM jIvanevedana thAya che, kemake, ThaMDI ane uchyu parISahamAMthI kAM tA ThaMDInI vedanA thAya che athavA uSNunI vedanA thAya che yugapat ekI sAthe mannenA nahI, A rIte carcA ane zayyAmAM paNa koi ekanA parISaha thAya che. Ama caudamAMthI 12 khAra parISahAnu eka jIvanI apekSAe vedana jANavuM dazamA, agIyAramA ane kharamA guNasthAnamAM A AThe parISahu AvatA nathI. te A che acela,1 ati,2 strI, 3 niSadyA, 4 Akroza, 5 yAcanA, 6 satkArapuraskAra, 7 ane dana. 8 sUkSma sAMparAya gurusthAnamAM mAhanIyakanA udayanA abhAva hAvAthI agyAramA guNusthAnamAM mAhanIya upazAMta avasthA hovAthI tathA khAramA guNusthAnamAM mAhanI kSINutA uttarAdhyayana sUtra : 1 190 Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hovAthI e ATha parISaha AvatA nathI. jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mehanIya ane aMtarAya A cAra ghAtIya karma che. enuM jyAre AtyaMtika kSaya thaI jAya che tyAre AtmA kevalI avasthA saMpanna thAya che. e samaya e kevalajJAna viziSTa AtmAne vedanIya karmanA udayathI agIyAra parISaha thAya che te A che bhUkha, tarasara, ThaMDI3, uSNa, daMzamazakapa, caryAda, zamyA7, vadha8, roga9 tRNasparza10 ane mela11 kevalI avasthAmAM AtmA utkarSanI apekSAthI yugapata nava parISahAnI vedanA bhagave che. zIta uSNumAMthI kaI ekanI, caryA zayyAmAMthI keI ekanI, bAdara kaSAyathI yukta jIvane athavA upazamaka athavA kSepakane bhUkha tarasa Adi bAvIsa parISaha hoya che. chatAM paNa yugapata eka jIvanA eka kALamAM vIsa parISaha sudhI ja thaI zake che. jJAnAvaraNIya karmonA udayamAM prajJAparISaha ane ajJAnaparISaha e be parISaha che. cAritra mohanIyanA udayamAM acela, 1 arati, 2 stri, 3 niSadyA,4 AkAza 5 yAcanA, 6 satkArapuraskAra, 7 A sAta parISaha hoya che. darzana mehaniyana udayamAM eka dazanaparISaha, vedanIyanA udayamAM 11 agIyAra parISaha, bhUkha, 1 tarasa, 2 ThaMDI, 3 uNu, 4 daMzamazaka, 5 caryA, 6 ziyA, 7 vadha, 8 roga, 9 tRNasparza 10 ane mela 11 hoya che. lAbhAMtarAyanA udayamAM eka alAbha parISaha utpanna thAya che. ATha prakAranA karmanA baMdhaka tathA Ayu zivAya sAta karmonA baMdhaka je saMyata che tene 22 bAvIsa parISaha hoya che. eka kALamAM eka jIva adhikamAM adhika 20 vIsa parISahanuM vedana karI zake che. kemake, caryA ane niSaghAmAMthI koI ekanuM ThaMDI ane uNamAMthI koI ekanuM ja vedana thatuM hoya che. bannenuM yugapatuM nahIM. kAraNa ke, tene paraspara eka sAthe rahevAmAM virodha che. zuM kA-zItasparza ane uSNasparzane je Ape paraspara virodha batAve che te barAbara nathI. kemake, atyaMtika ThaMDIne sparza hovAthI paNa agninA sAMnidhyamAM tathA zarIrane eka bhAga chAyAzrita hovAthI, bIjo bhAga sUryanAM kiraNethI tRpta hovAthI, ekaja mANasane eka dizAmAM ThaMDIno ane bIjI dizAmAM uSNane anubhava yugapatuM thAya che. A rIte ThaMDI ane uSNasparzane eka ja mANasamAM dezAdikanI apekSA eka sAtha saddabhAva dekhAtAM AmAM Apa virodha kevI rIte kahe che? uttara-A prakAranI AzaMkA ahiM na karavI joIe kemake, ahiM je ThaMDI ane uSNu parISahane yugapat virodha batAvavAmAM Avela che te kALanI apekSAthI batAvavAmAM Avela che. zItakALamAM ThaMDIne parISaha ane uNakALamAM uNaparISahane sadbhAva rahe che. zItakALamAM uNakALa heta nathI ane uSNakALamAM zItakALa hotuM nathI. AthI A apekSAe ahiMyAM A prazna thavAne avakAza ja nathI. uttarAdhyayana sUtra : 1 191 Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaMka--bhagavAne "Ayu ane mahanIya vajIta cha karmone baMdha karavA vALA sUkSma saM5rAya saMyata utkarSanI apekSA yugapat bAra parISahanuM vedana kare che." evuM kahyuM che to temAM je samaya te zayAparISahanuM vedana kare che. te samaye te caryAparISahanuM vedana karatA nathI. ane je samaya caryAparI hanuM vedana kare che te samaya zayyAparISahanuM vedana nathI karatA. A prakAranI vivikSAthI cauda prakAranA parISahAnA sAmAnya kathanamAM utkarSanI apekSA bAra parISahanuM vedana karavuM barAbara baMdha besatuM che. paraMtu AyuvajIta je sAta prakAranA athavA ATha prakAranA karmonA baMdhaka saMyata che-enI caryA sAthe zayyA ane niSasthAne virodha hovAthI caryAnA sadUbhAvamAM zayyA ane niSadyAne saMbhava thaI zakatuM nathI. evI paristhitimAM A saMyata ke je utkarSanI apekSAo vIsa parISahane sadUbhAva batAvela che. te kaI rIte saMgata thaI zake? kAraNa ke zamyA ane niSadyAmAMthI eka ghaTi javAthI visane badale ogaNasa parISahenA vedanane ja sadUbhAva kahevuM joIe. uttara-sUkSama sAparAya saMyatanA cAritra mehanIya ane darzana mehanI yanI kevaLa sattA mAtra che. parISahanA hetubhUta thaDa paNa mehanIyane udaya tyAM nathI ke jenAthI tyAM mehanIyanA udayathI AvanAra parISaha thaI zake. AthI cha karmonA baMdhaka je saMyata che tenA mohanIya karmanA udayanA abhAvathI sarvatra ausukayanI nivRtti thaI jAya che. sukayanI nivRttithI vihAra karavAnA pariNAmanI paNa nivRtti thaI jAya che. AthI zAparISahanA vedananA samaye tyAM caryAne abhAva che paraMtu je sAta prakAranA karmone athavA ATha prakAranA karmone baMdhaka che tene mohanIyane udaya che. A kAraNe bAdara rAga vALA hovAthI enA vihAra pariNAma rUpa suNyabhAva saMbhavIta bane che. e samaye te zayyAparISahanA vedanA samayamAM caryAparISahane pariNAmarUpathI vedita kare che A kAraNe te vIsa parISahanuM vedana kare che A kathana samIcIna ja che. zaMkA-je saMyata anivRtti bAdara saMparAyavALA che tenA mohanIyathI saMbhavita ATha parISahanI saMbhAvanA kevI rIte banI zake? kemake darzanasakanuM upazama thavAthI e bAdara kaSAyavALA saMyatanA darzana mehanIyanA udayanA abhAvathI darzanaparISaha te thaze nahIM. A mATe tyAM AThanI jagyAe sAta parISaha ja saMbhavIta dekhAya che. chatAM AThanI saMbhAvanA kema kahevAI che? kadAca darzana mehanIyanA udayanA abhAvamAM paNa darzana mehanIyanI sattAnI apekSA darzanaparISaha paNa che. evuM kahevAmAM Ave te upazAmaka hovA chatAM sUkSama saMparAyavALAne paNa mohanIyanI sattAnA sadubhAvathI tenA udayathI thanAra sarva parISaha na mAnavA joIe. kAraNa ke, nyAya sarvatra samAna hoya che. uttarAdhyayana sUtra : 1 19ra Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara-A anivRtti bAdara saMparAyavALA saMyamadarzana saptakane upazama thavAnA upara ja napuMsakavedAdikanA upazama kALamAM thAya che. enA darzana mehanIyane udaya pradezanI apekSAthI mAnavAmAM Avela che te A prakAredarzana saptakanA aMtargata je mithyAtva, mizra, samyaktva mehanIya A darzanatraya che. emane adhikathI adhika bhAga jyAre upazAMta thaI jAya che tathA cheDA bhAga anupa zAMta rahe che tyAre napuMsakavedane A eja anupazAnta darzanatrayanA bhAganI sAthe sAthe upazAMta karavA mATe pravRtta thAya che. A mATe napuMsakavedanA upazamanA kALamAM A anivRtti bAdara saMpAyavALA saMyatanA darzana. mahanIyanA pradezanI apekSAthI udaya mAnavAmAM Avela che. AthI darzana mehanIyane emAM kevaLa sattA mAtra nathI, pradezadaya paNa che. AthI enA darzana mehanIya udayajanya darzanaparISaha che. ema mAnavuM joIe. AthI tyAM te ATha pariSahanuM vedana kare che. A parISaha be prakAranA che-eka dravyaparISaha bIje bhAvaparISaha. A leka saMbaMdhI je vadha baMdhana Adika paravazatAthI sahana karavAmAM Ave che te dravyaparISaha che. saMsAra baMdhanane naSTa karavA mATe bhavya saMyamI jane dvArA je kaI prakAranI vyAkuLatA vagara sahana karavAmAM Ave che te bhAvaparISaha che. A zAstramAM te bhAvaparISahone sahana karavAne upadeza che ane e nimitte A adhikAra che. chaghasthaparISahonA bheda- jJAnAvaraNIya Adi cAra ghAtIyA kamanuM nAma chadma che. A chaghamAM je rahe che tenuM nAma chadmastha che. evA saMyamajIva kaSAya sahIta che. ene pAMca sthAnethI udita parISaho ane upasargone kaSAyanA udayane nidhi Adi samajIne sahana karavA joIe zAMtibhAvathI avicalIta banIne teNe e samaye tenAthI gabharAvuM na joIe. parISaha AdinA sthAnamAM ja pite pitAne adhikathI adhika samaya sudhI rahevuM joIe. jethI tene sahana karavAnI samatA AtmAmAM AvatI rahe. pAMca sthAnamAM sarvaprathama sthAna udita karyAM che. mIthyAtva mohanIya Adi karma jenuM prabaLa rUpathI udayamAM AvI rahela che e jIva udita karyAM che. A prathama sthAnane laIne jyAre parISaha ane upasargone nipAta sAdhu saMyatanI upara hoya tyAre teNe e vicAra karavuM joIe ke A purUSa udita karyA che. tenuM mithyAtva mohanIyAdika karma prabaLa rUpathI udayamAM AvI rahela che AthI ja te unmatta je banI rahela che. madirAnA pAnathI jevI rIte manuSya zuddhi buddhi beI bese che evI rItanuM A banela che. A kAraNathI te mArA tarapha rUSTa banI rahela che, mArI hAMsI majAka kare che, hAtha pakaDIne mane kheMce che. durvacanethI mAre tiraskAra kare che, deraDA AdithI mane bAMdhe che, kArAgAramAM mane baMdha kare che, mArA zarIranA avayavane chede che, vadhasthAna upara mane laI jAya che, mAre che, ane tyAMthI bhagADe che, mArA upara upadrava uttarAdhyayana sUtra : 1 193 Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kare che, vastra, pAtra, kambala, pAdapicachana, derA sahita mukhavastrikA, rajoharaNa Adi mArI pAsethI khaseDe che, khaseDIne tene dUra pheMkI de che, athavA tene jhATake che, tene pheDe che, cerAve che, e Akroza Adi sarvane A sthaLe Akroza ane vadha parISaharUpa mAnavA joIe. je samaye upasarganI vivakSAmAM e Akroza Adika thAya te samaye ene manuSyakRta athavA keI dveSIkRta upasargamAM parigaNata karavuM joIe. e prakAre A prathama sthAna che. bIjA sthAnamAM-e vicAra karavo joIe ke, mithyAtva AdikanA vazavatI A parISaha ane upasargakArI purUSa keI devathI adhiSThita thaI rahela che. A kAraNathI mane Akaza vagerethI pIDA ApI rahela che. A bIjuM sthAna che. kevalI parISahoM ke bhedoM kA varNana trIjA sthAnamAM-e vicAra kare ke, A te bALa che, pApanA bhayathI rahita thavAnA kAraNe bhale e Akroza adi karatA rahe paraMtu mArUM kartavya te ene sahana karavAnuM ja che. jo huM tene sahana karatuM nathI. te sahiSNutAnA gaNathI vimukha thAuM chuM. je tenAthI huM gabharAI jAu chuM, te mane asatA Adi pApa karmano niyamataH baMdha thaze. A prakAre A cothuM sthAna paNa che. pAMcama sthAnamAM-saMyamIe e vicAra karavo joIe ke, A parISaha ane upasarga karanAra vyakti pApanA bhayathI rahita hovAnA kAraNe bALa che. tenI IcchA che ke, A AkAza Adi kare paNa tethI mAruM bagaDe che zuM? mane te ethI ulaTe phAyadAja che. kAraNake upasarga ane parISahane samatA pUrvaka sahana karanArane ekAntataH karmonI nirjarA thAya che. paraMtu dayAnI vAta e che ke upasarga parISahakArI purUSa te kevaLa pApaneja baMdha kare che. A pAMcamuM sthAna che. A prakAranAM e pUrvokata pAMca sthAnethI udita parISaha ane upasargone samapari. NAmathI yukata banIne sAdhue sahana karavAM joIe. enAthI gabharAvuM na joIe. kevalIparISahanA bheda- kevalI pAMca sthAnethI udita parISahene sahana kare. yAvat adhyAsita kare. prathama sthAnamAM te vicAra kare ke A purUSa patraka AdithI cittabhrama sthitimAM che. jenuM citta ThekANe nathI te kAraNe te mArA upara Akroza Adi karI rahela che. bIjA sthAnamAM te e vicAra kare ke, A purUSa harSanA AvezamAM kulAI gayela che, putrotpatti vagerenA kAraNathI te harSathI chakI gayela che. A kAraNe e mArA tarapha Akoza vagere ceSTAo kare che. uttarAdhyayana sUtra : 1 194 Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjA sthAnamAM evA vicAra kare ke, A parISahu ane upasarga karanAra vyakti yathAviSTa thaI rahela che. A kAraNe te mArA taraph Akroza vagere karI rahela che. ceAthA sthAnamAM evA vicAra kare che ke, mArAM A bhavanAM veDhanIya karma udayamAM Avela che, ane te kAraNane laI A purUSa mArA tarapha Akroza karI rahela che. pAMcamA sthAnamAM evA vicAra kare che ke, mane AvA parISahu ane upasargIne sArI rIte sahana karatAM joIne anya aneka chadmastha nigrantha zramaNa udita parISahA ane upasane sahana karaze. tenA sahana karavAmAM calAyamAna nahIM thAya ane sahana karatI vakhate dhaya dhAraNa karatA raheze. A prakAre e pAMce sthAnAthI parISahA ane upasani sahana kare. A sthAnAhUMgasUtramAM spaSTa lakhela che. (sthA. 5 901) 545aa aghyayana kA upasaMhAra aura dvitIyAdhyayana samApti 6 have adhyayananA arthanA upasaMhAra karatAM sUtrakAra kahe che. * ityAdi. CE' anvayA--haNa vIsaTTA-te vISAH A bAvIsa parISaha vAsavena hAcavena kAzyapamAtrAtpanna tIrtha"kara bhagavAna zrI mahAvIra svAmIe vaidyA-pravRttiAH kahela che. ne-cat jene jANIne mizrva-mikSuH kAI paNa bhikSu veLaph vainAvi parISahathI tur--tracit kAi sthAnamAM AkrAMta thavAthI na nimmegnAna vinveta sa yamathI bhikSu patita na thAya. 'kRtti zravImi ' A prakAre hai jakhu ! bhagavAne jevuM kahyuM che tevuM ja meM kahyuM che. mArIpeAtAnI buddhinI kalpanAthI kAMi paNa kahela nathI. bhAvA--adhyayananI samApti karatAM sUtrakAra kahe che ke, je sAdhu A parISaheAthI parAjIta nathI thatAM, te saMyamanI ThIka ThIka ArAdhanA kare che. A bAvIsa parISaha me kahyA nathI bhagavAna mahAvIra kahyA che AthI enu svarUpa jANIne tene sahana karavAmAM pratyeka saMcate sAvadhAna rahevu joIe, / A bIjuM parISahu nAmanuM adhyayana samApta thayuM... ||rA -nu uttarAdhyayana sUtra H 1 195 Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIyAghyayana prAraMbha aura aMga catuSTaya kA varNana aura usa viSaya meM daza draSTAMta adhyayana trIjuM parISahu nAmanu bIjuM adhyayana kahevAI gayu. have catura'giya nAmanu trIjuM adhyayana zarU thAya che. bIjA adhyayana pachI A trIjA adhyayanane prAraMbha karavAne sUtrakAranA e. uddeza che ke, khIjA adhyayanamAM parISahe sahuna karavA joIe " evuM kahela che, temAM evA prazna utpanna thAya che ke, A parISahene keTanuM avala khana laIne sahana karavA joI e, enA samAdhAna nimitte ja A trIjA adhyayananA prAraMbha che. AmAM e vAta atAvavAmAM Ave che ke, cAra parama-utkRSTa aMgAnI prApti mahA durlabha che. e cAra aMga ghaNA punyathI maLe che. evuM samajIne muni parISahAne sahana kare. e cAre aMga ahI avalaMbana AdhAra rUpa che. AthI e cAra aMgeAne ahIM' atAvavAmAM Avela che. H sattAra ' ityAdi. anvayA-- A sa'sAramAM cattAra varamALa-svAti paramAvAni mukti ApanAra e cAra aMga jaMtuLo-naMto: prANIne dusjIddALi-durjani mahA durlabha che. naraka nigeAdAkimAM anaMta janma karI lIdhA pachI jIvAne prApta thAya che. dhama prAptinuM pradhAna kAraNe A cAra aMga che. mAnusarmAnuSyatvam 1 manuSya janma, surU-zrutiH 2 dharmanuM zravaNu sahyA-zradghA 3 dharmAMmAM zraddhA-rUcI ca2 ane saMgammi vIyi-saMcane vIryam 4 AsavanA viramarUpa je sattara prakAranA saMyama che temAM vizeSarUpathI zaktinI anurUpa pravRtti A cAra vAtA jIva mATe prApta thavI mahA durlabha che. jevI rIte pavatAmAM meru pradhAna che, vRkSAmAM jema kalpavRkSa pradhAna che, dhAtumAM jema suvarNa pradhAna che, pIvAnA padArthomAM jema amRta pradhAna che, maNIomAM jema ciMtAmaNI pradhAna che, prAmANika puruSAmAM jema tIrthaMkara pradhAna che, gAyAmAM jema kAmadhenu pradhAna che, manuSyeAmAM jema cakrathI pradhAna che, ane devAmAM jema idra pradhAna che, AvI rIte A cAra aMga pradhAna che. A vAtane samajAvavA mATe sUtrakAre ma" evuM vizeSaNu Apela che. prazna--manuSyatva AdimAM paramAMgatA-pradhAnatA kai rIte hoi zake kemake, muktinI prAptimAM nija rA ja sAkSAt kAraNa hoya che. AthI nijAnI pradhAnatA che. uttara--kadAca muktinI prAptimAM sAkSAtkAraNa nirjarA che. paraMtu nirA nirAzraya te rahe nahIM. AthI mAnuSatvAdi cAra aMga vagara nirjarA khanI rAkatI nathI. AthI A vAta svataH siddha thAya che ke, nija rAnI apekSA e A uttarAdhyayana sUtra H 1 196 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cAra aMga sarva prathama upAdeya thavAnA kAraNe mukhya che. A kAraNe tenAmAM utkRSTatA Ave che. A cAramAMthI je eka paNa aMgane abhAva rahe te mukitane lAbha jIvane thaI zakato nathI. A vAta "ttAri" e vizeSaNathI nakkI karavAmAM Avela che. prazna-dharmanA zravaNathI ja jIvane dharmamAM zraddhA thAya che e ekAtika niyama nathI. kemake, ghaNuM evA jIva jovAmAM Ave che ke, je dharmanuM zravaNa karatA nathI chatAM paNa enI dharmamAM atUTa zraddhA rahe che. uttara-prazna ThIka che. paraMtu ene uttara e che ke,-je jIva evA che ke je dharmanuM zravaNa karyA vagara paNa dharmamAM zraddhAvALA che, emaNe AgalA bhavamAM dharma zravaNa kareluM hoya che AthI ja A bhavamAM dharmamAM je zraddhA che te parabhavane vize sAMbhaLelA dharma zravaNane pratApa che. mATI vagara jema ghaDe banI zakatuM nathI, taMtue vagara jema vastra banI zakatuM nathI, lAkaDA vagara jema zakaTanuM nirmANa thaI zakatuM nathI, eja rIte A mAnuSatva Adi cAra aMgenI prApti thayA vinA mukitanI prApti jIvane thaI zaktI nathI. mAnuSaa TurramaM manuSyapaNAnI prApti mahAdurlabha che, A viSayamAM daza daSTAMta kahevAmAM Ave che. jema-collaka 1, pAzaka 2, dhAnya 3, ghata 4, ratna 5, svapna 6, cakra 7, kUrma 8, yuga 9 paramANu 10. cAlaka nAma bhajananuM che ethI upalakSita thavAthI caulakanuM paNa daSTAMta kahevAmAM Avela che. A prathama collaka daSTAMta A prakAranuM che kAMpilya nagaramAM brahmanAmane rAjA hatA. tenI strInuM nAma culanI ane putranuM nAma brahmadatta hatuM. rAjA brahmanI kALaprApti pachI, brahmadattanI bALa avasthA joIne "rAjyamAM avyavasthA na phelAI jAya" A daSTIthI rAjA brahma nA mitra diIpRSTa nAmanA rAjAe tenA rAjyane saMbhALI lIdhuM. cheDe samaya vitI gayA bAda te dirghapRSTa culanInA mehamAM phasAI gayo. culanI ane dirghapRSTanI A duritranI vAta brahmadattanA kAna sudhI pahoMcI gaI brahmadane e baMnene zikSA devAnA abhiprAyathI ATAmAMthI (loTamAMthI) eka mithunamAM parAyaNa kAka ane haMsalInuM joDuM nirmANa karI tene zulyamAM parovIne te banene batAvyuM. tathA pheNa vagarane sApa ane padmanAgaNanuM paNa eka joDuM ATAmAMthI loTamAMthI banAvI taiyAra karyuM. ane tenI sAme kahevA lAgyo, re duSTa ! durAcAri bonasa (pheNa rahita sapa)! tane lAja nathI AvatI ke tuM, pAnAgaNanI sAthe ramI rahyo che. are adhama! tuM have pitAnA karelA karmanuM phaLa bhogava. A prakAre kahIne e baMne ne teNe bhaDabhaDatI agnimAM nAkhI dIdhA. A prakAre duSkarmanI nivRtti mATe brahmadattadvArA pradarzita daMDane joIne rANuM ane didhapRSTa pitAnA anartha vidhAyaka duSkarmathI pAchA na pharyA. eka divasanI vAta che ke, A bannee ekAMtamAM uttarAdhyayana sUtra : 1 197 Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ evA prakAranI gupta mAtrA karI ke, brahmadattanA vivAha karI devA. ane e pramANe brahmadattanA vivAha karI devAmAM AvyeA. A pachI brahmadattane kapaTathI mAravA mATe eka lAkhAgRha ( jogaNInA mahela ) banAvI taiyAra karyo rAjA brahyanA maMtrIne temanI A kapaTa racanA jANavAmAM AvI gai, maMtrInuM nAma dhatu hatu. teNe nadInA kAMThAthI laine e lAkhAgRhanI aMdara sudhInuM eka bhAMyarU taiyAra karAvyuM. jyAre bheyarU taiyAra thaI gayuM tyAre nadInA kAMThA upara / jyAM bhaiyAramAMthI bahAra nIkaLavAnA rastA rAkhyA hatA te sthaLe e gheADA taiyAra rakhAvyA. ane peAtAnA putra ke jenuM nAma varadhanu hatu. tene lAkhAgRhanI samasta vAtathI jANakAra karI temAMthI nikaLavA mATe je bheyarU manAvavAmAM Avela hatu tenI saghaLI mAhitI ApI nIkaLavA mATenA daravAjo tene khatAvI dIdhA. eka divasanI vAta che ke, kumAra brahmadatta tenI mAtAnA kahevAthI te lAkhAgRha mahelamAM suvA mATe gayA. matrInA putra varadhanuM paNa tenI sAthe te mahelamAM gayA ane tenI sAthe e mahelamAM te paNa eka Asana upara sutA jyAre aradhI rAtanA prAraMbha thai cukayA tyAre duSkamiNI evI kumAranI mAtA culanIe te lAkhAgRhamAM Aga lagADI. mahela saLagavA lAgyA, brahmadatta ekadama uThayA. varadhanue e vakhate tenI pAse AvIne kahyu, nAtha! mahela saLagI rahyo che. ApaNe ahIMthI turata ja nIkaLI javu joie. vadhatunAM vacana sAMbhaLIne brahmadatte kahyuM ke mAga kayAM che? batAveA. brahmadattanuM vacana sAMbhaLIne varadhanue kahyuM, nAtha! A rahyo bahAra nIkaLavAnA rastA. ahIM je pattharanu' DhAMkaNu lagADelu che tene Apa pagathI dUra kare ane pachI bhoMyarAmAM utarI bahAra nIkaLI jAo. brahmadatta e pramANe karyuM. bheAMyarAnA mukhadvAranA pattharane dUra karI kumAra brahmadatta ane varadhanu ane bheAyarAnA raste mahAra nIkaLI gayA ane khahAranA dvAra pAse taiyAra rAkhavAmAM AvelA gheADA upara esI anne jaNA dUra dezamAM cAlyA gayA. ghaNA vegathI lAMkhI majala kApavAthI temanA gheADA thAkI gayA ane ethI e gheADAonu' peTa phulI jatAM banne gheADA marI gayA. varadhanu ane brahmadatta ane pagapALA jaMgalamAM pharavA lAgyA. A rIte karavAthI dIrgha pRSTa rAjA taraphathI bhaya AvI paDaze tevI dahezatathI banne jaNAe judA judA cAlavAnuM rAkhyuM. brahmadatta cAlatAM cAlatAM keAI eka vRkSanI nIce jaI pahoMccA ane tyAM rAkAI gayA. A samaye sAmudrikazAstrajJAnanA jANakAra eka brAhmaNa ke je e rastethI jai rahyo hatA teNe mAga mAM brahmadattanAM caraNanAM dhULamAM paDelAM pagalAnAM cinhAne joine khUba prasannatA anubhavI ane caraNa cinhAne lakSamAM rAkhatA rAkhate te je sthaLe kumAra brahmadatta hatA tyAM AvI paheAMccA.brahmadattanI nina avasthA joine brAhmaNanI AMkhamAM AMsu AvI gayAM. brAhmaNane rAtAM joI brahmadatte kahyuM, he brAhmaNa zA mATe raTA che ? sAmudrika zAstranA jANakAra ta brAhmaNe kahyu ke, meM Aja sudhI uttarAdhyayana sUtra H 1 198 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmudrika zAstranuM je adhyayana karyuM che te Aje bIlakula nakAmu... mAluma paDyu che. A mATe huM rAi rahyo chuM. ApanA caraNeAmAM je cinha jovAmAM Ave che tenAthI evI vAta siddha thAya che ke, Apa cakravatI banavA joI e. paraM tu ApanI tA e dazA che ke, A samaye ApanI pAse khAvAne anna pazu nathI. ApanA A veza draridrIonA jevA che. ApanI avasthA nina che. evuM mAluma paDe che ke, ApanAmAM nirdhanatAe avatAra lIdheA che, brAhmaNanI vAta sAMbhaLI brahmadatte kahyuM. A tamArU' sAmudrika zAstra mithyA nathI, du:khI na anA, huM vAstavamAM cakravatI ja chu jyAre mane rAjyanI prApti thAya e samaye tame mArI pAse Avo. samayanA vahevA sAthe brahmadattane cakravati pada prApta thayuM. rAjyamAM 12 varSa sudhI tenA rAjyAbhiSekanA utsava ThAmaThAma manAvA lAgyA. e brAhmaNe jyAre A prasaMganA zubha samAcara jANyA tA te paNa tyAM AvI pahoMcyA, paNa te brahmadattane maLI zakA nahI. brahmadatta cakravatI sAthe tenA meLApa kaI rIte thAya A vAta teNe tyAMnA koI zeThane pUchI teA teNe meLApa mATenA rastA khatAvyA. utsavanA samaye cakravatI hAthI upara besI AvI rahyA hatA. bhIDa khUba hatI, brAhmaNe meLApanA mAtra vicAryo, A anusAra te eka vAMsa upara laTakAvela joDAnI mALA sAthe te leAkeAnI bhIDamAM hAthamAM vAMsaDA uMcA rAkhIne ubhuM rahyo. cakravartI peAtAnA rAjyanI aizvaryanI zAbhAne cAre tarapha dRSTI pheravI joI rahela hatA, temaNe A dRSya joyuM ane jotAM ja ekakrama AMkhAmAM krodhanI lAlImA chavAI gaI. nAkarA dvArA e brAhmaNane khelAvI pUchyuM. are ! A suMdara avasara upara tuM AvuM kAma kema karI rahyo che? mAluma paDe che ke tArU mAta AvyuM che. cakravatI nI vAta sAMbhaLI brAhmaNe kahyuM, A kAma meM mArA mAtanA khelAvavAthI nathI karyu, paraMtu jIvavA mATe karela che. A pachI cakravatI vaAtthApananA kAraNathI yathArtha rUpathI paricita banatAM khUbaja prasanna thayA ane temaNe brAhmaNane eja vakhate peAtAnA hAthI upara besADI laI ne pUchyuM', kaheA vipradeva tame zuM cAhe che ? javAkhamAM te brAhmaNe kahyuM, mahArAja ! huM zuM cAhuM chuM te vAta mArI strIne pUchyA pachI Apane kahIza. cakravatInI AjJA lai te peAtAne ghera gayA. ghera paheAMcI teNe peAtAnI strIne saghaLe vRttAMta kahI saMbhaLAvyo. strIe saghaLI mInA sAMbhaLIne vicAra karyuM ke, mArA pati dhanavAna banI jaze te e mane avazya cheADI deze. kemake, dhananA AvavAthI traNa cIjo bhulAi jAya che. eka tA junAM ghara, bIjI strI, trIjI junAmitra A mATe ene ema mAgavAnuM' kahevAmAM Ave ke, amane pratidina eka eka gherathI khIranuM bhAjana maLatuM rahe evI vyavasthA karavAmAM Ave. A prakAranA vicAra karI brAhmaNIe peAtAnA patine e vAta kahI ane kahyuM ke, tame rAjA pAse jaine e pramANe mAgeA. ApaNe khIjI vastunI zuM jarUra che ? brAhmaNe strInI salAha mAnIne rAjA pAse jai tenI strInA kIdhA pramANe ja mAgyuM. uttarAdhyayana sUtra H 1 199 Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cakravatI e brAhmaNane kahyu ke tame A zuM mAgyuM? gAma, nagara athavA te dhana dAlata je joi e te mAgIyeA. brAhmaNe kahyuM ke, mahArAja ! mane evI kai cIjanI jarUrIAta nathI. amArI je icchA che te ApanI samakSa raju karI che. cakravatI e brAhmaNanI vAtanA svIkAra karI ane peAtAnAja mahelamAM tene mATe svAdiSTa evI khIra taiyAra karAvI. brAhmaNe khUba ja Ana MdathI te khAdhI. krame krame te mAMpilya nagaramAM badhAne tyAM eka eka divasa khIranA bhAjana mATe javA lAgyA. paraMtu tyAM eTalAM badhAM gharA hatAM ke enA jIvana sudhI jamatAM jamatAM gharanA vArA samApta thaI zake tema na hatuM. temAMvaLI cakravatI te cha khaMDa dharatInA adhipatI hoya che. AthI tenA jamavAnA nakhara cha khaDAmAM nakkI karI Apela hatA paNa jyAre ekalA kAMpiTya nagaranAM ja ghare te purAM karI zake tema na hatuM tyAM bharatakSetranA vistAranAM gharAnA vArA te kayAMthI ja Ave? AthI te khUba ja ciMtA karavA lAgyA. te vicAravA lAgyA ke, kacAre samasta gharAnA vArA purA thAya ane kayAre mane cakravartInA mahAlayamAM pharIthI uttama evI khIra khAvAnA prasaga maLe? A rIte na te| samasta cha khaMDanA gharAnA tenA vArA purA thAya ane na cakravartIne tyAM pharIthI khIra khAvA javAnA prasaMga maLe. A rIte te brAhmaNane pharIthI cakravatIne tyAM khIra khAvAnA prasaMga prApta na thayeA. tevI ja rIte A manuSya janma paNa ghaNA durlabha che. A prathama dRSTAMta che enA upara A sagraha zyaka che. bhuktaM svAdurasaM dvijena bhavane zrIbrahmadattasya yat / kSetre'smin bharate'khile pratigRhe bhuktvA punastadgRhe // jAtaM tasya yathA mano'bhilaSitaM tadbhojanaM durlabhaM / saMsAre bhramataH punarnarabhavo jantostathA durlabhaH // 1 // A zlAkamAM A kathAnA sAra batAvavAmAM Avela che. arthAt je rIte brahmadattacakravatInA ghare ekavAra uttama khIranuM bhAjana karIne te brAhmaNane cakravartine tyAM khIranu bheAjana pharIthI karavAnI IcchA jAgI paraMtu tenI e IcchA pUrNa thaI zakI nahI. kemake, enA sAmrAjyabharanAM gharAnA vArA te pUrNa na karI le tyAM sudhI tene pharI cakravatI ne tyAM khIra khAvA mATe javAnA vArA prApta thatA na hatA. e prakAre A saMsAramAM bhramaNa karavAvALA A jIvane punaH manuSya avatAra maLavA mahA durlabha che. A prathama caullaka dRSTAMta matAvela che. have mIjI pAzakaSTAMta kahevAmAM Ave che-- jugAra khelavAmAM jenA upayAga karavAmAM Ave che tene pAsA kahe che. tenuM nAma pAzaka che. tenuM dRSTAMta A prakAranuM che.-- golDa dezamAM caNuka nAmanA gAmamAM ghaNA ja zIla vrata guNu sapanna ane vrata prANAtipAtAdi viramaNa pratyAkhyAna pASadha upavAsa vagerethI zrAvaka dharmanuM pAlana karavAvALA caNuka nAmanA eka brAhmaNa rahetA hatA. e banne vakhata meADhA upara dArA sAthenI mukhavastrikA rAkhIne sAmAyika ane pratikramaNa karatA hatA. eka divasanI vAta che ke, tene ghera suvrata nAmanA eka munirAja bhikSA uttarAdhyayana sUtra H 1 200 Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe AvyA. te vakhate e brAhmaNane ghera janma vakhate dAMta sahita eka putra janmyA hatA, caNuka e bALakane muni pAse lai AvyA ane kahyu', bhadaMta! A bALaka dAMta sAthe utpanna thayA che. enuM zuM phaLa hAvu joIe ? sAMbhaLI munirAje kahyuM ke, dAMta sahIta utpanna thayela A khALakanu phaLa e che ke, te rAjA thaze. caNake muninu' vacana sAMbhaLIne manamAM vicAra karyAM ke, jo A bALaka rAjA thaze te durgAMti bhAgavanAra banaze. AthI teNe te khALakanA dAMta ghasI nAkhyA. vakhata jatAM te suvrata muni eka divasa caNakane tyAM pharIthI padhAryAM. munirAjane AvelA joIne caNake temane kahyuM he bhadata! meM A dAMtAne ghasI nAkhyA che. caNukanI vAta sAMbhaLIne munirAje kahyuM, dAMtAnA ghasI nAkhavAthI jo ke te rAjA bhale na manI zake teA paNa te rAjA jevA thaze. arthAta rAjAnA sava adhikAra saMpanna evA sarvAdhikArI pradhAna banaze. caNake e khALakanuM nAma cAlukya rAkhyuM. cANakye cauda vidyAnA abhyAsa karyAM. A pachI te vidyAthI saMpanna banI gayA ane caiAgya vacce pahoMcyA tyAre tenA pitAe tenA vivAha karI dIdhA. khALakanA cANakyanA zvasurapakSa dhanasauMpanna hatA. kAI eka samaya cANukyanA zvasurapakSamAM lagna prasaMga hatA. cANakyanI patnie jyAre A hakIkata jANI tyAre te lagna prasaMgamAM sAmela thavA mATe patine tyAMthI nIkaLI peAtAnA pitAnA ghera AvI, je samaya te peAtAnA patine tyAMthI nIkaLelI tyAre teNe peAtAnA pati cANakyane paNu lagna prasaMgamAM AvavAnu kaheluM. jenA pratyuttaramAM cANakaye jaNAveluM ke, huM nidhana chuM e dhanavAna che. tyAM kheAlAvyA vagara javAthI mArA cAgya Adara na paNa thAya ane mArI nina avasthA e paNa eka kAraNa che ke jene laI mane lagnanuM AmaMtraNa paNa ApavAmAM Avela nathI. cANakyanu'A vacana sAMbhaLI tenI patnie evI prArthanA karI ke, tame AvI vAtanA vicAra na karatAM lagnamAM jarUrathI Ave. patninA AvA Agrahane vaza banI pAcha LathI cANuSya lagna prasaMgamAM sAmela thavA tyAM gayA. eNe sAsarAne tyAM paheAMcatAM pahelAM gAmanI bhAgeALe koi eka vRkSa nIce rAkAine sAsarAne peAtAnA AvavAnA khakhara mAkalyA. sAsu sasarAe tenA AvavAnA samAcAra jANI tene kahevarAvyu ke, tame AvyA te ThIka karyuM. paraMtu tame divasanA bhAgamAM ahiM Avaze nahIM'. rAtanA vakhate ane te paNa makAnanA pAchalA bhAgamAM thaI ne Avajo. cANakye ema ja kyuM". te rAtanA vakhate sAsarAne ghera paheAMcyA. sAsu sasarAe tene makAnanA bheAMyataLIye besADIne bheAjana karAvyuM. jyAre bAkInA mahemAnAne eka sAthe samAzahamAM uparanA mALe leAjana karAvyuM. cANakayane ApavAmAM Avela leAjana paNa sAva nirasa ane zuSka hatuM. jyAre bIjA mahemAnane svAdiSTa miSTa uttarAdhyayana sUtra H 1 201 Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jana jamADayuM. cANakya A prakAranI pitAnA pratyenI vartaNuMka joIne pitAnI patnine laIne potAne ghera pAchA pharyA. ghera AvIne teNe manamAM e vicAra karyo ke, sAsusasarAe mArUM je apamAna karyuM tenuM kAraNa mArI nirdhanatA ja che. AthI dhana kamAvavA mATe prayatna kara joIe. A pramANe vicAra karyA pachI te dhana kamAvA mATe pATalIputra nagaramAM naMda rAjAnI pAse yogIne veza dhAraNa karI pahoMcI gayA. divasanA pahelA praharamAM cANakya rAjakacerImAM praveza karyo. e vakhate rAjakacerInI dAsI kacerIne sAphasupha karI rahI hatI. teNe cANakyane joyA. cANaye tyAM eka siMhAsana upara pitAnuM tuMbIpAtra ane Asana rAkhI dIdhuM. naMda rAjAnA nokaroe A Ine cANune dhakkA mArIne tathA tene tiraskAra karIne bahAra kADhI mukyA.. cANakaye A apamAnathI krodhita thaIne tyAMja pratijJA karI ke, have huM A naMdarAjAnA rAjyane samULageja vinAza karI nAkhIza. A pramANe nirNaya karIne te cANakya naMdarAjAnA rAjyanI aMdara AvelA mayUra nAmanA eka nAnakaDA gAmamAM cAlyA gayA. tyAM merane pALavAvALe mayUrapAlaka nAmane eka purUSa rahetuM hatuM. tenI strI garbhavatI hatI. tene caMdra pivAnI IcchA utpanna thaI hatI. te IcchA paripUrNa na thaI zakavAnA kAraNe te zarIre atyaMta dubaLI thaI gaI tathA ciMtAtura rahetI hatI. cANakya paNa Ama tema pharatAM pharatAM mayUrapAlakane ghera AvI pahoMcyA. mayUrapAlakanI strIne tenI IcchA paripUrNa na thaI zakavAnA kAraNe zarIre dubaLI temaja ciMtAtura dekhIne te kahevA lAgyA, mayUrapAlaka tArI patnine caMdra pIvAnI je IcchA thaI che te huM paripUrNa karI zakuM tema chuM paNa tuM mArI eka zaratane kabula kare te ja. zata e che ke, jyAre tArI patnine avataranAra bALaka ATha varSane thAya tyAre te bALaka mane seMpI devuM paDaze. huM tene mAre ziSya banAvIza. mayUrapAlike cANakyanI zatAne svIkAra karyo. cANakaye have caMdra pIvAnI mayUrapAlakanI patninI IcchAne paripUrNa karavAnA prayatnanI zarUAta karI dIdhI. AmAM teNe eka chidravALo maMDapa taiyAra karAvyuM tenA urvabhAgamAM gupta rIte eka purUSane te chidra pAse besADaze. jyAM chidra hatuM tyAM barAbara tenI nIce sAkarathI mizrIta karela dUdhathI bharele eka thALa rAkhyo. madhyarAtrIe A chidra dvArA te thALamAM caMdranuM jyAre pratibiMba paDayuM tyAre cANakaye mayUrapAlakanI strIne tyAM bolAvI. ane thALImAM dekhAtA caMdrane batAvI kahyuM ke, le A rahyo caMdra! pI jAo. teNIe te vakhate caMdranA pratibiMbavALa thALane uThAvIne temAMnuM dUdha pIvAnI zarUAta karI. jema jema te dUdha pItI gaI tema tema te chidranI pAse beThelo temaja te maMDapanI upara chupAI rahela te vyaktie te chidrane dhIre dhIre baMdha karavA mAMDayuM. jyAre teNIe badhuM dUdha pI lIdhuM tyAre teNe paNa chidrane purepurUM baMdha karI dIdhuM. uttarAdhyayana sUtra : 1 202 Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pramANe cANakya teNInI caMdra pIvAnI IcchAne paripUrNa karavAmAM saphaLatA meLavI pitAnI IcchAnI paripUrNatAthI mayUrapAlakanI patni khUba prasannatAmAM rahevA lAgI. A pachI cANaye rasAyaNIka kriyAo dvArA dhana meLavavAnI zarUAta karI dIdhI. A tarapha jyAre purA nava mahinA vItI gayA tyAre pitAnI IcchAnI pUrtithI prasanna thayelI te mayUrapAlakanI patnie putrane janma Ape. pitAe tenuM nAma caMdragupta rAkhyuM. samaya jatAM jyAre caMdragupta bALakanI sAthe ramavAne lAyaka thayA tyAre teNe bALakanI sAthe khelatI vakhate rAjanItinuM zikSaNa ApavA mAMDayuM. yathA samaye jyAre caMdragupta ATha varSane thaye tyAre cANakya mayUrapAlakane ghera AvI pahoMcyA. cANakya caMdraguptane tenA janma kALanuM vRttAMta kahyuM caMdragupta pitAnA janmakALanuM vRttAMta jANyuM tyAre teNe cANakyane kahyuM, he mahAtmA! Apa mane ApanI sAthe laI jAo, cANakya kahyuM ke tArA pitA tane mArI sAthe mokalavAmAM aDacaNa ubhI karaze caMdragupta kAM aDacaNa zA mATe karaze? pitAe te pahelethI ja mane Apane suprata karela che. caMdraguptanI vAta sAMbhaLIne cANakaye caMdraguptane pitAnI sAthe laI lIdhe ane kahyuM, cAle! huM tamane rAjyanI prApti karAvIza. caMdraguptane laI cANakya vanamAM gayA. rasAyaNa prayogathI tyAM teNe khUba dravya ekaThuM karyuM ane enI sahAyathI senA ekaThI karavAno AraMbha karI dIdhe. senAne laIne pATalIputra pahoMcI naMdarAjA upara AkramaNa karyuM. yuddhamAM rAjAnaMde cANakyane parAjya karIne bhagADI mUkyA. cANakya hArI javAthI caMdraguptane sAthe laI tyAMthI cAlI nIkaLyA ane kaI chupA sthaLe jaI rahevA lAgyA. rAjA na de cANakyane pakaDavA mATe tenI pAchaLa eka ghaDesvArane mokalyo. gheDesvAra pitAne pIcho pakaDI rahyo che. jANIne cANakya vicAra karavA lAgyA ke te mane pakaDavA mATe tadana najIka AvI gayela che. A bALaka caMdragupta mArI sAthe deDI zakaze nahIM. mATe ene kAMIka upAya karavo joIe. sAmA taLAva upara dhabI kapaDAM dhoI rahyo che, temane koI paNa bahAne tyAMthI bhagADI de ane pite te kAma karavA lAgI jAya ke jethI rakSA thAya A vicAra karIne cANakya te dekhInI pAse jaIne kahevA lAgyA, ke he bebI ! tuM te nathI ke rAjAne sainika tane mAravA mATe AvI rahyo che! bebI cANakayanI A vAta sAMbhaLIne tyAMthI ekadama bhAgavA lAgyA. cANakya pitAnI nItine maLelI saphaLatA joIne te bInAM je kapaDAM tyAM devA mATe paDayAM hatAM tene devA lAgyA. caMdragupta paNa kinArA upara pANImAM jaIne chupAI gayo. eTalAmAM pele ghoDesvAra rAjapurUSa je temanI pAchaLa paDayA hatA te tyAM AvI pahoMce. teNe AvIne pUchayuM, are debI ! cANakya kaI bAjue ga? dhobI vezadhArI cANakya kahyuM ke, te hamaNAM ja pANImAM utarI gayo che. tenI uttarAdhyayana sUtra : 1 203 Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A vAta sAMbhaLIne te potAnA ghoDA uparathI nIce utaryo ane kahevA lAge, mArA A ghaDAne ane taravArane tame sAcave tyAM sudhImAM huM hamaNAM ja tene pANImAMthI pakaDI lAvuM chuM. gheDa ane taravAra hAtha karIne cANakaye taravArathI pelA svArane mArI nAkhyo. ene mArIne cANakya caMdraguptane sAthe laI kaI bIjA sthaLe cAlyA gayA. eka samayanI vAta che ke jyAre cANakya tyAM sthira thaI bhikSA levA mATe kAI bIjA gAme eka gRhasthane tyAM gayA. tyAM te bhikSA mATe pahoMcyA. eja vakhate eka vRddhA thALImAM garamA garama khIra pIrasI bALakane khavarAvavAnI taiyArI karI rahela hatI. bALake khIra khAvAnI utAvaLamAM te garama khIrathI bharelI thALInI vacce vacce hAtha nAkhyo. garama khIranA sparzathI bALakane hAtha dAjyo ane revA lAgyuM. A joI vRddhAe te bALakane kahyuM, ke are mUDha! cANakayanA je tuM kema thatuM jAya che? vRddhAnAM A vacana sAMbhaLI cANakya te vRddhAne pUchyuM ke he mAtA! cANakaye evuM kahyuM anucita kAma karyuM che? vRddhAe kahyuM ke, bhejana ane rAjya grahaNamAM prathama eka cheDethI hAtha nAkhavo joIe. vRddhAnuM A vacana sAMbhaLI tene namana karIne cANakya tyAMthI cAlatA thayA. A pachI cANakya himagiri jaI tyAMnA rAjA parvatanI mulAkAta lIdhI ane tene kahyuM ke, pATalIputranA rAjA naMdanI sAme ame yuddha karavA IcchIye chIe. e yuddhamAM tame je amane sAtha Apaze te te jItelA rAjyane aradho bhAga tamane ApavAmAM Avaze. cANakyanI A vAta sAMbhaLI parvata rAjAe cuMddhamAM sahAyatA devAnuM kabUla karyuM. caMdraguptane laIne cANakya ane parvata banee pATalIputra upara AkramaNa karyuM. sAmasAmI laDAI thaI jemAM rAjA naMda hArI gayA, tenA rAjyane kabaje caMdragukhe saMbhALI lIdho. A samaye naMde dharma dvArathI nikaLavA mATe prArthanA karI. caMdragupta tenI prArthanAne svIkAra karIne kahyuM ke, eka rathamAM jeTaluM dravya samAI zake teTaluM laI Apa ApanA strI putrAdikane laI ahIMthI cAlyA jAva. naMde caMdraguptanI AjJAnusAra karyuM. je samaye rAjA naMda pitAnA parivAra sahita rAjya choDIne javA lAgyA. te samaye rathamAM beThela naMdanI putrI sucandrAe caMdraguptanI sAme bhAre anurAgathI draSTi pheMkI. caMdragupta tarapha anurAgathI joI rahela pitAnI putrIne uddezIne naMde kahyuM ke, he putri! je tArI IcchA hoya te tuM khuzIthI caMdraguptane varI le. pitAnI A vAta sAMbhaLI sucaMdrA te rathamAMthI utarI caMdraguptanA ratha upara caDhI gaI. jevI te caMdraguptanA ratha upara jaIne beThI tevA ja caMdraguptanA rathanA paIDAMnA nava ArA tUTI gayA. caMdragupta pitAnA rathanAM paiDAMne A banAva jotAM tenA manamAM amaMgaLanI zaMkA jAgI ane ethI naMdanI putrIne ratha upara caDhavAnI nA pADI. cANakaye A joI caMdraguptane samajAvyuM ke, tame jene amaMgaLa mAne che te ame uttarAdhyayana sUtra : 1 204 Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaLarUpa nathI paraMtu bhAre maMgaLarUpa che. cakanA je nava ArA tUTI gayA che enAthI e sUcita thAya che ke, tamArI navI peDhI sudhI A rAjya acala ane sthira raheze. pachI cANakya, rAjA parvata ane caMdragupta badhA rAjabhavanamAM gayA. naMda rAjAnA e rAjyanA cANakya be bhAgalA pADyA. eka bhAga rAjA parvatane ane eka caMdraguptane suprata karavAmAM Avye. naMdanA rajabhavanamAM eka viSakanyA ucheravAmAM AvI hatI. parvata ene joI enA upara mohIta banI gayo. teNe e kanyAnA zarIrane sparza karyo ke turata ja tenA samasta zarIramAM viSa prasarI gaya. parvatanA zarIramAM prasarI gayelA viSane dUra karavA caMdragupta tatpara banyA eja vakhate cANaye tene tema karatAM aTakAvyo. AthI teNe tema karavuM mAMDI vAnuM. viSanA bhAre prakopathI parvatanuM mRtyu thayuM. parvatanA mRtyune kAraNe rAjA naMdanuM samagra rAjya caMdraguptanA eka chatra nIce AvI gayuM. rAjyanuM parivartana thavAthI rAjyanuM zAsana badalAtAM keTalAka lekee cerI Adi upadravane prAraMbha karI dIdhuM. cANakaye cerI Adi upadrava karanArAo sAme sakhta hAthe kAma levAne temaja damanane keraDe vIMjhavAne vicAra karyo, paraMtu tema karavuM atyAranA saMjogomAM tene ucita na lAgyuM. eka divasa Aja bAba tane vicAra karatAM karatAM cANakya nagaranI bahAra jatA hatA, tyAM rastAmAM eka sthaLe eka nabadAma nAmanA kavinda (vaNakara)ne je. je potAnA putrane karaDanArA maMkoDAnuM dara zedhI rahyo hato. tene cANakaye pUchyuM, kuvinda zuM zedhI rahyo che? ghaNA ja krodhanA AvezathI ahIM tahIM pharI rahelA kuvije kahyuM, mArA putrane eka maMkoDAe karaDI khAdhela che, huM tenA gharane getI rahyo chuM. A prakAranI kuvindanI vAta sAMbhaLI cANakya vicAryuM ke, A mANasa badale levAmAM megya che. Ama vicArI tene samajAvI pachIthI cANaye tene nagaranA keTavALAnI jagAe nImyA. eka samayanI vAta che-rAjyanA khajAnAne bharapura banAvavA cANaye keI devanI ArAdhanA karI. cANakyanI ArAdhanAthI prasanna thaI deve cANakyane vijaya apAvanAra evA cAra pAsA tene ApyA. A pachI cANakaye varadAna nanA rUpamAM maLelA e pAsAne prayAga karavAnuM vicArI eka thALamAM suvarNa mudrAo bharI ghatakriDAmAM nipuNa evA eka purUSane pAsA sAthe te thALa ApI nagarImAM jugAra ramavA mekalya. sonAmaherathI bharela thALa tathA pAsA laI te purUSa nagaramAM ghoSaNA karate pharavA lAge. ke je kaI mane dAvamAM harAve te senAmahorathI bharela A thALa ApI dauM ane sAmo mANasa hAre to teNe mane phakta eka ja senAmahora ApavI. enI AvI gheSaNa sAMbhaLIne aneka mANaso jugAra ramavA AvavA lAgyA. jugAra ramavAne prAraMbha thaI cukaye. teNe ramavA AvanAra darekane jItI lIdhA paNa tene kaI parAjIta karI zakayuM nahIM. sArAMza-devanA ApelA prasAdarUpa pAsAnA prabhAvathI jevI rIte e uttarAdhyayana sUtra : 1 205 Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ purUSane parAjIta banAva mahAdurlabha hatuM evI ja rIte A saMsAramAM A manuSya janma mahAdurlabha che. saMgraha pleka devArAdhanalabdhapAzakavarAn, sthAlaM ca ratna tam, cANakyena vitIrya ko'pi puruSaH svIye pure preSitaH / sarveSAM sa ca tatpurAdhivasatAM jAto yathA durjayaH, saMsAre bhramataH punarnarabhavo jantostathA durlabhaH // 2 // A bIjuM pAzakadaSTAMta thayuM che 2 trIjuM dhAnyadaSTAMta A prakAranuM che. aneka grAma, nagara, jaMgala vagere dareka sthaLe 32 hajAra dezavALA A bharatakSetramAM varasAda varasatAM khetInA kAmamAM racyA pacyA rahenAra kheDUte cekhA, ghauM, caNA, maga, aDada, tala, ceLA, maTha, kaLathI, bAjarI, juvAra vagere samasta dhAnyanAM vAvetara karavAnA kAmamAM lAgI jAya che. vavAyela te samagra dhAnya tenA egya samaye upadravarahIta pAkIne taiyAra thaI jAya tyAre keI deva e samasta dhAnyarAzInI uDAvANI arthAta tula sApha karIne eka khUba adhika uMce mAne ke AkAzane paNa sparza karI jAya evaDe mATe eka Dhagale karI de, pachI temAM eka prasthapramANa sarasava meLavIne kaI vRddhA ke jene ochuM dekhAtuM hoya, tathA zarIra paNa jenuM kaMpatuM hoya tene kahe ke, tuM A DhagalA mAMthI e pramANaprastha sarasavane khoLI khoLIne alaga pADI Apate jema e DhagalAmAMthI e prasthapramANa sarasavane ekeka kazuM karIne judA pADavA ghaNuM muzkela che chatAM paNa te zakya bane te paNa manuSyabhava pure thatAM pharIthI manuSya bhava pAma AtmAne ghaNe ja durlabha che. saMgraha zleka-devaDa vora purA samasta maratatrasya dhAnyArdi, piNDIkRtya ca tatra sarSapakaNAn prasthonmitAn miilyet| prasthaM pUrayituM punarvibhajanaM teSAM yathA durlabhaM, saMsAre bhramataH punarnarabhavo jantostathA durlabhaH // 3 // A trIjuM dhAnyadaSTAMta che. che che cethuM dhRtanuM daSTAMta A prakAranuM che. aMga dezamAM ratnapura nAmanuM eka nagara hatuM. temAM ripumardana nAme rAjA rAjya karatA hate. te nagarane vize je sabhA maMDapa hatuM te eka hajAra ATha 1008 thAMbhalAthI suzobhita hate. eka eka staMbhane eka hajAra uttarAdhyayana sUtra : 1 2: 1 206 Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ATha 1008 khUNA hatA. rAjAne eka putra hatA ane tenuM nAma vasumitra hatuM. eka vakhata vasumitre vicara karyuM ke, rAjA vRddha thaI gayA che. tenAthI yathAvat rAjyanuM kAmakAja thatuM nathI. ema chatAM paNa tee mane rAjyAdhikAra sAMpatA nathI. AthI rAjAne mArI, rAjyanA uttarAdhikAra prApta karI lauM, vasumitranuM A rahasya maMtrInA jANavAmAM AvyuM, ane e vAta rAjAne kahI dIdhI. rAjAe AthI pAtAnA putrane melAvIne kahyuM ke, beTA ! ApaNA kuLanI e rIta cAlI Ave che ke, jyAM sudhI mApa jIvatA heAya tyAM sudhI putrane rAjyanA adhikAra prApta thatA nathI. ApanA maravA pachI ja putra rAjyanA adhikArI ane che. A prakAre kuLakramathI cAlyA AvatA e rIvAjane je sahana karI zakatA nathI te jugAra ramI A kramanI sAme vijaya meLavI zake che. arthAt je jugAramAM jIte che tene rAjyanA adhikArI banAvI devAmAM Ave che. jugAra ramavAnI vidhI A prakAranI che. putranA dAva eka vakhata Aya che, ane rAjAne tenI IcchA anusAra, khIjI vAta e che ke, je sabhAbhavananA ekahajAramAThI008 thAMbhalA che ane e pratyekane ekahajAraATha1008 khuNA che e khuNAmAMthI eka eka khuNAne ekahajAraATha 1008vAra jItavAmAM Ave che. A kramathI te saghaLA thAMbhalA jyAre jItavAmAM Ave tyAre te vijayI kahevAya che. kadAca badhA khuNA jItI levAmAM Ave ane ekAda khUNNA jItavAmAM khAkI rahe te badhA khuNA na jItAyelA ja manAya che. ane e badhAne jItavA mATe krIthI jugAra ramavA paDe che. jema ekavAra paNa grahaNa karela brahmacaya khaMDita thai jAya tA samasta mahAvrata khata mAnavAmAM Ave che. A prakAranAM pitAnAM vacana sAMbhaLIne vasumitre vicAra karyAM ke, jyAre jIgAra ramavAmAM jIta thavAthIja jo rAja maLatuM hoya tA pitAne mAravAthI lAbha zu thavAnA ? A prakAranA vicAra karI vasumitra pitAnI sAthejugAra khelavAmAM pravRtta anyA. paraMtu tene uparokta prakArathI vijaya meLavavA duSkara AnyA tevIja rIte A manuSyabhava punaH prApta thavA prANI mATe du bha jANavA joie. uttarAdhyayana sUtra H 1 200 Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMgraha kartamAnAM hi samaSTasahitaM pratyekamaTottaruM, koNAnAM ca sahasrameSu jayati dyUte pitu yaH sutaH // sAmrAjyaM labhate sa tasya vijayo te yathA durlabhaH saMsAre bhramataH punarnarabhavo jantostathA durlabhaH // 4 // A cothuM dhRtadaSTAMta che. je 4 che pAMcamuM ratnadaSTAMta A prakAranuM chedhanasamRddha nAmanuM eka nagara hatuM, temAM eka karoDa ratnane mAlika e dhanada nAmane vaNika rahetuM hatuM. te jamInamAM dATI rAkhelA ratna upara palaMga pAtharIne suI rahetuM hatuM. jene pitAnA putrane paNa vizvAsa na hatuM, tethI rane teNe kayAM kayAM rAkhyAM che te potAnA putrane paNa batAvate na hato. je te dhanapatI hate tene anurUpa tene rahevAnuM makAna na hatuM tema tenI raheNI karaNa paNa tene anurUpa na hatI. te vepAra paNa karate nahIM kAraNa ke tenI mAnyatA evI hatI ke, vepAramAM je dhana rokavAmAM Ave te hAthathI cAlyuM jAya che. ane gayeluM dhana pharIthI maLavAnuM nizcita hotuM nathI. eka samayanI vAta che ke, jyAre tene bolAvavA mATe tenA keI saMbaMdhInuM AmaMtraNa AvyuM. jyAre te tyAM javA mATe taiyAra thayo tyAre teNe ratnonI rakSA mATe pitAne sauthI nAnA putra ke jenuM nAma vasupriya hatuM tene niyukta karyo. ane kaI kaI jagyAe keTalAM rane rAkhyAM che, e vAta paNa tene batAvI dIdhI. te dhanada jyAre bahAragAma gaye tyAre vasupriya ratnAdikanI rakSA karavA lAgyo. badhA bhAIo ekaThA maLIne vasupriyanI pAse AvyA ane vAta vAtamAM vasupriye potAnA bhAIone ratnanAM badhAM ThekANAM batAvI dIdhAM. temaNe jamIna khodI ne kADhI lIdhAM. darekane ratnanI prApti thavAthI apAra harSa thaze. bIjA dezanA vaNikajane vepAra mATe nagaramAM AvyA hatA temane A lokee badhAM ratna vecI dIdhA ane potapotAnI puMjI banAvI laIne dareka jaNa vepAra karavA lAgyA. temane vepAra khUba cAlyo. badhA karoDapatI banI gayA kALAntare dhanada pAchA ghera AvyA, tyAre teNe pite rAkhelAM ratnanI je te sthaLe tapAsa karI te te tene maLyAM nahIM. tyAre teNe vasupriyane pUchyuM, jeNe mArAM ratnane lIdhAM che? vasupriye kahyuM, badhA bhAIoe rane vaheMcI lIdhAM che. vasupriyanI vAta sAMbhaLIne dhanadane ekadama krodha caDa ane gussAmAM AvIne teNe kahyuM, tame badhA lahamIrUpI kaMdane ukhADanArA kedALI jevA che. AthI tame badhA mArA gharamAMthI cAlyA jAva emAMja tame saghaLAnI bhalAI che, nahitara vecelAM ratnane pAchAM lAve. jyAM sudhI ratno pAchAM nahIM Ave tyAM uttarAdhyayana sUtra : 1 208 Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sudhI yAda rAkho ke, tamArA mATe gharamAM keI sthAna nathI. eTalA mATe A daSTAMtathI ema samajavuM joIe ke, vecelA ratnonI prApti te putrone mATe jema duSkara thaI tema hAthamAMthI nikaLI gayela manuSyajanma paNa pharI prApta tha mahAdurlabha che. saMgraha ka-tAreDacatrakAte dharAntara tAnyArA ratnAni cat, vikrItAni sutai videzivaNIjAM hasteSu pazcAttataH / ratnAnyAnayateti tAtakathane tatprApaNaM duSkaram , saMsAre bhramataH punarnarabhavo jantostathA durlabhaH // A pAMcamuM ratnadaSTAMta che. je 5 che chaThuM svapnadRSTAMta A prakArathI che pATalIputra nagaramAM mUladeva nAmane eka kSatriya raheto hato. te eka samaya potAnA bhAgyanI vRddhi mATe gherathI bIjA dezamAM javA nIkaLe. mAgamAM cAlatAM cAlatAM tene eka bhuvAne sAtha thaI gaye. mULadeva jana vacanamAM khUba zraddhALu hate cAlatAM cAlatAM ane kAMcanapura nagaranI bahAranA eka taLAvanA kAMThA upara rAtanA rokAI gayA. mULadevane rAtrInA pAchalA bhAgamAM eka svapna dekhAyuM. jemAM teNe joyuM ke, jANe tenA moDhAmAM caMdramAe AvIne praveza karyo che. Aja samaye tenI bAjumAM sutelA bhuvAe paNa tevuM ja svapna joyuM. svapna joyA pachI bane jAgI gayA. ApasamAM vAtacIta karavA lAgyA bhuvAe kahyuM, Aje meM svapnamAM caMdramAne mArA moDhAmAM praveza karatAM je mUladeve tenA svapnAnuM kathana sAMbhaLIne kahyuM ke, A svapna khAnagI rAkhavA jevuM che. dareka AdamInI sAme Ane prakAzita na karavuM joIe. jyAre savAra thayuM tyAre banne uDyA te samaye teo ghaNA prasanna mAluma paDatA hatA. kemake, temanAM mana ghaNuM prasanna hatAM. sUryodaya pachI bane jaNAe kAMcanapura nagaramAM praveza karyo. mUladeve tyAM svapna phaLanA kahevAvALA vidvAnanA gharanI tapAsa karI, tene patto meLavI svapna pAThakane ghera gayo ane tyAM vinIta bhAvathI teNe svapna pAThakane pUchyuM, mahAnubhAva! Aja meM rAtrinA pAchalA paheramAM caMdramAne mukhamAM praveza karate je che. tenuM phaLa zuM haze ? te kRpAkarIne kaho. mULadevanI vAta sAMbhaLIne svapna pAThake kahyuM ke, jo tame pahelAM mArI kanyAnI sAthe tamArA vivAha karavAnuM maMjura kare te ja huM tamane tenuM phaLa batAvuM. mULadeve svapna pAThakanI vAta svIkArI lIdhI. svapna pAThake pitAnI putrIne vivAha tenI sAthe karI dIdhe. mULadeva have svapna pAThakane jamAI banI gayo. svapna pAThake jamAIne AdarasatkAra karyo ane bhejana jamADIne kahyuM ke AjathI sAtame divase tame A nagaranA rAjA thaze. bIjI bAju bhuvAe pitAnuM svapna nagaranA sAdhAraNathI sAdhAraNa mANasane paNa saMbhaLAvavuM zarU karI dIdhuM. lokoe tene ema uttarAdhyayana sUtra : 1 209 Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kahyuM ke, zukranI rAtrImAM A svapna dekhAyuM che Aje zanIvAra che. e kAraNe tamane ghI geALa sAthe rATalA ane tela maLaze. have jyAM jyAM e zikSA mATe gaye tyAM tyAM tene e cIjo khUba pramANamAM maLI. jyAre cha divasa purA thaye eka rAtrie te nagaranA rAjA marI gayA. rAjAne kAI putra na hatA. maMtrIoe rAjyanI vyavasthA mATe evI masalata karI ke rAjAnI hAthaNI jenA gaLAmAM puSpamALA paherAve tene rAjagAdI suprazna karavI. A prakAranA jyAre pUrNa rUpathI niNaeNya levAyA tyAre hAthaNInI suDhamAM puSpamALA ApIne tene chuTI mukI. nagaranA dareka mAga upara te karatI hatI, tenI pAchaLa mANusAnA samUha paNa cAlyA AvatA hatA. ghUmatAM ghUmatAM te jaMgala taraph vaLI. mULadeva A vakhate tyAM eka vRkSanI chAyAmAM beThA hatA. hAthaNIe tyAM pahoMcIne mULadevanA gaLAmAM puSpamALA paherAvI dIdhI. hAthaNIe mULadevane puSpamALA paherAvelI joI ne matrIoe mULadevane te samaye te hAthaNI upara besADIne ghaNA AdarasatkAranI sAthe tenA nagarapraveza karAgye. bhuvAe manuSyanA TALAnI vacce mUladevane hAthaNIpara beThelA temaja tyAMnA rAjA khanelA joIne tene lAgyu ke svapnanA ArAdhananA prabhAvathI mUladevane rAjyanA lAbha thayA che. A vicArathI tene ghaNeA ja pazcAttApa thayA ane manamAMne manamAM khaDakhaDaceA ke, mane abhAgIne dhIkkAra che ke, me saghaLA leAkeAnI sAme mArA svapnane prakAzIta karI niSphaLa banAvyuM. A pachI jyAM tene svapna Avyu hatu tyAM rAjalakSmInI AzAthI rAja rAtrInA suI javA lAgyuM, kAre svapnamAM mane caMdra dekhAya ane kacAre mane rAjyanI prAptI thAya. A dRSTAMtathI e samajavu' joI e ke, je prakAre bhuvAne te svapnanI prApti durlabha khanI te rIte A manuSyajanmathI pradyuta pramAdIjIvane krI manuSyabhavanI prApti dulabha che. A kathAnA bhAvada zlAka A prakAranA che. svapne kArpaTikena rAtrivigame candraM mukhAntargata, dRSTvA sarva janAmato nigaditaM labdhaM na rAjyaM phalam / svapnastasya punaH sa tatra zayitasyAsIdyathA durlabhaH, saMsAre bhramataH punarnarabhavo jantostathA durlabhaH // 1 // chaThThuM svapnadRSTAMta che. sAtamuM cakradraSTAMta A prakAranuM che. AnuM bIju nAma rAdhAvedha dRSTAMta paNa che. mathurA nagarImAM jItazatru nAmanA eka rAjA rAjya karatA hatA. tene eka kanyA hatI jenu' nAma IndirA hatuM. te ceAsaTha kaLAomAM kuzaLa hatI eka uttarAdhyayana sUtra H 1 210 Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samaye jItazatrue tenI vivAhayeAgya vaya joIne vicAra karyo ke, je rAjakumAra dhArmika, kaLAkuzaLa, sakaLa nItizAstramAM niSNAta ane sAtheA sAtha rAdhAvedha sAdhavAmAM paNa samartha hoya teja A kanyAnA pati thavA cAgya che. A prakAranA vicAra karI rAjAe svayaMvaramaDapa racce ane tenI pAse ja eka khUba jADA uMcA staMbha paNa ulleA karAvyA. e pachI teNe te staMbhanA udaiva bhAgamAM leDhAnA cAra cakra sIdhAM pharavAvALAM ane cAra cakra avaLAM pharavA vALAM gADhavAvyAM pachI te cakronI upara paNa rAdhA nAmanI kRtI lAkaDAnI putaLI geADhavAvI staMbhanA cheka nIcA bhAgamAM telathI bharelI eka kaDAi rakhAvI. jyAre A prakAre svayaMvaranI sapUrNa taiyArI thaI cukI tyAre teNe eka DhaMDheza ahAra pADI peAtAnI mahecchA pragaTa karI ke, je vyakti rAdhAnA DAbA netrane khANathI vIMdhaze te mArI rAjakanyA indirAnA pati banaze. rAjAe A prakAre DhaMDherA pITAvIne saghaLA rAjA ane rAjaputrAne svayaMvara maMDapamAM AvavAnu AmaMtraNa meAkalAvyuM. rAjAnuM AmaMtraNa maLatAM ghaNA utsAhathI aneka rAjA ane rAjakumAro deza dezAMtarathI utsAhapUrvaka AvyA ane svayaMvara maMDapamAM birAjyA. jyAre sarva rAjA ane rAjaputro sArI rIte pote peAtAnA sthAna upara besI gayA tyAre rAjA jItazatru tyAM AvyA ane kahevA lAgyA ke, je kAi vyakti A kuratI rAdhA putaLInA DAbA netrane khANuthI vadhaze tene mArI putrI varamALA paherAvaze ane teneja huM mArI putrI paraNAvIza. rAjAnuM A prakAranuM vacana sAMbhaLIne maMDapamAM birAjIta thaelA rAjA tathA rAjakumAra vagere rAdhAvedha sAdhavA mATe ucA ane pAtapAtAnA dhanuSya upara khANu caDhAvIne rAdhAvedha sAdhavAnA lakSyathI mANune cheDavA lAgyA. temAMthI kAInuM khANa pahelA cakra sAthe athaDAI ne teA koInuM khIjA cakra sAthe athaDAI ne kAinuM trIjA cakra sAthe athaDAI ne tuTIne nIce paDI jatAM paNa lakSya sthAna sudhI kAInuM paNa mANu jaI zakayuM nahIM. koI koInAM bANu tA lakSyathI paNa upara thaI ne AgaLa nikaLI gayAM. A prakAre rAdhAvedha kAinAthI paNa sAdhya na thai zamyA. eTalAmAM iMdrapura nagaranA rAjA IndradattanA putra jayaMtakumAra ghaNA utsAhathI peAtAnA sthAnethI uThayA tenA uThatAMja leAkeAe tenI hAMsI uDAvavA mAMDIane pachI kahevA lAgyAjIe A eka navIna vIrapuruSa Avela che, jyAM meTA mATA vIra dhanurdhorIetuM paNa na cAlyu' tyAM A bicArA kumAranuM zuM cAlavAnu che. je A sAhasa batAvavA uco che. leke jyAre AvI rIte jyaMta kumAranI hAMsI uDAvavAmAM tatpara banI rahyA hatA tyAre kumAra badhAnA jotajotAmAM te sta MbhanI pAse pahoMcI gayA ane paheAMcatAM ja teNe pahelAM peAtAnA dhanuSya upara khANu caDAvyuM ane pachI telathI bharela kaDAImAM paDatA cakranA pratibiMbane jovA lAgyA. jotAM jotAM carconA aMtarAlamA`thI pachI teNe rAdhA putaLInI DAkhI uttarAdhyayana sUtra H 1 211 Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AMkhanuM pratibiMba joyuM. jeIne teNe dhanuSyane caDAvavA mATe hAthanI muThI uMcI karI. e vakhate tenA kaLAcAce vacamAM ja tene pUchayuM tyaMta tamane A samaye zuM dekhAya che? jayaMte kahyuM. gurumahArAja mane A samaye putaLInI DAbI AMkha sivAya bIjuM kaMI dekhAtuM nathI. tyaMtakumAranAM vacana sAMbhaLIne kalAcArya harSita banyA. yaMte tela bharela kaDAImAM paDatA putaLInA DAbA netranA pratibiMbane lakSya karI tarata ja nizcala manathI hAthane saMbhALIne te tarapha bANa choDayuM bANa chuTatAM ja cakanA aMtarAlathI nIkaLIne putaLInI DAbI AMkhanI kIkInuM vedhana karyuM. bheLI thayelI janatAe yaMtakumAranA lakSyavedhanI prazaMsA karI ane hAthakuzaLatAnI ghaNIja prazaMsA karI. saghaLA khUbaja prasanna thayA. yaMtanI cAre bAjuthI jayadhvanI pUrvaka vadhAI thavA lAgI. IndirA paNa pitAnA bhAgyane vakhANatI jayaMtanA gaLAmAM varamALA AMkhanuM pratibiMba joyuM. jeIne teNe dhanuSyane caDAvavA mATe hAthanI muThI uMcI karI. e vakhate tenA kaLAcAce vacamAM ja tene pUchayuM tyaMta tamane A samaye zuM dekhAya che? jayaMte kahyuM. gurumahArAja mane A samaye putaLInI DAbI AMkha sivAya bIjuM kaMI dekhAtuM nathI. yaMtakumAranAM vacana sAMbhaLIne kalAcArya harSita banyA. yaMte tela bharela kaDAImAM paDatA putaLInA DAbA netranA pratibiMbane lakSya karI tarata ja nizcala manathI hAthane saMbhALIne te tarapha bANa cheDayuM bANa chuTatAM ja cakanA aMtarAlathI nIkaLIne putaLInI DAbI AMkhanI kIkInuM vedhana karyuM. bheLI thayelI janatAe yaMta. kumAranA lakSyavedhanI prazaMsA karI ane hAthakuzaLatAnI ghaNIja prazaMsA karI. saghaLA khUbaja prasanna thayA. yaMtanI cAre bAjuthI jayadhvanI pUrvaka vadhAI thavA lAgI. IndirA paNa potAnA bhAgyane vakhANatI jayaMtanA gaLAmAM varamALA paherAvIne pite pitAne dhanya mAnavA lAgI. A daSTAMtano bhAva eTalo che ke, je rIte rAdhAvedha sAdhanA atyaMta kaThIna ane duSkara che eja rIte manuSya janmane hArI gayela pramAdI prANIne punaH manuSyajanmanI prApti durlabha che. A dRSTAMtane bhAvapradarzaka zloka A prakArano che. rAdhAyA badanAdadhaH kramavazAt cakANi catvAryapi, bhrAmyantIha viparyayeNa khalu tad vAmAkSi bhedo ythaa| jAto duSkaratAM narendratanayApANigrahAkAkSiNAma, saMsAre bhramataH punarnarabhavo janvostathA durlabhaH // 1 // A sAtamuM cakradaSTAMta che. je 7 AThamuM kuma kAcabA (kaccha5) nuM dRSTAMta A prakAranuM cheagAdha jaLathI paripUrNa evo eka (dhara) heja hatuM, jene vistAra eka uttarAdhyayana sUtra : 1 212 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hajAra yojana jeTalo hato. temAM aneka prakAranA jaLacara jIva rahetA hatA. te dharo pUbaja suMdara hato. tenuM jaLa zevALa samUhathI AcchAdita hatuM emAM eka kAca pitAnAM baccAMo sAthe raheto hato. eka samayanI vAta che ke, te dharAnA kAMThe jAMbuDAnAM vRkSe hArabaMdha ugyAM hatAM te paikInA eka vRkSa uparathI thoDAM jAmyuphaLa zevALa upara paDayAM. A rIte jAMbuDAnA paDavAthI jaLa upara AcachAdita thayelI zevALamAM chidra paDI gayAM. A vakhate e zevALanI nIce rahetA kAcabAe jAMbune laIne zevALamAM paDelA chidramAMthI pitAnI Deka bahAra kADhI. potAnI Dokane zevALamAMthI bahAra kADhatAM ja kAcabAe svaccha AkAzamAM tArAgaNethI suzobhita parama zobhAsaMpanna evA zaradakALanA pUrNa caMdramAnA prakAzane je. jotAM ja tene ghaNuM ja Azcarya thayuM ane te mane mana vicAravA lAgyuM ke, ahA! A zuM dekhAI rahyuM che? meM Aja sudhI tene AnaMda devAvALa Ave apUrva padArtha kadI paNa joyo nathI. A ke suMdara che? A prakArane vicAra karI, e apUrva vastu pitAnA parivArane paNa batAvavAne vicAra karyo ane pANImAM DubakI mArI te pitAnA parivAranI pAse pahoMcyuM. ane tene sAthe laI te uparokta sthaLe pahoMce tyAre te zevALa ke jemAM jAbune laI chidra paDyuM hatuM. te pavanane kAraNe purAI jatAM zevALanI sapATI pharIthI saMdhAI gaI tethI kAcabA ane tenA parivArane pharIthI caMdranAM darzana na thayAM. e prakAre manuSya janmane hArI gayela pramAdI prANune manuSya janma maLa mahA durlabha che. A dRSTAMta bhAvasaMgrAhaka zleka A pramANe che - dRSTvA ko'pi hi kacchapo idamukhe zaivAlabandhacyute, pUrNendu muditaH kuTumbamiha taM draSTuM samAnItavAn / rauvA mittei bhaMva zazinaH saMtarIne dumana, saMsAre bhramataH punarnarabhavo jantostathA durlabhaH // 1 // A AThamuM kUrmadaSTAMta che. . 8 navamuM yugadraSTAMta A prakAranuM che- A daSTAMta kalpanAthI saMbaMdha rAkhe che. asaMkhyAta dvIpa ane samudra pachI eka chelle dvIpa ane samudra che. e chelalA samudrane vistAra asaMkhya janane che. uMDAI paNa tenI eka hajAra ejananI che. AmAM kalpanA kare ke, keI eka deva pUrva dizA tarapha eka saruM ke je gADImAM baLadanA kAMdha upara rAkhavAmAM Ave che te nAkhI de ane pazcima dizA taraphathI e sarAnI lAkaDIo nAkhI de. pazcima dizAe nAkhelI dhoMsarAnI e sAMbela vahetAM vahetAM cAlI Ave ane te dhaMsarI sAthe maLI jAya, je rIte A vAta uttarAdhyayana sUtra : 1 213 Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghaNI ja durlabha che ane tenAthI paNa adhika durlabha te e che ke, dhasarAnI te sAMbelo vahetAM vahetAM te dhaMsarAnA vIMdhamAM joDAI jAya e vAta durlabha che. A rIte manuSyabhavathI pracuta pramAdI jIvane pharIthI manuSyabhavanI prApti thavI durlabha che. tenA bhAvane darzAvate ka A prakAra che pAcyabdhau yugakIlikA vinihitA kSiptaM yugaM pazcime, yadvahurlabhameva tatra vahatoH saMmIlanaM tdvyoH| samyAyAstu punaryugasya vivare tasyAH pravezo yathA, saMsAre bhramataH punarnarabhavo jantostathA durlabhaH // 1 // A navamuM yugadaSTAMta che. te che dasamuM paramANu daSTAMta A prakAranuM che. A dRSTAMta paNa kalpanAthI saMbaMdha rAkhavAvALuM che. jema ramatanA terathI kAIdeve mANiyathI bharelA evA eka staMbhane vajanA prahArathI teDI nAkhyo. pachI tene eTale pisyo ke, tenA cUrecUrA thaI gayA. cUrNa je jyAre te thaI gayA tyAre te bhukAne teNe eka naLImAM bharyo ane sumerU parvatanA zikhara upara ubhA rahIne cAre bAju te bhukAne kuMkathI uDADI dIdhuM. e staMbhanA bhukA rUpe banelA saghaLA paramANuone te deve pitAnI kuMkathI cAre kera uDAvI dIdhA ane vAyue prabaLa vegathI dareka dizAmAM laI jaIne dura pheMkI dIdhA. dUra dUra jyAM tyAM pheMkAI gayelA e saghaLA paramANuone ekatrita karI pharIthI staMbhanuM nirmANa karavuM duSkara che tevI ja rIte A manuSyabhavane hArI beThela jIva pharI manuSya janmanI prApti karI zakato nathI. tene bhAva darzAvAte leka A prakArane che. cUrNIkRtya parAkramAnmaNimayaM staMbha suraH krIDayA, merau sanalikA samIravazataH kSiptvA rajo dikSutat / stambhastaiH paramANumiH sumilitai lA~ke yathA duSkaraH, saMsAre bhramataH punarnarabhavo jantostathA durlbhH||1|| A dasamuM paramANuM daSTAMta che. 10 manuSyabhava durlabha kema che, A vAtane sUtrakAra pragaTa kare che- "samAvanA ? ItyAdianvayArtha-gAthAmAM "" A zabda vAyAlaMkAramAM prayukta thaye uttarAdhyayana sUtra : 1 214 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. tyAre saMsAramAM nALAnottAyu-nAnApotrAsu aneka prakAranA kuLAthI sauMpanna jJAg-jJAtivu ekendriyAdika cAniomAM samAvannA samApannA utpanna thayela cA-prajJA: e jIva nALAvijJA-nAnAvidhAni aneka prakAranA mATTu -oLi-dhruvA jJAnAvaraNIyAdika karmonA baMdha karI jo-pRtha leAkAkAzanA pratyeka pradezamAM ekeka cAnImAM utpanna thaI vizta maLyA vizvamrutaH enA samasta sthAnAne bharI dIdhela che. kahyuM paNa che-- nattha kira so paraso loe vAlaggakoDimetto vi / jammaNamaraNAbAhA jattha jiehiM na saMpattA // 1 // chAyA - nAsti kila sa pradezo, loke bAlAgrakoTi mAtro'pi / janmamaraNAbAdhA, yatra jIvairna samprAptA // o || leAkAkAzamAM evA koI paNa pradeza nathI khacyA ke, je pradeza jIve peAtAnA janmamaraNathI na bharI dIdhA hAya. jIve sUkSma pRthvI kAyAdi sthAvara kAyamAM utpanna thaI thaIne leAkAkAzanA pratyeka pradezane talanA telanI mAphka bharI dIdhela che. A mATe manuSyajanma maLavA chatAM paNu je pramAdI anI duSkarmonuM upArjana kare che, te enA prabhAvathI ekendriyAkrika jAtInI prAptithI cakravartInA dudhapAka vagerenI mAphaka phrI manuSyabhavanI prAptine durlabha manAve che. bhAvA--manuSyabhava meLavIne paNa prANInuM kartavya che ke, te pramAdI na ane. pramAdanA kAraNe jJAnAvaraNIyAdika karmonA baMdha thavAthI A jIvanA ekendriyAkrika jevI cAnImAM janma thAya che. temAM tenA anaMta kALa nIkaLI jAya che. AthI manuSyabhavanI prApti durlabha banI jAya che. tAtparyaM kahevAnuM e che ke, manuSyabhava sAthaka karavAnA eka mAtra upAya e che ke, ApaNe pramAdI na manI ane jyAM sudhI muktinI prApti na thAya tyAM sudhI manuSyabhavanI ja kurI phrI prApti thatI rahe evA prayatna tA karavA joIe. ! 2 5 jIva kA aneka jAtiyeM bhramaNa aura saMsAra svarUpa kA varNana uparokta kathanane vadhAre spaSTa karatAM kahe che 66 egayA ' ityAdi, anvayA -- --A chatra hrayA-rA kacAreka te zubhakamanA anubhava kALamAM revajovu-tevojI saudharmAM Adi devaleAkamAM aAsmendi-cayAmamiH sarAga saMyama, dezavirati, akAma nirjarA, ane khAlatapa AdirUpa e gatInAM karmonAM kAraNeAthI vAipha vacchati janma le che. hAcA-vA kayAreka azubha karmanA udayamAM narasu-naveSu ratnaprabhA Adika noMmAM bAsmendiyathAmamiH Araba, mahAAraMbha, mahAparigraha, paceMdriyavadha kuNapa (mAMsa ) AhAra Adi karavAthI uttarAdhyayana sUtra H 1 215 Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha-chati jAya che. prathA-vAM kyAreka zAkunuM vAcaM-bakure vAn asurakumAra Adi paryAyAmAM sarAga saMyama Adi karmonA karavAthI janma dhAraNa kare che. bhAvArtha-A jIvanuM koI khAsa nImAM sthirarUpathI rahevuM nizcita nathI. pitatAnA kartavya anusAra judI judI nIomAM jIvane janma maraNa karavuM paDe che. A vAta sUtrakAre A gAthA dvArA pradarzita karela che. sarAga saMyama Adi jevI zubha kriyAnI ArAdhanA karavAthI A jIva kyAreka te saudharma Adi devalokamAM utpanna thAya che, kayAreka bhavanavAsI vyantara devAmAM janma le che, kyAreka mahAAraMbha, mahAparigraha AdikathI utpanna thayelA azubha adhyavasAya dvArA narkomAM janma le che. thayA vattino-ItyAdi. anvayArtha-A jIva gyA-gza kayAreka ribo-kSatriya rAjA homavati thAya che, to-tata kayAreka ghaMTavozo-vaMda: vasaH caMDAla thAya che, kayAreka varNasaMkara rUpathI utpanna thAya che. brAhmaNanA samAgamathI zUdra strIne je saMtAna thAya che tene niSAda kahevAmAM Ave che. brAhmaNanA samAgamathI vaizya strIne je saMtAna thAya tene aMbaNa kahe che. niSAdathI je ambakA strIne saMtAnaputra thAya che tenuM nAma bokkasa kahevAmAM Ave che. gAthAmAM rahelA kSatriya caMDAla ane bokakasa e pada upalakSaka che. AthI AnAthI yathAkrama ucca nIca saMkiNa jJAtionuM grahaNa thaI jAya che. to-tatA kyAreka A jIva thazIdapo -ii pataMga kITa dvidriyAdika jantu vizeSa ane paMtaga-zalabha cAra IndriyavALA jaMtu vizeSa tarIke janma pAme che. to-tataH kyAreka vanyupivItrI thaH vi4i kuntha-traNa indriya jIva je cAlavAthI ja dekhAya che te kanyavA tarIke ke kIDI tarIke janma pAme che. arthAt A jIva kayAreka bendriyamAM, traNa IndriyamAM ane kyAreka cAra IndriyajImAM janma le che. e prakAre A saMsAramAM pramAdI jIva bhramaNa karatuM ja rahe che A kITAdika zabdanA upalakSaNathI samasta tiryaMca jAtInA bhedapabhedanuM grahaNa jANavuM joIe. 4 "viva"--ItyAdi. anvayArtha-mavitriA -jAviSiA karmothI malIna pALio -LanA prANa saMde-saMsAre saMsAramAM va-Ava ukta prakArathI bhramaNa karatAM karatAM sAvadoLIna-bhAvartiyonipu A corAsI lAkha nIomAM (pRthvIkAyanI sAta lAkha, apakAyanI sAta lAkha, tejaskAyanI sAta lAkha, vAyukAyanI sAta lAkha, pratyeka vanaspatinI dasa lAkha, nigeda jIvenI cauda lAkha, be Indriya, traNa Indriya, cAra IndriyanI be lAkha ane tiryaMca, deva ane nArakInI cAra cAra lAkha, uttarAdhyayana sUtra : 1 216 Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tathA manuSyeAnI cauda lAkha, A prakAre e ceArAsI lAkha ceAnIemAM 'na niniti -na nivivante A saMsAra paribhramaNathI mArA kayAre meAkSa thaze?' e prakAre tene kaI jAtanI ciMtA thatI nathI. va-va jema saTrepu pattiyA-sarvAthajI kSatriyAH hIrA mANeka, suvaNa, maNI, muktAphaLa, vajrA, vaiDU, grAma, nagara, kaiAza ane kuSTAgAra, bhUmi, gaja, azva, Adi prApta vaibhavAmAM racyApacyA rahetA kSatriyAne kAi udvega thatA nathI. tAtpa enuM e che ke, jema yuddha karI karIne samasta dezanuM rAjya prApta thavA chatAM paNa kSatriyone koI udvega thatA nathI paraMtu tenI prAptine mATe ja e vAraMvAra prayatna karatA rahe che. evI rIte cAnIomAM vAraMvAra janma maraNanA anubhava karavA chatAM paNa e jIva pharI pharI jJAnAvaraNIyAdi ATha prakAranA kramonA adha karIne te te caiAnIonI prApti karavAmAM ja phrIyAzIla rahe che. Atmahita bhUlI jAya che ane pudgaleAnA sukhamAM Asakta khane che. ATalA mATe manuSyabhava temanA mATe durlabha khanI rahe che. A saMsAra samasta du:khAnA eka hetu che. e kAI vivekInA manane AnaMda utpanna karI zake che, paraMtu keAI ne keLanA staMbhanI ane sa MdhyArAganI mAka A saMsAra alpakALa mATe maneAhara jaNAya che. svapna rAjyanI mAphka A saMsAra kSaNubha'gura che. temAM A kAmabhAgarUpa vADI che, jemAM maneratharUpa vRkSa ubhAM che, AzAtRSNArUpa hajArA zAkhAe che, emAM vaLI manarUpI vAMdarA sukharUpa phaLanI tapAsamAM rAta ane divasa ahiMthI tahI' kUdatA phare che chatAM paNu tene sukharUpa phaLanI prApti thatI nathI. kALarUpI duSTa jana tene ( samasta prANIAne) vipattirUpa sAgaramAM DubADatA rahe che. janmarUpI zatru sadA A jIvana kaSTa pahAMcADatA rahe che. jarA rUpI rAkSasI prANIonu mana kare che, arthAt prANImAtrane duHkhI kare che. prANIonuM evuM kAI vadhu AyuSya pazu nathI, jeTaluM che teTalA samaya sudhI rahevAnA tenA keAI nizcaya paNa nathI. yoAvana paNa vidyutanI mAphaka capaLa che, A saMsAranA jeTalA paNa mAga che te khadhA viSaya ciMtAthI yukta anelA che. jeTalA saba'dhIjana paNa che te badhA A jIva mATe baMdhana svarUpa che. bhAga vilAsa paNa sevana karatI vakhate maneramya lAge che. pariNAme e kaDavAphaLanI jevA AtmAnA zatru khanI jAya che. kaSAyanI sahAyatAthI e lAlupI IndriyA jIvane naraka ane nigeda AdinA dArUNa duHkhAne bhAgavavA mATe vivaza manAvI de che. ceArAsI lAkha yAnIemAM rAga, dveSa, mAhathI gherAyeleA e AtmA viSaya tRSNAnA kAraNathI, pArasparika lakSaNathI, tADanathI, mAraNathI, baMdhanathI, abhiyAga ane AkrozathI tIvrathI tIvra duHkhAne lAkhAvAra bhAgavatA rahe che. jema viSavallI rakta pallavAthI yukta thaI cAMcala bhramarAnI gujAravathI guMjIta thatA jonAra manuSyanA manane leAbhAve che. eja uttarAdhyayana sUtra H 1 217 Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakArathI A viSayasukha paNa anukULa hetAM saghaLAne sukharUpa lAge che. badhAnA cittane lobhAve che, varSAkALamAM pANInA parapoTAnI jema jota jotAmAM nAza pAme che ane hAthamAM lIdhela pANI jema kSaNabharamAM cAlyuM jAya che. eja prakArathI A vibhava paNa kSaNabharamAM nAza pAmanAra samajavuM joIe. jema svaccha jaLathI bharelA uMDA khADAmAM pratibiMba rUpathI patita tenI pAsenA vRkSanI chAyA, lattA, pAMdaDAM, puSpa vagere, kAMI paNa kArya sAdhaka thatAM nathI. evI rIte saMsArane aMtargata vastuone samUha paNa AtmakalyANamAM koIpaNa sAdhaka banatuM nathI. A prakAranAM aMnata dukhethI bharelA A saMsAramAM anaMta hane anubhava karavA chatAM paNa saMsArI jIva prApta arthamAM adhikAra bhAvanA rAjAnI mAphaka dararoja tenI saMsAravadhaka viSayI sukhamAM lebhAte rahe che. AtmAnuM kalyANa kaI rIte thaze tenI geDI paNa ciMtA karatuM nathI. ATalA mATeja manuSyajanma maLela che te tenuM kAMIka sArthaka karI levuM joIe. nahIM te A manuSyajanma puro thatAM tenI prApti pharI thavI durlabha che. AthI manuSyanuM kartavya che ke, jyAre mahAdurlabha e manuSyajanma tene prApta thayo che te saMsAranA sAcA svarUpane avazya avazya vicAra karatA rahe. teNe vicAravuM joIe ke, je A saMsAra che tenA jevuM duHkhanuM sthAna bIjuM kaI nathI. jIva kA ekendri AdimeM bhramaNa bhAvArtha -karmathI kadAca saMsArI jIva cerAsI lAkha nIomAM bhramaNa karavA chatAM paNa pharI eja cakkaramAM phasAya-khUMcI jAya tevAM kAryomAM te rata rahe che paNa e cakkara kaI rIte baMdha thAya tenI ciMtA karatuM nathI. jema keI kSatriya vAraMvAra yuddha karavA chatAM tenA dilamAM yuddhanI arUcI jAgatI nathI. tevI rIte saMsArI jIva paNa saMsAranAM anaMta duHkhane jANavA chatAM tenA pratye arUcI na lAvatAM jJAnAvaraNIya karmone pharI pharI vadhAravAnI tarapha ja tenI mukhya pravRtti banI rahe che. tene e vAtane khyAla paNa nathI AvatuM ke, A manuSyabhavadvArA ja te anaMta duHkhAne aMta lAvI zakAya che. e kAraNe A bhavadvArA ja je te duHkha naSTa karavAmAM nahIM Ave te pharI e kayo bhava che ke, A duHkhane aMta lAvavAmAM upayogI thAya? AthI mahApUNyanA udayathI aprApya evA maLelA manuSyabhavane saphaLa banAvavA tarapha lakSa devuM joIe ane te prANImAtranuM eka mAtra sau prathama kartavya che. pache ja "-ItyAdi. uttarAdhyayana sUtra : 1 218 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIva kA manuSya bhava prApti kAma varNana anvayArtha-saMhUiMpha jJAnAvaraNIya Adi karmonA saMgathI saMtA-bUDhA tatvAtatvanA vivekathI, vikaLa banelA temaja TuriyA-virATa vividha duHkhajanaka evA roga, zeka AdithI samAkrAMta ane ghag -venA maMda, tIvra, tIvratara, pIDAothI yukta A pALio-nAginaH saMsArI prANI amAnusAsu koLIku-mAnuSIpu thonipu ekendriya, beIndriya, trIIndriya, cAra Indriya, ane manuSya bhinna pAMca Indriya A penIomAM viniti-vinitte karI pharI janma maraNa janIta duHkha pAme che. eTalA mATe manuSyabhava durlabha kahyo che. bhAvArtha-prApta manuSyabhava je pramAdI banI emane emaja gumAvI devAya te pachI A jIvane karmonA prabhAvathI tatvAtatvavivekarahIta banI aneka amA naSiya yonIomAM aneka prakAranAM kaSTone sAmane karatAM karatAM utpanna thatA rahe che. paNa manuSyabhava pAma durlabha rahe che. mATe maLelA A manuSyabhavane vyartha javA na deve joIe. jIvane pharI pharI manuSyabhava maLa durlabha che. dA manuSyabhava kevI rIte prApta thAya che te sUtrakAra batAve che- "mA" ItyAdi. anvayArtha-AjupurathI-AnupUra anukamathI mA-karmaLA manuSyagatI vighAtaka anaMtAnubaMdho krodhAdi karmonA -kahANAkSayathI jIvA-navA jIva bAjupurI-sAnukUdapRthvIkAyAdikanA kramathI nahiM rodhi azubha karmonA apagamarUpa zuddhine prApta karIne jyArU - vipi keI kaI vakhata majurtha-manujarAta manuSyabhavane AcacaMti-jAti prApta kare che. prANI svAbhAvika bhadra pariNAmI hoya, svAbhAvika vinIta hoya, dayALu hoya, matsarabhAvathI rahita hoya te te marIne manuSyaparyAyane prApta kare che. viziSTa zuddhinuM kAraNa je kaSAyanI maMdatA che tenAthI paNa manuSya Ayune baMdha prANIne thAya che. kahyuM paNa che - payaie taNukasAo dANarao siilsNjmvihnno| majjhama guNehiM jutto maNuyAuM baMdhae jIvo // 1 // chAyA-prakRtyA tanukaSAyo dAnarataH shiilsNymvihiinH| madhyamaguNairyukto manujAyurbadhnAti jIvaH // 1 // 7 // viziSTa karmanA udayathI keI jIvane manuSyabhavanI prApti thaI paNa jAya te paNa dharmane sAMbhaLave durlabha che A vAtane sUtrakAra batAve che-- uttarAdhyayana sUtra : 1 219 Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manuSya bhava kA lAbha hone parabhI dharma zravaNa kI durlabhatA "mArUM" ItyAdi. anvayArtha-mApurUM vijataM DhaDhuM-mAnuSya zikahuM jharavA manuSyabhava saMbaMdhI zarIrane meLavIne paNa mata mudde susra-dharmA prutiH suddhamAM zruta cAritrarUpa dhamanuM zravaNa durlabha che. # sonca kRtvA je dharmane sAMbhaLIne prANI sarva vaMtihiMca-ra: kSAntim hiMnnatam anazanAdi bAra 12 prakAranA tapane athavA Indriyanigrahane, krodhajyarUpa, kSAMtine upalakSaNathI mAna Adi kaSAyanA vijayane tathA ahiMsaka bhAvane upalakSaNathI mRSAvAda, adattAdAna, mithuna ane parigrahathI viramaNa rUpa vratane parivannati-prApta kare che. dharmanuM zravaNa jIvane mithyAtvarUpI aMdhakArane nAza karanAra, zraddhArUpa jotine prakAzaka, tatva atatvane vivecaka amRta pAna samAna, ekAntataH hita vidhAyaka, nirmaLa cAMdanI samAna hRdayane utpanna karavAvALA, svapnamAM dRSTa padArthanI jAgrata avasthAmAM prApti thavAnI mAphaka, pramAda janaka bhUmimAM daTAyelA dhananI prApti samAna, sukha janaka ane samasta saMtApane apahAraka bane che. mATe dharma avazya zravaNa karavA yogya che. bhAvArtha-manuSyabhava meLavIne paNa jIvane zratacAritrarUpa dharmanuM zravaNa bhAgyanA udayathI ja maLe che. e purUSane dhanya che ke je A prakArathI potAnA jIvanane saphaLa banAve che. kemake dharmanuM zravaNa karavAthI ja A jIvane khabara paDe che ke mArUM kartavya zuM che ane akartavya zuM che hiMsAdika pApa e akartavya che, ane enAthI prANAtipAtAdi viramaNarUpa kartavya che. tapa pALavA gya che, ane kaSAyAdika parityAga karavA yogya che. 8 uttarAdhyayana sUtra : 1 220 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmazravaNa karane parabhI zraddhArahita hone para dharma se bhraSTa honA dharma zravaNanI prApti bAda sUtrakAra have zraddhAnI durlabhatA samajAve che. nA " ItyAdi. avayArtha-bAja-vasAhatya kadAcita sarSa jIvuM-zava ruchavA dharmanuM zravaNa prApta thaI jAya te paNa raddhA pAmatu-ddhA maduImA dharmamAM zraddhA rUcI thavI e parama durlabha vAta che. A zraddhA saMsArarUpI sAgarathI pAra utAranAra naukAnuM kAma kare che. mithyAtva rUpI ghera aMdhakArane phara karI mANasanA hadayamAM sUrya tejanAM kiraNe je prakAza pahoMcADe che. svarga ane mekSanAM sukhane ApavA mATe ciMtAmaNIratna jevI che. kSapakazreNI upara ArUDha thavA mATe e nIsaraNa jevI che. kamarUpI zatrune nAza karavA mATe e atula baLavAnI che. ane kevaLajJAnadazanane utpanna karavA mATe e jananI jevI che. A zraddhA parama durlabha kema che? A vAta svayaM sUtrakAra batAve che. teo kahe che ke, gha-vahuvaH saMsAramAM evA paNa keTalAka manuSyo che je tethAya. mA-naivAciva mA pAMca samavAyakAraNavAdarUpa jainadarzanane athavA samyagra darzanAdirUpa nyAyayukta mAga-mokSa mAgane saue -Ava sAMbhaLIne paNa enAmAM zraddhA na hovAthI ramasi-parijharanita e mokSamArgathI bhraSTa thaI jAya che. A mATe zraddhAne durlabha batAvela che. zraddhA uMdaulya kA varNana prathamanidbhava jamAli muni kA draSTAMta A viSayamAM daSTAMtasvarUpa jamAli nidbhava Adi samajavA joIe. jamAli Adi keNa hatA e viSayane ahiM pradarzita karavAmAM Ave che. e jamAli Adi sAta vyakti pravacananidbhava chupAvavAvALA hatA. mithyAtvanA abhinivezathI jIta tatvanA apakSApaka - samyagradarzanathI rahita hatA. emAM sarva prathama jamAli hatA. emanI mAnyatA e hatI ke aneka samayathI dravyanI utpatti thAya che eka samayathI nahI. (1) dvitIya niva tiSyagupta hatA, emanI evI mAnyatA hatI ke, jIvane eka aMtima pradeza ja jIva uttarAdhyayana sUtra : 1 221 Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svarUpa che. (2) tRtIya nidbhava ASADha hatA emanI evI mAnyatA hatI ke, saMyata AdinuM jJAna sadA saMdigdha rahe che. keNa saMyata che? keNa saMyata nathI? ene yathArtha nizcaya thaI zakato nathI. A prakArathI teo avyaktavAdI hatA. (3) caturtha nitava azvamitra hatA emanI evI mAnyatA hatI ke, utpAdana anaMtaraja vastune nAza thaI jAya che. (4) paMcama nihnava gaMgAcArya hatA, emanI evI mAnyatA hatI ke, eka samayamAM be kiyAene anubhava thAya che. (5) chaThA nihnava SaDulaka hatA emanI evI paNa mAnyatA hatI ke, jIva, ajIva ane ne jIva A rIte traNa prakAranI rAzI che. (6) sAtamA nidbhava gojhamAhilasthavira hatA emanI evI paNa mAnyatA hatI ke, spaSTa kama haMmezAM tenAthI abaddha rahe che. jamAlinuM vRtAMta A prakAre che-jamAli bhagavAna vardhamAna svAmInI bahena sudarzanAnA putra hatA. teo kSatriya hatA ane kSatriyakupuranA nivAsI hatA. bhagavAna vIraprabhunI putrI je priyadarzanA hatI, tenA teo pati hatA. eka samayanI vAta che ke, zrI vIra vardhamAnasvAmI dIkSA lIdhA pachI kSatriyakunDapuramAM padhAryA. jamAli pitAnI patnI priyadarzanAnI sAthe temane vaMdanA karavA mATe AvyA. bhagavAne temane dharmadezanA ApI. divya dharma nAnuM pAna karatAM jamAline vairAgya jAgRta thaye. ghera AvI pitAnAM mAtApitAnI AjJA laI temaNe pAMcase kSatriya kumAre sahita dIkSA aMgikAra karI. A samaye bhagavAnane kevaLajJAna prApta thayA ne coda varSa vitI gayAM hatAM. patine dIkSita thayelA joI priyadarzanAe paNa eka hajAra strIo sahita dIkSA aMgIkAra karI. prabhue pAMca munione jamAli muninI nesarAyamAM karI dIdhA. ane eka hajAra sAdhvIone priyadarzanA sAdhvInI nesarAyamAM karI dIdhI. jamAlinA pAMcase ziSya thayA ane eka hajAra sAdhvIo priya darzanAnI ziSyA thaI jamAli munie zrI vardhamAna svAmInI sAthe vihAra karatAM karatAM khUba tapazcaryA karI ane agyAra aMgeno abhyAsa paNa karI lIdho. keI eka samaye jamAlimunie bhagavAna zrI vardhamAna svAmIne be hAtha joDIne vaMdanA namaskAra karIne pUchayuM ke, he bhagavaMta ! ApanI AjJAthI huM bIjI jagyAe vihAra karavA IcchuM chuM. jamAlinI A vAta sAMbhaLIne bhagavAna emane jude vihAra lAbhakArI nathI. evA abhiprAyathI mauna rahyA ane uttara na Apyo. bhagavAne jyAre jamAline kAMI kahyuM nahIM tyAre temaNe ema samajI lIdhuM ke, "atiSinuM anumate mavati" mauna e anumatI che. ema samajIne tyAMthI prabhune vaMdanA namaskAra karIne potAnA pAMcaso ziSya sAthe prabhuthI alaga vihAra karI dIdhe. pAMcase ziSyanI sAthe rAmAnugAma vihAra karatAM karatAM teo zrAvastI uttarAdhyayana sUtra : 1 222 Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nagarInA kASThaka nAmanA mAgamAM AvI pahoMcyA. tyAM vanapAla pAsethI AjJA laine utaryAM. ane te sthaLe saMyama ane tapathI peAtAnI AtmAne bhAvita karatAM karatAM vicaravA lAgyA. zramaNa bhagavAna mahAvIra paNa keAI samaya pUrvAnupUrvI thI grAmAnugrAma vihAra karatA karatA caMpAnagarInA pUrNabhadra nAmanA bAgamAM padhAryAM. ane yathApratirUpa avagraha ( vasatInI AjJA) laI ne sayama ane tapathI AtmAne bhavita karatAM karatAM vicaravA lAgyA. " A taraph jamAlinA zarIramAM anta, prAnta, rUkSa temaja tuccha AhAra levAthI aneka prakAranA rAge utpanna thayA, A rAgeAnA kAraNe tee besavAmAM paNu azakta banI gayA A sthitimAM temaNe potAnA ziSyAne kahyuM ke, mAre mATe jaldI sastAraka (pathArI) karI do. munie sastArakanI taiyArI karavA lAgyA jamAlie temane vAra vAra pUchavA mADayuM ke, saMstAraka karyA ke nahI ? ziSyAe kahyu` ke, saMstAraka haju karela nathI paraMtu karIe chI e A prakAre jyAre ziSyAe kahyuM, tyAre mithyAtva mAhanIyanA uddayathI samyaktvathI patita thaI ne jamAlie vicAra karyAM ke, " yimALa teM " je karavAmAM Ave che te "thaI cUkayu" evuM je jIna bhagavAne kahyuM che te satya TharatuM nathI. kema ke sastAraka kriyamANu che te ta: " thaI cUkayuM che ema kahI zakAya nahi. A pramANe A je hamaNAM 'sastIcemALa " che-bIchAvavAmAM Ave che. ene bIchAvI dIdhala che ema kema kahI zakAya ? A pramANe vicAra karIne temaNe peAtAnA samasta ziSyAne khelAvIne kahyuM ke, jue bhagavAna vIra prabhu je ema kahe che ke, " niyamAnuM tam '" ' yaccalat tat calitam yadudIryamANaM tdusIritam " je kriyamANu che te thaI cUkayuM che, je cAlI rahyuM che, te cAlI cukayuM che, je udayamAM AvI rahela che te udayamAM AvI cukela che, e badhuM saghaLuM mithyA che. kAraNu ke, kriyamANu saMstArakamAM zayanarUpa ma kriyAmAM sAdhakattvanA abhAvathI tyAM karela che ema AvI zakatuM nathI, tr 79 66 66 "" kRtam saMstAraka (pathArI) karyAM pachI ja temAM zayanAdipa " tricAritA '' Ave che. parantu sastAraka karatI vakhate te temAM tevA prakAranI ' arthakriyA haritA' AvatI nathI. teA pachI jiyamALa tam-kriyamANu kRta thAya che, evA vyavahAra kevI rIte thaI zake ? vaLI 'yimAnam " e vartamAnakALanuM kathana che. ane " " e bhUtakALaneA vyavahAra che. bhUta (kALa) ane vartamAna e ane paraspara virUddha avALAM che. eTale paraspara virUddha evA e padArthonI ekatA thaI zakatI nathI. kemake vamAnakALathI virUddha bhUta (kALa) che, evA prakAraneA bhUta ane vamAna e banne eka adhikaraNamAM rahI zakatA nathI. te pachI mahAvIra svAmIe je kahyuM che ke, " yamALa tam ' '' 'cat pattim ''-vigere dz uttarAdhyayana sUtra H 1 t 223 Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ te zraddhA karavA caigya nathI. A pramANe bhAgyadoSathI viparIta mAge jatA jamAlIne joI te virAe teone kahyuM ke-he jamAli! tame bhagavAnanA Azayane jANatA nathI. bhagavAna sadoSarahita sAcuM khelavAvALA che. bhagavAnanA mata anekAnta rUpa che. eka ja padmA apekSA bhedathI anekarUpa thAya che. jema eka ja puruSa sasarAnI AgaLa jamAI kahevAya che. manevInI AgaLa sALe kahevAya che. ane pitA AgaLa putra kahevAya che. ane teja puruSa putra AgaLa pitA kahevAya che. evI ja rIte prastutamAM ApanI pathArI thaI rahI che. thai paNa gai che. evuM kahevAmAM Ave che. jevI rIte paTanI kriyamANutAmAM kRtatvane vyavahAra thAya che tevI ja rIte. (6 pharIthI prazna kare che ke-je kriyamALA che te phkta kevI rIte thaI zake? enA uttara ApatAM kahe che ke-paTanA utpattikALamAM prathama tantunA praveza samaye paNa te utpanna thAya ja che. kemake prathamatantupraveza kALathI ja paDha utpanna thAya che" evA vyavahAra jovAmAM Ave che. tathA utpanna thavApaNuM paNa te paTamAM te kALathI ja che, kemake utpattikriyAkALamAM prathamatantunA praveza thatAnI sAthe ja paTa utpanna thaI gayuM, je te paTanI utpattinA svIkAra na karIe te te prathamakriyA niraka thaI jaze. kAraNa ke kAryanI utpatti ja kriyAnA dharma che. kadAca jo ema mAnIe ke prathama kSaNamAM paTa utpanna thayu nathI. te evI ja rIte bIjI kSaNamAM paNa utpanna nahi' thAya, tema ja trIjI kSaNamAM paNa utpanna thaze nahIM. evI ja rIte aMtimakriyA sudhI paTanI utpatti thaze nahIM, kemake kriyA satra ekasarakhI hoya che. jo prathama kriyAthI ka MI paNa phUla na thayuM. tA antima kriyAthI pazu utpAdarUpa phUlanuM thavuM asaMbhava ja che. paratu jovAmAM Ave che ke antima tantunA praveza thatAnI sAthe ja paTanI utpatti thAya che. eTalA mATe " 13: utpannaH " eve vyavahAra thAya che. eTale evu' mAnavu joie ke prathama samayathI laIne dareka kSaNe kaMIka kaMIka kAya thAya che ja. o kadAca prathama kriyAthI paTa utpanna na thayuM. te khIjIthI paNa utpanna thaze. nahI. ane trIjIthI paNa utpanna thaze nahi. tevI ja rIte antima kriyAthI paNa thaze nahIM', ane e rIte teA paTanI koI rIte utpatti thaze ja nahIM. para Mtu e vAta phAI mAnI zake tema nathI. eTale prathamatantupravezakALamAM paNa paTanA thADA bhAga utpanna thayA, ane je aMza utpanna nathI thayA, te mIjI trIjI vigere kSaNeAmAM thAya che. A rIte e vAta siddha thAya che ke kriyAnA eka dezathI ja utpAdatva che. ane e vAta tamAre paNa mAnavI paDaze. jo prathama aMzanA utpAdanathI nirapekSa dvitIya kriyAne mAnaze tyAre ja dvitIyAdikriyAo sAthaka thaze. anya rIte nahIM. te jevI rIte prathama kriyAthI utpanna thatA paTanI utpatti dvitIyAdi uttarAdhyayana sUtra H 1 224 Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 kriyAthI thAya che teja rIte " kriyamAna '* paNa ApanA saMstArakane dyUta kahI zakAya che. huM jamAli ! vyavahAranayane svIkAratAM prathama kriyAkALathI mAMDIne te a Mtima kriyAkALa sudhI 'utpanna 'evA vyavahAra thAya che, ane nizcaya nayane svIkAratAM te aMtima kriyAnA samayamAM ja ' utpanna' evA vyavahAra thAya che. mATe he jamAli ! nizcaya ane vyavahAra e ane nayane svIkArIne tA bhagavAna mahAvIre ' jiyamALe tam '-jiyamALa dastU' evuM pharamAvyuM che. eka nayane svIkArIne bhagavAne kmAnyuM nathI. Apane je virAdhAbhAsa dekhAya che te tA eka nayanI apekSAnA kAraNeja che. e nayanI apekSAe teA kAI virAdha nathI. "" athavA jamAlinA pUrva pakSanA prakArAntarathI anugama (jANapaNuM) karavA joIe, te AvI rIte jo kriyamANa kAryamAM kRtatva mAnaze te tenA abhi prAya e thaye ke chata kArya paNa miALa gaNAya tyAre tA Apa pUrvotpannanI ja phrIne kriyA dvArA utpattinA svIkAra karI che. e sthitimAM bahu pahelAM thayela padArthanI utpatti pharIthI thavA mAMDaze, para`tu tanI jiyamALatA pramANathIvirUddha che. ahiM anumAna prayoga A prakAre banAvavA joI e taM yamAna na magati tatrAt pUrvaniAvaTavat ' arthAt je prakAre pUrva niSpanna ghaTamAM kriyamANu evA vahevAra na thatA heAya te te kArya kriyamANu khanI zakatuM nathI. kAraNa ke, te kRta che. je vidyamAna che te kAinA dvArA karavAmAM AvatuM nathI. jema pUrva niSpanna ghaTa ! jo kRtane ja kriyamANu mAnavAmAM Ave te emAM aneka doSa Ave che. A prakAre jo kRta padArthamAM paNa " yite " A prakAranA vahevAra mAnavAmAM Ave te karavAmAM Avela je ghaTa che emAM paNa pharI pharI karaNanA prasaMga prApta thAya che. jema ke, emAM kRtatvanI koI vizeSatA nathI. A prakAre nira tara ghaTotpattirUpa kriyAnA sadbhAvathI kadI paNa tyAM bhavana-thavArUpa kriyAnI parisamApti na thaI zakavAnA kAraNe kAI paNa kAryanI pUrNa rUpathI niSpatti thaI zakaze nahIM. A kArya aniSpattirUpa prathama doSa che. // 1 // jo kRta paNa '"kriyase" ema mAnavAmAM Ave arthAta je banI gayela che te paNa karavAmAM AvI rahyuM che tevA svIkAra karavAmAM Ave te tenu' e tAtpa thAya che ke, je kriyamANu che banI rahyuM che te khanI cukayu' ema kahevAmAM Ave che te A pakSamAM e badhAthI mATI dveSa upasthita thAya che. ghaTAdikAryanI utpatti mATe je mATInuM mana ane cAkanuM bhramaNa Adi kriyAo karavAmAM Ave che te badhI niSphaLa khanI jAya che. kemake, kriyamANu avasthAmAM paNa ghaTa kRta tA thaI gayA tA evu vartamAna thavAthI niSpanna karavAnI kaI AvazyakatA rahI ? A bIjo muddo. // 2 // vaLI-" ta yite '" A vyavahAra eTalA mATe paNa dUSita sAkhIta thAya che ke, jyAM sudhI ghaTa utpanna nathI thatA tyAM sudhI te mATInA paDanI uttarAdhyayana sUtra H 1 225 Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avasthAmAM ghaTa tarIke tA avidyamAna rahe che. kumbhakArAdikanA vyApAra bAda ja te utpanna thayela mAnavAmAM Ave che. A mATe je akRta hoya che teja karavAmAM Ave che. kRta nathI karAtuM evuM mAnavuM joIe. A trIjo muddo che. 5 3 5 e kAI " hata` niyale '' A vyavahArane sAcA sAkhIta karavA mATe evu kahe ke je samayamAM ghaTADhi banAvavAnA kAryanA prArabha thAya che te e samayamAM purU' thAya che mATe jyAre niSpanna ja ghaTa karavAmAM Ave che. tyAre "niyate" A prakAranA vyavahAramAM kaI khAdhA Ave che? tethI ema kahevuM e paNa ThIka nathI. kemake, utpadyamAna ghaTAkrika kAryonI utpattirUpa kriyAnA te samaya asa khyAta samayarUpa ghaNuMA bhAre kALa che. evuM nathI ke, je samaye ghaTa banavAne prAraMbha thAya che te teja samaye niSpanna thaI jAya che. tenA manavAmAM te ghaNeA samaya lAge che. mATIne lAvavI, tene kacarIne tenA piMDa banAvavA, te pachI tene cAkaDA upara caDhAvavA, tene AkAra ApaveA, A rIte ghaTanI utpatti thavAmAM ghaNA ja lAMbe samaya lAge che. AthI je samaye ghaTane banAvavAnA prArabha thAya che eja samaye te khanI jAya che ema kahevuM anucita che. A cAthA muddo che. // 4 // jo kAi krI paNa ema kahe ke, kamane nivartana karavAvALI kriyAne kALa bhale adhika hAya emAM amane kAI vAMdheA nathI. paraMtu kriyAthI je kArya niSpanna thavu joI e te e kriyAnA prathama samayamAM ja niSpanna manI jAya che. tema kahevuM paNa ThIka nathI. kAraNa ke, jo kriyAnA prathama samayamAM ja kArya niSpanna thaI jAya che, te te te samaye ja dekhAvuM joie paraMtu evuM te banatuM nathI. ane vivakSita kArya, kAza, kAdALI, AkAra, sthAsaka Adi samayeAmAM pratIta thatA nathI. paraMtu dIrgha kriyAkALanA aMtamAM ja niSpanna thayela dekhAya che. A mATe evuM mAnIe ke kriyAnA AraMbha kALamAM ja ghaTa manIne taiyAra thaI jAya che. te A kAI paNa rIte mAnI zakAya tevu nathI, AthI anupalabhyamAnatvAt nirvartanakriyAkAle vivakSitaghaTarUpaM kArya nAsti iti maMtavyam " jyAre A nizcita banI jAya che te e vAta paNa Apa meLe mAnI levI paDe che ke, kArya potAnA ceAgya vakhate ja manIne taiyAra thAya che. kemake, te sthaLe tenI upalabdhi thAya che. kriyAkALa ane niSThAkALa A mannemAM atyaMta le che. A mATe kriyamAna vRtta kahI zakAya nahIM. A vAta sarvajanathI sAkSIbhUta che. A pAMcamo muddo. A thayA jamAlinA pUrva pakSa // 5 // 66 A prakAre jamAli dvArA sthApita e pUrva pakSane sAMbhaLIne sthavirAe jANyuM ke jamAlImuni bhagavAnanA mArgathI calita thayA che. ane te mATe tee temane kahevA lAgyA ke, huM A ! virodha vacana Apa kema kaheA che ? rAgadveSarahita sajJa jIna bhagavAnanuM vacana anyathA thatu nathI. temAM doSanA a'za paNa saMbhivata thatA nathI. sAdhAraNa purUSAnI mAphaka te mithyAbhASI paNa nathI. Ape je asatkArya vAdane uttarAdhyayana sUtra H 1 226 Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svIkArI kutakane Azraya laIne evuM kahyuM che ke, saM = jiya sarakAra thata SaTavara arthAt kRta thavAthI kRta karela manAtuM nathI jevI rIte kRta ghaTa, haju vimA mavati arthAt jyAre akRta ja kriyamANu hoya che. jethI ApanuM A kathana kathaMcit satkAryavAdI amArA lekenA dilamAM utaratuM nathI. Ape e vicAravuM joIe ke, je sarvathA asat hoya che dravyadRSTithI paNa jenI sattA kAyama nathI evA asat padArtha kadI taiyAra thaI zakatA nathI. je kadI A prakAranA paNa padArtha purA thayelA mAnavAmAM Ave te kharaviSANa (gadheDAne zIgaDAM paNa utpanna thavAM joIe. dravyanI apekSA sane kArya mAnavAthI je Ape nityakaraNa hevAne prazastIrUpa deSa Ape che, te saghaLA deSa ApanA asatakArya vAdamAM paNa Ave che. Ape je ema kahyuM ke, vidyamAna vastumAM karavArUpa kayiAne aMgikAra karavAthI pharI pharI anavarata e karavArUpa kriyAne ati prasaMga prApta thAya che. tenAthI prathama te karaNa kriyAnI tyAM kadI paNa samApti thatI nathI. bIjuM tyAM karaNa kriyAnI viphaLatA paNa Ave che jyAre padArtha svayaM mojuda che te tyAM karavArUpa kiyA phaLIbhUta kema thaI zake ? A prakArathI kRtane karaNa mAnavAthI Ape je kriyAnI asamApti ane kriyAnI viphaLatArUpa be deSa Apela che te A banne deSa ApanA maMtavyamAM paNa Ave che. ane te A prakArathI-je "avidyamAna ja karavAmAM Ave che" A vAta ja ekAntataH svIkAra karavAmAM Ave te tene paNa nitya ja banI rahevuM joIe. kemake, je zazaviSANanI (sasalAnA zIMga) mAphaka sarvathA asata che. tenA karavArUpa karavAne virAma kaI rIte hoI zake? bIjA asatnI jyAre utpatti thatI nathI te asata kAryanI utpattimAM kriyAnI saphaLatA paNa kevI rIte hoI zake? e te tadana niSphaLa ja thavAnI. kemake, tenAthI utpatti te banI zakatI nathI. kAraNa te asata che mATe. kahevAyela satkAryanI utpattinuM tAtparya e che ke, vivakSita kArya dravyarUpathI te sata che. paNa paryAya rUpathI asat che. AthI e apekSAe vastu vidyamAna hovA chatAM paNa te vivakSita paryAyanI apekSAthI vidyamAna thatuM nathI. A mATe vivakSita paryAyarUpa tene utpanna karavA mATe kAraNarUpa kiyA sArthaka mAnavAmAM Ave che. paraMtu je A vAtane ekAntataH mAnya kare che ke, "sarvathA asatanuM ja utpAdana thavAthI karaNakriyAnI saphaLatA bane che" e tene meTe bhrama che. tyAM tenI koI paNa apekSAthI saphaLatA sAbIta thatI nathI. kemake, jyAre vastu ja sarvathA asata che te te dravyadRSTIthI paNa asata che. A mATe sarvathA tucchAbhAva svarUpa hovAthI sasalAnA ziMgaDAnI mAphaka tenuM svapnAmAM paNa utpanana thavuM saMbhava nathI. A prathamanA be muddAne uttara thaye. 1pArA sata kAryavAdane je pratyakSa virodharUpa trIje deSa ApavAmAM Avela che te paNa ApanAja matamAM vALI na zakAya tevo che. te A rIte je karaNanI uttarAdhyayana sUtra : 1 227 Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apekSAthI kArya asata che ane te enAthI utpanna thAya che. te ja rIte mATInA piMDathI ghaTa utpanna thAya che. e ja rIte sasalAne zIMgaDAM paNa thatAM dekhAvAM joIe. kemake je rIte mATInA piMDamAM ghaTa vidyamAna nathI eja rIte sasalAne paNa zIMgaDAM vidyamAna nathI. pachI avidyamAnanI avizeSatA hovAthI paNa mRta piMDathI ghaTa ja kema utpanna thAya che? sasalAnAM zIMga kema nahIM ? je A aMge ema kahevAmAM Ave ke, sasalAnAM ziMga paNa mATInA piMDAthI utpanna thAya che paraMtu te dekhatAM nathI te ame paNa ema kahI zakIe ke, e rIte enAthI taiyAra thanAra ghaTa paNa na dekhAvo joIe. AthI e mAnavuM joIe ke, potAnA kAraNamAM keI apekSA kArya rahela che tyAre ja te temAMthI utpanna thAya che. bIjAtho nahIM. ema na hoya te pachI game te cIjathI game te padAthe utpanna thavA lAgaze. AvI sthitimAM mATIthI paTanI paNa utpatti mAnavI paDaze. 3 - ghaTa AdinI utpattirUpa kiyAne kALa dIrdha ja che. mATIne lAvavI, tene masaLavI, tene piMDa banAvo, ItyAdi kAryone jeTalo paNa kALa che, te saghaLe ghaTanI taiyAra thavArUpa kriyAne ja kALa che. evuM je Apa kahe che te paNa ThIka ucita nathI. kemake te ghaTane kALa nathI tyAM te prati samaya hajudA judA mATInA piDa, zivakAdika kArya prAraMbha thatuM rahe che, ane banatAM jAya che. AthI te ene kALa che. kAryane karaNa kALa ane niSThAkALa bane eka hoya che. ghaTa te samayamAM ja AraMbha thAya che. ane e ja samaye te banIne taiyAra thaI jAya che. A mATe te kALa ke je samayamAM zivakA Adi kArya thAya che. te ghaTane kALa mAnavAmAM AvatA nathI. ghaTane kALa eja mAnavAmAM Ave ke, jeTalA samayamAM te banIne taiyAra thayela che. A mATe ema kahevuM ke, ghaTane taiyAra thavAno kALa khUba lAMbe che te ucita nathI. AthI ghaTa pitAnA upAdAna kAraNarUpa hovAthI mArI rUpI dravyanI eka paryAya che. kAraNa zaMkA-kriyAne saghaLe samaya kriyamANa kALa che, temAM kriyamANa ghaTAdirUpa vastu che ja nahIM. jyAre kriyA purI thAya tyAre je anaMtara samaya haze te ja kRtane kALa kahevAze kemake, temaja kAryanI niSpatti hoya che. A mATe " cinaM ta" e vahevAra kema thaI zake? kRta ja kRta che e vahevAra che joIe. uttara-zaMkA te e ThIka che paNa ame Apane A viSayamAM kevaLa eTaluM ja pUchavA mAgIe chIe ke, kriyA dvArA kArya karavAmAM Ave che ke akriyA dvArA je kahe ke, kriyA dvArA kArya karAya che te kiyA kayA kALamAM thAya che? ane kArya koI bIjA samayamAM thAya che e vAta kaI rIte banI zake? kemake, kArya je samayamAM che tyAM kiyA nathI. ane je samayamAM kriyA che tyAM kArya nathI. evuM tame piote kahI rahyA che te A vAta A pakSamAM TakI zaktI nathI. evuM te thatuM nathI ke, chedana kriyA te thAya khadIramAM ane tene kAryo cheda hoya palAza vRkSamAM? jyAM kiyA haze tyAM tenuM kArya haze. paNa Apa je evuM kahe uttarAdhyayana sUtra : 1 228 Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke, kriyAmANanA kALamAM kAryo nahIM ane je anetara samaya che tyAM kriyamANa vastu nahIM. e te kRtane kALa che. te evuM kahevuM kaI rIte sArUM mAnI zakAya. kiMca-kiyAnA kALamAM kArya thatuM nathI paraMtu te pachIthI thAya che A prakAranuM kahevAthI e vAta paNa sAbita thAya che ke, kriyA ja AgaLa utpanna thanAra kAryamAM vidanabhUta che. kemake, jyAM sudhI kriyA thatI rahe tyAM sudhI te te kArya thatuM ja nathI. e pachI kriyAnI uparatimAM thAya che. ethI mAluma paDe che ke, ApanA manamAM viparIta jJAnavALAnI ja pravRtti thAya che. je "kArya te kriyA ja kare che paraMtu kAryanI niSpattija tene virAma thavAthI ja thAya che. A mATe kriyAmAM kArya prati aMtarAya AvatuM nathI." evuM kahevAmAM Ave to enI sAme e kahevAmAM Ave ke A prakAranA kathanathI kAryane karavAvALI kriyAthI kAryane kaI rIte virodha thaI zake ke jenAthI kriyAkALamAM kArya utpanna thatuM nathI ? enA pachI ja thAya che, evuM ApanuM kathana barobara mAnavAmAM Ave. je kArya kriyAnI pachIthI thAya che te enuM tAtparya e paNa thaI zake ke kArya kiyA kALamAM avazya thavuM ja joIe. je rIte mAtA ane putrane keI virodha thaI zakatuM nathI eja rIte kAryane utpanna karanAra kriyAne kAryanI sAthe virodha kaI rIte thaI zake? AthI e mAnavuM joIe ke, kriyAkALamAM ja kArya utpanna thAya che. pharI je kriyAnA virAmamAM kArya utpanna thAya evuM mAnavAmAM Ave te je samaye kriyAne anAraMbha heya te samaye paNa kArya kema thatuM nathI? kAne uparama ane anAraMbha A bane vAte ekAIka che. cAhe kriyAne uparama kahe athavA anAraMbha kahe bannemAM koI artha bheda nathI zabdamAM bhale hoya kriyAno uparama arthAta kriyAne abhAva te jema enI pari samAptimAM thAya che, eja rIte enI AraMbha avasthAmAM paNa te che. akiyA kAryane kare che e A bIjo pakSa je svIkAravAmAM Ave te je rIte sumeru parvata himavAna parvata ane samudra vagere vagara kaye thayela che, e prakAre ghaTAdikane paNa karyA vagara thayela mAnI levA paDe. kemake, enI kAraNabhUta kriyAnA abhAvamAM paNa saddabhUti te jovAmAM Ave che. sAdhuo mATe mokSane meLavavA tapa ane svAdhyAya vagerenuM je vidhAna che te paNa pachI vyartha mAnavuM joIe. kemake, ApanA maMtavya anusAra kriyAnA vagara ja samasta kAryonI utpattine pakSa je svIkAra karavAmAM Ave che. AthI ApanI mAnyatA anusAra te traNe lokanA jIvoe cupacApa thaIne besI rahevuM joIe, kAMi paNa kAmakAja na karavuM joIe. kemake, emanA jeTalAM A loka ane uttarAdhyayana sUtra : 1 229 Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paraleka saMbaMdhI kAma che te badhAM kArya karyA vagara ja siddha thaI javAnAM. paraMtu ema banatuM nathI AthI e mAnavuM paDe che ke, kriyAja kArya karavAvALI che. kiyAkALamAM ja kArya thAya che. tathAje kadAca ApanA mata anusAra kriyAnI aMtima kSaNamAM ja kAryanI niSpatti thAya che te, paNa Ape kriyAnA prathama samayathI mAMDIne ja kAryane thoDA thoDA aMzanI niSpatti mAnavI paDaze. enA vagara chellI ghaDImAM kAyanI Akasmika niSpatti kaI rIte thAya? na ja thAya! A mATe kriyAnI pratyeka kSaNamAM kAryane cheDe theDo aMza bane che ane aMtima samaye kArya pUrNa thatAM taiyAra thAya che. evuM mAnavuM ja joIe. kahyuM paNa che. - kadAca paTamAM prathama taMtune praveza thavAthI paTane vaNATane thoDo paNa bhAga vaNAya na mAnavAmAM Ave te chellA taMtune praveza thatAM paTanA keI paNa bhAgane vaNAyele mAnavAmAM na Ave. ane ethI paTanuM taiyAra thavAnuM paNa mAnavAmAM na Ave A mATe bIjA Adi taMtuonA saMgathI pratyeka kSaNamAM paTane kAMIne kAMI bhAga vaNAte rahe che, tethI vaNAyele bhAga paNu paTane aMza ja che. AnuM sAdhaka anumAna A prakAranuM che - je kArya kriyAnI zarUAtamAM thatuM nathI te enI aMtima kSaNe paNa thatuM nathI. jema ghaTa kriyAnI zarUAtamAM, na honAra ghaTa e kiyAnI aMtima kSaNamAM paNuM heto nathI. anyathA ghaTa kiyAnA aMtima kSaNamAM ghaTanI paNa utpatti thavA lAgaze. A mATe kiyAnI pratyeka kSaNamAM kAryane kAMIne kAMi aMzanI taiiyArI thAya che. ane aMtima kSaNe te kArya pUrNa thAya che. AthI e siddha thAya che ke kriyamANa kRta ja che. AmAM ekAntataH virodha nathI. kahyuM paNa che jema vRkSa ane tenA bhAgomAM paraspara virUddhatA nathI tevI ja rIte kriyamANa ane kRtamAM paNa paraspara virodha nathI. enuM sAdhaka anumAna A prakAranuM che-je jenAthI bhinna banI nathI rahetA te tenAthI ekAntataH bhinna hotA nathI. jema vRkSathI tenA bIjA bhAgo ekAntataH bhinna nathI. eja rIte kRtatvathI ekAntataH bhinna thatAM kiyamANatva paNa rahetuM nathI evuM samajavuM joIe. AthI "kriyALa ram " A bhagavAna vacana sarvathA susaMgata che. A mATe Arya! A pravacananuM rahasya che tene Apa mAno. pharI e sthavirAe kahyuM-Arya! "ziyAmA ta" A je sarvajJa bhagavAnanuM vacana che te pramANu ja che. AthI Apa je evuM kahe che ke, "sarvajJa paNa juThuM bele che" ApanuM e avarNavAdarUpa vacana sajjane e sAMbhaLavA egya nathI. bhagavAna sarvajJanuM vacana te traNakALamAM paNa dUSita nathI hatuM. ene dUSita karavAnI Apa kaI rIte ceSTA karI zake? je A prakAranI khoTI ceSTA kare che, te enAthI utpanna thanAra duSkarmanA prabhAvathI uttarAdhyayana sUtra : 1 230 Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sa'sArarUpI aTavImAM bhrama kare che. A mATe Apa e dazAne pAtra na banA amArUM saghaLAnu` sAnurodha nivedana che ke, Apa tenI AleAcanA karI lyA. ke jethI jInavacananA utthApana janIta mithyAtva kama ApanAM nivRtta banI jAya. A prakAre jamAli muninA samasta ziSyAe temane samajAvavA chatAM paNa pAtAnA durAgraha cheADayA nahI. ziSyAe jANyu ke, jamAli peAtAnA durAgrahathI jarA paNa pAchA haTatA nathI tyAre teoe temanA sAtha cheDI dIdhA. keTalAka tA bhagavAna mahAvIra prabhu pAse paheAMcI gayA ane jemane jamAlinA vacana upara zraddhA hatI te jamAlinI sAthe rahyA. priyadarzanA sAdhvI paNa peAtAnI eka hajAra sAdhvIo sAthe ekatrita rIte grAmAnugrAma vihAra karatAM karatAM prasaMgavazAta zrAvastI nagarImAM padhAryAM, ane DhaMka kuMbhAranI zALAmAM utaryAM. A pachI peAtAnI ziSyAo sAthe potAnA guru jamAlinI vaMdanA karavA gayAM. jamAlie priyadarzInA sAdhvIne paNa peAtAnA matathI vAkepha karyAM. priyadarzanAe tenA matanI prasaMzA karI ane tene satya mAnI te peAtAnA sthAna upara pAchAM pharyo, priyadarzInAnI jamAlinA matamAM zraddhA dRDha banI. je kuMbhAranI zALAmAM te utaryAM hatAM tene paNa jamAlInA matanA viSayamAM vAtacita karI. kaku bhAre priyadarzanAnI AvI vAtacitathI e jANI lIdhu` ke, A sAvi paNa mithyAtvanI tarapha DhaLI rahyAM che. AthI ene e duSTamathI pAchAM vALavAM joIe. A prakAranA vicArathI prerita anI, jyAre sAdhdhi tenI pAsenA sthAnamAM besI svAdhyAya karI rahyAM hatAM tyAre temanI cAdaranA eka bhAgamAM aMgAra lagADI dvIdhA, aMgAra lagADavAmAM tene Azaya temane samajAvavA puratA ja hatA. temanI cAdaranA eka bhAgamAM aMgAra lagADIne turataja te kuMbhAra niMbhADAmAM rAkhelAM mATInAM vAsaNene ulaTa sulaTa pheravavA lAgI gayA. sArdhIi priyadarzanAe jyAre peAtAnI cAdarane saLagatI joI tA, kahevA lAgyAM ke, huM DhaMka! jo tArA pramAdathI mArA nesarAyanI cAdara khaLI gaI ! priyadarzanAnI vAta sAMbhaLI kuMbhAre kahyuM ke, sAdhvIjI dAmAnane uttarAdhyayana sUtra H 1 231 Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Apa dagdha te mAnatAM ja nathI te pachI A5 AvuM kema kahe che ? A prakAranuM kuMbhAranuM vacana na sAMbhaLIne priyadarzanA sAdhvInuM mithyAtvarUpI aMdhArUM nAza pAmyuM. ane te belyAM, aha devAnupriya! Ape mane sAro pratibaMdha Ape. A pachI priyadarzanAe jagata kalyANa kAraka jIna vacanane pramANa mAnI e kuMbhAranI sAme ja pitAnA mithyAtvanI AcanA karI. hajAra sAdhvIothI parivRta thaIne pharIthI priyadarzanA sAdhvI jamAlinI pAse pahoMcyAM ane tene jInamatamAM lAvavA mATe temaNe aneka rIte prayatna karyo paraMtu jamAli pitAnA durAgrahathI jarA paNa pAchA na rahyA. sAcI vAta che ke, lasaNane hajAra sugaMdhita dravyanI vacamAM rAkhe te paNa te pitAnI savabhAvika dugadhane tyAga karatuM nathI, A pachI te sAdhvI jamAlInI pAsethI pAchAM pharyA ane jamAli pAse je sAdhu bAkI rahyA hatA te paNa jamAlithI judA paDI caMpAnagarImAM bhagavAnazrI mahAvIra svAmInI pAse pahoMcI gayA. dhIre dhIre jamAlI muni paNa roga ane AtaMkothI mukta banI gayA. zarIra paNa taMdurasta banI gayuM. bAdamAM teoe zrAvastInagarInA kaSTaka udyAnamAMthI prasthAna karyuM, ane pUrvAnumUvI paddhati anusAra grAmAnugrAma vicaraNa karatAM karatAM te mahAvIra prabhunI pAse pahoMcyA. bhagavAnane vaMdanA ane namaskAra karI kahyuM, bhagavana! jema ApanA aneka ziSya chadmastha avasthAmAM paralokane prApta thayA che te huM nathI. kAraNa ke mane te kevaLajJAna ane kevaLadarzana prApta thaI cukela che. AthI huM ahata jIna thaI gaye chuM. jamAli munie A pramANe kahyuM tyAre gautama svAmIe tenI A vAta sAMbhaLI tene kahyuM, he jamAli! tame je kevaLI thaI gayA che te amArA be praznone javAba Ape. kaleka zAzvata che? jIva zAzvata che ke azAzvata ? gautama svAmInA A praznone uttara jamAlithI ApI zakAze nahI ane te cupa thaI gayA tyAre tene cupa joI bhagavAne kahyuM,-jamAli ! juo A praznone uttara ApavA mATe mArA eka hajAra ziSya samartha che. te paNa teo evuM kahetA nathI ke je tame kaho che. e praznone uttara A prakArano che.-jIva ane leka sadA zAzvata che ane azAzvata paNa che. dravyarUpathI leka zAzvata kahevAya che, pratikSaNa paryAnA parivartanathI azAzvata paNa kahevAya che. A rIte dravya dRSTithI jIva paNa zAzvata che ane paryAyadaSTithI-deva, manuSya, tiryaMca ane naraka paryAjenA parivartananI apekSAthI-azAzvata jANavuM joIe. uttarAdhyayana sUtra : 1 23ra Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ k A prakAranAM bhagavAnanAM vacana sAMbhaLIne paNa durAgrahane vaza banela jamAlie " peAtAnA kkoja kharA ' evA vRthA haThAgraha cAlu rAkhyuM ane bhagavAnanA vacanamAM zraddhA na karI. tyAMthI vihAra karIne jamAli svaccha Mda rUpathI deza dezamAM vihAra karavA lAgyA. pAte jyAM jyAM vihAra karyAM tyAM tyAM aneka kutarkathI leAkAne upadeza ApavA mAMDaceA. A rIte ghaNA varSo sudhI jamAlie zramaNu avasthAnuM pAlana karyuM. te paMdara divasanI saMlekhanA dhAraNa karI temaNe deha cheADayA. maratI vakhate pazu temaNe aticAronI leAcanA na karI. AthI marIne te chaThThA devalAkamAM kiviSaka jAtinA deva thayA. eka samaye gautamasvAmIe prabhune pUchyuM ke, bhagavan ! jamAla ugra tapasvI hatA, teo marIne kaI gatimAM gayA che? bhagavAne kahyuM ke, te chaThThA devalAkamAM kiSika jAtinA deva thayela che, prabhunI vAta sAMbhaLI pharI gautama svAmIe pUchyu, bhagavaMta ! te teA ugra tapasvI hatA, enI AvI nAnI gati kema thaI ? prabhue kahyuM, te nidbhava-jIna vacaneAnA apalApaka thavAthI potAnA dharmAcAryanA paNa teNe virodha karelA AthI dIrgha tapasvI hAvA chatAM paNa teNe e gati prApta karI che. gautamasvAmIe pharI pUchyuM ke, bhagavaMta! te tyAMthI cyavIne have kayAM jaze ? bhagavAne kahyuM, te tyAMthI cyavIne tiryaMcyuM, manuSya narakadevarUpa caturgatika sa'sAramAM bhramaNu karI ghaNuA kALa pachI siddhine prApta karaze. jamAlinI jema ghaNA munionI zraddhA ochI thAya che AthI te dula bha che evuM samajavu joI e. A rIte e prathama jamAlika nihnavadRSTAnta pUru' thayuM / / dvitIya nihnava tiSyagusa muni kA draSTAMta have khIjA nidbhava tiSyagusanI kathA kahevAmAM Ave chete A prakAranI che.-bhagavAna mahAvIrane kevaLajJAnanI utpatti thayAne jyAre seALa varSa vItyAM tyAre rAjagRha nagaramAM guNuzila nAmanA udyAnamAM cauDhapUrvanA dhAraka evA vasu nAmanA AcArya AvyA. emane tiSNugupta nAmanA ziSya hatA te pUrvAMnA adhyayana karavAmAM tatpara hatA ! eka samaya jyAre te sAtamu AtmapravAda pUrva bhaNI rahyA hatA e vakhate ene sAtamA pUrvanuM sUtrAlApaka vAMcavAmAM AvyuM te A che-- "ege bhaMte jIvapaese jIvetti vattatraM siyA ? No iNaDe samajhe ! evaM do tiNNi0 jAva dasa saMkhejjA asaMkhejjA bhaMte ! jIvapaesA jIvetti vattavyaM siyA ? No iNaTThe samahe / egapaNe viNaM jIve no jIvetti vatavtraM siyA ? se keNaM adveNaM ? jamhANaM kasiNe uttarAdhyayana sUtra : 1 233 Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDipuNe logAgAsapaesa tulle jIve jIvetti vatavvaM siyA ? se teNaM adveNaM " / iti / chAyA - eko bhadanta ! jIva pradezo jIva iti vaktavyaM syAt 1 no ayamarthaH samarthaH evaM dvau trayo yAvad daza saMkhyAtAH asaMkhyAtAH bhadanta ! jIvapradezA jIva iti vaktavyaM syAt ? no ayamarthaH samarthaH ! ekapradezo no'pi khalu jIvo no jIva iti vaktavyaM syAt ? asau kenArthena ? yasmAt khalu kRtsnaH pratipUrNI lokAkAzamadezatulyo jIvA jIva iti vaktavyaM syAt asau tena arthena " / iti / A prakAre e AlApakane bhaNyA pachI keAI eka nayanA abhiprAyathI ema paNa thaI zake che.AthI A mata koi eka nayanAche, sava naceAnA nathI." A vAtane na samajIne mithyAtvanA udayathI te tigusa muninA darzanamAM viparyayatA AvI gaI AthI temane e samaye jIvanA pradeza viSayamAM e prakAranuM dhyAna aMdhAIgayuM ke, eka be traNa vagere saMkhyAta asaMkhyAta pradeza jIva nathI. kema ke--" hai mate ! nIvapaNe" e AlApakamAM tenA niSedha karavAmAM Avela che. A rIte eka paNa pradezathI jIva hIna paNa thatA nathI. A vAta pazu AlApakamAM pratiSedha karavAmAM AvI che. enu tAtparya e che ke, jIvanA jeTalA pradeza hAya che emAMthI jo eka paNa pradeza ATha hoya tA jIva thaI zakatA nathI. arthAt tenA avaziSTa pradeza chatra kahevAtA nathI. vastumAM e jarA paNa ochapa hAya tA te purI vastu kahevAtI nathI. aAkAkAzanA jeTalA pradeza che eTalA ja pradeza asaMkhyAta pradeza eka jIvanA che. AthI je krAi aMtima pradezathI te jIva paripUrNa thatA mAnavAmAM Ave che te ja a Mtima pradeza jIva che. avaziSTapradeza jIva nathI. kemake temAM eja sUtrAlApaka pramANabhUta che. A rIte peAtAnI kalpanAthI virUddha ane kalpita karI tiSmagupte dharmAcAyanI pAse jaI kahyu ke, kadAca eka paNa pradezathI vihina thatAM sakala avaziSTa jIvapradeza jIva saMjJAne prApta thatA nathI. tA te aMtima pradezane ja jIva kahevA joie. kemake, e eka pradezanA sadbhAvamAM ja khIjA pradezAmAM jIvanA vyapadeza thAya che. tiSyanusanI A vAta sAMbhaLIne vadhu AcAye kahyu, vatsa ! tame A kevI ajugatI vAta karI rahyA che ? jo tamane prathama pradeza jIva saMmata nathI tA tame je aMtima pradezane jIva mAnA che te paNa pradezatlanI avizeSatAthI jIva na thAya. jema prathama Adi anya tamArI dRSTIthI jIva nathI. (2) athavA tamArA mata anusAra atyapradeza ja jIva che, prathama pradeza jIva nathI AmAM yukti zuM che? je rIte prathamapradezamAM pradezatA che, te ja rIte pradezatA atimapradezamAM paNa che. tA pradezatva hetune laI kadAca uttarAdhyayana sUtra H 1 234 Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama anyapradezamAM jIva sAbita karavAmAM Ave te Aja rIte pradezamAM paNa te hetu dvArA jIva sAkhita karavAmAM Ave tyAre prathamapradezamAM jIva nathI. a MtimapradezamAM ja jIva che evuM kahevuM yukti yukta kayAM sudhI mAnI zakAya ? A aMge ema kahevAmAM Ave ke vikSita asaMkhyAta pradeza rAzInA atyapradeza pUraka che A mATe te ja jIva mAnavAmAM Avaze prathama Adi pradeza nahI' kemake te pUraka nathI te A prakAre kahevuM e paNu ThIka nathI. kema ke, je rIte anyapradeza pUraka che e rIte eka eka prathama Adi pradeza paNa e vivakSita jIvanI pradezarAzInA pUraka che. kema ke, jo eka paNa pradezanI nyUnatA heAya te te vivakSita jIva pradeza rAzInI pUrti anI zakatI nathI, (3) A prakAre sarva pradezamAM pUrNatA mAnavAthI aniSTa Apatti Ave che. te A rIte che.-samasta jIva pradezamAM vivakSita asaMkhyAta parimANanI pUrakatA haiAvAthI anyapradezanI mAphaka pratyeka pradezamAM jIvatva thaI javAthI pratyeka jIva asaMkhyAta jIvavALeA thai jaze. (1) athavA prathama jIva Aphri pradezanI mAphaka atyapradezamAM paNa ajIvatva mAnavAthI sarvathA jIvanA abhAva prasakta thAya che. (2) kica--jo eka ja pradeza jIvatvanI pUrti kare che te evI sthitimAM paNa pUrNa jIva dvArA thanArI a sapAdana rUpa kriyA eka ja pradezathI thaI javI joie. paraMtu evuM thatuM jovAmAM AvatuM nathI, kAMI saMpUrNa vastrathI thanArI atha kriyA tenA eka taMtuthI thADI ja thaI zake che ? (3) athavA----rAjAnI mAphka svacchaMda bhASI thavAthI tamArA matamAM vizeSatA kema nahIM Ave ? keTalAka pradeza jIva thaze tyAre keTalAka ajIva thaijaze. (4) athavA----sa vikalpAnI siddhi paNa kema na thaI jAya kema ke, peAtAnI IcchAthI sarva pakSa kahevA lAyaka banI jAya che. (5) / / A trIjA pakSanA pAMca vikalpa thayA. (3) (4) kicano prathamAdi pradeza samudAyamAM sathA jIvatva nathI, evuM mAnavAmAM Ave te eka antyapradezamAM paNa jIvatva kaI rIte AvI zake ? jema retInA samudAyamAM tela nathI. te| pachI tenA eka kaNamAM telane sardUbhAva kema mAnI zakAya ? (5)kiMca--tamArA mata anusAra atyapradezamAM ja sarvathA pUrNa rUpathI jIva che khAkI prathama Adi pradezamAM dezataH jIva che, A prakAranuM vizeSa jo tame kaho tA paNa kahevu ThIka nathI. kema ke, A prakAranuM kahevu pradezanI apekSAe prathAdi atyapradezamAM paNa jIva aMzata dezataH-ja sAkhIta thaze (1) uttarAdhyayana sUtra H 1 235 Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yadi atyapradezamAM saMpUrNa jIva mAnavAmAM Ave te e pradezamAM jIvanI saMpUrNatA sAbIta karanAra je paNa haze te ja hetu prathama Adi pradezamAM paNa enA samAnarUpathI sAdhaka banI jaze. A kAraNe aMtima pradezanI mAphaka pratipradezomAM saMpUrNa jIva mAnavAne prasaMga prApta thaze. (2) che A pAMcamAM pakSanA be vikalpa thayA. ApA () carama hovAthI carama pradezamAM ja jIvatva je mAnavAmAM Ave ane bAkI bIjA pradezamAM jIvatva na mAnavAmAM Ave te e kahevuM barAbara nathI. kemake, aMtima pradezamAM je caramatA che te tyAM ApekSika che. je ApekSika hoya che te eka jagyAe niyata mAnavAmAM AvatA nathI. apekSAnA vazathI sarva pradezomAM caramatA AvI zake che. A mATe tamArA taraphathI vivakSita eka carama pradeza vInA jema apara pradeza tamArA mAnavA mujaba jIvarUpa mAnavAmAM AvatA nathI eja rIte je carama pradezane tame jIvarUpathI vivakSita karI rahyA che tevA te carama pradeza paNa e dvitIyAdi pradeza vinAnA jIva svarUpa mAnavAmAM AvatA nathI. kemake, apekSAthI sarva pradezanuM caramatva pahelAM siddha thaI cukela che. (1). prathama Adi pradezamAM je jIva na mAnavAmAM Ave te carama pradezamAM paNa tamArI mAnyatA anusAra jIvapaNuM AvI zakatuM nathI. prayoga-"kacarogavi ja kavara karAvAna prathamatinarAva"prathama Adi pradezanI mAphaka atyapradeza paNa pradeza hovAthI jIva svarUpa banI zakato nathI. che A chaThThA pakSanA be vikalpa thayA. 6 tiSyagupta kahe che - Apa A anumAna pragathI anyapradezamAM jIvane niSedha kare che, te ApanuM e kahevuM AgamathI bAdhita thAya che. kemake, pUrvokta AlApakarUpa AgamamAM prathamAdi pradezamAM jIvatva nathI evuM spaSTa rUpathI kahevAmAM AvyuM che. tathA anya pradezamAM jIva che evuM vidhAna karavAmAM Avela che. kemake, je aniSiddha hoya che te anumata samajavAmAM Ave che. AthI evuM jANI zakAya che ke, atyapradezamAM jIvavAnI mAnyatA zAstra saMmata che. AthI huM evuM kahuM chuM ke, prathama Adi pradezonI mAphaka atyapradezamAM jIvatvane niSedha zAstrAnumata nathI. (7) AcArya kahe che-evuM nathI. atyapradezamAM jIva che e vAta paNa zAstramAM niSiddha karavAmAM Avela che. kemake, "je mare nIvapaNe kavetti uttavuM vicA? Po rUdde samaTre" A pATha paNa tyAM ja Avela che. AthI je tamane zratamAM pramANutA abhISTa che te tamAre "atyapradezamAM jIva che" tema na kahevuM joIe. kemake, prathamAdika anyatara pradezanI mAphaka eka pradezanI atyanA pradezamAM paNa sthita che. (1) uttarAdhyayana sUtra : 1 236 Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tame jo zrutane pramANu mAnatA huM teA sammilita samasta pradeza ja jIva che evuM zAstramAM kahyuM che. eka carama pradeza ja jIva che tevuM kahela nathI. jue eja jagyAe evu kahela che-" gaddALa siLe puje holaselatu nIvattiyattatraM ricA ''AthI zruta pramANathI anya pradeza ja jIva che evA durAgraha tamAre cheADI devA joIe. evu ja mAnavu' joie ke, sammilita samasta pradeza ja jIva che. (2) je rIte eka paNa taMtu samasta paTanA upakArI hAya che kemake, tenA vagara samasta paTa kahevAtA nathI. paraMtu enuM tAtparya e thADuM ja thAya che ke, e tatu ja samasta paTa banI jAya che. samasta taMtuone samudAya ja eka pUrA paTa kahevAya che. A vAta leAkamAM prasiddha che, e ja rIte eka jIva pradeza paNa jIva nathI paraMtu samudita samasta jIvapradeza ja eka jIva che. je prakAre eka paramANumAM " ToDayam ' ItyAkAraka vahevAra thatA nathI tevI rIte eka jIvapradezamAM paNa acaMbAmA " ItyAkAraka vahevAra -nirdeza-thaI zakatA nathI. (3) sAtamA pakSanA A traNa vikalpa thayA. rANA (8) A prakAranA kayA nayane! abhimata che? 66 66 uttara--A prakAranA e abhimata eva bhUta nayanA che. vyutpattithI labhya anA sa`khaMdhathI jemAM niyatAtha kheAdhakatA (nizcIta ane samajavAnI zakti ) hAya te eva bhUta naya che. niyatA edhakatA temAM kALanI ane dezanI apekSAthI jANavI joIe. A prakAre samabhirUddha nayathI tenI ativyApti thatI nathI. A eva'bhUta nayane AzrIta karI bhagavAne "ddALa siLe ravipune chogAvAlayesatuphphe jhIvatti vRttabdha sicA" A sUtrAlApaka kahela che. AthI jeTalA asa`khyAta pradeza leAkAkAzanI tulya eka jIvanA che te saghaLA samudvita pradeza ja eka pUrNa jIva che. eka kevaLa caramapradeza athavA prathamapradeza athavA khIjA koI eka eka pradeza jIva nathI. eva bhUtanayamAM vyutpattithI labhya anA saMbaMdhathI niyatA kheAdhakatA tyAre Ave che ke, jyAre nirava zeSa pradezanA sadbhAvamAM jIva mAnavAmAM Ave. nahIM te niyatA medhakatA AvI zakatI nathI. kemake, leAkAkAza. Adi dvArA je tenA pradezeAnI tulyatA atAvI che te atha tyAre ja ahIM ghaTIta thaI zake ke, jyAre eka jIva kAlAdikanA dvArA niyata asaMkhyAta pradezAnA samudAyarUpa hAya, tAtparya AnuM e che ke, jIva zabdanA artha jyAre evabhUta nayanI apekSA vicAra keATImAM Avaze tyAre te asaMkhyAta pradeza viziSTa haze teAja tenA viSaya mAnI zakAze. e vagara nahIM. eka bIjAthI judA judA pradezasvarUpa jIva zabdane atha eva'bhUtanI apekSA mAnavAmAM AvatA nathI. zaMkA--jevI rIte " Amo rUpa, vaTo vadha: 66 uttarAdhyayana sUtra H 1 dd gAma maLI gayuM. vasra khaLI 237 Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gayuM, A prakArane vahevAra gAma ane vastranA eka bhAga baLI javAthI saMpUrNa gAma ane vastramAM upacArathI mAnavAmAM Ave che. e rIte ahIM paNa aMtima pradezamAM jIvane vahevAra mukhyatayA mAnavAthI bIjA pradezamAM te upacArathI mAnI levAmAM Avaze? uttara-A rIte kahevuM barobara nathI. kemake, A rIte kahevAthI vAstavika arthanI siddhI thaI zakatI nathI. je rIte gAmanA eka bhAgamAM samasta gAmane upacAra mAnIne gAma baLI gayuM evuM kahevAmAM Ave che. te ja rIte atyapradezamAM samasta jIvane upacAra mAnI levAmAM Avaze tevuM kahevuM tamArA mantavya virUddhanuM che kemake, tame te tyAM mukhyarUpathI saMpUrNa jIva mAnI rahyA che. AthI A prakAranuM kahevAthI apasiddhAMta nAmanA nigrahasthAnamAM tamAruM patana che. bIjuM upacAra mukhya arthane sAdhaka nathI thate jyAre tame aMtima pradezamAM jIvane upacAra karaze te ene artha e paNa thaI jAya che ke, prathama Adi pradezamAM jIva che. jema gAmane eka bhAga banyo tyAre te samasta gAmanuM nAma apAyuM. Aja rIte antimapradezarUpa eka dezamAM samasta jIvane vahevAra paNa tyAre thaI zake ke jyAre te prathama Adi Itara pradezanI sAthe saMbaMdhita thAya. tenA vagara nahIM. AthI pramAdi asaMkhyAta pradezamaya je jIva che evuM ja mAnavuM joIe. kevaLa aMtimapradezamAM ja samasta jIva che evuM mAnavuM na joIe. tathA-jema thoDA taMtuothI vihIna paTamAM paTane upacAra karAya che. eka taMtuthI nahIM. tevI rIte thoDA ochA pradeza vihIna jIvamAM ja jIvane upacAra kare egya thAya che. phakta ekalA aMtimapradezamAM ja nahI. A mATe je prakAre puSpamAM gaMdha, dUdhamAM ghI, talamAM tela, vyApta banela rahe che evI ja rIte potapotAnA samasta pradezamAM eka jIva vyApta thaIne rahe che. A mAnavuM eja yukti saMmata che. A mATe he tiSyagusa! tame bhagavAnanA vacana upara vizvAsa lAve ane pitAnA janmane saphaLa banAvo. A rIte dayALu dharmAcAryo tiSyaguptane khUba samajAvyuM. paraMtu tiSyagupta pitAne haThAgraha na cheDayo dharmAcAryo jyAre A paristhiti jANuM tyAre temaNe kAryotsarga pUrvaka ziSya tarIke chuTA karI dIdhA. potAnA dharmAcAryathI chuTA karAela tiSyagupta grAmAnugrAma vicaravA lAgyA ane pitAnA matane pracAra karavA lAgyA. koI eka samaya grAmAnugrAma vihAra karatAM karatAM te tiSyagupta potAnA ziSya parivAra sahita AmalakalpA nagarInA AmrasAla vanamAM AvyA. tiSyaguptane prasAlavanamAM AvelA sAMbhaLIne tyAM zrAvaka che, jenuM nAma mitrazrI hatuM ane jInendrabhagavAnanA caraNa kamaLane je premI hato te bIjA zrAvakanI sAthe te vanamAM gayo. savidhi praNAma karI te tiSyagupta suninI dhAmika dezanA sAMbhaLavA lAgyA. tiSyagupta pitAnA vicArathI mitrazrI zrAvakane niva jANIne tenA upara potAnI asara pADavAnA abhiprAyathI daSTAMta dAkhalA dalIle ApavAno prAraMbha karI dIdhuM. mitrazrI zeTha temanI dezanA sAMbhaLyA pachI pitAnA sthAna upara pAchA pharyA. uttarAdhyayana sUtra : 1 238 Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka samaya jyAre tiSyagupta potAnA ziSya parivAra sAthe bhikSAcaryA mATe nagaramAM AvyA hatA tyAre mitrazrI zeThe temane kahyuM, mahArAja ! Aja te Apa mAruM ghara pavitra kare. zeThanI vinaMtI sAMbhaLI tiSyagupta zeThane tyAM gayA. mitrazrI zeThe kalpa nIyamedakAdika vastuothI sajIta karI ghaNA thALa tyAM rAkhI dIdhA. ane temAMthI eka eka kahAnIya vastune tala tala jeTalo bhAga kADhIne temane ApavA mAMDayo. Aja rIte dALa, bhAta, zAka, vagerene paNa eka eka kaNa temane Ape. khIra, ghI. pANI, vagere paNa bIdu pramANamAM ApyuM. vastrane paNa eka tAMtaNe Ape. enI A prakAranI dAnazIlatA joIne tiSyagupta vicAra karyo-A keI kAraNa vaza thaIne ja A pramANe ApI rahela che. pachIthI badhI vastuo Apaze. sani tiSyagupta A prakArane vicAra karI rahyA hatA tyAre mitrazrI zeThe temane namana karI potAnA baMdhuone kahyuM ke, Apa loka paNa A munirAjone vaMdanA kare. pachI tiSyagupta muni ane temanA ziSya parivAra munIone uddezIne kahyuM ke, bhadanta! Aja munione dAna dIdhuM ethI huM kRtArtha kRta lakSaNa ane kUtapUrNa mArI jAtane mAnI rahyo chuM. A paristhiti joIne tiSyaguptamunie mitrazrI zeThane kahyuM ke, e te ThIka che. paraMtu e te batAve ke tame A rIte mArI AzAtanA-anAdara zA mATe karyo che ? zrAvaka mitrazrIe kahyuM-AmAM anAdaranI kaI vAta che? Apane te siddhAMta ja e che ke, eka aMtima avayavamAM saMpUrNa avayavI rahe che. AthI eka aMtima aMza ApavAmAM AvyAthI saMpUrNa avayavI ApyA barAbara che. A abhiprAyathI meM Ama karela che. je rIte aMtima pradezamAM pUrNa jIva che eja rIte pUrNa medakAdika avayavI paNa pitAnA carama avayamAM rahela che. ApanI dRSTimAM je jina vacana satya hoya te ja huM te anusAra Apane bhikSA ApI zakuM chuM. mitrazrI zrAvakanAM A prakAranAM vacanane sAMbhaLI tiSyaguptamuni saparivAra baMdha pAmI tene kahevA lAgyA. suzrAvaka! tame A preraNA mane ThIka karI, vardhamAnasvAmInAM vacana mane pramANa che. temanAM vacanane anAdara karavAthI udbhaveluM mAruM A duSkRtya mIthyA thAo. A rIte pitAnI bhUlane sudhAravAvALAM tiSyagupta muninAM vacana sAMbhaLI mitrazrI zeThane ghaNe ja harSa thayo. e vakhate teNe temane pUrNa sAmagrInI bhikSA ApI. tiSyaguptamunie saparivAra pitAnA aticAranI AlocanA karI zuddhi prApta karI. ane bedhIne lAbha karI lIdhuM. A temanuM meTuM bhAgya samajavuM joIe. A mATe ja kahevAmAM Avela che ke, "zraddhAparama durlabha che." che A bIjA tiSyagupta nihavanuM daSTAMta thayuM 2 uttarAdhyayana sUtra : 1 239 Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya nihnava ASADhAcArya kA draSTAMta trIjA nidbhava ASADhAcA ziSyanuM dRSTAMta A prakAranu` che-- bhagavAna mahAvIranA nirvANa samayane jyAre 214 khaseAcoDha varSa vItI gayAM te samaye, ASADhAcAya vaitAmbikA nagarImAM peAlAsa nAmanA udyAnamAM peAtAnA ziSyaparivArasahita AvIne rahyA hatA. te sthaLe te potAnA ziSyAne khAlaJlAnAdika sAdhuonI sevA karavA rUpa AgADhayAganuM zikSaNa ApI rahyA hatA. eka samaya tyAMthI vicaratAM eka bhaMyakara vanamAM pahoMcyA ane tyAM eka vizALa vRkSanI nIce nivAsa karyAM. rAtrimAM akasmAta hRdaya zULanI vedanAthI temanA dehAMta thaI gayA. marIne tee prathama sva-saudhama kalpamAM deva thayA. antaramuhUrtamAM tyAM tarUNAvasthA saMpanna banI teee avadhijJAnathI peAtAnI pUrva avasthA jANI lIdhI. A pachI peAtAnA ziSyAne khAlyavayanA ane vinIta jANIne pUrvanI rIte zikSA ApavAnA abhiprAyathI peAtAnA mRta zarIramAM praviSTa thaI gayA. rAtri pratikramaNa samayamAM rAtrinA chellA praharamAM temaNe ziSyAne jagADayA ane agAunI mAphaka temane AgADha cAganuM zikSaNa ApavA mAMDayA. eka samaye jyAre temanA saghaLA ziSyA AgADha cAMgane prApta karI cukayA hatA tyAre devarUpa ASADhAcArye kahyuM ke Apa saghaLA mane mApha karo. kemake, atratIevA meM Apane vaMdanAdi kRtakama karela nathI. paraMtu Ape ja mane vaMdana Adi karela che. ane meM tene svIkAra karela che. A pramANe kahIne teo kahevA lAgyA ke,-te divase rAtrInA samaye akasmAta mane hradayazULanI vedanA thayelI jethI huM marI gayA. marIne prathama svamAM huM deva thayA chuM. avadhijJAnathI mArA pUrvabhavane jANIne huM Apa saghaLAne yAganI saMpUrNataH zikSA ApavA mATe mArA mRta zarIramAM praveza karI tameAne saMpUrNataH manAvI have huM mArA sthAna upara jaI rahyo chuM. Ama kahI te deva e zarIrane tyAM cheDI dai pAtAnA sthAne cAlyA gayA. munioe maLIne temanA zarIranI pAipanA karI ane kAryAtsaga karIne pachI e prakAranA vicAra karyAM ke, jue. ajJAnathI ApaNe saghaLAe te devane vaMdanA karI che. AthI have mIjI paNa kaI rIte nizcaya karI zakAya ke, A sAdhu che ke deva che. tema bIjA leAkeA paNa ApaNane jANI zakatA nathI ke, A deva che ke, sAdhu! AthI evA bAdha thAya che ke, samasta vastu avyakta ja che. tema ApaNe mATe ema ja kahevuM joie ke, jenAthI pRSAvAda paNa na bane ane asayatane vaMdanA paNa na thaI zake. A prakAranA vicAra karI teo sa Mzaya mithyAtvanA cakkaramAM paDI gayA. avyakta bhAvanA svIkAra karI teoe parasparamAM vaMdanA karavAnuM paNa cheADI dIdhu. ane dareka sthaLe evuM kahevA lAgyA ke, vastunA niNaeNya karanAra kAi jJAna nathI, mATe avanyameva uttarAdhyayana sUtra H 1 240 Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarva vastu" dareka vastu avyakta ja che. A prakAranI prarUpaNA karatAM karatAM teo saghaLA eka sAthe maLI grAmanugrAma vihAra karavA lAgyA. keTalAka munioe jyAre A joyuM tyAre temaNe jANyuM ke, A saghaLA viruddha arthanI prarUpaNA karI rahyA che. AthI emane kahyuM ke, Apa le ke evuM kahe che ke "jJAnathI kaI paNa vastune nizcaya thaI zakato nathI AthI sarva vastuo avyakta che" Apane A siddhAMta sarvamAnya nathI. kemake, temAM yuktithI virodha Ave che. pahelAM A5 kee e nizcaya karI levuM joIe ke, samasta vastuone nirNaya eka avisaMvAdI jJAnathI ja thAya che. hita ane ahitane nirNaya karIne pachIthI ja jIva koI paNa kriyA karavAmAM pravRtta thAya che. AthI jJAnane svabhAva nizcaya kAraka che e Apane mAnavAmAM koI vivAda na hovo joIe. bIjuM-jJAna je sarvathA nizcaya karAvanAra na mAnavAmAM Ave te AhAra pAnAdikane paNa nizcaya kema thaI zake ? jJAna ja A zuddha che, A azuddha che, A nijIva che, A sajIva che, ItyAdirUpa nizcaya karAve che. A sAme keI avyaktavAdI ema kahe ke, AhAra pAnAdikanuM nirNayakAraka jJAna che. A saghaLuM vahevArathI ja kahevAmAM Ave che. te A pramANe sAdhu AdinuM nirNayakAraka jJAna paNa vahevArathI thAya che. A paNa mAnI levuM joIe. AhAra pANInA viSayamAM je pravRtti thAya che te vahevArathI ja thaI zake che. paraMtu sAdhuonA viSayamAM thaI zakatI nathI, evuM je kahevAmAM Ave te sAdhuonA vahevArane ja uccheda thaI jAya. sAdhu vahevArane uccheda thavAthI tIrthane paNa uchera prApta thAya che. mATe Apaleka paNa vahevArane svIkAra kare. A prakAre sthavirothI pratibaMdhita thavA chatAM paNa te lokee pitAnA durAgrahane tyAga karyo nahIM. ane e saghaLAe kAryotsarga pUrvaka temane bahiSkAra karyo. bahiSkRta thavAthI te saghaLA grAmAnugrAma vicaratA vicaratA pitAnA matanI puSTi karatA karatA rAjagRha nagaramAM guNazIla udyAnamAM AvyA. rAjagRha nagara upara mauryavaMzIya balabhadra nAmanA rAjAnuM Adhipatya hatuM. pitAne tyAM avyakta nivane AvelA jANIne zramaNe pAsaka te rAjavIe guNazIlaudyAnamAM utarelA e avyaktanine pratibaMdhita karavAnA uddezathI pitAnA subhaTo dvArA bAMdhIne hAjara karavAne hukama karyo. rAjyanA mANaso temane pakaDI lAvavA mATe udyAnamAM pahoMcyA ane badhAne pakaDI bAMdhI levAnI sAthe gaDadA pATu vagerenA prahArathI khUba trAsa Ape. pachI rAjAnI sAme laI jaI raju karatAM e pakaDI maMgAvavAmAM AvelA nihUe rAjAnI samakSa upasthita thatA kahyuM ke, he rAjana! Apa te zramaNe pAsaka che ane ame zramaNa chIe. amArA upara zA mATe anartha karAvI rahyA che? zramanI vAta sAMbhaLI uttarAdhyayana sUtra : 1 241 Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjAe kahyuM ke Apa evuM kahI zakatA nathI-Apane te avyakta mata che AthI huM kema mAnI zakuM ke, Apa zramaNe cho athavA to cAra, luMTArA che ? ane huM zramaNopAsaka chuM ke bIje kaI? rAjAnuM A prakAranuM kathana sAMbhaLatAM te saghaLAne baMdha thaI gayo, pitAnI bhUla samajAI gaI. ajJAnanAM paDaLa dvara thaI jatAM e zramaNoe rAjAne kahyuM, mahArAja ! Ape ane Aje sAco mArga batAvyo che te ghaNuM ja sAruM karyuM. rAjAe kahyuM ke, Apa lekene sanmArge lAvavA mATe mArA taraphathI je kAMI karavAmAM Avela che tenI mane kSamA karo. rAjA dvArA pratibaMdhita banelA e munie mithyAduSkRtya daIne sthaviro sAthe maLI gayA, che A trIjA aSADhAcArya ziSya nihnavanuM daSTAnta thayuM caturtha nihnava azvamitra kA draSTAMta cothA nitavanI kathA A prakAranI che- bhagavAna mahAvIra svAmIne mekSamAM gayAne baso vIsa varSa vItI cukyAM hatAM e samaye mithilA nagarInA laphamIgRha udyAnamAM mahAgiri AcAryanA ziSya kauDinya hatA temanA ziSya azvamitra muni padhAryA azvamitra muni pUnA paThana pAThanamAM khUba ja tatapara hatA. jyAre eka karoDa dasalAkha padavALA vidyAnupravAda nAmanA dazamA pUrvanI naipuNikanAmanI vastunuM adhyayana karI rahyA hatA tyAM temane A AlApaka vAMcavAmAM AvyuM - "savve paDippapunnasamayA neraiyA vocchijjissaMti evaM jAva vemANiyatti pUrva vistArUsamApanuM varNavyuM " tiA. chAyA-" sarve pratyutpannasamayA nairayikA vyucchetsyanti / evaM yAvat vaimAnikA iti, evaM dvitIyAdisamayeSu vaktavyam" iti / A AlApakane bhaNatAM ja temanA cittamAM mithyAtvane udaya thaI jatAM pravacana virUddha arthanI ka95nA jAgI paDI. temaNe dharmAcAryane kahyuM tuM uttarAdhyayana sUtra : 1 242 Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vartImAna kSaNavatI naiyika Adi vaimAnika paryaMta cAvisa DakanA jIva kSaNAntaramAM cchinna thaI jaze. AthI evuM mAnavuM joIe ke, saghaLA jIvA dika padAtha pratikSaNamAM naSTa thaI rahyA che. sthira nathI. ane jyAM akriyA kAritA che te ja satya che. mAthI atirikta-jyAM athakriyA kAritA nathI te satva nathI. je kArya karanAra nathI temAM paNu satva mAnavAmAM Ave te zazazcaM'ga ( sasalAnA zIMga) vagere padArthImAM paNa satva mAnavuM paDaze AthI " pheva arthayiA isametra varmArtha sat A siddhAMta siddha thAya che. akriyA kAritA rUpa satva kSaNabhaMgura paTTAnA atirikta nityapadAmAM koi divasa AvI zakatA nathI, kemake, nitya padArthavAdIethI evu puchavAmAM Ave ke, nityapadAtha kramathI akriyA kare che ke, yugapat ( ekI sAthe ) akriyA kare che? jo ema kahevAmAM Ave ke, kramathI akriyA kare che te A prakAranI mAnyatAmAM temAM nityatvanI hAnI Ave che. mI. kAlAntaravati samasta aCkriyAe tenA kramathI thaI paNa kema zake ? kemake, nitya jyAre eka svabhAvavALe che te e ja svabhAvathI te samasta akriyAo karaze A apekSA samasta akriyAomAM ekatA hovAnA prasaMga prApta thaze. jo temAM bhinna bhinna svabhAvatA mAnavAmAM Ave tA te rIte te svabhAva parivartana hAvAthI eka svabhAvanI hAnI thaze. ane tenA kAraNe tyAM anityatA mAnavI paDaze. jo ema kahevAmAM Ave ke, nitya padArtha yugapat akriyA kare che tA evu kahevu. paNa ThIka nathI. kemake, jyAre te eka ja kSaNamAM samasta kAryane karI deze te khIjI kSaNamAM te zuM karaze ? A apekSA e temAM avastApatti mAnavI paDaze, tathA eka ja kSaNamAM temAM kAryanI akaraNatA pratyakSa siddha che. tenuM kAraNa e mAnavu' joI e ke, kSaNika vastu ja kArya kare che. eTalA mATe padmA kSaNika che, kSaNikanA atha niranvaya vinAza thAya che. vastu pratikSaNu utpanna thatI rahe che. ane pratikSaNe nAza thatI rahe che. jemake AkAzamAMnI vijaLI athavA pANInA parapoTA vagere padArtho jevI rIte kSaNajIvI che tenI mAkajaazvamitra muninI A vAta sAMbhaLIne dharmAcAya kauDince kahyuM, he vatsa ! pratikSaNa vastunA sarvathA vinAzanA tame svIkAra na kare. e vAta tA siddhAMtathI svIkArAyelI che ke, cijamAtra sadA eka ja hAlatamAM kadI rahetI nathI, temAM pratikSaNa navA navA paryAye umerAtA jAya che ane pahelAMnA pA~cAne kSaya thatA ja rahe che. A apekSAe tenA kaIka aMze vinAza paNa mAnavAmAM Ave che. A prakArane svIkAra karavAthI evuM tAtparya nikaLatu nathI ke, vastunA sarvathA niranvaya vinAza thAya che. padArthanA niranvaya vinAza tA traNe kALamAM paNa thatA nathI. chatAM paNa jo padAtha nA niranvaya vinAza mAnavAmAM Ave tA khIjIja kSaNe e padArtha jemanA tema pratyakSa dekhAya che te zakaya nathI. uttarAdhyayana sUtra H 1 dz 243 Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizeSataH-vastune pratikSaNa sarvathA vinAza thAya che, tevuM je tame svIkAratA ho to evI hAlatamAM A loka saMbaMdhI ane paraloka saMbaMdhI saghaLe vahevAra ja chinna bhinna mAnave paDaze. vastune bhaktA keI eka haze ane tenI tRpti keI bIjAne thaze. kAraNa ke, mAne ke jeNe bhejana karyuM te te eka kSaNa pachI niranvayarUpanA kAraNe naSTa thaI gaye, jyAre enA pachI bIjI ja kSaNe je vyakti thaI ene ja tRpti thaze. page keI eka cAlaze jyAre tene thAka bIjAne lAgaze. ema te ghaTa vagere padArthane kaI jaze ane tenA viSenuM jJAna keI bIjAne thaze. duSkarma keI karaze ane tene badale narakamAM koI bIjA jaze. cAritranuM pAlana karaze keI ane tene badale mekSamAM keI bIje ja pahoMcI jaze. A prakAranA kSaNIkavAdane je svIkAra karavAmAM Ave te saghaLI vAte viparIta rUpamAM pheravAI jaze. eTalA mATe A prakArano vahevAra na te keIe che ke, na te koIne pasaMda che, vaLI A prakAranA vahevArane sAce TharAvavA mATe kaI pramANa paNa nathI. AthI vastune pratikSaNa sarvathA nAza thAya che tema mAnavuM te vyAjabI nathI. paraMtu ema ja mAnavuM joIe ke, paryAyanA parivartanathI ja pratikSaNa vastune nAza thAya che. dazamapUrvamAM nArakI Adine je vicacheda kahyo che tene hetu e nathI ke tene sarvathA nAza thAya che paraMtu eka paryAyathI bIjI paryAyAntarita thAya che. kAraNa ke jainazAstranI e te mAnyatA ja che ke, unAnAkavi varaNa, dravyataH rAzvataM vetta, aparAparAparyAyaparAvRttetvazAzvatam // 1 // " saghaLA padArtha dravyanI apekSAe zAzvata ane paryAyanI apekSAe azAzvata che. dharmAcArya taraphathI ATa ATale pratibodha ApavA chatAM paNa azvamitre pitAno durAgraha na choDo. tenI A jAtanI mAnyatAthI tene nidvava (sUtrane satya arthane badale avaLo artha karanAra) jANIne dharmAcAryuM kAryotsarga pUrvaka tene gaccha bahAra mUkI dIdho. gacchathI bahAra thayA pachI amitra munIe svecchApUrvaka vihAra karavA mAMDe. ane te jyAM jyAM gayA tyAM tyAM potAnA samucchedavAdanI prarUpaNa ane puSTi karavA lAgyA. ke eka samaye vicaratAM vicaratAM te parivAra sahita rAjagRha nagaramAM padhAryA. te samaye tyAMnA rAjyanA jakAta khAtAnA karmacArIo zrAvako hatA. temaNe sAMbhaLyuM ke, samuchedavAdI nihnava ahi padhAryA che, te teoe vicAra karyo ke, karkaza-kaTherathI paNa kaThora kArya dvArA temanI buddhi ThekANe lAvavI joIe. A prakArane vicAra karI te saghaLA rAjapurUSe temanI pAse AvyA ane cAbuka vigerenA prahArathI temane khUba mAravA lAgyA. munioe jyAre rAjapurUSane Ave anucita vahevAra je eTale kahevA lAgyA ke, Apa loke te zrAvaka che ane ame sAdhue chIe, te amone vyartha zA mATe mAro che ? azvamitra ane temanA sAdhuonI A vAta sAMbhaLIne te zrAvakee kahyuM ke, vAha! ApanA mata anusAra na te ame zrAvaka chIe ke uttarAdhyayana sUtra : 1 244 Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na to tame sAdhu che. Ape jene joyA che tene te nAza thaI gayuM che. ame te navIna ja utpanna thayA chIe. teja pramANe amArAmAMnA jemaNe Apa lekene pahelAM joyA che te paNa Apa leke nathI. ApanA siddhAMta anusAra te te nAza pAmyA che. Apa te keI navA ja utpana thayA che. kemake, Apano mata ja kSaNa kSayane pratipAdaka che. sarva padArtho kSaNa vinAzI che. e Apane abhimata che. A pramANe e zrAvaka dvArA zikSaNa meLavI. te saghaLA pratidhita thayA. A cothuM draSTAMta azvamitra nidbhAvanuM thayuM. 4 paMcamanidhruva gaMgAcArya kA draSTAMta have pAMcamA gaMgAcArya nihavanuM daSTAMta A prakAranuM che- bhagavAna mahAvIrane nirvANa pApe mAMDa mAMDa 228 base aThAvIsa varSa vItyAM haze. te samaye daikriya niva thayA. te samaye ulukA nadInA pUrva kinAre eka ullakAtIra nAmanuM eka nagara hatuM. jyAre bIjA kinAre dhuLanA koTathI bAMdhelo eka khaTaka-ka hatuM. tyAM mahAgirinA ziSya dhanagupta nAmanA munirAje cAturmAsa karyuM. e dhanagupta AcAryane eka ziSya hate. jenuM nAma gaMga hatuM ane te paNa khuda AcArya hatA. temaNe ulukA nadInA pUrva kinArA upara AvelI ulukA nagarImAM cAturmAsa karyuM. - zaradUtane e samaya hato. keI eka divase gaMgAcArya patAnA dharmAcAryane vaMdanA karavA mATe jaI rahyA hatA. mArgamAM nadI AvatI hatI. temaNe sAme kAMThe javA mATe nadImAM praveza karyo. temanA mAthAmAM TAla hatI, te kAraNe prakhara sUryanAM kiraNonA AtApathI temanuM mastaka tapI rahyuM hatuM. bIjI bAju emanA caraNene zItaLa jaLane sparza thatAM emanA caraNomAM zItaLatAne anubhava thavA mAMDe. mithyAtva karmanA udayathI e samaye temanA manamAM evA prakArane taka jAgyuM ke, Agama te batAve che ke eka samayamAM eka jIva eka ja kriyAne anubhava kare che, paraMtu vartamAnakALe mArA A uttarAdhyayana sUtra : 1 245 Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sava anubhavathI e vAta satya lAgatI nathI. kAraNa ke, A samaye uNatA ane zItaLatA banene eka sAthe huM anubhava karI rahyo chuM. mATe huM je anubhavI rahyo chuM tenAthI virUddha evuM AgamamAM darzAvAeluM kathana pramANabhUta nathI ja. A prakArane vicAra karatAM karatAM potAnA guru mahArAja dhanagupta AcAryanI pAse jaI pahoMcyA. tyAM pahoMcatAM ja potAne anubhavele abhiprAya guru mahArAjane kahyuM. bhadanta ! mane eka ja samayamAM zItaLatA ane uoNutAne anubhava thayo che. eTalA mATe AgamamAM je evuM pharamAvyuM che ke, be kriyAne ekI samaye yugapat anubhava eka jIvane thato nathI te mArI daSTie pramANabhUta karatuM nathI. AthI karIne eka jIvane eka ja samaye kriyADhayanuM saMvedana thatuM hovAthI mArA anubhave A anumAna prayoga banI jAya che ke, "yugapat kriyAdvayasya saMvedanamasti anubhavasiddhatvAt mama caraNazirogatazItoSNa kriyAdverAvata" arthA-eka samayamAM be kriyAonuM saMvedana paNa thAya che. jema meM mArA pagamAM zItasaMvedana ane mastakamAM uNusaMvedana anubhavyuM, tema e anubhava siddha vAta che. dhanaguptaAcArye gaMgAcAryanI A pramA nI vAta sAMbhaLIne kahyuM, he vatsa! eka samayamAM eka jIvane be upayoga saMbhavita thatA nathI jemake chAyA ane taDake, ekI sAthe be kriyAone anubhava jene tame mAnI rahyA che te tamAro bhrama che. kriyAkayane anubhava te krama kramathI ja thAya che. paraMtu te lakSita thatuM nathI. kemake, samaya AvalI samayakrama Adi je kALa che te ati sUkSma che. te ja pramANe mane paNa ati caMcala ane sUkSma che. eTalA mATe tene saMcAra vegavaMta hovAthI evuM jaNAya che ke jANe be kriyAone yugapat anubhava thaI rahyo che. paNa e bhrama che. AthI tamAre "hAnubhavasiddhAnta" A no siddhAMta asiddha che. mana sUkama e mATe che ke te sUkSma, atIndriya pudgala skaMdhathI nirvartita racita thayela che. tene svabhAva zIdhra saMcaraNa karavAno che. A prakAranA svabhAvavALuM A mana je zrotrendriya vagerenA A viSayabhUta zabdAdikamAM je samaye saMyukta thAya che te samaye jJAnano hetu mana bane che. je kALe je viSayamAM dravyandriyanI sAthe mana saMyukta nathI thatuM te kALe te viSayanuM jJAna-bhAna thatuM nathI. chatAM paNa je kadAca te kALamAM zabdAdika viSaya vidyamAna-hayAta rahe te paNa enI sAthe mAgane abhAva hovAthI koIne paNa te viSayanuM jJAna thatuM nathI. evI koI paNa vyakti nathI ke jeNe eka ja samaye be kriyAonuM kayAMya paNa saMvedana anubhavyuM hoya. AnI siddhi A anumAna prayogathI thAya che ke, "pha pazivottarazatowverane yuna na ravAnA raste minnAllA varSomafmvizirasparanajiyadatta" arthAtaahIM paga ane mAthAmAM thatuM zIta ane uSNunuM saMvedana eka samayamAM thatuM nathI. kemake, te bane alaga alaga dezavattI che. himagiri ane vidhyagirinA zikharanA sparzanarUpa be kriyAo jema eka samaye thatI nathI. AthI "zanumA siddhati " A hetu asiddha banI jAya che. uttarAdhyayana sUtra : 1 246 Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaLI-jIva upayeAga svarUpa che. te je kaI paNa kAraNabhUta sparzendriya dvArA je zIta uSNa Adi viSayamAM je samaye upayukta ane che. te pramANe eja upayAgamaya banI jAya che. AthI te samaye te eja viSayane jANakAra ane che, khIjA viSayanA nahI, ane je samaye vivakSita upayeAga viziSTa nathI hatA te samaye te vivakSita padArthane jJAtA paNa hotA nathI, eka samayane vIze eka ja mAM jIva upayukta ane che. bIjA arthamAM nahI. kAraNa ke, A prakAranI mAnyatAthI sa`kara Adi doSA thavAnA prasaMga prApta thAya che. eTalA mATe eka samayamAM e kriyAonI sAthe upacAgane saMbaMdha mAnavA sarvathA aAgya che. kAraNa ke, AvI vAta kaI paNa pramANathI siddha thatI nathI. eka aCmAM upayukta AtmA arthAtaramAM paNa upayukta kema thatA nathI ? tenu' samAdhAna eja che ke, AtmAnI zakti ja evI che ke je eka ja athamAM eka ja samaye upayukata thaI zake che, khIjA paTTAmAM nahI. kemake, e vAta upara atAvavAmAM AvI che ke evuM mAnavAthI saMkara Adi doSo thavAnAprasaMga ane che. vaLI jIva jyAre eka aMmAM eka kALane vize upayukta thAya che te te potAnA samasta pradezeAthI temAM upayukta bane che. pachI evA bIjo kAI paNa pradeza khAkI nathI rahetA je arthAntaranA upayAga thavAmAM kAraNabhUta banI zake. AthI tevuM na thavAthI jIva eka kALamAM eka ja arthAMmAM upayukta thAya che, A siddhAMta ja sAcA che. dAkhalA tarIke je samaye viMchI vagere DaMkha mAre che te samaye tenA DaMkhanI vedanA anubhava saghaLA pradezA dvArA jIva kare che. evA kAI paNa pradeza bAkI nathI rahetA ke je A vedanAnA anubhavathI akAta hoya ! A rIte je ekI sAthe kriyAyanA upayega nathI thatA, te mane tenuM sa Mvedana kema thAya che ? jo A prakAranI zakA karavAmAM Ave te enu samAdhAna A pramANe che.-- dhArAke kamaLanI seA pAMdaDIo uparA uparI gAThavavAmAM AvI haiAya pachI jyAre tene eka tIkSNa seya dvArA ArapAra vidhavAmAM Ave te prathama dRSTie evuM mAluma paDe che ke, jANe e saghaLI pAMdaDIo eka sAthe viMdhavAmAM AvI che. have vicAra karI, A saghaLAM pAna zu eka ja samaye eka sAthe ja viMdhAyAM che? nA, khIlakula nahIM. tene vidhavAmAM sArA evA samaya lAgyA che. kemake, te badhAM pAna krama pramANe eka pachI eka e rIte vidhAyAM che. Aja pramANe samaya AvalI-samayanA krama je vahevAra kALanA bheda che te atI sUkSma hAvAthI chadmasthA mATe lakSa mahAranI vAta che. ethI temAM kAI bheda jaNAtA nathI. eTalA mATe ja kriyAkrayanuM savedana kamaLanA seA pAMdaDAnA vedhananI mAphaka yugapat thayuM evuM mAnavAmAM Ave che. paNa vAstavamAM e sa Mvedana yugapat thayuM nathI. athavA--jevI rIte AganuM cakra jyAre gALa pheravavAmAM Ave che. tyAre cAre kAra agninuM cakkara yugapat jaNAya che. paraMtu tenuM bhramaNa cAre dizA uttarAdhyayana sUtra H 1 240 Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ omAM cugatuM thatuM nathI hotuM, paNa kramazaH thatuM hoya che. paraMtu tyAM kALabheda ati sUkSma hovAne kAraNe durlakSya thAya che. A rIte zIteNa kriyAkayanuM saMvedana atisUkSma hovAthI bhedaviziSTa jaNAtuM nathI. A kAraNe tamArA dvArA e mAnI levAmAM Ave che ke, A saghaLuM ekI sAthe eka ja kALamAM thaI rahyuM che. athavA-sukAI gaelI purInA cAvavAthI purImAM rahelAM rUpa, rasa, gaMdha, sparza ane kaTakaTa AdI zabdanI upalabdhi ayugapat thavA chatAM paNa jema yugapat thaI rahI che evuM mAluma paDe che. e ja rIte mAthuM paga Adi spaze. ndriya pradeza dvArA ane anya Indri dvArA krama kramathI saMyujyamAna evuM mana eka ja kALamAM saMyukata thaI rahyuM che evuM mAluma paDe che. vAstavamAM bhinna bhinna samayamAM ja te mana saMyukata thAya che evuM jANavuM joIe. A kahevAne hetu e che ke, dIrgha ane sukAI gaelI purIne khAvAvALA keI purUSane AkhethI purInuM svarUpa jotI vakhate rUpa jJAna utpanna thAya che. dhrANendriyathI enI gaMdhane, rasanendriyathI enA rasane, sparzendriyathI enA sparzane ane cAvatI vakhate enA zabdanuM jJAna thAya che. A rIte e pAMceya jJAnane vicAra karo te e purI khAvAvALAne eka pachI eka e rIte jJAna thAya che chatAM paNa tene evuM bhAse che ke, e badhAM jJAna tene ekI sAthe ane eka ja kALamAM thaI rahyAM che. A pAMca prakAranAM jJAnane kALa je kramazaH thatuM na mAnavAmAM Ave te matijJAna vigere jJAnanA upaga kALamAM avadhijJAna vigere jJAnanA upayogane paNa sadbhAva thato mAnave paDe. eka ja ghaTa (ghaDA) vigere padArthane najaramAM letI vakhate anaMta ghaTa Adine khyAla najaramAM AvavAne prasaMga ubhe thaze. paraMtu evuM te thatuM nathI. jANanAra vyakita phakata kame krame thanArA jJAnane "A jJAna mane ekI sAthe ane ekaja kALamAM thayela che," evuM samajI bese che. enI A jAtanI mAnyatA-samajaNanuM kAraNa eka samaya-Avali (samayane krama) Adi kALa vibhAganI sUkSmatA che. A ja pramANe mastaka, paga vigere sparzendriyanA pradezathI tathA anya IndriyethI krame krame saMyujyamAna paNa manane pratipattA-jJAtA evuM mAnI le che ke, A yugapat saMyukata thayuM che. paramArtha daSTIthI vicAra karavAmAM Ave to manane e svabhAva ja nathI. kahyuM paNa che- "surAvakajJAnAnuttirmano hi" arthAt eka sAthe jJAnanI anutpatti ja mananA astitvane pragaTa karanArI hoya che. AgaLa kahelI paddhati anusAra jyAre sarva Indriya janita evA jJAnamAM kamasara saMcaraNa karavAvALA manane saMcAra durlakSa che, te pachI eka ja spazendriya mAtranI zItavedanA rUpa upagathI anya uSNavedanArUpa upagAntaranA utpanna thavAthI tene saMcAra sulakSa thaI zake che? nA tema nathI thaI zakatuM. arthAt manano kramathI thato saMcAra jANI zakAtuM nathI. uttarAdhyayana sUtra : 1 248 Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakA-eka ja arthamAM upayukta mana arthAntaramAM paNa upayoga eka sAthe thAya che. evuM mAnavAmAM deSa zuM che te te batAve ? uttara-jenuM mana anya arthamAM upayukta thaI rahela che enI sAme hAthI paNa AvIne khaDe thaI jAya te paNa e hAthI tene jovAmAM nathI Avato. eTalA mATe eka arthamAM-padArthamAM joDAyela mana kadI paNa eja samaye anya artha mAM-padArthamAM upayukta thaI zakatuM nathI. AgamamAM jyAre avagraha vigerenA nirUpaNAvasaramAM eka samayamAM paNa upagane bAhulya kahevAmAM Avela che te pachI Apa ema kahe che ke, eka samayamAM aneka upaga nathI thatuM? prativAdInI A zaMkAnuM samAdhAna siddhAMti A prakAre kare che-tame je ema kahe ke, AgamamAM eka samayamAM paNa aneka upaga hovAnuM svIkAravAmAM Ave che te te evI vAta nathI. tame tyAM AgaLa Agamavacanane abhiprAya samajyA nathI. tyAM AgaLa abhiprAya te A pramANe che ke-vastugata aneka paryAnuM sAmAnya rUpathI grahaNa mAtra thAya che. arthAta-jJAnamAM upaganI yogyatA mAtra sthApita karavAmAM Ave che. paraMtu eka vastumAM eka samayamAM upayoganI anekatA to kayAMya paNa kahevAmAM Avela nathI. kemake, upagate kamathI ja thAya che. AthI eka samayamAM eka ja upacoga thAya che-be nahIM. Aja siddhAMta siddha mata che. gaMgAcArya zaMkA kare che ke,-yugapata aneka arthonuM grahaNa karavuM te te Apa paNa mAne che te pachI zIta ane uNa bannenuM eka sAthe jJAna thavAmAM Apa zA mATe bAdhaka bane che? dhanagupta AcAryo uttara ApatAM kahyuM ke, he vatsa! AmAM bAdhaka thavAnI vAta ja kayAM che? padArthonuM jJAna sAmAnya ane vizeSa rUpathI ja thAya che. jyAM sAmAnyarUpathI jJAna thAya che tyAM senA, vana, gAma, nagara vigere padArthonA jJAnanI mAphaka aneka artha yugapatuM paNa jJAna dvArA grahaNa karAyA hoya che. ahIM upayoga paNa sAmAnya rUpathI ja thAya che-vizeSarUpathI nahIM. AthI sAmAnya rUpathI aneka artha paNa yugapat jJAnane viSaya bane che, jenuM nivAraNa ApaNe kyAre karIe chIe? ahIM te be upayoga eka sAthe thaI zake che ke nahIM? e vAta vicAra keTImAM AvI rahI che. AthI ahIM enI puSTi karavAmAM Ave che ke, eka kALamAM eka ja upAya hoI zake che-be nahIM. sAmAnya padArtha jyAre grahaNa karavAmAM Ave che tyAM upayoga paNa sAmAnya ja hoya che. upayoga paNa darzane paga ane jJAnepaganA bhedathI be prakAra hoya che. sAmAnya padArtha grahaNa karavAmAM darzane yoga thAya che. jyAre vizeSa padArtha grahaNa karatI vakhate jJAnepaga thAya che. darzana upayoganuM nAma eka upayoga che. ane jJAnepaganuM nAma aneka upayoga che. pharI gaMgAcAryane zaMkA thavA lAgI ke eka sAthe aneka padArthonA graha, ne jyAre Apa pote ja svIkAra kare che tyAre e nathI samajavAmAM AvatuM ke, e eka-aneka upayoganA bheda zuM che ? e kahevAne hetu zuM che? uttarAdhyayana sUtra : 1 249 Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhanaguptAcArya uttara Ape che keH he vatsa! sAMbhaLeA sAmAnya upacAganu nAma eka upayAga che. e kahevAnA Azaya e che ke, jema~senA, vana, vigerenuM je jJAna thAya che temAM alaga alaga padArthonuM yugapat jJAna thatuM nathI paNa eka sAthe sAmAnyataH sarvanuM jJAna thAya che. enuM nAma sAmAnya upayoga-eka upayAga che. jyAM dareka vastunu alaga alaga jJAna thAya che jemake A hAthI che, A gheADA che, A ratha che, A padAti che, A khaDraga kuMta Adi hathIyAra che, A zirastrANu che, A kavaca che, vigere vigere! AnuM nAma aneka upayAga che. vizeSa padArthonA grahaNamAM eka kALamAM eka ja upayAga-jJAna-upayega hAya che. " mane vedanA thaI rahI che" ahI sAmAnya rUpathI eka sAthe zItaSNu rUpa e jJAna che. paraMtu zIta-uSNu vedanA vizeSarUpathI eka sAthe e upayega nathI. pahelAM sAmAnya jJAna thAya che ane pachIthI vizeSajJAna thAya che. vizeSajJAna sAmAnyajJAna sApekSa ja hAya che, kemake, sAmAnya aneka vizeSone Azraya hoya che Aja kAraNane lIdhe jyAre Aja vAta che te pahelAM vedanA sAmAnyanuM grahaNa thAya che, pachIthI vizeSa vedanAnuM. AthI pahelAM vedanA sAmAnyanuM grahaNa karI enA pachI IhA praSTi thaI zIteya pADyorvenA sArA pagAmAM A zIta vedanA che. A pramANe vedanA vizeSanA nizcaya karavAmAM Ave che. Aja rIte mAthAmAM paNa prathama vedanA sAmAnyane grahaNa karI pachIthI ihAmAM praviSTa thaI " vocanirdezitta venA ''-mArA mastakamAM A uSNuvedanA thaI rahI che. A prakAre uSNavedanAnA nizcaya karavAmAM Ave che. A prakAre game tyAM paNa eka sAthe vizeSajJAnAnI yugapat pravRti thaI zakatI nathI. sAmAnya rUpathI bhale eka sAthe vizeSAnu grahaNa thai jAya AmAM kAI siddhAMta virUddha jevI vAta nathI, jemake, senA vana, vigere sAmAnya meSamAM hAya che. vize SAnu grahaNa yugapat thaI zakatuM nathI. AthI A zIta uSNu vizeSajJAna bhinna kALavatI che evuM mAnavu joI e. zrAtivazaja temAM eka kALapaNuM pratIta thAya che. A prakAre seMkaDo yuktithI prajJApita thavA chatAM paNu gaMgAcArce peAtAnA durAgraha cheDA nahIM dhanagupta AcArye jyAre gaMgAcAya ne durAgrahI khanela joyA tA teoe tene tarata ja kAryAtsaga pUrNAMka gacchanI bahAra mUkI dIdhA. 'd gacchathI bahAra thavA chatAM paNu gaMgAcArya svecchApUrvaka ahIM tahI' vihAra karavA lAgyA. vihAra karatAM karatAM eka samaye teo rAjyagRhanagaramAM padhAryAM. tyAM vIraprabhu nAmanA udyAnamAM maNiprabha nAmanA eka yakSanu bhavana hatu. temAM tee utaryAM. "e kriyAonA anubhava eka ja sAthe thAya che... A prakAranI potAnI mAnyatAnI prarUpaNA leAkeAnI samakSa tyAM AgaLa karavA lAgyA. maNiprabhu nAmanA yakSe temanI A asat prarUpaNAthI krodhAyamAna banI tene cetavavA mATe tenA upara mugaLanA prahAra karyo ane kahevA lAgyA uttarAdhyayana sUtra H 1 250 Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ are! tame A matanI prarUpaNA vyartha kema karI rahyA che. ? mahAvIra prabhue AMhIM' khIrAjIne A vAtanI prarUpaNA ghaNI sArI rIte samajAvI che ke, eka ja sAthe e kriyAne anubhava keAI paNa jIvane thatA nathI,chatAM je AvuM kahe che te bhramamAM paDelA che. bhramanuM kAraNu samayanI ati sUkSmatA che. tA pachI tame vyamAM bakavAda kema karI rahyA che? zuM tame jJAnamAM prabhumahAvIrathI paNa adhika che ke tame evu' samajI beThA che ane leAkeAne kahetA phA che? AthI tame AvI krUra, juThI prarUpaNAne cheDI de temAM ja tamArI bhalAI che nahIM tA huM. A mugaLathI tamAro nAza karI nAkhIza. A prakAranAM e yakSanAM bhayaprada vacaneAthI tathA yukti yukta vacanAthI pratibAdhita thayA ane temaNe potAnA durAgrahanA parihAra karatAM karatAM mArU pApa niSphaLa thAo-micchAmi duSDama e laIne gurunI pAse paheAMcIne pratikramaNa karyuM. 5 A pAMcamA gaMganiddavanuM dRSTAMta purU thayuM. // 5 // chaThThA nihnava rohagupta kA draSTAMta chaThThA SaDulUka (rAhagupta) niddavanI kathA A prakAranI che-- bhagavAna mahAvIra svAmInA nirvANa pAmyuM 544 pAMcasAne cumAlIsa varSa pachI aMtaraMjIkA nagarImAM eka rAjA thayA. jenuM nAma khalazrI hatuM. nagarInI bahAra eka bhUtagRha nAmanA bagIcA hatA. temAM kAI eka samaye ziSyapari vAra sahita zrI gusAcAya mahArAja padhAryAM. temanA ziSyA paikI eka ziSya jemanuM nAma rAhagupta munI hatuM te te samaye kAI eka bIjA gAmamAM hatA, jyAre temaNe gurumahArAjanuM aMtara chakA nagarImAM Agamana sAMbhaLyuM tA teo temane vaMdanA karavA mATe tyAM AvyA. e vakhate eka parivrAjaka ke jene peAtAnI vidyAnuM vizeSa abhimAna hatuM te paNa AvyA hatA. temaNe peAtAnA peTane eka leADhAnA paTAthI AMdhI rAkhela hatuM. tathA temanA hAthamAM jAMbunA vRkSanI eka DALa hatI. jyAre leAkeA tene e pUchatA ke, kahA mahArAja ! uttarAdhyayana sUtra H 1 251 Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Apa ApanA peTane loDhAnA paTAthI zA mATe bAMdhI rAkhyuM che ? tathA A jAMbunA vRkSanI DALa hAthamAM zA mATe pakaDI rAkhe che? tyAre te kahetA ke mArA A peTamAM aneka vidyAo bharelI che. tethI vidyAnA bhArathI A peTa phATI na jAya eTalA khAtara tene A loDhAnA paTAthI bAMdhI rAkhela che. tathA A jammudvipamAM mAre kaI pratispardhi rahela nathI" A vAtane sUcita karavA mATe pratika tarIke A jAMbunA vRkSanI DALI meM hAthamAM dhAraNa karelI che. A pachI te parivrAjake te nagaramAM moTAmoTA avAja karI evI ghoSaNuM karI ke, "A sthaLe paNa mAre kaI pratispardhi nathI." A parivrAjakanuM nAma paTTazAla hatuM. tenuM kAraNa paNa eja hatuM ke leDhAnA paTAthI tenuM peTa bAMdheluM rahetuM hatuM, tathA jAMbu vRkSanI zAkhA tenA hAthamAM rahetI hatI. A uparathI lokomAM te piTTazAla e nAmathI jANItA hatA. piTTazalanI A ghoSaNA nagaramAM praveza karatI vakhate rohagupta sAMbhaLI. rehagata munie kahyuM ke, "huM A parivrAjakanI sAthe vAdavivAda karIza. e pramANe kahIne temaNe potAnA gurune pUchyA zivAya e ghoSaNa karanAra tathA thALI pITanArane thobhAvI dIdhuM. te pachI gurumahArAjanI pAse AvIne temaNe e vAtanI AlocanA karatAM kahyuM ke, "meM Apane pUchyA vagara parivrAjaka pozAlanI karelI ghoSaNAne baMdha karAvI dIdhI che" AcAryo rehaguptanI A pramANe vAta sAMbhaLIne kahyuM ke, "tame A kArya ThIka na karyuM. kadAca tame e parivrAjakane vAdavivAdamAM parAjIta karI deze. te paNa te (maMtrI vidyAomAM parama kuzaLa che, eTale te potAnI kuzaLatAthI ja tamene harAvI deze. tenI pAse sAta prakAranI vidyAo che. vRzcikavidyA, sarpavi. ghAra, mUSakavidyA3, mRgIvidyA, vArAhIvidyApa, kAkavidyA6, ane zakunikA vidyA7, A vidyAonA prabhAvathI te parivrAjaka tamArI upara aneka jAtanA trAsa varatAvaze" gurumahArAjanI vAta sAMbhaLIne hagukhe kahyuM - gurumahArAja ! Aya e AzIrvAda Ape che, jenAthI vAdavivAdamAM mAro nizcaya vijaya thAya. ane tene kAraNe mArA upara upadravane kaI bhaya ubho na thAya. gurumahArAje tenI vAta sAMbhaLIne tene mayUrIna, nakulara, bilADInIka, vyAdhrIjha, siMhapa, ghuva. DanI, ane bAjanI7, ema sAta prakAranI vidyAo tene zIkhavI. ane kahyuM ke, A vidyAo ja parivrAjakane parAjIta karaze. rihagupta e saghaLI vidyAo grahaNa karI lIdhI. pachI rajoharaNane maMtrIta karI ApatAM guru mahArAje kahyuM ke, je kadAca kaI kSudra vidyAne upasarga tamArA upara te kare te tame te vakhate tenA nivAraNa mATe A rajoharaNane tamArA mastaka upara pheravaje. eve samaye je khuda Idra paNa tamane parAsta karavA cAhe te paNa tamene parAsta karI zakaze nahIM, tyAM manuSya mAtranI te vAta ja kayAM ? uttarAdhyayana sUtra : 1 upara Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rehagupta gurune vaMdanA namaskAra karI rAjasabhAmAM pahoMcyA. tyAM pahoMcatAM ja temaNe kahyuM ke, A bicAre parivrAjaka zuM jANe che? A mATe te pahela kare ane tenI je IcchA thAya te mujaba te khuzIthI kare. huM tenuM sAmA pakSa (pratispardhi) tarIke nivAraNa karIza. rehaguptanI A vAta sAMbhabaLIne parivrAjaka vicAramAM paDo ke hAM mAluma paDe che ke, jarUra A kaI pUNe vidyA saMpanna che-tene jIta e mArI zaktinI bahAranI vAta che. te enI mAraphata saMmata pakSa ja grahaNa karI tenI sAthe vAda kare ja gya che. jethI e tene nirAkRta nahIM karI zake. A pramANe vicAra karIne parivyAjake kahyuM ke jIva ane ajIva e beja rAzI che. kemake, A rItanI ja tenI upalabdhi hoya che, jevAke zubha ane azubha. parivrAjakanA A kathanane sAMbhaLIne rahAgupta tene harAvavA mATe A svasiddhAMta pakSanuM paNa nirAkaraNa karatAM kahyuM ke, nA, tamAre A hetu asiddha che. kAraNa ke, be rAzIthI paNa adhikanI upalabdhi hoya che, 1 jIva, 2 ajIva ane 3 ne jIva. A prakAre traNa rAzIonI upalabdhi hovAthI tamArA A hetumAM asiddhatAnuM samarthana thaI jAya che. nArakIya, tIrthaMca vigere jIva, paramANu, ghaTa, Adi ajIva, gRhodhikA, viSamara-TheDhagaLI vigerenI kacAelI puMchaDI vagere nijIva che. uttama, madhyama ane adhamanI mAphaka A traNa rAzIo che. A prakAre yuktipUrvaka pitAnA pakSane majabUta karI rehagupta parivrAjakanA praznanuM nirAkaraNa karI tene parAjIta karI dIdhuM. parivrAjaka jyAre hArI gaye tyAre teNe hagaptano nAza karavA mATe vRzcika vidyAnA prabhAvathI tenI upara viMchIo cheDayA. rAhagupta tenI sAme nivAraNa mATe mayUrIvidyAnA prabhAvathI mora cheDayA. mayuroe bhegA thaI viMchI khalAsa karyA tyAre parivrAjake tenA upara sapene choDavA. rehagukhate tenA nivAraNa mATe neLIyAone choDyA. Aja pramANe uMdarane nAza karavA mATe, bIlADIone, mRgalAMne nAza karavA mATe vAghane, suvara (muMDa) ne nAza karavA mATe siMhane, kAgaDAone nAza karavA mATe ghuvaDane ane cakalAMne nAza karavA mATe bAjane choDayA. chele parivrAjake gadheDI cheDI. gadheDIne AvatI joI rahagupta mAthA upara rajoharaNane phera. ane tenAthI tene mArI mArIne bhagADI dIdhI. gadheDI pAchI pharI. ane pari. vrAjakanI upara maLamutra karIne adrazya thaI gaI. sabhApati hAjara rahelA sabhyae tathA samasta lekee parivrAjakanI niMdA karI ane tene nagaranI bahAra kADhI mukaye. A pachI SaDuluka jenuM bIjuM nAma rehagupta che te piTTazAla pari. trAjakane parAjIta karI potAnA gurunI pAse pahoMcyA. gurune vaMdanA namaskAra karI pachI kahyuM ke, he bhadanta ! parivrAjake jIva ajIva A be rAzIone uttarAdhyayana sUtra : 1 253 Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pakSa upasthita karyo-me tene rAjasabhAnI vacamAM jIva, ajIva ane neAjIva A prakAranI traNa rAzIne muddo sthApI parAjIta karI dIdhA che. nAjIvamAM me garoLInI kapAyelI puMchaDIne dRSTAMta rUpe matAvI che. jyAre rAhagupte gurumahArAjane peAtAnA vijayanI A prakAranI vAta kahI saMbhaLAvI tyAre guru mahArAje kahyu ke, he vatsa! tame e kAma te sArU kayu" ke, parivrAjakane harAvyo. paraMtu tame jyAre tyAMthI jItIne uThayA tyAre evu` kema na kahyu ke "nAjIva rAzI " amArA siddhAMtamAM nathI. phakta jIva ane ajIva A eja rAzI amArA siddhAtamAM khatAvelI che. mATe tame sabhAmAM jaIne krIthI ema kaheA ke, A amArA siddhAMtamAM nathI. paraMtu e paritrAjakanA mAnanuM khaMDana karavAnA AzayathI temaja tenA DahApaNane tADI pADavAnA AzayathI ja me Ama kahela che ke, jethI te ThaMDA thaI jAya. A prakAre karavA gurumahArAje tene ghaNuM ghaNuM samajAvyu' chatAM paNa tema karavA teo taiyAra na thayA. ane guru mahArAjane uparathI kahevA lAgyA ke, bhadanta ! mArUM A kathana siddhAMta virUddha kaI rIte che ? jo nAjIva lakSaNanI trIjI rAzInA svIkAra karavAmAM koI doSa AvatA hoya tA te e siddhAMtathI virUddhanuM mAnI zakAya. paraMtu evu' tA che nahIM. te pachI Apa mArA para siddhAMta virUddha vAta karavAnA Arepa sukI ane tyAM mAkalavA zA mATe dakhANa karI che ? gurU mahArAje rAhaguptanI vAta sAMbhaLIne kahyuM. "jIe ! asatyanI prarUpaNA karavAmAM jIna bhagavAnanI AzAtanA thAya che. mATe ema na karavuM joIe. " A prakAre guru maharAjanA vAraMvAra kahevA chatAM paNu rASagupte peAtAnA haThAgrahane cheDayA nahI ane gurunI sAthe vAda karavA paNa tatpara thai gayA. e pachI zrI guptAcArya jAte khalazrI rAjAnI rAjasabhAmAM gayA ane tyAM jaI te ene kahevA lAgyAM ke, mArA ziSya rahagupte parivrAjakanI sAme evuM kahyuM che ke, eka trIjI paNunAjIva rAzI che. te te teNe sAcu kahyuM nathI. kemake, jIva ane ajIva e prakAranI e ja rAzI, che evu' khuda jInendrabhagavAne bhAkhyuM che, kukata parivrAjakane jItavA mATe ja mArA ziSya evI prarUpaNA karI che kerAzI traNa che. tene me' ghaNeA ja samajAvyA paraMtu te mAnatA nathI. mArI sAthe paNa vAdavivAda karavA mATe taiyAra thaI jAya che. ATalA mATe he rAjan! Apa amArA bannenI vacamAM lavAda ane ane amArA vAdavivAdane sAMbhaLeA. Apa jevA madhyastha vagara satya ane asatyanA seddabhAva keAI pArakhI zakaze nahIM. zrI guptAcAryanI A mAgaNI khalazrI rAjAe svIkArI lIdhI, ane madhyasthI manIne guru ane ziSyanA vAdavivAdane sAMbhaLavA lAgyA. zrI gusAcArye rAhaguptane pUchyuM', 'kahA tamArA ze| mata che ?" rAhegupte kahyuM-je pramANe jIvathI ajIva bhinna che, eja rIte nAjIva' paNa jIva ane ajIva A bannethI bhinna che. AthI karIne jIva, ajIva ane nAjIva ema traNa rAzI che, evA mArA mata che, nAjIva' zabdamAM ne? e uttarAdhyayana sUtra H 1 254 Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabda dezaniSedhaparaka che. sarvaniSedhaparaka nathI. jIva zabdane artha A abhiprAye "jIvane eka deza" e pramANe thAya che. jIvane artha samasta jIvano abhAva ema thato nathI. garoLI vigerenI tuTelI pUMchaDI manuSya AdinA kapAyelA hAtha, e saghaLA ne jIva che. kAraNa ke temAM jIvane eka deza che. goLInI kapAyelI pUMchaDI e jIva ane ajIvathI bhinna che. tenuM kAraNa e che ke te samasta jIvarUpe kahI zakAtI nathI. kAraNa ke te enA zarIrane eka bhAga che, AthI te enAthI bhinna che. ajIva paNa tene eTalA khAtara kahI na zakAya kAraNa ke, temAM skuraNa (taraphaDATa) vigere kriyAo thatI dekhAya che. mATe ja te tenAthI (ajIvathI) paNa bhinna che. have jyAre vAta Ama che ke te pUrNa jIva paNa nathI ane ajIva paNa nathI te e banethI bhinna havAne kAraNe te jIva' che evuM kahI zakAya che. jyAre dharmAstikAyAdika dezanA apRthabhUta (To na paDe) deza paNa siddhAMtamAM pRthak vastu svarUpathI kahevAyela che te zuM jIvathI chuTI paDelI garoLInI pUMchaDI pRthak vastu na kahevAya ? alaga thavAthI te saMpUrNa jIvathI judI che tathA kuraNa Adi kriyA viziSTa hevAthI te ajIvathI paNa bhinna che ethI e vAta siddha thAya che ke te 'najIva" che. ajIvanI prarUpaNa karatI vakhate bhagavAne dharmAstikAyAdika amUrta ajIne daza prakAranA kahyA che " ajIvA duvihA paNNattA-taM jahA rUvi ajIvA ya, arUvi ajIvA ya, rUvi ajIvA, caunvihA paNNatA-taM jahA-khaMdhA desA paesA paramANu poggalA / arUvi banI vidyA jAjarU-tte - basthiwig, dhAritha re, dhammatthikAyassa paese, evaM adhammatthikAe viAgAsasthikAe vi addhaasme|" chAyA-zanIvA dvividha prajJatA, tathA, haLavA thavIvAyA. rUpyajIvAzcaturvidhA prajJaptAH tadyathA--skaMdhAH dezAH pradezAH paramANupudgalAH ! arUpyajIvA dazavidhAH prajJaptAH, tadyathA dharmAstikAyaH, dharmAstikAyasya dezaH, dharmAstikAyasya pradezaH, evam-adharmAstikAyo'pi, AkAzAstikAyo'pi, ekasamaya" | A prakAre A pAThamAM dhamastikAyAdinI dasa prakAre prarUpaNAthI tenA dezane pathad vastu svarUpathI pratipAdita karavAmAM Avela che. je A prakAranuM kathana na mAnavAmAM Ave te daza prakAranI prarUpaNuM ja saMpanna thatI nathI. dharmAstikAyAdikene deza tenAthI apRthabhUta (abhinna) che. chatAM paNa te jema tenAthI pRthakta (bhinna, vastu svarUpa mAnavAmAM Ave che tevI rIte garoLI vigerenI tuTelI pUMchaDI vagere avaya paNa jIvathI bhinna thatAM te eka pRthapha uttarAdhyayana sUtra : 1 255 Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vasta che. evuM mAnavAmAM karyo virodha hoI zake ? AthI te jIva ane ajI. vathI kAMIka juduM ja hovAthI "jIva che" evuM kahI zakAya. te uparAMta samabhirUDhanayanI apekSAe te jIvapradeza jIva ja hai joIe. mATe siddhAMtamAM "jIva che. evuM mAnavAmAM Ave che. anugadvArasUtramAM pramANa dvArA antargata nayapramANane vicAra karatI vakhate bhagavAne kahyuM che! ___ "samabhiruDho sadanayaM bhaNai-jai kammadhAraeNa bhaNasi no evaM bhaNAhi jIve ya se paese ya, se paese no jIve " iti / chAyA-samabhiruDhaH zabdanayaM bhaNati yadi karmadhArayeNa bhaNasi, tarhi evaM mAnava ja karAza, 4 kalezo nonavara ti . - A pAThathI ema kahevAmAM Avela che ke, pradeza lakSaNa jIvane eka deza nejIva che. jevI rIte ghaTane eka deza ghaTa che. A rIte yukti pUrvaka ane AgamathI siddha hovAnuM puravAra karyuM ke jIva svarUpa e eka trIjI rAzI paNa che. jema jIva ane ajIva e be rAzI svataMtra che teja prakAre A rAzI paNa svataMtra che. A prakAre rahagupta potAnA navA siddhAMtanuM pratipAdana karI tenuM yuktipUrvaka ane AgamamAM pramANabhUta che evuM samarthana karyuM. zrI guptAcA rehaguptanA A pUrvapakSane sAMbhaLIne kahyuM ke, je tamane sUtra pramANabhUta lAgatuM hoya te, juo! eja sUtramAM Theka ThekANe eja prarUpaNA maLI Ave che ke, jIva ane ajIva e beja rAzI che. sthAnAMgasUtramAM evuM ja kahyuM che.-"suve sArI pau-nA navA veva zanInA " chAyA-"do zi prajJapta ! tAthA-vIvAththara banavAva" tathA anugadvAra satramAM paNa ema ja kahyuM che -"vidyA saMte phUDyA paUUttA joya! duvihA paNNattA taM jahA jIvavvA ya ajIva davvA ya / " chAyA-katividhAni khalu matta ! TrAkhi prajJanA tathA-pIra dayALa rajavALi 4. uttarA dhyayana sUtramAM paNa e ja pATha che ke-"vAva navA ja Topa vigi" chAyA-IvAva bAvAzva ! stro cADyAH Aja prakAranA bIjA sUtramAM paNa aneka jagyAe A prakAranA pAThane ullekha che. jIva e trIjI rAzI che e vAta te kaI paNa sUtramAM prarUpita karavAmAM AvI nathI. mATe A prakAranI prarUpaNa AgaLa sUtranI AzAtanA rUpe ja mAnavI joIe. yathArthamAM dharmAstikAya vigerenA dezamAM pRthak vastupaNuM che ja nahIM paNu abhiprAya mAtrathI ja deza pRthaka vastu rUpamAM kahevAmAM Avela che. AthI ema mAnavuM joIe ke, je prakAre dharmAstikAya vigerenA deza yathArtha rUpamAM pRthak vastu svarUpa nathI. eja pramANe garoLI vigerenI kapAyelI pUMchaDI uttarAdhyayana sUtra : 1 256 Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vigere avayava paNa jIvathI judA nathI. tenI sAthe saMbaMdha viziSTa hAvAne kAraNe teo jIva svarUpa ja che. mATe trIjI nAjIvarAzInuM astitva ja nathI. juo ! garALInI pUMchaDI vigere avayava jyAre kapAI jAya che tyAre te pUMchaDI vigere avayave ane te garALI AdinI vacamAM jIva pradeze|ne sa`cega banI rahe che, A vAta khuda bhagavAne sUtramAM kahI che. te pATha A prakAre che, " aha bhaMte! kummA, kummAvaliyA, gohA, gohAvaliyA, goNe goNAvaliyA, maNusse, maNussAvaliyA, mahise, mahisAvaliyA eesi NaM duhA vA tihA vA asaMkhejjahA vA chinnANaM je aMtarA te viNaM tehiM jIvapaesehiM phuDA ? haMtA phuDA ! purise NaM bhaMte ! aMtare hattheNa vA, pAeNa vA, aMguliyAe vA, kaTTeNa vA, kiliMceNa vA, AmusamANe vA, saMmusamANe vA, Ahi mANe vA, vilimANe vA, aNNa yareNa vA, tikkheNaM satthajAeNaM AchiMdamANevA, vicchidamANe vA, agaNi kAyeNaM samoshamANe ta siM jIvapaesANaM kiciavAhaM vA vivAhaM vA, uppAera vicchayaM vA karei 1 no iNaDe samaTThe no khalu tattha satthaM saMkrama" / iti / / bhaga0 za. 8 u0 3 chAyA - atha bhadanta ! kUrmAH kUrmAvalikA, godhAH godhAvalikA, gAtraH, gavAvalikA, manuSyAH manuSyAvalikA, mahiSAH mahiSAvalikA, eteSAM khalu, dvidhAvA, tridhA vA, asaMkhyeyadhA vA chinnAnAM ye'ntarAste'pi khalu tairjIvamadezaiH spRSTAH ? hanta ! spRSTAH ! puruSaH khalu bhadanta ! antare hastena vA pAdena vA, a gulikA vA kASThena vA, kiliJcena vA, AmRzan vA, saMmRzan vA, Alikhan vA vilikhana vA anyatareNa vA, tIkSNena zastrajAtena vA Acchindan vA, vicchindan vA, agnikAyena samadahan vA, teSAM jIvapradezAnAM kiJcidAvAdhaM vA, vivAdhaM vA utpAdayati, vicchedaM vA karoti ! no ayamarthaH samarthaH ! no khalu tatra zastraM saMkrAmati" iti / sUtrAnA A pATha sAMbhaLIne ragupte kahyuM-jo sUtramAM jIva pradezeAnA kamalataMtuonA samAna aMtarAlamAM paNa saMkha'dha rahyo che. tA te pradeza tyAM upalabdha kema nathI thatA? rAhaguptanA A jAtanA tarkane sAMbhaLI AcAya mahArAje kahyuM ke, kArpaNu zarIra ati sUkSma ane jIvanA pradeza abhUta che, eTalA mATe antarALamAM paNa vidyamAna evA e pradezanI upalabdhi thatI nathI. rAhagupte kahyuM-jevI rIte ghaDo phuTI javAthI tenA thaelA TukaDA rastAmAM pheMkI devAya che ane te TukaDA ghaDAnA eka deza hovAne kAraNe neAghaTa kahe. vAmAM Ave che, eja rIte garALInI pUMchaDI Adi avayave! paNa kapAI javAthI jIvathI judA thaI javAthI tathA enAthI pRthakbhUta thaI javAthI tenA eka deza hAvAnA kAraNe nAjIva kema na kahevAmAM Ave? uttarAdhyayana sUtra H 1 257 Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rahagatanA A tarkanuM samAdhAna karatAM AcArya mahArAje kahyuM tamAruM A kahevuM babara nathI-mUrta ghaTa AdinAM ThIkarAM Adi vikArarUpa avayava je prakAre dekhAya che e prakAre amUrta jIvana vikAra dekhAI zakAtuM nathI. bIju-jema ghaTAdikanA vinAzanuM kAraNa vahizastrAdika che paNa e pramANe jIvanA vinAzanuM kAraNa nathI kemake jIva amUrta dravya che, akRtaka che. A kAraNe jIvane (TukaDArUpe) khaMDarUpe nAza thata nathI. AthI kapAyelI pUMchaDI Adi avayavagata jIvapradezamAM jIvathI bhinnatA nathI. ATalA ja kAraNe jIva, ajIvathI jIvamAM vilakSaNatA-bhinnatAne abhAva hovAthI te trIjI rAzI thaI zakatI nathI. kiMca--je zastro dvArA jIvapradezane khaMDazA (TukaDe TukaDe) nAza mAnavAmAM Ave to jIvana sarvanAza ja mAnavo paDe. jeno khaMDazaH vinAza thAya che ane pariNAme te sarvanAza ja jovAmAM Ave che. jemake-ghaTAdikanuM bane che tema tame jIvane ghaTAdikanI samAna mAnI rahyA che. AthI te enI mAphaka tene paNa sarvanAza mAnavAne prasaMga tamArA mATe ubhe thaze. A aMge kadAca tame evuM paNa kahe ke, jIvane sarvanAza mAnavAmAM deSa che -te samajI lejo ke, A prakAranuM tamAruM kathana tamArA mATe zobhArUpa nathI. kAraNa ke, A prakAranA kathanathI te e vAta sAbIta thAya che ke, tame jInezvaranA matane ja tyAga karI dIdhA . jInamatamAM sakUpa chavadravyane sarvathA vinAza niSiddha kahyo che. ane sarvathA asanA utpAdane paNa niSedha mAnya che. kahyuM paNa che ke___"jiivaannN bhaMte! kiMvalRti hAyaMti avaDiyA ? goyamA ! no vadaMti no hAyaMti, phiDhiyA" | chAyA-nIvA vahu mA ! , dInta, gavariyata? jautama ! no barddhante no hIyaMte, avisthitaaH| ityAdi // ATalA mATe jIvane sarvathA vinAza mAnavAthI tame janamatane parityAga karyo che ema mAnavAmAM Ave che. vaLI jIvane sarvanAza mAnavAthI paNa eka bhAre muzkelI ubhI thaze ke, jene laIne mokSane abhAva mAnavo paDaze. mokSano abhAva mAnavAthI dIkSAdikanAM kaSTone sahevAM e paNa nakAmAM-artha vinAnAM banI jaze ane e pramANe kramavAra sarva jIvene sarvanAza thaI jaze te pachI saMsAranuM astitva paNa rahI zakaze nahIM saMsAranA abhAvamAM zubha azubha karmone paNa sarvavinAza mAnave paDaze. A kAraNe jIvane khaMDazaH (kakaDe kakaDe) nAza mAna cagya nathI. hagupta pharIthI kahyuM ke-gaLInI kapAyelI pUMchaDI vagerene vinAza spaSTa rIte ja dekhAya che. te ja batAve che ke jIvane vinAza che ja. zrI guptAcArya mahArAje tene uttara ApatAM kahyuM ke, tamAruM A pramANe kahevuM e ucita uttarAdhyayana sUtra : 1 258 Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nathI kAraNa ke tyAM audyArikamUta zarIranA ja khaMDa TukaDA thAya che ane tenA ja vinAza thAya che--jIvanA nahIM kAraNa ke jIva tA amUta che. AthI je kapAyelI pUchaDI vigere tenAthI bhinna dekhAya che te audArika zarIrane ja TukaDA che-jIvanA nahI. jIvatA amUta che. tenA kakaDA karavA koI sama nathI. rAhagupte pharIthI kahyuM ke, jIva pradezonA khaDazaH nAza mAnavAthI jIvane savinAza thaI zakatA nathI kemake, jIva pradezAnA saghAtanA tA nAza thatA ja nathI. jema kAI pudgalaskadhamAM bIjA skaMdhagata khaMDa AvIne maLI jAya che tathA te maLI gaelA khaMDane leDhIne tenAthI alaga thaI ne bIjI jagAe cAlyA jAya che te pudgala skaMdhanA sathAnAza kayAM thAya che? e prakAre jIvamAM paNu anyajIva khaMDa saMbadhita thaI jAya che ane tadrugata khaDa tenAthI alaga thai jAya che. A prakAre sa`ghAtabheda dharmavattA jIvamAM manAya che. AthI enA savinAza thaI zakatA nathI. A sAme zrI gusAcArye kahyuM ke, je samaye zubha azubha kamAMthI yukta jIvanA khaMDa anyajIvathI ma dhAze ane anyajIva sabaMdhI khaMDa te jIvathI badhAze tA te samaye te jIvanAM sukha vigere temAM prApta thai jaze ane tenAM te khIjAmAM maLI jaI ne prApta thaze. A prakAre parasparamAM samasta jIvAne sukhArdika guNAmAM sakaratAnI AkRta ubhI thaze tenAthI teA ekanA karelAM karmAMnA vinAza ane bIjAnA karyo vinAnA kanA upaleAga paNa mAnavA paDaze. bIjA paNa aneka doSa A prakAranI mAnyatAthI bhAthAya che. rAhugupta pharIthI kahyuM jo jIvanA chedanane svIkAra karavAmAM Ave tA ja sajIvanAM sukhArdikanA parasparamAM sAMka ane kRtakanAza karelAM ka nISphaLa jAya ane akRtakanuM Agamana nahIM karelAM kama uyamAM Ave vigere doSa lAge che mATe paryAya chedarUpa jIvanA nAza mAnave na joIe.paraMtu je prakAre dharmAstikAya vigerenA eka deza nodharmAstikAya mAnavAmAM Ave che, tevI rIte jIvathI apRthakbhUta ane jIvathI samRddha evA jIva deza nAjIva mAnavAmAM Ave te temAM tamane zu vAMdhe che ? AcArya mahArAje rAhazune javAkha vALyeA ke-jo eka jIva pradezane nAjIva mAnaze te pratyeka pradezamAM ghaNA jIva mAnavA paDe te e prakAre ekaja AtmAmAM asaMkhyAta pradeza hAvAthI asaMkhyAta nAjIva mAnavAnA prasaMga prApta thaze AthI pratyeka jIvamAM asaMkhyAta nAjIvatvanA prasaMgathI kAI paNa sthaLe jIvanI zakayatA raheze nahIM'. A rIte ajIva paNa dharmAstikAyAdika tathA dhaiyaNuka ( e aNunA ) skaMdhAdi svarUpa ghaTAkrika pratipradezanA judA thavAnA kAraNe tathA ajIvanA eka deza hovAthI tamArA mata anusAra nAajIvane mAnavuM paDaze, evI rIte ghaTanA eka deza neAghaTa mAnavAmAM Ave che. A mATe koI sthaLe paNa pUrNa uttarAdhyayana sUtra H 1 259 Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ajIva saMbhavita banaze nahIM-saghaLA ajIva padArthane ajIva ja mAnavA paDaze pudgalAstikAyane ekadeza hovAthI paramANuMone paNa tamArA mata anusAra ne ajIva mAnavo paDaze. A prakAre sarvatra neajIvanI ja saMbhavatA raheze, pachI traNa rAzInI paNa kalpanA asaMgata thaI javAthI rAjasabhAmAM tame je traNa rAzInI prarUpaNa karI che, te susaMgata kaI rIte mAnI zakAze ? kemake, A prakAranA nirUpaNathI te jIva ane ajIva e beja rAzIone sadabhAva sthApita thAya che, AthI jIvanA chedamAM aneka doSane saddabhAva Ave che mATe tene vicacheda na mAna joIe. athavA-jIvane cheda rahe te paNa jIva siddha thatuM nathI-gaLIne jIva pUchaDI vigere avayanA chedathI bhale chinna thaI jAya te paNa temAM jIvanA lakSaNarUpa kuraNa vigerenA sadUbhAvathI te pUMchaDI vigere deza nejIva kaI rIte thaI zake? gaLImAM saMpUrNa jIva che e vAta jIvanA avinAbhAvI (sarvadA astitvavALA) phuraNu vigere dvArA te jANI zakAya che. saMpUrNa kahevAne Azaya enA pitAnA zarIranI barobara asaMkhyAta pradezI jIvathI che. pUMchaDI vigerenuM chedana thavAthI teja jIva phuraNAdi lakSaNathI tyAM pUchaDImAM paNa jANuM vAmAM Ave che. evI vAta te nathI ke, gALInA zarIramAM kaI eka jIva che ane tenI kapAyela pUchaDImAM keI bIje jIva che? jIva te eka ja che. je ema hota te tene nAjIva mAnavAmAM kaI harakata na hatI. paraMtu evuM te che ja nahIM, kemake, jIvanuM amUrtapaNuM hovAthI tene cheda thatuM nathI. AthI tene jIva kahI zakAya nahIM. rahagupta pharI AcArya mahArAjane kahyuM dhAro ke jIvanuM lakSaNa cheDAyelA ava yAmAM che te paNa te chedAyelI chaDI Adi avayane huM ne jIva ja mAnIza tyAre AcAye kahyuM ke, te pachI jIvane eka deza nejIvanI mAphaka ajIva ghaTAdikanA dezane paNa ajIva mAnavo paDaze. rehagukhe kahyuM, hA! mAnI laIza. temAM zuM nukazAna thavAnuM che ? AcArye kahyuM-nukazAna kema nathI? ghaNuM bhAre nukazAna che. ane te e che ke tame je traNa rAzIone mAnya kare che. tenI jagAe cAra rAzI mAnavI paDaze. 1 jIva, 2 ajIva, 3ne jIva, ane ajIva. rehagupta kahyuM-ajIva rAzI ja mAnavAmAM Avaze paNa ajIva rAzI nahIM. kAraNa ke, ajIvane eka deza skaMdhathI pRthaphabhUta hovAthI te paNa ajIva ja kahevAze, paraMtu ajIva nahIM kahevAya, kemake, tene ajIvanI mAphaka ja jAtI ane liMga che ajIvatva jAtI ane puligalakSaNa liMga e bane ajIvanI mAphaka ajIvanA ekadezamAM paNa rahe che. AthI tene ajIva na kahI zakAya. AcArye kahyuM-ThIka che, je ema ja che te jIvane ekadeza paNa jIva samAna, jAtI ane liMgathI viziSTa hovAthI jIva ja kahevAya paNa jIva nahIM. AthI tamArI traNa rAzInI mAnyatA cogya nathI. uttarAdhyayana sUtra : 1 260 Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sajIva garoLInA avayava pUchaDI vigere je kapAI gayA hoya te paNa jyAM sudhI temAM skurAdika kriyA thatI rahe che tyAM sudhI te jIva ja che. je pramANe saMpUrNa chedAyA vagaranI gaLImAM jIva che te pramANe je tenI chedAyela paMchaDI vagere tenuM avayava che, eka deza che evuM mAnIne tene pUrNa jIva na mAnavAmAM Ave ane saMpUrNane ja jIva mAnavAmAM Ave te A prakAranI mAnyatAthI traNa rAzInI jagAe AgaLa kahyA pramANe cAra rAzIo ja mAnavI paDaze, 1chava, rAjIva, 3ne jIva, ane ajIva. kemake, je prakAre jIvana eka deza nejIva mAnavAmAM Ave che eja prakAre ajIva ghaTAdikane paNa ekadeza naajIva mAnave paDaze. tathA pahelAM je evuM kahyuM che ke, samabhinayanA anusAra jIvapradeza najIva kahevAmAM Ave che, te e kathana paNa ThIka nathI. vI ja paNe , te paNa re noga" chAyA-nava 3 barA, sa karo nonavaH" anugadvAramAM kahevAmAM Avela A sUtrAlApakamAM samabhirUDhanaya paNa tamArA mAnelA jIvanA pradezane jIvapaNAthI batAvatA nathI. samabhirUDhanaya deza ane dezamAM karmadhAraya lakSaNavALA samAna adhikaraNa samA sane ja batAvela che. nagamAdikanayanI mAphaka tatparUSa samAsane A samAna adhikaraNa samAsa nIlelpala-nIla ane utpala vigerenI mAphaka vizeSaNa ane vizeSyamAM abheda hovAthI ja thAya che. AthI jyAre "jIvadeza ? e A samAsa che te AthI e ApameLe ja jANI zakAya che ke, jIva ane dezamAM parasparamAM abhinnatA che. mATe ja jIvathI ananyarUpa deza ja ne jIva che A prakAre jIva ane jIvane abheda hevAthI tamArI A mAnelI chavarUpa trIjI rAzI siddha thaI zakatI nathI. " jIva levAzca nIvarAH " A prakAranuM samAna adhikaraNatA AmAM che. AthI jIvathI atirikta jIva pradeza ja nejIva che. enAthI vyatirikta jIvapradeza ne jIva nathI. A prakArane abhiprAya A samadhirUDhanayane che. enAthI e vAta cokkasa thatI nathI ke, jIvathI pRthabhUta jIvane khaMDa jIva rAzImAM aMtarbhata thavAthI tamArI kahelI trIjI nejIva rAzI siddha thatI nathI. A prakAre jyAre guruziSya vacce vAdavivAda thatAM thatAM cha mAsa purA thayA tyAre rAjAe kahyuM, juo ! ApanA A vAdavivAdamAM hAjara rahevAnA kAraNe mArA rAjyanuM kAmakAja mArAthI joIe tevuM saMcAlita thatuM nathI. tathA e paNa jANI zakAtuM nathI ke, Apane A vAdavivAda kayAM sudhI cAlaze ? mATe huM Apa lekene araja karUM chuM ke, TuMkANamAM vAdavivAda kare ane jaladI pUro kare. AcArye kahyuM-A vAdane nirNaya koleja karI levAmAM Avaze. A uttarAdhyayana sUtra : 1 261 Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAre kahIne te khIjA divase prAtaHkALe rAjA vagere nagaravAsIonA samUha sAthe kutiyAvaNanI (jyAM traNe leAkanI cIjo maLI zake tevI che ) dukAne paheAMcyA. jyAM traNe leAkanA saghaLA padArtha vecAtA hatA. tyAM paheAMcatA ja AcArya mahArAje dukAnanA mAlIkane kahyuM-jIva Ape| ! AcArya mahArAjanI grAhaka rUpe A vAta sAMbhaLIne dukAnadAre temane kumAra, kumArI, hAthI, gheADA Adi sarva jIvA batAvyA. te jeyA pachI AcArya pharIthI e dukAnadArane kahyu` ke, jIva teA joI lIdhA-have ajIva khatAve. AcArya mahArAjanI vAta sAMbhaLIne dukAnadAre ajIva evA ghaTa paTAdika ajIva padArtho paNa batAvyA. e oyA bAda pharIthI AcArya mahArAje kahyuM-ke, e paNa joi lIdhA. have nAjIva khatAvA. kemake, tenI paNa jarUrata che. dukAnadAra AcAya mahArAjanI A vAta sAMbhaLIne temane kahevA lAgyA-mahArAja Apa zuM kahA che ? nAjIva tA traNe leAkamAM paNa nathI, je cIjo traNe leAkamAM astitva dharAve che te saghaLI mArI dukAne maLaze. je cIja mAre tyAM na maLe te samajI le je ahIM nathI. e cIjo traNe leAkamAM yAMya haze nahi, mATe tamane nahI maLe. dukAnadAranI A vAtane sAMbhaLIne AcArya mahArAje rAhaguptane kahyuM-sAMbhaLyu ! A zu kahe che ? e kahe che ke, jIva ane ajIva e eja rAzI che. trIjI nAjIva rAzI gadheDAnAM zIMgaDAMnI mAphaka tenu astitva na heAvAne kAraNe te nathI. A prakAre jyAre zrI gusAcArye kahyuM tyAre " sahagupta hArI gayA." evuM mAnIne leAkeAe temane niva samajI rAjasabhAmAMthI kADhI mUkayA ane tenI niMdA paNu karavA lAgyA. lAkoe ane rAjAe zrI gusAcAya ne abhinaMdana ApI khUba satkAra karyAM, rAhagupte gacchathI ahiSkRta thaIne vaizeSika matanI sthApanA karI. temAM teNe bhAvAtmaka cha padArthonI prarUpaNA karI. tenAthI tenu bIju nAma SaDulUka paNa paDayuM. t / A chaThThuM SaDDalUka (rAhagupta) ninuM dRSTAMta thayuM. // 6 // sakSama nihnava goSThamAhila muni kA draSTAMta sAtamA geASThAmAhila nihavanI kathA A prakAranI che zrI vIraprabhune nirvANu pAmyuM pAMcasA cAryAzI varSa vItI cukayAM e samaye dazapura nagaramAM IgRha nAmanA gIcAmAM ArakSita AcAya mahArAja padhAryAM. temane traNa ziSya hatA. (1) geomAhila, (2) kaeNlkyurakSita, (3) dulikApuSpa. A samaye mathurAnagarImAM akriyAvAdanA pracAra thaI rahyo hatA. A pracArane zakavA mATe tyAM koi paNa prativAdI manavA taiyAra na thayuM tyAre tyAMnA zrIsaMghe AcAya ArakSita mahArAjane tenA khakhara paheoMcADavA. AcArya mahArAje A mATe vAlabdhithI yukta evA geASThamAhilane ziSya sAthe mathurA nagarImAM meAkalyA. gASThamAhile tyAM paheAMcIne turata ja rAjasabhAmAM hAjara thai akriyAvAdI evA cArvAkane vAdavivAdamAM harAvI dIdhA, gASThamAhilanI vidvattAthI tyAMnI janatA khUba prasanna thaI, uttarAdhyayana sUtra : 1 262 Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ janatAe temanA khUba AdarasatkAra karyAM. thoDA samaya tyAM rokAI gASThamAhile peAtAnA gurumahArAja pAse pAchA javAnA vicAra karyAM. jyAM e gurumaharAja pAse javA taiyArI karavA lAgyA tyAre tyAMnA zrIsaMghevizeSa AgraDha karI rokI lIdhA. eTa lAmAM cAturmAsa besI gayuM. zrIsaMghanI vinaMtIthI temaNe tyAM ja cAturmAMsa karyuM. A tarapha AcArya ArakSita maraNa pathArIe hatA. pAtAnA maraNu kALa najIka AvelA jANI AcAya mahArAje vicAra karyAM ke mAre uttarAdhikArI tarIke ceAgya ziSyane ja mArI jagAe niyukta karavA joIe. A a Mge mAre saCsaMdha ane save muniene pUchyuM joie. evA vicAra karI temaNe sasa Mgha ane sava munione melAvyA ane e saghaLAnI samakSa caNA, tela ane ghI bharelA ghaDAnA udAharaNA saMbhaLAvyAM ane kahyuM-je rIte caNAthI bharelA ghaDAne khAlI karavA mATe e ghaDAne dhe vALavAmAM Ave te temAM bharelA saghaLA caNA nIce paDI jAya che, e pramANe dukhalikApuSpane sUtrAtha ApavAmAM huM caNAthI bharelA ghaDA jevA rahyo chuM. jo ke telathI bharelA ghaDA jyAre uMdhA karavAmAM Ave che te temAMthI ekadama bahAra nIkaLI jAya che, paraMtu te chatAM paNa thaDuM ghaNuM tela temAM rahI jAya che. A prakAre phailyurakSitane paNa zrutapradAna karavAmAM A telanA ghaDA jevA huM rahyo chuM. je rIte ghI bharelA ghaDAne uMdhA vALavAmAM Ave che te emAMthI thoDuM ja ghI bahAra nIkaLe che, vadhu nahIM. vadhu te e ghaDAmAM ja rahe che. e prakAre gASThamAhilane siddhAMtasUtrArtha pradyAna karavAmAM huM ghInA ghaDA samAna rahyo chuM. ATalA mATe dukhalikApuSpa muni zrutarUpI samudranA pAragAmI che, guNavAna che. AthI Apa saghaLA mahAnubhAvAnI saMmati hoya te temane guccha AcArya nu pada ApavAmAM Ave. A prakAre AcAya mahArAje jyAre kahyuM tyAre saghaLAe temanuM kathana sarvAnumate svIkAryuM". te pachI AcArya mahArAje dulikApuSpa munine kahyuM, vatsa ! A gacchane huM AjathI tamArA hAthamAM suprata karU chu, eTale havethI tenuM yatnapUrvaka rakSaNa karavAnI javAkhadArI tamArI che. greSTha mAhila ane phalgurakSita tamArAthI mATA che te temanA vizeSarUpathI vinaya karatA rahejo. Ama kahIne AcArya mahArAje dulikApuSpa munine pAtAnI jagAe AcAya pade sthApita karI dIdhA. ane pAte bhaktapratyAkhyAna karI samAdhipUrvaka kALadharma pAmI svargamAM deva rUpe utpanna thayA. gAmAhile jyAre peAtAnA gurunA samAdhipUrvaka kALadharma pAmyAnA samAcAra jANyA ke turata ja te mathurAthI vihAra karI dezapura nagara AvyA. tyAM AvIne potAnA gurUbhAI enI sAthe na utaryA kAraNa ke, temanA jANuvAmAM AvyuM ke gurUmahArAje AcAya pade alikApuSpa munine sthApita karyAM che, tethI temanA cittamAM kroSa bhabhUkI uThacA ane tethI temanI sAthe na utaratAM teo kaI bIjA upAzrayamAM utaryo, dulikApuSpane jyAre A vAtanI uttarAdhyayana sUtra H 1 263 Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jANa thaI tyAre te temanI pAse jaI pahoMcyA ane vaMdanA namaskAra karIne geASThamAhilane kahevA lAgyA. Apa judA upAzrayamAM zA mATe utaryAM ? ApaNe saghaLAe tA eka ja sthaLe rahevuM joI e. A prakAre A navA AcAryanA kahevA chatAM paNa gASThamAhile temanI vAta upara kAMI dhyAna ApyuM nahI', temaja kAMI javAba paNa na vALyeA. ane jyAM utaryAM hatA tyAM ja rahyA. bIje divase dulikApuSpAcArye peAtAnA ziSyAne sUtravAcanA (sUtranApADa) levA mATe gASThamAhila pAse meAkalyA. ziSyA jaI ne temane kahevA lAgyA ke, mahArAja ! gurumahArAje amene ApanI pAse sUtravAcanA levA mATe mekalyA che. AthI amArI Apane vinati che ke Apa amane sUtranI vAcanA (pATha) Ape. gaSTamAhile e ziSyAnI vAtane sAMbhaLI na sAMbhaLI karI avagaNI. ziSyA pAchA pharyAM ane gurumahArAja pAsethI vAcanA (pArTa) levA lAgyA. eka karADa e'zIhajAra 10080000 padmavALA karmapravAda nAmanA aSTama pUrvInu adhyayana karatAM karatAM viMdhyanAmanA eka ziSye vAcanA pUrNa thatAM gurune pUchyuM-jIvanI sAthe karmonA baMdha kayA prakArathI thAya che? AcAya mahArAje kahyu "sAMbhaLeA! karma traNa prakAranAM che. a, pRSTa ane nikAcita. jIvanI sAthe Aja karmInA aMdha hoya che. lADhAnAtAramAMthI jevI rIte sAyanA samUha taiyAra thAya che, eja rIte khaddha kama thAya che. jema te ja sAyana samuha jyAre khUkha TIpAyA pachI parasparamAM ekarUpa thaI jAya che eja rItanA pRSTa kama hAya che. jema agnimAM tapAvIne ane TIpIne sAcAne eka karavAmAM Ave che eja rIte nikAcita kama heAya che. AmAM pahelAM rAgadveSa pariNAmathI sakaLa pradezA dvArA jJAnAvaraNIyAdika karmonA baMdha kare che. pachI pariNAmavRddhithI teja baddhakasa pRSTa thaI jAya che. sakalaSTha pariNAme thI eja krama nikAcita anI jAya che. jIvapradezeAnI sAthe khamAtra bahukama e samaye dUra thaI zake che. AtmAnI sAkSIe potAnA kani nIMdavAthI temaja gurunI sAkSie garhaSNuA karavA, Adi upAyAthI karma kSaya thAya che. sRSTakama kALAMtaramAM prAyazcitta vigere karavAthI dUra thai zake che jema-bhInI mATInA piMDa ane sukI mATInA piMDa bhIMta upara nAkhavAthI bhInI mATInA piMDa hAya che te tyAM cAMTI jAya che, jyAre sukI mATIneA pIMDa bhIMta para cATatA nathI. A pramANe rAgadveSa pariNAmeAnI vRdhdhithI jIvamAM karmI saMlagna thaI jAya che.-cAMTI jAya che. te sRSTa kama che ane je sukI mATInA piMDa che te tyAM aDatAM ja nIce paDI jAya che. maddhakarma paNa eja rIte dura thaI jAya che. nikAcita kama je rIte loDhAnA gALAne agnimAM tapAvatAM laTTu ane agni ane eka rUpa khanI jAya che. tevI rIte je ka jIvanI sAthe ekarUpa thaI jAya che te nikAcita kama che. te udaya AvyA vagara chuTatAM nathI. enuM parINAma jIvane ghaNA kALa sudhI paNa avazya bhAgavu' paDe che. e bIjA rUpa thaI zakatAM nathI. A prakAre guru uttarAdhyayana sUtra H 1 264 Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahArAjanI pAsethI bedha meLavIne vidhya muni keI eka samaye goSThamAhila maninI pAse gayA ane pUchyuM. javAbamAM temaNe A prakAranI prarUpaNA karI. vidhyamunie kahelI A prarUpaNuM sAMbhaLIne geSThamahile kahyuM A prakAranI prarUpaNA zAstrakAranI daSTie ucIta nathI. jema kaMcuka-aMgarakhuM tenA paheravAvALAnA zarIrane aDake che paNa enAthI ekarUpa thatuM nathI. eja rIte karma AtmAne aDake che paraMtu avibhAgarUpathI enI sAthe ekarUpa thaI zakatuM nathI. je jIvanI sAthe te paNa avibhAgarUpathI saMmilita mAnavAmAM Ave te te kadI paNa enAthI alaga thaI zake nahIM. te pachI alaga thaI zakavAnA kAraNe jIvane saMsAranA bhava bhramaNane paNa kSaya na ja thAya. goSThamAhilanI A vAtane sAMbhaLIne viMdhyamunie temane kahyuM ane te AcArya mahArAje ja evuM samajAvyuM che, eTalA mATe ja huM e pramANe kahuM chuM. geSThamahile kahyuM tamArA guru jANe che ja zuM ? goSThamahilanI A pramANe vAta sAMbhaLIne vidhyamuninA manamAM saMdeha jAgyo ane teNe jaI pitAnA gurumahArAja ne kahyuM ke meM bhaNatI vakhate ApanI pAsethI pATha barAbara sAMbhaLyuM nathI, jethI ene artha e prakArane na hoI zake enuM gejhamAhilajI kahI rahyA che. A sAMbhaLIne gurue kahyuM-nahIM, ema nathI tame pATha sAMbhaLe che te barAbara che, ane tame jema kahe che te ja barAbara che. gejhamAhilajI je kahe che te barAbara nathI, mithyAtva che, je rIte loDhAnA piMDamAM agni sarvAtmanA praviSTa thAya che ane viyukta paNa thAya che. eja pramANe karma paNa AtmapradezanI sAthe eka kSetra avagAha thaIne baMdhAya che ane viyukta thAya che. kaMcuka jema zarIra upara spaza" rUpe ja rahe che, eja rIte kama paNa AtmAmAM rahetAM nathI. kaMcukanI upamA to tyAre ja susaMgata thaI zake ke jyAre AtmA anya pradezastha kamane grahaNa karI tene potAnAmAM meLavI tye paraMtu evI mAnyatA te che ja nahIM; kema ke, A prakAranI mAnyatAmAM apasidhAnta nAmanuM nigrahasthAna Ave che. sUtramAM AtmA anya pradezastha karmane grahaNa kare che A vAtane niSedha karavAmAM Avela che. have jema kaMcuka zarIra upara chatAM zarIramaya nahIM ema rahe che, eja rIte kama paNa AtmA sAthe chatAM paNa AtmAthI alaga rahe te enA dvArA thanArI vedanA paNa AtmAnI bahAra thavI joIe-AtmAnI aMdara nahIM. - jo ema kahevAmAM Ave ke-kama saMcaraNa svabhAvavALAM che, te te AtmAnI madhyamAM sthita thaI ane aMtarvedanAnuM kAraNa banI jAya eTale evuM kathana kaMcukanA daSTAntathI virUddhanuM thaI jAya che kema ke, kaMcuka te dehanI upara ja sparza karIne rahe che. zarIranI aMdara tene praveza thato nathI. have bIjuM je karma AtmAthI zIne mAtra rahe che e vAta paNa mAnavAmAM Ave te AtmAne je aMdara ane bahAra ekI sAthe vedanAne anubhava uttarAdhyayana sUtra : 1 265. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thAya che te na thavA joIe. jo ne saMcaraNu svabhAvavALA mAnavAmAM Ave te bhavAntaramAM ( bhava bhavamAM) krama jIvanI sAthe jAya che evI mAnyatA che te paNa ThIka besI zakaze nahI', kema ke evI rIte te dehamAM rahelAM vAyu vigere paNa jIvanI sAthe jatAM nathI. eTalA mATe e mAnavuM joIe ke, rAgAdika 'dhanA kAraNeAnA sadbhAvathI saMpUrNa AtmAmAM samasta pradezAnI sAthe karma nidhdha hoya che, 5zIne mAtra rahetAM nathI. jIvanI sAthe karmone avibhakta saMbaMdha che. A kAraNe te kadI paNa jIvathI judAM thaI zakatAM nathI. evA je gemADhuMlanA tarka vitarka che te, zradhdhA karavAM jevAM nathI. ema te pratyakSathI spaSTa khAtrI thAya che ke, dUdha, ane pANI avibhakta che paraMtu haMsanI cAMca tene alaga karI de che AthI eveA niyama jaNAya che ke je avibhakta che te judAM paDI zakatAM nathI te sidhdhAntane kaI rIte eka svarUpe mAnavAmAM Ave, eja pramANe suvarNa ane kacu' sAnu' (mATI sahitanuM ) parasparamAM avibhakta rahe che paraMtu agninA saMcAga tene alaga alaga karI de che. jyAre gurue A prakAre samajAvyuM tyAre vidhyamutinI zakA dUra thaI ane gAyjhamAhilanI pAse jaI kahevA lAgyA ke, jue ! zAstranA sidhdhAMta tA A prakAranA che, mATe Apa je kahA che te ceAgya nathI. Apa ApanA durAgrahane cheDI do. viSyamuninA A prakAranA nivedana upara geASThamAhile krAMI dhyAna Apyu nahIM ane peAtAnA ja Agraha upara te makkama rahyA, tr eka samayanI vAta che ke viSyamuni cAryAzI lAkha (8400000 ) padmavALA pratyAkhyAnapravAda nAmanA navamapUrvanA pratyAkhyAna adhikAranuM adhyayana karI rahyA hatA temAM A pramANenA pATha temanA vAMcavAmAM Avye ke, jALAvAnuM valAmi jJAttvijJavA " gASThamAhile A pArkane sAMbhaLye ane khelyA ke A pAThamAM " jJAgnivAr " evu na khelavu joI e, kemake je pratyAkhyAnamAM pramANu nathI karavAmAM Avatu teja ThIka heAya che. pramANavALu' pratyAkhyAna zreyaskara nathI heAtuM. yAjjiva kahevAthI pratyAkhyAna pramANeApeta thaI jAya che. kALanuM pramANa A zabdathI spaSTa rUpamAM kathita thAya che. pratyAkhyAnamAM samaya maryAdA AvavAthI avadhanI pUrNutA thayA pachI pratyAkhyAta karelI vastumAM AzaMsA-AkAMkSAnA sA~bhava hAvAthI " huM AgaLa mArIza " A prakAranuM dUSaNa lAge che AthI munie te evuM kahevuM joie ke hu' trividha trikaraNathI kai paNa pramANu vagara samasta prANAtipAtanuM pratyAkhyAna karU chuM. vAe geAjyamAhilanA A tarkane sAMbhaLIne viMdhyamunie jaI ne AcArya mahA rAja dulikApuSpa munine pUchyuM ke, he bhadanta ! gASThamAhila muni "jJAni " evu pratyAkhyAnamAM na kahevu' joie ema kahe che. vidhyamuninI vAta sAMbhaLI AcArya mahArAje kahyuM ke, pratyAkhyAnamAM kALanI avidha avazya karavI joie. e pramANe na karAtAM maryAdAne viraha thavAthI akA sevana paNa uttarAdhyayana sUtra H 1 266 Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thaI jAya che, tathA ema karavAthI utsUtra prarUpaNA karavAnI Apatti Ave che. Ama karavAthI te A jIvane anaMta saMsAranI vRddhi thAya che. geASThamAhila muni A prakAranA abhimAnathI chakI jaIne dulikApuSpAcAyanI pAse AvI e viSaya upara emanI sAthe vAdivavAda zarU karyAM AcAye kahyuM, ahe ! yAvajrivarUpa kALanI avadhiyukta je pratyA khyAna karavAmAM Ave che enuM kAraNa e che ke, saMyamI AtmA marIne jo deva vigere bhavane pAme che te tyAM te vratabhaMganA doSanA lAgI nathI anate kAraNe ke tyAM vrata niyamaneA abhAva che. manuSyanAbhavamAM emaNe je vrata niyama lIdhAM che te enA manuSyabhava sudhI ja lIdhelA vratane niraticAra rUpathI--nirdoSa rUpathI-pAlana karavAvALA che, paNa deva vigere anya bhavamAM e zakaya nathI. A vAta A cAmniya padyanA hetu che. A prakAre AcArya mahArAje samajAvavA chatAM paNu gASThamAhile peAtAnA durAgrahane naDayeA. jyAre sa`ghe geimAhilanI A hAlata joI tyAre sa`ghe bhegA maLIne DhAyAtsaga - pUrNAMka eka devInuM ArAdhana karyuM. devIe AvIne kahyuM, saMghanI zI AjJA che ? mane zA mATe khelAvavAmAM AvI che? sadhe kahyuM ke he devI ! tI-karanI pAse jaIne pUche ke, dulikApuSpAcAya pramukha saMdha je kahe che te satya che ke, geimAhila kahe che te satya che ? A vAtanA nirNaya karavA mATe zrI saMghe kAyAtsaga karela che ane Apane tasdI ApI che. A pramANenI hakIkata jANI te devI tyAMthI mahAvideha kSetramAM tIthaMkaranI pAse gaI ane praznane uttara meLavIne tyAMthI pAchI pharI ane zrIsa Mdhane jaNAvyuM ke, zrIsaMgha je kahe che te satya che, jyAre bIjo mithyAvAdI nidbhava che. A prakAre devInA kahevAM chatAM paNu geimAhilane devInA vacanamAM vizvAsa na beThA. ane teNe kahyuM ke, e devI tA khATu khele che, kema ke e tyAM tirthaMkara pAse gaI ja nathI. saghe jyAre gAimAhilanI A prakAranI vAta sAMbhaLI tyAre tene saMgha bahAra mukI dIdhA. aMtamAM te AlecanA karyA vagara ane pratikramaNa karyA vinA marIne prathama kalpamAM deva thayA. ! A sAtamA geAimAhila nihavanI kathA thaI / chA uttarAdhyayana sUtra H 1 267 Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ boTika draSTAMta A rIte je khIjAe sUtrAnA avaLA artha karavAvALA che te saghaLA nivAnI kATInA jANavA joie. jema digambara tathA jainAbhAsa daDI ane terApaMthadhAraka bhikakhujI vagere. 5 digambarAnI utpatti viSayaka kathA A prakAranI che. padhAryA bhagavAna mahAvIra svAmIne mAkSa padhA2e jyAre chase| nava (909) varSo vItI cukayAM tyAre raghuvIrapuranA dIpakAdyAnamAM Aya kRSNAcA A raghuvIrapura nagaramAM ripumana nAme rAjA rAjya karatA hatA. rAjAnI pAse zivabhUti nAme eka mallu AbhyA. enuM khIjuM' nAma sahasramala hatuM. e zrAvastI nagarImAM rahetA zrI bhadramallanA putra hatA. teNe rAjAne kahyuM ke,-rAjan! huM ApanI sevA karavA mAthuM chuM, rAjAe kahyu` ke-hu` pahelAM tamArI parIkSA karIza e pachI ja tamane mArI sevAmAM rAkhIza. kAI eka samaye tene rAjAe aMdhArIyAnI caudasane divase lAgye ane kahyu` ke, AjanI rAta tame smazAnamAM gALeA. rAjAnA Adeza sAMbhaLIne zivabhUti malhe e pramANe karyuM. rAjAe tenI parIkSA levAnA AzayathI peAtAnA keTalAka rAjakama cArIona gupta rIte smazAnamAM mekalI dIdhA, ane temane kahyuM ke tame badhA zivabhUtine DarAvavA mATe evI geAThavaNa karI ke, jethI zivabhUti bhayabhIta chanI jAya. sevakoe tyAM jaIne rAjAee kahyA pramANe karyuM". vAgha, ane vaitAlanA avAjo karI karI ene DarAvavAnA ghaNA prayatno karyAM tA paNa zivabhUti jarAe DaryAM nahIM. paraMtu jema jema e lAkAe ene DarAvavAnA prayatna karavA mAMDayA tema tema te dRDha nizcayI anatA gayA, ane eka Asana upara sthira besI gayA. jyAre rAjya karmacArIe peAtAnA kAmamAM tene DarAvavAmAM saphaLa na thayA tyAre te badhA tyAMthI pAchA ryAM. savAra thatAM zivabhUti smazAnamAMthI pA pharyAM ane rAjAnI pAse AvIne kahevA lAgyA rAjana ! huM ApanI AjJA anusAra nirbhaya thaIne AkhI rAtri smazAnamAM rahyo chuM. eja samaye rAjakarmacArIoe paNa AvIne rAjAne samAcAra ApyA ke, ame leAkeAe aneka prakAre zivabhUtine DarAvavAmAM kAMI kacAsa rAkhI nathI. paraMtu e jarA paNa DaryAM nahI. rAjakama cArIonI A vAta sAMbhaLI zivabhUtine niDara mAnI peAtAnI sevAmAM rAkhI lIdhA. kAI eka samaye rAjAe peAtAnA karmacArIone hukama karyAM ke, tee mathurA nagarI para caDhAI kare, rAjAnA Adeza maLatAM sainikAe mathurA nagarI tarapha prayANa karI dIdhuM. rAjAe temanI sAthe petAnA taraphathI zIvabhUtine paNa javAnA hukama karyAM. jatAM jatAM rastAmAM e leAkee evA vicAra karyuM ke, are bhAi ! e tA kahA ke ApaNe kaI mathurA nagarI uttarAdhyayana sUtra H 1 268 Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara caDAI karavI che? nIkaLatI vakhate A vAta ApaNe rAjAne te pUchI paNa nahIM. badhAnI vAta sAMbhaLIne zivabhUtie kahyuM ke emAM cintA zA mATe ? cAlA ane mathurA upara caDhAI karIzuM. Apane jyAM caDhAI karavAnuM vadhu kaThaNa lAgatuM hoya to tenI javAkhadArI mArA zira upara che. A pramANe kahIne zivabhUti sainikAne sAthe laI prathama pAMDu mathurAnI tarapha upaDayA ane ane jItI laI ne bIjI mathurA upara paNa eNe caDhAi karI. ane tene paNa jItI lIdhI. vijayI banyA pachI sainiko sAthe potAnA sthAne pAchA pharyAM. rAjAnI pAse AvIne teNe mane mathurAne jItI lIdhAnI vAta kahI saMbhaLAvI, A sAMbhaLI rAjAe kahyu. dhanyavAda! tame ghaNuM' ja sArU kAma karyuM, ghaNuM" duSkara kArya pAra pADayuM. che AthI huM tamArA upara khUba ja prasanna thayA OM kahe! tamAne zu' puraskAra InAma Apu' ? e sAMbhaLIne zivabhUtie peAtAnA mananA bhAva pragaDha karyo ane kahyuM ke, koi paNa prakAranI rokaToka vagara huM savA~ jagyAe mArI icchA anusAra jaI AvI zake tevI AjJA ApanA taraphathI maLavI joIe, rAjAe zivabhUtinI vAta svIkArI lIdhI. pachI zuM anyuM ? zivabhUti pAtAnI icchA anusAra jyAM tyAM pharavA lAgyA. rAtrie, divase, prAtaH kALe, madhyAhna kALe tathA aMtima praharamAM jyAre ane jyAM javAnI IcchA thatI tyAre te tyAM pahoMcI jatA, ane tenI marajI mujaba IcchA thAya tyAre pAchA pharatA kAI koI vakhata game tyAM zakAI jatA. dahADe jyAM sudhI zivabhUti ghera pAche na AvatA tyAM sudhI tenI srI leAjana karyAM vinA rAha joIne besI rahetI. rAtrInA samaye paNu te jyAM sudhI ghera na AvatA tyAM sudhI tenI rAha joIne besI rahetI. zivabhUtinI A prakAranI svecchAcAra pravRttithI jyAre e khUba ja kaMTALI gaI tyAre teNe eka divasa peAtAnI sAsune kahyuM ke, sAsujI ! ApanA putra khUba ja svacchaMdI thaI gayela che Apa tene kema kAMi kahetAM nathI ? kAI kAI vakhata madharAte te kAI vakhate pAchalI rAtre te ghera Ave che ane kAI phAI vakhata te khilakula ghera AvatA ja nathI, eTale ke, kAI divasa vakhatasara ghera AvatA ja nathI, jyAre manamAM Ave tyAre ghera Ave, manamAM na Ave teA na Ave, dahADA hoya ke rAta hAya haMmezAM samaya esamaye te Ave che. have te huM temanAthI herAna herAna thaI gaI chuM, nathI samayasara khAvAnuM ThekANuM paDatuM, ke nathI suvAnuM maLatuM. vahunI vAta sAMbhaLIne sAsue kahyuM ke beTI ! Aje rAtanA gharanA daravAje madha karIne tuM suI jaje ane huM jAgatI rahIza. sAsujInI vAta sAMbhaLIne putravadhUe ema ja karyuM. zivabhUti madharAta vityA pachI ghera Avye AvatAM ja patnIne kramADa kheAlavAnuM kahyuM, zivabhUtine avAja sAMbhaLIne mAtAe kahyuM ke, jyAMnAM kamADa khullAM hoya tyAM jA. mAtAnI A vAta sAMbhaLIne tene ekadama krodha caDhacaiA ane krodhanA AvezamAM te tyAMthI cAlI nIkaLyeA. dareka gharanAM kamADa tarapha dRSTi karatAM karatAM te jaI rahyo hatA eTalAmAM uttarAdhyayana sUtra H 1 269 Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ teNe kRNAcAryanA upAzrayanAM dvAra khullAM joyAM. upAzrayamAM jaI vaMdanA karIne teNe AcAryane kahyuM bhadanta ! Apa mane dIkSA Apa. AcArya mahArAje tene dIkSita na thavA samajAvyuM chatAM paNa teNe pitAnA hAthathI pitAnA vALane lagna karyo te pachI saMghe tene sAdhune veza A sAdhune veza dhAraNa karIne zivabhUti AcArya mahArAjanI pAse jaIne rahyo. A pachI zivabhUti muni ane anya munienI sAthe AcArya mahArAje tyAMthI vihAra karyo, prAmAnugrAma vicAratAM keTalAka samaye e raghuvIrapuramAM pAchA padhAryA. munirAjanuM Agamana sAMbhaLIne rAjA temane vaMdanA karavA AvyA. zivabhUti suni pitAnA gurunI AjJA laIne bhikSAcaryA karavA mATe nIkaLyA. rAjAne tyAM jatAM rAjAe tene eka ratnakaMbala ApI. zivabhUti e kaMbala laIne gurunI pAse AvyA. ratnakaMbala jaIne AcArya mahArAje vicAryuM" ke, sAdhuo mATe bahumulyavAna vastu levI kalpatI nathI. evuM vicArIne jyAre zivabhUti muni upAzrayathI bahAra gayA hatA tyAre AcArya mahArAje te kaMbalanA TukaDe TukaDA karAvI bIjA sAdhuone ekeka TukaDA nAka luchavA mATe ApI dIdhuM. jyAre zivabhUti muni upAzrayamAM AvyA tyAre temane e vAtanI khabara paDI. khabara paDatAM ja temanAmAM kaSAya pariNati (krodha) jAgRta thaI jatAM teNe AcArya mahArAjane kahyuM mArI vahorI lAvelI ratnakaMbala kyAM che? AcArye kahyuM sAMbhaLe ! bahumUlyavAna-kIMmatI - vasa dhAraNa karavA sAdhuone na khape. AthI meM te ratnakaMbalanA TukaDe - TukaDA karIne sAdhuone eka eka TukaDe nAka sApha karavA ApI dIdhela che. gurumahArAjanI A vAta sAMbhaLIne zivabhUtie kahyuM ke, je bahumUlyavAna vastrAnuM dhAraNa karavuM sAdhunA AcAranI bahAra che arthAta e parigraha che-te pachI a5mUlyavALA sAmAnya vastronuM dhAraNa karavuM e paNa sAdhunI samAcArIthI AcArathI bahAra mAnavuM joIe-parigraharUpa mAnavuM joIe. jyAre a5mUlyavALA niyamita vastrone dhAraNa karavAM e paNa parigraharUpa thayuM te pachI parigraha avasthAmAM mokSanI prAptine abhAva thaze. enAthI te e ja siddha thAya che ke, vastrano sarvathA parityAga ja zreyassAdhaka-mokSa sAdhaka che. AthI a5mUlya vastra grahaNa rAkhavAM joIe. ane bahumUlyavALAM na rAkhavAM A prakArano vicAravimarza ja vyartha che. zivabhUtine A prakArane kapilakalpita tarka sAMbhaLIne AcArya kRSNAcArye tene samajAvyuM ke sarvathA vastrane tyAga kare e jInakapione AcAra che. jInakalpionuM svarUpa A prakAranuM che. janakalpi be prakAranA hoya che. 1 sapAtraka, 2 karapAtraka tathA sacela ane acala temAM zarIra upara vastra dhAraNa karavuM tathA derAsahita mukhavastrikA moDhA upara bAMdhavI A rIte be upakaraNane dhAraNa karavAM e AcAra saMcela janakapiene che, sarvathA vastrone parityAga karavo e AcAra acela janakapione che. uttarAdhyayana sUtra : 1 27) Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A prakAre AcArya pAsethI jInakalpanuM varNana sAMbhaLIne zivabhUtie pUchyuM. te pachI Aja kAla e jInakalpinA mA kema AcaravAmAM AvatA nathI? AcAye kahyuM e mAga A samaye chinnabhinna thaI gayela che. zivabhUtie karIthI kahyuM-vicchedya tA nikhaLa mananA prANIo mATe che, samatha purUSaSa mATe nahIM. vaLI jo e mArga apanAvI levAmAM Ave te pachI enA viccheda paNa nahIM thAya AthI meAkSAthI Ae tA e mArganuM sevana avazya karavuM joIe kema ke e vAta samajI zakAya evI che ke parigrahanA savathI tyAga karavA e ja sarva rIte zreyaskara mArga che. zivabhUtinI A vAta sAMbhaLIne AcAya mahArAje kahyuM' A tA dhama upakaraNa che, mATe te parigraha nathI. vaLI dharma upakaraNa hAvAne kAraNe ja te grAhya che jInakalpa prathamasa hanana Adi guNavALA jIvane mATe ja hAI zake, A paMcama kALamAM tA prathama saMhanana Adi guNa jIvAmAM che ja nahi mATe jInakalpika mArga AcaraNamAM mukI zakAtA nathI. AcArye zivabhUtine aneka rIte samajAvyA, paraMtu zivabhUtie peAtAnA durAgraha na cheDayA ane krodhanA AvezamAM AvIne pAte paherelAM vastrAnA parityAga karI, kAMi paNa sAthe lIdhA vinA ekalA ja vana tarapha cAlyA gayA. A sUtramAM bIjA adhyayanamAM 13 mI gAthAnA vyAkhyAnanA avasaramA jInakalpikamArganuM savistara varSoMna karavAmAM Avela che. jIjJAsuee A viSaya e sthaLe joi levA. zivabhUtinI bahena jenu nAma uttarA hatuM, tene jyAre A khakhara paDI te te peAtAnA bhAI zivabhUtine vaDhanA karavA mATe vanamAM jaI pahAMcI. vastrone dhAraNa karavAthI mukita maLatI nathI e prakAranA zivabhUtinA upadeza sAMbhaLIne uttarAe paNa pAte dhAraNa karelAM vastronA tyAga karI dIdhA, ane nagna banI gaI. eka divasa jyAre te raghuvIrapuramAM bhikSA mATe nIkaLI te vakhate eka vezyA peAtAnA makAnanA geAkhamAM kheThI hatI. teNe uttarA sAdhvine acelaka-nagna avasthAmAM jotAM ja teNe meDI uparathI eka sADI tenI ema DhAMkavA nAkhI. uttarAe pAtAnI ekha DhAMkavA te sADIne paherI lIdhI. bhikSAcarcA patAvI sADI sahita uttarA zivabhUti pAse pahoMcI. zivabhUtie sADI sahita uttarAne joI tyAre tene pUchyuM ke uttarA tame sADI kema paherI ? uttarAe javAba ApyA ke, mArAthI nagna rahevAtuM nathI. zivabhUtie uttarAnI vAta sAMbhaLIne vicAra karyo ke, khrie lAja maryAdAne parityAga karI zakatI nathI. lajjAnA nivAraNa arthe temanuM vastra dhAraNa karavuM' e aparihAya che, mATe strio ne mAkSanI zakayatA ja nathI. te pachI zivabhUtie peAtAnA e ziSya banAvyA eka meTika ane mIjo kADhDhavIra. A baMnene teNe peAtAnA mata anusAranI dIkSA ApI. jenAthI A kATikamata mithyA darzana svarUpa pravataka thayA che, A Trika ( diga mbara ) nikSatranI kathA thaI 5 8 5 uttarAdhyayana sUtra H 1 201 Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ manuSyatva prApta hone parabhI saMyamavIrya kI durlabhatA manuSyatva, dharmazravaNa ane temAM zraddhA thavI A traNenI prApti thavA chatAM paNa saMyamanA mArgamAM purUSArtha karavAmAM rata thavuM e mahAdurlabha che. e vAta A nIcenI gAthA dvArA sUtrakAra batAve che. suruM -ItyAdi, anvayArtha-sphahuM ja sadga 4 4hyuM-zuti ja zrada ra 4iva dharma zravaNa tathA zraddhA dharmamAM rUcI ane manuSyabhava pAmIne paNa pukha varicaM duraduM-puraH vIrya tuma cAritranuM pAlana karavAmAM purUSArtha karavo ghaNe durlabha che. kema ke, e vIrya (purUSArtha karmarUpI dhuLane dhovA mATe pANI samAna, bhega rUpI bhujaMga (sa)nuM jhera nivAraNa karavA mATe maMtra samAna, kamarUpI meghapaTala (vAdaLa)ne vikheravA mATe pavana samAna, kevaLajJAna rUpI sUryane pragaTa karavA mATe pUrva dizA samAna sAghanaMta mokSanI abhilASAnI prApti karavA mATe kalpavRkSa samAna che. mokSanI je dharmakaraNImAM vIrya viziSTa (vadhAre parAkramI hoya che tene ja prAptinA adhikArI mAnavAmAM Ave che. jenA vi rave-vamanA sapi vaSaH kema ke A saMsAramAM aneka manuSyo evA paNa che je dharmamAM zraddhA te rAkhe che paraMtu cAritra mohanIya karmanA udayathI zraddhA hovA chatAM na ca " parivAra-nava karivare dharma karaNa karavAmAM purUSArtha karI zakatA nathI. eTale ke-saMyamamAM parAkrama dekhADI zakatAM nathI. tAtparya e che ke, manuSyabhava, dharmazravaNa ane temAM thatI zraddhA A traNe vastuo prApta karavA chatAM paNa saghaLA manuSya saMyamanA mAge karaNI karavAmAM purUSArtha karatAM dekhAtA nathI. mATe ja te durlabha che. 10 manuSyatva prApta hone kA phala aura manuSyatva prApta karake caturaMgI saMpanna ko mokSa phalakI prApti manuSyabhava AdinA phaLane sUtrakAra kahe che--mAthuraja-ityAdi. anvayArtha-mApunattama bhAgo-nu AcAraH A manuSya dehamAM Avela e ko- je jIva dharma suravA satva-dharma zuravA zraddha dharmanuM zravaNa karI temAM uttarAdhyayana sUtra : 1 2: 1 27ra Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zradhdhA kare che, zradhdhAvAna bane che, te tavammI-tapastrI nidAna Adi zalyathI rahita prazasta tapane ArAdhaka ane saMghuDo-saMvRttaH Asravane nirodha karavA vALA jIva vIciM haU-vIcA saMyamamAM vIollAsane dhAraNa karI e niSphaLa-jJaH niyuMnoti addha ( ba MdhAI cukelAM) athavA madhyamAna (navAM baMdhAtAM) karUpa dhULane peAtAnA AtmAthI bilakula alaga karI de che. arthAta karaja rahita thaine meAkSane prApta karI le che. bhAvArtha--tapathI e kArya thAya che. eka savara ane khIjuM nija rA e e tatva ja meAkSanuM kAraNa che. je AtmA manuSyadehane pAmIne dharmamAM rUcIvALA bane che, te tapasvI anI nidAna Adi zalyarahita tapathI AsavanA nirAdha karI saMyamamAM pravRtta anatAM baMdha athavA madhyamAna karyAnA nAza karI zake che. / 11 / manuSyatva AdinAM paraleAka sauMbaMdhi phaLa vize kahevAmAM Avyu` che. A samaye aihika ( A lAkanAM) phaLa khatAvavA mATe A gAthA kahevAmAM Ave che. sophI-ItyAdi, anvayAya-3jhucamUvA-drajImUtamya manuSyatva vigere cAra vastunI prApti thatAM meAkSanI tarapha niraMtara pravRttizIla AtmAnI sophI-zudghi kaSAyajanya kaluSatA naSTa thavAthI zuddhi thAya che. mukhrasta zukSya zuddhine prApta karyA pachI te AtmAmAM dhaLo vidu-dharmastiSThati kSamA vigere rUpa dhama sthira thAya che. je zuddhithI rahita AtmA che te kaSAyanA udayane vaza karIne kadAca dharmathI bhraSTa paNa thaI jAya che. jyAre AtmAmAM dharma sthira thaI jAya che tyAre te dharmAtmA vattittava gAvA-vRtti vAva: ghIthI sI'cAelA agninI mAphaka tapanA tejathI daidipyamAna thaIne pama nivALuM kAr--parama niyALa cAti ene pharI janma na levA paDe evA 5rama nirvANu mAkSane prApta kare che|12| haeNve ziSyane upadeza ApatAM kahe che-- vidhi - ItyAdi, " ziSyoM ko upadezameM puNyakarma avazeSa se devagati kI prApti anvayAtha-De ziSya ! muno-maeNLaH manuSyabhavanA pratiba Mdhaka-rokanAra kamanA tela-khetum kAraNe mithyAtva, avirati, kaSAya ane azubhayAga vigerene vizeSavaividhi ApaNA peAtAnA AtmAmAMthI haThAveA. tathA narsa-thaze yazara saMyama ane vinayane hratikSAntyA kSAnti vigere dvArA saMviSNu-saMdhinu vadhArArakSita karA, evA jIva jADhavuM sattara divA-pArthiva zarIra hinnA pArthi va"pRthvI uparanAM paulika zarIrane cheDI rlR sima po dAmpradAyi udhvadizA tarapha-mAkSa sanmukha-meAkSanA tarapha prayANa kare che. bhAvAya -- A gAthA dvArA sUtrakAra evuM pradarzita kare che ke, je uttarAdhyayana sUtra H 1 203 Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmA mithyAtva vigerene pitAnA AtmAthI dUra karI saMyama vigerenuM jatana karate rahe che te AtmA dharma dvArA ja A paudgalika zarIrane tyAga karI mokSa sukha prApta karavA bhAgyazALI bane che. te 13 che A prakAre eja bhavamAM mokSa prAptirUpa phaLa kahIne have sUtrakAra "je te AtmAnuM karma bAkI hoya te parabhavamAM tene kevAM phaLanI prApti thAya che." e batAve che. viTi-iItyAdi. anvayArtha-munijana viNAiihaM-visarI anupama hiMphIlTe cAritra vinaya rUpa zIla dvArA sva-cakSara deva thaI vattA uttara1-9ttarottaraH AgaLa upara thanArAM bhamAM mahAsu ra vijaeNtA-mAsunA phuva sImAnAH ati ujavala varNaviziSTa caMdra sUryanI mAphaka prakAzamAna thaIne apuNavayaM-punazcajana bIjA koI bhavomAM pitAne janma na levuM paDe A prakAranI manaMtA-manyamAnA: abhilASA sevatAM sevatAM upara uparanA ucca kapamAM lAMbA samaya sudhI nivAsa kare che. bhAvArtha-utkRSTa cAritra vinayarUpa zalonuM pAlana karavAvALA jIvane jyAM sudhI mokSanI prAptimAM tenAM avaziSTa karmo bAdhaka rahe che tyAM sudhI te uttamottama devAdika paryAne dhAraNa karatA rahe che. je 14 e deve kevA prakAranA hoya che te sUtrakAra batAve che-briA -ItyAdi. anvayArtha- navamAnaM-revanyaH devabhavasaMbaMdhInAM sukhane arthe ja jANe briA-riAH samarpita karyA che arthA-pUrvabhavamAM karelAM pUNya dvArA ja e sthAna prApta karavAmAM AvyuM che eTalA mATe tyAM mAravaviviLo-mahari. for pitAnI IcchA anusAra rUpane banAvIne te deva jANu- pevuM upara uparanAM saudharma Adi kapimAM - saudharmathI laI amrutakalpa sudhI tathA upalakSaNathI vaiveyake ane anuttara vimAnamAM judA [ vAsanA-pUti dUni varSArA keTalAya pUrve sudhI arthAta caurAsI lAkha varSonuM eka pUrvAga thAya che, evA cauryAzI lAkha pUrvAganu eka pUrva thAya che te pUrva 70560000000000 A pramANe cauda AMkavALa varSonuM thAya che. AvA prakAranAM ghaNAM pU sudhI tathA asaMkhyAta seMkaDe varSo sudhI nivAsa kare che eTale ke tyAM sukhane bhegave che. meM 15 che "tastha"--ItyAdi, uttarAdhyayana sUtra : 1 274 Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dazAMga kA pradarzana aura puNyakarma bhogane para mokSa prApti anvayArtha- divA-tatra sthiratA e devalekamAM yathAsthAna sthita thaIne pita pitAnI yogyatA anusAra sthitine prApta karI lAlA-cakSAH te deva bardIMje jIyA-gAyukSa jazutA tyAMnuM AyuSya jyAre pUrNa thaI jAya che tyAre tyAMthI cavIne mANud fNa ti-mAnuSI niti manuSya bhavamAM manuSyacAnImAM AvIne janma le che. ane tyAM te-tta te pratyeka jIva pote pitAnAM puNyakarmanuM avazeSa rahI javAthI tene mikAcA-rApoDaminAre daza prakAranAM bhega upaganA sAdhana saMpannavALA bane che. bhAvArtha-utkRSTa (uccatara) cAritranI ArAdhanAnA phaLa svargAdikamAM bhegavI cukyA pachI jIva tyAMnI sthiti pUrNa thaye manuSya nImAM utpanna thaI tyAM avaziSTa bacelA puNyanA daza prakAranAM bhegaupabhoganI sAmagrI prApta thAya che, ane keI prakAranI kheTa nyUnatA rahetI nathI. che16 e daza prakAranI sAmagrIne sUtrakAra A gAthA dvArA darzAve che-pitta-ItyAdI. anvayArtha-fhatta-kSetra grAma udyAna vigere kSetra vadhu-vAsu bhUmigRha Adi (1) ucchita (uMcA) prAsAda (bhavana) (2) ubhaya bhUmigraha ane tenA upara banela prAsAda-mahAlaya (3) uini-fotham suvarNa upalakSaNathI pyAdika vsavo-gharAvaH gAya, bheMsa, hAthI, gheDA Adi vAra saM yama ceTaka ceTI-Adi dAsa padAti Adi pauruSeya e vAri-cAH cAra kSetra vastu, hiraNya, pazu, dAsapauruSeya-tathA maraghAji-jAmavA kAma bheganA hetu rUpa skaMdha-pudgala samUha jyAM hoya che evA kuLamAM te jIva 3 3papa utpanna thAya che, A prathama aMga che. 1 A gAthAmAM prathama aMga kahela che. je 17 che avaziSTa nava aMga A gAthA dvArA spaSTa karavAmAM Avela che. niravaM-ItyAdi. anvayArtha-te jIva mitta-mitravAna sanmitrothI (sArA mitra)thI yukta bane chera. nANAM-jJAtimAna prazasta jAti saMpanna hoya che. varavALo - uMcA kuLavALe hoya che 4. vaheLavaM-ravAnuM rUpALA zarIravALe hoya che,-rUpalAvaNyathI bharapUra hoya che 5. vAya-asattAtaMga raga vagerethI mukta hoya che 6, mahApaugmaNAka viziSTa budhdhizALI hoya che 7, mikA- minAraH vinIta hoya che 8. karo-carAvI yazasvI hoya che. pahe-sTI pratyeka kArya karavAnI zaktivALo hoya che. A gAthAmAM avaziSTa navaaMge samajAvela che ke 18 che uttarAdhyayana sUtra : 1 275 Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ murA-ItyAdi. anvayA-te jIva garika-sAtti nirUpama-upamA rahita 34cathayuSya te jeTalA AyuSyane baMdha tene A paryAya (manuSya bhavane) thAya che eTalA pUrNa AyuSya sudhI mApurasA mo-mAnudAna mokAna manuSyabhava saMbaMdhI bhegene mukavA-mukavA bhegavIne purva viyuddha-pUrva vizudharma pUrva janmamAM nidAna AdithI rahita hovAnA kAraNe sadudharmazALI banIne kahyuM - vaNA kevaLa nirmaLa vohi-nodhina samyakatvane prApta karIne jAka-ItyAdi. anvayArtha-sudaM ra navA- TurjamavAnI jJAtivA A durlabha caturaMgIne manuSyatva, kRti, zradhdhA ane saMyamamAM pravRtta banI tathA saMtamaM parivariSavA tti saMyamane aMgikAra karIne tavA puru-tArA pUtavarmA ane tapathI avaziSTa karma aMzane naSTa karIne sAsaNa sidhe -phAzvataH tiro mavati zAzvata siddha thaI jAya che. sudharmAsvAmI jakhkhasvAmIne A trIjA adhyayanane artha kahIne aMtamAM tene kahe che ke, uttama rijhavI ihe jabU! A je meM kahyuM che te bhagavAne je pharamAvyuM che te ja meM kahyuM che, mArI pitAnI buddhithI kapita evuM kAMI kahyuM nathI. 1lAro A prakAre uttarAdhyayananI priyadarzanI TIkAmAM A caturaMgIya nAmanA trIjA adhyayanane gujarAtI anuvAda saMpUrNa thayA. | 3 | uttarAdhyayana sUtra : 1 276 2: 1