Book Title: Aagam 43 Uttaradhyanani Choorni
Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/006206/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [43] zrImanti uttarAdhyanAni _ namo namo nimmaladasaNassa pUjya zrIAnaMda-kSamA lalita-suzIla-sudharmasAgara gurUyo namaH / "uttarAdhyayana" niyukti: evaM cUrNi: [mUlaM + bhadrabAhusvAmI kRt niyukti; + jinadAsagaNi racitA cUrNiH] [Adaya saMpAdaka: - pUjya AgamoddhAraka AcAryadeva zrI AnaMdasAgara sUrIzvarajI ma. sA. ] (kiJcit vaiziSThyaM samarpitena saha) puna: saMkalanakartA- muni dIparatnasAgara (M.Com., M.Ed., Ph.D., zrutamaharSi) 01/02/2017, budhavAra, 2073 mahA zukla 5 jain_e_library's Net Publications muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra -[43], mUlasUtra -[3] "uttarAdhyayana" niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNiH [0] Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) === prata sUtrAMka [-] dIpa anukrama [-] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi :) adhyayanaM [-1, mUlaM [-] / gAthA || || niryukti: [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra [ 43 ], mUlasUtra [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: zrImanti uttarAdhyayanAni. kulIna-koTikagaNIya-vajrazAstrIya-zrIgopAlagaNimahattara ziSya(jinadAsa gaNimahattara) kRtayA cUrSyA sametAni prakAzayitrI - mAlavadezIya ratna purAntargata zrI RSabhadevajI kezarImalajItyamidhA zrIzvetAmbara saMsthA. ndauranagare zrIjainabandhumudraNAlaye - zreSThI juhAramala mizrIlAla pAlarecA dvArA mudrApayitvA / saMvat 2459. vikrama saMvat 3989. paNyaM 4-0-0 iSTa san 1933. * uttarAdhyayana-cUrNe: mUla "TAiTala peja" [1] Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttarAdhyayana-cUrNe: upakrama: muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: zrIuttarAdhyayanacUrNiH prAkU tAvat AvazyakanandIanuyogadvAradazavakAlikanAmadheyAnAmAgamAnAM cUrNayaH saMsthayatayA prAduSkRtAH, adhunA tu zrImatAmuttarAdhyayanAnAM cUrNiH prAdurbhAvyate, yathA prAktanacUNInAM mudraNe mUlamUtrANi na dhRtAni na ca niyuktirbhASyaM ca bhRte, kintu prAGmudritAnAmeva vRttipustakAnAM gAthAyaMkAH patrAMkAzca dhRtAH tadvadatrApi na mUlasUtrANi na ca niyuktirnApi bhASyaM ca mudritAni, kintu tatra tatra prAramudritAyAH zrIzAntimaribhASitAyASTIkApateH patrAMkA dhRtA gAthArthakA api tatrasthA evaM dhRtAH, etasyA api pUrNe: prAimudritacUrNInAmiva nAtyantamupayogaH sUtrAvagame tathApi sAhityarasikAnAM padArthavaicitryAnveSaNe bhaviSyasyavApayogo'syAH, prAduSkaraNaM cAsyAH prAcInasAhityaprAkaTyAyaiva yato nAtra grAhakasaMkhyA tathAvidhA, bhASA prAkRtA vikRtizca saMkSiti heturapi tatra, bhaviSyati cAzAsmahe AcArAMgasUtrakRtAMgabhagavatInAM cUrNInAM mudraNakriyA, prArthayAmahe ca sajjanAn yaduta yatkicit sUcanIya vidhAya kRpAM jJAtavyamiti alekhyAnandasAgaraiH vIrasaMvat 2459 AzvinazuklA pratipat, surata * uttarAdhyayana-cUrNe: pUjyapAda AnaMdasAgarasUrIzvarajI likhita upakrama: [2] Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlAGkA: 1640+88 mUlaM 0001 0049 02 0095 03 0115 04 0128 05 0160 06 0179 07 aurabhiyaM 0209 08 kApiliyaM 0228 09 namipravrajyA adhyayanaM of vinayasUttaM pariSaha vibhaktiH cAturaMgiyaM asaMskRtaM akAmamaraNiyaM kSullakanirgranthiyaM uttarAdhyayana mUlasUtrasya viSayAnukrama pRSThAMka: ooe 051 096 107 131 147 162 173 182 mUlaM 0291 10 drumapatrakaM 0328 11 bahuzrutapUjA 12 harikeziyaM 0360 0407 13 0442 14 0495 15 0511 16 0539 17 0560 18 citrasaMbhUtiyaM iSukAri sabhikSukaM [3] adhyayanaM brahmacaryasamAdhisthAnaM pApazramaNiyaM saMyatiyaM dIpa-anukramAH 1731 pRSThAMka: 191 muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: 199 206 218 225 238 243 248 252 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mUlAGkA: 1640+88 uttarAdhyayana mUlasUtrasya viSayAnukrama dIpa-anukramA: 1731 / pRSThAMka: 255 pRSThAMka: rAka6 277 256 265 278 268 mUlAMka: adhyayanaM 0614 | 19 mRgAputrika 0713 | 20 mahAnirgranthiyaM 0773 | 21 samudrapAlitaM 0797 | 22 rathanemiya 0847 | 23 kezIgautamiyaM 0936 | 24 pravacanamAtA 0963 | 25 yajJakiyaM 1000 | 26 sAmAcArI 1059 | 27 khaluMkiyaM mUlAMka: adhyayanaM 1076 | 28 mokSamArgagati: 1112 | 29 samyaktva parAkrama 1989 |30 tapomArgagati: 1226 |31 caraNavidhi: 1247 |32 pramAdasthAnaM 1358 | 33 karmaprakRtti: 1383 | 34 lezyA-adhyayanaM 1444 | 35 aNagAramArgagati: 1465 | 36 jIvAjIva-vibhaktiH 279 280 269 271 281 272 283 274 284 285 275 muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: [4] Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ["uttarAdhyayana-cUrNi:" isa prakAzana kI vikAsa-gAthA] yaha prata sabase pahale " zrImanti uttarAdhyayanAni" ke nAmase sana 1933 (vikrama saMvata 1989) meM ruSabhadevajI kezaramalajI zvetAmbara saMsthA dvArA prakAzita huI, isa ke saMpAdaka-mahodaya the pUjyapAda AgamoddhAraka AcAryadeva zrI AnaMdasAgarasUrIzvarajI (sAgarAnaMdasUrijI) mahArAja sAheba | vRtti kI taraha cUrNI ke bhI dusare prakAzanoM kI bAta sunI hai, jisame oNphaseTa-priMTa aura svataMtra prakAzana donoM kI bAta sAmane AyI hai, magara maiMne abhI taka koI prata dekhI nahIM hai| - hamArA ye prayAsa kyoM? - Agama kI sevA karane ke hameM to bahota avasara mile, 45-Agama saTIka bhI hamane 30 bhAgome 12500 se jyAdA pRSThomeM prakAzita karavAe hai, kintu logo kI pUjya zrI sAgarAnaMdasarIzvarajI ke prati zraddhA tathA prata svarupa prAcIna prathA kA Adara dekhakara hamane una sabhI prato ko skena karavAI, usake bAda eka speziyala phorameTa banavAyA, jisake bIcame pUjyazrI saMpAdita prata jyoM kI tyoM rakha dI, Upara zIrSasthAname Agama kA nAma, phira zrutaskaMdha-adhyayana-uddezaka-mUlasUtra-niyukti Adi ke naMbara likha die, tAki par3hanevAle ko pratyeka peja para kaunasA adhyayana, uddezaka Adi cala rahe hai usakA saralatAse jJAna ho zake, bAyIM tarapha Agama kA krama aura isI prata kA sUtrakrama diyA hai, usake sAtha vahA~ 'dIpa anukrama' bhI diyA hai, jisase hamAre prAkRta, saMskRta, hiMdI gujarAtI, iMgliza Adi sabhI Agama prakAzanomeM praveza kara zake| hamAre anukrama to pratyeka prakAzanomeM eka sAmAna aura kramazaH Age bar3hate hue hI hai, isIlie sirpha krama naMbara die hai, magara prata meM gAthA aura sUtroM ke naMbara alaga-alaga hone se hamane jahAM sUtra hai vahA~ kauMsa die hai aura jahAM gAthA hai vahA~ ||-|| aisI do lAina khIMcI hai| isa Agama cUrNi ke prakAzano meM bhI hamane uparokta prakAzanavAlI paddhatti hI svIkAra karane kA vicAra kiyA thA, paraMtu cUrNi aura vRtti kI saMkalana paddhatti eka-samAna nahI hai, cUrNime mukhyatayA sUtroM yA gAthAo ke apUrNa aMza de kara hI sUtro yA gAthAo ko sUcita kara ke pUrI cUrNi taiyAra huI hai, kaI niyuktiyAM aura bhASya dikhAI nahI dete, koi-koi niyukti yA bhASya ke zabdo ke ullekha hai, unakI cUrNi bhI hai para usa niyukti yA bhASya spaSTarUpa se alaga dikhAI nahi dete | isIlie hameM yahA~ sampAdana paddhatti badalanI par3I hai / hamane yahA~ uddezaka Adi ke sUtro yA gAthAo kA krama, [1-14, 15-24] isa taraha sAthame diyA hai, niyukti tathA bhASyo ke krama bhI isI taraha sAthame diye hai aura bAyIM tarafa upara Agama-krama aura nIce isa cUrNi ke sUtrakrama aura dIpa-anukrama die hai, jisase Apa hamAre Agama prakAzanoMme praveza kara zakate hai| abhI to ye jain_e_library.org kA 'iMTaraneTa pablikezana' hai, kyoMki vizvabharameM aneka logo taka pahu~cane kA yahIM sarala, sastA aura Adhunika rAstA hai, Age jAkara IsI ko mudraNa karavAne kI hamArI manISA hai| .....muni dIparatnasAgara. [5] Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM , mUlaM /gAthA ||-11 niyukti: / muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: -% zrIutsarAna cUrNI 1 vinayAdhyayane anuyoga pratijJA OM namaH zrIsarvajJAya / // shriiuttraadhyyncuurnniH|| 2-4-4-144Cito-de dIpa anukrama kayapavayaNappaNAmo, vocchaM dhammANayogasaMgahiyaM / uttarAyaNaNuyogaM, gurUvaesANusAreNaM // 1 // procyante anena jIvAdayaH padArthA iti pravacanam , athavA pragataM pradhAna prazastamAdI vA vacanaM pravacana, tat dvAdazAMga, tadupayogAnyatvAdvA sadhaH, praNamanaM praNAmaH pUjetyarthaH, kRtaH pravacanapraNAmo yena sa kRtapravacanapraNAmaH, 'vocchaM' vakSye, 'dhammADaNuyogasaMgahiya' ti, iha catvAro'nuyogAH procyante, tadyathA-caraNakaraNANuyogo, dhammANuyogo, gaNitANuyogo, davANu-4 yogotti, tattha caraNakaraNANuyogo kAliyasutAti, dhammANuyogo isibhAsitAdi, gaNitANuyogo sUrapaNNattAdi, davANuyogo didvivAdotti, atra dhammANuyogenAdhikAraH, samastaM gRhItaM saMgRhItam AkhyAtaM prarUpitamityeko'rthaH, kiM tat ? uttraaynnaannu-15|| 1 // yoga, uttarajjhayaNANi cA uvari bhASNahanti, aNuyojanamanuyogaH arthavyAkhyAnamityarthaH, uttarAdhyAyAnAmanuyogaH tamuttarAdhyA-11 - ...atha cUrNikAra-kRt anuyoga-pratijJA darzayate [6] Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [-] dIpa anukrama [-] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi :) mUlaM [-] / gAthA || || niryukti: [-] adhyayanaM [-1. muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra [43] mUlasUtra [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi racitA cUrNi : zrIuttarA0) cUrNAM 1 vinayA dhyayane // 2 // yAnuyogaM, gRNaMti zAstrArthamiti guravaH bruvantItyarthaH, te punarAcAryA arhadAdayo vA tadupadezaH - tadAjJA, gurUpadezAnuvRttirityarthaH, tayA gurUpadezAnuvRcyA, gurUpadezAnusAreNaMti // tassa phalajogamaMgala samudAyatthA taheva dArAI / tanbhedaniruktikama, paoyaNAI ca vaccAI // 2 // ' tasye ' ti tasyottarAdhyayanAnuyogasya phalaM prayojanaM yogaH - sambandho maGgalaM-upacAraH samudAyArthaH piNDArthaH dvArANi upakramAdIni, 'tadi' tyanena dvArANyeva saMbandhyante iti, tadbhedAH- tatprakArAH, niruktiH - nirvacanaM kramo - vyavasthA prayojanaMzAstropakAraH, ete adhikArA vAcyAH / Aha-kimuttarAdhyayanAnuyoge phalam ?; ucyate, iha jIvassa aTThavihakammabaMdhaNabaddhassa sammadaMsaNanANacaritehiM mokkho bhavati, samyagdarzanajJAnacAritrAtmakAni cottarAdhyayanAni ataH tadvyAkhyAnArambhaH pAyeNa ca na dharmmakathA mantareNa darzanAdiprAptirasti, atastadvikalasyAkAraNatA, kAraNatatha kAryasiddhirastItyata uttarAdhyayanAnuyogAdarzanAdiprAptiH, tato mokSa iti phalavAnuttarAdhyayanAnuyogArambha iti / kaH punaruttarAdhyayanAnuyogasyAbhisaMbandha iti 1, ucyate, | uttarajjhayaNA putraM AyArassuvIraM Asi, tattheva tesiM uvodghAtasaMbaMdhAbhivatthANaM, tANi puNa japyabhiI ajjasejjabhaveNa maNagapituNA maNagahiyatthAe NijjhahiyANi dasa ajjhayaNANi dasaviyAliyaMmitti, tammi caraNakaraNANuyogo vaNijjati, vappabhiI ca tassuvari ThavitANi, eteNAbhisaMbaMdheNuttarajjhayaNANi AgatANi, avA sAdhuguNasaMjutaM koI dhammaM pucchejjA, pacchA so tesi viNa [7] phalayogI / / 2 / / Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM . mUlaM /gAthA ||-11 niyukti: / muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: + zrIuttarAyasaMjuttANaM dhamma parikahei caubbihAte kahAte, taM0-akkhevaNIe vikkhevaNIe saMveyaNIe nivveyaNIe, tattha parIsahahiM akkhittA maMgalaM cUrNI yA cAuraMgijje vikkhinA asaMkhateNaM saMvegamAgacchati, urimesu NivveyamAgacchaMti, esa abhisaMbaMdho / idANi maMgalaMti-'bahu-II vigghAI seyANi teNa kayamaMgalovayAhi / ghetambo so sumahANihivya jahavA mahAvijjA // 1 // taM maMgalamAdIe majjhe dhyayana pajjatae ya satthassA / paDhamaM satthatthAvigdhapAragamaNAya Nidi8 // 2 // tasseva ya thijjatthaM, majjhimayaM aMtimapi tasseva / / // 3 // abbocchiciNimittaM sissapasissAdivaMsassa // 3 // Aha-AcArya! maGgalakaraNAta zAstraM te'maMgalamApadyate, athaveha maG galAtmakasyApi zAstrasya anyanmaGgalamucyate atastasyApyanyattasyApyanyanmaGgalamAdeyam, ityato'navasthA, navedanavasthA pratipadyate tato yathA maGgalamapi zAstra anyamaGgalazUnyatvAdamaGgalaM tathA maGgalamaye'nyamaMgalazUnyatvAdamaGgalamiti bhAvaH, ucyate, yasya zAstrAdarthAntarabhRtaM maGgalaM taM pratyeSA kalpanA bhavet iha tvasmAkaM zAstrameva maGgalaM,yadyatra maGgalamupAdIyate kimatrA maGgale kA vA'navastheti, nAyamasmAkaM pakSe, kintu yasyApi zAkhAdarthAntarabhUtaM maGgalaM tasyApi nAmaGgalaprasaMgo na cAnavasthA, ID kutaH, svaparAnugrahakAritvAnmagalasya pradIpavat lavaNAdivadvA, Aha-magalatrayAntarAlayaM na maGgalamApadyate, 15 arthApattitaH, yadi veha sarvameva zAkha maGgala miti pratipAdyate, maGgalatrayagrahaNamanarthakam, ucyate, samastameva zAkhaM tathA vibhajyate, kuto'ntarAladvayaparikalpana? yadamaGgalaM bhavet , tatkathaM punaH sarvameva zAstraM maGgalamiti ceducyate, nirjarArthatvAttapovat , Aha-yadi / svayameva zAkhaM maGgalamityataH kimiha maGgala grahaNaM kriyate ?, ucyate, nasUktaM naiveha zAkhAdarthAntarabhUtaM maGgalamupAdIyate, kintu kA maGgalamidaM zAstramiti kevalamuccAryate, Aha-taduccAraNa kiM phalaM?, yadi maGgalamiti na saMzabdyate kiM tadamaGgalaM bhavati ?, ucyate, dIpa anukrama - // 3 // ... atra zAstrakAra-kRt 'maGgalaM nirUpyate [8] Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [-] dIpa anukrama [-] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi :) mUlaM [-] / gAthA || || niryukti: [-] adhyayanaM [-1. muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra [43] mUlasUtra [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi racitA cUrNi : zrIuttarA0 cUrNAM 1 vinayA dhyayane // 4 // ziSya matimaGgalaparigrahArthamatra tadabhidhAnam, iha ziSyaH kathaM zAstraM maGgalamityevaM parigRhNIyAditi yasmAdiha maGgalamapi maGgalayuddhayA parigRhyamANaM maGgalaM bhavati, sAdhuvat Aha - tataH sarvamevedaM maGgalamityetAvadastu nAtha maGgalatrayabuddhiparigraheNa ucyate, nanu tatrApi kAraNamuktaM yathaiva hi zAstraM maGgalamapi sat na maGgalabuddhiparigrahamantareNa maMgalaM bhavati sAdhuvat, tathA maMgalatrayakaraNamaci, avinapAragamanAdi na maMgalatrayabuddhayA binA siddhayatIti atastadabhidhAnamiti, maMgergatyarthasya alpratyayAntasya maGgalamiti rUpaM bhavati gamyate'nena hitamiti maMgalaM, gamyate sAdhyata itiyAvat, athavA maGgo dharmoM, lA AdAne, magaM lAtIti maMgalaM, athavA mAM gAlayate bhavAditi maGgalaM, saMsArAdupanayatItyarthaH athavA zAstrasya mA galo bhUditi maGgalaM, galo-vinaM mA galo varttIditi maGgalaM, galanaM gAlo nAza ityarthaH, tatra maMgalaM caturvidhaM tejahA - naH mamaGgalaM ThavaNAmaGgalaM dayvamaMgalaM bhAvamaGgalamiti, evaM caunvihamavi AvaskANukameNa parUveUNa bhAvamaMgalaM NaMdI, sA taheva cauvvihA, tatthAvi bhAvaNaMdI paMcavihaM nANaM, taMpi AvassagANukameNa paruveta jAba kevalanANaM, NaMdI maMgalamiti ceha parisamattAI, ahuNA sa maGgalattho bhaSNati, pagao aNuyogo'tthi, kevalajJAnamiha parisamApitaM, tatsamAptau ca nandI tatsamAptau ca maGgalamiti / idAnIM maGgalArtho'nuyogaH, maGgalamartho'syeti maGgalArthaH athavA ardhyate'sAvityarthaH, gamyate sAdhyata itiyAvat . maGgalasyArtho maGgalArthaH maGgalasAdhya ityarthaH, sa ca kaH?, prakRto'nuyogaH prakRto'dhikRta ityarthaH so'nuyogo matijJAnAdInAM katamasya iti ucyate zrutajJAnasya, na zeSANAm aparAdhInatvAt aparaprabodhakatvAcca zrutaM tu prAyeNa yataH parAdhInaM paraprabodhakaM ca pradIpavat, anuyogadha paraprabodhanAyArabhyate ataH zrutasyaivAsAviti Aha - nanUttarAdhyayanAnAmanuyogaM vakSyAmItyukta [9] samudAyArthe maMgalArtho' nuyogaH // 4 // Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM H. mUlaM -/gAthA ||-|| niyukti: [1/1] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: I zrIuttarA maivAsau, kaH punaH kasya jJAnasyeti kimanayA citayA , ucyate, iha zrutajJAnasyAnuyoga ityabhidhAnAdevottarAdhyayanaM zrutavizeSa cUrNI ityuktaM bhavati, Aha-anuyoga iti kA zabdArthaH, ucyate, zrutasya skhenArthenAnuyojanamanuyogaH, athavA patrasyAbhiSayacyApArAnI 1 vinayA- nayogaH anurUpaH anukUlo vA yogaH anuyogaH, athavA arthataH pazcAdabhidhAnAt stokatvAcca sUtramanu tasyAbhidheyana yojanama-140 dhyayane nuyogaH / Aha-yayevamuttarAdhyayanAnAmanuyogaH tacca zrutavizeSaH, atastatkiM aga agAI suyakkhandho zrutaskandhAH ajAyaNaM | // 5 // | ajjhayaNA uddeso uddesA ?, uttarajjhayaNANi No agaM no agAI sutakkhandho no suyakkhandhA no ajjhayaNaM ajhayaNA No uddeso No uddesA, tamhA uttaraM NikkhivissAmi ajjhayaNa mikkhivissAmi sutaM NirikhavissAmi khaMghaM nikkhivissAmi, tattha * | paDhamaM dAraM uttaraMti, tattha imA NijjutigAhA-'NAmaMThavaNA' gAhA (1-3 patre) taM uttaraM panarasaviha, taM0-NAmuttaraM ThavaNu-15 | taraM davyuttaraM khattuttaraM disuttaraM 5 tAvakhettuttaraM paNNavaguttaraM pati kAlu0 saMcayu010padhANu0NANu kamu0 gaNaNu bhAvuttara15miti, tastha NAmuttaraM jassa uttaretti NAma kajjati, ThavaNucaraM akkhaNikhevAdI, ahavA cittakammAdisu uttarA disA ThAvitA, davyuttaraM / jANagasarIra0 bhaviyasarIra0, tavyatirittaM khIrAu dadhi, tattha puvvaM khIraM uttaraM dadhi, khattuttaraM uttarAH kuravaH, ahavA pugvaM sAlikhettaM / Asi pacchA ucchukhenaM jAtaM evamAdI, disuttaraM uttarA disA, tAvakhettuttaraM maMdaro pabbato, sabvesiM uttareNa bhavati, paNNavayuttaraM paNNavagassa jaM vAmaM taduttaraM, pratiuttaraM egaso'vasthitANaM devadacajaNNadacANaM devadattAo jaNNadatto uttaro bhavati, kAluttara Baa punvaM samayo pacchA AvaliyA, ahavA pubbakAlAo pacchAkAlo uttaro bhavati, yathA 'pUrvottaraviruddhArtha, bhArataM tu yudhiSThira // 5 // kathaM , pUrvamanyathoktvA pavAdanyathopadiSTavAn , saMcaguttaraM saMcayassovari vavatthitaM tiNaM kaI patraM vA taM saMcayuttaraM, pahANuttaraM, 11 dIpa anukrama - ... atra 'uttara' zabdasya nAmAdi nikSepA: varNayate [10] Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM H. mUlaM /gAthA ||-|| niyukti: [2-4/2-4] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: aMgAdiprabhavAnyu tarANi SHASHASAN dIpa anukrama zrIutturA0pahANuttaraM tiviha, taM0-saccicaM accittaM mIsaMti, saccittapahANuttaraM tivi, ta-dupayaM cauppayaM apayaMti, dupadesu titthaMcUrNoM se karo caupadesu sIho apadesu rukkhANaM jaMbU suIsaNA, paNasaM katANaM phalANaM, acicANaM maNINa beruliyamaNI suvaNNANa vaNasuvaNaM, 1 vinayAdhyayane | mIsapahANuttaraM dupadesu jahA sa eva bhagavaM titthagaro gihavAse savAlaMkAravibhUsito, NANuttaraM kevalaNANa, savvaNANuttaraM suyanANaM, jao-suyanANaM mahiDIyaM, kevala tayaNataraM / appaNo ya paresiM ca, jamhA taM paribhAvagaM // 1 // athavA zrutavAnaM jnyaano|| 6 // caraM, kamuttaraM kramaH paripATI AnupUvI ityarthaH, kamuttaraM caubbiha, taM0-davao khettao kAlao bhAvao, davao paramANupoggalassa dupaesio uttaro dupaesiyassa tipaesiyo evaM jAya atimo aNaMtapaesio saMdho, khattao egapaesogADhassa dupaesogADho uttaraM, evaM jAva aMtimo asaMkhajjapaesogADhaci, kAlao egasamayaThitiyassa dusamataThitio uttaro evaM jAva aMtimo, asaMkhejjasamayaThitIutti, bhAvao vaNNAdANaM ekake egaguNA(da)padakamo jAva aNaMtaguNapajjavasANotti, gaNaNAuttaraM gaNejjatANaM bhaekagAu duruttaro dugAu tigo evaM jAca sIsapaheliyatti, bhAvucaro khAtio bhAvo, uttaro sarvotkRSTa ityrthH| etesiM lakSaNaM 'jahannaM sauttaraM khalu' gAhA (2-4 ) jaharSa thAyamityarthaH, jahaNNo paramANU sa uccaro evaM jAva aMtimo khaMdho aNatAta|paesio Niruttaro, sesA baMdhA sauttarA aNuttarA ya bhavaMti, evamihApi viNayasurya sauttaraM jIvAjIvAbhigamo Nirucaro, sarvo |cara ityarthaH, sesajjhayaNANi sauttarANi NiruttarANi ya, kahaM , parIsahA viNayasuyassa uttarA caurAMgajassa tu pubvA itikAuM paNiruttarA, evaM NeyaM // ettha kayareNuttareNAhigAro', ucyate, 'kamuttareNa pagayaM' gAhA (3.5) uttarAyaNANi AyA-15 rassa uvari Asiti tamhA uttarANi bhavati / eyANi puNa uttarajjhayaNANi kao keNa vA bhAsiyANiti !, ucyate, 'aMgappa - %25 [11] Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM , mUlaM -/gAthA ||-11 niyukti: [5-11/5-11] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: zrIuttarA adhyayanAdinikSepAH zrIuttarAbhavA' gAhA (45) tattha aMgappabhavA jahA parIsahA vArasamAo aMgAo kammappabAyapubbAo NijjUDhA, jiNabhAsiyA cUrNI jahA dumapattagAdi, patteyabuddhabhAsiyANi jahA kAbilijjAdi, saMvAo jahA pamipabvajjA kesigoyamejja ca, taM ete savveva 1 vinayA- baMdhappamokkhatthaM chattIsaM uttarajjhayaNA kayA / uttaraMti bhaNiyaM, iyANi uttarAyaNaMti tassevegadviyANi, ajjhayaNaMti vA dhyayane 4 | ajjhINaMti vA Autti vA jhavaNaci vA, eesi niruca bhaNNati sutaM ajjhappaM jaNetitti ajjhappajaNaNaM, ppakAraNakArANaM lobAto | ajjhayaNati, ahavA ajhappANayaNaM ppakAraNakArAgAralovAto ajjhayaNaMti, ahavA bodhAdInAmAdhikyena ayanamadhyayana, ayanaM bhagamanamityarthaH, akSINamarthibhyo dIyamAnamadhavA avyavacchittinayopadezAllokavanityaM, Ayo lAmaH prAptirityanarthAntaraM, kasya, jJAnAdInA, kSapaNA avacayo nijereti paryAyaH, kasyo, pApAnAM karmaNAmiti / / adhuNA nijjuttI pavitthAreti-'NAmaMThavaNajjhayaNe' gAhA (5-6) ajjhayaNaM NAmAdi caubviI, dabbajjhayaNaM pacayapotthayalihiyaM, bhAvajjhayaNaM imANi ceva uttarajjhayaNANi, vattha gAhAu 'ajhappassANayaNaM' gAhA (6-6) 'adhigammati va atthA' gAhA (7-7) jathA eyANi paDhaMto suNaMto guNato | ajjhappe ya appANaM Niujati tamhA ajjhayaNati, ajhIrNapi emeva nAmAdicaubbiI, davvajhINaM savvAgAsaseDhI, bhAvajjhINaM 'jaha [vA] dIvA dIvasayaM' gAhA(8-7)Ayovi gAmAdi cauvyiho, dalbAo saccittAdINaM dabvANa Ayo, bhAvAo duviho-pasatyo apasattho ya, tattha mAhA 'bhAve pasattha' gAhA (9-7) bhAvAo pasattho tiviho, taM0-NANAo daMsaNAo carittAo, appasattho | bhAvAo kovAyAdio, jjhavaNAvi gAmAdiyA cauvihA, davvajhavaNA 'pallasthiyA apatyA' gAhA (10-8) bhAvajjhavaNaM duviha 1vRttau yadyapi kSapaNAyA na prazasvetaratyA vibhAgaH, tathApyatra karmarajasro hAnAverAvArakatvAdaprazastakSapaNAvaM, tatkSapaNAsAdhanAnA pa jJAnAdInAM prazastakSapaNAvamukta. dIpa RADHANBADASTARA anukrama - RECENCES [12] Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [-] dIpa anukrama [-] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi :) adhyayanaM [1] . mUlaM [-] / gAthA || || niryuktiH [13,18,27/12-27] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra [ 43 ], mUlasUtra [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: zrIuttarA0 cUNa 1 vinayA dhyayane pasatyabhAvajjhavaNaM appasatthabhAvajAvaNaM ca appasatyabhAvajjhavaNA imA gAhA 'aDavihaM' gAhA ( 11-8) pasatthabhAvajjhabareNA NANAdINi, ajjhayaNatti gataM / idANiM suttaM, taMpi NAmAdicaudhvihaM jahA aNuyogaddAre, bhAvasutaM taM duvihaM-Agamao NomaiM Agamato ya, Agamato jANae ubautte, goAgamato eyANi caiva uttarajjhayaNANi sAmittAsaMbaddhANi / khaMdho'vi jahA aNuyogadvAre, bhAvakhaMdho etesiM caiva chattIsAe uttarajjhayaNANaM samudayasamitisamAgameNaM uttarajjhayaNabhAvasutakkhadheti labbhai, tANi puNa 5 chattIsaM uttarajjhayaNANi imehiM nAmehiM aNugaMtavvANi 'viNayasuyaM ca parIsaha' gAddAo jApa 'jIvajIvAbhigamo' ci (13-17/9) * etesiM ime atyAhigArA bhavati, taMjahA- 'paDhame viNao' gAhA, evaM atthAdigAragAhA bhANiyavvAo (18-26 / 10) evamutarajjhAyANa piMDatthe vaNNito samAseNaM / etto ekkekaM puNa ajjhayaNaM kittahassAmi // 1 // (27-10) samudAyattho gato, // 8 // - idANiM dArANi tatra prathamamadhyayanaM vinayasuttamiti, vinayo yasmin sUtre varNyate tadidaM vinayasUtraM, vinayamUlatvAcca dharmasya sarvaguNAdhArabhUtaM yato na vinayazUnye guNAvasthAnamiti, tasya mahApurasyaiva dvArANyanuyogadvArANi catvAri, anuyoga ityadhyayanArthaH, dvArANi tatpraveza mukhAni, yatheha puramadvAramadhigantumazakyaM, ekadvAramapi ca kRcchreNAdhigamyate kAryAttipattaye ca bhavati, caturbhiH punarmUladvAraizca sukhenAdhigamyate na ca kAryAtipattaye bhavati, tadvadvinayasUtramahA puramapi arthAdhigamopAyadvArazUnyamazakyamadhigantum, anuga- tu maikadvAramapi tatkRcchreNa drAghIyasA ca kAlenAdhigamyate, vihitasaprabhedopakramadvAracatuSTayaM punarayatnenAlpIyasA ca kAlenAdhigamyate iti dvAropanyAsaH / tAni cAnuyogadvArANImAni taM0 ubakamo nikkhevo aNugamo gayA iti / iyANi tadbhedo, unako chabbiho, Nikkhevo 2 uttarAyaNAsa vRttI. // 8 // atra adhyayana 1 "vinaya" Arabhyate thutaskandhau anuyogadvArANi [13] Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [-] dIpa anukrama [-] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi :) mUlaM [-] / gAthA || || niryuktiH [13,18,27/12-28] adhyayanaM [1] . muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra [ 43 ], mUlasUtra [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: 1 vinayA dhyayane zrI uttarA0tiviho, anugamo duviho, yo sattaviho / idANi niruttI, tatra zAstrasyopakramaNamupakramaH upakramyate'neneti asmiMzreti, upa sAmIpye cUrNo kramu pAdavikSepe, zAstrasamIpIkaraNaM zAstrasyAbhyAsadezAnayanamityarthaH, tathA nikSipyate aneneti asmin veti nikSepaNaM vA nikSepA, 'kSipa preraNa' iti niyato nizcito vA kSepaH nikSepaH nyAsaH sthApanetiyAvat, anugamyate'nenAsmizceti anugamanaM anugamaH, aNuno vA sUtrasya gamo'nugamaH, sUtrAnusaraNamityarthaH, NI prApaNe, tasya naya iti rUpaM, vaktava sUtrArthaprApaNe gambe paropayogAnnayati nayaH, nIyate cAnena asminveti nayanaM vA nayaH, vastunaH paryAyANAM saMbhavato'dhigamanamityarthaH, eSAM copakramAdidvArANAmayameva kramaH, yato nAnupakrAntaM asamIpIbhUtaM sannikSipyate, na ca nAmAdibhirAnikSiptamarthato'nugamyate, na ca nayamatavikalo'nugama iti, yatastu zAstraM saMbandhAtmakena upakrameNa sthApanAsamIpamAnIya nAmAdinyastanikSepamarthato'nugamyate'nugamyate nAma nayaiH, ato'yamevAnuyogadvArakama iti / tatthovakamo chavviho, taM0 - NAmova0 ThavaNova0 davvoya khetoba0 kAloba0 bhAbova0 jahAvassae jAva ahavA bhAvovakamo chacvidho, taMjahA - ANupubbI nAma pamANaM vacavvayA atthAhigAro samoyAro, savvaM evaM aNuogadArANukameNa parUveUNa imaM viNayasutajjhayaNaM jattha jantha samoyarati tattha tattha samoyAre tathvaM, tatthANupubvI dasavihA, taM -pAmANuputhvI ThavaNANupunvI davvANu khatAgu0 kAlANu 0 5 uttiNANu gaNaNANu0 saMThANANu0 sAmAyArIANupubvI bhAvANu0 10, ettha uktitaNagaNaNA zupubI samoyaraha, utkIrttanaM- saMzabdanaM, vaM0-vinayasutaM parIsahA ityAdi, gaNaNaM parisaMkhANaM ekaM do tini ityAdi, tatra viSayasuyaM puvvAzupubbIe paDhamaM, pacchAnupUrvyAe chattIsa imaM, aNANupunvIe aNiyayaM kayAi paDhamaM kayAI biliye ityAdi, 2 // 9 // aNApubbI imaM karaNaM egA diyAe egucarIe chattIsagacchagayAe seDhIe aNNamaNNa bhAso duruvRNoti, puSyANuputhvI pacchA NupubbI // 9 // 4 // dvArabhedAH niruktitha [14] AlupUrvyAdi Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1] mUlaM ] / gAthA ||-|| niyukti: [13,18,27/12-28] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [3] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: cUrNI / dhyayane dIpa zrIuttarAya dovi pheDiyAo sesAo aNANupuSvIo bhaNNaMti, imAu patthAragAhAo-egAdI uttarivaDDitANa ThANANa icchiyANaM tu / jo jo AdI ya bhave so so tu aNaMtaro o||1|| jahiyaM ta Niklevo(jahiyami u Nikkhitte) puNaravi so ceva hoi niklevo / 1 vinayA so hoi samayamedo bajjeyadhvo tato niyamA // 2 // puSvANupubbi heTThA samayAbhedeNaNaMtaro deyo / uvarimatulaM purato hasso hassAdi to seso // 3 // asatI aNaMtarassa u deyo'NaMtara aNaMtaro ttto| taco'vi parataro puNa tA jAva aNaMtaro Natthi // 4 // evaM // 10 // tisu dvANesu patyAraM daMsei 123 , esa pucvANupuccI, tatthegassa aNaMtaro Nasthi, duNhaNaMtaro eko tato duhaM heTThA eka ThAveUNa VI uvarimatullaM Thaveti tiNDaM heDA tini nikakha AdIya beNi se, jAtA 213, tatiyaparivADIe (dohamaNataro eko, taM 14 jati Thaveti samayabhedo bhavati, ekassANataro Natyitti tiNhamaNataro dugo dijjai, egaM tigaM ca AIe, jAtaM 132, cautthapari vADIe) ekassa'Nataro dugo taM jati Thaveti samayabhedo bhavati, to aNaMtarANaMtaraM Thaveti eka, uparimatullaM do dohaM heDA AThavejjA''Ie timi Thaveti, jAtaM 312, paMcamaparivADie tiNhANatare do ta jati Thaveti to samayabhedo bhavati, arNavarAsAtaro eko teNavi samayabhedo bhavati, tao tihaM heDA Na Thaveti, egassANataro Nasthi tatthavi Na Thaveti, doNhANataro eko | tato doNhaM hiTThA eka Thaveti, AdIe hassaci ce tiSNi ya, jAtaM231, chaTThaparivADIe doNhANaMtaro eko, teNa samayabhedo bhavati, to tINNANataro do taM veti, uparimaM tulaM nase ika, AdIe Thave tini, jAtA pacchANuputhvI 321, evaM tisu cacAri aNANupubbIo, evaM sesAvi pavisthArA neyA / iha yadvatthuno abhidhAnaM jAtirUpAdiparyAyaprabhedAnusaraNasvabhAvaM tamAma namanaM prahitvamiti, vastu namanAta-prativastu namanAt bhavanAdityarthaH, tacca dazaprabhedamekanAmAdi bahubhedaM bA'milApyaviSayatvAt / anukrama [15] Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [-] dIpa anukrama [H] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi :) mUlaM [-] / gAthA || || niryuktiH [13,18,27/12-28] adhyayanaM [1] . muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra [ 43 ], mUlasUtra [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: zrIutarA0 cUrNI 1 vinayA dhyayane // 11 // tattha chabbihe NAme bhASo chabbiho vaNijjati, tatra kSAyopazamika eva zrutAvatArI nAnyatra zrutajJAnAvaraNakSayopazamajatvAda zrutasya pramANaM dabvAdi caumvihaM, pramIyate'neneti pramANaM tattha bhAvapyamANe samoyarati bhAvaguNappamANaM ca tiviha-guNappamANaM NayappamANaM saMkhappamANaM, guNappamANaM duvihaM- jIvaguNappamANaM ajIvaguNappamANaM ca tato jIvA'nyatvAdvinayasUtrasya | jIvaguNappamANe samotarati taM tivihaM NANaguNapyamANaM daMsaNaguNappamANaM caritaguNappamANaM, tatra bodhanAtmakatvAdvinaya| sUtrasya NANaguNappamANe samotarati, gANaguNappamANaM caunvihaM taM0- paccakkhaM aNumANaM unameM Agama iti, tattha viSayasuyassa prAyazaH paropadezakatvAdAgamapramANe'vatAro, Agamo duviho-- loio louttario ya, louttare samoyarati, louttaro dividdosutaM attho tadubhayaMti, tisuvi samoyarati, so tiviho- suttAgamo aNaMtarAgamo paraMparAgamo ( tattha suttao therANaM attAgamo | atthao anaMtarAgamo therasissANaM suttao anaMtarAgamo atthao paraMparAgamo, teNa paraM sutaovi atthao'vi) no attAgamo no anaMtarAmamo, paraMparAgamo, gataM guNappamANaM / mUDhaNayiyaM kAliyaM sutaMti nAdhunA nayapramANAvatAraH, Asi purA so jiyate aNuyogANamaputtabhAvaMmi / saMpati Natthi puhutte hojja va purisaM samAsajjA // 1 // saMkhaSpamANaM aDavihaM- NAma| saMkhA ThavaNasaMkhA davva0 umma0 parimANa0 jANaNAsaMkhA gaNaNA0 bhAvasaM0, tattha parimANasaMkhAe avatarati sA duvidhAkAliya suttaparimANasaMkhA ya diDivAyasutaparimANasaMkhA ya, tattha kAliyasuttaparimANasaMkhAe samotarati kAliyasutaparimANasaMkhA aNegavidA pajjavasaMkhA akkharasaMkhA saMghAtasaMkhA padasaMkhA pAyasaMkhA gAhA * siloga0 veDhaga0 nijjutti0 aNuogadvAra0 uddeza0 ajjhayaNa suyakkhaMdha0 aMgasaMkhA veti, tattha viNayasutaM sUtrataH paricaparimANI, parimitaparimANamityarthaH, [16] pramANAbatAraH // 11 // Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM / gAthA ||-11 niyukti: [29/29] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: S C - zrIuttarA | arthato'nantaparyAyatvAdanantaparimANaM, teNa anaMtA pajjavA saMkhejjA akkharA saMkhajjA saMpAtA saMkhejjA padA saMkhejjA paadaa| vaktavyAcUrNI | dhikArA | saMkhejjA silogA egA NijjuttI saMkhejjA aNuyogadArA ege ajjhayaNe, vattavbayA tiSidhA-sasamayavattavvayA parasamayavatta1 vinayA-15 nikSepA: dhyayane bbayA sasamayaparasamayavattavvayA, tatra samayaH siddhAntaH vaktavyatA-padArthavicArasa, tatra svasiddhAntavaktavyatAniyamitAmada madhyayanaM, yApihi kacidadhyayane parasiddhAntobhayavaktavyatA vA'nuzrayate sApi hi yatA samyagdRSTastatvadazenaparigrahAt / svasamayavaktavyataivetyataH sarvAdhyayanAni svasamayavaktavyatAniyatAni- micchattamamahamaya samma jaM ca taduvagArami / baTTati parasiddhAnto to tassa tato sasiddhAnto // 1 // atha arthAdhikAro, so viNaeNaM,-adhuNA samocatAro jeNa samo-| tAriyaM paiddAraM / viNayasurya so'Nugato lAdhavao Na u puNo vacco // 1 // uvakamo gato, 'bhaNNati gheppati ya suI Niskheva- | | padANusArato satthaM / oho NAma suttaM NikkhettavvaM tato tassa // 1 // oho ja sAmaNNaM suttabhihANaM caucvihaM taM ca / ajAyaNa ajhINaM Ayo jhavaNA ya patteyaM // 1||nnaamaadi caummayaM vapaNeUNaM suyANusAreNaM / viNayasuaM AyojjA causupi kameNa bhAvesu / // 3 // ohaNipphaNNo gto| NAmaNipphaNNe Nikkheve viNayamayaMti viNao sutraM ca dupayaM NAma, ettha NijjuttigAhA 'viNayo | pubbudiTTo'gAkSA(29-15) viNao caugviho nAmAi jahA viNayasamAhIe taheva bhANiyanco, suttapi pUrvavat ,gato NAmAdiHiNipphaNNo, idANi sucAlAvaganiSphaNNo 'jo sucapadaNNAso so suttAlAvagANa nikkhevo / iha pattalakkhaNo so Nikkhippati Na puNa kiM kajjI|1||suttaM cevana pAvaha iha suttAlApayANa ko'vsro| sucANugame kAhiti tamAsa lAghavanimitta ||2||ah yati pAcor3alAvi tato Na Nassae kIsa bhannae ihii| dAilAi so nikkhevamettasAmamao navaraMzA saMpadimohAINaM saNikkhicANamaNugamo ko|laa dIpa anukrama % % - 12 // * %- RE [17] Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM / gAthA ||-11 niyukti: [29/29] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: OMar- zrIuttarA soDaNugamA duvikappo o NijjuttisucANaM // 4 // NijjutiyaNugamo tithiho, taM0-NikkhevANijjuttiaNugamo uvAgyAta- matrAnugamaH cUrNaunijjuttiaNugamo suttaphAsiyaNijjuciaNugamo, tatthavi Nikkhevanijjuti aNugayA jA esA uttarajjhayA khevAdi| 1 vinayA- abhihiyA, uvogyAyaNijjuttIaNugamo 'uddese Nise ya Niggame khetta kAla purise ya / kAraNa paccaya lakkhaNa Nae samodhyayane tAraNA'Numati // 1 // kiM kativihaM kassa kahiM kesa kahaM keciraM havai kAlaM / kati saMtaramavirahita, bhavAgarisaphAsaNa12 // 13 // NiruttI // 2 // ' etANi dArANi jahA sAmAie // saMpati suttapphAsiyaNijjuttI jaM sutassa vakkhANaM / tasi'vasarA sA puNa pattAvi Na bhaNyAe ihaI // 1 // kiM ? jeNAsati sutte kassa taI taM jatA kamA (sutaM ) / eto sucANugamo bocchidi hohi tasei tayA bhAgo // 2 // atthANamidaM tIse jadi to sA kIsa bhannae ihaI / iha sA bhaeNati NijjunimittasAma iNNato navaraM // 3 // ' ato'nenaiva sambandhenedAnI niyuktianugamanAnantaraM sUtrAnugamaH, sUtrasyAnugamaH2 sUtrAnusaraNamityarthaH, ki, | nyUnAdhikaviparyastAdIdopaduSTamAhozvinirdoSamiti !, nirdoSasya ca vyAkhyAnaM prArapsyate, zeSasya cApanItadoSasyetyataH sUtrAnugame satramucAraNIya,-' akkhaliya amiliyaM aviccAmeliyaM paDipurva paDipuNNajoga kaMToDavippamupha, na kkhaliyamuppalAkulabhUmilAMgulavat, na ca militamasamAnadhAnyasaMkaravata , aviparyastapadavAkyagranthamathavA na saMsaktapadavAkyaM, vicchedaviparyastamiti, iha ca vyAviddhaviparyastapadavAkyagraMthayorayaM vizeSaH- varNana eva cyAviddhaM, padaM vAkyaM granthato viparyastamiti, kecittu vyAviddha varNapadavAkyaM granthato manyate, saMsaktapadavAkyaM vicchedaviparvastamiti, na ca vyatyAgreDitamanekazAstragranthasahaka // 13 rAd asthAnacchinnagranthanAdvA pAyasabherIvat 'prAptarAjyasva rAmasya rAkSasANA' mityAdivadvA'pratipUrNamarthato granthataca, tatra 6-4- 9-% OMOMOMOMOM % [18] Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [H] dIpa anukrama [-] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi :) mUlaM [-] / gAthA || || niryukti: [29/29] adhyayanaM [1], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [ 43 ], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNa: zrIutarA0 cUrNI 1 vinayA dhyayane // 14 // * graMthato mAtrAdibhiryama pratiniyatamAnaM chandasA vA arthato na sAkAGkSamadhyAyakasvataMtra vA pratipUrNaghoSamudAttAdibhiravi kalaghoSamiti, 'kaMDohaviSyamukka' miti spaSTamAha, nAvyaktaM bAlamukabhASitavat / evaMguNasampannaM sUtramuccAraNIyaM tato tattha Najjihiti sasamayapadaM vA parasamayapadaM vA baMdhapadaM vA mokkhapadaM vA viNayapadaM vA to taMmi uccArita samANa kesiMci bhagavaMtANaM ke atthAdhigArA ahigayA bhavaMti, keI aNagahiyA, tesiM aNagahiyANamatthANaM abhigamaNaduyAe padaM vannassAmi imeNa vihiNAsaMhitA ya padaM caiva payattho payaviggaho / cAlaNA ya pasiddhI ya, chanvihaM viddhi lakkhaNaM // 1 // tattha saMhitapaduccAraNaM saMhitA, 'paraH sannikarSaH saMhite ' ti vacanAt padaM nAbhikAdi paMcavidhaM tatrAzva iti nAmikaM khalviti naipAtika, parItyopasargika, dhAvatItyAkhyAtikaM, saMyata iti mizra, padArthazraturvidhaH kArakAdiviSayaH, pacatIti pAcakaH, samAsaviSayaH rAjJaH puruSo rAjapuruSaH, taddhitaviSayo vasudevasyApatyaM vAsudevaH, niruktaviSayo bhramati ca rauti cati bhramaraH athavA trividhaH padArthaH- kriyAkArakabhedataH paryAyavacanato bhUtArthAbhidhAnata iti, tatra kriyAkArakabhedato 'ghaTa ceSTAyAM ghaTate'sAviti ghaTa ityAdi paryAyavacanato ghaTaH kumbhaH ityAdi, bhUtArthAbhidhAnato yo'sAvUrdhvakuNDaloSThAyatasUtragrIvAdirUpa ityAdi / 'pAyaM padavicchedo samAsavisayo tatthaniyamatthaM / padaviggahoti bhaNNai so suddhapade Na saMbhavati // 1 // iha prAyeNa yaH samAsaviSayaH padayoH padAnAM yA chedo anekArthasaMbhave iSTArthaniyamanAya kriyate sa padavigrahaH, yathA rAjJaH puruSo rAjapuruSaH, zvetAH paTAzreti zvetapaTAH ityAdi, suttagatamatyaviSayaM ca dUsaNaM cAlaNaM mataM tassa / saddatyaNNAyAto parihAro paJcavatthANaM ||1|| iha yatsUtraviSayamarthaviSayaM vA dUSaNamArabhyataM ziSyacodakAbhyAM taccAlanaM vicAro vetyarthaH, tasya zabdArthanyAyato [19] vyAkhyA prakArAH // 14 // Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM ] / gAthA ||1/1|| niyukti: [30...63/30-63] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: - vinayaprA - - duSkaraNa pratijJA dhyayana edule saMyoga nikSepAH gAthA saMyogaH - zrIuttarA0nayamatavizeSAcca parihAraH pratyavasthAnaM, kSitaprasiddhirityarthaH / 'evamanusutamatthaM nayana(saddanaya)matAvatAraparisuddhaM / bhAseja cUNoM 18| niravasesaM purisaM ca paDucca ja joggaM // 1 // hoti kayattho vottuM sapayaccheyaM surya sutANugo / suttAlAvaganAso nAmAdiNNAsasapanayA viniyogaM // 2 // iha sUtratatpadacchedAbhidhAnAtsUtrAnugamaH kRtI jAyate, avasitaprayojana ityarthaH, sUtrAlApakanyAso'pi nAmA-1 dinyAsaviniyogamAtra, 'sutapphAsiyanijjuttiniyogo sesayo payatthAI / pAyaM sociya NegamaNayAdimayagoyaro hoI // 1 // // 15 // tisUtrasparzakaniyuktiviniyoga ityarthaH, zeSa:- padArthavigrahavicArapratyavasthAnabhedaH sUtrAnugamanasvAbhAvyAta, sa eva hi prAyo naigamAdinayamataviSayaH, prAyo'bhidhAnAtpadavidhAnanyAso'pIti, pAdaM padavicchedo suttappAsaMca saMhitA jeNa / kassai ihatthakArayakAlAdigatI tato ceva // 1 // prAyaH padavicchedo'pi kvacit sUtrasparzAntarbhAvyeva, yataH kvacit padavicchedAdevArthaH kAla kArakAdayo gamyanta iti, eyamaNuyogadvArapajoyaNaM bhaNiyaM, heTThA dAragAhA / evaM NikkhittaMti / 'etha ya suttAzugamo suttAIlAvayakao ya nnikkheyo| suttaphAsiyanijjuttI yA ya paisocamAyojjA // 1 // muttANugame suttaM uccAreyavyaMti, taM cimaM sutra-saMjogA vippamussa, aNagArassa bhikkhuNo / viNayaM pAyo karissAbhi, ANupuci suNaha me // 1 // (1850)'saMjoge nikkhevA' gAhA / (30-21) saMyujjata iti saMyogaH, yena cA saMyujjate sa saMyogaH, so saMyogo chaviho- NAmasaMjogoThavaNAsaMjogo davvasaMjogo settasaMjogo kAlasajogo bhAvasaMjogo, nAmaThavaNAo gayAo, dravyasaMyogo dravyayordrayANAM vA saMyogo dravyasaMyogaH, so duviho- saMjuttagadabdhasaMjogo itaretaradavvasaMyogo ya, tattha gAhA 'saMjuttagasaMjogo' gAhA ( 31-23) tattha saMjuttadavvasaMjogo NAma jo pubbasaMjutta eva aNNeNa daveNa saha saMyujjate, so tividho dIpa anukrama [1] SASEAR // CRORESCRedHER [20] Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM -/gAthA ||11||| niyukti : [30...63/30-63] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: gAthA zrIuttarAsacicasaMjuttadavvasaMjogo acittasaMjuttadathvasaMjogo mIsasaMjuttadavasaMjogo, tatthavi sacittasaMjuttadavvasaMjogo NAma jahA itaratara saMyogaH | rukkho puthvaM mUlehiM puDhavisaMbaddhehiM uttarakAlaM kaMdaNa saha yujjate, evaM jApatti tAva neya, ettha gAhA 'mUle kaMde' gADA (32-23) 1vinayA IA sacittasaMjuttadavyasaMjoge ime gAhA-'egarasa egavaNe' gAhA (33-26 ) jahA paramANupoggale egavaNe egagaMdhe egarase dhyayane duphAse, sa tu jatA kAlagattaM paDicaiUNaM nIlagateNa pariNamati tadA gaMdhAdIhiM saMjutte eva lINa(NIla)gattaNaM saMjutteNaM, evaM lohit||16|| lahAlihasukillattatoSi, NIlago vA jayA nIlaga pariccaiUNa kAlagatteNa pariNamati tadA gaMdhAdIhiM saMjutte eva lINa(nIla)gatteNa saMjutteNaM, evaM lohitahAlihasukillacato'pi, evaM saMjogA vIsaM bhANitabvA, gaMdhato'vi, jatA summigaMdhaM pariccaiUNaM durabhigaMdhatteNa pariNamati tadA banarasaphAsasaMjutta eva dunbhigaMdhaseNa jujjate, evaM dunbhigaMdho'ci, raso jahA vaNNo, phAse dusu, jatA sIta-13 phAso usiNaphAsaM pariNamati tadA vaNNagaMdharasaphAsaNiddhalukkhANa phAsANa egatareNa saMjutta eva usiNaM saMyujjate, usiNaphAso'pi sItaM phArsa pariNamati, giddho'vi rukkhaphAsaM, rukkho'pi niddhaphAsa, ahavA egaguNakAlago hottiUNaM uttarakAlaM duguNaM kAlago bhavati tadA kAlagavaNNeNa saMjutta eva, puNaravi teNa vA adhikatareNa saMyujjate, evaM yo jAva arNataguNakAlagoti, avasesesu ya vANagaMdharasaphAsesu mANitavyaM jAva aNaMtaguNalukkhotti, evaM dupadesigAdisuvi vibhAsA, acittasaMjuttadabbasaMjogo gto| idANi mIsasaMjucadanyasaMjogo,sa ca jIvakarmaNoH, tayoH sthAnAdisaMyoge sati yadupacIyate sa mizrasaMyuktasaMyogo bhavati 'jaha dhAtU | kaNagAdI' gAhA (34-25) yathA dhAtavaH savarNAdI svena svena bhAvena parasparasaMyogena saMyuktA bhavaMti,athavaiteSAM krameNa pRthagbhAyo bhavati. anyata kiTaM anyacca suvarNa, evaM gRhANa jIvasyApi saMtatikarmaNA'nAdi saMyuktasaMyogo bhavati, sa ca yadA niruddhayogA dIpa anukrama [1] ak: 5 -% % 4 % [21] Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM ] / gAthA ||1/1|| niyukti: [30...63/30-63] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: %ESS gAthA CatCle zrIuttarAzrayo bhavati tadA jIvakarmaNoH pRthakvaM bhavati, dussati (sacice) malakaMde acine paramANupoggalaggahaNaM vaNNagaMdharasaphAsAdIhiMsapudgalabandhA cUNoM saMtatikammati missassa gahato jaha dhAtU kaNagA iti, uktAH saMyuktAH saMyogAH / idANi itaretarasaMjogo, tattha nijjuttigAhA 1 vinayA |'itaratarasaMjogoM' gAhA(35-25) itaretarasaMjogo chanviho, taMjahA-paramANaNaM paesANaM abhippeyassa saMjogo aNabhippeyasya saMjogo dhyayane abhilAvasaMjogo saMbaidhanasaMjogo, tattha duppabhitINa paramANUNaM jo saMjogo so itaretarasaMjogo bhavati paramANUNaM, padesesu dupdesaa||17|| dINa neyamiti, tattha 'duviho paramANUNaM' gAhA ( 35-25) paramANUNaM itaretarasaMjogo duviho-saMThANato khadhato ya, uktazca samaNikAe paMdho Na hoi samalukkhatAyavi Na hoti / vemAyaNiddhalukkhataSaNa baMdho u khaMdhANaM // 1 // tatthegaguNaNiddho hai | egaguNaNidveNa saha na bajjhati, tahA duguNaNiddho beguNaNiddheNa samaM Na, arNavANido arthatANakhUNa Na, evaM egaguNalukkha-12 vi egaguNalakkheNa saha Na bajjhati, egaguNalukkho duguNalukkheNa jAva aNataguNalukkho aNataguNalukkheNa, evaM savvattha samaguNasu baMdho Nasthi, mAtaNiddhalukkhattaNeNati viSamA mAtrA vimAtA, evaM bhavati, kahaM puNa!, ucyate 'Niddhassa giddheNa dutAhieNaM' | lukkhassa lukkhaNa duyAhieNaM / Niddhassa lukkheNa uveti ghaMdho, jahannavajo visamo samo vA // 1 // egaguNaniddho tiguNaNidveNaM | bajjhati, tiguNaniddho paMcaguNaNiddheNa, paMcaguNo sattaguNaNi Na, evaM duyAhieNa baMdho bhavati, tahA duguNaNiddho cauguNaNizreNa, | cauguNaNiddho chaguNaNidveNa, chagguNaNiddho aTThaguNaNidveNa, evaM NeyaM, lukkhevi evaM ceva, giddhalukkhassa puNa jahannaguNavajjesu | sesesu visamesu samesu vA baMdho bhavati, 'jahannaguNo 'tti egaguNaNiddho egaguNalukkheNaM Na bajjhati, sesesu duguNatiguNaThiesu R17 // / | vajhati,aNNe puNa bhaNaMti-egaguNassa duguNAdhiteNa baMdho bhavatIti, duguNAhieNaMti egaguNassa tiguNeNa duguNassa paMcaguNeNa tiguNassa -C7-09- dIpa anukrama [1] CCCC ... atra pudgala-bandha: varNayate [22] Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM ] /gAthA ||11|| niyukti : [30...63/30-63] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: cUNau~ gAthA zrIuttarAsA yA sattaguNeNa, evaM samvattha duguNAdhieNaM baMdho bhavati,tastha gAhA-doNha jahaNNaguNANaM NiddhANaM taha ya lukkhadavvANaM / emAhie'viSa guNe | PRG 1 vinayA guNapaMdhassa prinnaaho(mo)||shaann hoti baMdhassa (vR.) je'viya-NiddhaviguNAdhieNaM baMdho Niddhassa hoi dabbassa / lukkhaviguNAdhieNa ya, dhyayane | lukkhassa samAgamaM pappa / / 2 / / bajhaMti NiddhalukkhA bisamaguNA ahava samauNA jtiiiv| vajjettu jahanaguNe bajjhatI poggalA evaM // 3 // emeva ya khaMdhANaM dupadesAdINa bNdhprinnaamo| jo hoi jahA ahito so pariNAmeti tadaUNaM / / 4 / / jati cisame saMjogo // 18 // pAraNAma tassa kavalaMtu khaMghace / avasese pariNAmo tArisarga ceva taM davaM // 5 // sarisaguNA sarisaguNaM amahiyaguNANa hoNaguNameva / pariNAmiuM samatthA na purNa UNA tu ahiyANaM // 6 // pariNAmagA samAhiya pariNAmijjati samo va hINo vA / dabvaguNAdhiyabhAveNa Na puNa davAmigatteNaM // 7 // jati bahugaM ekaguNaM thebIpaya bahuguNaM jati habejjA / pariNAmijjati 19 bahugaM thoveNa guNAhiyaguNeNaM // 8 // jati kAliyamegaguNaM sukilayaMpi havejja bahuguNaM / pariNAmijjati kAlaM mukeNa guNAhiya-14 guNeNaM / / 9 / / jati sukillagamegaguNaM kAlayadavvaM tu bahuguNaM jati ya / pariNAmijjai sukaM kAleNa guNAhiyaguNeNaM // 10 // jati sukaM egaguNaM kAlagadavvaMpi egaguNameva / kAyota pariNAma tullaguNaM jassa saMbhavati // 11 // evaM paMcavi banA saMjoeNaM tu vaNNapariNAmo / samahiyahINaguNeNa ya vaNaMtarasaMgayANaM c||12|emev ya pariNAmo gaMdhANa rasANa taha ya phaasaannN| saMThANANa ya bhaNito saMjoeNaM bahuvigappe ||13||dbbN bhaNiyaM sappajjayaM nigguNA guNA hoti / jahi davaM tattha guNA jattha guNA tattha prinnaamo||14aaeyN pAsaMgika,te hi parimANavaH saMhanyamAnA agghAijjaMtA dupadezagAdi khadhaM Nivvattenti5 saMThANaM ca, mRtpiNDavacca, yathA mRtpiNDaH kAlAntareNa piNDatvena pariNaman ghaTatvenotpadyate tasaMsthAnavat , evaM tantavo'pi paTatvenotpadyanta tatsaMsthAnena ca, tadvatparamANu nAM piMDokhaMdhacaM saMThANaM cA| dIpa anukrama [1] PER-ECECRETER // 18 // ... atra saMsthAna-bhedA: varNayate [23] Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM ] / gAthA ||1/1|| niyukti : [30...63/30-63] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: gAthA TAIN paramANavo vA kAraNAMtarAt saMyujjate saMyujjamAnA skandhatvenotpadyante tatsaMsthAnena ca, tastha saMThANaM paMcaviha-'parimaMDale ya gAhA sastha 1yinayA MI-III (38-27)parimaMDala saMThANaM duvihaM-dhaNaparimaMDalaM payaraparimaMDalaM. tattha payaraparimaMDalaM jahAvaM vIsapadesiyaM vIsapadasogADhaM, ukkosezaM dhyayane ra | aNaMtapadesiyaM asaMkhejjapadesogAda ca,tattha vIsapadesiyassA iyaM sthApanA ghaNaparimaMDale jahantreNa cattAlIsapadesie cttaaliispde||19|| sogADhe, etesi cava vIsAe paramANUrNa uvari aNNA vIsaM ceva paramANU bhavaMti,ukkoseNa aNaMtapadesito asaMkhajjapadesogADhA,baDo duvihoghaNayadve ya payaravaDe ya,payaravaDhe duviho-oyapadasie jummapadesie ya,ojapaese jahannaNa paMcapaesiepaMcapadesogADho ukoseNaM aNaMtapadesie asaMkhejjapadesogADho, jummapaesie jahaNa bArasapaesie bArasapaesogADhe ! uko seNaM aNaMtapaesie asaMkhijjapaesogADhe, ghaNabaTTe duviho-oyapadesie jummapadesie ya, oyapaesie jahanneNa sattapadesie sattapadesogADho etassa majjhellassa padesassa | | uvari ego ThAvito heTThAvi ego evaM satta bhavaMti, ukkoseNaM taheca, jummapadesie jahanmeNa battIsapadesie battIsapadesogADho ete| pArasa va upari ete pArasa ceva ete caubIsaM, etesiM cauvvIsAte uvAraM cattAri heTThAvi catvAri, evaM bacIsaM bhavati. uko-18 & seNaM taheva, tase duvihe-ghaNe patare ya, pataratase duviho oyapadasie jummapadesie ya, oyapadesie jahanneNa tipadesie tipadesogADhe, |" ukkoseNaM taheca, jummapadesie jahanneNa chappadesie chppdesogaaddho| ukkoseNaM taheva, ghaNo duviho-oye jumme ya, jahaNa // 19 // 4. paNatIsapadesie paNatIsapadesogADho, ete pannarasa padesA, etesiM ime uvari ete dasa padesA, "etarsi uvari ete.. chappadesA, &Aetersi ime uvariM", etesipi uvari , evaM etaM sarvapi ghaNaM taMsaM egaM nipphannaM bhavati, jummapadesie jahantreNa cauppadesie cau %ACRORESCENocar dIpa anukrama C [24] Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [-] gAthA ||||| dIpa anukrama [8] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi :) adhyayanaM [1], mUlaM [-] / gAthA || 1/1 || niryuktiH [30...63/30-63] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra- [ 43 ], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: dhyayane // 20 // zrIuttarA0 OM ppasAvagADhe, ettha je tinni tattha etesiM eyamsa uvari eko kIraha, ukoseNaM taheva, cauraMse du0-ghaNe payare ya, payare duvihe oe cUrNI jumme ya, oye jahantreNa Navapaesae NavapadesAvaragADhe: ukkoseNa taddeva, jummapadesie jaha0 caupadesie caupadesogAde 1 vinayA, ukkoseNaM taddeva, jummapadesie jaha0 aDapaesie aTThapaesogADhe, etesi caiva uvariM anne cacAri, ete aTTha, ukkoseNaM taheva, Ayate dubihe-seDhI Ayato ghaNAyate ya, seDIAyate duvihe oye jumme ya, oye jahaNNeNa tipadesie tipadesogADhe . ukkoseNaM taheva, jummapadesie jahantreNa duppaesae duppaesogADhe, ukkoseNaM taheva, payarAgato duvihe-oye jumme ya, oye jaha0paNNarasa pade| sie pannarasapadesogADheukoseNaM taheva, jummapadesie jahameNaM chappadesie chappadesovagADhe, ukoseNaM taddeva, ghaNAyate dubihe - oe jumme ya, joe jahaneNaM paNayAlIsapaesie paNayAlIsapaesiogADhe, etesi deTThA uvariM ca paNNarasa, ete caiva paNayAlIsaM bhavaMti, ukkoseNaM taddeva, jummapaesite jahatreNaM vArasapaesie bArasapaesogADhe, etersi uvariM anne chappaesA ThAviMti evaM bArasa havaMti, ukAseNaM aNatapaesie asaMkhejjapaNsogADhe, evaM paramANUnAM saMThANao gataM idAnIM ta eva paramANavaH saMhanyamAnAH skandhavaM nirvarttayanti na ca saMsthAnaM, tadyathA-acittamahAskandhaH, je va aNNe aNitthatthasaMThANaM pariNatA, aNitthaMsthaM NAma aNe gappagAra, paMcahaM saMThANANaM egataramavi Na ya bhavati, eso paramANUNaM itaretarasaMjogo gao, idArNi padesANaM itaretarasaMjogo, tattha gAhA'dhammAi| padesANaM' gAhA ( 42-29) tattha dhammatthikAiyAINaM paMcaNDaM asthikAyANaM yaH svaiH svaiH pradezairanyadravyapradezaizca saha saMyogaH sa pradezata itaretarasaMyogo bhavati, tattha dhammatthikAya-adhammatthikAya AgAsatthikAyANaM etersi tinhavi adAtIo apajjavasio itaretarapade saMsayogo bhavati, jIvadravyasyApi Atmapradezaireva saha itaretarasaMyogaH, tatthavi ya tinhaM tinhaM aNAvIvo, sesANaM [25] saMsthAnAni // 20 // Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [-] gAthA ||||| dIpa anukrama [1] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi :) adhyayanaM [1], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra zrIuttarA cUrNI 1 vinayA dhyayane // 11 // mUlaM [-] / gAthA || 1/1 || niryukti: [30...63/30-63] [ 43 ], mUlasUtra [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: | tattha chabbihe NAme bhAvo chabbiho vaNijjati, tatra kSAyopazamika eva zrutAvatArI nAnyatra zrutajJAnAvaraNakSayopazamajattvAt zrutasya pramANaM dabvAdi caumvihaM, pramIyate'neneti pramANaM tattha bhAvapyamANe samoyarati bhAvaguNappamANaM ca tiviha-guNappamANaM NayappamANaM saMkhappamANaM, guNappamANaM duvihaM- jIvaguNappamANaM ajIvaguNappamANaM ca tato jIvA'nyatvAdvinayasUtrasya | jIvaguNappamANe samotarati taM tivihaM NANaguNapyamANaM daMsaNaguNappamANaM caritaguNappamANaM, tatra bodhanAtmakatvAdvinayasUtrasya NAvaguNappamANe samotarati, NANaguNappamANaM cauntri, taM0- paccakakhaM aNumANaM unameM Agama iti, tattha viNayasuyasta prAyazaH paropadezakatvAdAgamapramANe'vatAro, Agamo duviho-- loio louttario ya, louttare samoyarati, louttaro dividdosutaM attho tadubhayaMti, tisuci samoyarati, so tiviho- suttAgamo anaMtarAgamo paraMparAgamo ( tattha suttao therANaM attAgamo | atthao anaMtarAgamo therasissANaM suttao anaMtarAgamo atthao paraMparAgamo, teNa paraM sutaovi atthao'vi) no attAgamo no anaMtarAmamo, paraMparAgamo, gataM guNappamANaM / mUDhaNayiyaM kAliyaM sutaMti nAdhunA nayapramANAvatAraH, Asi purA so jiyate aNuyogANamaputtabhAvaMmi / saMpati Natthi puhutte hojja va purisaM samAsajjA // 1 // saMkhaSpamANaM aDavihaM- NAma| saMkhA ThavaNasaMkhA davva0 umma0 parimANa0 jANaNAsaMkhA gaNaNA0 bhAvasaM0, tattha parimANasaMkhAe avatarati sA duvidhAkAliya suttaparimANasaMkhA ya diDivAyasutaparimANasaMkhA ya, tattha kAliyasuttaparimANasaMkhAe samotarati kAliyasutaparimANasaMkhA aNegavidA pajjavasaMkhA akkharasaMkhA saMghAtasaMkhA padasaMkhA pAyasaMkhA gAhA0 siloga0 veDhaga0 nijjutti0 aNuogadvAra0 uddeza0 ajjhayaNa suyakkhaMdha0 aMgasaMkhA veti, tattha viNayasutaM sUtrataH paricaparimANI, parimitaparimANamityarthaH, [26] pramANAbatAraH // 11 // Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM ] /gAthA ||11|| niyukti : [30...63/30-63] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: gAthA C turAsaca tI ca te, evaM dugAdIyo, aksarasaMjogamAdI vyaJjanaM bhavati, tatra vyaJjanasaMjogo bhavati yathA strI. ko'rthaH 1. vyajanAnyane- sasthAnAni cUau~ / 1vinayA | kAni, eso'bhilaavsNjogii| idAni saMbaMdhaNasaMjogo, so caunviho, taM-dabasaMbaMdhaNasaMjogo khetta0 kAla0 bhAva0, dhyayane | tastha dave 'saMbaMdhaNasaMjogo' gAhA (46-32 ) sacittadavvasaMbaMdhasaMjogo tiviho, dupayAdI, tattha dupayasaccittasaMbaMdhasaMyogo || yathA putrayogAtputrI, evaM catuSpadevi yathA gosaMyogAta gomAna, apade yathA ArAmasaMyogikAdArAmikA, acitte yathA |" // 22 // kuMDalasaMjogA kuMDalI, mizre yathA rathena gacchati rathiko gacchati / 'khette kAle ca tahA' gAhA (47-32) khecarsa baMdhasaMyogo dvividho, taM0-appito aNappito ya, aNappito- abisesito, appito-visesio, tattha aNappito| jo jeNa khetteNa saMjuto appito, jahA soraDato mAlavato mAgaho ityAdi, evaM kAle'vi duviho, NavaraM appio jahA vasantago, khetavi kAlevi evaM duvihaM tu teNa doNhavi duviho ya saMjogo, idANiM bhAvasaMpaMdhaNasaMjogo gAhApacchadreNa bhaeNati-'bhAvaMmi hoi duviho Adese ceva NAdeso' bhAve duviho-aadese| ceva gAdeso, bhAve | duviho-AdiTTho aNAdiTTho ya, tattha aNAdiDo bhAva iti SaNNA bhAvAnAmanyatamaH, ettha gAhA-udaiyauvasamakhaiesutaha | khaie ya upasamie / pariNAmasannivAe ya chaviho hotiSNAdeso (48-33) kahaM puNa?, jahA udaiyao bhAvo Adessai tadA Na | gajati kiM maNusassa udaIo amaNussassa udaio?, udaio puNa sAmanno jIvAjIvadanvehiM bhavati, upasamiovi taheva, evaM jAva | // 22 // pariNAmiovi, sAmagraevi bhavati, 'Adeso puNa duvidhoM' gAthA (49-33) Adeso duvidho-appiyavavahArago aNa-18 | ppitavavahArago ya, ikkeke tiviho-AtmanyarpitaH bahirarpitaH anAtmanItyarthaH ubhayApita iti, atrAtmanyarpito NAma 'uvasa PL-94 dIpa anukrama [1] 2ERA- [27] Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM ] / gAthA ||1/1|| niyukti: [30...63/30-63] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: % binayA 9-425 gAthA - zrIuttarAmeNa ya' gAhA (50-3.) opasamikaH kSAyikA kSAyopasAmikaH pAriNAmiko ya appito vA bhavati tadA Atmani pratyabaseyaH, saMsthA cUrNI etesu causuIva AtmasaMyogo bhavati, ete hi jIvagayA bhavati-etesu bhAvesu jIvo bhaNaNNo bhavati, tadAtmaka ityarthaH / anarpita stu bhAva eva, 'jo sannivAdito khalu' gAhA (51-34 ) jo sabhivAito bhAvo udayiyayajito bhavati tattheva saNivAdINaM dhyayane | cauNhaM bhAvANaM dugasaMjogeNaM tigasaMjogeNa caukkasaMjogeNa ekkArasa bhaMgA bhavaMti, tattha cha dugasaMjoge catAri tigasaMjoge // 23 // ekko caukasaMjoge ete ekkAra saMjogA bhavaMti, esovi attasaMjoga eva, gato attasaMjogo / bAdhasaMyogo nAma 'lesA kasAya vedaNa' gAhA (52-34 ) yadA audayikA lesthAH kaSAyA cedanaM vedo ajJAnaM mithyAtvaM ca arpitaM bhavati tadA anAtmakamiti pratyabaseyaH, kimuktaM bhavati ?-karmapudgalodayAdetAni bhavanti, anapiMtastu bhAva ebaudayikaH, ukto bAhya abhyantarazca 2 bhAvasaMyogaH tadubhayasaMyogo imo-'no sannivAo khalu' gAhA (53-35) sacce odayikaM amuMcamAnA saMjogA kAyabvA, tattha dugasaMjogA odayika amuMcamANeNa cattAri tiyasaMjogA cha caukkasaMyogA cattAri ego paMcasaMyoge, evaM audayikabhAvaM amucamANeNa pacarasa saMyogA bhavaMti 'vitiovi Adeso gAhA (54-35) ayamapara: kila AdezaH, bhAvasaMjogo tividhI-atta saMjogo parasaMjogo tadubhayasaMjogo, 'odayiya' gAhA (55-36) tatrAtmanA SaD bhAvAH saMbadhyante, jahA odayiyora maNusso sa eva upasaMtakasAo, sa eva khINadasaNamohaNIo, sa eva khaovasamasuttanANI, pAriNAmio jIvo, ayamAtmasaMyogo'bhyantara ityarthara, bAghasaMyogasu 'NAmaMmiya' gAhA (56-37) iha nAmino nAmnA saha saMyogo bhavati yathA devadatta iti, dravyA-1 dibhizca bAhyasaMyogo bhavati yathA daMDasaMyogAdaMDI, kSetreNa AkAzena saha saMyogaH grAmeNa nagareNa vA ityAdi, kAle divasAdinA, % dIpa anukrama [1] [28] Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [-] gAthA ||||| dIpa anukrama [8] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM [-] / gAthA || 1/1 || niryuktiH [30...63/30-63] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra [43], mUlasUtra [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: zrIuttarA0 cUrNo 11 vinayA dhyayane // 24 // bhAveNa u saMjogaH aMtara eva, nahi bhAvo bhAvino'rthAntarabhUto bhavati, mA bhUdabhAvaprasaMgaH, tadubhayasaMjogo dabveNa kodhI daMDI krodhI mukuTItyevamAdi, tathA kSetreNa krodhI mAlavakaH krodhI saurASTraka ityAdi, kAlenApi krodhI vAsaMtika ityAdi, ayamanyopibAhya eva parasparaM saMyogo bhavati, 'AyariyasIsa' gAhA (57-37) yathA Ayariyassa sisseNa saddhi saMyogaH, asAvapi bAhyasaMyogo bhavati, AyariyA ityukte avazyaziSyeNa taditareNa bhavitavyaM yasyAsAvAcArya iti, tathA ziSya ityukte avazyamAcAryeNa bhavitavyaM, Aha kI dazo'sAvAcAryaH ziSyo veti?, ucyate- 'Ayario tArisao' gAhA (59-39) kimuktaM bhavati:-Ayario tAriso jArisA AyariyA bhavaMtI, AyariyaguNehiM ubave o yathAcAryaH svaguNamAhAtmyayuktaH tAdRzaH, ziSyo'pi tattadguNasadRzaH, yathA putra ityukte avazyameva tasya pitrA bhAvyaM, tathA pivetyukte avazyaM putreNa bhAvyaM yasya so pitA, evaM mAtAputrayomI tAduhitroH tathA bhAryApatyoH, evaM zItoSNayoH, zItamityuktaM avazyamudhNe saMpratyayo bhavati, evaM tamaudyotayo chAyA''tapayoH, ' evaM NANa' gAhA (56-40) tathA jJAnamityukte avazyaM jJAnasya jJeyena vA sArddhaM saMyogo bhavati, tathA caraNAmityukte caraNamAbhAvyaM svamityarthaH, na jJAnI jJAnAdanyo bhavati yadyanyastasmAdajJAnI syAt, tathA caraNAdapi yadA'nyaH syAt tena na cAritrI syAt, tasmAccaraNacaraNinorekatvaM, teNevesa abhyantarasaMyoga eva, na bAhyaH, tathA jJAturjJAninA saha saMbaMdho bhavati, jJAnasya ca jJeyena ubhayasaMbaMdho bhavati, evaM cAritreNA'pi tathA svAmitve'pi mamaiSa svAmI, athavA svAmitvenobhayasaMyogo bhavati, mamaiSa dAsasya (svAmI) eSa ca mama pituH putraH mama kulAbhyantara iti, epa saMyoga ubhayasaMbaMdho bhavati / ' paccayato ya bahuviho ' gAhA ( 60-41 ) pratIyate'nenArthaM iti pratyayaH, jJAyata ityarthaH saca bahuvidhaH, tadyathA - ghaTaM pratItya ghaTajJAnamevamAdIni pratyaya [29] saMsthAnAni // 24 // Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM ] / gAthA ||1/1|| niyukti: [30...63/30-63] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: zrIuttarA cUNoM dhyayane // 25 // A gAthA - jJAnAni bhavanti, Aha-yadyevaM ghaTaM pratItya ghaTanAnaM paTaM pratItya paTanAnaM tena kiM prAptI, jitasyApi tatpratyayapUrvakameva jJAna saMsthAnAni bhavati, mA bhUdapratyayaM, ucyate, yadavocastvaM yathA pratItyapratyayato jJAnaM bhavati nApratyayamiti tena tasyApi bhavatItyatra brUmA, / asadetat , kasmAt ?, siddhAntAparijJAnAt , yadyetatpratyayapUrva jJAnaM etaddhi chaasthAnA, jinA hi bhagavaMtaH sarvajJAH sarvadarzinaH minnatamaskAH , teSAM hi nivarcitapratyayaM jJAnaM, teSAM mAhAtmya vibhUtireSA bhagavato nirAvaraNasya sarvamAvAvamAsakaM jJAnaM bhavati, anyacca-kevalinastu kevalajJAnanivartitapratyayaM, ekaprakArameva, yasmAdekaM kevalajJAnamiti, atha ekena hastena bahavaH paTA gR-1 dhante, na teSAmekatvaM, evamekena kevalajJAnenAnantA mAvA ekakAle gRhyante, na ca teSAmekatvaM bhavatIti / dehA ya baddhamukkA ambhi-14 tarasaMjogo bhavati, tattha abhitaraM kammagaM vAhiraM orAliyaM, jANi saMpayaM sarIrANi baddhANi so abhitarasaMjogo, jANi mukkANi so bAhirasaMjogo, evaM mAtipitisutAtisu jesa saMpadaM vadati te acasaMyogA, je atikatA te parasaMyoyA bhavaMti, 'saMbaMdhaNa-15 saMjogo' gAhA (61-42) puncakammehiM saMbaddhassa kasAyassa jIvassa jo amiNavehi saha kammehiM baMdho bhavati so saMbaM-12 kASaNasaMjogA bhavati, jehiM bhagavaMto viditasaparA chinnA, Na hi baMdhaNA te tesiM bhagavaMtANaM koti paDibaMdhaheU bijjati, tathA|DI prabhutvAdutpadyate mamedamiti ahamasya svAmI, aprabhorutpadyate sthAnAdyapi svAmisaMbaMdhana mamIkoti, evametatparicintyamAnaM yasya hi mamedamiti bhavati tasya saMbaMdhanasaMyogasaMbaMdho bahumato, nAnyeSAmapi, "saMbaMdhaNa' gAhA ( 62-44 ) yazca saMbaMdhanamA saMyogAbhilASaH eSa saMsArahetuko bhavati, anuttaravAsazca bhavati, tacchettumudyatAH sAdhavaH, ataH asmAdbhAvasaMyogAdvipramukkA iti 151 saMbaMdhaNasaMyogo bhaNito, itretrsNyogoygto| idANi khettakAlabhAvasaMjogo bhannati-tattha gAhA--saMbaMdhaNasaMjoge dIpa anukrama [1] OMOMOM [30] Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [H] gAthA ||2|| dIpa anukrama [2] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi :) adhyayanaM [1], mUlaM [-] / gAthA ||22|| niryuktiH [30...64/30-64] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [ 43], mUlasUtra [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNa zrIuttarA0 cUNa 1 vinayA dhyayane // 26 // | khetAdINaM vibhAsa jA bhaNiyA / svattAisu saMjogo so caiva vibhAsitavyo tu (64-43 ) athavA''kAzapradezaiH sArddha 4 vinItetara - saMyujjamAne itaretarasaMjogo bhavati sesaM yathA sambandhaNasaMjoga khacAdI bhaNitA tathA vibhASitavyAH, tU lakSaNAni eva saMyogaH asmAtsaMyogAdvipramuktasya vizeSeNa pramukto vipramukto'tastasya, saMyogAt vippamuvassa, na macchaMtItyagA- vRkSA ityarthaH, agaiH kRtamAgAraM gRhamityarthaH nAsya AgAraM vidyata ityanagAraH, atastasya aNagArassa, bhikkhaNasIlo bhikkhu, bhikkhuggahaNaM migacAriyApavittANaM davvaaNagArANa vRdAsatthaM, te hi davvaaNakArati nigattia Na bhikkhavo bhavaMti, nidAnopahatabAlatapaHkammabhiradattajIvitatvAt aprAsukAhArakatvAnna bhikSavaH, athavA anagAra evaM bhikkhuH atastasya aNagArassa bhikkhuNo, 'biNayaMti' vinayaMti cASTaprakAraM karma vinayaH, 'prAduH prakAzane' uktaM hi - "prAdurAsIt muniH siddhastasminnRpati cenmati (janmani ) " tathA pAukaraNaM dubihaM- pAgaDakaraNaM pagAsakaraNaM ca ' ANupubvI suNeha me ' AnupUrvyanukramaH, paripATItyarthaH, yathopadiSTaM yathA kArya yathA kramaH so vA, tathA paThyate ca ' ANupuvi suNeha me ' // 1 // syAnmatiH kathaM vinIto bhavati 1, ucyate-' ANANiddesakare' silogo (2044) AjJApyate'nayA yasya AjJA, nirdezanaM nirdezaH, Ajhaiva nirdezaH, athavA AjJA sUtropadezaH, tathA nirdezastu tadaviruddhaM guruvacanaM, AjJAnirdezaM karotIti ANANiddesakaro, gurureva guruH tassa guruNo, upapatanamupapAtaH, zuzrUSAkaraNamityarthaH, 'iMgitAkArasaMpanno ' iGgitameva AkAra: iGgitAkAraH, athavA iGgitaM kaMpitamityarthaH, tadyathA-ziraH kaMpo hastakSepo vA, AkRtirAkAraH, tathA ' netravatravikArAbhyAM gRhyate'ntargataM manaH ' athavA''gaMtugamAgAraM citi sottamAkAraM, vettumAkAraM, jahA ' avaloyaNaM disANaM viyaMbhaNaM sAGagassa saMThavaNaM / AsaNasiDhilI karaNaM [31] // 26 // Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [-] gAthA ||3-48|| dIpa anukrama [3-48] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi :) adhyayanaM [1], mUlaM [-] / gAthA ||3-48/3-48|| niryuktiH [30...64/30-64] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra [43], mUlasUtra [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: zrIuttarA0 cUNa 1 vinayA dhyayane 2 // 27 // paDiyaliMgAI eyAI // 1 // evamAdi saMpannavAn saMpannaH, sa evaMvidho vinIta ityucyate, na hi vinayo vinItamantareNAstIti apadizyate sa eva vinaya iti / ukto vinayastadvipakSo'vinayaH, tahA hi mRDhaNayiyaM kAliye, asthApatittikAUNa ucyate'ANA'Nidesakare' silogo ( 3 sU0 44 ) puSbaddhaM kaMThyaM, 'pADaNIe asaMbuddhI' anIkaM prati yadanyadanIkaM tatpratya nIkaM, sacAyaM pratyanIkIbhUte vilomakAri ityarthaH, samyagyuddha:- saMbuddhaH na saMbuddhaH asaMbuddhaH, vinayAdyakovida ityarthaH, se avigIti vaccati // tadvipAkastvihaiva 'jahA suNI pUtikaNNI silogo ( 4 sU0 45) yena prakAreNa yathA, zvasati zvA sa eva zunItyupadizyate, atha zunIgrahaNaM zunI garhitatarA, na tathA zvA, pUrti yasyAH karNau so bhavati pUtikarNI, 'nikkasijjati'ti nikRSyate savvasotti' savyapAgAraM sarvAvasthAsu vA sarvazaH, ' evaM ' avadhAraNe, duTThazIlo duHzIlaH, anIkaM prati yadanIkaM sa cAyaM pratyanIkIbhUto pratilomakArItyarthaH, jaha jaM bhaNitaM na kAhaM, jatto bAresi tattha vAsejjA / ( soccA) kiM ariM jarAo, ghettuM udayaM Na diSNomi / / 1 / / muheNa arimAvahatIti muharI, yatkicitpralApItyarthaH syAd buddhiH kiM so evaM karoti jeNa nikkasijjati 1, ucyate, svabhAvopaghAtAt dito 'kaNakuMDagaM silogo ( 5 sU0 45) kaNA nAma taMdulAH, kuMDagAH | kukkasAH, kaNAnAM kuMDagAH kaNakuMDagAH, karNamasso vA kuMDakaH kaNakuMDakaH, soya vuddhikaro, khayarANaM priyassaJca, saH tadamavi kaNa kuMDakaM 'jahitANaM ' ti ' ohAka tyAge' tattha jahAtIti bhavati svabhAvopahatabuddhitvAt 'viThThe bhuMjati sUyaroM' vi purIsaM yatheti vAkyazeSaH, evaM zIlaM jahittANaM duHzIlabhAvo dauHzIlyaM tasmin daussIlye, ramati, mRgavat mRgaH, duHzIlo sImaMtehiM Nikasijjati, ataH 'suNiyA bhAvaM ' silogo ( 6 sU0 46 ) zrutvA suNiyA, asohaNI bhAvo abhAvo, jahA asohaNaM sIlaM [32] avinayaphalaM // 27 // Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM H / gAthA ||3-48/3-48|| niyukti : [30...64/30-64] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: 12.zll HEISS - gAthA ||3-48|| zrIuttarA0 jasseti asIlaH, athavA na bhAvaH, jahA abhAvo desassa Nagarassa vA caTTati, sANassa pUtikaNNassa sUyarassa kaNagakuMDazikSArItiH cUNA cahacANa, evaM duAsIlanarasseti, yastAmyAmanusAsiti-evaM duzIle paDiNIe, viNaye Thavejja appANaM pacchaddhaM kaNThyaM, so hiNa dhyayane HT pUtisuNago va Nikasijjati, yatazcaivaM 'tamhA viNayamesijjA ' silogo (7 sU0 46) tamhA iti kAraNAdvinayaM / HI'eseja' ti viNayaM kuryAdityarthaH, yena kiM labhyate ?, vinayAcchIlaM pratilabhyate, ko'bhiprAyaH ?- AcAryA hi smygupcry||28|| mANAH zrutena lAbhayanti, soe ( coya) NAdibhizca, ityato vinayakaraNAcchIla pratilabhyate, vinayaH pratilabhyate ityarthaH, A'buddhavutte NiyAgaDDI' buddhairuktaM buddhoktaM jJAnamityarthaH, tadeva ca niyAkaM nijakamAtmIyaM, zeSa zarIrAdi sarva parAkyaM, buddhA nAmA cAryAH, buddhAnAM vA putrAH, niyAke yasyArthaH sa bhavati NiyAgaTThI, Na Nikasijjati kaNhutA, na kRtazcidapItyarthaH / evaMvidhazca Na lANikasijjati NisaMte siyA' silogo (8 sU046 ) ahiyaM zAMto nizAntaH, akrodhavAnityarthaH, atyantazAntaceSTo vA, pramukha arimAvahatAMti mukharI, na mukharI amukharI, dAntendriyaH, buddhAH AcAryAH, aMtikamatyAsaM, teSAmaMtike tiSThan suprazAnto amukharI dAntazca bhavediti, athavA prazAnto'mukharI dAntazca teSAmaMtike tiSThan atthayutAni sikkhejjA, arthena yuktAni sUtrAlaNyupadezapadAni vA, na yeSAmoM vidyata iti nirasthANi, tu vizeSaNe, jahA 'bhAraharAmAyaNAdINi' athavA diccho davicchoTU 4 // 28 // pAkhaMDa iti, athavA itthikahAdINi // jati puNa NiratthagANi sikkhamANo AyariyAdIhiM aNusAsijjejja tadA aNusA sito Na kuppejjA ' silogo (9 sU047 ) aNukUlaM sAsyate sma anuzAsitaH, kupyate yena sa koSaH taM na kuryAt, kSamatA lakSAntiH taM sevejjA, pApADDIna: paMDitaH, paNDA vA buddhiA, paNDitaH tayA'nugataH, sa evaMvidhaH khuDDehiM samaM saMsarga, bAlakairityarthaH, dIpa anukrama [3-48] [33] Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM / gAthA ||3-48/3-48|| niyukti : [30...64/30-64] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: sUtrAka krodhadhAraNaM gAthA ||3-48|| na zrIuttarA kSuNatIti kSudraH, krUrakarmA ityarthaH, kSudrakarmaNo bA, saMsarjanaM saMsargaH, hAsyaM ca krIDA ca hAsyakrIDe, tatra hAsyaM bhAsittA pAsittA cUrNoM 18 suNettA saMbharetA ya bhavati, hasaMto mohaNijjaM baMdhati, logaparivAyo sajjhAyovarohe salAdi vA hojjA atihAsAta, uktaM ca hai " jIveNaM bhaMte! hasamANeNa vA ussuyamANeNa vA kati kammapagaDIo baMdhati, goyamA! sattavihavaMdhae dhyayane IPvA aDhavihavaMdhae cA" krIDato'pyevameva, kIDA gAhA vakavAla (vaNNalo) vAdIhiM, ahavA je kIDapuSvagaM hAsyaM tdvivrjyet|| // 29 // 18 ayamanyo vinayopadezaH, 'mA ya caMDAliya kAsI' silogo (10 sU047) caMDo nAma krodhaH, RtaM satyaM, na tamanRtaM, pAgate | HItu tameva aliyaM, caMDaM ca aliyaM ca caMDAliyaM, athavA caMDa iti krodhaH, ala paryAptI, caMDena alaM yasya bhavati caMDAlA-paryAptakrodha ityarthaH, caMDabhAvaH caMDAlika, caMDAlena kalitaH caMDAlA (lijaH), taMmA ya caMDAliyaM kAsi, caMDAla iva caMDAlaH caMDAlamAgalAya ti, caMDena vA AgalitaH caMDAlA, ArUTovi ya hAsavikahApasaMgesubahuyaM mA ya Alave bahuyaM-bahuparimANaM, amAnonAH pratiSadhe, bhRzaM | mAlapatyAlapet, svAdhyAyAdivyAghAtaH vAyusaMpade mA (Atma) bAdhAyai, tena kAryamA bhASet,'kAlena ahijjittA kalAbhinivartitaH kAlA,sakSmAmapi kalAM kalayata iti kAlA,sakalayati bhUtAni vA kAlaH,yo hi yasya adhyayanasya kAla kAlikasyetarasya vA tasmin kAle || adhItya 'tatojhAeja ekkao' uktaM hi'-ekasya dhyAna dvayoradhyayanaM triprabhRtigrAma:,' evaM laukikAH saMpratipannAH, vayaM tu sasahAyo hai| asahAyo cA rAgadveSAsahAyavAn eka eva, 'Ahacca caMDAliyaM kaTUTu' (112.48) AhRcceti kadAcita, yadiha nAma kadAcinigraha kA parasyApi sataH sahasA caNDAla: udIryate tamudIpaNaM ninhavet tadyathA''hAnaM ninhavaM, vyapalApa ityarthaH, yogyaprakAza kodhaH, so'pi na | lAnipavitavyaH, tatrAtmaninhava eva bhavati, sadA vA acakSurdAnAdibhiH parairupalakSIyatvA ucyate-bhavAn mamAnyasya vA rupita iti / dIpa anukrama [3-48] - - ...atra krodha evaM caMDarudrAcAryasya dRSTAnta kathayate [34] Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM H/ gAthA |3-48/3-48|| niyukti: [30...64/30-64] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: sUtrAMka zrIutturA cUrNI 1vinayA gAthA dhyayane // 30 // ||3-48||| tathApi na nindavitavya, evaM prakAzamapi kRtvA anupazAnto'pi pratyudyamakaraNAt bravItyaham zAnta iti, eSa nindavaH, evaM kAlirAkImRpAvAde'pi pratyakSa vA pratyakSe vA na ninhavitavyaM, kadAciditi ahani rAtrI vA, pratyAdiSTastvapareNa 'karDa kaDetti bhAsejjA' NavAca | satyamahaM rupita AsIt anRtaM vA mayoktaM, akRte tuna parassa satkeNa vattavvaM yathA'haM kArIti, mA mUdasya mRSAvAda iti / jaM kA ekkarsi pazciAijjati avarAhe tasmAt prabhRtyeva nivartitavyaM 'mA galIasseva kasaM silogo (12 sU.48) mA galiasso-' kapiho so galiAo avahamANo svayameva kasa prahArAdIni icchati, karmavatkarmakatI itikRtvA svayamevAsau kazamicchati, jahADU vAhaM necchet, evamayamapi yathA kRtyeSvartheSvavartamAnaH punarvacanamicchati, codanAmityarthaH, 'kasaM va daTumAinnoM' kazatIti kazaH kA kaza gatizAtanayoH' ya(ta)thA balavinayasaumukhyAdibhiguNairAkArya iti AiNNo, sa hi kasameva daTuM gRhyamANamukSipyamANaM vA sAratheranukUlaM gacchati, evaM sisso'vi iMgitAdIhiM AyariyabhAvamuvalakkheUNa tahA karei, pAvaM vajjaittA, pApamakRtvetyarthaH, taM varjayan vainayika sevito,evaM hi kurvatA'cAryasya vAkyAdizramaH parihRto bhavati (taMDIti vA galIti vA marAlIti vA egaTThA, so puNa baccaMto kIrada AseNa vA goNeNa cA, AiNNe vA viNIe vA bhadae vA egaTThA) ye punaridAnI 'aNAsavA thUlavayA' silogo 13 sa. 49) na zRNvatItyanAzravAH je bhaNitaM na kAhaM, paThyate 'aNAsuNA dhUlavayA' Na surNeti aNAsuNA, thUrANi vayAMsi yeSAM, anipuNAtisthUlazabdA avinItetyarthaH, kutsitazIlAH kuzIlAH, midupi caMDe pakareMti sissA, mipi-akohaNasIlIpa kodhaNazIlaM kareMti, apizabdAt anyamanatamakrodhI vA, uktahi-"ziSyakasyaiva tajjAjyaM, yadAcAyaH pramAdavAn / kudAruSu su-151 // 30 // lA tIkSNo'pi, parazuH pratihanyate ||1||"je puNa cicANugA cittaM aNugacchaMtIti cittANugA lAghavopapetA dakSatvena ca uta RECARCLAA dIpa anukrama [3-48] [35] Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [-] gAthA ||3-48|| dIpa anukrama [3-48] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi :) mUlaM [-] / gAthA ||3-48/3-48|| niryuktiH [30...64/30-64] adhyayanaM [1], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra [43 ], mUlasUtra [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: zrIuttarA0 cUrNe 11 vinayAdhyayane // 31 // lAghavenAvilaMbamAnA nirdezAyopatiSThate, dakSopapetA nAma AjJAM zIghraM kurvanti, yadAnyat vaiyAvRtyAya, ' prasAdaye ' prasAdayanti 'ta' iti evaMvidhA sissA, hu visesaNe, duSTamAzrayaMti tamiti durAzrayaM, abhivat, atrodAharaNaM caMDakaddeNa avaMtIjaNa e ujjeNIe hava[NA ] zujjANe sAhuNo samosariyA, tesiM sagAsi ego juvA udaggaveso vayaMsasahito uvAgato, so te baMdiUNa bhaNati te bAluke- tujhaM mama saMsArAto uttArehI, pavvayAmitti, tehiM ete amde parvatIcakAUNa ghRSyatAM kalinA kali - riti caMDaruddaM AyariyaM uvadisaMti, esa te nitthArihinti, soya sambhAveNa pharuso, tato so taM vaMdiUNa bhaNati-bhagavaM ! pavvAveha mameti, uccAraNamANehitti, ANieNa loyaM kAUNa pavvAvio, vayaMsA ya se adviti kAUNa paDigatA, te'vi uvasayaM NiyayaM gayA, vilaMbie sUre paMthaM paDilehitti visajjio, paDile hiumAgato, paccUse niggayA, purao vaccatti maNio, bacceto paMthAo phiDio, caMDaruddo khANue pakUkhalio, rUsieNa hA duTThasehatti daMDaeNa matthae Ahato. siraM phoDitaM, tahAvi samaM sahati, bimale pabhAe caMDaruddeNa rudhiroggalaMtavidAriyamuddhANo daTTho, duDDu kayaMti saMvegamAvaNNeNa khAmio evaM durAsajjaMpi pasAdae / vinayAdhikAra eva AyariyasamIce vasaMto 'NApuTTho vAgare kiMci silogo, ( 14 sU. 51 ) Na apucchio vAgarejja kiMciditi atthaparyaM puSvavattaM vA kaI vA cariyaM vA jativi jANati, puTTho vA NAliyaM vade' puTTho vA pucchio Ayariehi, jahA- ajjo ! tumaM kira amukaM jANasi 1, tattha ajANamANeNa vattabvaM-jahA Na jANAmi, jANamANeNa vA jANAmitti vattavvaM, sanbhUyameva vattabdhaM, gihiNAvi puTTo NAliyaM, anyatra sAvadyAt, yadivA krodhakAraNe satyAkrozAdau parasya ruSyate kathaMcit, tatra taM krodhaM asacca kubvejja, aphalamityarthaH, kathaM?, uccate, kovasmudayanIroho vA udaya [36] caNDarudrAcAyoH // 31 // Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM / gAthA ||3-48/3-48|| niyukti : [30...64/30-64] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: gAthA ||3-48|| zrIuttarA0 pattassa vA kohassa viphalIkaraNaM, atrodAharaNaM- kassaya kulaputtasya bhAyA verieNa vAcAito, so jaNaNIe bhaNNati-putta puruSA- krAvasyA cUNA tayaM pAtesutI, tato so teNa jIvaMtao mihiUNa jaNaNisamIvamuvaNIto, bhANio yaNa-bhAtipAtaya! kahi te AhaNAmittiA, teNa ra satyatA 1vinayA bhaNito-jahiM zaraNAgatA AhammaMti, teNa jaNaNI avalokitA, tAe bhaNNati-puNa puttaNa zaraNAgayA AhammaMti, teNa bhaNNaidhyayane kaha rosa sahalaM karemitti. tIe bhaNNai-Na sadhyastha roso saphalo kajjati, pacchA so teNa visajjito, evaM koha asaccaM kubvejjA / // 32 // syAnmatiH kathamasatyaH kriyate?, ucyate, dhArayatA priyamapriya, etthodAharaNaM-asivovaddute Nagare tinni bhUyavAditA rAyANamuvagata', amhe AsiSaM uvasAmemotti, rAyaNA bhaNiyaM-sUNemo keNovAeNati, tatthego bhaNati-asthi mahegabhUte, te surUvaM viuviUNa gopurarasthAsu pariaDatitaM na nihAliyaba, taM nihAliyaM rUsati, jo puNataM nihAleti so viNassati, jo puNa te nihAliUNa ahomuho ThAti | so rogAo muccati, rAyA bhaNNati-alAhi eteNa atirosaNaNaMti, vitiU bhaNati-mahaccayaM bhRtaM mahaimahAlayaM rUvaM viuvvati laMbo-18 tAdaraM TiTTibhakukSi paMcaziraM ekkapAdaM visihaM vissarUvaM aTTahAsaM viNimmuyaMtaM gAyataM paNaccaMtaM vikrAMtarUvaM, daNaM jo pahasati | pavaMcei vA tassa satahAsiraM phuTTati, jo puNa taM suhAhi vAyAhiM abhiNadatI dhUyapuphAIhiM pUeti so savvAmayAo muccIta, rAyA | bhaNati alameeNati, tatito bhaNati-mamavi evaMviha eva, NAtiIvasesakara bhRtamasthi, priyApriyaNivisesa tu, parvacijjamANaM va loehiTa | tahA pUijjamANaM thudhvamANaM pabaMdhijjamANaM abhinaMdijjamANaM pUyAIhiM pUijjamANa savvameva priyAtriyakAriNaM darisaNAdeva rogehi to moyayati, rANA bhaNiyaM-evaM houtti, teNa tahA kae asivaM uvasaMta, evaM sAvi asArUpace sati zabdAdipratikUlagAmitvena | | parehi paribhUtamANo pacijjamANoSi hAmmajjamANovi tahA dhUyamANo vA pUijjamANo cAsaM priyApriyaM saheta, kiMca mA vAyariyassa dIpa anukrama [3-48] nava [37] Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM H / gAthA ||3-48/3-48|| niyukti: [30...64/30-64] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: satrAMka gAthA ||3-48|| zrIuttarAparikilissaM kalisiti mA vA AyariyA uvari bhaeNaM sissati jahA mama so dAmmAhIsAca ato bhaNNati 'appANameva damae' | sacamako cUrNI | silogo (155 52 ) damo duviho-iMdiyadamo NoiMdiyadamo ya, iMdiyadamo soIdiyAINaM damo, joidiyadamA kohakasAyAdidamo,181 hastI 1 vinayA ato ateNa duviheNavidamoNa appANaM damae, sa hi AtmA duSTAzvavat azvavatsu du:kha damayituM,uktahi-"niranugrahamuktimAnasI dhyayane 8 vissyaashoklusssmRtijnH| tvayi kiM paritoyameSyati' dviradastaMbha ivAciragrahaH // 1 // " ime adaMtadosA- saddeNa // 33 // 1 mato rUveNa pataMgo mahuyaro ya gaMgheNaM / AhAreNa ya maccho bajjhati phariseNa ya gaIdo ||1||daaNtgunnaastu 'appAvatosuhI hoi'13 duIto adantANaMti, je cadaMtindiA caddhA itare mukA, ihaloge'vi adaMtidiyA pAradArIkAdayo vinazyaMti, tadviparyayatastu iha paratra ca naMdate, atrodAharaNa-do bhAyaro corA, tesi uvassae sAhuNo vAsAvAsamuvagatA, tesi vAsArattaparisamattIe gacchatehiM lAtesiM corANa aNNaM vataM kiMci apaDivajjamANANaM ratiM na bhottavbaMni vayaM diNaM,aNNayA tehiM subahuta gaumAhisaM ANIya, tattha aner| mAhisaM mArenu maMsaM khaiumAraddhA, aNNe majjasta gatA, maMsa khAittA saMpahArinti-aDage maMse visaM pakkhivAmo, to majjadattANa 15 dAhAmo, tato amhaM subahu gomAhisaM bhAgaNa Agamissati, majjainAvi evaM ceva samatthaMti, evaM tehi visaM pakkhina, AiccosIMvi atthaM gato, te bhAyaro Na bhuttA, itare paropparaM visasaMjuSeNa majjamaseNa uvabhutteNa matA, mariUNa ya kugAte gayA, iyare iha paraloe Iya suhabhAiNo jAyA, evaM tAva jibhidiyadamo, evaM sesesuvi iMdirAsu appA daMto suhI hoi assi loe parattha ya / kiMcAnyat ?-14 131'varaM me appA daMto' silogo (16sU053) kaMThyaH, udAharaNaM sevaNao gaMdhahasthI, aDavIe jUhaM mahAlaM parivasati, tattha jUhapatI | jAte 2 gatakalame viNAseti, tatthegA karaNI AvaNNasattA ciMteti-jati kahiMci mama gayakalamao jAyati so eteNa viNAsijjati dIpa anukrama [3-48] R: ... atra secanakahasti-dRSTAntadarzayate [38] Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM / gAthA ||3-48/3-48|| niyukti : [30...64/30-64] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata ravinayA gAthA ||3-48||| thAuttarAAcikAuM lagatI osarati, jahAhiveNa jUhe chumbhati, puNo puNo osarati tAhe bititatatiyadivase jUheNa milati, tAhe ega risiyA-15 upavezana cUNauM / sami payaM dihUM, sA tattha allINA, saMvaNiyA ya NAe risayo, sA pasyA setagaryakalabhaya, so tehiM risikumArehiM sahito pupphA-II vidhiH rAmaM siMcati,setaNagati se nAma karta, vayattho jAto, jUhaM daLUNa jUhabatiM hatUNa jUhaNNeNa paDivana, gaMtUNa ya aNeNa so Asamo dhyayana |viNAsito-mA annAvi kAievaM kAhitti, tAhe te risao rUsitA pupphaphalagahitapANI seNiyassa raNo sagAsamuvagayA, khiy| // 34 // caNehi-eriso savvalakkhaNasaMpaNNo gaMdhahatthI seyaNao NAmA, seNio hathiggahaNaNaM Niggato, so ya hatthI devayAparigmahito, tAe ohiNA Abhoio jahA avassaM gheppati, tAe so bhaNNati-puttA baraM te appA daMto, Na yasi parehiM damaMto baMdhaNehiM bahehi ya, 1 15Aso evaM bhaNito sayameva rasIe vAriMgatUNa AlANakhamaM assito, evamihApi, vara me appaNA deto. silogo, uktaM ca-'varaM hite lika manigrahocitA, vaze'vazA indiyavAjinaH zaThana cAsmi (si) taiH zIghramanarthagAmibhirduHkhArNavazvabhrataTeSu pAtitaH // 1 // " ayaM tAva appaNA Thiyo uvadiTTho, ayamoM-Ayariyassa na ya aviNao pajiyaco 'paDiNIyaM ca buddhANaM ' | silogo (17 sU0 54) paDiNIto bhaNito, buddhA AyariyA, tattha vAyAe Na tumaM jANasi, tuma hamati vA bhaNaMti, yadvA di anyadapi vAcA viruddha gurusamakkhaM parokkhaM vA bhaNati, 'kaMmuNA' AyariovajjhAyANa sejjAsaMthArae NisIyati, hattha pAehi vA saMghadRti, AsaNNAni vA gacchagAti (gamAgamAi ) kareti, 'AvI vA jati vA hasse' AviH prakAze, AviparvA sarvAgre,raha tyAge, ubhayagrahaNaM mA bhUva kazcidekaM kariSyati, Akule madhye vA vinayaM ca hApayiSyati, etANi paDiNIyAdINi // 34 // liNo kuryAd kadAcidapi // ayamaNNo pajjuvAsaNavinayo Ayariyassa,kayarammi padese Na ThAtitabbati', bhaNNati- 'Na pakkhato' dIpa anukrama [3-48] [39] Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM H / gAthA ||3-48/3-48|| niyukti: [30...64/30-64] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: pratizravaNa 2 vidhi: Het gAthA ||3-48|| zrIuttarAsilogo (18 sU054) pakSatyaneneti pakSA, puruSasya hi bhujAveva pakSI, tataH patati ityuktaM, tathA pakSayoH bhAsamANassa sa| muhapparitA sahapoggalA kaNNabilamaNuppavisaMti, kaNNasamasaDhI pakSo, tato Na ciTThe gurUNaMtie, tahA aNegaggatA bhavati, 1vinayA purato pratyurasyapi ca viNae baMdamANANa ya vigghatoti, sama paTTio peDhAo, Neva ThijjA kiyANa piDhatotti, AyariyaM piTThao dhyayana kAuM AyariyANa paTTi dAUNa Na ciTThajjA, urugamurugeNa saMghaTheUNa evamavi Na ciThThajjA, jati ya kahiMci AyariyaehiM sahito hojjA tato sapaNe na paDisuNe, sayaNaM sayaNIyaM tami nivanno nisabo vA na paDimuNejjAyariyassa vayaNaM, kintu AyariyasagAsamAgaMtUrNa baMdiUNa viNayeNa paDimuNejjA,imo kAyago viNayo, gurusamIve 'Neva palhasthiyaM kujjA' silogo (16054) palahasthiyA patte Na kajjati, pakvapiMDo dohiMvi bAhAhiM urUgajAgINa ghettUNa acchaNaM, sesaM kaMThyaM, imo AyariyavayaNapaDisuNaNAviNao-'AyariehiM vAhinto' silogo (20055) vAhitI NAma sahito, 'Na kayAivi' ti diyA vA rAto vA muMjamANo | piyamANo cA,pAsAdapehI pasIdae jeNa prasIdanaM vA prasAdaH taM pasAda 'pahi' ti keNAyaM upakAreNa viNaeNa yA pasijjejjA, 'NiyAgaTThI' NiyAga NidANaM niyagamityarthaH NANAtitiyaM vA NiyagaM AtmIyamityarthaH, sesa sarIrAdi sanyaM parAyaga, NiyAeNaTTho jassa so NiyAgaTThI, upetya tiSThata vA ciTThajjA, gurUM-AyariyaM, sadA-sambakAlaM / Ayariyassa vayaNaM kaha suNatanvIta, || bhaNNati-'AlavaMte lavaMte vA' silogo (21055) Alaba ekkasi, lavaNaM puNo puNo,AlavaMte lavaMte vA Ayarie sIseNa na NisItittA sotavyaM, iUNa AsaNa pIThagAdI dhAro ghI:-buddhiH ita:-parigataH tayA iti dhIraH 'yatI' manovAkkAye: lAja' prayatnena paDisuNe / idANi kiccakANaM bacovAgaraNa vA vAgaraNaM vA pucchamANo sIso Ayariya 'AsaNagato Na 2- dIpa anukrama [3-48] HAMARHI [40] Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [H] gAthA ||3-48|| dIpa anukrama [3-48] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi :) mUlaM [-] / gAthA ||3-48/3-48|| niryuktiH [30...64/30-64] adhyayanaM [1], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra [ 43 ], mUlasUtra [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: zrI uttarA0 4 cUrNo 1 vinayA dhyayane // 36 // pucche ' silogo ( 22 sU055) AsaNaM- pIDhaM phalagaM bhUmiM vA tattha gato yaduktaM ubeDo, Nisijjagato nAma bhUmIe saMthArae vA saMciTTho, 'kayAha' kadAcit, parisAgataM aparisAgataM AyariyaM diyA vA rAo vA. kahaM pucchejjA 1, ucyate- 'AgammukkuDao saMto' Agamma gurusagAsaM ukkaDagAsaNo pucchejja, paMjaliuDo aJjaliM matthae kAUNaM / idANiM Ayariyassa viNao maNNati' evaM viNayajuttassa ' silogo ( 23 0 56 ) kaMTho / ' vAgarejja jahA sutaM ' ti,jahA sikkhiyamiti, bhaNito pajjuvA saNAviNato, ayamaNNo'vi pajjUvAsaNAviNaya eva, ahavA carittaviNayo, AyariyaM pajjuvAsamANe 'musaM parihare bhikkhu' silogo ( 24 sU056 ) susaM-vitarha taM parihare, ohAriNI nAma yadavadhAraNenocyate, evamahaM kariSyAmi vakSyAmi yami| SyAmi veti, 'bhAsAdosaM parihare' bhAsAdosA asaccabhUtovaghAti kakasaNiDurakaDuyavayaNAdi aNegahA te parihare, mAtAniyaDI tAmapi varjayet sadA sarvakAlaM // ayamapi bhAsAdosa eva 'Na lavejja puTTho sAvajjaM ' silogo ( 25 sU0 56 ) puTTho pAma pucchito mRgAdyudakaM vA sAvajjaM, ahavA nakkhattaM suviNaM jogaM sAvajjamavajjajucaM, NiratthayaM jahA dasa dADimA - ni SaDapUpA kuMDamajAjinaM palalapiMDa pUrakIITake diyA dizamudIcIM sparzana kasyA ( tvaM pitA pratizIta ityAdi, athavA caMjulaphala| vittamIsA uccakkhuDakusumamAliyA surabhI / varaturagassa virAyati olaggA aggasiMgehiM // 1 // evaMvihaM Na bhAsejjA, mriyate yena tanmarma, marma kRntatIti marmakRt, yathA itthikArI bhavAn, taM tu logarAyaviruddhaM vA, bhaNiyaM ca " jammaM mammaM kam tinnici eyAI pariharejjAsi / mA jammamammaviddhe marejja mArejja vA kaMci // 1 // " taM tu 'appaNaThThA parakA vA AtmArthe mamaiva kiMciddAsyati, parArtha zrAvakena nijena cArthito bravImIti, evaM bhavetsAvadyamubhayArthe, pradviSTo bravI [41] bhASAdoSavajanaM // 36 // Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM H/ gAthA |3-48/3-48|| niyukti: [30...64/30-64] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: sUtrAMka dhyayane / gAthA ||3-48|| zrIuttarAmIti, evaM marma karmApi, AtmAtheM adhikSiptaH roSitaH pareNa, parArthe yadyasya jJAtakaH suhRdvA kenacidadhikSipto bhavati, marmANi || cUrNoM vA spRSTaH tadA'sau tanmarmANi paDizravati, jahA 'kacchUllAuDDiyAe jo jAto gaddabheNa mUDheNa / tassa mahAjaNamajhe ravinayA AyArA pAgaDA hoMti // 1 // ' aMtareNa vatti miho aMtarAle, mitho rahasse, yoge ca dvayohUnAM vA bruvatAM mithaH, nedaMtarAle vA,amanamaMtaH amyate vA, nAMtarakathaM kuryAt, mA bhUdapriyaM teSAM tayorvA, uktaM ca-'dvAbhyAM tRtIyo na bhavAmi rAjan !' // 37 // ayaM cAnyazcAritravinaya:-'samareSu agArIsu' silogo (26sU057) samaraM nAma jattha heDA lohayArA kammaM kareMti, ahavA sahAribhiH samaraH, aribhUtA hi yatinA khiyaH,samaraM nAma dihAdiTThIsaMbaMdhI tAsiM, zrAgAraM nAma suNNAgAraM, asuNNA-1* gAraM saMdhANaM saMdhi, bahUNa cA gharANaM tihaM gharANaM yadaMtarA, mahApaho rAyapaho, mahApaharagahaNaM abhijaNAiNNe, kiM puNa vijaNe, ahavA mahApaho bahiyAdINa, ubhao vaiguco gaMbhIro, aNNasu ta evamAdiesu saMkaNijjesu 'ego egitthIe' sesaM kaMvyaM ||ji ya isthinimitteNaG A ameNa yA keNai khalito vA hojja tatthAlaMbaNaMja me buddhANusAsaMti silogo(275.57)yadi tasmin khalite buddhA-AcAryA anukUlaM 21 sAsaMti, zItena svAdunA ityarthaH, athavA zIlAviruddhana zIlena zIlameva vA AcAryANAmanuzAsanaM, yathA bhAskaraH bhUpatiH, 'pharaseNaMti parupa-snehavarjitaM yatparokSaM niSThurabhidhAnaM vA, yadetat sarvamapi mama lAbhe'tti pehAe,emeva ya bhAvayan , mAM kRtAparAdhaM HzItalenAnuzAsati yacca mAM paruSa vadati na niSkAzayanti,athavA kiM guruNaM parihAyarasati yadyahaM anAcArazabalatvAdvirAdhayiSyAmi | bodhi, tadetacchIlaM paruSaM vA'nuzAsanaM mama lAbhotti pehAe,lAbhena vA prasabhaM yataH,taM paDisuNe kRtAMjali utphullvinyH| ayaMca vinayaH / hA aNusAsaNamovAyaM' silogo (28sU058) aNusAsaNaM pasaMsaNamityarthaH, uvAye nAma Ayariyassa sussUsAsaMthArakaraNa CBSE dIpa anukrama [3-48] fect [42] Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [-] gAthA ||3-48|| dIpa anukrama [3-48] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi :) adhyayanaM [1], mUlaM [-] / gAthA ||3-48/3-48|| niryuktiH [30...64/30-64] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra [43], mUlasUtra [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: 1 vinayAdhyayane // 38 // zrIuttarA0 ) vissAmaNAdi yaccAnyadapi tasya kRtyaM sa uvAye, dukkaDassa ya coyaNA, cukaksa liesu, codaNA, tadeva aNusAsaNaM uvAtaM dukkaDacodaNaM cUrNAM vahitaM maNNatI paNNo hitamiha paraprajJAvAn prAjJo vessaM hoti asAhuNI' tAnyeva anusAsana uvAyaM codanAdi, anekamekA| dezAt, hitaM natu manyate'prAjJaH dezyaM asAdhoH asAdhutvakAriNaH, asAdhuriva asAdhuH // syAtkimAlaMcanaM kRtvA prAjJaH taddhitaM manyate ?'hitaM vigatabhayA buddhA' silogo (29.58) vigataM bhayaM yasya vigataM vA bhayato bhayamitastasyaM bhayaM vigataM, tasya na bhayamutpadyate ityarthaH, yatazca bhayaM notpadyate hitameva padya (manya) te, ata evAsau vigatabhayastasmAdvigatabhayAd. yudhyate sma buddhaH, paruSamapyanuzAsanaM manyata iti vAkyazeSaH, kulaputravat pramAdaskhalite guruvacanaM, tadevAkulaputrasyeva guruvacanaM vessaM taM hoi mUDhANaM dveSyaM taditi vessaM, mUDhatvAn bhUDhaH, kSamaNaM kSAntiH sodhimeva karoti khaMtisohikaraNaM, tasya hi svabhAvopahatatvAt kSAntiyuktamapi padamasakRt pasAdAdhikAraM vessaM hoti mUDhANaM / imobi pajjuvAsaNAviNaya eva 'AsaNe uvacidvejjA' silogo (30 sU059) upetya tiSThati jati barisAsu AsaNaM | sevejja pIDhaphalagAdI tayA aNucce Na guruAsaNA sumahikaM vA, 'kuca spaMdane' na kucanamakucaM virAhaNA saMjamAtAe, tattha Thito | saMto, aNuTTAI NiruTTAe, alpazabdaH abhAve draSTavyaH zlo (sto ) ke vA, nAsAvuttiSThatI nirarthaka, arthe'pi parimitamevottiSThate, AhAraNIhAraNimittaM gurvAdezato vA tiSThannapi 'appakukkura' ci na gAtrANI spaMdayatI Na vA avaddhAsaNo bhavati, annatthUsAsaNIsasitAdI atthasseha muktvA zeSamakukuco / akkucitvapratipakSe kucitvaM tatpariNAmArthamityucyate - 'kAleNa Nikkhive (kalame ) silogo (31059) grAmanagarAdiSu jahocitaM bhikhAvelAe, kAleneti tRtIyA tena sahAyabhUtena, nikkhame paDhissayAto gacchejjA, NAtibelAtikataM, kAlaNeva paDika me--paDiniyatejjA, ettha khettaM pahuppati kAlo pahuppai mANaM pahuppara, te aTTha bhaMgA joeyabbA // 38 // paryupAsanA vinayaH [43] Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM H / gAthA ||3-48/3-48|| niyukti : [30...64/30-64] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: gocara - gAthA ||3-48|| zrIuttarA | jahociya, vivarIya 'akAlaM cati akAlamappattamatItaM vA eva 'vivajettA' caIUNa (Na) kevalaM si(bhikkhAe paDIlahaNAdI-1 cUrNI Namavi jahocite kAle / bhikkhamaDato 'parivADIe na ciTThajjA' silogo (32sU059) parivADI NAma saMkhaDiparivesaNAe aMtae / sthAnavidhi 1 vinayA cijjA,jati Agato(tamatto ceva na lambhati tA volei,parivADI ciTThamANassa doso, durAhaDaM aMtari bhAyaNApecchAi ukkhevaNikkhedhyayane vAdI dAyagassa, aviya-are ciTThamANassa uvasAmaNA dattesu, dattaMpi sat esaNIyaM geNhai, paDirUvaM NAma sobhaNarUca, jahA pAsAdIye ||39||4||drisnniijje ahirUve paDirUbe, rUpaM rUpaM ca prati yadanyarUpaM tatpratirUpaM, sarvadharmabhUtebhyo hi tadrUpamutkRSTa, tattad svaharaNagocchapa | DiggahamAtAe, je yA pANipaDiggahiyA jiNakappitA tesiM gahaNaM, tesi jiNarUtrapratirUpakaM bhavati, yatastena pratirUpena esittA, pAesaNAmArgaNA, mita'mAha mAne 'battIsaM kira kavalA AhAro kucchiparato bhANito' kAlaneti divasato, na rAtrau accha (mie) vA, | aduvamavilaMba bhakkhae-aznIyAta, paviThTho goparaggagato bhikkhanimittaM gharamaNupavissamANo jo tattha kahiMci puvvapaviTTho savaNavaNI | magAdI hojjA tato tesiM dAyagassa vA appattiyAdidopapariharaNatthaM na pavisijjati, kahiM ca paDivAlejjA'-'NAidare aNAsapaNe' IN silogo (33sU059) dUrattho Na yANati-ki NiggayA Navatti, AsaNNatyo Najjati jahA esa parivArDato acchati, aNNehiM ca adissamANo, jahA tesiM saMkA na bhavati, esa te vaNImagAdI Niggachate paDivAleti, ato ciTThajja bhikkhaNImittaM vaNImagAdirahite, | ego arAgadosaviutto, lAbhAlAbhe arAgadopavAn, 'laMghiyA taM Natikkame'tti te vaNImagAdI laMdhiUNa Na pavise ||aympi goyaraviNaya eva-'NAtiucce va silogo (34sU060) atiucce uDDamAlohaDaM bhavati, Na ya dAyagassa ukkhevaNikkhevA dIsaMti, ati| gIevi adhomAlohaDe, Na ya esaNaM soheti, accAsaNNevi eyassa bhikkhanimittaM ThAyamANassa apaciyaM teNasaMkAdidoso hojjA, dIpa anukrama [3-48] +CPN-NCRK E%ESRA // 32 C+ % [44] Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM H/ gAthA ||3-48/3-48|| niyukti: [30...64/30-64] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata dhyayane gAthA ||3-48|| zrIuttarAmA bhaNiyaM ca 'adibhUmi na gacchejjA, goyaraggagato nunnii| kulassa bhUmi ANittA, mitaM bhUmi parakkame // 1 // " ati-12 | bhojana cUrNI XM dUrebi esaNaM Na soheti 'phAsurya parakaDa piMDa' phAsuga-NijIva pare NAma asaMjatA tesiM aTThAe karDa piMDaM samayesaNAe bhattapANaM | sAvadyaH bhASAvajana taM 'pADagAheja saMjate saMjae saMmaM jae saMjato / evaM gahaNaviNayasuddhassa muMjaNaviNayo upadissati- 'appapANappapItaMmi' silogo (35sU060) appANetti vattavve baMdhANulAme appapANe appapIe, prANagrahaNAta sarvaprANInAM grahaNaM, cIjagrahaNAt tadbhedAH, yadivA bIjAnyapi varjayaMti, kimata haritatrasAdayaH,taM tu ArAmAdisu uvassae vA, apalicchanna nAmAkuI aTavIe vA kuMDagAdIsu, saMvuDo nAma savidiyaguto, 'samayaM saMjae bhujesamataM nAma samyaga rAgadveSaviyutaH ekAkI bhukta, yastu maMDalIe muMkta sovita samagaM saMjaehi bhujajja, sahAnyaiH sAdhubhiriti, ahavA samayaM jahArAtiNio labaNe geNhaiNNe vA, tathA avikkitavadano gehAMte, | 'jata nti na yAgasigAlAdi, muMkta aparisADagaMNa prisaaddeto| sAvadyavayaNavajjaNaviNaeNaM'sukaDetti' silogo (36sU061) | suTukaDaM sukaDaM taM pasaMsAvayaNaM majjhaNumAyaNaM ca evaM sAcA vajjaye, sukaDetti sarvakriyApasaMsaNaM, supaketti pAgassa, taM puNo / hasamaNAdi,succhiNaM rakkhAdisu,suhaDe gameyAtatisu.(gAmaghAtAdisu) sumaDe sumAriyavayaNakatAe aNuvasaMtAdi, suNiTie bahuvesaNaM saNaM NiTThANagAdi sulaTTha, evaMjAtIyamaNNapi sAvajja Na lave muNI, aNavajja puNa loyakaraNaM baMbhaceraNiyAgasiNehapAsacchedase | hAharaNapaMDiyamaraNaaTThavihakammanidvadhAsulahadhammakahAdi silAgo jahAsaMkheNa labe se / evaM viNIyaviNayastathA karoti yathA | kvacitpramAdaskhalite codayanto'pyAcAryAH- 'ramati paMDite sAsa' silogo (37sU061) ramata iva ramate, hRSyata ityarthaH, paMDiti // 40 // zabuddhiH sA'sya jAteti paMDitaH, sa hi taM viNItaviNayaM paMDita ramate AcAryAH sAsataH, dirhRto hayaM maI va vAhate, bhAti bhASyate' ckeSi-%% R dIpa anukrama [3-48] 2034 2SD ECECREX [45] Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [-] gAthA ||3-48|| dIpa anukrama [3-48] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi :) adhyayanaM [1], mUlaM [-] / gAthA ||3-48/3-48|| niryuktiH [30...64/30-64] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra [43 ], mUlasUtra [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: zrIuttarA0 cUNa 1 vinayA dhyayane // 41 // neneti mandraH suzIlo, bhadreNa tulyaM bhadravada, vAhatIti vAhakaH, sa hi iMgitaM matvA smaroSeH ISatkezAkSipaM spRSTo vA yatheSTaM vahate, sahi yathA ramate taM vAhayan evamAcAryA api vinItamAjJApayantaH kvacitpramAdaskhalite ramet, tadvipacastu 'bAlaM samajha sAseMto' sa tu nityapramAdavazAt sAsat zrAmyati, evaM kuru mA caivaM kuru punaH 2 codayan kAlenAlpIyasA'pi khidyate, diDaMto galiyasva vAhae, ubhayaM klezayatItyarthaH ziSyasyApyayameva zloka:- ramati paMDite sAsa' zAsyamAna ityarthaH, bAlaM samyai sAsyamAna ityarthaH galiyassaMva vAhae, sa evaM galiyassaMbhUto 'khaDDagA meM' silogo (38 062) khaDDugAhiM caveDAhiM akkosIMha vahehi yA evamAdi bhikkhu zAsane prakAre tamAcArya kalyANamaNusAsentaM, kalyamAnayatIti kalyANaM, iha paralokaM (kahitaM) ityarthaH tathApi tatkalyANamanuzAsat kalyANaM vA tamAcAryamanuzAsanaM pAvadiTThiti maNNati, ayaM hi pApo mAM haMti, nirghRNatvAt krauryatvAcca cArakapAlakabaddhAdhayati, aparakalpaH- ' khaDDagA me vaveDA me' so u gammo iti, esa Ayario akovio evaM cavaDauccAvahiM maM AussehiM Aussati, evamasau kallANamaNusAta pAvaditi mannati, apara Adeza:- vAgbhirapyasAvanuzAsyamAnaH manyate tAM vAcaM' khaDDugA me caveDA me' tathA hitAmapi vAce akkosatitti, sAsati vadhaM vA tatpratipakSastu 'putto me bhAti NAtitti ' silogo ( 39 062) kaTukairmadhurakhI vacobhiranuzAsyamAno'pi matimAn manyate putramivArya mAmanuzAsati, nAvajJayA, kevalaM ziSyasaudAryAt, sAdhureva sAdhuH, tamanuzAsanaM kalyANaM manyate, evaM bhAtA, jAtI yo'nyo pitAmaho vA sabai tatka // 41 // nyANAnuzAsanaM suSThu ca mamevaitaddhitamiti manyate, itarastu pAvadiTThI tu appANaM pApaM azobhanaM sa hi pApadRSTirAtmAnaM hitAnuzAsanenApyanuzAsyamAnaM dAsamiva manyate // sa evaM nityamapramAdavAn gurvArAdhanAparaH Na kovae AyariyaM 'silogo, [46] mUDhAnuzAsanaM Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM H/ gAthA ||3-48/3-48|| niyukti: [30...64/30-64] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: sUtrAka [-] zrIuttarA0 cUrNI 1vinayAdhyayane EV gAthA ||3-48|| // 42 // (40 sU062) kupyate yena prakAreNa kAyikena vAcikena vA''cAryaH anyo vA taM na kuryAt, yadA punarvinayaM kurvatA''cAyaH kacinmU- buddhopacAdunA paruSeNa vA prakAreNa aNusAsijjati tadA anuzAsyamAnaH AtmAnamapi na kopayet , anesu vA'ciyattakAraNesu tAsimA- vidRSTAntaH | yariyANaM ruTTho bhavati anasi vA sAdhaNaM tadA buddhovaghAtI na syAt, buddho-Ayariyo,buddhAnupahantuM zIlaM yasya sa bhavati buddhoSaghAtI, | upetya ghAta:upaghAtaH, sa tu trividhaH NANAdi, NANa appasuto esa desa goppavai io desaNe ummaggaM paNNaveti sadahati vA, caraNe pAsatyA 3 vA kuzIlo vA evamAdI, ahavA Ayariyassa vRttimupahati, jahA eko Ayario a (vavA) yamaggo ( agamao), tassa sIsA | ciMti kecciraM kAlaM amhehiM eyassa baliyabbati !, to tahA kAhAmo jahA bhanaM paccakkhAti, tAhe aMtaM eva (virasaM bhattaM ) uvaNeti, bhaNati ya-Na deMti saDDhA, kiM karemo?,sAvayANa ca kaheMti- jahA AyariyA paNIya pANabhoyaNaM Na icchati, salehaNaM karatitti, tato saDDhA AgaMtUNa bhaNaMti-kiM khamAsamaNA! saMlehaNaM kareha ?, Na vayaM paDicAragA vANiviNNatti,tAhe te jANiUNa tehiM ceva vAritaMti bhaNati-ki me sissehiM tumbhehiM vA'varohiehiM?,uttamAyariyaM uttamaTTha paDivajjAmi,pa02 bhattaM paccakkhAyaMti,ityevaM buddhopaghAtI Na siyA. | AzaMkAyAmavadhAraNe ca syAcchAndasyopayogaH, iha tvaradhAraNe draSTavyaH, punarapyavadhAraNagameva yadhA buddhopaghAtI na siyA, tahA Na siyA tuttagayesae tudyate yena tuta,na guroraMdhrAnveSItyarthaH,yadApi cAsya pramAdAcarite kvacit Ayario tasseva hitAe rUsae | tadAvi AyariyaM kaviyaM NaccA silogo (41sU063)kuvitaM saMtaM, kupitaM appaNAhiM parato vA jANiUNa,imehiM liMgehi'acakSudAna // 42 / / prAkRtapUrvanAzanaM, vimAnanaM dukharitAya kIrtanam / kathAprasaMgo naca nAma vismayo, viraktabhAvasya janasya lakSaNam 181 | // 1 // parovA se kahejA jahA gurUte kuvito, tadainaM 'pattieNa pasAdae' Na rAjAbhiyogavat, me khame rAyANayA, pratyaMtagamo dIpa anukrama [3-48] %ACROCCACA-CRORESAR % [47] Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM H / gAthA ||3-48/3-48|| niyukti: [30...64/30-64] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: cUNoM rItiH gAthA ||3-48|| zrIuttarA0pAyaiH,mamaivArya anugraha itikRtvA priyeNaivenaM prasAdayet , tatkathaM prasAdayet', ucyate-'vimadhijja paMjaliyaDoM' vijjhavaNaM kSAmaNami-11 ityarthaH, visaseNa jhAejjA vijjhabejja, prasAdanaM vidhyApanamiti ca punarabhidhAnAnupradarzanAdadoSaH, aMdhAnulomyAda vA tadevaM, bahajja | vinIta| No puNottiya // AcAryavinayazrutamidaM-'dhammajjiyaM ca vavahAraM' silogo (42sU064 ) dhArmikaM jItaM dhammajjItaM, ikArasya | dhyayana kRtya hasvatvaM kAuM, viviha vA paharaNaM vividho vA apahAraH bavahAraH, 'buddhahAritaM sadA' buddhA 'sade'ti atIte kAle saMprApte vA''caryate mea 'tamAyaraMti vavahAraM' tamiti dhammArjitaM buddharupadiSTaM AcINaM vA, garahANAma esa daMDarUI nigSiNo vA, appevaM dharmArjitagrahaNAnmAda bhUcchipyo'yaM mama NIyellao vA pahuvakArI tena kazcinmamIkArAna daMDayet ityato dharmajItagrahaNaM, uktaM ca-'yassApi taM vA0' gAhA, sUtragauravArtha buddhehAyariyaM, sarAgaireva kevalamAcayate,ahaM hi vItarAgacarita eva ziSyairapi sugamyate // ayamanyaH sUkSmo vinayaH-13 lA'maNogataM' silogo (43 sU064) netrabakravikAramanogataM bhAvaM lakSayet, vAkyagarta tu ardhena ukeNa vA, yathA iMgitajJAca mAgadhA, tadevaM maNogataM vakagataM vA abhippAtaM jANiUNa Ayariyassa u taM parigijjha vAyAe,tamiti abhiprAya,evaMti vA cAyAe parigijha meM kammuNA tadIpsitatamasya samIpamApAdayet upapAdayet / api paDhati-'maNogayaM (ruI) vakagaI jANittA' sutaM, manaso rocatItimano-18 rAci manasaH sacittasya yatra tatra cArthe gato,manasA rocatItyarthaH,AkArigitAdibhiH tA manoruci,evaM vAkyarucimapi aoktAdibhiH / / Vta manoruciM vAkyaruci, sesaM tahebaya evamabhipretamapyarthamArAdhayati,se 'vitte acotie Nicca silogo (44sU064) vitta eva vittaM // 43 // tasya vittayikamevedaM, acoditenaiva mayA yatkRtyaM gurostatkarttavyaM, zreyANIha kRtyAni, balavadvinItadhuryavat (api) pratodotkSepamapi no, sihate] kutastarhi nipAtanI evaM asAvapyacodita eva sarvakRtyepUtpadyate prasannavAn prasanaH, nAhamAjaptavya ivikRtvA prasanno bhavati api dIpa anukrama [3-48] - %8:564 % [48] Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM H/ gAthA |3-48/3-48|| niyukti: [30...64/30-64] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: sUtrAka 1 vinayA-mA gAthA ||3-48||| * zrIuttarA0prasAdhate harSAt samaye mayyanugraha' iti tacca kSipraM karoti, thAmavAn nAmAnalasaH, thAmo nAma balaM, kimabhiprete sati palaM karoti, vinayaphalaM cUrNI | anyathA karoti,sadA sarvakAlaM / 'NacA Namiti mehAvI' silogo (45065) jhAtvA vainayikAni yo vA yasya vinayo / yathA kAryaH taM jJAtvA namati, namanena ca tasyotpadyate pUjA, tatkarAti yaH tasya hi loke kIrtirbhavati, svapakSe parapakSe vA dhyayane bAkIyate vinayavAneSaH gurAdhanaparA, sa caivaM vinayavAn saraNaM bhavati kiccANaM, zirAcitamiti saraNA, sevaMta ityarthaH, sa hi | // 44 // kRtyA nAma kRtyAsevibhiH aNudhamAnAnAM zaraNaM bhavati, tatra hi tAni nirupadravAni tiSThati, athavA zaraNaM gharaM, gRhabadasau teSAM kRtyAnAM zaraNaM, tato bhavati diTThato bhUtANaM jagatI jahA, bhUtAnAmiti jIvAnAM, jAyante tasyAmiti jagatI, pRthivItyarthaH, 4 evaM tassa guruM paNivayamANassa kRtyAnAM zaraNabhUtasya pUjanIyAH alpenaiva kAlena tuSyanti // tadevaM pUjyaiH taTaiH kiM bhavati / ucyate, 'pujjA jassa pasIyaMtI' silogo (46065) pUjanIyAH pUjA ityarthaH, yasyati yasya sAdhoH, buddhApyAcAryA | taeva, te pUrva pUjyate pacAraprasIdaMti, syAdetat prasAde sati yathA hariharahiraNyagarbhAdayaH sAkSAtsvarga kila navaMti kimevaM te'pi svrg| | mokSaM vA nayaMti? icchitaM vA varaM deti !, na, kimucyata ?, te'vi samyagArAdhanAvizeSaiH prasabhAH prasAde sati lAbhayiSyati 'pipulaM ahitaM sutaM' arthena yuktamAthika sutaM-zrutaM jJAnaM uktaM nama (vina) yazrutaM // tadAdezakAriphalaM tu 'sapujjasatthe' vRttaM (47-6 sU.66 ) sa iti ziSyaH, pUjanIyAH pUjyAH AcAryoM ityathe: pUjyaiH zAsitaH sapUjyA zAsitaH sapUjjasatthe, suSTu vinItaH saMzayo | // 44 // 4 yasya bhavati sa suSTu dhimItasaMzayaH, AcAryasya manaso rucitaM cidvati kammasaMpadaM,anubhavamAna iti vAkyazeSaH,vinIyakaraNaM tu mano ruciM ciTThadi kammasaMvadaM manocitaM yAti mRsvA saudharmasaMpadaM, karmavibhUtyA ityarthaH, akkhINamahANasIyAdiladdhijutto, ahavA % dIpa anukrama [3-48] % % ...atra vinaya-falam darzayate [49 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM H / gAthA ||3-48/3-48|| niyukti : [30...64/30-64] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: 12.zll prata satrAMka - gAthA ||3-48|| zrIuttarAvizuddhA karmasaMpadA, athavA manorucitA viSThati tasya karmasaMpadA, carimA karmavibhUtirityarthaH,nAgArjunIyAstu paThaMti-'maNiricaya | vinayaphalaM cUNau~ saMpadamuttamaM mano,ahakkhAyacarittasaMpadaM prApta ityrthH| 'tavosamAyArisamAhisaMvuDo tavo bArasaviho, sakArasya isvatvaM vRttabhaM-18 1 vinayA- gabhayAt, samAdhAnaM samAdhiH,saMvaraNa saMbuDo iMdiyanoIdiehi,sa evaMvidho samAyArIsamAdhisaMbuDo'mahajjutimahatI dyutiryasya sa bhavati dhyayane mahadyutIH,tapodIptiIratyarthaH,paMca vayANi pAliya anupAlayitvatyarthaH / / 'sadevagaMdhavyamaNussapUhae'vRtta, tapAdyairguNairanvitatvAt sa | devegAndharvamanuSyaiH pUjitaH,stuta ityarthaH, 'jAhita dehaM malapaMkapubdhayaMtyatvA dehamaudArikaM zarIraM malapaMkapuvaMti mala eva paMka: karmaNo hi paMkArakhyA bhavati,jahA pAve vajje vere paMle paNae ya' tathA kammagapubbagaM hi sarIraM, ahavA malapaMkapubdhayanniva mAtu-ta uyaM piusukaM evaM malapaMkajIbo puvvaM AhAreUNa sarIraMNivatteti tato malapaMkapabdhayanti taM tyaktvA yata uktaM'orAliyaveuviyAhAzarakateyakammAI sattAvi vippajahannAhaM uppAyayittAsi siddhe bA bhavati sAsate, sAsayaggahaNaM vijjAsiddhAdiNirAgaraNathaM, sAvasesakamme puNa deve bhavati, apparaye ti appakamme,lavasattamesu devesu vijayAdisu vA aNuttaresu 'mahiDDIya'tti sesesu vA kappesu pAdacAe sAmANiyattAe vA uccaati, itisado aNagaho, iha tu parisesae visayo, AhavA evamattho, evamiti, bemi-pravImi, therANaM | lAvayaNameyaM, bhagavatA sarvavidA upadi8 ahamapi bravImi / evamayaM ajjhayaNaM ubakameNa NivebasamIramANeUNa sutcAlAvage Nikvevi*UNa suttaphAsiyaNijjucIe jahAsaMbhavaM vakkhANiyaM, idANiM catutthaM aNuogaddAraM Nayatti, te ya bakkhANagaM, itdheva sutte mutte uva- || // 45 // kAyojjA, tahAvi dArAmuNNatthaM bhaNNati, taMjahA gamasaMgahayavahAraunjusuyasahasamabhirUDhaevaMbhUtA, ete sattavi jahA sAmAie tahA lAparaveUNa samAseNa duhA vibhajjati ,taMjahANANaNato karaNagato yaNANAhINaM sadhyaM NANaNayo bhaNati kiM ca karaNeNaM / kiri-18| dIpa anukrama [3-48] 15EXAMERICA [50] Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [-] gAthA ||3-48|| dIpa anukrama [3-48] adhyayanaM [1], mUlaM [-] / gAthA ||3-48/3-48|| niryuktiH [30...64/30-64] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra [43], mUlasUtra [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: zrIuttarA0 cUNa "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi :) 2 parISadA dhyayane yA karaNaNao tadubhayagAho ya sammattaM // 1 // NAyammi gihiyave gAhA ( ) gAuti paricchiSNo gejjho jo kajjasAhao hoi / agejjha aNuvakArI jattho davvaM guNo vAci // 1 // jatitadhvaMti payatto kajje sajjhAMma giNDitabbatti / aggejjha'nAdiyayo'vadhAraNe evasaddo'yaM // 2 // iti jotI evAmahaM jo uddesosa jANaNANayo setti| so puNa samadaMsaNasuta sAmaiyAI boddhavyo || 3 || gato jANaNANayo / idANi caraNaNayo 'savvesiMpi NayANaM' gAhA ( ) savveti mUlasAippasAhabhedAdi5 // saddavo tesiM / kiM puNa mUlapayANaM ? ahavA kimutAvisuddhANaM || 1 || sAmaNNavisesobhayabhedA vattavyayA bahuvitti / ahvANAmAdIrNa icchati ko kaM NayaM sAhuM / soU saddahiUNa ya NAUNa ya taM jiNovade saMga / taM savvaNayavimuddhati savvaNayasammataM jaMtu // 3 // caraNaguNasudvito hoti sAdhurevesa kiriyaNayo NAma / caraNaguNasuTThitaM jaM (sAdhu) sAdhutti manne || 4|| so teNa bhAvasAdhU savvaNayA jaMca bhAvami cchaMti / NANakiriyANayo bhayajutto ya jato sadA sAhU // 5 // ciNayasutacunnI samattA // 1 // // 46 // atha parISadAdhyayanaM 2 ukto'smin prathame'dhyAye vinayaH, tasya vinaya vinItasya sAdhoH kadAcit parISahA nAnAprakArA udIryate, te aNA/ileNa avyavahiteNa sammaM sahitavyA, te ca kSudhAdyAH, anena saMbaMdhenenedamadhyayanamAyAtaM parIsahA iti, tassa cacAri uvakamAdINi savvANi parUyeUnaM NAmaNiphaNe zikkheve parIsaheci mArgAcyavanArtha nirjarArthaM ca samyak pariSoDhavyA, tattha 'NAso parIsahANaM gAhA adhyayanaM -1- parisamAptaM atra adhyayana -2- "pariSaha" Arabhyate [51] nayAH // 46 // Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM H/ gAthA ||48.../48...|| niyukti : [65-85/65-85] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: sUtrAMka zrIuttarA cUrNI nikSepAH dhyayane gAthA ||48...|| // 47 // (65-72 ) te parIsahA caubihA NAmAdI, NAmaThavaNAto gatAto, davvaparIsahA duvihA-Agamato NoAgamato ya, Agamato / parIvaha jANate aNurautte, goAgamato ticihA, tattha mAhA 'jANagasarIra' gAhA (66-72) savyaM parUveUNaM jANagasarIkhaharice dabva parIsahA dunihA, taMjahA- kammadaccaparIsahA ya godabbakammaparIsahA ya, jANi parIsahavedaNijjANi kammANi baddhAI tAvata ra mana udejjati te kammadavyaparIsahA, 'Nokammami ya' gAhA (67-73 ) tivihA pokammadavvaparIsahA- sacicAcittamIsa gA,sacittaNokammadavaparIsaddA jahiM sacinehiM parIsahA udejjati jahA girinijjharaNapANIyaM, eyassa chuhA udejjaMti, acitte No kammadavyaparIsahA jahA aggidIvaNiyacuSNehiM chuhA bhavati, mIse gulallaeNaM chuhA bhavati, pivAsAparIsaho loNapANIeNa vA matahA udejjati, telehi ya acicehiM, NilavaNAdIhiM missehiM dabehi khajjatehi ya taNhA udejjati, evaM sesAvi parIsahA jahAsaMbhavaM joeyabvA, gato NokammadavvaparIsaho, davaparIsahA ya / idAni bhAvaparIsahA, te vedaNijjANaM kammANa, udiNNANa vedaNijjANaM bhavati, tesi parIsahANaM imANi terasa padANi bhavaMti,tattha gAhA-'katto karasa va dabbe (samatAro) ahiyAsa Nae va bataNA kAle / khettoise pucchA Ni ise suttaphAse yatti(68-73) ettha puNa AdidAraM katto ete parIsahA nijjUDhA, ucyate, kammappabAyapubvA sattarase pAhuDaMmi je sutaM / saNayaM saudAharaNaM taM ceva ihaMpi NAtabba 69-73) kattotti gataM, idaarnni| kassatti dAraM, kassa te parIsahA ?, ki saMjatassa asaMjatassa saMjayAsaMjatassa?, estha NaehiM maggaNayA iti, ko'rthaH / , ucyate, nayAH kArakA dIpakAH vyaJjakA bhAvakAH upalammakA ityarthaH, vividhaiH prakArairarthavizeSAn svena svenAbhiprAyeNa nayantIti nayAH, te ca NaigamAdayaH sapta nayAH. tadyathA-NegamasaMgahabavahAraujasattasahasamabhirUDhaevaMbhatAH ettha gAhA-'tipahaMpiNegama' I dIpa anukrama [48...] banavAbanava-KHAR S ense ... atra 'pariSahasya nAmAdi nikSepA: darzayate [52] Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM H / gAthA ||48.../48...|| niyukti: [65-85/65-85] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: sUtrAMka parIpahe nayAH gAthA dhyayane da ||48...|| SCIET zrIuttarAgAhA (70-74 ) tattha gamanayassa viNhaMpi parIsaho bhavati, taMjahA-saMjatassavi asaMjatassavi saMjatAsasaMjatassavi, evaM jA cUNA ujjusutassa. tiNhaM saddaNayANaM saMjatasseva egassa parIsaho bhavati, taMjahA-saMjatassa-virayassa, Na sesANaM, kassatti gataM, idANi 2 parISadA THA davyatti dAraM,kayareNa davveNa parIsahA udejjati?, kiM jIvadavveNa 1 jIvadavvehiM 2 ajIvadavveNa 3 ajIbadamvaIi 4 udAhu jIvadavveNa ajIbadabveNa5ya tahA jIvadavyeNa vA ajIbavvehi vAdaudAhu jIvadabbehi ajIbadabveNa ya7udAhu jIvadambehi ya ajIvadavvehi ya8% // 48 // ete pucchA adubhaMgA bhaNitA, tattha NegamaNayo bhaNNati-aTThahivi bhaMgAhaM parIsahA bhavaMti, kaha, ucyate, egaNa puriseNa parIsaheli #udIrito cabeDiyA divA, jIvadavyeNa egeNa kaMTagAiNA, jIvadavvehiM bahahiM purisehiM caveDAdihiM AsAito,ajIvadabvehiM bahunA pAsANakaMTagAdINa ubari paDito, jIveNa ajIveNa egeNa puriseNa egeNa saramAtiNA, evaM vibhAsitavbA aDavi bhaMgA, saMga-1 hassa jIveNa ahavA NojIveNa, kathaM kRtvA ?, yo hi jIveNa vveNa yo'pyajIvadavyeNa sarvo'pyasau jIvasyaiva teNa jIveNa, gojIboda kathaM ?, jato NojIveNa udArejati tadA jIcobi gahito jao udIreti, babahArassa nojIvo kaha', jIvassa kammeNeva DAparIsahA bhavaMti, sesANaM jIvassa, kaha , pagati veyaNattikRtvA jIvassava parisaho, No ajIvassa, teNa jIvasseva bhavati, dabveti gataM, iyANi samotAro,tattha gAhA-'samotAro skhallu gAhA' 72-75) samotAro duviho-pagaDIsu purisesu ya, tattha pgddiisu| causu samotaraMti- 'NANAvaraNe' gAhA (73-75) NANAvaraNe vedaNijje mohaNijje antarAye ya bAvIsai parIsahA, kattha koseN| samocAro, Aha-pannA'nANaparisahA' gAhA (74-75) pAparIsaho abhANaparIsaho ya nANAvaraNassa udaeNaM, eko ya4 alAhaparIsaho aMtarAyassa udaeNaM, mohaNijje kamme duvihe paNNatte, taMjahA- dasaNamoiNijje carittamohaNijje ya, tattha dIpa anukrama [48...] RO // 48 // [53] Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM H / gAthA ||48.../48...|| niyukti : [65-85/65-85] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAMka puruSeSu parISahAH 575%ERSE% gAthA // 49 // zrIuttarA0caritamohaNijje satta parIsahA samotaraMti, tattha gAhA-'aratI acela' gAhA (75-76 ) 'araI duguMchAya' gAhA (76-76) cUNau~ 'daMsaNamohe' gAhA(77-76)aratI arativedaNijjassa kammassa udayaeNaM samuppaati, acelagaparIsaho samotarati duguMDAmohaNijje, 2 parIpahA- itthIparIsaho purisavedassa kammassa udaeNaM,NisIhiyAparIsaho bhayassa udaeNaM,jAyaNAparIsaho mANassa udaeNaM, akosaparIsaho dhyayane kohassa udaeNa, sakArapurakAraparIsaho lobhassa udayeNa, desaNamohassa kammassa udayeNa eko dasaSaparIsaho bhavati, sesA ekArasa | parIsahA veyIe samotaraMti, tattha gAhA-paMceva ANupuTavI' gAhA (78-76 ) (paMca ANupucIe) taMjahA-digichAparI0 pivAsApa0 sIyapa0 usiNapa0 dasamasagaparIsaho ANupubbI ete paMca, cariyA sejjA rogapa0 taNaphAsevi jallapa0 vadhaparIsaho ete ekArasa vedaNijje, evaM pagaDIsu samotAro bhANito / idANiM purisesu-yAvIsa bAdarasaMparAge' gAhA (79.76 ) sacavihaavihavaMdhagANaM pamattasaMjatappabhitINaM jAvabAdarasaMparAgo tAva cAvIsa parIsahA bhavaMti, chabihabaMdhagassa muhumasaMparAgassa upasA-15 migaseDhissa vA mohaNijjapabhavA adu parIsahA vajjiUNa sesA coisa parIsahA, evaM egavihabaMdhagassa vItarAgasa cchaumattha51 ssa uvasAmagassa khamagarasa vA coisa eka, egavihabaMdhagassa sajogIbhavatthakevalissa ekArasa parIsahA vedanIyAzrayAH, zeSA nAsti, purisemu samotAro yadAraM gataM,idANiM adhiyAsaNA,kahaM parIsahA ahivAsiyA bhavaMti?, esaNamaNesaNejja'mAhA(80-76) tattha tihaM AillANa NayANaM jo esaNijjaM vA aNesaNijjayA Na paDiggAheti Na vA bhujati tato ahiyAsiyA bhavaMti, ujjusutassa tiNhaM saddaNayANaM ca jo phAsutaM geNDai teNa parIsahA ahiyAsiyA bhavati, ahiyAsaNetigataM / iyANi NayA, ko gayo ke parIsaha lAicchai ?-'jaM pappa NegamaNayo' gAhA ( 81-77) NegamaNayassa jaM paNa sItausiNAdiparIsahA udIrijjati sa eva tassa parI ||48...|| dIpa anukrama [48...] va [54] Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM H / gAthA ||48.../48...|| niyukti: [65-85/65-86] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: satrAMka - gAthA ||48... // SCRECE zrIuttarA0 saho bhavati, saMgahayavahArANaM je pappa parIsahA bhavaMti veyaNA ya taM dovi icchati, ujjusuyassa vedanaM pratItya jIvasyetyAdi jIve || nayaiH cUrNI parIsahA bhavati. tiNDaM sahaNayANa Atmaiva parIsahopayuktaH parISaho bhavati,Nayatti gataM / idANi vattaNA-ekasmin kAle egapurise l sahA kati parIsahA vartate ? 'vIsaM ukkosapade' gAhA (82-77 ) jassa bAvIsa parIsahA tassa ukosapade vAMsaM parIsahA udejjejjA, dhyayane kaha?, jeNa sItosiNA cariyANisIhiyA ete do do jugavaM egasamae Na saMbhavaMti, jadA sItaM na tadA usiNaM udejjejjA, siito||50|| siNA cariyANisIhiyA sapaDivakheNaM, jassa cauddasa tassa ukosapade vArasa, jassa ekArasa parIsahA tassa ukkosapade dasa parisahA udejjejjA, sItosiNapaDivakUkheNaM, sabbAsa etesiM jahaveNa ekA parIsaho udejjA,vattaNetigataM / idANiM kAle, kecciraM | | kAle eko parIsaho bhavati ?-'vAsaggaso tiNhaM' gAthA (83-78 ) tiNhaM AdellANaM NayANaM vAsaggaso jAva sammato pari yAteti, atrodAharaNaM jahA saNaMkumArassa satta varisasayANi parIsaho, jahA 'kaMDU a bhattacchaMdo' gAhA (84-78) ujjusutassa mAaMtomuhuttaM, tihaM saddaNayANa ega samayaM parIsaho bhavati,kAlettigataM / idANiM vettatti, katarami khete parIsahA? kevatie vA khete | bhavati?-'loge saMthAraMmi yagAhA(85-79)atra nayAH-avisuddho negamo bhaNati-tiriyaloe parIsahA, visuddhataro u bhaNati-jaMbuddIve | parIsahe, visuddhataro bhaNati-dAhiNaddhe, visuddhatarAo bhaNati-pAiliputte, visuddhatarAtA bhaNati-devadattagihe, visuddhatarAo bhaNati-jami uvassae sAdhU bhavati taMmi parIsaho, evaM babahArassavi, saMgahassa saMthArae parIsaho, ujjusutassa jesu AgAsapadesesu appA ogADho | // 50 // 4aa tesu parIsaho, tiNhaM suddhaNayANaM AtabhAve parIsaho bhavati, khettotti gtN| 'uddeso guruvayaNa' gAhA(85-79) uddeso jahA ime khalu bAbIsaM parIsahA, pucchA katare te pAyIsaM parIsahA'Nideso 'ime khalu te bASIsaM parIsahAgato NAmaNiphaNNo, % dIpa anukrama [48...] E0%ARRES %ACASSA [55] Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [-] gAthA ||48...|| dIpa anukrama [48...] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi :) adhyayanaM [2], mUlaM [ 1 / 49] / gAthA ||48... / 48...|| niryuktiH [65-85/65-86] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNa : zrIuttarA0 cU 2 parIpahAdhyayane // 51 // kSetre parISadAH sUtraM ca idANiM terasamaM dAraM suttaphAsetti, taM ca sutaM uccAreUNa bhaNati, taM ca imaM sutaM me AusaMteNa bhagavatA evamakkhAtaM' zrutaM mayA Ayupman! ajajaMbu!, suhammo aajaMbuNAmaM AmaMtittA evaM bhaNati, evaM mayA zrutaM bhagavatA AyuSmatA evamakkhAyaM, athavA AyuSi sati jIvatA, athavA pAdasamIce adhivasatA, athavA gurupAdAnAmupavasatA, zrutametaM na svacchaMdavikalpata ucyate, gurupAramparyAgatametat, bhagavatA iti, bhago jassa asthi bhagavAn, atthajasa dhammalacchI rUvasattavibhavANa chaNDa etesiM bhaga iti NAmaM, jassa saMti so bhaNNati bhagavaM teNa bhagavayA, 'evamaksvAyaM evaMzabdo prakArAbhidhAyI, etena prakAreNa yo'yaM bhaNihiti taM hRidaye kAUNa bhaSNati evamakkhAtaM akkhAtaM kahitaM, 'iha khalu ' iha Aruhe sAsaNe, khalusaddo visesaNe, amevi titthayarA bhagavaMto samANaviSNANAta tehivi emeva, 'bAvIsaM parIsahA ' bAvIsa iti saMkhyA pari sarvatobhAve, mArgAcyavanArthaM nirjarArthaM ca pariSoDhavyA parIsahAH, 'samaNeNa bhagavatA mahAvIreNa samamANA samaNA, bhagavatA iti bhaNitaM, pahANo vIro mahAvIro, evamakkhAtamiti bhaNite'vi puNo visesijjati samaNeNaM bhagavatA samaNabhAvo kevalitA ya darisijjititti, NAmaThavaNadavvasamaNavisesaNatthaM vA, evaM bhAvasamaNeNa eva bhagavatA mahAvIreNa 'kAsaveNa ' kArza ucchu tasya vikAraH kAsyaH rasaH sa yasya pAnaM sa kAzyapaH usamasAmI tassa jogA je jAtA te kAsavA teNa vaddhamANo sAmI kAlavo terA kAsaveNa, 'paveditA vid jJAne sAdhu veditA paveditA, sAdhu varNitA, 'je bhikkhU' je iti aNidiTThassa Nise, bhikkhaNasIlo bhikkhU, ahavA khurdha-kammaM taM // 51 // bhiMdatitti bhikkhU' soccA Nacca kramadarzanaM, pUrvaM zrUyate pazcAd jJAyate, anuktamapi caitad jJAyate, pUrvamadhIyate pazcAt zrayate 1 jJAyate vA, zrUyate arthataH jJAyate ca, athavA kazcit na tAvadadhIte upadezena zrutvA jAnIte tena samastaH krama upadizyate, [56] Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM 2], mUlaM [1/49] / gAthA ||49-51/50-52|| niyukti: [85....86...] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: [1] gAthA // 49 51|| zrIuttarA0 jiccA' te jiNittA, kathaM ?,'abhibhUya' ti parAjiNittA abhimukhI bhRtvA, abhibhUya ityarthaH, caraNaM caryA bhikSozvaryA II kSudhA cUNA bhikSucaryA tayA bhikSucaryayA, samaMtAd vajato parivrajato. vividhaiH prakAraiInyate vinihanyate, amAnonAH pratiSedhe, No vihanyate, parISahaH dhyayane IHIgato uddeso / idANiM pucchA, 'katare te bAvIsaM parIsahA jAva No viNihaNNejjA' pucchA gatA, idANi Niddeso ime khalu te bAvIsaM jAva No bihaNNejjA, taM0-digiMchAparIsaho jAva daMsaNaparIsahatti tti 'parIsahANaM pavibhattI // 52 // (49sU.83) vibhajanaM vibhaktiH prakarSaNa vibhaktiH pravibhaktiH kAsaveNa praveditA evaM bhaNitaM taM te(bhe) udAharissAmi, vyAkhyA syAmItyarthaH, tatra tAvat kSudhAparIsahajayopAyaH digiMchAparigate dehe' silogo (50 sU0 83) digiMchA NAma | desIto khuhAabhihANaM, pari samaMtAttApaH paritApaH, digichayA paritApo, teNa hi digicchAparitApena tapassI bhikkhU thAmavaM, tapasvigrahaNaM AhArAyacatvAt prANinAM sarvatapasAM hi anazanameva suduSkaraM tapaH, Aha hi-'kSudhAsamA nAsti zarivedanA iti vacanAta, AdikaraNamapi cAsya parISahasyAyameva hi sarvaparIpahANAmAdito bhavati, kathaM', AhArapajjatI paDhama hoi, IP uktaJca-"mAuuyaM pitusukaM tappaDhamAe AhAramAhArettA gambhattAe bakkamaha" ti, bhikkhuriti bhikSunirdezaH,thAmavaM nAma prANavAn, sati thAme jogasamattho khudha ahiyAsejjAsi, jativi Na sakesi chuhaM saheuM tahAvi phAsuesaNijja aMtapaDippaMto | ( jhiehiM A) hArehiM cautthAdIhiM tavassI atthAmo chuhAparigato hoti, pacchA chuhAparigateNa bhikkhuNA gavesitavyA Nava koDIparisuddhA, Na chidAvae Na pae Na payAvae Na kiNe Na kiNAvae, etA Nava koDI puitAo, chinati pAhaNaMti vA egahu~, teNa .. Na haNAvae harNataM NANumodae aggi, taheva mRlapalaMbAdi Na chide Na chiMdAvae chidaMtamavi NANumodae, puvacchidiyamapi Na | // 52 // %**RESESERIES XXSEX dIpa anukrama [50-52] ** [57] Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM 2], mUlaM [1...] / gAthA ||49-51/50-52|| niyukti: [85...86...] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: sUtrAka gAthA // 49 51|| zrIuttarAmapae Na payAvae payaMta NANumodae, taheva phAsugaM vA Na kiNe Na kiNAvae kiNataM NANumodae, evaM esaNijjaM aMjamANeNa khuhA- kSudhA __ cUrNI parIsaho ahiyAsito bhavati, yadyapi tena kSutparIsaheNa samyaga sahamAnena sarIradaurbalyAt 'kAlIpabvaMgasaMkAse' silogo milogo parISaha: 2 parIpahAtA(51 sU0 84) kAlI nAma tRNabiseso, kei kAkajaMghA bhaNaMti, tIse pAsato paccANi tullANi taNUNi, kAlItRNaparvaNaH / dhyayane 1 parcabhiraMgAni saMkAzAni yasya sa bhavati kAlItRNaparvAgasaMkAzaH, tAni hi kAlIpANi saMdhisu prANi madhye kazAni, evamasA-15 lAvapi bhikSaH lahAe jAnukopparasaMdhiSu dharo bhavati, jaMghorukAlAyikavAisa kazaH, dhamyataH iti dhamanyaH dhamanibhiH saMtataH-11 | sacetastataH / asyAmapyavasthAyAM yadAhArayati tadAha-'mAyaNe asaNapANassa' mIyata iti mAtrA tAM jAnAtIti mAtrA, yayA | dehadhAraNaM bhavati, dIyate iti dIna:, durbhikSopahatadramakavadanAthaH, piMDamalabhamAno na dInamaNA bhave, etesiM bAvIsAe parIsahANaM lAimA udAharaNagAhA-taMjahA- 'kumArae NadI leNe' silogo (87.86) 'vaNe' gAhA (88-86) tattha digichAparI-15 sahe kumAraNa udAharaNa, tattha gAhA-'ujjeNi hasthimitto' gAhA (8985) teNaM kAleNa teNaM samaeNaM unjeNIe nayarIe / harithameto nAma gAhAvatI, so matabhajjite, tassa putto hatyibhUtI nAma dArago, so taM gahAya pancatito, te anayA kayAyi 31 ujjeNIto bhotakaDaM patthitA, aDavimajjhe so khaMto pAe khayakAe viddho, so asamattho jAto, teNa sAhuNo vRttA-baccaha 15 tumbhe'vi tAva Nittharaha kaMtAraM, ahaM mahayA dukkheNa abhibhato, jati mamaM tumbhe vahaha to bhanjihiha, ahaM bhattaM paccakkhAmi, nibaMdheNa Thito egapAse girikaMdarAte bhattaM paccakkhAu~, sAdhu padvitA, so khuTTao bhaNati-ahapi acchAmi, so tehiM calA NIo, jAhe dUraM gato tAhe vIsaMbhaUNa paccaie Niyaco, Agato saMtagassa sagAsaM, khaMtaeNa bhaNito-tuma kIsa Agato, iI marihisi, dIpa anukrama [50-52]] [58] Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||51-52/53-14|| niyukti : [90187-89] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: satrAka [1] gAthA dhyayane // 51 shriiuttraa| so'vi thero veyaNatto tadivasaM cetra kAlagato, khuDago na ceva jANati jahA kAlagato, so devaloesu uvavaNNo, pacchA teNa ohI | pipAsAcUrNA 5 pauttA, ki mayA dattaM bhuttaM vA jAva taM sarIragaM pecchada, taM khuDagaM ca, so tassa khuigassa aNukaMpAe ta ceva sarIragaM aNupavi-18 parISahaH 2 parISahA ME settA khuDugaNa saddhiM ullavato acchati, teNa maNito-cacca putta ! bhikkhAe, so bhaNati-kahiI, teNa bhaNNati ete dhavaNaNiggo kA hAdI pAyavA, etesu tanivAsI pAgavato je tava bhikkhaM dAhaMti, tahatti mANittuM gato, dhammalAmeti rukkhaheDhesu, tato saal||54|| kAro hattho niggacchiuM bhikkhaM deti, evaM divase divase mikkhaM giNhaMto acchati, jAva te sAdhuNo taMmi dese dubhikkhe jAte 5 *puNovi ujjeNigaM desa AgacchaMtA teNeva maggeNa AgatA vitie saMvacchare, jAva gatA taM padesaM, khuhagaM pecchati barisassa aMte, pucchito bhaNati-khaMto'vi acchati, gatA jAva sukka sarIragaM pecchaMti, tehiM NAyaM-deveNa hoiUNa aNukaMpA kaelliyA hohici, khaMteNa ahiyAsito parIsaho, ma khur3aeNa, ahavA khuieNavi adhiyAsito, Na tassa evaM bhAvo bhavati jahA'haM na labhessAmi bhikkhaM tao phalAI gihissa, pacchA so khuDago sAdhUhiM nIto / digicchAparIsaho gto| idANiM pivAsAparIsaho, 'tato puSTo pivAsAe' silogo (51 sU086) tato chudhAparIsahAto, ahavA bhuttassa saMbhavati pAtumicchA pipAlisA tAe spRSTaH, parigata ityarthaH, duguMchattIti doguMchI, assaMjamaM duguMchatI, laddho saMjamo jeNa sa bhavati laddhasaMjamaH, paThyate ca lajjasaMjate 'lajjA eva saMjamo, lajAte vA asaMjamaM kAuM, tayA laJjayA saMjamatItyarthaH, 'sItodagaM na sevejjA' sItodarga nAma aphAsugaM, seyaNApANAdhoyaNAbhiseyaNAdi, vigatajI, vigatajIbaMpi esaNIyaM carediti // avasthA gRyate 'chinnAvAnesu paMthesu ' silogo (52 sU086) ApatatyanenetyApAsaH tesu chinmAcAtesa, niraMtarAmyAneSvilparyaH, atyarthe taratItyAturaH, 52|| AAAAAEE dIpa anukrama [53-54] ... atra mUla saMpAdane sUtra-kramAMkane kiJcit skhalanA dRzyate, sUtrAMka-51 dvivArAn alikhita [59] Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] | gAthA ||51-52/53-54|| niyukti: [90/90] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: pipAsA gAthA ||51 52|| zrIuttarA0 suSTu pivAsA supivAsA yadyapi jAtA'sya, tena tu chimAvAtesu paMthesu kRSNayA paripuSyate mukhaM, tathApyasau parisuphamaho daNio / cUNau~ zuSka(pya)te sma zuSkaH sarvataH zuSkamukhaH parizuSkamukhaH, bahiraMtazceti, dIyate dInamAna cA dInaM, na to tRSNAM titidhana , sahamAma : 2 parISahA- ityarthaH, sarvato brajate paribajate, grAme nagare pathi vA sarvatra sarvataH / jahA keNa ahiyAsito?, tatra nadI iti dAraM, udAharaNadhyayane BI'ujjaNI dhaNamitto' gAhA (90-81), ettha udAharaNaM kiMci paDikSeNa kiMci aNulomeNa, ujjeNI nagarI, tasya dhaNamitto M NAma vANiyago, tassa putto sammadhammo(dhaNasammo)NAma dArao, so ghaNameco teNa putteNa(sama)pavyaito, abhayA te sAhu mamaNDa velAe elakacchapahe paTTitA, so'bi khuDato taNhAito maggato jAte, so'vi se khaMtato siNehANurAgeNa pacchato ei, sAhuNo'vi purato vaccaMti, aMtarAci nadI samAvaDiyA, pacchA teNa buccati-ehi putta ! imaM pANiyaM piyAhi, sovi khaMto nadi uciNNI, | ciMtei ya-maNAgaM osarAmi jAvesa khuDao pANiyaM piyai, mA mama sakAe na pAhiti, egate paDicchada jAva khuDao patte NadI, Na pibatitti, keI bhaNaMti-aMjalIe ukkhittAe aha se ciMtA jAtA-piyAmici, pacchA citeti-kahamaha ete hAlAhale jIve pivissI, Na pIyaM, AsAe chinnAe kAlagao, devesu uvavanno, ohI pauttA, jApa khaDgasarIraM pAsati, tahi aNupaciTTho, khataM / / hAlayati, khaMto etIti patthito, pacchA tesiM teNa deveNa sAdhUrNa tisitANaM goulANi viubdhiyANa, sAdhUvi tAsu vadiyAI su takAdINi geNhaMti, evaM vaiyAparaMparaeNa jAva jaNavayaM saMpattA, pacchillAe vaiyAe teNa deveNa veMTitA pamhusAviyA jANaNA. mANimitra, ego sAdha Niyatto, pecchati beDhiya, patthi baiyA, pacchA teNa NAyaM sAdevatti, pacchA teNa deveNa baMdiyA sAhaNo, na khaMto, taM ca sanyaM parikaheti, bhaNati-teNa ahaM paricatto, tuma etaM pANiyaM pibAhici, jada me taM pItaM hotaM to saMsAraM bharmato, paDigato, CRECRUSHBOX dIpa anukrama [53-54] [60] Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||55-57/55-57|| niyukti: [91/91] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: sUtrAka [1] gAthA ||5152|| shriiuttraa| evaM ahiyAsatavvaM, pivAsAparIsaho gato // idANi sIyaparIsaho 'caraMtaM virayaM lUhaM silogo 56sU088) gAmANugAma zItacUNau~ / parISahaH 2 parIpahA / mAdhamma vA caraMta, virataM aggisamAraMbhAto gRhAraMbhato vA, bAdAbhyaMtarasnehaparihArA, snigdhAhArasya hi abhyaMgitasya vA nAtidhItaM dhyayane / RTA bhavati, (aNerisa) anAtItaM zItaM spRzati-abhidravati egatA-sisire, ahavA egatA rAtrI, yadyapyahani sIteNa paritAvijjatos- mAvi, NAtivelaM vihannejjA, na pratiSedhe, velA sImA maryAdA seturityanarthAtaraM, tAmatItya velA vihanyeta-vividhaiH prakAraiH hanyeta, | // 56 // yadyapi zarIrato vihanyeta aprAvRtatvAta tahAviNa viddaNNaja kaMpanapanAdibhiH, pAsayati pAtayati vA pApaM, darzanaM dRSTiH,pApe yasya / dRSTiH sa pApadiTThI, yo'bhiyogaM manyate, aviditaparamArthatvAta saH,na pAparaSTiH, saMsArasadbhAvadarzanAt na zItAdudvijate,idaM hi zItaM 8 sakAmasya sahanIyaM, (akAmena) narakepvapi, kAzyapenocyate cAnyathA'NAtivelaM muNI gacche, socANaM jiNasAsaNaM' jinAnAM zAsanaM jinazAsanaM tat jinazAsanaM zrutvA, tatra hi vicitrasaMsArasvabhAvaM narakeSu atizItavedanA, tathA tiyakSvapi niSparitrANena | zatiAnyanubhUtAni, no caivaM kadAcidapi ciMtayati-'Na me ti NivAraNaM asthi silogot55sU088) biyate yena tadvAraNaM niyataM | nizcitaM nipuNaM vA vAraNaM nivAraNaM prAvaraNamityarthaH kaMbalAliyA, chavitrANAya bhaviSyati tato'padipya(zya)te-chavikhANaM na vidyate | chayati chidyate vA chavi tvagityarthaH, asau hi zItoSNAdInAM grAhiketikRtvA na zItatrANAya,tadevamatrANaH azaraNaca zItavAtAnugataH ra ahaM tu aggi sevAmi, ahaM tu anumanArthe saMpreSaNe vA, kimidAnI kariSyAmi atrANo azaraNazca / tadidAnimaggi sevAmi, I| // 56 // iti bhikkhU Na ciMtae, atrodAharaNaM, leNaMdi dAraM, tattha gAhA 'rAyagihaMmi vayaMsA' gAhA (91-89) raaygihe| nagare cattAri vayaMsA vANiyagA sahabatiyA, te bhadapAhussa aMtie dharma soccA pabvaiyA, te suttaM bahuM ajjitA aNNayA dIpa anukrama [53-54] [61] Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [1] gAthA ||55 57|| dIpa anukrama [55-57] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi :) adhyayanaM [2] mUlaM [1... ] / gAthA ||55-57/55-57|| niryukti: [91/91] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra [43 ], mUlasUtra [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: zrIuttarA0 cUNa // 57 // kayAti egallavihArapaDimaM paDivanA, te samAvatIe viharaMtA puNovi rAyagihaM nagaraM saMpattA, hemaMto baTTati, te ya bhikkhaM kAuM tatiyAte porisIe ( niggatA ) tesiM ve bhAragiriMteNa gaMtavvaM, tattha paDhamassa giriguhAbAre carimA porisI ogADhA, so tattheva 2 parISAThito, citiyassa ujjANe, tatIyassa ujjANasamIve, cautthassa NagarambhAse ceva, tattha jo giriguhanbhAse caitra tassa nirAyaM sIyaM, dhyayane 4 jo sammaM sahaMto khamaMto ya paDhamajAme ceva kAlagato, evaM jo NagarasamI so catthe jAme kAlagato, tersi jo nagara| mbhAse tassa nagarumhAe Na tahA sItaM, teNa pacchA pacchA kAlagatA, te samaM kAlagatA, evaM samaM ahiyAseyavyaM jahA tehi cahiM ahiyAsiyaM, sIyaparIsaho gato / sIyapaDipakkhe uNhaM, tadeva ucyate- 'usiNa paritAveNa silogo (56 sU0 89) upatItyuSNaM samayakRtA vA usiNamiti (saMjJA ), uSNAbhidhAnameva, sarvataH tApaH paritApaH, bAhyAbhyaMtara ityarthaH, 'uvIraM tAvei ravI ravikara paritAvitA dahada bhUmI / savvAdo paradAho dasamala parigaMtagA tassa // 1 // tRSNayA ca sambaMgito dAho pari dAho, tarjito bhatsitaH syAt - uSNaM kasmin kAle bhavatItyucyate-' ghinu paritAveNaM ' prasata iti grISmaH dhiMsu vA dezataH samayato vA syAt, kimatrApi, uktaM yena grISme viziSyate ?, ucyate, zaradiva tasmin grISme zaradi vA uSNaparitApitaH 'sAtaM No parideva' sabbaijjaM sAtamiti sAtaM, paridevanaM krandanaM sthAnaM AhnAnamityarthaH, kathaM me sAtaM syAt, zItasukhamityarthaH, | zItalo vA kAlaH syAditi / ' uNhAbhi ' silogo ( 57 sU0 90 ) dahati tenetyuSNaM teNa uNdAbhitaptena, mehayA dhAvatIti medhAvI, snAyate yena sarvAGgikaM snAnaM abhimukhaM prArthayet (bha)zaM vA arthayati, dezasnAnamapi prAsukenAMbhasA, 'gAyaM no pari siMjA ' sarvataH siMcati, gova vIejA hastavastrapAtrAdibhirNa vIejjA ya appagaM, jahA keNa ahiyAsi tattha silAha [62] uSNa paraSahaH / / 57 / / Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||55-57/55-17|| niyukti: [91-92/91-92] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: satrAka [1] gAthA ||55 lww zrIuttarAsAraNassa imA udAharaNagAhA-- 'tagarAi ariha' silogo (92-90) tagarA NagarI, tattha ariha mittaNAma Aya- uSNa| rio, tassa samIce datto nAma vANiyao bhaddAbhAriyao putteNa ya ahaMbhageNa saddhiM paccaito, so taM khuDDagaM Na kaiyAi II lAparIpahA 2 parISahAdhyayane | bhikkhAe hiMDAveti, paDhamAliyAdIhi kimicchiehi poseti, so sukumAlo, sAhUNa appattiyaM, Na tarati kiMci bhAsiuM, || annayA so khaMto kAlagato, sAdhuhiM tassa do timi va divase dAuM bhikkhassa uttArio, sukumArasarIro so gimhe uvari ||58||4aaheddhaa DajhaMto pAse ya, tahAbhibhUto chAyAe pausamaMto pautthavaiyAe vaNiyamahilAe diTThI, urAlasukumAlasarIracikAuM tIsa || tahiM ajjhovavAto jAto, ceDIe saddAvio, 'kiM maggasici', bhikkhaM, dinA se moyagA, pucchio-kIsa tumaM dharma karesi ?, bhaNati-suhanimittaM, bhaNati-to mae cava samANaM bhoge jhuMjAhi, so uNheNa tajjito uvasaggijato ya paDibhaggo, bhoge muMjati, so sAhUhiM sabahiM maggio, na diDo, appasAgAriyaM paviTTho. pacchA se mAtA omattiyA jAtA, puttasogaNa, NagaraM bhamati arahaNNaya bilavaMtI, jahiM pAsati taM tahiM savvaM bhaNati-asthi te koi arahanato diTTho, evaM vilavamANI bhamati, jAva annayA teNa putteNa oloyaNagateNa divA, paccabhiNNAtA ya, taheva uttarittA pAemu paDito, taM pecchiUNa taheva vIsatthacittAkA jAtA, tAe bhaNNati putta ! pabbayAhi, mA duggatiM jAhisi, so maNati-Na tarAmi kAuM saMjarma, jai paraM aNasaNaM karemi, evaM karehi, mA ya asaMjamo bhavAhi, mA saMsAra bhamihiAsa, pacchA so taheva tattAe silAe pAovagamaNaM kareti, muhatteNa sukumAla- // 58 // sarIro so upaheNa virAo,puvvaM teNa NAdhiyAsito pacchA ahiAsIo,evaM adhiyAsitamba,usiNaparIsaho gtii|idaanni daMsA 15 masagaparIsaho 'puTThoya dasamasaehi' silogo (58 sU061) spRSTatvAt spRSTaH, sahAribhiH samaraM, vakSyati 'nAgo va' ci, dIpa anukrama [55-57] [63] Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||58-59/58-59|| niyukti: [93/93] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: dazamazakaparISahaH [1] gAthA IY % // 58 59|| lA zrIuttarA0vyavahitAbhidhAnametat , mahAntaM munatIti mahAmuniH, 'nAgo saMgAmasIse vA' nAsya kiMcidagamyaM nAgaH, samaM prAta iti cUrNI saMgrAmaH, zIryata iti ziraH zritAH tasmin iti prANA vA zirA, zavatyasau yuddhaM muMcati vA tAmiti zUraH, yathA'sau nAgaH saura 2 parIpahA- zarairabhihanyamAnaH zUro vA yodhaH parAnabhihaMti, pare nAma zatravaH, evamasAmapi daMzamazakaiH tudyamAno'pi mohazatru vijigISuH dhyayane tAna gaNayati, anye'pi yukAmatkuNAdayo'vagRhyante, sa testucamAno'pi na saMtase Na vArejjA' silogo (59 suu09.)| // 59 // saMtrasati aMgAni kaMpayati vikSipati vA, na caiva hastavakhazAkhAdhUmAdibhistAbhiyAraNopAyairvArayati, na caiSAmasaMjJitvAt AhArakAMkSiNAM, muMjamAnAnAM maccharIraM sAhAraNaM, yadi bhakSayanti kiM mamAtra pradveSotpAte?,Na 'maNapi Na padosae' api pAdArthAdiSu, kimupAyena vA niyAraNamabhidhAte?, 'uhaNa haNe pANe' ucehA NAma upekSA, na vArayati khAdyamAnaM zarIraM, haNe pANe 'hana MhiMsAgatyoH prANA asya saMtIti prANI, atastena prANe na hiMseta ityarthaH, te hi kevalameva mAMsazoNItaM bhujate, na mAmAtma dravyaM vA, atrodAharaNaM pathetti, atrodAharaNagAhA-'caMpAe sumiNabhaddA' gAhA (93-92) caMpAe nayarIe jiyasattussa 13 rano putto sumaNabhaddo juvarAyA, dhammAyariyassa aMtIe dhamma soUNa nivinakAmabhogo pabbaito, tahazeva egalavihArapaDima | lipaDivano, pacchA hehAbhUmIe viharaMto sarayakAle aDavIe paDimAgato, rati masaehiM khaati, so te Na pamajati, saMmaM sahati, rati piyamANito kAlagato, evaM ahiyAsetabba, baMsamasagaparIsaho gato / idAANi acelagaparIsaho'vIya iti, acela-acelagat parIsahatIti acelagaparIsaho, tasya hi svayameva acelagatvamabhyupagamya naivamupapadyate-' parijumnehi vatthehiM 'silogo (60sU 92) vastra iti yatraM pari sarvatobhAve sarvato jIrNAni parijIrNAni, paribhujyamAnAni parijumANi se basthANi, ato tehiM parijunnehi, dIpa ||59 // anukrama [58-59] [64] Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [...] / gAthA ||60-61/60-61|| niyukti: [94-97/94-97] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: - gAthA % 60. zrIuttarA0hokakhAmitti acelae, tassa evaM adhiti bhavati-parijINeSu satsu acelago idANi bhavissAmitti, yacca duHkhamacelakatvaM, katha- acelakacUNA II midAna ziSyo imaM didrutaM aMgIkaratuM ahiyAsejjA, yathA yasya vittaM nAsti sa hi na vicanimittarupadravarSAdhyate, uktaM hi parIpahA 2 parISahAdhyayane 'parigraheSvaprApsanaSTeSu kAMkSAzokaH api ca-'katiyA baccati sattho? kiM bhaMDa?' katthI kettiyA bhUmI' / ko kayavikaya-12 | kAlo Nivisati kiM kahi? keNa? // 1 // ayaM cAparo guNaH svayamevAcelatve pratyAgate 'athavA sacelago somi' ti,13 // 6 // tasya hi acelakatye sati na kadAcit apyupapadyate-ahaM vastravAn zobhAmIti, anyAni vA zobhanatarANi vastrANi mRgayiSye yaiH zobhiSye, ityevamasI bhikSurna ciMtayAta, uktaM ca-paMcahi ThANehiM saMmaM parimapacchimANaM arihaMtANa bhagavaMtANaM acelage pasarathe bhavati || mAtaM. appA paDilehA1 visAsie rUparatave aNumaye zlAghave pasatthevipule iMdiyaNiggahe5 / atiprasaktArthanivRttaye vyapadezyamAne mA bhUdaparyApto'pi acelakatvaM kariSyatItyarthaH / / 'egatA acelage bhavati' silogo (61 sU0 92) egatA nAma jadA 5 jiNakappaM paDivajjati, ahavA divA acelagA bhavati, grISme vA, vAsAsuvi vAse apaDite Na pAuNati, evameva egatA acelago kA bhavati, 'sacele yAvi egatA' taMjahA-sisirarAtIe varisArace vAsAvAse paDate mikkhaM hiMDate, paThyate ca 'acela o syN| hoI acelao svayameva, nAbhiyogata ityarthaH, ahavA yadA'sya cIrANyutpadyate tadA sacelako jINe alabhyamAne vA acelakA, sarvathApyacelakatvameva syAt, kamAlaMbanaM kRtvAJcalakatvena sahitaH, ucyate, 'eyaM dhammahitaM NaccA, 'NANI No paridevae // 6 | etaditi yadupadiSTaM dharmasya hitAya, na dharmAparodhAyetyarthaH, dhammovaggahakAra NAUNaM, pANI No paridevae, pANiggahaNaM vidita-IN lA parAparatvAnna lajjate, prAyastiryaJco nagrA, nArakAstu nanA eva, na hi te lajjate, na caivaM(pAM)zItavAtaparitrANAni saMti pAsAMsi, % % dIpa anukrama [60-61] % [65] Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||60-61/60-61|| niyukti: [94-97/94-97] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: arati zrIuttarA PM mayApi ca nArakatiryagbhavabhayAdeca vidyamAnAnyeva svayamapohitAni ityataH zItavAtAdibhirabhihanyamAno'pi NANI no pari devae, paridevaNaM NAma ahaM acelo sIeNa uNheNa daMsehiM vA pIDijjAmi, jiNNANi pocANi, ato aNNANi bhavissati,dA parIpahaH 2 parIpahA- ettha udAharaNaM mahalleti dAraM, sovi ajjarakkhiapitA tassa puNa AdI 'vIyabhayaM devadattA' 'dahaNa ceDimaraNaM' 'mAyA ya dhyayane sadasomA sIha giri mahagutte (94-97 / 96) catvAri gAhAo jiyapaDimAuppatti kaheUNa dasapuruSpacI ajjarakkhitapabvajjA // 6 // | didvivAtAdhigamo jAva ajjarakkhiteNa piyA pavApio jAva colapaTTago kao,teNaM purva acelagaparIsaho NAdhiyAsio, pacchA | adhiyAsio, acelagaparIsaho gatI / idANi aratiparIsahogAmANugAma rIyaMtaM'silogo(62sU097)asate buddhayAdIna guNAniti grAmaH, prAmAdanyat pathi anuloma vA gacchato anugrAmaH, agA vRkSAH taiH kRtamagAraM nAsya agAraM vidyata ityanagAraH taM puNa| aNagAraM akiMcana' nAsya kiMcanaM so'yamakiMcanaH niSkAMcano vA,sa hi sukhena rIyati apratibaddhaH gRhabAnapi, sakiMcana duHkhaM rIyati, udAharaNaM taccantriketao,AyariyaM uddissa pacchato gacchamANeNa naulao diDo, so teNa gahito,bhayataH AcArya sametya pravIti-vibhami pacchato, purato gacchAmi, ujma bhayaMtItyuktaH, purato bhiti, AyariyasamIpattho vibhemItyAha, ujjha bhayAmiti punarapyuktaH, 11 tasya dharmasaMjJA sujjhitA, dUratozitaH, AcAryeNoktA-kimidAni na vibhosa !, jaM turaMto tA gacchasi, so maNati-ujjhitaM | me bhayaM, ityevaM akiMcaNo muhaM viharati / tamevaM parIyaMta yadi nAma aratI aNupavisajja, pazcAddhi aratItyanu, vibhratAmiti saMjame IN ararti, titikkhe NAma sahamAnastAM parivrajeta, aratasya hi nApi dharmoM, no tadvatapi naraH zakto vyavasthApayituM dhamme iti ato la dhammacippakAriNI matvA tAM' aratiM piTTato kiccA' silogo (63 sU099) pRSTato nAma dUrataH ujjhittA, viratavAn bAbasvasta dIpa anukrama [60-61] ESCUBREGIS - [66] Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [3] gAthA // 62 63|| dIpa anukrama [62-64] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [2] mUlaM [1...] / gAthA ||62-63/62-64|| niryukti: [ 98-99 / 98-99] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra [43], mUlasUtra [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: zrIucarA0) cU 12 parISadAdhyayane // 62 // virataH, viratasya hi sataH kuto'ratiH saMyame syAt, AtmaivAtmAnaM rakSatItyAtmarakSitaH, kimabhipretaM ?, AtmasamutthA dosA aratiH, Atmani ca vairAgyamasyotpannaM kiM vAratiM prayojayet, aratiH syAtkucarataH tadidamucyate-' dhammArAme ' atyarthaM ramati tasmin ityArAmaH dharma evArAma dharmArAmaH, zrutabhAvanAdadhyayanAdiSu, AraMbhyata ityAraMbhaH, AraMbho nAstIti kRtvA, kRtyeSvAraMbhavatAM ratirbhavati, 'uvasaMte muNI ' upetya zAMtaH upazAMtaHprazAMtaH, akaSAyavAnityarthaH, atrodAharaNaM tApasena, tattha gAhA-'ayalapure jubarAyA' (98-99 ) ayalapuraM nAma ahidvANaM, tattha jiyasattu rAyA, tassa putto juvarAyA, so rAhAyariyANa aMtie pabvaito, so ya aNNayA viharaMto gato tagariM Nagari, tassa ya rAhAyariyasa sajyaMtevAsI ajjarAhakhamaNA NAma useNIe viharaMtI, to AgatA sAhuNo tagaraM gatA rAislamIvaM, pucchitA NirUvasaggaM te bhati- rAyapuco purohiyaputto ya bAheti tassa juvarAyApavvatiyagassa so rAyaputto bhattijjato bhavati mA saMsAraM bhamiddititti Apucchi - UNa Ayarie gato ujjeNiM, bhikkhavelAe uggAhaUNa paTTito, Ayariehi bhaNito- acchAhi, so bhaNNati-Na acchAmi, NavaraM dAeha taM paDiNItaM gharaM, calago bhaNito- vacca dAehi, teNa dAitaM, so tattha gato, bIsattho ya paviTTho, tattha te do'vi acchaMti, te taM pecchiUNa uDitA, teNavi mahAsadeNa dhammalAbhiyaM, te bhAMti aho laDaM, pabbaigo ahaMteNa (A) gato, caMdAmati, bhaNati teAyariyA ! tubhe gAyituM jANaha, teNa bhaNiyaM AmaM jANAmo, tumhe vAeda, te ADhattA, jAva Na jANaMti, teNa bhaSNatierisagA caiva tumme koliyA, Na kiMcivi jANaha, te ruTThA uddhAiyA, teNa ghettuM tesiM NijuddhaM jANaMtaeNa sacce saMdhI khohitA, paDhamaM tA piTTiyatA, ne hammatA rADiM kareMti, pariyaNI jANai - so esa paJcaddao hammato rADiM kare, so'vi gato, pacchA tehi [67] aravi parISadaH // 62 // Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [3] gAthA // 62 63|| dIpa anukrama [65-66] adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||62-63/65-66|| niryuktiH [98-99/98-99] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra [43], mUlasUtra [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: zrIuttarA0 cUNa 2 parIpahA dhyayane // 63 // "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi :) a diTThA, gavi jIvaMti, gavi maraMti NavariM nirikkhati ekamekaM die, pacchA raNNo sihaM purohitassa ya, jahA ittha u koi pavvaito, teNa dovi jaNA visaMkhaliUNa mukA, pacchA rAyA sabvacaleNa Agao, pavvaitagANa mUlaM gato, sovi sAhU egapAse acchati pariyato rAyA AyariyANaM pAderhi paMDito, pasAya mAvajjaha, AyariehiM maNNati ahaM Na yANAmi, mahArAya ! ettha ego sAhU pAhUNago Agato, jati paraM teNaM hojjA, rAyA tassa mUlaM samAgato, paJcabhiNNAto ya, tato teNa sAhuNA bhaNito- dhiratthu te zayattaNassa, jo tuma appaNo puttabhaMDANavi NiggadaM Na karesi, pacchA rAyA bhaNati- pasAyaM kareha, maNati-jati paraM pavyayaMti donhaM mokkho, annahA nasthi, rAyaNA purohieNa ya bhaNpati evaM hou, pancayaMtu, pucchiyA bhaNati - pabyayAmo, pubvaM loo kao, pacchA mukA, pavvaiyA, so ya rAyaputto nissaMkio caiva dhammaM ( kuNati ) purohitapucassa puNa jAtimato, amde ya maDDAe pazvAviyA, evaM te dovi kAlaM kAUNa devaloge ucacatrA, ito ya 'kosaMbIe seTThI' gAhA ( 99 - 99 ) kosaMbIe nayarIe tAvaso nAma seDDI, so mariUNa niyayaghare sUyaro jAto, jAIsaro, tato tassa caiva divasage puttehiM mArito, pacchA tahiM caiva ghare urago jAto, tarhipi jAissaro jAto, tatthavi aMto ghare mA khAhititti mArito, pacchA puNovi puttassa putto jAto, tattha'vi jAI saramANo ciMter3a kaI ahaM appaNo sunhaM ammati bAharIhAmi, putaM vA tArtatiH, pacchA mUyattaNaM kareti, pacchA mahantIbhUto sAdhUNaM alINo, dhammo'NeNa suto, sAyago jAto, ito ya dhijjAiya devo mahAvidedde titthagaraM pucchati kimahaM sulahabodio dunnabhavohiyati, tato sAmiNA maNio-dullabhavohiyo'si, puNovi pucchati katthAhaM uvavajjissAmi, bhagavayA maNNati-kosaM bIe mUyassa bhAyA bhavissasi, so ya mUo pavyaispati, so devo bhagavaMtaM vaMdiUNa gato sUyagassagArsa, tassa sutrahuyaM davya [68] arati parISadaH // 63 // Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [3] gAthA ||62 63|| dIpa anukrama [65-66] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||62-63/65-66 || niryuktiH [98-99/98-99] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi : 2 parIpahA dhyayane / / 64 / / zrI uttarA0 OM jAtaM dAUNa bhaNati ahaM tumbha piughare uvavajjissAmi, tIse ya Dohalao abahiM bhavissati, anuge ya pavvate mayA aMbago cUrNI | sadApupphaphalago kato, tuma tIe purao NAmaM lihijjAsi jahA tubbhaM putto bhavissati, jaba taM mama desi to te ANAmi aMbaphalANiti, tato mamaM jAtaM saMtaM tahA karejjAsi jahA dhamme saMyujyAmitti, teNa paDivaNNe gato devo, aNNayA kathavayadivasesu cahaUNa tIe ganme ubavano, akAle aMcaDohalo jAto, sa mRgo NAmagaM lihati, taheba kahei, tAe bhaSNati dijjati, teNa ANItANI aMcaphalANi, viNIto Dohalo, kAleNa dArago jAto, so taM khuDalayaM ceva hotaM sAdhUNa pAesu pADeti, so dhAhAo kareti Na ya caMdati, pacchA saMtapaDitato bhUyamo pacaio, sAmanaM kAUtha devalomaM gato, teNa ohI paucA, jAva NeNa so diTTho, pacchA NeNa tassa jalodaraM kataM, jeNa Na saketi uDeDaM, savvavejjehiM paccakkhAto, so devo DombarUcaM kAUNa ghosaMto hiMDati--ahaM vejjo sabvavAhI samemi, so bhaNati mama poTTaM sajjAvehi, ( jai samaM vayasi ) teNa bhaNNati vaccAmi taNe sajbhavito, gato teNa saddhiM teNa tassa satyagosago alavito, so tAe devamAyAe'tIva bhArito, jAva ya pavvatiyagA emi 'pade se paddhati, vejjeNa so bhaNyati-jati pavvayasi to taM suyAmi, so teNa bhAreNa paritAvijjato ciMteti varaM me paJcaiuM, bhaNati pavvayAmi, pavyaito, deve gate NAcirassa uppayyaito, teNa deveNa ohiNA pecchiUNa so ceva se puNo'vi vAhi kao, teNeva uvAeNa puNovi pavyAvio, evaM ekasiM do tinni vAgao patraito, taiyAvArAya gacchati devo teNeva samaM, taNabhAraM gahAya paliyantayaM gAmaM pavisati teNa bhaNNati-kiM tRNabhAraeNa palittaM gAmaM visasi 1 teNa bhaNNai-tumaM kaI kohamANamAvAlobhasaMpalitaM gihavAsaM pavisasi, tahAvi Na saMbujjhati, pacchA puNo'vi doSi jaNA gaccheti NavaraM devo aDavIe uppaddeNa paTTito, teNa bhaSNati [69] aravi parISadaH // 64 // Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [...] / gAthA ||62-63/65-66|| niyukti: [98-99/98-99] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: satrAka [1] gAthA dhyayane // 62 zrIuttarA tuma kaI mokkhApadaM mojUNa saMsArADapiM pavisasi , tahAviNa saMbujjhati, puNo egami devakule vANamaMtaro acchi(cciAo cUNoMlahihAhutto paDati, aho vANamaMtaro adhaNNo apuNNo ya jo uparihutto kocciya ato ya heTAhutto paDiti, teNa deveNa bhaNyati- parIpahA 2 parISahA- aho tumaMpi ahalo jo parAhulo Thavito accaNijje ya ThANe puNo puNo uppavyayasi, teNa bhaNNai ko'si tuma , teNa mUbarUvaM daMsiyaM, puthvabhavo ya se kahito, so bhaNNati-ko paccao jahA'haM devo AsI 1, pacchA so devo taM gahAya gato yahUM pandhayaM siddhAyayaNakUDaM ca, tattha teNa pucvaM ceva saMgAro kahallao, jahA jati jahaM Na saMyujjhajjA to eyaM mamaccayaM kuMDalajuyalaM sanAmasAkiyaM siddhAyayaNapukkharaNIe darisijjAsi, teNa se taM dasiyaM, so ta kuMDalaM sanAmaka pecchiUNa jAtissarI jAto, saMyuddhA pabbaitA, saMjame ya se ratI jAtA, putvaM aratI AsI, pacchA ratI jAtA, aratiparIsaho gto| idANi itthiparIsaho, syArikasamunthA aratiH ?, ucyate, strIsamutthA, 'saMgo esa maNussANaM' silogo (64 sU0103) sajyate iti saMgaH, eSa iti pratyakSIkaraNe, epa eva sarvasaMgAnAM saMga iti, kazcAsau !, 'jAu logaMsi isthito' jA iti bhanirdiSTasya nirdeza, logo | tiviho- uddhalogo ahologo tiriyalogo, asmin loge ityio tirikkhajopIo maNussImo devIo, jasseyA pari&NAtA nAma lahusiyAe "etA hasaMti ca rudaMti ca arthahetovizvAsayati ca paraM na vizvasaMsi / tasmAcareNa kulazIlasamavitena, nAryaH smazAnasumanA iva varjanIyAH // iti, samudravIcIcapalasvabhAvAH, saMdhyAbhrarekhA va muhuurtraagaaH| khiyaH kRtArthAH5 // puruSa nirarthakaM, nipIDitAlaktavat tyati // 2 // " evaM jANaNapariNAe parijANiUNa cattA paccakkhANapariNAe ityato jassetA pariNNAsA, ubhayathAvi pariNNAtA, 'sukaDaM' sukkhaM kriyata iti sukaDaM, suTTa vA kayaM sukaDaM, niSThArthagrahaNaM parijANiUNa 65-16 dIpa anukrama [65-66] Rites [70] Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||64-65/65-66|| niyukti: [100-105/100-105] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: 2parI gAthA xx // 6465|| zrIuttarA0 savyasaMgaparimukassa, kiMca samaNataNassa dukarI, samaNabhAvaM sAmaNNaM / / 'evamAtAya medhAvI' silomo, (65 sU0 106) / taparISahaH ebamanena prakAreNa evamAzAya-evamupalabhyetyarthaH, paThyate ca-'ecamAdhAya medhAvI' etatparikSAnamAdAyeti jahA eyA lahussigA | ityAdi, paMkaNa tulyA paMkabhUtA jahA paMke Nimajjate macchaMte, evametA bAlizAH saktAH saMsArapake Nimajate, 'No tAhiM vinidhyayane hannijjA carejjattagavesae, ghAto nAma tAsu abhissaMgo tanimico vA dhammaparicAgo, care iti anumatArthe, AtmAnaM // 66 // gavesayateci attagavesae, kathaM te AtmA na saMsArAyeti, kathaM vA meM caritrAtmA tAmina hanyeta iti / atrodAharaNaM-'paDi-4 mAe mUlabhavo vatta' gAhA 'usabharaM' paMca gAhAo (100 / 104-106) bhANiyavAo, etaM ca akkApANayaM, jakkhAe. thUlabhaddo gaNiyAghare buccho, sesA timi sAdhU. ego sappavasahIe ego cagdhavasahIe ego kUcataDe, jAva kaMbalarayaNaM acaMdaNiyAe chUTa, jahA thUlabhadeNa ahiyAsiyaM tahA ahiyAseyadhvaM, Na jahA teNa sAhuNA na adhiyAsiyaM tahA NAhiyAseyavvati itthiparIsaho gato / ivANiM cariyAparAsaho 'ega eva' silogo (66sU0 107) ego NAma rAgahosarahito, ahavA |ego 'jaNamajhevi vasaMto' gAhA ( ) ege puNa padati ' ega ego care lADhe' ego nAma asahAyavAn, egasthavihArI, ritiyamekagrahaNaM arAgadveSavAn, caredityanumatArthe, lADhe iti phAsueNa uggamAdizuddhaNa lAdeti, sAdhuguNehi vA lADhaya iti / jJApayateti, abhimukhaM bhUtvA soDhavAn, na tairabhibhUta ityarthaH, kutra careta?, kimaraNye, netyucyate-'gAme vA nagare yA' asati // 66 // buddhayAdIn grAma iti, nAtra karo vidyate iti nagaraM, nayantIti nigamAsta eva naigamAH, nAnAkarma zilpajAtaya ityarthaH, te yatra saMti taM nigama, rAjJaH dhAnI rAjadhAnI, syAd buddhiH - kimaraSNe na vasatIti?, ucyate, lokAyattA hi tasya prAsukAhAravRttiH, E-%A5%25 dIpa anukrama [65-66] [71] Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [3] gAthA ||66 67|| dIpa anukrama [67-68 ] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi :) adhyayanaM [2], mUlaM [ 1... ] / gAthA ||66-67/67-68 || niryuktiH [106-107/106-107] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra [ 43 ], mUlasUtra [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: zrIuttarA0 cUNa // 67 // sena janapade vasati, tatrApi vAso vasan ' asamAno ghare bhikkhu ' silogo (60sU0 107) asamAna iti asamAdi(ni) kaH, asaMnihita ityarthaH, yathA asamAnikatvAt gRhavAn, tassa baddhamaNI Na vahati, evaM so'pi jantha vasati tattha Na saDitassa 2 parIhA-paDiyassa vA udaMtaM vahaha, ahavA asamANa iti no gRhitulyitaH, na hi tadudaMtapravRttA mUrcchitAzcAsmin, athavA asamAnaH atulyadhyayane vihAraH, anyatIrthikaH, parigraho nAmo uvassagasseva tadupakAriNaM yA kopAdInAM dhanadhAnyasya vA mUchI parigraha itikRtvA yaiH saha vasati taiH grAmyairnagaraiH prAtivezakaiH vA, tesiM 'Neva kujjA pariggadda' mamIkAramityarthaH, grAmAdiSvapi ca vasan nAsane, gRhAdInAmArAmopAnAdiSu 'asaMsatto gihatthehiM' asaMsatto asaMsakta ityarthaH, gRhe tiSThatira, kathaMcinnAma Asannopi vasan tairna bhAvataH saMsajjeta, niketaM gRhaM nAsti niketanamasyetyaniketaH aNiyayavAso vA atrodAharaNaM sIse (Na) hiMDageNa, tattha gAhA, kollayare' gAhA ( 106 - 107 ) kollayare vatthabbo saMgamathero Ayario, jaMghAvalaparihiNo, dumbhikkhe na hiMDato, tassa sIso AhiMDako datto nAma, jahA piMDanijjutIe tahA vAcyaM ettha ya tassAyariyassa gavavasahibhAgissa jayaNAjuttassa acchaMtassavi ekahiM bhAvacariyA eva, jeNa juTTho, dattassa puNa davyacariyA avisuddhA, jeNa na juTTo, cariyAparIsaho gato, idANiM nisihiyAparIsa ho, tappaDivakkheNa NisIhiyatti vA ThANaMti vA egahUM, taM tu tassa sAdhoH kutra sthAne syAda, NisIhiyamityartha: : 'susANe sunnagAre vA' silogo ( 68 sU0 108 ) susANaM sunnAgAraM rukkhassa AsanaM rukkhamUle, etAgIasahAyago rAmadosavirahio vA akukkuoM nisIejjA, vividhaM zrAsanaM vitrAsanaM / 'tattha se acchamANassa' silogo ( 66 sU0 109 ) tatthitti tasmin susANAdiSu, upasajyaMta ityupasargAH, vividhAH samastAH pratyekaM soDhA, abhidhAraNA nAma [72] zrI parISadaH // 67 // Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||70-71/71-72|| niyukti : [108-109/108-109] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAka sI parApahaH gAthA ||70 zrIuttarA0prArthanA, abhimukhaM vA dhArayaMtIti abhidhAraNA, kecinu paThaMti-'uvasaggabhayaM bhave sa taiH prAryamAno vajhamANo vA saMkA cUNA tIto yA gacchejjA, saMkA aNNANato devaM pecchejjA bhAvasakA sA gheppati, tAe saMkAe bhIto Na gacchejjA, atrAsaMkA, pasa bhApanItyarthaH, bhayaM, AsaMkitaM vA bhayaM, kimatra bhayaM syAt, na bibheti, bhayaM tu pratyuttamameva yenAbhidrutaH syAta. palAyati vA / dhyayane vikrozati vA, evaM gAvi hitotpattau aNupavisati, etthodAharaNaM- 'agaNi' ti, tattha gAhA-Nikkhato gypuraato'| // 6 // gAhA (107-109) kurudattato NAma inbhaputtA, tahArUvANaM therANaM aMtIe panvaito, so kayAe eganavihArapaDimA paDivo, sAetassa gagarassa adarasAmante porasI ogADhA, tatva paDima Thito pacare, tato ekAo gAmAo gAvIo sAhirijjatio teNogAseNa NItAo. kuDiyA maggamANA yAgatA pekkhaMtA padeNa jAva sAdhU diTTho, tattha duve paMthA, pcchaa| te Na teNa jANaMti-katareNa paMthaNa NItAto, te sAhU pucchati-kayareNa paheNa gAvIto gItAto', so bhagavaM na vAharati, tehi ruDehiM Na vAharatItikAUNa tassa sIse maDDiyAe pAliMbaMdhiUNa citaAo aMgArA ghetUNa sIse chUTA gayA ya, so'vi bhagavaM saMmA sahati, teNa NisIhiyAparIsaho ahiyAsio, nisIhiyAparIsaho gato, idArNi sajjAparIsaho'uccAvayAhiM' silogoM 81(70 sU0 110) uccA avacAca, urddhacitA uccA, upacitA guNaiH uccattaNa vA, athAnekaprakArAsu uccAvayAmu zete tasyA-13 miti zayyA bhikkhu thAmavAM NAtiyelaM vihaNijjA, velA sImA setumaryAdetyanAntaraM, ativalaM vihaNejjA, vividhaM hanyate vihanyate, vighAto NAma jeNa saMjamajIviyAo hanyata, uccAe aho imA zItalA utukkhamA, avacAe aho imA pAvA sejjA & aRtukkhamA, evaM pAvadiTTi vihaNNati, pApadRSTiH, abhiyogamitra manyate, bArasamAlaMbA jati maho jassesA pavAtA vA dIpa anukrama [71-72] // 6 // [73] Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||70-71/71-72|| niyukti : [108-109/108-109] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: parApahaH [1] gAthA zrIuttarANivAtA vA patirikA vA, evaM avacitAsu, uccAsu ta aho me maNunA sejjA, evaM pAvadihi vihaNNati / sa evaM apApa-10 cU! | diTThI "payarIkkuSasayaM NaccA' silogo (71sU0110) payareko NAma puNNo, acvAbAho vA asu(bhuNNavo vA, Na kiciti || 2 parapahA- tattha ThaviyA, je nimittaM tatthAgacchissaMti. ayaM Rtukhamito, Na kappaDiyAdihiM ya uvabhujjati, kalyatAmAnayatIti kalyANa, dhyayane 4 pApako nAma pAMsu kUre vA aritukkhamo vA pApakA, paharike'pi vasan-'kiM majjha egarAtIe? ' kimiti pariprazne, kimekarAtryAM // 69 // | bhaviSyati, so hi egallavihArI gAme egarAtIe Nagare paMcarAtIe, ramaNIe tAvat avaivAyaM ramaNIyaH upAzrayaH, hijo amo bhavati sobhaNo asomaNo vA,pApako'pi adyaivAyaM mamAzobhano,hijjo anno bhavissati,patrApi ciraM vasati tatrApyAlaMdhate kiMmajha egarAyAe' kimiyaM egarAtrI derAtrI bhaviSyati, baddho'pi ekarAtraM laMghayati, evaM AlambanaM kRtvA evaM tattha'dhiyAsae, // 5 atrodAharaNaM 'NivegaM', tattha gAhA-'kosaMvijaNNadatto' gAhA (108-111) kosaMbI NayarI, jaNNadatto dhijjAti| to, tassa do puttA-somadatto somadevo ya, te doci nivinakAmabhogA pabbayA, somabhUtissa aNagArassa aMtIe, bhusutaa| bahuAgamA ya jAtA, te abhayA sanAtayapallimAgatA, te ya tesi mAtApitaro ujjaNi gatilliyA, tehiM pabasie hijjAigiNio viyarDa Aviyati, tAhe tesi viyarDa aNNadabveNa meleUNa dina, keI maNaMti-viyarDa ceva ayANatIe dilaM, tehiviya taM visesaM ayANamANehiM pIyaM, pacchA viyaDacA jAyA, te citaMti-amhehiM ajuttaM kata,pamAo esa, varaM bhattaM paccakkhAya-* * 4aa ti te egAe NadIe tIre kaTThANa uri pAovagayA, tattha akAle barisa paDiyaM, pUro ya Agato, haritA bujjhamANA ya udaeNa || la samudaM NIyA, tehiM sammaM ahiyAsiyaM, ahAuyaM pAliyaM, sejjAparIsaho ahiyAsio samavisamAhiM sejjAhiM, evaM sejjAparI ||70 / PEDNEKADASHANANES- IN dIpa anukrama [71-72] CCCE // 69 // le%EG [74] Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [...] / gAthA ||72-73/73-74|| niyukti: [110/110] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: [1] gAthA ||72 zrIuttarAsaho gto| idANiM akkosaparIsaho 'akoseja paro bhikkhU silogo ( 72sU0111) Akrusyate yatassa Akroza: Akroza yA aniSTAbhidhAna, pare gAmAdhamo bahirAtmAnaM vyavasthApya bhikSaNazIlo bhikSuH etesiM akosaMtANaM paDisaMjale, prati sajalatIti parIpahA TAM prati saMjaletti,samastaM vA jalati saMjalati, iMdhaNe vA aggI, saMjaliyalakkhaNaM tu paDiakosaMti AhaNaMti vA, jo evaM paDisajadhyayana |lati so sariso hoi bAlANaM, jo paDiakoseti AhaNati vA, atrodAharaNa- devatA upasaMtA, sA abhikkhaNaM baMditA eti, badai ya-mamaM kajjamANejjAsi, so eeNa dhijjAtIeNa saha asaMkhaDaM laggo, so teNa balavateNa khAmasarIro pADito tAlio ya, | ratti devatA taM vaMdiyA AgatA, caMdati, khamago tusiNIto acchati, sA bhaNai-koi mama avarAdho ?, so bhaNati- tume Na kiM tassa ghijjAtiyassa kata, sA bhaNati-ahaM tattha visasaM ceva Na yANAmi-ko dhijjAio khamago vaci, do'vi tullA tujjhe, la samma paDicAyaNatti paDivana, ityataH sariso hoi bAlANaM, tattha Na paDisaMjale, yatatraivaM 'soccANaM pharusA bhAsA' silogo (73 sU0112) pharusA niHsnehA anupacArA, zramaNako nillajjA ityAdi, maNaM dArayatIti dAruNA, asata iti prAma:-iMdriya-| |grAmaH tasya iMdrigrAmasya kaMTagA, jahA paMthe gacchaMtANaM kaMTagA vimAya, tahA saddAdayoSi iMdriyagrAmakaTayA mokSiNAM vinAyeti, tANeva kaMTakAna tusiNIo uvehejjA, upekSA nAmaiteskhanAdara, manaHkaraNa nAma tadupayogaH, manaso'samAdhirityarthaH, ettha ajjuNa udAharaNaM, moggareci dAraM / tattha gAhA- 'rAyagiha mAlagAge' gAhA-(110-112) rAyagidde Nagare ajjuNao // 7 // nAma mAlAgAro parivasati, tassa bhajjA khaMdasirI NAmA, tassa rAyagihassa nagarassa bahiyA moggarapANI NAma ajjuNakassa kuladevataM, tassa ya mAlAgArassa ArAmapaMthe ceva jakkho, aNNadA khaMdasirI bhattaM tassa bhattArassa NetuM gatA, aggAI puSphAIdA EASEAREA5 dIpa anukrama [73-74 [75] Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [...] / gAthA ||72-73/73-74|| niyukti: [110/110] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: Akroza parIpahA gAthA ||72 zrIuttarAghare ghettuM gacchati, moggarapANI gharae ya vibhAe bUDhA, sA tAe goTThIe chahi jaNehiM divA, ciMtIta-esA ajjuNagassa bhajjA cUrNI paDirUvA giNhA mo . tehiM sAvi gahiyA, chavi jaNA tassa jakkhassa purato bhoge jhuMjaMti, so hi mAlAgAro nizcakAlameva 2 parIpahA- amgehiM barehiM pupphehi jakkhaM accIta, acciukAmo so tato Agacchati, tAe te bhaNitA-eso mAlAgAro Agacchati, tumbhe dhyayanamae kiM visajjeha, tehi NAtaM-etAe piyaM,tehiM bhaNiyaM etaM mAlAgAraM baMdhAmo, tahiM so baMdo avauDaeNa, jakkhassa purato tthve||71||4aauug purato ceva se bhAriyaM bhujaMti, sAvi tassa bhattArassa mohuppAiyAI isthisahAI kareti, so mAlAgAro ciMteti-eyaM ahaM jakkhaM nirucakAlameva aggehiM barehiM utugehiM pupphehi accami tahAvi ahaM etassa purato ceva evaM kIrAmi, jati ettha koi jakkho hoto to ahaMNa kIriMto evaM, sunvataM etaM kahU~, Nasthi koI moggrpaannii| tAhe so jakkho aNukaMpaMto mAlAgArassa sarIramaNupaviTTho, taDapaDassa baMdhANa chittUNa lohamayaM palasahassaniSphana moggaraM gahAya aNNAiTTho samANo tattha chappitthisattame | / purise ghAteti, evaM diNe diNe itthisattame cha purise yAtemANo viharati, jaNavatovi rAyagihAo NagarAo tAva Na Nigga- | cchati jAva na satta ghaatitaa| teNaM kAleNa teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre samosarati jAva suIsaNo seTThI baMdao NIti, ajjuNaeNa diDo, sAgArayaDima Thito, Na tarati atikameDe, pariperaMtehiM bhamettA parisaMto ajuNao, sudaMsaNaM aNimisAe diTThIe paloeti, jakkho ya moggaraM gahAya paDigato, paDio ajjuNago, uDito ya taM pucchati-kahiM gacchAsi ?, bhaNatiH sAmipaMdao, dhamma soccA paccaito, rAyagihe ya bhikkhaM hiMDato sayaNamAragotti kogeNa akkusati NANApagArehi, so sammaM sahati khamati, samma sahatassa kevaLanANaM uppanna, evaM akkosaparIsaho gto| idANiM vaha parIsaho-'hatoNa dIpa anukrama [73-74 // 71 / / RH 2.X- 176] Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||74-75/75-76|| niyukti: [111-113/111-113] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: vadha parISahaH %EGOR gAthA ||74 75|| zrIuttarA0 saMjale bhikkhU silogo ( 74 sU0114) hanyate sma hataH, saMjalanaM nAma roSodmo mAnodayo bA, saMjalitalakSaNaM "ke pUNA I pati ropAdagniH saMdhukSitavaJca dIpyate'nena / taM pratyAkrozatyAhaMti ca manyeta yena sa mtH||1||"mpi na padosae, kimu | 1 pratyAhaNaNaM?, athavA manaHpradoSA eva kAyena pratyudgacchatyAkrozati vA, syAt-kimAlaMbanaM kRtvA na paDisaMjvalediti ?, ucyate, | "titikvaM paramaM NaccA' titikSaNaM sahaNamityarthaH,paraM mAnaM paramaM, nAtaH paraM nirjarAdvAramasti, bhikkhudhamma vicitae, imaa||72|| | to ya AlaMbaNAto sahiyavyaM 'samaNaM saMjayaM dahUMcha' silogo (75 sU0114) samo savvattha maNo jassa bhavati sAsU *samaNo, samma jato saMjato-hastapAdAtisaMjato, ko NAma dujjaNo se dopopahatAtmAnaM hanyAta jAhammamANoSi, sa eva hattha pAyAisaMjao, Na pacchA sUrayatIti, dujjaNA hi pacchA sUraNabhayAdeva Na paraM vAvAyayaMti, uktaM hi- " avinayamanaso hi | durjanaH, kSamiNi jane'pyadhika hi bartate / janamiha tu sametyakarkazaH, parizuddhe'zmani na pravartate // 1 // ko'pIti kaSidvAlaH, katthavitti gAme nagare vA upassae vA, tatthAlaMvaNaM ' akkosahaNaNamAraNadhammambhaMsANa bAlasulabhANaM / lAbha manati dhAro | jahuttarANaM abhAmi // 1 // akosati koti vidyate evaM bAlesu, ayaM tu lAbhoja meNa tAlIta, tAleMti je me Na mAreti, | mAreMti jaM me dhammAto Na bhaisada, nityatvAt amUrtatvAca na zaknoti jIvaM nAzayitu, evaM 'Natyi jIvassa NAse' ti jAUNa | 'Na tA pehe asAdhuvaMti, sAdhU hi sati sIe na pratyudgamanAyopItaSThIta, asatto puNa jo na maNasA sakilissati, athavA mANa ya pehe asAdhutvaM' asAdhubhAvo asAdhutA, paThyate ca 'Natthi jIvassa NAsotti evaM pIhajja saMjae pIhejja-ciMtejjA,ettha M udAharaNaM vaNetti dAraM, tattha gAhA-'sAvatthI jiyasattu' gAhA 'muNisubvayaMtevAsI ' gAhA 'paMca sayA jaMteNa gAhA 2 dIpa anukrama [75-76] // 72 // SC-CREX 177] Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||74-75/75-76|| niyukti : [111-113/111-113] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata [1] gAthA ||74 75|| zrIuttarA011(111 / 113-115) sAvatthInayarIe jiyasattU rAyA, dhAriNI devI, tIse putto khaMdao nAma kumAro, tassa bhagiNI | cUNau~ / puraMdarajasA, kuMbhakAre Nagare daMDI NAma rAyA, tassa dinA, tassa ya daMDagissa raNo pAlago nAma purohito, aNNadA sAva-14 parISahaH 2 parISahA- thae muNisubvayasAmI tithaMkaro samosarito, parisA niggatA, khaMdao'vi Niggato, dharma succA sAcago jAto, aayA hai dhyayane | so pAlakamaruo dUdha cAe Agato sAvadhi nagari, atyANimajjhe sAdhUNa avaNa vayamANo khadaeNa NippiTTapasiNavAgaraNo kato padosamAvaNNo, tappabhiI ceva khaMdagassa chiddANi cAragapurisehiM maggAveto viharati, jAva khaMdao paMcajaNasaehiM kumArolaggaehiM sarddhi muNimuvvayasAmisagAse pancatito, bahussuto jAto, taheva so paMca satANi sIsattAe aNuNNAtANi, aNNayA khaMdao sAmi pucchati-vaccAmi bhagiNisayAsaM, sAmiNA bhaNiya-ubasaggo mAraNaMtio, bhaNati-ArAhagA virAhagA vA!, sAmiNA bhaNiyaM-samce ArAdhagA turma mottuM, so bhaNati-laTTha jati ettiyA ArAdhagA, gato kumakArakarDa, marueNa ahiM ujjANe Thito tahiM AyuhANi sUNUmitANi, rAyA buggAhito, jahA kumAro parIsahaparAito evaNa uvAtaNa tumaM mAretA raja gihihiti, jai vipaccaio ujjANaM paloehi, AyudhANi olaitANi divANi, te naMdhiUNa tassa ce purohitassa samappitA, teNaM savve | purisajateNa pIlitA, tehi samma ahiyAsiyaM, tesiM kevalanANamuppaNaM, siddhA ya, khaMdo'vi pAsae dhario lohitacirikAhi sAmarijjato sadhyapacchA pIlio,NidArNa kAUNa aggikumArehiM uvacano,jIpa se rajoharaNaM rudhiralina parisahatthauttikAuM giddhehiM(gahiyaM // 3 // puraMdarajasAe purato pADitaM, sAvi tadivasaM adhiti kareti, jahA-sAdhu Na dIsaMtitaM paNAe diI, paccabhinnAto kaMbalao, Nisi-13 jjAo tIe ceva dinAo, tIe nAyaM, jahA te mAriyA, tAe khisito rAyA-pAva! viNaDosi, tAe ciMtiya- pancajjAmi, devehi| ARREARRCECRECE dIpa anukrama [75-76] [781 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||74-75/75-76|| niyukti: [111-113/111-113] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: sUtrAka [1] gAthA ||74 75|| zrIuttarAH muNisuvvayasAmIsagAsaM gItA, teNa deveNa NagaraM dava, sajaNavA,ajjavi DaMDagAraNaM maNNati,araNyAssa ya vaNakkhA bhavati, ettha yAMcA cUNA tehiM sAdhUhi vadhaparIsaho ahiyAsio, evaM samma ahiyAsitabba,Na jahA khadaeNa NAdhiyAsiyaM vadhaparIsaho gto|idaanni jAyaNA-18 parIpahA 2 parISahAdhyayane parIsaho- 'dukkaraM khalu bho ni,'silogo(762.116)dukarakkhiM kajjatici dukkara,khalu visesaNe,kiM viseseti!,dukkhaM hi NirupakariNA MsatA pratidivasaM hi piMDAthai paraH praNayituM, bho ityAmaMtraNe, NicaM niyataM kAlaM, AhArAyattatvAt prANInA, yAvajjIvamityarthaH, nAsya // 74 // 12 agAraM vidyate anagAraH, bhikkhaNasIlo bhikkhu, aNNevi aNagArAH saMti mRgacaroiMDigAdyAH tadvyudAsArtha bhikSugrahaNaM, tatrApi ca ye || HIbhikSavaH zAkAdaya:ti)aphAsugAhAratvAta udakAdisvayaMgrahAt dravyabhikSavaH,bhAvabhikSustu udgamauppAyaNesaNAsuddha bhikSaNazIlatvAd bhikSu atastasya bhikSoH savvaM se jAiyaM hoha'sadhyaMti-AhAropakaraNasejjAdi athavA asya gharIropakaraNatvAt detazodhanAyapi, adace | kalpanIyaM, na pratiSedhe, aparigrahasyApi adattAdAnaviratezra, nAsti kiMcidayAcitaM // 'goyaraggapaviSThassa' silogo (77-14 sU. 116) goriva caraNaM goyaro, jaha so vacchato sadAdivisayasaMpauttAevitthIe amucchio, evaM sAdhUvi goyarassa amgN| | goyaraggaM, aggaM pahANaM, jato esaNAjutaM, Na jahA caragAdINaM parikkhe tosaliNaM, Agato goyarapaviTThassa pANI No suppasArae pAteti pibati vA teNeti pANI, po suppasArae jahA mama dehitti, avi ya-'dhaNavaisamo'pi do akkharAI lajjaM bhayaM ca mottuurnn|| dehitti jAva Na bhaNati paDada muhe no paribhavassa / / 1 / / sa evaM teNa jAyaNAparIsaheNa tajjio 'seo AgAravAse'tti ayaMti // 74 // tamiti zreyaH, seyo AgAravAso, yatra hi ayAcitameva udakAdi, yatra vA vedAdikarmabhiH svayamupAyaM mRtavAndhavaizca pUrvakamupanIta sAdhujanadInAnAthakRtasaMvibhAgairbhujyate, evaM ciMtae bhikkhU na, ettha rAmeNa udAharaNa, tattha mAhA- 'jAyaNaparIsaI' gAhAda dIpa XXXBA anukrama [75-76] 179 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||76-79/77-80|| niyukti: [114/114] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: [1] gAthA ||76 zrIuttarA (11-117) so siddhattheNa deveNa codhito tadA kaNhayAsudevassa sarIragaM sakAreUNaM kayasAmAio liMga paDivajiuM tuMgIsihare alAbha cUNoM ta tappamANo, mANeNa kaha bhiccANa bhikkhaDAe allissanti teNa kaTTahArAINa bhikkhaM giNhada, na gAmaM nayaraM vA alliyada, teNa | parIpahaH parApahAta mAhiyAsio jAyaNAparIsaho,agne bhaNati-baladevassa bhikkhaM hiMDatassa bahujaNo sveNa ummatsamo, vA Na kiMci aNNaM jANati, dhyayane taccitAe acchati, teNa so Na hiMDati, esa jaaynnaapriisho| iyANi alAbhaparisaho 'parasu ghAsamesejja' silogo, // 75||5(78suu.117) pare NAma asaMyatA pApakarmANo, asyata iti prAsa:-AhArovakaraNaM ca, bhujjata iti bhoyaNaM,pariNiDiya-phAsugIkRtaM, ca appaNo aTThAe tammi suladdhe piNDe aladdhe vA anugatAtApAanutApaHathavA aMta:tapta pazrA ghaTitveti tapyati-aho mayA na labdhamityanutApaH, syAd buddhiH-alanbhe tAva tapyate, labdhe kathaM tapyate', ucyate, alpe vA samdhe, saMjata eva, saMjatena nirupakAriNA ko | nAma dadyAt, tadAlaMbanaM tu 'ajjevAhaMNa lanbhAmi' silogo. (792.117) asminahani adyaiva, kiM, mayA na labdhaM,yadyapi tathAvi lAbhaHzvo bhaviSyati, parasvake siyA, athavA kimabhipretI, guro! yadi mayoddhATana landha sthApyo nijerAlAbhastu mayA labdha eva* asaNAdi pariharatA, 'jo evaM paDisaMvikkhe'ya evaM prati saMpratiSThati riporivodIrNasya tamalAbhakassa parIsaho taM na tajjati, yastu dainyaM gatvA paridevati sa tenAlAbhakaparIsaheNAbhibhUyate, loiyamudAharaNaM-vasudevasaccagadArugA AsAvahigA aDavIe | niggohapAdavassa adhe rAti bAso gatA, jAmaggaharNa, dArugassa paDhamo jAmo, kodho pisAyarUvaM kAUNa Agato, dArUgaM maNati- / / 75 // AhArapatthI ihamAgato ete pAsutce bhakkhayAmi, juI vA dehi, dArugeNa bhaNitaM-bAda, teNa saha saMpalaggo, dArugo ya taM pisAyaM jahA Na saketi NihaNiuM tahA tahA rUsai, jahA jahA rUssai tahA tahA so koho baGgati, evaM so dArugo kicchapANI taMjAma Ni- RECAREACT dIpa anukrama [77-80] 1-441 IFE-mana [80] Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||76-79/77-80|| niyukti: [114/114] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: sUtrAka gAthA ||76 zrIuttarA bAheti, pacchA saccagaM uhaveti, saccagovi taheba teNa pisAeNa kicchappANo kato, tatIe jAme baladevaM udyaveti,(cautthe vAsudevaM 2|| cU! uTTaceti) vAsudevo (baladevo vAsu) devo'vi teNa pisAeNa taheva bhaNNati, vAsudevo bhaNati-mamaM aNijjituM kaI sahAe sAhisi, parApahaH 2 parISahA rAShAna / juddhaM laggo, jahA jahA jujjhate pisAte tahA tahA vAsudevo Aha-ativatasaMpano ayaM mallo iti tussate. tahA tahA pisAo parIhidhyayane ra yati,soteNa evaM khatito jeNa pittuM uvATTayAe chuDho, pamAte passate titrivi te bhimajANukoppare, keNaMti puTThA bhaNaMti-pisAeNa, vAsu-ra // 76 // devo bhaNati-se esa ko'vi pisAyarUvadhArI mayA pasaMtayAe jito, uvaDiyAoNINeUNa darisito, esa alAbhaparIssaho gato, jeNa jetabbo ettha suyagamudAharaNaM pureti, purANivaddhassa tattha gAhApacchadaM 'kisipArAsaraDhaMDho alAbhae hoi AharaNaM, 4(114-118) egami gAme pArAsaroNAma, tAmma ya annevi pArAsarA asthi, so puNa kiso teNa kisIpArAsaro se NAma, ahavA 4 &kisIe kusalo teNa kisIpArAsaro, so tami gAme AgattiyaM rAuliyaM cAri vAhAveti, te ya goNAdI divasaM chAtellayA bhattavelaM paDicchati, pacchA te bhatte'vi ANIte moeukAme maNati-ekkekkaM halayaM deha to pacchA muMjahA, hiMvi chahiM halasaehiM bAhitA, teNa tahiM bahuyaM aMtarAiyaM baddhaM, mariUNaM so saMsAraM bhamiUNaM aNNaNa mukayaviseseNa vAsudevassa putto jAto DhaMDho nAma, arahato | ariDanomasAmIsagAse pavaito, taM aMtarAiyaM karma uditraM, phItAe bAravatIe hiMDato na lambhai kahi~ci, jadAvi labbhati tayAvi jaMvA te vA, teNa sAmI pucchito, tehiM kahitaM-jahAvataM, pacchA teNa abhiggaho gahito, jahA me parassa lAbho na gihiyavyo, // 76 // aNNayA vAsudevo pucchati titthagaraM-etAsi aTThArasaNhaM samaNasAhassINaM ko dukkarakArao?, tehiM bhaNitaM-jahA DhaMDho aNagAro, alAbhakaparIsaho kahito, so kahiI, sAmI bhaNati-Nagari pavisato picchihisi, diDo pavisateNa, hatyikhaMghAu utcariUNa vaMdito, dIpa anukrama [77-80] BABASNETELERS [81] Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||76-79/77-80|| niyukti: [114/114] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: sUtrAka parIpahaH [1] gAthA ||76 zrIuttarAso ekkeNa inbheNa diTTho, jahA mahappA esu jo vAsudeveNa vaMdito, so ya taM caiva gharaM paviTTho, teNa paramAe savAe moyagehi cU! || paDilAbhito, bhamiuNa sAmissa dAveti, pucchai ya-mama alAbhaparIsaho khINo',sAmiNA bhaNNati-Na khINo, esa vAsudevassa lAbho, 2 parApahA teNa paralAbhaM na uvajIvAmittikAuM amucchitassa parihAtassa kevalanANaM uppana, AdhiyAsetavvo palAbhaparIsaho jahA ddhNddhenn| dhyayane aNagAreNa // idANi rogaparIsaho-'NaccA uppatitaM dukkhaM' silogo (80pU0119) utpatti roga dukkhaM vA, // 77 // 18 sa tu rogo vAtikaH paittikaH zlapmajatheti, vecata iti vedanAH tAbhirvedanAbhiH AtIkRtaH vedanAduhaDito 'adINo' na dIyate || sma, tiSThati kAcita, prajJAyate'nayeti prajJA, spRSTavAn puTTho, 'tatthe ti tatva vedanAyo (adhyAsIta) athavA adInatA thApa-17 mA yati prajJA, athavA prajJAlakSaNaM jJAnamAgamasya hi phalaM / / kathaM adhiyAsitaM bhavati ? teicchinnAbhiNaMdijjA' silogo (81 sa.12 4 120) cikitsitaM cikitsA rogapratIkAra ityarthaH, abhimukho nandate AbhinaMdate, samyak tiSThate saMcikkhe, Na kUjati kakkarAya ti vA, AtmAnaM gaveSayatItyAtmagaveSakaH caritrAtmAnaM, cAritrAtmani gaveSyamANe dravyAtmApi gaviSTa eva, na parityakta ityarthaH, syAtkathaM , evaM khu tassa sAmaNNaM etaditi pratyakSaH, zramaNabhAvaH zrAmaNyaM, yadutpanneSu tatpratikArAyodharma na kurute, taMtramaMtrayogalepAdibhiH svayaM karaNaM, na snehavirecanAdinA svayaM karoti, kArApaNaM tu vaidyAdibhiH, zakyaM hi nirogeNa zrAmaNyaM kartuM, yastu | rogavAnapi na sAvadhakriyAmArabhate taM pratItyocyate- evaM khu tassa sAmantra, jahA keNa Na karta? keNa vA Na kArAviyaM , bhikhAe // 77 // 18 osaha diva, jahA kAlAsavesiyaputssa, tattha gAhA-'mahurAe kAlavesiya' (215.120) gAme mahurAye jiyasatturaNNo kAlA NAma vesiyA, paDirUvattikAuM orohe iDhA, tIse putto kAlAe kAlavesiuti kumAro, so tahArUvANa therANa aMtie / - - dIpa anukrama [77-80] - [82] Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||80-81/81-82|| niyukti : [115/115] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: satrAka [1] gAthA ||80 zrIuttarA0kA dhamma soUNa pavaito, egavihArapaDimaM paDhivayo, gato muggaselapuraM, tassa sadi bhagiNI hatasattussa raNo mahilA, tassA taNaspaza cUNoM lA sAdhassa aMsiyA uvalaMbaMti, so ya tigincha Na kAraveti sAvajjeti, pacchA tIse bhagiNIe vejjo pucchito, teNa kecidanyasaMjogA rAha pahA saMjoeUNa sA bhaNiyA-AhAreNa se sayaM dejjAhi, to bhikkhAe samaM diNaM, tAhe tAo aMsiyAo paDibaddhA gaMdhaNa ceva, dhyayana pacchA so ciMtei-mama NimiceNa rAyA bhagiNI vijjA ya AraMmaMti, kiM mama jIvieNa', bhattaM paccakkhAmi muggasalasihare, teNa // 78 // kumArace rati siyAlANa saI souM pucchitA olaggagA-ke ete jesi saho subbati, te bhaNaMti-ete siyAlA aDavivAsiNo, teNa bhaNNati-etaM mama baMdhiUNa ANeha, tehiM siyAlo baMdhiUNa ANIto, so taM haNati, so hammaMto khikkhiyati, tattha so rati viMdai, so siyAlo sAhammato mao, akAmanijjarAe vANamaMtaro jAto, to vANamaMtareNa so bhacapaccakkhAo diTTho, AhiNA AbhotittA imo soti AgaMtUNa sapelliyaM siyAli viuviUNa khiMkhiyaMto khAti, rAyA taM sAdhu bhattapaccakkhAyayatikAuM rakkhAveti purisehiM, mA koi se ubasaggaM karessaitti, jAva te purisA taM ThANaM eti tAvatAe siyAlIe khaio, jAhe te purisA ossarentA hoMti tAhe saI kareMtI khAi, jAhe AgatA tAhe na dIsaha, sovi upasaggaM sammaM sahati khamati, evaM ahiyAseyabbo, rogaparIsaho solasamo samato // idANi taNaphAsaparIho-tRNAni spRzetItyato taNaphAsaparIsaho-'acelagassa' silogo (82 sU. 121) nAsya // 78 / / calamastIti acela: atastasya acelagassa, 'lUhassa' ti rUkSo bAbAbhyantarataH, saMjatasya, taponvitaH tavassI,tavAssiggahaNaM tapoyuktasya hi rUkSA tanurbhavati, tasya cAstaraNavivarjitaspa ArdrabhUmyAdiSu 'taNesu suyamANassa' taratIti tRNaM, tattu kuzAdi, natu | 5- dIpa anukrama [81-82]] [83] Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||82-83/83-84|| niyukti: [116/116] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: sUtrAka gAthA // 82 aura zrIuttarA0palAlAdi, jhusiraH,terviSamasaMdhibhiH tIkkhazikhaizca hojjA gAtavirAhaNA, gacchati gata iti vA gAtraM AvirAdhitaM bhavati,vividharAI | cUrNI / parISadaH kRtaM virAita-paMDarAstasya rAjayo rUkSasyopatiSThati, phAlijjati ya dambhehi, snigdhagAtrasya hi paMDarA rekhA na bhavati, hiNilla-14 2 parIpahA samANehi ya Na tahA laMchijjati, sa tAo lIhAo Na saMlUseti samaharaveti, Na vA bhIto tesiM taNesu Na suvijjA || kiMca- tesu dhyayane taNakkhaemu gImhe saradi vA 'Atavassa NivAteNaM' silogo, (sU083-121) AtApyate yena sa AtapaH, nipatanaM | // 79 // |nipAtaH,nipAto nAma sveda evaM vizeSitaH,tena ca nipAtena tRNakSateSu puMDaresu 'tiulA hoi vedaNA' tudatIti tiulA vedanA, yaM ca saha [mAna]mANe soDho taNaphAsaparIsaho bhavati, natu bhayamAnasya, evaMNaccA Na sevaMti taMtujaM evaM-imaM upadesa athavA evamapi jJAtvA vedaNodayAmimaM tathAvi akSuraNaTThANa sevejjA taMtujaM, tanotyaso tanyate vA taMtu, taMtubhyo jAtaM tantuja, athavA tanyata iti / ra taMtra-vemavilekhanaMchanikAdi tatra jAtaM taMtraja, tanuvakhaM kaMbalo vA, taMNa sevaMti, jiNakappiyA je acelA, 'taNatajjitA' mAnaH viSamaica dArjitA-bhasitA, sA yathA kena sahitA?, ettha saMthArotti dAraM, tattha gAthA 'sAvatthIeN kumAroM' gAthA (116-122) sAvatthIe nayarIe jiyasattussa rano bhaddo nAma kumAro, so pabvaito, egallavihArI paDimaM Thito, so viharaMto verajje cAriutti-12 kAuM gahito, so baMdhAveUNa khAreNa tacchito, so dambhehiM veDiUNa mukko, so dambhehiM lohitasImalitehiM dukkhabijjato samma sahati, evaM sahitanvaM, 'tnnphaaspriishogto||idaanniN jallaparIsaho-'kilinnagAe medhAvI silogo (84 sU0 122) asnAtasya sukkheSu tanesu svapataH svedasaMbaMghAva jallena klinnaH kAyo bhavati, paThyate ca- 'kilihagAte' kliSTo nAma rajomalaparitApitaH sa eva kiliTThagAe, mehayA dhAvatIti medhAvI, pataMtyasminniti paMkA, paMko nAma svedAbaddho malaH rajastu sarvazuSka, HECRex dIpa anukrama [83-84] C %E4 [84] Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||84-85/85-86|| niyukti: [117/117] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: A [1] gAthA ||84 A5% zrIuttarA kamaDhIbhUto jallo zuSkamAvastu rajA, paMkena vA raeNa vA, rajyata iti rajaH, yadA tu paMko bhavati tadA na raja ityato vipAkeA satkAra cUNA M'priMsu vA paritApeNaM' priMsu vA nAma grISme, samatato tApaH paritApaH, sajjata iti sAdA, amAnonAH pratipedhe, paridevanaM nAma 16 sAtamAhvayati, jahA jalAzrayAH honti nago veti, tahA candanosIrorakSIpavAyavaH, evaM paridevati, na paridevamAnaH apridevmaanH|| dhyayane bAsa evaM aparidevamAnaH sAtaM 'cedejja nijjarANhI' silogo (85 sU0 123) vedejja iti anugatArthe, samyag vedejjA si, | no tassa paDikAra karejjA si, kimartha vedejja ?-nijjaraM pehIti, jallaM dhArayato hi biulA nijjarA bhavati, evaM nijjarAM pehamANo, pehati abhilapatItyarthaH, 'AyariyaM dhammANuttaraM dhammaM jJAnaM pazyati ceti vAkyazeSaH, athavA 'vida jJAne vedejjA nijjarApehI, zuddhanayAna pratItyocyate-vedejja nijjarApahI, vedito jANato ityarthaH, careti dhamma, athavA jalladhAraNameva dharma, taMtu 'jAva zarIrabhedAe, yAvatparimANAvadhAraNayoH, bhidyatIti bhedaH, jAyate lIyate vA jallaM 'jallokAe Na uvahe' udvattamityarthaH, kimaMgada puNa siNANAdiH, paThyate ca 'jallaM kAraNa dhArae ' esa dabbamalo bhAvamalaninjaraNatthaM dhArijjati, na ca zakyate nirmalaM zarIraM kartR, yadi vAdyavadaMtao, etya dAraM 'maladhAraNe' ti, tattha gAhA 'caMpAe' gAhA (117-123) capAe suNaMdo NAma bANiyao,18 sAvao, AvaNAo ceva jo jaM maggati sAha tassa taM dei osahamesajjaM sattugAdIyaM ca, sabamaMDio so, tassa'NNatA gimhesulai sAhUNo jallaparididdhaMgatA AvaNaM AgatA, tesiM gaMdho jallassa tANa savvadabbANa gaMdhe bhiMdiuM ubbarati, teNa sugaMdhadavvabhAcieNa? ciMtitaM-savvaM laTuM sAhUNaM, jati NAma jallaM upatA to suMdaraM hotaM, evaM so aNAloiyapaDikato kAlagato kosaMbIe nayarIe inbhakule puttattAe AyAo, NigvinakAmabhogo dharma soUNa pancatito, tassa taM karma udiSNaM, dubbhigaMdho jAto, jato jato % dIpa anukrama [85-86] 95 [85] Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||86-87/87-88|| niyukti: [118/118] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prajJA cUNoM parIpahA % gAthA %A5 ||86 zrIuttarAgacchati tao tao uDAho, pacchA so sAdhUhiM maNio-tuma mA niggacchasi, uDDAho, paDissae acchAhi, rati devatAe kAussamga kareti, pacchA devatAe sugaMdho kato, se jahAnAmae kohapuDANa vA0, puNo'pi uddAho, puNo devatAe ArAdhaNaM, sAmA M viyagaMdho jAto, teNa NAhiyAsito jallaparIsaho, evaM No NAdhiyAsetabvaM, jallaparIsaho gto|| idANiM sakArapurakAraparIsaho, dhyayana | karaNaM kAraH,zobhanakAra sakAra: sakArameva puraskaroti sakArapuraskAraparIsaho bhavati,sattevaM soDhavyaH, sa satkAraH evaMviya abhivAdaNa' // 81 // |gAhA (86 sU0124 ) ' abhivAdaNaM' abhimukhaM uTThANaM 'sAmI kujja' ti rAyA kujjA etANi, NimaMtaNaM vasapAtra| ledyAvasadhibhyorAjA'mAtyo vA maruyANaM pAsaMDINa vA aNNaM vA sakAraM kujjA'je tAI paDisevaMtiya iti aNididussa uddese taaii| tANi abhivAdaNAdINi pratisevaMti-paDiseviti paNa tesiM pahie muNI' aho ime suhiyA rAjAdibhiH pUjyaMte vayaM neti, katha| masmAkamapyevaMvidhA pUjA syAditi, sa tersi apIhamANo' aNukasAya' gAhA (87 mU0124) 'aNukkasAyo' aNuzabdA stokArthaH, ato netyanu, kaSayaMtIti kaSAyAH krodhAyAH, na ruSyatyapUjyamAnaH, na vA mAnaM karoti, mAM lokA pUrva pUjitavAn idAnI na* pUjayatIti ' amaheccha / ' alpeccha ityarthaH, na pUjAsatkAramAsaMzayati, ajJAtaiSI, na jJApayatyahamevaMbhUtaH pUrvamAsIt, na vA thapako | bahuzruto veti, AhAropakaraNAdipu alolupaH, na lobha ityarthaH, bhUyiSThatvAdAhAre lopyamasya aMtorbhavatItikRtvA vyapadizyate 'rAsiesu NAtigijjhejja'rasasahitANi rasiyANi tesu rasiesu Nobhigijjhejja,ahavA rasesu NANugijjhejjA, rasAI ArdratAdayaH svasthAnapaTavaH yadA ye cAnukUlAH teSu yathA pUrva gRddhavAn tathA na gRdhyeta, yeca rasAnutkRSTA nAhArayati labhaMti vA paraM tatra 'Na tesi pIhae muNI' paThyate cAnyathA 'nANutappejja paNNavaM' vA, yathA mayA duSTuM kRtaM iha labdhipApaMDe sarvaveriNi vA pravrajatA, tatro %-5 - dIpa anukrama [87-88] // 81 4543% [861 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [1] gAthA ||cc 89|| dIpa anukrama [89-90] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||88-89/89-90 || niryukti: [119/119] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi : zrIuttarA0 cUNa 12 parIpahAdhyayane // 82 // dAharaNaM ' aMga vijjaM ' ti 'mahurAe iMdadatto' gAhA ( 118-125 ) arahaMtapaDItAe mahurAe nagarIe iMdadaceNa purohiteNaM pAsAta gateNaM hedveNaM sAdhussa vaccatassa pAo laMbito sIse kauttikAuM, soya sAvaeNa seTThiNA diTTho, tassa amariso jAto, dihaM bho eteNa pAveNa sAdhussa uvariM pAdo katoti, teNa paiNNA kayA avassaM mae tassa pAdo chiMdiyacyo, tassa chiddANi maggati, annayA alabhamANo AyariyasamAsaM gaMtUNa baMditA paDikaheti, tehiM bhaNNati kA pucchatti, adhiyAsitavyo sakArapurakAraparI sahI, teNa bhaNiyaM mae patiSNA kateliyA, AyariehiM bhaNNati--eyasta purohiyassa ghare kiM vaTTa 1, teNa bhaNNai eyassa purohitassa pAsAdo katelao, taM tassa pavesaNe raNNo bhattaM kIrati, tehiM bhaNNati-jAhe rAyA pavisati taM pAsAda tAhe tuma rAvaM hatthe gaheUNa avasArejjAsi, jahA pAsAto paDati, tAhe'haM pAsAtaM vijjAe pADissaM, teNa tahA kayaM seTTiNA rAyA bhaNio- eteNa tumbhe mAritA Asi, rudveNa raNNA purohito sAvagasseva appito, teNa tassa iMdakIle pAdo kao, pacchA chinna eva kAu lohamaA kAUNa so chinno, itaro visajjito, teNa NAdhiyAsio sakArapurakAraparIsaho / idANiM paNNAparIsa ho, prajJAyate anayeti prajJA, pragatA jJA prajJA, prajJAparIsaho nAma so hi sati prajJAne teNa gavvito bhavati tasya prajJAparIpahaH, pratipakSeNa prajJAparISaho bhavati, aviNNANamaMto hi Na addhiti kareMti yathA'hamavijJAtavAniti, zakyaM majJAnaM, duHkhataraM punarajJAnaM, so buddhimiti vicitayati, ucyate kathaM 1 'kiM kaThThe aNNANaM' gAthA, tathA coktaM ' naivaMvidhamahaM manye, jagato duHkhakAraNam / yathA'jJAnamahArogo, duraMtamatidurjayam // 1 // iti, paNNANaM jaha sahamANassa parIsaho bhavati tathA aprajJAnamapi sahitavyaM tato parIsaho bhavati, tadyathArthamevocyate ' se NUNa mae pubbi' gAhA (88 sU0 126 ) se iti pUraNe Atmanirdeze vA NUNamanupAye 'maye ' ti Atmanyupagame, [87] prajJA parISadaH // 82 // Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [...] / gAthA ||88-89/89-90|| niyukti: [119/120] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: gAthA ||88 zrIuttarAyathA kRtAni karmANi pUrayatIti pUrva-pUrvajanmani pUrva, kriyaMta iti karmANi, phalatIti phalaM, ajJAnaM phalatIti aNNANaphalA, ajJAnaM prajJA cUrNI phalameSAM, tadudaye sati yenAhaM nAbhijAnAmi, abhimukhaM jAnAmi abhijAnAmi 'puTTho keNati kaNhuI' pRcchayate sma pRSTaH 'kaNhuyI 4 lA parIpahaH 2 parIpahA sutte atthe vA, tatrAlaMbanaM--etAni hi prajJAnavadhyAni, mayaitAni prAgupAttAni badhdhAnItikRtvA tadbhayAt punaH prajJA bAdhyati taM na dhyayane kariSye, yAni pUrva baddhAni tAni 'atha pacchA udejjaMti' silogo (89 sU0 126) athetyavyayaM nipAtaH pUrvakRtApekSA, kimapekSate ?, veditavyaM, uktaM hi-pAvANaM khalu bho kaDANaM kammANaM puci duzciNNANaM dupparakatANaM vedAyittA mokkho, nnthi| avedaittA, tavasA vA josaittA' na ca sarva baddhaM kSayamatrAmoti, prAptakAlamudIyate, yAni tu avazyaM vedanIyAni tAni 'aha pacchA udijjaMti' ajJAnaphalAni, tAni samyak sahAmIti vAkyazeSaH, yathaivAyameteSAM udayaH prAptaH evaM tatkSayo'pi bhaviSyatItikRtvA 'evamassAseti appANaM' AzvAsanamAzvAsaH AtmanamAtmanA, 'NaccA kammavivAgataM ' vividhaH pAke vipAkaH, | tatsvabhAvo hi vipAkatA tA, avazyaM hi karma, caitanyavantamavazyamanveti iti vAkyazeSaH, athavA vipAkatA NAma vilakSaNaMti, pAkAni hi karmANi yathA kRtAni ucyate iti, atrodAharaNaM 'sutte 'ti, ettha gAhA-'ujjeNI kAlakhamaNo' gAthA (119-127 ) ujjeNIe ajjakAlagA AyariyA bahussuyA, vesiM sIso na koi nAma icchai paDhiuM, tassa sIsassa sIso bahussuo sAgarakhamaNo nAma suvanabhUmIe gaccheNa biharaha, pacchA AyariyA palAyituM tattha gatA suvaSNabhUmI, so ya sAgara- // 83 // kAkhamaNo aNuyoga kahayati, paNAparIsahana sahati, bhaNati-khaMtA! gataM evaM tumma suyakkhaM jAvokadhijjatu, teNa bhaNpati-gataMti, & to muNa, so suNAve payatto, te ya sijjAyaraNibaMdhe kahite tasisA subannabhUmi jato valitA, logo pucchati taM vRMdaM gacchaMta %ESTRARAKASI. dIpa BREACKERA% anukrama [89-90 [88] Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [1] gAthA Ice 89|| dIpa anukrama [89-90] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||88-89/89-90 || niryukti: [119/120] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra [43 ], mUlasUtra [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: zrIuttarA cUNa 2 parISahAdhyayane // 84 // ko esa Ayario gacchati ?, teNa bhaNNati--kAlagAyariyA, taM jaNaparaMpareNa saMtaM koI sAgarakhamaNassa saMpattaM, jahA kAlagAya riyA AgacchaMti, sAgarakhamaNo bhaNati khaMta! sacca mama pitAmaho Agacchati 1 teNa maNNati-mayAvi sutaM, AgayA sAdhuNo, so aTTito, so tehi sAdhUrhi bhaNNati khamAsamaNA keI ihAgatA 1, pacchA so saMkito bhaNati khato eko paraM Agato, Na tu jANAmi khamAsamaNA, pacchA so khAmeti, bhaNati-micchAmidukaDaM jaM ettha mae AsAdiyA, pacchA bhaNati khamAsamaNA ! kerisaM ahaM vakkhANemi ?, khamAsamaNeNa maNNati--laDaM kiMtu mA gavvaM karehi, ko jANati kassa ko Agamotti, pacchA dhUliNAraNa tU cikkhilapiMDaeNa ya AharaNaM kareMti, Na tahA kAya jahA sAgarakhamaNeNa karta, tANa ajjakAlagANa samIvaM sako AgaMtu | NigoyajIve pucchati, jahA ajjarakkhiyANaM tathaiva jAva sAdivvakaraNaM ca, paNNAparIsaho gato / idANiM NANaparIsa ho, so'vi jahA paNNAparIsaho tahA ubhayathA bhavati, gANaparasaho aNNANaparIsaho ya, tattha NANaparIsahaM paTucca maNNati NirasthayaM mi virato' silogo (90 sU0 128) rayatti ratthai vA artho, nAsya artho vidyata iti nirarthakamiti, rato'si logo (1) nirarthake arthe, virataH, viratiH, paMcaprakAza, tatra tu garIyasI maithunAdviratiryenApadizyate 'mehuNAto susaMvuDo' muTTha saMvuDo, yataH saMvRtatve sati kiM bhavati- 'samakkha' NAma sahasAkSibhyAM sAkSAt samakSaM to sAkSAt, abhimukhaM jAnAmi, triyate sma dharmaH, svabhAva ityarthaH, kaH kalyANadharmaH kaH pApadharma ? iti kANi vA kallANANi vA kammANi kANi vA pApagANi kammANi 1, kimabhipretaM? - kevaMvidhAni kallANaphalanirvarttakAni karmANi yenAsau kalyANo jAyate yairvA pApaka ityarthaH, tANi vA (na), arthatazca artho vidyata iti nirarthakaM, mitti to 'tabovahANa' silogo (91 sU0 128 ) tapyata iti tapaH, upadhIyata ityupadhAnaM tapopadhAnAnItyarthaH, [89] jJAna pariSaH 1168 || Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [1] gAthA ||90 91|| dIpa anukrama [ 90-92] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1... ] / gAthA ||90-91/91-92 || niryukti: [120/121] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra [ 43 ], mUlasUtra [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: zrIuttarA0 ghRNa 12 parIpahAdhyayane / / 85 / / paDimA nAma mAsikAditA, tapeopadhAnapUrvakAH pratimAH paDivajjato, itarathAvi tapopadhAnAni karomi grAmanagarANi ca abhyudyatavihAreNa viharAmi, tahAthi 'evaMpi me viharato' evaM anena apratibaddha vihAreNa, chAdayatIti cchadma:, chAdayatItyarthaH, niyataM varttate na nivarttate, 'parisaMtI' gAhA (120-129) atrodAharaNaM-- gaMgAkule dovi sAhU paJcazyA bhAtaro tatthego bahussuto ego appasuto, tattha jo so bahussuo so sIsehiM suttatthaNimittaM upasaMpannehiM divasato virago gatthi, rAcapi paDiUcchaNa sikkhAdIhiM sovituM Na lahai, jo so appasuo so savvaM raci subbai, aNNayA so Ayario nihAparikakhedito ciMteti--aho ayaM sAhU puNNamaMtao jo subbai, amhe maMdapuNNA na suviu~pi labbhati, evaM nANapautteNa NANAvaraNIjjaM kammaM baddhaM, so tassa ThANassa aNAloiya paDikato kAlamAse kAlaM kiccA devaloge ubavaNNo, tatovi cuo samANo iheva bharavAse AbhIrakule dArao jAto, kameNa saMbaddhito, jovaNattho ya vivAhito, dArikA ya se jAtA atirUviNI, sA ya madakalagA, annayA kayAi tANi dovi piyAputAI anahiM AbhIrehiM samaM sagaDaM ghayassa bhareUNa nagaraM vikiNaNAe patthitANi, sA kaya (bhadda) kannagA sArahitaM sagaDassa karei, tato taM govadAragA tIe rUpeNa akkhittA tIse sagaDassa anbhAsayAI sagaDAI kheDaMti taM paloeMtANaM tAI sayalAI sagaDAI bhamgAI, tIe nAma kayaM asagaDA, asagaDAe pitA asagaDapitA, tassa taM caiva veragaM jAtaM taM dAriyaM pariNAveUna san gharasAraM dAUNa therAja samIce paJcarato, teNa tini uttarajjhayaNANi jAva adhItANi, asaMkhate uddiTThe taM NANAvaraNaM udiSNaM gatA // 85 // doSi divasA abhilachaTTeNa, na AlAvago ThAi, AyarieNavi bhaNNati-uDiddi, jA te eyaM ajjhayaNaM aNuSNavejjati, so bhaNatieyassa ke riso jogo ?, AyariyA bhaNati- jAva Na uTTheti tAva AyaMbilaM, so bhaNati--alAhi mama aNuSNAgati, evaM teNa [90] prajJA parISadaH Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||90-91/91-92|| niyukti: [120-121/121-122] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: 2 parIpahA gAthA // 90 91 // zrIuttarA0 adINeNa AyaMbilAhAreNa cArasahiM saMbaccharehiM adhijjiyaM asaMkhayaM, uvasaMta, sesaM lahuMceva adhijjita, evaM paNyAparIsaho zAnAna na dhyAsa cUNA ahiyAseyabyo jahA asagaDapiuNA, tappaDivakhe imaM udAharaNaM, ego dhUlibhaddo nAma Ayario bahussuto, tassa ego punamitto dhyayane Asi saNNAvagovi ya, so tassa gharaM gato, mahilassa pucchati--so amugo kahiM gato', sA bhaNati-bANijjeNa, taM ca gharaM | purya laTTha Asi.pacchA saDitapaDiyaM jAtaM, tassa ya puvvaehiM egassa khaMbhassa heDDA davya NidellayaM, taM so Ayario nANena jANati, || // 86 // pacchA teNa taohutto hatthaM kAUNa bhaNNati-' imaMca erisaMtaMca tArisaM' gAthA ( 122-130 ) imaM ca ittiyaM davvaM, so ya aNNANeNa bhamiti, so ya Agato, mahilAe sirdu, thUlabhaddo Agato Asitti, so bhaNai-ki thUlabhadeNa bhaNiyaM, sA bhaNai-Na| kiMci,NavaraM khaMbhahutaM dAyato bhaNati-imaM ca erisaM taM ca tArisaM, teNa paMDitaNa NAtaM, jahA- avassaM etya kiMci Atthi, teNa khataM, rANavaraM NAgApagArarayaNANa bharitA kalasA acchaMti, teNa NANaparIsaho NAdhiyAsio, evaM Na NAdhiyAsitabbaM // idANi damaNa-14 parIsaho, aihikAmuSmikaM ca tapophalaM apazyataH kassati dihivAmoho hojja, tatraihikaM dhIrAavabharaNAdi pAralaukikaM devendrAdi, tatsarva mithyA, evaM darisaNaparIsaho bhavati, sa tu adarzanaparISaha ebocyate, ko dRSTAntaH ?, yathA vadhyamAnaH sAdhuryadA na kSubhyate / jAtadA'sya vadhaparISaho bhavati, evamavazyaM tapophalAni sati, yo hi darzanAna madyate tasya darzanaparISaho bhavati, tatrovadehika 18 // 86 // madhikRtyApadizyate 'Nasthi gUNaM pare loe ' silogo ( 92 0 131) kathaM ?, yasmAttapaHphalaM prApya devA iha nAgacchati,* | naiva dRzyate, ityataH paraloko nAsti, kazcittu jAtismaraNAdibhiH paralokAstitvamabhyupetya idaM na pratipadyate iDDIvAvi tavassiNoM' na hi tapasvino devalokopapattirasti, na caipAM khecapi sati Rddhirasti, na tu paralokasyAbhAva eva dharmaphalaspa bA, yattu iha dIpa anukrama [90-92]] %ECRECRACT - - [91] Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||90-91/91-92|| niyukti: [120-121/121-122] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: zrIuttarA cUrNI 2 parIpahAdhyayane darzanaparIpahaH PCCC gAthA // 90 9 // | nAgacchati paralokAdalparddhitvAt parAyattatvAJceti, yadyevaMvidhaM parijJAnameva na samasti neSAM, yathA vayamamuka sthAnAdAgatA iti, yatazcaivaM tataH 'ahavA vaMcito mitti' aduveti athazabdaH,bho ahaM baMcita iti kathaM vaMcita iti?, na bhogA bhuktA, na ca paraloko asti, dharmaphalaM vA viziSTaM 'iti bhikkhU Na ciMtaye', vyapadizyate-'abhU jiNA' gAthA ( 93 sU0 132 ) abhU jiNA iti RSabhAdayaH, asthi mahAvidehe,bhavissaMti mahApaumAdayo,yaccAnyadevamiti tatsarva mRSA vadaMti akkhAtaM ,Na yataM evaM,sAMprata prajJApayaMtiyathA abhU jiNA, epa tu ajinakAle parIpahA, evamanyadapi yatparokSaM jinoktaM tadazraddadhataH dasaNaparIsaho bhavati, tatrodAharaNaM | 'odhAviukAmo'viya' gAhA (122-133) vatthAbhUmIe ajjAsADhA NAmAyariyA vahussutA, tattha gacche jo kAlaM karei | nijjAviti, bhattapaDiyAikkhitAto bahuyA NijjAvitA , appAhi tA pajjavati , aNNayA ego appaNo sIso teNa AdaratareNa bhaNito-devalogAo AgaMtu mama darisAvaM dejjAsitti, na ya so Agacchati, pacchA so ciMteti-subahuM kAlaM kiliTTho'haM, saliMgeNa ceva odhAvati, pacchA teNa sIseNa devalogagateNa oghAito Abhoito, pecchati odhAvaMta, teNa tassa pahe| | gAmo viuvyio, gaDapecchA ya, so ya tattha chammAse acchito pecchaMto, Na chuhaM Na taNhaM kAlaM vA divapabhAveNa vedeti, pacchA deveNa taM sAhariuM gAmassa pahilA vijaNe ujjANe cha dArae sasthAlaMkAravibhUsie viuSvati, so ciMteti--giNhAmi tesi | AbharaNayANi. baraM muhaM jIvaMtotti, so etaM dAragaM bhaNati- ANehi AbharaNagANi, so bhaNati--bhagavaM! egaM tAva me akkhANayaM suNeha, pacchA gaNhejjAsi, bhaNati--suNemi, ego kuMbhakAro so maTTiyaM khaNato taDIe arkato, pacchA eso bhaNati-'jaNa bhikkha paliM demi' gAthA (123-134) evaM bhagavaM amhe dhAraNacayA tumbhe saraNamuvagatA, teNa bhannati-atipaMDitavAdio'si, ghettUNA 496 dIpa anukrama [90-92]] [92] Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||92-93/93-94|| niyukti: [122-139/123-141] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: gAthA // 9293|| zrIuttarAbharaNAni paDiggahe eDhANi,puDhAvikAyo gato / idANi AukAopitiyomaNati, so'ni praskhANayaM kaheti, jahA ego tAlAyaro AyoSADhA: cUNA pADalo nAma, so annayA gAucaraMto upari buTTodaeNa hIrati, taM pAsiya jAlo bhavadhi- 'bahussutaM' gAthA (124-134) saha-pacchA teNa paDibhANitaM gAthA 'jaNa rohaMti bIyANi' gAthA (125-134) tassavi taheva yeNhati, esa aaukkaato||idaanni dhyayane ukkAto tatio, tAhe akkhANayaM kaheti-egassa tAvasassa aggiNA uDao daDo, phachA so bhaNati-'jamahaM diyA ya rAo // 88 // ya' gAhA (126-134 ) ahavA 'vagghassa mae bhIeNaM, pAvago saraNaM kato / teNa aMga mahaM dardU, jAto saraNato bhayaM 127-135) tassavi taheba geNhati, esa teukkAo / idANi bAukkAo cauttho, taheva akkhANaya kaheti, jhaa-egaa| juvANo ghaNaNiciyasarIro, so pacchA bAehiM gahio, aNpoNa bhaNNati- 'laMghaNapavaNasamatyo pubdhi hoUNa saMpayaM kiis| daMDa latiyaggahatthe vayaMsa ! kinAmao vAhI / / (128-135) pacchA so bhaNati- 'jaTThAsAdesu mAsem' gAhA (129-135) ahavA jeNa jIvati sattANi, nirAhami anaMtae / teNa me bhajatI aMga, jAto saraNao sAbhayaM ( 130-135) tassavi taheba giNhA, esa vAukAo / idANi vaNassatikAo paMcamo, taheva akkhANaM kahei, jhaa| egami rukkhe kesiMci sauNANaM AvAso, tahiM aMDapellagANi sarva ca acchati, pacchA rukkhAbhAsAto ballI vaTTitA, rukkhaMda veDhaMtI uri vilamgA, vallIaNusAreNa sappeNa vilaggiUNa te pellagA saUNA ya khatiyA, pacchA sesagA bhaNati-'jAva buccha 88 // suhaM vucchaM' gAhA (131-135 ) tassaci taheva geNhai, esa vaNassatikAo gao // idANi tasakAyo chaTTho, taheva akkhANayaM kaheti, jahA egaM nagaraM paracakkeNa rohijjati, tattha ya bAhirIyAe hariesA, te abhitaraehiM viNijjaMti, bAhiri CARE dIpa anukrama [93-94] [93] Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||92-93/93-94|| niyukti: [122-139/123-141] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: sUtrA 9) gAthA // 92 93 zrIuttarAyAe paracakkeNa gheppati, pacchA keNati ameNa bhaNati-'abhitaragA khubhitA' gAthA (132-136 ) ahavA egattha dhigjAti cUrNI hANagare rAdhA sayameva coro, purohito bhaMDeti, pacchA dovi haraMti, pacchA logo bhaNati-'jattha rAyA sayaMca ro' gAhA(133-136) putrIudA0 2 parAShA ahavA egassa dhijjAiyassa dhUyA, sAya jovvaNatthA paDirUvadarisaNijjA, so dhijjAio taM pAsiUNa tIe dhUyAe ajhovavabho, chagalodAdhyayane | | tIse taNaeNa atIva dubalIbhavati, baMbhaNIe pucchio NibaMdheNa, kahAta, tAe bhaNNati-mA adhiIta karesi, tahA kami jahA // 89 // | keNai paogeNa saMpattI bhavati, pacchA dhUtaM bhaNati- amha pucvaM dAriyaM jakkhA bhujaMti, panchA dejjati, taba kAlapakkhacAuddasie / jakkho ehiti, mA NaM vimANehi, saMmANahisi, mA ya tattha tuma ujjota kAhisi, TIevi jaksakoUhalleNa dIvao sarAveNa | Thaito, so ya Agato, sataM paribhottUNa ratakIlaco pasutto, imAvi kougeNa sarAvagaM phaDitI, NavaraM pecchati tAya, tAe nAya, | je hou taM hou, putvaM bhuMjAmi bhoge, pacchA tAI ratikilaMtAI, uggatevi sUre Na vijAMti, pacchA saMbhaNI bhaNati- 'Aciruggatae va sUrie, mAgahiyA (134-137) pacchA sA tIse dhUyA taM suNettA paDibhaNati-'tumae va amma e lave' mAgahiyA (135-137) pacchA sA dhijjAiNI bhaNati 'nava mAsa kucchIi dhAlitA' mAgahiyA (136-137) ahadA egeNa dhijjAiteNa talAgaM khaNAviyaM, tatthavi ya pAlIe deulaM ArAmo ya kato, tattha ya teNa jaNNao pavacito, chagalagA ettha mAre jjati, aNNayA ya kayAi so dhijjAtio mariUNa chagalio ceva AyAto, so ya ghenUNa appaNijjaehi puttehiM tattha ceva | |89 // | talAe jaNNi mAriujjati, so ya jAtismaro NijjamANo apaNocciyAe bhAsAe bobbuyati, appaNA ceva soyamANo, 1 |jahA mae ceva pavAniya eyaM, so ya cubdhiemANo sAdhuNA egeNa atisIsaeNa darasati, teNa bhaNNati'sayameva ya lukkha loviyA' dIpa anukrama [93-94] / [94] Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [2], mUlaM [1...] / gAthA ||92-93/93-94|| niyukti: [122-139/123-141] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: satrAka parIpahAdhyayanopasaMhAra [1] gAthA // 92 93|| zrIuttarA mAgahiyA (137-138) so ta soUNa tuhikako ceva Thito, tehiM dhijjAiehiM citiya- kimiha paJcaieNaM paDhiyaM teNa esa| cUNA Trigalao tuhikko Thito, tato sAdhUNaM gaMtu bhaNNati- kiM bhagavaM! esa chagalao tumhehiM paDhiyabhecehi tuhikko Thito, teNa | 2 parISahA THIsAdhuNA tesi kahito sambhAvo, jahA-esa tujjha piyA, kiM abhiNNANa 1, teNa bhaNNati- ahaMpi jANAmi, kiM puNa eso ceva dhyayane kahehiti, teNa chagaleNa puNyabhaye tehiM puttehiM samaM NihaNayaM NihataM taM gatUNa pAehiM khalavaleti, evaM abhiNNANaM, pacchA tehiM / // 20 // mukko, sa sAdhusamIce dhamma soUNa bhattaM paccakkhAiUNa devalogagaM gato, evaM teNa saraNamiti kAuM talAgAsame jaNNA pavatiA tameva se asaraNa jAtaM, evaMvidhotra samavatAraH evaM tumme ime mhe saraNaM gatA, taheva tassavi AbharaNagANi ghettUNa sigdhaM gaMtu mADhato paMthe, NavaraM saMjati pAsati maDhitaDhikitA, teNa sA bhaNNati- 'kaDagA ya te kuMDalA' gAthA ( 128-138) pacchA vAe la bhaNNati-'samaNo asi saMjato asi' gAthA ( 129-139) evaM tAe uvadivo samANo puNoSi gacchati, gavaraM pecchati puNoSi khaMdhAbAraM etaM, tassa NivaTTamANo iMDiyasseva savaDihutto Agato, teNa hatthikhaMdhAo uruhittA vaMdito, bhaNito ya- bhagavaM sAaho mama paraM maMgalaM nimittaM ca je sAdhU mae diho, bhagavaM! mama anuggahanimirca phAsugasaNijja imaM modakAdi saMbalaM gheppata, lAmama aNuggahatthA, so Necchati, bhAyaNesu AbharagANi chUDhANi mA dissaMti, teNa daMDieNa balAmoDie paDiggaho gahito jAca modage chubhAmi, NavaraM pecchati AbharaNagANi, teNa so khijjito uvAladdho ya, puNovi saMbodhito, pacchA divvaM devarUvaM kAUNa vaMdiUNa paDigato, teNa puvvaM dasaNaparIsaho NAdhiyAsio pacchA adhiyAsio, baMsaNaparIsaho bAvIsatimo smtto|| 'ete parIsahA' silogo (94 sU0140) ete jahudihA savasi purato kAsavo bhagavaM baddhamANasAmI teNa paveditA dIpa anukrama [93-94] // 9 // [95] Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [3] gAthA ||94|| dIpa anukrama [95] mUlaM [1...] / gAthA ||94/95|| niryuktiH [139.../141...] adhyayanaM [2] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra- [ 43 ], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: zrIuttarA0 cUNa caturaMgI ye // 91 // "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi :) kahitA 'je bhikkhu Na ciNNejjA' mihaNaNA-parAjiNaNA 'keNa3'tti bAvIsAe egatareNa 'kaNDuvi' tti kvacit / iti bemi, gayA jahA viSaya sute / parIsahajjhayaNaM samattaM 2 // evaM parIsahA adhiyAsetavyA imaM AlaMbaNaM kAuM jahA dullabhA hamANi cattAri paramaMgANi, eteNAbhisaMbaMdheNa cAturaMgijjaM AgataM, causu aMgesu hitaM cAturaMgejjaM etassa cattAri aNuyogadArANi jahA viNayasute tahA vaneUNa jahA NAmaniSphalo nikkhevo cauragejjaM dupadaM nAma, cattAri NikkhivitavyaM tattha egassa abhAve phato catudvANaM, teNa egasya kkheivo kAyavvo, tattha gAhA- 'NAmaM ThabaNA' gAthA (141-141 ) nAmaTavaNAo gatAo, davvekagaM tivihaM, taMjahA eka dabbaM saccittaM acittaM mIsagaM ca saccittaM jahA ego maNUso, acittaM jahA ego kArisAvaNo, mIsaM jahA puriso vatthAbharaNavibhUsio, mAtupadekagA uppaNNeti vigateti vA dhuvedi vA ete tini diTTivAde mAtupadA, athavA ime mAtugapadA aAi evamAdi, saMgahekagaM jahA davyasaMcayamuddissa ego sAlikaNo sAlI bhaNNati, bahavo sAlayo sAlI bhaNNati, jahA niSkaNNe sAlI, taM saMgahekayaM duvihaM Adi anAdi ca tattha aNAiDaM avisesiyaM, Adi NAma visesiyaM, aNAiGkaM NAma jahA sAlI sAlitti, Adi kalamo, pajjaviSayaM duvihaM Adi aNAdi ca pajjayA guNAdibhedA pariNati, tattha aNAdihaM guNoti, AdivaM vaNNAdi, bhAvekagamavi | Adi aNAdiTThe ca, aNAdiTThe bhAvo Adi udadao uvasamio khar3ao khaovasamio pAriNAmio, udazyabhAvekagaM duvihaM AdimaNAdi ca, aNAdihaM udayito bhAvo, Adi pasatyamapyasatthaM ca pasatthaM titthakaranAmodayAdi, apasatthaM kohodayAdi, upasamiyassa khaiyassa aNAdiDAdiDDA bhedA sAmaNNa visesANamabhede na saMbhavati, kei khayovasamiyapi emeva icchaMti, adhyayanaM -2- parisamAptaM atra adhyayana -3- "caturaMgiya" Arabhyate [96] ekakanikSepAH // 91 // Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [3], mUlaM [1...] / gAthA ||94.../95...|| niyukti : [142-178/142-178] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: aMga sUtrAka [1] % gAthA % 9 ||94...|| zrIuttarAta Na bhavati, jeNa sammadiTThINa micchAdiTThINa ya khaovasamaladdhio bahudhA saMbhavaMti, tAsAM duvihANaM ceva, jAo sammadiTThI-18 cUNA | tAu pasatthAo, jAo micchAdiTThINaM laddhIo tAo appasasthAo, pAriNAmiyabhAvikkayaM duviha-AiTamaNAi8 ca, aNAituM pAriNAmiyabhAvo, AdiTTha sAtiyapAriNAmio ya aNAdiyapariNAmioya, tattha sAtiyapAriNAmiekkagaM kasAyacaturaMgIye pariNayo jIyo kayAyI, aNAdipariNAmiyaekkayaM jIvo jIvabhAvapariNato sadA evamAdi, iha katareNa ekkaeNa adhikAro', // 92||aattaa ucyate, bhinnarUvA ekkagA cattAri sadeNa saMgahitA bhavaMti, teNa saMgahikkaeNa adhikAro, suyaNANaM bhAve khobasamIe bamRtittiTa bhAvekkaeNa adhiyAro, duyAdi parUvaNAvasare parUvejjati, evaM sesa parUvitaM bhavati, tamhA caukkaNikkhebo, so sattavidho-'NAma 2 4ThavaNA' gAthA (142-141)NAmacattAri ThavaNA0 dabba0 khetta0 kAla gaNaNa0 bhAvaca0, NAmaThavaNAo gayAo, davacaukke | hai| cattAri danvANi sacittAcittamIsagANi, sacice cattAri maNasA acitte catAri karisAvaNA mIse cattAri maNUsA sAlaMkArA, khatte cattAri AgAsapadesA, jami vA khatte caukko parUvijjati, kAle ca pari samayA AvaliyAu vA evamAdi, jIma vA kAle / 4 cattAri parUvijjati, gaNaNA ekko do tini cattAri, bhAve etANi ceva cattAri paramaMgANi, ettha gaNaNAcaukkeNa adhikAro, cattAritti gataM / idANiM aMgattidAraM, tattha gAhA-'NAmaM' gAhA-(143-141) NAmaThavaNAoM gatAo,dadhvaMga imA dAragAhA'gaMdhaMga osaMdhaMga' gAhA- (144-141) davvaMga chaviha, taM0- gaMdhaMga osaMgharga majaMga AujjaMgaM sarIraMga juddhaMga, ettha egega api | aNegappagAraM, tattha gaMdhage imA gAthA 'jamadaggi'gAhA (145142) jamadaggiNAma vAlao riNugA hareNugA ceva saMvaraNiyaM-1 |siya NAma tamAlapaNaM viNiyANa majjho, magaMgo- gaMdhadravyaM rukkhataNe mocAyaM etANi malliyAvAsitANi koDiM agpati, koDI % dIpa anukrama [95...] %94% 4 %A // 92 // % % % % % [97] Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [3], mUlaM [1...] / gAthA ||94.../95...|| niyukti : [142-178/142-178] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: sUtrAka gAthA ||94...|| zrIuna grahaNamityupamA, mahAyoM aryo(ho) athavA imaM gaMdhagaM 'osIra hiriberANaM' gAthA(146 142) usIraM usIrameva hirigharai bAlaoTAMgAnita cau~ / bhadradArusatapuSpANaM bhAgo ya tamAlapattassa tamAlapatrameva ' evaM pahANaM evaM bilevaNaM' gAhA (147142) etaM gaMdhaMga, bhAvAMgAni ___3 idA osadhaMgaM 'do rayaNIo' gAhA (148 142) do rayaNIotti dAruharidrA piMDaharidrA ya. mahiMdaphalaM NAma iMdrajavA, tiIna caturaMgAMyA | usiNaMga iti tikaDaga, kaNagabhUla nAma bilkhamUla, udagao aTThamaM, 'esA haNato kaMhU' gAhA (149142) pUtI esA, gadhaga| gataM / ivANi majjaMga'solasa dakkhAbhAgA' gAthA (150-142) kaMThayA, idANi AyojjaMga 'egamukuMdA turaM' gAthA (151-1 143) egA eva hi mukuMdA tUrya, yathAbhimArakamagaNI ya, sarIraMga 'sIsamuroya' gAthA (152-143) kaMThayA, juddhaMgANa, 'jANAvaraNa' gAhA (152-143) jANaM rahe Aso hatthI ya, jadi etAI Natthi kiM kareu pAikko, laddhasuvi jai AvaraNaM kava-| yAI Nasthi tApi Na sejjhati, sati AvaraNe paharaNeNa viNA kiM sakkA hatthehi jujhiuM?, sati praharaNe jati kusalattarNa gasthi |8 Navi jANati- kidha joddhAtavyaM, sati kosalle NItievi viNA kiM karetu ?, samUhe mArejjatti avakkamaNaM ubakkamaNaM ca ayANatI, jahA agaDadatto dakkhataNeNa pheDati Deviti vA, tesu sabbesuvi laddhesu jati vivasAyo Nasthi va jujjhati aNinveyaM, saivi | bavasAe sarIreNa asamattho kiM kareu ?, teNa jANaM AvaraNa paharaNaM kusalataM NIti dakkhattaM dhavasAo sarIramArogyaM etANi juddhU-IX| gANi // zvANi bhAvaMgANi 'bhAvaMgaM biya davidha' gAthA (154-144) bhAvaMga duvidha-suttaMga nomuttaMgaM ca,suttaMgaM bArasaMgANa, IN||93 // hAyosattaMga caumyihaM taMjahA-mANussaM dhammasutI saddhA tavasaMjamaMmi pIriyaM ca / (155-144) ete bhAvaMgA dullabhayA saMsAre, 12 tattha sarIradavaMgassa imANa egaDiyANi-'aMga dasa bhAga' gAhA (156-144) aMgati yA dasatti vA bhAgati vA bhedeti vA dIpa anukrama [95...] [98] Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [?] gAthA ||94...|| dIpa anukrama [95...] adhyayanaM [3], mUlaM [1... ] / gAthA ||94.../95...|| niryuktiH [142-178/142-178] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi : zrIuttarA0 cUrNI caturaMgIyA // 94 // / "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) -32% kara | avayavetti vA puNNeti vA khaMDeti vA dese padesA pabbe sAhA paulA pajjaveti vA khiletti vA bhAvaMgassa imANi egaTTiyANi 'dayA ya saMjamo' gAhA, dayatti vA saMjamoti vA durguchA lajjA halaNA titikkhA ahiMsA virati vA, tattha mANussaM paDhamaM aMga, taM ca dullabhaM, kathaM 1- 'mANussa kheta jAtI' gAthA ( 158-145 ) tattha mANusataM dullabhaM imehiM dasahiM hi paruvijjati, taM0- 'collaga pAsaga' gAhA ( 159-145 ) esA gAhA jahA sAmAie, evaM AyariyaM khataMpi AyariyA jAti kulaM rUvaMti AroggaM AugaM buddhi savaNaM dhammassa kahaNaM piyasaDDA saMjamo tami ya asaDhakaraNaM, taM etANi logadullabhagANi, athavA annaparivADIe gAthA, cattAri aMgANi dullabhANi 'iMdiyaladdhI NiattaNA ya' gAthA, bhAvao iMdiyANi, labhittAvi koi aNivvattiehiM caiva marati, Nivyattepi keINa savvapajjatIhiM pajjayataM, pajjatasuMpi puNaravi uvaghAto bhavaMti kuMTAdibhiH ahavA NivvArIjjamANANi uvahammanti vI (thi) bAhugaabAhugajAtaMca khujjAdisu, sadhdhanivvattIyavi khemaM dullabhaM khamo ghAtaM vibhavaM subhikkha dullabha, athavA ghAtaM vibhavo, AroggaM virogatA, saDDA- dhammasaddhA, gahaNetti gAhako upayogI, aTTheti saMjamo aDDe, athavA imehiM dullabhaM 'Alassa' gAhA (160-151) AlasseNa sAdhUNaM pAse na allIyati, ahavA Niccattamapatto, mohAbhibhUto imapi kAya natthaci suNe na ahavA avajJA kiM ete jANaMtagA hiMDati ?, athavA thaMbheNaM tho Na kiMci pucchati, ahavA aDavihassa madassa annayarathaMbheNa ahavA daNa caiva pavvaie koho uppajjati, pamAdeNa paMcavihassa pamAdassa annatareNa, ahavA kiviNattA mA etesiM kiMci dAyacaM hohiti teNa Na alliyati bhae vA ete NaragatiriyANi dAyaMti alAhi to etehiM saehiM, aNNANeNa vA kuppadehiM mohio imaMbhi se Na caiva dhammasannA uppajjara, ahavA vakkhebo appaNI niccameva Aulo, kouhalleNa gaDapacchAdisu [99] 196-196% AlasyAdayo dharmaviprAH // 94 // Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [3], mUlaM [1...] / gAthA ||94.../95...|| niyukti : [142-178/142-178] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: zrIuttarA0 ghaNoM gAthA caturaMgIyA Rex ahayA ramaNasIlo vaTTaguliyAdIhi, ete hi kAraNahi' gAhA (161-156) kaMThayA, dhammaMtarAiyANa kammANaM udaeNaM dullabha saMjamamivi | vIriyaM, sarIrahINatAe, jo puNa micchAdihI so puNa dhammasutipi laNaM Na taM saddahati, tattha gAthA 'micchAdiTThI jIvA' durlabhatA / (162-151) micchAdiTThI uvadiI pakyaNaM na sahati, asambhAvaM praNa uvadiTTa vA aNuvadiTTa vA saddahati, jo puNa sammadiTThI so| uvAdiTTha pavayaNaM sadahati,asambhAvaM puNa aNAbhogeNa (guruniogeNa) vA saddahejjA, tattha aNAbhoeNa avikovio gihiesu saMkito | ahiM paNNavejjamANo apaNo ya diDiesu eso jiNovaesattikAUNa avikovio sadahejjA, guruNiAgeNaMti gibahai I)si so ta niNhayadidi guruNA''NavejjitA saddahejjA, jahA va 'tateNaM tassa jamAlisa aNayArassa eSamAikkhamANassa||| evaM bhAsa0 evaM paNNa0 evaM parUvamANassa atthegatiyA samaNA NigaMthA eyama9 saddahaMti, tattha gaMje ya eyamahU~ Na saddahati / te NaM samarNa bhagavaM mahAvIra upasaM0 viharati, te puNa niNhayA ime 'baharaya padesa' gAhA (164-152) baharaya ja-II mAlIpabhavA' gAhA (165-153) 'gaMgAto dokiriyA' (166-153) etersi jattha uppanA diDio tA imA NagarIo 'sAvatthI usabha' gAthA (Ava0 ), idANi etesiM kAlo bhaNNati 'cauddasa solasa vIsA' gAhAu do, idAthi bhaNati- 'coisa vAsA taiyA' gAthA, akkhANayasaMgahaNI, 'jehA sudaMsaNa' gAhA (167-153)| evaM sattAhavi niNhayANa vattanvayA bhANiyacyA jahA sAmAinijjuttIe, ke praNa niNDae ettha AlAvage paDikahanti 'soccA // 15 // |NeyAuyaM maggaM, yahave paribhassati evaM aMgati gataM, assa caturaMganiSphaNaM cAturaMgijja, NAmaniSphanno nikkhevo gato, suttANugame sutnaM uccAratacaM, cattAri paramaMgAI silogo(95sa.181)cattArIti saMkhyA,pari(2)mAnaM yasya tatparamaM, aGgyate'nenetyaMga, dIpa anukrama [95...] Sex EK [100] Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [3], mUlaM [1...] / gAthA ||95-114/96-115|| niyukti : [142-178/142-178], [bhASya- 1,2] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] gAthA // 95 114|| zrIuttarA paramANi ca tAnyaMgAni, aNuttarANItyarthaH, dukkhaM labhyata iti tairdulabhAni, iheti ihaloke, dihyatIti dehaM dehI-jIvo bhavati'mANusattaM cUNoM sutI saDDhA saMjamaMmi'manasi zete manuSyaH, zravaNaM zrutiH, kasyAsau?, zrutadharmasya, zraddhAnaM zraddhA, dharmasyaiva, virAjayatyanenaiva vIriyaM, saMjame vIriyaM, saMjame yogakaraNamityarthaH, tatra tAvat prathamaM mAnuSyaM, tasmin sati zeSAMgANi syuriti, tadapicApi durlabhameva, caturaMgIyA / kathaM ? samAvaNNANa saMsAre silogo (96sU.181) egato AvaNNA samAvaNNA, saMsaraNaM saMsAsa, saMsRtirvA saMsAraH, nAnArthI bhavAMtaratve sati jAyata iti, jananaM jAtiH, nAnAgotrAsviti hINamajjhimauttamAsu, kaI NANAgottAmu saMsarati, -kammA nANAvidhA kaDA kriyata iti karma nAmArthAntaratve sati taddhInocarajAtinirvartakaM karma kRtvA pRthaka pRthak puDho / | athavA puNo 2 vizvanAmakaprakAra prajAyata iti prajA, vizvasA bhavaMtIti vissabhati vA, kathaM vissa bhavissati', ucyate. 'egatA devaloge' silogo (97 mU0182) ekasmin kAle ekadA, dIvyaMta iti devAH devAnAM loko devalokaH, nArakAnAM loko nArakalokA, egatA Asure kAye,aspatyasAvityamaraH asurANAmayamAsuraH, cIyata iti kAyaH, AhitaiH karmabhirAropi tarityarthaH,Adhito vA karmasu,athavA kamebhiH zubhairazubhedevatve'pi sati uccasthAnavAn bhavati, azubhainIcaiH sthAnaH,evaM sthAnAdi-12 sakhasaMvidA yathAkarmopagAH, azubhairapi AbhiyogyakivipAdiSu sarvadevabhedAH ythaakrmopgaaH||maanussympi prApya ' egatA svattio hoI' silogo ( 98 sU0182) vatAt trAyata iti kSatriyaH, caMDo' iti caNDAlA, ahavA muddeNa baMbhaNIe jAto caMDAlo, kaso varNAntarabhedaH, yathA bhaNeNa suddIe jAto NisAdoti buccati, bhaNaNa sIte jAto abaTThati gupati, 12 // 96 tattha nisAerNa aMbaDIe jAto so bokaso bhavati, kSatriyagrahaNAduttamajAtayo gRhyante, caNDAlagrahaNAtrIcajAtayaH, athavA vAgvi-8 dIpa anukrama [96 115] [101] Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [3], mUlaM [1...] / gAthA ||95-114/96-115|| niyukti : [142-178/142-178], [bhASya- 1,2] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] gAthA zrIuttarA0 cUNoM ARRORECAR-% // 95 114|| bhAgAdiSu anye'pi nIcottamA mAnuSyajAtibhedAH, tiriesu 'tato kIDa pataMgoya' keyaM, evaM pRthivyAdivapi ca ' evamAva AvatajoNIsu' silogo (99 sU0 183) evamanena prakAreNa. Avartate yatra sa AvartaH, dranAvanoM nadIsamudrAdiSu, bhAve saMsAra | yodibhramaH eva, puna: punaryathA''varttate sacA yathAyupaM tAmiti yogaH, Avarca Avartasya vA yoniSu, prANanaM prANaH, prANA yeSAM saMtIti prANino, 'kammakibdhisA' iti kammehi kivisA kammakibbisA, karmANi teSAM kinnisANi kamakindhisA, ta evaM tAsu AvataMyoniSu paryaTatoviNa NivijjaMti saMsAre, na iti pratiSedhe, nivedana nirvedaH, saMsarati tAsu tAsu gativiti saMsAraH, sNsrti| vA dhAvatI tAsu jAtiSu satvaH, sarve arthA samvatthA, je maNussakAmabhogopakAriNaH te sarva eva gRhyate zabdAdayaH, teca payoptA tasya, na cAsau tAn bhujAno nirvejjate, apyevAsau yathA yathA bhujate tathA tathA pratApo'bhivarddhate, evaM saMsAriNaH saMsaraMtaH saMsAre duHkhaH zArIramAnasairabhibhUyamAnA na nividyate, apyeva raMjaMta eva, ko'bhiprAyaH, yatastatpratighAtAya nodyamate, athavA 'samvattha khattiya'tti sarveH kAmayasyArthaH sa sarvArthaH sa hi bhraSTarAjyaH, tasyAjJA vitathA, yo rAjA, kAmaH sarvairevA, sa ca tAn | prAdheyan na nividyate, evamasAvapi saMsArI saMsAre duHkhAmibhRtaH saMsArasukhAnyeva prArthayeta, na taiH prArthanAsukhainirvidyate, te evaM | saMsaraMta: 'kammasaMgehiM saMmUDhA' silogo (100pU0183 ) sajyate yatra sa saMgaH, paMkAdayo dravyasaMga, kAmasagastu kAma| bhogAbhilASaH, athavA sarva evaM karmasaMgataiH karmasaMgaiH saMmUDhAH samastai mudyate'smAta samUDhA, duHkhameSAM jAyate du:khitA. pedyata iti vedanAH zarIrAyA bahavo vedanA, athavA ata eva du:khitA yena bahuvedanA, athavA kSutpipAsAyeva baddavo vedanA, 'amANusAsu joNIsu'mAnupANAmiyaM mAnuSI na mAnuSI amAnapI, niyataM nizcitaM vA hanyate nihanyate, vizeSeNa yA hanyate,'kammANaM nu pahANAe' % dIpa anukrama [96115] [102] Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [3], mUlaM [1...] / gAthA ||95-114/96-115|| niyukti : [142-178/142-178], [bhASya- 1,2] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAka [1] gAthA // 95 114zA zrIuttarATha silogo (101 sU0183) tu visesaNe, kiM visesayati , teSAM mAnusajAtinirvatakAnAM karmaNAM prahIyata iti prahANA, Anu-12 cUrNATrI pUrvI nAma kramaH tayA AnupUrvyA, prahIyamANeSu manuSyayonighAtiSu karmasu nivarttakeSu vA'nupUryeNa udIyamANesu, kathamAnupA P udIyete, ucyate, ukkaDUte jahA topa, ahavA kammaM vA jogaM va bhavaM ca Ayuga cA maNussagatiNAmamottassa kasmiMzcittu || caturaMgIyA kAle kadAcit , tu pUraNe, na sarvadevaityarthaH, 'jIvA sodhimaNuppattA' zuddhayate aneneti zodhiH tdaavrnniiykrmaapgmaadi||98||aalaatyrthH, manuSyabhavo mAnuSyaM tamapi ca 'mANussaM viggahaM laTuM' silogo (102 sU0184) vigRhyate'neneti vigrahAra saca yathA durlabhaH tathA coktaM collagapAsakAdibhiH, idAni dvitIyamaMga suti, dhammassa zravaNaM zrutiH zrUyate bA, dhriyate vAra dhArayatIti yA dharmaH, duHkhena labhyate iti durlabhaH, Aha-zravaNAdasya kiM bhavati !, ucyate, 'jaMsoccA paDivajjati' 13 lAiti anirdiSTasya nirdezaH 'soccA' zrutvA pratipadyante, tavobArasavidho, khaMtiggahaNena dasavidho samaNadhammo gahito, ahiMsAbhAgahaNeNa paMca mahavvayANi | 'Ahacca savarNa laDhuM' silogo (103 sU0 184) AhRcca NAma kadAcit, kasya zravaNaM ?, dharmasya, zraddhA, saMyamodyama ityarthaH, paramadurlabhA nAsmAtparaM kiMcidapyanyat durlabhaM paramadurlabhA, kathaM tarhi , viSayatRSitA hi vilA (sinaH soccANaAuya maggaM' nayanazIlo naiyAyikA, yaM zrutvApi bahavo sarvato paribhrazyante, kecicAvat darzanAdapi paribhassaMti, kecita zraddhAnAt, athavA sarvato bhrazyate jahA NihavA, ye'pi na bhrazyate teSAmapi 'murti va laTuM' silogo (104 sU0184) virAyate yena taM vIritaM bhavati, ca punarvizeSaNe, sarvadurlabhaM hi saMjamIriyaM zeSebhyaH, athavA paMDitavI riyamiti vizeSyate, 4 lakutaH ?, jao 'yahave royamANAvi' kevalaM rocamAnA eva samyagdarzane vartate, na tu caritraM pratipadyante, evamiyaM sAmagrI dIpa anukrama [96115] // 98 / / TH [103] Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [3], mUlaM [1...] / gAthA ||95-114/96-115|| niyukti: [142-178/142-178], [bhASya- 1,2] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] gAthA CEOCHERE // 95 114|| zrIuttarAdurlabhA, ekaikasya cAritralAbhAyupAye collagAdayo vaktavyAH, athaiSA sAmagrI kathaM bhavati ?, ucyate, ekaikAvaraNakarmaprahANataH, cUNoM 'mANusattami AyAto' silogo ( 185 sU0185) kaMThya, 'tabassI vIriyaM laTuM' tat tapasvIbIriyaM labdhvA samyam dolabhyaM taH saMvRttaH saMyata ityarthaH, susaMvRtAtmA tapovIryeNa sa kSipedraja iti saMkSiNuyAdityarthaH / syAt-kathaM saMvaro bhavati?, ucyate, bhAvazuddhitaH / # zodhicaturaMgIyAyenApadizyate sodhI ujjuabhUtasya'silogo(106.185)zodhanaM zuddhiH,arjatItiRjubhUtaH tadguNavatastu dharmazuddhiH,tapyate zuddhayate / sAla zobhanA vA zuddhiH tiSThati, nAvagacchatItyarthaH, azuddhasya hi azodhitamalasyevAturasya na zobhirbhavati, sa evaM bhAvazuddhasaMbaravAnihaiva / | "NivvANaM paramaM jAtinirvRttinirvANaM,paramaM NAma na tena muktisukhanAtratyaM saMsArasukhaM tulyamasthi kahApi, dArzatiko'rthaH na zakyate | dRSTAntamaMtareNopapAdayitaM, ekadezenopanayaH kriyate, jahA'catasitte va pAvae'jaghArca gharatti vA ghataM, pAvaM va havvaM surANaM pAvayatIti pAvakaH, evaM loiyA bhaNaMti, vayaM puNa avisase dahaNa(Na dahe)iti pAvakaH, yathA ghatAbhiSiktaH pAvakaH parAM nivRttimAmoti tathA'sAthajubhAvo'pi ihaiva tAvat vibhuktAmRtapAnena nivRttimAmoti ca, uktaM hi- 'naivAsti rAjarAjasya tatsukhaM naiva devarAjasya / yatsukhamihaiva | sAdhorlokavyApArarahitasya / / 1 // syAt-kadhaM jAyate nivRttiH pAvakasya ghRteneti ?, ucyate, yena tuNatupapalAlakArIpAdibhirIdhanavizeSaridhyamAno na tathA dIpyate yathA ghRtenetyato'numAnAt jJAyate yathA ghRtenAbhiSikto'dhikaM bhAti, tathA nirmANasya ghRteMdhanAdikameva, na taNA, paThyate 'ghatasitteva pAvara', nAgArjunIyAstu paThati evaM 'catuddhA saMpadaM lahUM, ihaiva tAva bhAyate / teyate teya- // 19 // saMpanne, ghayasitte va pAvae // 1 // etattAvadihaiva phalaM caturaMgasya, pAralokikaM tu 'vikiMca kammuNA' silogo, (107 sU0 186) athavA ayamupadeza:- sa evaM nivRtAtmA vikiMca kammuNA heu~, vicira pRthakbhAve, pRthak kuruSva ahayA vigiceti ujjhita ityarthaH, dIpa anukrama [96115] [104] Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [3], mUlaM [1...] / gAthA ||95-114/96-115|| niyukti: [142-178/142-178], [bhASya- 1,2] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] gAthA ba // 95 CEOste 114 // zrIuttarA0hinotIti hetuH, karmaheturiti karmanidAna, rAgAdyAH karmahetavaH, athavA mithyAdarzanAviratimAdi, yamo nAma saMyamaH taM saMyamazIlavaiSamya cirAhi, keNa ?, 'khatIe' kSamaNa kSAntiH AdigrahaNAt dazaprakAra zramaNadharmaH, sa evaM yazasvI vikiMca karmANi 'pADhavaM zarIraM hiccA ' puhavIe bhavaM pADhavaM, tatra pRthati pRthate vA tasyAmiti pRthivI, pRthivyAM bhavaM pArthivaM, vaizeSikasAMkhyAnAM hi pArthive / " zarIraM, cakSuHzrotraghrANarasanAdi AkAzAplejovAyurAjyotizca, svasamayasidbhitopi- pArthivamiva pADhivaM, taddhi zailezI prAptasya | // 10 // bhagavataH zailabhUtaM bhavati, sa ca pArthivaH zaila ityataH pADhavaM zarIraM hitvA, ye'pi na nirvAnti tairapi saMlihitAtmAbhiH tadutsRSTa pRthivItulyaM bhavatItyata pADhavaM zarIraM hitvA, athavA sukhaduHkhavikalpa vikala)tvAt pADhavaM zarIraM, uktaM hi-'puDhavIciva sambasaheNa bhaga vatA', zIyeta iti zarIraM, hetvA NAma hetvA, Uyamiti mAkSaH bhRzaMkramati iti caturaMgaphalamuktaM ||ye punaH pUrvakarmAvazeSataH na tatphalaM 31vApnuvaMti te'pi caturaMgahetukarmata eva saMsAraphalamAsAdya 'visAlisehiM sIle' silogo (108 sU0108) samAnaM sadRza, I na sadRzaM visadRzya(zaM), ralayoraikyamitikRtvA, te hi vizAlisA hi zIlayaMti tamiti zIla, visarisANi, kaha visadRzAni, na sAhi sarve tulyataponiyamasaMjamA bhavati, uktaM hi- "jahA jahA Na tesi devANaM tabaniyamabhacerANi UsitAni bhavati, jassa jArisaM 8 jAsIlamAsi tAriso jakkho bhavati" yAMti kSayamiti yakkhA, uttaruttarANAma tapoSizepaiH sthAna: ridvisukhasaMpadaH prApnuvaMti, yathA || saudharmesANAdI, mahAsukkA va jalaMtA'zomata iti zukrAcaMdrAdityagrahagaNAdi mahAzuklA,pratyakSatvAcca caMdrAdityAnAM na hInopamA, | kena vA'nyenopamIyate ?, cayanaM cayaH, punazcyavatIti punazcyavaM, na hi tasmin devaloke, dIrghAyutvAcca manyante yathA vayaM na cyo // 10 // SyAmaH, athavA teSAM nityamukhasaktAnAM citaveyaM na bhavati cyopyAmo kyAmiti, 'arpitA devakAmAnAM silogo(109 sU0186) dIpa anukrama [96115] ReatehREE : Kite [105] Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [3], mUlaM [1...] / gAthA ||95-114/96-115|| niyukti: [142-178/142-178], [bhASya- 1,2] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] gAthA ||95 5 114|| zrIuttarA0 arpitamasyAstItyarpitaH arpitavAnityarthaH,arpita gamitaM darzitamityarthaH,te hi pUrvoktapanata(tapo'va) sthAmiva tapaupanatA iva teSAM deva- pretyadarzAcUNoM hI kAmAnAM arpitA iva arpitA,yathA bhavadbhirlalayitavyA ete,kAmyate kamanIyA vA kAmAH,rocata rocayati vA rUpaM, kAmato rUpANi viku-8 mAni pituM zIlaM yeSAM te ime kAmarUpavikurviNaH, aSTaprakAraizvaryayuktA ityarthaH, na caiSAmalpakAlika saukhyamityato'padizyate-'uhaM kappesu caturamAyAciTThati' Udamaya kalpAH2 teSa uIkappesa, ahavA uvarimesa kappesa, pUrayatIti pUrva, AvarSatIti varSaH, bahaNi pUrvANi ca zatAni ca, 121 // 1.1 // 1 apratyakSatvAt na palyopamasAgaropamAni, kriyata dharmadhAraNA, dezakAnAM ca pUrvAyupaM manuSyamArabhya yAvarSazatAyuSa ityataH tatpratya-18 HdhIkaraNAmapadizyate punvAvAsa satA bahU / 'tatva ThikacA jahA ThANa' silogo (110 sU0187) tattheti tasmimiti, yathAva sthAnamiti iMdrasAmAnikAnyAyuSkata eti, nahi tepAmupakramo astItyataHAyuSkakkhayA oveti mANusaM joNi upanyAyAntItyupati, | manuSyAnAmiyaM mAnuSI, bupati juSati vA tAmiti yoni se dasaMge'bhijAyati' dazAnAmaMgAnAM samUho dazAMga, tadyathA 'khataM vatdhu | silogo (11120 187) cIyata iti kSetra-grAmanagara, yayAdisasyAni vA yatrotpadyante, athavA(Arya)kSetramityarthaH,rAjagRhamagadhArya, vasati tasmibhiti vastu, tatra ghetra setuM ketu setu ketu vA setuM rahaTTAdi, ketuM variseNa niSphajjate, ikSvAdi setu ketu, ahabA vadhupi | setu bhUmidharAdi,ketuM yadamyuritaM prAsAdAcaM, ubhayathA gRhaM setuketuM bhavati,athavA patthaM khAya UsayaM khAsiya, khAtaM bhUmigharaM UsitaM |pAsAo khAtUsita bhUmidharopari pAsAdo, hiraNNagrahaNeNa rUpyasuvaNNaM gahita, pazyate tamiti pazu, se saba cauppayaM gahiye / / | 'dAsapIkasaM' dayita iti dAsaH, pure zayane puruSaH, ete cattArivi khettavatdhuhiraNNapasabo dAsapauruSaM ca eka kAmaMgakhadhaM, 'jastha se 13 | uvavajjati' jesu jesu kulesu etANi cattArivi sadA sucINNANi vadhU vijaMti, itarattha hi dukkhaM vibhavahInaM syAt , kiM tarhi , %-9 dIpa anukrama [96 6 4 115] -%20% [106] Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [3], mUlaM [1...] / gAthA ||95-114/96-115|| niyukti: [142-178/142-178], [bhASya- 1,2] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] pramAdA gAthA // 95 11XII zrIuttarA bhAvanA-yenAso garbhalAlitameva bhavati, ekamaMgamuktaM, 'mitta NAtavaM hoi' silogo (112 sU0 187) majjati majjaMti vA cUNoM lAtamiti bhitra mitramasyAstIti mitravAn , jAtakA asyAstIti jJAtavAn, mittA sahavADDitAdi, NAtagatA ta'mmApida saMbaddhA asaMskRtA. vA,gUyati iti gotraM uccAgotaM rAjArAjAmAtyo vA, vRNIte vRNoti varNayati vA tamiti varNaH (tadvAna rUpavAnityarthaH, appAtaMkemahA panno' appAtako nAma arogA, kSutpipAsAdyA hi nityaM anugatA eva zarIrarogAH, AmayAstu naibotpadyante, uktaM hi-'kccicnaa||10|| rogyamatIva medhA' mahatI prajJA yasya sa bhavati mahAprajJaH, paMDitaH ityarthaH, avijAto nAma vinItaH anukUla ityarthaH, yazasvI balavaM, etAni daza 'bhoccA mANussate bhoe' silogo (113 sU0188) apaDirUne asarise amehiM ahAuya pAlittA puccAviso-1 hiM puNa bohiM labhettA / tamhA 'cauraMgaM dullabhaM mattA' silogo (114sU0188) macA thAtuM saMjamaM paDivajjiyA tavasA dhutakammase siddha bhavati sAsate, itivama / nayAH pUrvavat , cAturaMgijjaM sammattaM 3 // evaM caraNaM dullabhaM jANettA appamAto kAya vo, jahA tesu Na paribhassati, teNa imaM pamAda'pamAdaNAma aAyaNamAgataM, tassa pAcacAri aNuyogadArA jAva NAmaNipphanne nikkheve pamAda'pamAdaM, pamAde varNite tappaDivakkho appamAdo vArNata eva bhavati, so 5 tApamAto cavyiho- 'NAma ThavaNA' gAthA (179-190 pra0) tattha dabbapamAdo jeNa bhutteNa vA pIveNa vA pamatto bhavati, jANi vA aNNANi vatthUNi pamAdakartRNi NijjAsagaMdharvaAlasyAdIni, bhAvaprasAdastu Atmava pramattaH, sa ca paMcadhA pramadyate 'majjaM visaya kasAyA' gAhA (180-190 pra0) majjapItasya hi bhAvapramattatvAt na kAryAkAryadakSo bhavati, 'kAryAkArye Na jAnIte, bAcyAvAcye tathaiva c| gamyAgamye'ti(vi)mUDhaca, nApeyaM majjamityataH // 1 // tathA viSayapramatto'pi kRtyAkRtyAnabhitro RECESSARIES dIpa anukrama [96 // 10 // 115] adhyayanaM -3- parisamAptaM atra adhyayana -4- "asaMskRta" Arabhyate [107] Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [4], mUlaM [1...] / gAthA ||115-127/116-128|| niyukti : [179...208/179-208] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] karaNanikSepAH gAthA |115 127|| Re zrIuttarAbhavati, kasAemR viviha AhaNai hiMsati akkosati kalahasAhasIhoti, NihApamattovi palIvaNagAdiSu viNassati, iMdiyapramattAcUNoM vi magAdayo viNAsaM pArvati, jahA 'saheNa migoM', gAhA, esa pamAdo'vi paMcaviho bhaNio, tassa ya paDivaskhe appamAdo, sovi 4 paMcaviho, esa ce appamAdeNa bhaNitabbo, 'paMcaviho ya pamAdo' gAhA (181-191) kiMca gato NAmInapphaNo, suttAlAvagaasaMskRtA. niphaNNo, sattaM uccAratavya 'asaMkhataM jIvita mA pamAdae' vRttaM ( 1150 191) saMskriyate sma saMskRta, na saMskRtaM asa13skR taM, yataH pUrvakRtakAraNaM katarato vinAzamApyat punaH saMskAryate tat saMskRtaM bhavati, pathA chidrapaTaH puNovi saMvijjati tunijjati ivA, jaMtu viNadvaipuNa na sakati saMskartuM tadasaMskRtaM bhavati, yathA ghaTabheda ityAdi, athavA AkAzAdIni cA nityadravyANi asaM. skRtAni, tattha imA gAhA 'uttarakaraNeNa' gAhA (182-194 pra0) saMskRtati vA karaNaMti vA egahu~, teNa karaNena tameva nikkhivatanvaM-'NAma ThavaNA' gAhA (183-194) NAmakaraNaM jassa karaNAmiti NAma, athavA NAmassa NAmato vA jaMtaM karaNaM taM NAmakaraNaM, akkhaNikkhevo jo jassa karaNassa AgArabisesotti, dacassa davveNa vA dancami vA je karaNaM taM dabakaraNaMti, nAtaM duvihaM- Agamato NoAgamato ya, Agamato jANae aNuvautte, NoAgamato jANagasarIra0 bhaviyasarIra tabbaharinaM, vatirittaM duvihaM- saNNAkaraNaM NosaNNAkaraNaM ca, tattha saNNAkaraNaM aNegavihaM ca, jIma jaimi dave karaNasaNNA bhavaMti taM saNNAkaraNaMti, taMjahA- kaDakaraNaM addhAkaraNaM pelukaraNaM evamAdi, 'saNNA NAmati matI taM No NAma jamabhihANaM / / jaMvA tadatthaviyale kIrati davyaM tu daviNapariNAmaM / pelukaraNAdi gahitaM tadatyahINaM Na vA saddo // 1 // jati Na tadatvavihINaM to kiM dabakaraNaM jato teNaM / divvaM kIrati saddeNa karaNaMti ya karaNarUDhIo // 2 // idANiM posaNNAkaraNaM, taM duvihaM, taM0- payogakaraNaM vIsasAkaraNaM ca, vissa 535 dIpa anukrama [116128 -A2004 // 10 // SRO [108] Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [4], mUlaM [1...] / gAthA ||115-127/116-128|| niyukti : [179...208/179-208] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata satrAka [1] gAthA |115 127|| zrIuttarAnA seti ko'rthaH, viti viparyaye, anyathA bhAva ityarthaH, sa gatI, vivihA gatI vizrasA, taM duvidha-sAdIya aNAdIyaM ca, karaNaaNAdIyaM jahA dhammAdhammAgAsANa aNNoNNasamAdhANaMti, 'gaNu karaNamaNAdIyaM ca viruddhaM bhaNNatI Na doso'yaM / aNNoSNa-hU nikSepAH * samAdhANa jamihaM karaNaM Na nnivttii||1|| ahavA padapaccayAdupacAramAtraM karaNaM, yathA gRhamAkAzaM kRtaM utpamakamAkAza asaMskRtAH vinaSTaM gRhaM, gRhe utpanne vinaSTaM AkAzaM / idANiM sAiyaM vIsasAkaraNaM, taM duviha-camsuphAsiyaM acakkhuphAsiyaM ca, cakkhuphAsiyaM // 10 // lAjaM camabusA dIsai, taM puNa anmA anbharukkhA evamAdi, sakkhasA jaM na dIsada taM acakkhaphAsitaM, jahAta dupaesiyANaci paramANupoggalANaM evamAdaNi je saMghAteNaM bhedeNa saMghAtamedeNa vA uppajjati taM Na dIsati chaumatthaNati / pAteNa acakkhuphAsitaM, bAdarapariNatassa aNaMtapaesiyassa camanuphAsiyaM bhavati, payogakaraNaM duvidha-jIvapayogakaraNaM ajIva-18 payogakaraNaM ca, hoi payoge jIvavivAgo, teNa viNimmANe sajIba ajIva vA payogakaraNaM, taM duvihaM-mUlapayogakaraNaM uttara|payogakaraNaM, mUlapayogo NAma mUlaM AdirityanAMtara, tattha mUle orAliyAdINi paMca sarIrANi, payogakaraNaM nAma jo niSpho to niSphajjati, taM tesiM ceva urAliyaveubdhiyaAhArayANaM tiNDaM uttarakaraNaM, sesANaM tatthi, tattha mUlakaraNaM aGka | | aMgANi aMgovaMgANi urvagANi ya, jahA 'sIsaM uro ya uyara paTTI bAhA ya doSi uruyA ta / te aTuMgANI puNa sesANi tahevu| vaMgANi // 1 // hoMti uvaMgA aMguli NAsA kaNNA ya jahaNaM ceva, mahadaMtamaMsakesu aMgovaMgA evamAdINi, ahavA ida uttarakaraNaM daMtassa rAgo kaMNavaNaM nahakesarAgo, evaM oliyaviubviyANi, AhArae nasthi tANi, imaM vA AhAragassa gamaNAdI[81 iti, ahavA orAliyassevegassa uttarakaraNaviseseNa osaheNa vA paMcaNha ya iMdiyANaM viNavANaM puNo gharaNA NiruvahatANa vA dIpa anukrama [116128 CLEAR : [109] Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [4], mUlaM [1...] / gAthA ||115-127/116-128|| niyukti : [179...208/179-208] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka na [1] gAthA |115 * 55-55%-94%AE% zrIuttarA0viNAsaNaM evamAdi, tattha puNa orAliyaveubviyaAhArayANaM tivihaM karaNaM-saMghAtakaraNaM paDisADaNAkaraNaM saMghAtaparisADaNA-15 karaNAcUNauM karaNaM ca, doDaM sarIrANaM saMghAtaNA Nasthi, uvarillANi donni aNAtINi, titrivi karaNANi kAlao maggijjati, tattho- dhikAra: roliyasarIrasaMghAtakaraNaM jaM paDhamasamayovavanagassa, jahA telli ogAhio chuDho tappaDhamatAe Adiyavi, evaM jIvovi uva-IN asaMskRtA. vajjati paDhame samaye geNhai orAliyasarIrapayogAI davAI, Na puNa muMcati kiMci, parisADaNAra hi samayo maraNakAlasamae, // 105|| etthaM ca so muMcati Na geNhati, majjhime kAle kiMci giNhati kiMIca muMcati, taM ca jahaNeNaM khuDDAyabhavagmahaNaM tisamaUNaM, ukoseNaM tini palitovamANi samaUNANi, do viggahami samayA samayo saMghAyaNAte tehUNaM / khuDDAgamavagrahaNaM sambajahaNNo ThitI kAlo // 1 // ukkoso samayUNaM jo so saMghAtaNAsamayahINo / kiha Na dusamayavihUNo ? sADaNasamaejvanatimi // 2 // bhaNNati bhavacarimaMmivi samae saMghAtasADaNe ceva / parabhavapaDhame sADaNamao tadgo Na kAlota // 3 // jati- parabhavapaDhame sADo Nivviggahato ta tami saMghAto / NaNu savvasADasaMghAtaNAyo samataM viruddhAo // 1 // jamhA vigacchamANaM vigataM uppajjamANa uppanna / vo parabhavAdisamaye mokkhAdANANa Na virohe // 3 // tisamae Nehabhavo iha dehavimokkhato jahA tIe / jati taMmi) Na parabhavovi to so ko hou saMsArI // 4 // gaNu jaha viggahakAle dehAbhAvi dvivo parabhavo so| cutisamaevi Na deho Na viggaho jati sa ko hotu // 6 // idANi aMtaraM, saMdhArtatarakAlo jahaNNagaM khuDagaM tisamaUNaM / IA||105 // do viggahami samayA tatio saMghAyaNAsamayo // 1 // tehaNaM khuDUma dhariu parabhavamavigmaheNeva / gatUNa paDhamasamae saMghAtaM. to sa viSNeto // 7 // idANi saMghAtaparisAGatara, je 'ubhayaMtaraM jahanna samayo nimvigaheNa saMghAto / paramaM satisamayAI te. 127|| dIpa anukrama [116128 % [110] Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [4], mUlaM [1...] / gAthA ||115-127/116-128|| niyukti : [179...208/179-208] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka gAthA asaMskRtA |115 127|| zrIuttarA0 tIsaM udhinnaamaaii|9| aNubhavituM devAdisu tettIsamihAgayassa ttiymi| samae saMghAtAto duvihaM sADaMtara vocch||10| khuDgayabhavaggahaNaM karaNAcUNoM dhikAra: jahaNNamukkosayaM ca tetiisN| taM sAgarocamAiM saMpuNNA puncakoDI ya|11||idANi veubviyassa-ubviyasaMghAto samayo so puNa viuvvnnaadiie| IN orAliyAgamahavA devaadiinnaadighnnNmi||12||ukkoso samayadurga jo samayaM veubviya mato bitIe / samae suresu vacati Nivviggahato yata | tassa ||13||ubhyjhnnnnN samayo so puNa dusmyveubviymtss| paramatarAI saMghAtasamayahINAI tettiis||14||veubviysriirpriisaaddnn||106|| kAlovi samaya eva / idANi aMtaraM, beubviyasarIrasaMghAtaMtaraM jahaNNeNaM ega samayaM soya paDhamasamayavauvvitamatassa viggaheNa tatie samaye beumbiesa saMghAteMtassa bhavati ahavA tatie samae veubviyamatassa aviggaheNa devesu saMghAteMtassa,saMghAtaparisADaMtaraM jahaNNeNa samaya evAsau puNaravi gheubbiyamatassa avimgaheNa saMghAtassa bhavati,sADassa aMtaraM jahaSNeNa aMtomuhuttamukkoseNaM aNaMtaM kAlaM,vaNassatikAlo, 13idANiM AhArayassa, AhAre saMghAto parisADo ya samayaM samaM hoti / ubhayaM jahaNNamukkosayaM ca aMtomuhuttassa // 1 // baMdhaNasADubhayANa jahaNyAmaMto muhuttamaMtarayaM / ukoseNa abaI pogglpriyttttdesuug|shtiyaakmmaannN puNa saMtANANAdito Na sNghaato| bhavANa hojja sADo selesIcaramasamayami // 3 // ubhayaM aNAiniharNa saMtaM bhavANa hojja kesiMci / aMtaramaNAdibhAvAdaccaMta viyogato si // 4 // jIvamulapayogakaraNaM gataM / idANi jIvauttarapayogakaraNaM,tattha gAhA 'etto uttarakaraNaM gAhA(193-201) saMghAtaNA yA gAthA (194-201) saMghAyaNAkaraNaM jahA paDo taMtusaMghAtaNa Nivvattijjati, parisADaNakaraNaM jahA saMkhaga prisaaddnnaae| |Nibattijjati, saMghAtapaDisADaNAkaraNaM jahA sagaDaM saMghAyaNAe ya parisADaNAe ya Nivvattijjati, Na ca saMghAto Na ca pari- 106 // sADo jahA dhUNA uDDA tiricchA vA kIrati, ajIvappayogakaraNaM' gAthA (195-201) nijjIvANaM kIrati jIvapayogayo hA SCRESCRISORSESORGESESSES dIpa anukrama [116128 [111] Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [4], mUlaM [1...] / gAthA ||115-127/116-128|| niyukti : [179...208/179-208] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka -16 zrIuttarA0 cUrNI 6 [1] gAthA 2- |115 asNskRtaa||107|| 127|| taM taM / vaNNAdi rUpakammAdi vAvi tadajIvakaraNaMti // 1 // dabakaraNaM gataM / idANi khetakaraNa- 'Na viNA AgAseNaM' gAthA karaNA(196-201) khetaM AgAsaM tassa karaNaM Natthi tahAvi baMjaNato pariyAvaNaM, jamhA Na viNA kheteNa karaNa kIrati, ahavA dhikAraH khetasseva karaNaM, vaMjaNapariyAvaSNaM nAma jaM karaNeNaM abhilappati, aha jahA ucchukaraNAdIya, bahudhA, sAlikaraNaM tilakaraNaM evamAdi, athavA jammi khatte karaNaM kIrati vaNijjati vA, khattaM karaNaM AgAsevi, tassa bNjnnpriyaavnN| idANi kAlakaraNaM 'kAlo jo jAvatio' gAthA (197-202) kAlakaraNaM jaM jAvatiyakAleNa kIrati, jaMbhi vA kAlaMmi, etaM AheNa, ahaveha kAlakaraNaM bavAtijotisiyagAseseNaM ghetavaM, tattha caraM sattavihaM caumbiha thiramavakkhAyaM, evaM gAthA (198-203) 'sANe' gAthA (199-202) 'pakvatidhayo duguNitA' gAthA / idANiM bhAvakaraNaM, bhAvasta bhAveNa bhAve vA karaNaMti, bhAvakaraNa(ca) duvihaM' gAthA ( 201-203) 'vaNNarasagaMdha' gAthA (202-204 ) appappayogajaM jaM ajIvarUvAti pajjavAvatthaM / tamajIvabhAvakaraNaM tappajjAyappaNAvekkhaM // 1 // ko dabbavIsasAkaraNAto viseso imassa ? NaNu bhaNitaM / iha pajjayavekkhAe davaDiyaNayamayaM taM ca | // 2 // 'jIvakaraNaM tu gAthA (203-204) jIvabhAvakaraNaM duvidha- sutakaraNaM asutakaraNaM ca, sutakaraNaM duvidha- loiyaM loutta-13 | riyaM gha, ekeka duvihaM-baddhaM abaddhaM ca, baddhaM NAma jattha jattha suovaNibaMdho atthi, jaM evaM ceva paDhijjati uvariyaM tANi abaddhaM, tatya baddhasutakaraNaM duvidhaM-sahakaraNa NisIthakaraNaM ca, 'uttIttha saddakaraNa pagAsapADhaM ca saraviseso vaa| gUDhataM tu nisIhaM baMdhassa sutatthajaM adhvaa||1|| je loIyaM dhattIsaM aDiyAo chattIsa paccahiyAo vA solasa karaNANi logappavAtabaddhANi, (ahavA saMgAme paMca) taMjahAvaisAI samapAyaM maMDalaM AlIDhaM paccAlIDhaM , etANi paMca logappavAte suyakaraNe nibaddhANi, tatthA''lIDhaM dAhiNa pAyaM aggato dIpa anukrama [116128] MOREGIECORE SHREE [112] Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [4], mUlaM [1...] / gAthA ||115-127/116-128|| niyukti : [179...208/179-208] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAka [1] gAthA |115 127|| zrIuttarA huttaM kAUM vAmapAda pacchAhuttaM osAreti , aMtaraM dohavi pAdANaM paMca padA, evaM ceva vivarIyaM paccAlIDhaM karaNAcUrNI | vaisAhaM paNhIu abhaMtarAhuttIo samaseDhIe kareti Amgimatale cAhirAhutto, maMDalaM dovi pAda same dAhiNa- | dhikAraH asaMskRtA. vAmahuttA osArettA uruNovi (tahA) AuMTAveti jahA maMDalaM bhavati, aMtaraM cattAri paadaa| samapadaM dovi pAde sama | niraMtaraM Thaveti, AruhatapavayaNe paMca AdesasatANi jANi abaddhavANi, tatthegA marudevA, Navi aMge javi ubaMge pADho asthi jahA // 108 marudevA accaMtathAvarA hoUNa siddhatti, sayaMbhuramaNasamudde macchANa paumapacANa ya savvasaMThANANi atthi, Navari balayAgArasaMThANaM | |Nasthi, karaDakuruDANa ya kuNAlAe tersi NiddhamAlUNamUle vasahI devANukaMpaNaM, rudvedi paNNarasadivasehi parisaNaM, kuNAlANagarIkaviNAse tatie varise sAtete Nagare doNhavi kAlakaraNaM, adhe sattamapuDhavIe kAlaNarage gamaNaM, kulANANagarIviNAsaNakAlAto terasame barise mahAvIrassa kevalanANuppattI, evamAdi aNibaddhaM, etaM sutakaraNaM, josutakaraNaM duvidha-jujaNAkaraNaM guNakaraNaM ca, guNakaraNaM duviha-tavakaraNaM sajama ca, doSi bisesitavyA, jujaNAkaraNaM tividhaM-maNajhuMjaNAkaraNaM caumbiI maNosaccAdi, evaM kA bayIvi , kAyajogo sattavidho orAliyAdIo, entha katareNAdhikAro', ucyate, dabakaraNaMNa, tatthavi mUlappayogakaraNeNa, ID tatthavi NosanAdavyakaraNena, tatthavi payogakaraNeNa, tatthavi jIvapayogakaraNeNa, tatthavi mUlappayogakaraNeNa, tatthavi AyukarapiNa, tattha gAthA 'kammagasarIrakaraNeNa' gAthA (205-205) kaMThyA, asaMkhataMti padaM gataM, jIvitamiti jIvate jIvita vAn jAviSyati vA, jIvaH,AyuHkarmajIvanAdi jIvitaM bhavati,tatthedamAyuSkaM karma asaMskRtaM bhavati,ko'bhiprAyaH nahi jIvitaM tuTitaM &aa tuIyate vA na zakyate punaH saMskartu chinnavastravadityuktaM tamhA caricami appamAdo kAtathyo, jIryate yeneti jarA, jarAmupa dIpa anukrama [116128 OM4--10% [113] Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [3] gAthA ||115 127|| dIpa anukrama [116 128] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [4], mUlaM [1...] / gAthA ||115-127/116-128|| niryuktiH [179...208/179-208] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra [43 ], mUlasUtra [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: 4 asaMskRtA. *) // 109 // zrIuttarA0 ) nIto jaropanIto yena, yato na tatra trANaM, ko'bhiprAyaH 1, na jarAprAptasya punayavanaM bhavati, 'ahaNa ujjeNiM vastu' savyaM akkhAcUNa NagaM mANitabdhaM, jAva phalahimalleNa macchiyamallaM nihaNAveUNaM NiyagaM gharaM gato, tattha vimukkajuddhavAvArI acchati, so mahallocikAuM paribhUyate sayaNavaggeNa, jahA'yaM saMpadaM Na kassati kajjassa khamoti, pacchA so mAgeNa tesiM aNApucchAe korsava NagariM gato, tattha varisametaM uvaragamatigato rasAyaNanuvajIvati, so balaDDo jAto, juddhagapavvate rAyamallo riMgaNo NAma taM NihaNati, pacchA rAyA muNai, to mama mallo AgaMtueNa Nihattotti Na pasaMsati, rAyANage ya apasaMsaMte sabbo raMgo tuhiko acchati, tato aTTaSeNa rAhaNo jANaNANimittaM bhaNNati- 'sahasrayANa sauNANaM sAhaha to niyayasyaNayANaM (ca ) hito NiraMgaNo aTTaNeNa NikkhittasattheNaM // 1 // evaM bhaNiyamette rAyaNA esa aTTaNottikAuM tuTTeNa pUito, davvaM ca se pajjAvaio, | AmaraNayaM deNNaM, sayaNavaggo ya etaM souM tassa sagAsamuvagato, pAyavaDaNamAdIhi paciyAvio, davvalobheNa alliyAvito, | pacchA so ciMteti-mama davvalobheNa alliyAveMti, puNovi mamaM paribhavissaMti, jarAparigato bADhaM Na puNa sumahalleNAvi payatteNa sakisse juvA kAuM, taM jAvahaM saceTTho tAva pavvayAmitti saMpadhAtu pavvaito, evaM jarovaNItassa gasthi tANaM bhavati 'evaM vicANAhi jaNe patte' evamityavadhAraNe, neva jarovaNItassa hutthi tANaM, jarayA vA uvaNItassa evaM viSayamiti, athavA evamityanumAne, kenAnuminoti, jahA so naladAmo cANakeNa ghAtito saputradAraM ghorAn ghAditvA, evameva jaNovi, AyAramaramam paraloganiravekho putrabhaNiehiM pamAdehiM pramattavAn pramattaH pramAdavAnityarthaH, vividhaM jAnihi vizeSeNa vA jAnIhi kimiti pariprazre, nu vitarke, katarAnaM kaNNu, vividhaM hiMsaMtIta vihiMsA, 'ajatA gahinti' na yatA ayatA asaMjatA ityarthaH, gahito gRhaMti gRhiSyaMti vA tAmiti, | // 109 // [114] aTTanamachakathA Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [4], mUlaM [1...] / gAthA ||115-127/116-128|| niyukti : [179...208/179-208] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAka [1] gAthA |115 zrIuttarA. vihiMso kAI gihissAMtatti gamiSyati vA, kahiM gacchissaMti ta vihiMsA ?, athavA jarovaNItassa hu patthi tANamiti, evamacija dhanaM na cUNoM jANemANo na jarAprahANAyodyato,kevalaM hiMsAdipamukhakammasu pavvaMto (pamatto),evaM(a)saMtANukaMpaNaM vihiMsA,syAdetat kathamayamevamanA, trANAya tata ucyate 'je pAvakammehiM / vRttaM ( 116-206) je iti aNidivassa Nise, pAtayate tamiti pApaM, kriyata iti asaMskRtA. karma, karmANi hiMsAnRtasteyAnahmaparigrahAdIni, dhaNaM hiraNNasuvaNNAdINi, samastamAdIyaMti samAdIyaMti, gRr3hatItyarthaH, azo-|| // 11 // &bhanA matiH amatiH, yathA azobhanaM vacanamavacana, kathaM, prANinAM nirapekSatvAta nistRzo niranukozo tyaktaparalokabhayaH, evaM vidhA amatiM gRhItvA, athavA Nasthi paraloge Natthi sukkaDadukkaDANi kammANitti, paThyate ca 'amayaM gahAya' azobhanaM mataM ama avacanavat, athavA amRtamiva gahAya, amRtenevArthaH saMgRhyate ityarthaH, tamevaM dhaNamuvajjiNiUNaM 'pahAya te pAsa payaTTie janare' bhRzaM hiccA apahAya kRtsnamityarthaH, passatti zroturAmaMtraNaM, ta iti pAvakarmiNo, payaTTite pavRtte, tattu (na tu) muI, 'mare' iti - puruSasyAkhyA, vareNaM NAsakatvaM anugatA anumatA anubaddhA ityeko'rthaH NaraMga uti-garaMga-gacchati, atrodAharaNaM je pAcakammahiM | ghaNaM maNussA' iti- egami Nagare ekko coro, so rati vibhavasaMpancesu gharesu khattaM khaNiuM subahuM daviNajAtaM ghettuM appaNo gharegadese kUve sayameva khANittA tattha davyajAta pakkhiyati, jAhicchitaM va sukaM dAUNa kaNNagaM vivAheuM pasUtaM saMti uddavettA tatthevala agade pakkhivati, mA me bhajjA avaccANi vA parUDhapaNayANi hatUNa rayaNANi parassa pagAsessaMti, evaM kAlo baccati, aNNatA // 11 // teNegA kaSNagA vivAhitA atIca rUviNI, esA pasUtA saMtA teNa Na mAritA, dArago se aTThavariso jAto, teNa ciMtiyaaticirakAlaM vidhAritA, evaM putraM uddaveuM pacchA dAraya uddavissati teNa sA uddaveuM agaDe pakkhicA, teNa dAragaNa gehAto 127|| acca5% dIpa anukrama [116128 AN [115] Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [4], mUlaM [1...] / gAthA ||115-127/116-128|| niyukti : [179...208/179-208] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka * gAthA |115 egami Nagare goTe chedA 127|| zrIuttarANigacchiUNaM kahA (dhAdhA ) kayA, logo milito, teNa bhaNNati- me mAtA mAritatti, rAyapurisehiM sutaM, tehiM gahio, diTTho bhAihalokecUrNI 18 kyo dabvabharito, aTThiyANi ya surahUNi, so baMdheUNa rAyasagAse samuvaNIto, jAyaNApagArehi sambaM davyaM davAveUNa kumAreNa pidhanamanamArito, evaM pahAya te pAsa payaTTite gare,evaM vaNijAdayo'pi kalkAdivirdaina (bhirdhanaM) upAjya utprahAya paraloke vairivighAtamA nuvaMti, thAyU svaasaMskRtA. na kevala paralo karmaNA na kevala paraloke ceva te dukkhAI pArvati, ihapi te dukkhAI pAviti, diluto 'teNe jahA saMdhimuhe gahIte' vRttaM | // 111 // (117-207) styAyata iti tiNaM, yena prakAreNa yathA, saMghAnaM saMdhiH, kSetramakhamityarthaH, atrodAharaNaM-egami Nagare ego coro, teNa abhijjato gharagassa phalagacitassa pAgArakavisIsaMga khaNittuM khat khataM, khattANi ya aNegAgArANi kalasAgitidigavattasaMhita(tANi) payumAmi(sumAgi)ti purisAkiti vA,so yataM kavisIsagasaMThitaM khattaM khaNato dhaNasAmiteNa vinAto, tato teNa apaviTTho pAemu gahito, mA paviTTho saMto AyuSeNa vAvAissati, pacchA coreNa bAhiraThieNa hatthe gihito, se hiMdohivi | balavatehiM ubhayathA kaDejjamANo satakitapAgArakavisIsagehi phAlejjamANo attANo viravati, evaM svakarmabhiH kRtyate pApakArI, IX esa diTThato, ayaM atthovaNayo, 'evaM payA pecca ihaMpi loe' evamavadhAraNe, prajJA(jA)yaMta iti(prajA) kahANa kammANa na-mokkho atyi', iha paratra ca , ihaloke tAvat piyavippaogaappiyasaMpayogarogadAriddadobhaggadukkhadomaNassAdi , paraloke puNa naragatiriyakumANasesu sArIramANasANi dukkhANi aNubhavaMti, avassavedaNIyANi karmANi, athavA 'evaM payA pecca ihapi loe, // 11 // paNa kammuNA bIhai no katAyi' prajA ityAmaMtraNe, prajA iha paratra ca karmabhiH kRtyante, tenaivaMvidhAnAM karmaNA(na) pIhayet kadA cit, na pratiSedhe, kriyata iti karma, pIhanaM abhilasanaM prArthanamityarthaH, yaiH steyAdibhiH pApabhiH karmabhiH iha paratra ca pIDyante dIpa anukrama [116128 A [116] Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [4], mUlaM [1...] / gAthA ||115-127/116-128|| niyukti : [179...208/179-208] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka saparo [1] gAthA SAR |115 127|| zrIuttarA0 tadvidhAnAM karmaNAM pIhanamapi na kuryAna, kiM punaH karaNamiti, atrodAharaNaM-egaMmi Nagare egeNa coreNa raciM dArohe pAsAde | AroDhuM khattaM sataM, subahuM ca davyajAta NINita, NiyayagharaM va saMpAuM pamAtAe spaNIe pahAtasamAlo sudbhavAso so tastha bhayAthe kRtasya gato, ko kiM bhAsatitti jANaNatthaM, jai tAva'jja logo meM na yANissai pugovi punvaThiAte cospiM karissAsitti saMpahAreUNa, asaMskRtAra vaMdana tattha ya logo bahU milito saMlavati-kadhaM durArodhe pAsAde Arodu visatyeNa khattaM khata?, kahaM ca khuDUlaeNaM khacaduvAreNa paviTTho, // 112 // puNoci saha davveNa Niggatotti, so suNiu hariseuM ciMteti-saccameta, kiM bahiM eteNa NimAtoci appaNo udaraM kaDiM ca paloeDaM 4 khattamuhaM paloyati, so rAyaniuttiehi purisahiM kusalAha jANittA gahito, rAhaNo uvanIto sAsito ya, evaM pAvakammapattha-11 Ne'pi dose, kimu karaNe, dehe vA hiMsAdINi pAvakammANi, pamacA pAvehiM kammehiM bajhaMti, tevi pAvagaM ca pAviti, jaM ca parassa | |coeti pAvaM karma kajjati tassa appaNA ceva veditavyamiti, atrocyate, 'saMsAra' gAthA (118-209) vRtta, sNmRtiH| saMsaraNaM vA saMsAraH narakAdi, athavA kohAdIya kammaM, so saMsAro, samApanavAn samApana, paraMpareNati puttassa bhajjAe NaTThAe evamAdi, ucyate ca 'saMsArasamAvo parassa aTThAe 'paro NAma puttabaMdhavAdi, sAdhAraNaM nAma savvasAmannaM AtmanimicaM baMdhurAja-16 brAhmaNanimittaM vA, 'kammassa to tassa tu vedakAle' tasyati Atmanimittasya sAdhAraNasyeti vA, vedyate iti vedaH udaya ityarthaH, vedassa | kAlaH 2, dAnamAnakriyayA banAtIti baMdhu, paMdhuH kila ahitanigrahahitagravRtyartha, na bAsI tadahitaM kameM nigRhItuM samarthaH, uktazva-INMan 'savvassa sayaNamajhe, ego kassati duhiDito saMto / sayaNo'vi ya se roga Na viriMcati va nAseti // 1 // ityanena (na) bAMdhavA bAMdhavatvaM uciMtitti-karenti, atrodAharaNa- egami nagare ego vApio aMtarAvaNe saMDavaharati, egAgI AmIrI ujjugA do rUvame --- - dIpa anukrama [116128 AE%ER-SCHECCATE CRE [117] Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [3] gAthA ||115 127|| dIpa anukrama [116 128] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [4], mUlaM [1...] / gAthA ||115-127/116-128|| niryuktiH [179...208/179-208] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [ 43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi : zrIuttarA0 cUNa 4 asaMskRtA. // 113 // veNa kappAsaNimittamuvaTTitA, kappAso ya tadA samaggho vahuti teNa vANieNegassa rUyagassa saMmitaM lArDa kappAso diSNoM so, jati doNhavi rUbagANa dattoti sA poTTalayaM baMdheUNa gatA, pacchA vaNiyato ciMteti esa rUbago muddAe laddho, tato'haM eva ubajAmi, teNa tassa rUpagassa samattaghayagulAi kiNiuM ghare visajjitaM, bhajjA saMlatA- ghayaputre karijjAsitti, tAe ghatapuSNA kayA, itthaMtare ussugo jAmAuo savayaMso Agato, se tAe parivesito ghayapUrehiM, so jiuM gato, vANiyao vhAyappavaNo bhoyaNatthamuvagato, so ya tAe parivesito sAbhAvieNa bharoNa, teNa bhaNNati kiM na kayA ya ghayapUrA ?, tAe maNNati kayA, te jAmAueteNa teNa savayaMseNa khaiyA, so ciMteti peccha jArisaM kayaM matA, sA barAI AbhIrI vaMcetu paranimittaM appA apuSNeNa saMjIio, eso sacito sarIraciMtAe Niggato, gemho ya baTTati, so majjhaNhavelAe kayasarIracito ekassa rukkhassa hA bIsamati, sAdhU ya teNogAseNa bhikkhANimittaM jAti, teNa so bhaNNati bhagavaM / etthaM rukkhachAyAe vissama, dhammuvasamaNaMti, sAdhuNA bhaNiyaM te va bakkhevAi, ahaM appaNIcaya kammaM karomi, teNa bhaNNati-bhagavaM ! ko vA parAyattaM kammaM kareti 1, jaNu esa savvalogo sakammaujjutto, sAdhuNA bhaNitaM paNu tumaM caiva bhajjAdihetuM kilissati sa marmaNIva spRSTaH teNeva ekkavayaNeNa saMbuddhA, bhagavaM! tumhaM kattha acchaha?, teNa bhaNNati ujjANe, tato so taM sAdhu kaujjamatti ya jANiUNa tassa sagAsaM gato, dhammaM soUNa bhaNati pavvayAmi, jAva sayaNaM ApucchiuM eti (mi), gato ziyagabaMdhavaM bhajjaM ca bhaNati jahA Ava vivaharaMtassa tuccho lAbhago hoti, tA vaNijjaM karemi, do ya satthavAhA, tatthego AdAtuM pakkhevayaM lAbhaM maggati, ego puNa pakkhevayaMpi deti lAbhagaM ca Na mamgati, taM karaNeNa (katareNa) saha vaccAmi 1. te bhAMti vivaraNa saddhiM tehiM so samaNaNNAto baMdhasahito gato ujjANaM, tehiM bhaNNaH katamo satyavAhI ?, esa sAdhU [118] parArthapApekArpAsikaH // 113 // Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [4], mUlaM [1...] / gAthA ||115-127/116-128|| niyukti : [179...208/179-208] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] gAthA |115 putradRSTAntaH 127|| thAuttarALA asogacchAyAe uvaviTTho, Niyayaghare bavahArAveti, Na ya lAbhayaM geNDai, eteNa saha saNNejjANapaTTaNaM Amitti pabvaito, jaheva Na | vanaharApa cUNoM baMdhavA trANAya bhavaMti kammavivAgakAle, evameva 'vittaNa tANaM Na labhe' vRttaM (11950 221) viyata iti visa-dhaNasuvaNNahi-15 purohitaasaMskRtA. HraNagAvibhavaNasayaNAdi, trAyatIti trANa ,Na hi teNa vittaNa lahate, kaH ?, pramattaH-pamatto visaesu, pubvabhANiteNa vApamAeNa, ihApi | " tAvaloke vittaM na prANAya, kimaMga puNa paraloge',atrodAharaNa-ego kila rAyA iMdamahAdINaM kamhivi ussave aMteure viNiggacchaMto | // 114 // ghosaNaM ghosAvati, jahA-savve purisA nagarAto niggacchaMtu, tattha purohitaputto rAyavanlabhattaNa vesAgharamaNupaviTTho ghosievi Na HINiggato, so ya rAyapurisehiM niggahito, teNa ya rAyavallabhattaNeNa tesiM kiMci dAUNa appA Na moito, dappAyamANo vivadaMtI IK mArAyasagAsamuvaNIto, rAiNA bajjho ANacI, pacchA purohito uvahito- sabassaMpiya demi, mA mArejjasu, sovi Na mukko, malAe bhiNNo, evaM viceNa tANaM na labhe pamatto, ihalokikamuktamudAharaNaM, 'aduvA parattha' aduvetyathavA, yadi vittaM na trANAya ihaloke, kathaM nu paraloke trANAya bhavissati ?, uktazca- attheNa darAyA Na rakkhio gohaNeNa kuikno| dhaneNa tillayaseTThI puttehiM ||nn tAio sgro|| 1 // evamatrANaH zArIramAnasaiduHkharabhihanyamAnaH na tassa dukkhassa grahaNadvAramupalabhate, ko diTTato', ucyate, 'dIve paNaTTe va aNaMtamoho'dIpyate iti dIpaH,so duviho-davvadIyo bhAvadIyo ya, tattha ya dabbadIvo duvidho-AsAsadIvo pagAsa dIvo ya, tattha AsAsadIyo samudamajhe jo dIvo vujjhamANA pAsiu pAviuM ca AsAsedI so AsAsadIyo, pagAsadIvo yA hAtA jotanaM pagAseti, tattha jo so AsAsadIvo so duvidhA-saMdINo asaMdINo ya, tattha saMdINo NAma jo jaleNa chAdejjati, so Ni jIvitatthasaMtANAya, jo puNa so vicchiNNataNeNa ussitattaNeNa ya jaleNa" chAdejjati so jIvitasthINaM trANAya, asaMdINo GAPERENERA dIpa anukrama [116128 [119] Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [4], mUlaM [1...] / gAthA ||115-127/116-128|| niyukti : [179...208/179-208] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAka [1] gAthA |115 127|| zrIuttarAmadIyo jahA koMkaNadIvo, pagAsadIyo NAma jo ujjoyaM kareti, so duvidho- saMjoimo so tRNapulakavartiagnikarDasamavAyena | cUrNI niSpadyate, asaMjAimo caMdAdiccamaNimAdi, esa davvadIyo / idANiM bhAvadIvo, so duviho- AgAsadIko pagAsadIyo ya, tattha svarUpa AgAsahIvo sammaIsaNaM jaM pAviUNa bhaviyA jIvA saMsAramahAsAgare sadAkuvAdimahIvIyIhi avujjhamANA AsasaMti, pagAsadIvo 3 bhadAda asaskRtA. NAma paMcappagArA gaMdI, tastha AsAsadIvo duviho- saMdINo asaMdINo ya, tattha khaovasamiyasammaIsaNadIvo paDivAtittikAuM / saMdINo, asaMdINo tu khAyagasammaIsaNadIbo, pagAsabhAvadIcovi duviho-vighAtimo saMghAimo ya, tattha saMghAtimo akkharapadapAda silogo gAthAuddesagAdisaMghAtamayaM duvAlasaMga sutajJAnaM, asaMghAtima kevalanANaM, ettha davvadIce pagAsadIvamadhikareUNa bhaNNatidIva paNaTe va arNatamoho, ettha udAharaNaM, jahA-keI dhAtuvAiyA sadIvagA aggi iMdhaNaM ca gahAya vilamaNupaviTThA, so tesipamAdeNaM dIvo aggAdao ya vijjhAyAo, tato te vijjhAtadIvaggiyA guhAtamamohitA ito tato savato paribhamaMti, paribhamaMtA ya appaDigAramahAvisehiM sappehiM DakkA, duruttare ya adhe saMNivatitA, tattheva nidhaNamuvagayA, evaM dIvappaNadveNa tullaM dIpapaNadveva, amaNamaMtaH amyate vA antaH nAsyAMto'stIti anaMtaH, jahA tesiM guhApaviTThANaM vijjhAtadIvaggANaM duvAramalabhamANANa tassa tamaso aMta eva Nasthi, evameva saMsArINavi dIvapaNahe vA aNaMtamoho bhAvadIvapaNahANaM, 'arNatamohe' ti mukhate +yena sa mohA, takaca jJAnAvaraNadarzanamohanayimiti , ahavA aduppagAraM kammaM savvameva moho, taccAsyAnatamityato'nanta- * // 11 // mohe, nayanazIlaM naiyAyikaM, maggAmiti vAkyazeSaH, taM neAuamaggamasau daTThapi adaTThameva bhavati, jahA so dIvapaNaTTho taM maggaM daTTaNavi adacha eva bhavati, evamasAvavi anaMtamohavAn saMsArI AjavaMjavImAvAt jagati dRSTvA adRSTa eva bhavati, dIpa anukrama [116128 SAMAC-Set [120] Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [4], mUlaM [1...] / gAthA ||115-127/116-128|| niyukti : [179...208/179-208] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] cUNau~ 37-5 gAthA |115 127|| * thIuttarA0 kimabhipretaM ?, yatastamo'bhighAtAya naudyamate, athavA naiyAyika mArga kazcit dRSTvApi punarmohodayAt patati, jaMhA te vizA-II pratibuddha jIvitvaM tapadIvA na jAnaMti kutovi laddhAra (taM dAraM ), evaM putradArAdiAsaktA naiyAyika raSTyA adRSTa eveti, mithyAdarzanAdabhinivezAdA asaMskRtA | AiyaM dadumadaTThameva , evaMvidhesu saMsArimu jJAnadarzanAvaraNamohanIyamahAnidrAkAriSu 'muttesu yaaviprissuddhjiiv| vRttaM (120-213) supane suptaM suptamasyAstIti suptaH, suptavAnityarthaH, cazabdo'dhikavacanapAdapUraNeSu, so duviho sutto||116|| |NiddAmutto bhAvamutto ya, tattha NiI pati sutto jAgaro ya, evaM bhAvevi, tattha NihAjAgaraNe udAharaNaM agaladatto, sA tesu | coresu (puNa pasuttesu muttemu mu(sa)khoDipatteNa pAuNiuM egate jaggaMto acchati,te ya corA pariccAyageNa giddApamattatti jANiUNa sacce siracchiNNA kayA, agaludattaTThANevi kiccheNa pAuteNa pahAro datto, teNavi jaggaMteNa rukkhagAmajjhe Thito, bhagiNI bhUmigihipavesaNaM, tApIya appamattattAe va Na sakito baMceuM, esa diTuMto bhAve samotArijjati, pasuttA corA ghAtitA soDU ego Na dhAtito, evaM je micchAdiThINo aviratA ya bhAvato pasuttA dhammakajjAI Na pekvaMti, tesu suttesu yAvi paDibuddhajIvI, | api vADhAthai, bhAvasunesu vA jAgareNa hoyacaM, muccesudhi ca nAtinidrApramAdavAna, bhAvapratibuddho nAma bhAvajAgaraH, pratibuddhajIvanazIla: pratibuddhajIvI, Na vissasejja kasAyidiesu, 'paMDite va 'pApADU DAnaH paMDitaH,Asupati AsuprajJA nAma G saMyama prati kSaNalavamuhurtaprItabuddhamAnatA, Asu prajJA pasya, kSipraM prajJA utpayate teNa Na vissasatitavba, jahA kaNhakahANa 4 // 116 // 4aa (ga)pakkho, kamhA ?'ghorA muhuttA' ghUrNata iti ghoraH, niranukroza ityarthaH ko'bhiprAyaH, paNu jAte pRthvaNhe avarahe vA|| kAevi belAe maccU Agacchati, ataH alpakAlAyuSakatvAta aniyamitakAlatvAcca puMsA niraMtarameva saMjAtapano bhaveta, dIpa anukrama [116128 - 11-24TAASA [121] Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [4], mUlaM [1...] / gAthA ||115-127/116-128|| niyukti : [179...208/179-208] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata satrAka 4 [1] gAthA %AE% |115 127|| % zrIuttarA0 tameva muhurta na ghoratvAt gatvA punaratyeti, athavA sagocaraprAptasya marthatItyato ghorAH, yathaipa magocaraM prAptA, asya tAvat mAmAraMDavadacUNauM hamAreNa bhayamastu, evaM ghorA muhUrtAH, zarIramapi avalaM, alpenApi upakrameNaM upakramyate, evaM matvA- 'bhAraMDapakkhI va cara'ppa pramattatA | matto', pakSyate'neneti pakSaH, pakSAvasyAstIti pakSI, tesi kira doNDaM tipAdA, jo majjhimato pAdo so sAmaNNo, pacchA te app-| asaMskRtA. | mattA caraMti, mA eko vA ekako vA pacchA pajjupecchA, pAdo hIrejjA, athavA mA paDihAmo, evaM sAdhUvi 'care padANi // 117 // | paDisaMkamANoM' vRttaM (121-2160 yugapatsaMbhRtAni tasyendriyANi, kapAyAzritAnyeva cAparAdhapadAni, uktaM hi-'indriyaviSayakaSAyA etAnyaparAdhapadAni', yato'padizyate 'care payAI paDisakamANo' vRtta, caredityanumatArthe, kiM kurvan?, padAni pari pari saMkamAno, padyate aneneti pada, pari sarvatobhAve, sarvato saMkamANo parisakamANo, mA me mUlaguNauttaraguNapadesu chalaNA hojjatti, pAzyate yena pAzaH baMdhanamityarthaH, jAMkaci appaNA pamAdaM pAsati daJcititAdi, duvicitieNAvi bajjhati, kiM puNa jo citittu kammuNA | saphalIkareti, evaM dumbhAsitaduccatitAti je kiMci pAsa 'ihe 'ti iha pravacane maNNamANo, jANamANa ityarthaH, syAnmati:-evama-1 pramattaH kaha caret 'lAbhaMtare jIvita vUhahattA'lamyaMta iti lAbhAra, aMtarA chinatti prayacchati vAntaraM, lAbhaprayacchatIti lAbhAntaraM, | lAbha ghareti vA dAtuM kAtuM vA, jIvyate yena tajjIvita, 'vRhi vRddhau vRhayitvA, ko'bhiprAyaH, jAva nijjarAlAbhasamartha jIvitaM | tAva vUhayAmi, samAnakartRkayovRhayitvA, pazcAt kiM kuryAt , ucyate, 'pacchA pariNAya malAvadhaMsI' pacchA iti jAhe Na // 11 // NijjarAlAbhasamatthaM tAhe va jANiUNa jANaNApariNAe malAvadhaMsI bhavati, kathamidAnI maha mahatIe jarAe vAghiNA vA | abhibhUtassa asthi nijjarAlAbheci jANaNApariNAe jANiUNa pacchA sattadhAraNAe malaM abaddhaseti- sUdeti tamiti, male aSTa PEAREECREOGRECARSACH % dIpa anukrama [116128 % [122] Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [3] gAthA ||115 127|| dIpa anukrama [116 128] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [4], mUlaM [1... ] / gAthA ||115-127/116-128|| niryuktiH [179...208/179-208] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [ 43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi : zrIuttarA 0 cUNa 4 asaMskRtA. // 118 // prakAraM zodhayatItyarthaH, 'saMsudhvaMsu avasraMsane ' lAbhAntare, etthaM maMDitacoreNa diDaMto- becAyaDe nagare maMDio nAma tuSNAo paradavvaharaNapasato AsI, so ya duTTharogamiti jaNe pagAsaMtI jANusu dosu Niccameva adapalevAliceNa rAyamagge tuSNAgasippaM uvajIvati, cakamaMtoviya daMDadharieNa pAdeNa kathaMci kilissaMto caMkamati, ravi khANiUNa dadhvajAta ghetUNa jagarasanniIgaDe Tha iANegadese bhUmidharaM tattha Nikkhiyati, tattha ya se bhagigI kaSNagA ciTThati, tassa bhUmidharassa majjhe kUbo, jaM ca so coro dabveNa ya lobheuM sahAyaM dabbavoDhAraM ANeti taM sA se bhagiNI agaDasamive puthvaNatthAsaNe nivesituM pAyasoyalakkhaNaM pAde giNheUNaM taMmi kuve parikkhivati, tattha ya mUladevo rAto, so tattheva vijjati, evaM kAlo vaccati nagaraM musaMtassa, coragahA ya taMNa sarkaiti givhiuM, tato nagare ubaravA jAto, tattha ya mUladevo rAyA, so kathaM rAyA saMyutta 1, ujjeNIe nayarIe sabbagaNiyANaM padhANA | devadattA NAma gaNiyA, tAe saddhiM acalo nAma vANiyadArao vibhavasaMpanno mUladevo ya sevaMti, dattAe mUladevo iTTho, gaNiyAmAUe ayale, sA bhaNati puti ! kiM eteNa pItikaraNaMti ?, devadattAe bhaNNati-ammo ! esa paMDio, tIe bhaNNati-kiM esa amahiyaM viSNANaM jANatiH, ayalovi mAvaNAra kasA (lakkhito) paMDito vA, tIe bhaNNati-ardhyate, vacca ayalaM bhaNa-devadattAe ucchu hAiuM saddhA, tIe gaMtUNa bhaNito, teNa ciMtiyaM-kato punAI ahaM devadattAya paNavetti, teNa sagarDa bhareUNa ucchulakINa uvaNItaM, tAe bhaNNati-kiM ahaM itthiNI ?, tIe bhaNNati vacca, mUladevaM bhaNa-devadattAe ucchu khAiuM abhilAsaci, tIe gaMtuNa se kathitaM, teNa kavi ucchulaDI ucchedettuM kaMdAdiyA kAUNa cAujjAtAdisu vAsitAu kAuM pesiyAo, tIe bhaNNati- peccha viSNANaMti, sA tuNDikA ThitA, mUladevassa padosamAvaNNA, ayalaM bhaNati ahaM tahA karemi jahA tuma mUladevaM gaNhasittI, teNa asayaM diNArANa tIe [123] maMDikacauradRSTAntaH // 118 // Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [1] gAthA ||115 127|| dIpa anukrama [116 128] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [4], mUlaM [1...] / gAthA ||115-127/116-128|| niryuktiH [179...208/179-208] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra [43 ], mUlasUtra [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: zrIuttarA0 cUrNau 4 asaMskRtA. // 119 // mADiNimittaM dinaM tAe gaMtuM devadattAe bhaNNati- ajja jayalo tumaM samaM vasahititti, ime diNArA dattA, avaraNDvelAe AgantuM bhaNati - ajja ayalassa turiyaM kajjaM jAyaM, teNa gAmaM gatosi devadattAe mUladevassa pesitaM, Agato mUladevo, tAe samANaM acchati : gaNiyAmAUe ayalo saMvAhito aNNAto paviTTho bahupurisasamaggo, veDhiyaM taM ganbhagihaM, mUladevo ya ahasaMbhrameNa sayaNIyassa heTThA Nilukko, teNa alakkhito, devadattAevi dAsaceDIo saMdiTThAo ayalassa sarIramabhaMgAdi ghettaNuvaTThitAtA, sovi taMmi caiva sayaNie Thiyanisanno bhagai - ettha caiva samaNIe ThiyaM abbhaMgeha, tAo bhaNaMti--viNAsejjati sayaNIyaM, so bhaNati eto ukkidbhutaraM dAhAmi, mayA evaM suviNo diTTho jahA sayaNIabhaMgaNaucalaNaNhANAdi kAtavyaM, to tahA kayaM, tAhe NiNhANagonlo mUladevo, ayaleNa vAlesu yakasAya (pagahAya) kaDDhito, saMlato ya aNeNa vaccasu mukkosi, iharahA te ajja ahaM jIvitassa vivasAmi jati mayA jArisa hojjAhi to evaM muccajjAdi, tato mUladevo avamANito lajjAte Niggato ujjeNIo patthayaNavirahito, veNNAyaDaM jato patthito, ego ya se puriso milito, mUladeveNa pucchito kahiM jAsi 1, vinAyaDaMti, mUladeveNa bhaNNati-dovi sammaM vaccAmotti, teNa saMlataM- evaM bhavatuti, dovi paTTitA, aMtarA ya aDavI, tassa purisassa saMbalaM asthi, mUladevo ciMteti -- eso mama saMghaleNa saMvibhAgaM karehitti, ehi sue pare vA etAe AsAe baccati,Na se kiMci) deti, tato tatiyadivase chinnA aDavI, mUladeveNa pucchito Natthi ettha anmAse gAmo, teNa bhaNNai - esa NAidUre paMthassa gAmo, mUladeveNa bhaNNati tumaM kattha vasasi ?, anugattha gAme, mUladeveNa bhaNio to kkhAi ahaM imaM grAmaM vaccAmi teNa se paMtho uvadiTTho, gato taM gAmaM mUladevo, tattha NeNa bhikkhaM hiMDateNa kummAsA laddhA, pavaNNo ya [124] maMDikacauradRSTAntaH // 119 // Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [4], mUlaM [1...] / gAthA ||115-127/116-128|| niyukti : [179...208/179-208] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAMka [1] gAthA |115 127|| zrIuttarA kAlo vadati, so gAmAto Niggacchati,sAdhU ya mAsakhamaNapAraNanimitta (AgataM) pAsati, teNa ya saMvegamAvaNNeNa bhikkha parAe bhattI-1 maMDikA cUrNI e tehiM kummAsahi so sAdhU paDilAhito,bhaNiyaM ca NeNa-'dhaNNANa ma narANaM kummAsA hojja mAsagassa pAraNae',aviya devatAe ahAsannihi- dRSTAntaH 4 asaMskRtA LAIyAe bhnnnnti-putt| etIe gAhAe pacchimaddheNaM je maggasi taM demi, 'gaNiya ca devadat daMtisahassa pa rajjaM ca ' devayAe bhaNNati-IN ma acirA se bhavissatitti, tato gato mUladevo binAyaDa, tattha khattaM khaNaMto gahito, vajjho NINeti, tattha ya aputto rAyA mato, // 12 // Aso adhiyAsito, mUladevasagAsamAgato, paDadAvaNaM, rajje abhisitto, rAyA jAto, sa puriso sadAvito jeNa saha ujjeNIe Agato, so peNa bhaNito-tubhaMtaNiyAe AsAe Agato ahaM, itarA'haM aMtarA ceva vivajjato, teNa tujjha esa'muya gAmo datto, mA ya mama samAsaM ejjasutti, pacchA ujjeNIeNa raNNA saddhi pIti saMjoeti, dANamANeNa saMpUriyaM ca kAuM devadattA NeNa maggiyati, teNa paccuvakArasaMdhieNa dinnA, mUladeveNa aMteure chuDhA, tAe samaM moge bhujati, aNNayA ya ayalo potavahaNeNa tattha / Agato, suke vijjate bhaMDe, jAI pote davaNUmaNANi ThANANi tANi jANamANeNa mUladeveNaM so'vi gihAvito, tume davaM NUmIjaMti, purisehiM paMdhiUNa rAyasagAsamuvaNIto, mUladeveNa bhaNNati-tuma mama jANesi ?, so bhaNati-tubhaM rAyA!, ko tuma Na yANati ?, teNa bhaNNati- ahaM mUladevo, sakkAreuM visajjito, evaM mUladevo rAyA jAto, tAhe so aNNaM NagarArakkhitaM Thoti, | so'vi Na sakketi cora gihiuM, tAhe mUladevo sayaM NIlakaMbalaM pAuNiUNa rati Niggato, aNajjato emAe sabhAe nivaNNo acchati jAva so maMDitacoro AgaMtu bhaNati-ko ettha acchati ?, mUladeveNa bhaNNati-ahaM kappaDito, teNa bhaNNati-eha maNussaM // 120 // te karIma, mRladevo uDito, egami Isaraghare khaca khayaM, subahuM dabajAtaM jINeUNa mUladevassa uvAra caDAvitaM, pahiyA NagaravA dIpa anukrama [116128 [125] Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [3] gAthA ||115 127|| dIpa anukrama [116 128] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [4], mUlaM [1...] / gAthA ||115-127/116-128|| niryuktiH [179...208/179-208] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [ 43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi : 4 asaMskRtA. // 121 // zrIuttarA0hiriyaM, jAto mUladevo purato, pacchato coro, aseNA kaDDieNa paTTito eti, saMpatA bhUmigharaM, coro taM danvaM nihaNiumAraddho, cUNa bhaNitA yaNeNa bhagiNI - etassa pAhuNassa pAde soehi, tAhe kUvataDasaMniviTTe AsaNe ubavesito, tAe pAya soyalakkheNa gahito, jAya atIva atIva sukumArA pAdA, tAe NAyaM jahesa koti bhRtapuNyo vihalitago tAe aNukaMpA jAtA, tAe pAdatale saNito-nassatti, mA mArejjihisi, pacchA so palAto, tAe bolo kato-gaTThotti, so asiM kaDDiUNa maggiuM laggo, mUla| devo rAyapache atisaSNikihuM gAUNa caccari sivatarito Thito, coro taM sivaliMga esa purisottikAuM kuMkugiNeNa asiNA duhAkAUNa pabhAtAra sthaNIe tato nigrgatUNa gato bIhiM, aMtarAcaNe tuNNagataM kareti, rAiNA purisehi sahAvito, teNa ciMtitaM - jahA so puriso NUrNa Na mArito avassaM sa etthaM rAyA bhavissatiti tehiM purisehiM ANito, rAiNA anDANeNa saMpUito, AsaNe NivesAvito, subahuM ca piye AbhAsiuM laggo, mama bhagiNIM dehitti, teNa dinnA, vivAhitA ya, rAyaNA bhogA ya se saMpadattA, kavi divasesu gatesu rAiNA maMDito bhaNito-dabveNa kajjati, teNa subaddhuM davvajAtaM dattaM, aNNayA rAyaNA saMpato. annayA puNo maggito, puNo diSNo, tassa corassa atIva sakkArasammANaM pauMjati, eteNa pagAreNa sa davvaM davAvito, bhagiNI ya se pucchitA, tAe bhaNNati ettiyaM vittaM tato pubvAveditalakkhaNANusAreNa davaM davAveUNa maMDito sulAe Arovito, esa diDato, jahA maMDito teNa tAva pUito jAya tatto lAbhago Asi, evaM sarIramAdi tAva AhArAdIvidhihiti gheppati jAva nijjarAlAbho, sammatte pacchA parivajjati, syAdetat-- ko'sau parijJAya malaM avadhvaMsayediti 1, ucyate, NaNu chaMdaNirodho pariNNA ityato'padizyate chaMdo AhAre jIvite zarIre anesu ya bAhira maMtaresu etassa chandassa niroSeNa uvedi mokkhaM, [126] chandonirodhaH // 121 // Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [4], mUlaM [1...] / gAthA ||115-127/116-128|| niyukti : [179...208/179-208] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] gAthA |115 127|| zrIuttarA0ko divato ?, ucyate, 'Ase jadhA sikkhitavammadhArI' anAti anute yA adhAnamiti azvaH, yena prakAreNa yathA, zikSita-18/ pazcAdvive. cUNA dAvAna, viyate'neneti vArayate vA varma taM varma dhArayatIti varmadhArI, diluto- egeNa rAiNA doNDaM kulaputtANaM do assA diNNA, kAbhAvaH .4 tatthego jahicchitAvasadhaM ca jahAkAlovageNa idveNa jabasajoggAsaNeNa saMrakkhamANo cacuccitalAlataghAiyajaiNabaMgAasaMskRtA.IN dINi sikkhAviti, vitio ko eyassa iTTha javasajoggAsaNaM dAhititti gharaTe bAheUNa tato ceva javasaM jogAsaNaM deti, tuse | // 122 // khAreti, sesaM appaNA aMjati, saMgAmakAle ubaTTite raNNA vuttA-tesu ceva Asesu ArUDhA saMgAma vA papisaha, tattha jo so pugdha khAreti. sesaM aNNA / vaNito Aso so sArathimaNuattimANo saMgAmapArato jAto, iyaro ya asambhAvabhAvaNAbhAvitatvAt godhUmarjatajjutta iva tattheva bhamiumADhatto, taM ca parA uvalakkheu hatasArathiM kAuM gRhItavaMtaH, ettha pasattheNa uvamA, Ase jahA sikkhitavammadhArI, pAsyAnmataM-kevaciraM sikkhAvetavA, ucyate, Na hi saMgAmaMsi khitto jaha sikkhavijjA, NikkhiuM Na puNa sikkhijjati, Na evaM iha, duvihaMpi sikkhaM sikkhamANo 'pubvANi vAsANi carappamatto' pUrayaMtIti pUrva, varSatIti varSa, tANi punvANi vAsANI, kA kA bhAvanA , puca uso jayA maNuyA tadA puSvANi, jadA parisAyuso tayA parisANi, caredityanumatAtha, apramAda eva ihAdhyalAyane vayete,tenApramattaH madhAdibhiH, tasmAdetadapramAdAt muniriti, sAdhureva jaNora, khippamiti egeNa bhaveNa ubeti-gacchati mokkha siddhimiti / atrAha codaka:- sakate muhurta divasaM vA appAmAdo kAuM, jaM puNa bhaNNati-puvyANi cAsANi carappamatto, eva-| 122 / / patiyaM kAlaM dukkhaM appamAdo kajjati, teNa pacchime kAle appamAdaM karessAmi, ucyate, 'sapubvamevA Na labhejja pcchaa,"| vRttaM (123sU 224 ) sa iti nirdeza, tassa purvakAlapamAtiNo, evamavadhAraNe, naivAsau, na labhate, samAdhimiti vartate, ArAdhaNaM | dIpa anukrama [116128 RSE C [127] Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [4], mUlaM [1...] / gAthA ||115-127/116-128|| niyukti : [179...208/179-208] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAka vRddhatve [1] gAthA ||115 127|| zrIuttarA kAca, ahavA eva upamAne, evamasau pUrvakAlapramAdI akataparakkamo Na labhe pacchime kAle samAdhimiti, uktabca- 'puvvamakAritacUNau~ jogo puriso maraNe ubahite saMte / Na caiti va sahituM je aMgahi parIsahaNiyAde // 1 // 'esovamA sAsatavAtiyANaM' yujjata dIkSAss. Hiti bAkyazeSaH, epa iti pratyakSIkaraNa, upamIyate anayeti upamA, zazvadbhavatIti zAvataM teSAM epA upamA yujjate, yathA-pacchA dazAvaiphalyaM asaskRtA. dhammaM karessAmI, ke ya sAsayavAdiyA ?, ucyate, ye niruvyakkamAyuNo, Na tu jesiM pheNabubyuyabhaMgurANi jIvitANi, athavA aviveke sAsayavAdI NiNNa appamatto kAlo marato jasiM esA diTThI, jo puSvameva akayajogo so 'visIyai siDhile Auyammi' trAjhaNI viseseNa sIdati siDhilaM socakarma bahuapArya, kAlaM kAle kAleNa vA uvaNItaH kAlovaNItaH, maraNakAlamityarthaH, 'zarIrasya bhedo'tti zIryata iti zarIraM zarIrasya zarIrAdvA bhedaH, athavA jIvo vA sarIrAo sarIraM vA jIvAo bhedo-bhidyata iti bhedaH, ettha diTuMto ekkeNa rAhaNA. mecchANaM AgamaNaM jANiUNaM visae ugghosAvitaM, jahA purisA (NANi)Ni duggANi ya samassIyau, mA Ne mecchehiM viNAsijjihiya, tastha kei avahAya bayaNasama cava duggamassiyA, aNNe puNa sayaNAsaNavasahadhaNNAMisu gidA asaddahatA Na khipaM duggANi samassiyA, mecchA ya uvagayA, tattha je duggANi na samassiyA te tu sayaNabhogAvabhogAdigiddhA rAyavayaNa asaddahaMtA, te mecchehi beDhiyA visaditi , pucadAravibhavabhede bar3hate, evamakRtaparikarmaNi AyojyaM / kiMcAnyat- sa evamakRtaparikarmA 'khippaM Na saketi' vRttaM ( 12 sU0224) kSipramahInakAlaM, vivicyate yena sa vivegaH, 123 // AhAropakaraNAdipu saktaH pacchime kAle khippaM Na saketi, athavA sancassAmaNNA etappamAdappamAdAvitikAuM gihasthA-1 vihu paraM parAritti pathyaissAmo so'vi jarApatto maraNakAle vA khippaM Na saketi vivegametuM putrakalatrAdisaktaH, jarAdi 2-2 dIpa anukrama [116128 4- makara Ekt. . [128] Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [4], mUlaM [1...] / gAthA ||115-127/116-128|| niyukti: [179...208/179-208] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] gAthA e dar |115 127|| zrIuttarAparIsahAsahiSNuH, tasmAt jJAtvA samyagutthAnena samutthAya, anyAnyapi mithyotthAnAni bhavaMti corAdikriyAsu kupravacaneSu | AtmacUNoM ihApi ca nidAnazalyovahatAni, idaM tu paralokAzaMsAM pati prahANataNa 'payahAhi kAme' prakarSeNa jahAhi kAmA itthiIvisayA seMsadiyabhogA, kAmagrahaNeNa bhogAvi bhaNati, khippaM Na saketi vivegametuMti ettha udAharaNa- ego maruo paradesaM pa vadhUdAharaNaM asatIgaMtUNa sAhApArao hoUNa cisayamAgato, tassaNNeNa marUeNa khaddhapalAligacikAuM dArikA dacA, so ya loe dakSiNAto // 12 // sambhati, paravibhave baddhati, teNa tIse bhAriyAte subahuta alaMkAraM kAriyaM, sA NiccamaMDitA acchati, teNa bhaNNati-esa paccaMtagAmo to tuma etANi AbharaNagANi tihipavvaNIsu AdhiAhi, kahiMvi corA uvAgacchejjA to suI govijjati, sA bhaNati- ahaM tAe velAe sigdhameva avaNessaMti, aNNayA corA tattha paDitA, tA tameva ya NiccamaMDitAgihamaNupaviTThA, sA tehiM sAlaMkitA gahitA, sA ya paNitabhoyaNatvAt maMsopacitapANipAdA Na saketi kaDagAdINi avaNeU, tao corehiM IAL tIse hatthe chittaNa avaNItA, gihiuM ca avakatA, evaM puthvaM akayaparikammA patte kAle Na sakveti vivegametu, tamhA samuTThAya pahAya kAme, prajahAya kAmAn kiM kartavyaM ?, ucyate, sametyaiva loka, ahavA jeNa kAmA cattA bhavaMti teNa samizro bhavati, te puga samicca loga, samyak etya sametya, jJAtvetyarthaH, pRthivIkAyAdilokaM, samabhAvo samatA 'jaha mama Na piyaM dukvaM' ityataH prANinAM dukkhaM na kartavyaM, mahataM esatIti mahesi, mokSa icchatItyarthaH, AtmAnaM rakSatItyAtmarakSA, caredityanumatArthe, atrodA-14 1 haraNaM-egA baNiyamahilA pavasitapatiyA sarIrasusmasAparA dAsabhatakagammakare nijaNiyogemu Na Niyojayati, Na ya tesiM3. // 124 // kAlocanaM jahiha AhAra bhatiM vA deti, te sambe NaDA, kammataparIhANIe vimavaparihANI, Agato cANiyo, tahAvidhaM passiUNa | Remak dIpa anukrama [116128 ha- [129] Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [4], mUlaM [1...] / gAthA ||115-127/116-128|| niyukti : [179...208/179-208] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] gAthA -ACA-NERA- ||115 127|| zrIuttarA0pacchA sA teNa nicchuDhA, anaM tu supukkhaleNa muMkeNa vareti, laddhA ya'NeNa, teNa tase niyagA bhaNaMti- jati appANaM sparzajayA cUrNI rakkhA to pariNemiti, taMcava duggatakaNNAe sotuM NiyagA bhaNati- rakkhIhaM appagaMti, sA teNa vivAhitA, gato vANi-II tuccha jjeNaM, sAvi dAsakabhayakammagarANa ta saMdesaM dAuM tesi punvaNhikAyi kAle bhoyaNaM deti, mahurAhiM ca vAyAhiM bauheti, mati hai jugupsA asaMskRtA. vA tersi akAlaparihINaM deti, Na ya sarIrasusmasAparA, evamappANaM rakkhaMtIe bhattA uvAgato, so evaMvihaM parisaUNa tuho, // 125 // IXI teNa savvasAmiNI kayA, evamihApi pasatyApasatthe samotAreyavaM, kathamapramattamAtmAnaM rakSeda, ucyate, kSaNalavamuhUrtamapramAdayan, / | apramattasya hi sato yadyapi 'muI muhaM mohaguNe jayaMtaM' vRtta (125 sU0225) muharAneDite punaH puna muMbate muhUmaI, moha-1 | guNAH zabdAdayaH jataMvanti, aNegA iti aNegalakSaNA, iTThA ye rocayati rocate rUvaM 'samaNamiti samaNANaM taraMtaM karma, phAsA | phusaMti-spRzaMti, asamaMjasA NAma ananukUlA, anabhipretA ityarthaH, athavA zItoSNadaMzamazakAdayaH, Na tesu bhikSa maNasA padusse, | yadA se asamaMjasAH spRzati jahA saNA(do), sesAvi vijayA, etasi puNo visayANa sambesi duradhiyAsatarA phAsA, jato va.IN |vadessate ' maMdA ya phAsA bahulobhaNijjA' vRttaM (126 sU0226) maMdA NAma appA, athavA maMdaMtIti maMdAH khiyaH, maMdANaM 5 dAkAsA 2, maMdabuddhitvAta, maMdA maMdA ya phAsA maMdasokkhA baha phAsA, pAyAibakkhAlAzca maMdAra, paThyate ca maMdAu tadA hiyassa bahulobhaNejjA' maMdAH striyaste hi bahUnAM kAminA lobhaM kurvati, vibhrameMgitAkArAdibhiH prakAroM meM kurvati, tena prakAreNa manAtA tana akAraNa // 125 // tathA, tahappagArA- tahAvasthA, aMta duHkhadA ityataH tAsu maNapi na kujjA, kiM puNa AsevarNa , eggagahaNe tajjAtIyagahaNaMti, dAseseci vayAtiyAre Na kujjA, uktA mUlaguNarakkhA, imaM tu sammaiMsaNarakSatthaM upadissati 'je saMkhatA' vRtta, (127 mU0 227) dIpa anukrama [116128 BASTAR [130] Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [4], mUlaM [1...] / gAthA ||115-127/116-128|| niyukti : [179...208/179-208] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] gAthA ||115 127|| zrIuttarAje iti nirdeze, saMskRtA nAma saMskRtavacanA sarvajJavacanadattadoSAH, athavA saMskRtAbhidhAnarucayaH, tucchA NAma AsikkhitA iti, maraNe cUrNI pravadanazIlAH pravAdinaH, te pejjA premNo bhAvaH pejja, doSaNa doSaH, anumatA anusRtA, parajjhA paravasA rAgaddosavasagA ajiti nikSepA 5 akAma- diyA, ato 'ete adhammAtti duguMchamANA 'ete iti ye te rAgadosaparajjhA adhammA ya te, na mokSAya, athavA jo etesiM bhedAca maraNe saha saMsargaH taddazarnAbhirucirvA etaM adhammotti duguMchamANo, uktaM hi. 'zaMkAkAMkSAjugupsA' 'kaMkhe guNe' nnaannsnncritt||126||laagunne, keccira phucchitabba 1, ucyate, 'jAva sarIrabhedo' tibemi, bhidyate iti bhedaH jIvo vA sarIrAto sarIraM vA jIvAto || | timi NayAH pUrvavat / asaMkhataM sammattaM / ii asaMkhayAhihANacautthAyaNassa cuNNI smttaa|| evaM appamatteNa jAva maraNatA tAba kucchitabbati NAma, maraNAntamitikRtvA maraNavidhirabhidhAtavyatyanenAbhisambandhelAnAdhyayanamAyAtaM, tassa cattAri aNuyogadArANi, saca paraveUNa NAmaNipphamo nikkhevo akAmamaraNejja, Na kAmaM akAma, tatthega kAmaM nikkhitavvaM 'kAmANaM tu Nikkhevo' gAhA (208-229) kAmA caubihA- gAmAdikAmA 'pubbu dihi' ti jahA sAmannapuvvae, NavaraM ettha abhippetakAmehiM adhikAro, abhippetaM NAma icchAkAmo, akAmo sakAmo lAvA jo maraNaM marati taM maraNaM chanvihaM- NAmamaraNaM ThavaNA0 daba. khetta0 kAla0 bhAvamaraNaM, NAmaThavaNAto gatAto, 'dabyamaraNaM kusumbhAdiesu' gAthA (209-220) davamaraNa jahA- mataM kusambhagamarajagaM, mRtamannamavyaMjanaM, evamAdi, khettamaraNaM jo jIma khete marati jaimi vA khette maraNaM vabijjati, kAlamaraNaM vA (jo jami) kAle marati jami // 26 // vA kAle maraNaM vanbhijjati, bhAvamaraNaM vA''yukhayo, taM bhAvamaraNaM duvidha-ohamaraNaM tabbhavamaraNaM ca, oghamaraNaM oghaH sNkssepH| dIpa anukrama [116128] RE adhyayanaM -4- parisamAptaM atra adhyayana -5- "akAmamaraNIya" Arabhyate [131] Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [5], mUlaM [1...] / gAthA ||128-160/129-160|| niyukti : [209...235/209-236] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka maraNe [1] nikSepA bhedAca gAthA ||128 Xxx // 127 // 16o. zrIuttarA piMDa ityanarthAntaraM, jahA sabajIvANavi ya NaM Ayukkhae maraNaMti, tambhavamaraNaM jo jaMmi bhavaggahaNe marati meraiyabhavaggahaNAdi, cUNIM TU ettha puNa maNussabhavamgahaNeNa adhikaaro|| tassa puNa eyAto do dAragAthAo, taMjahA 'maraNaMmI(pa)vibhattI' gAhA(210-230) 5 akAma-IA'maraNaMmivi ekameke' gAhA(211-230) maraNavibhattiparUvaNA, aNubhAvo, padesagga3 kai maratitti, katikhutto vA eka maraMti, maraNa ekeke maraNe katibhAgo bhavati sabajIvANa6,aNusamayaM samayaMsaMtaraM vATaekakaM vA kecciraM kAlaM marati9,evamedANi Nava dArAANa, tattha paDhama dAraM maraNavibhattIparUvaNati, eyANa tIhiM gAhAhiM uvasaMgahitANi bhavati-taMjahA 'AvII' (212230)'chaumastha (213-230, sattarasa'(214-231)AvIciyamaraNaM avadhimaraNaM AdiyaMtiyamaraNaM valAyamaraNaM vasaTTamaraNaM5 aMtosanamaraNaM tabbhavamarappaM bAlamaraNaM paMDitamaraNaM vAlapaMDitamaraNaM 10chaumatthamaraNaM kevalimaraNaM vehANasamaraNaM gaddhapadrumaraNaM bhattaparibA15 iMgiNI pAuvagamaNatti, tathA AvIcImaraNagAhA-'aNusamaya NiraMtaraM' gAhA (215-231)AvIcInAma niraMtaramityarthaH, upavanamatta eva jIvo aNubhAvaparisamApteH niraMtaraM samaye samaye marati, taM ca paMcavidha-dabvAcIciyamaraNaM khettAvI0 kAlAvI. bhavAvI. bhAvAcIciyamaraNaM, dabAbIciyamaraNaM caubiha. taM0-NeraiyadavvAvIciyamaraNa jAva devadavyAvicIyamaraNaM, jaM rahayA geraiyadanve baTTamANA jAI davAI lAgeraiyAuacAe gahitAI tAI davAI AvIci aNusamayaM NiraMtaraM maratItikaTuNeraiyadavyAvIcImaraNaM, evaM jAva devANavi / khettA vIciyamaraNaM caubiha- taMjahA- nesyahakhettAvIciyamaraNa,je Na neraiyA neraiyakhete baddamANA jAI davAI geradayAuyattAe gahitAI sesaM jahA davAvIciyamaraNe, kAlevi caubbiho, naparaM jaM neraiyakAle vaTTamANo jAI davvAI sesaM taheva, evaM bhAvAvIcimaraNevi, laNavaraM jaNNaM NeraiyabhAre vaTTamANA jAI davAI sesaM taheva / idANi ohimaraNaM, (215||-232) avadhimaryAdAyAM, avadhinAma yAni dIpa anukrama [129160 // 12 // [132] Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [3] gAthA ||128 160|| dIpa anukrama [129 160] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [5], mUlaM [1...] / gAthA || 128-160/129-160|| niryuktiH [209...235/209-236] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra [ 43 ], mUlasUtra [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: zrIuttarA0 cUrNAM 5 akAma dravyANi sAmprataM AyuSkatvena gRhitAni punarAyuSkatvena gRhItvA mariSyati ityato avadhimaraNaM, taMpi paMcavidhaM taM0 da0vI0 kheo0 kAlo0 bhavodhi0 bhAvohimaraNe, davvodhimaraNe caucvidhe NerahayA rahayadacve vaTTamANA jAI saMpaI saraMti, jaNNaM NeraDyA tAI dabvAI aNAgate kAle puNovi marissaMti nerahae, evaM sesAvi, khettovadhimaraNaM caubvihaM emeva, NavaraM jaNNaM NeraDyA Neraiyakhette vaTTamANA maraNe evaM raiyakAle vaTTamANA Neraiyabhave NeraiyabhAve baTTamANA. ohimaraNaM gataM / idANiM AdiyaMtiyaM maraNaM (233-231) AtyaMtika // 128 // OM avadhimaraNaviparyAsAddhi AdiyaMtiyamaraNaM bhavati, taMjahA- yAni dravyANi sAMprataM marati, muMcatItyarthaH, na sau punastAni mari dhyati, taMpi paMcavihaM NerahayadavyAtiyaMtiyamaraNaM, je perazyadavye vaTTamANA jAI davAI saMpayaM maraMti tAI dabvAI aNAgate kAleNa puNo Na marissaMti taM NeraiyadabvAtiyaMtiyamaraNaM bhavati, evaM sesANavi, evaM khetevi kAlevi bhave'vi bhAvevi, AtiyaMtiyamaraNaM gataM // idANiM balAyamaraNaM- 'saMjamajogavisannA maraMti je taM balAyamaraNaM, jesi saMjamajogo atthi te maraNamanvagacchati, Na savyathA saMjamamujjhati se taM balAyamaraNaM, athavA valaMtA kSudhAparIsahehiM maraMti, Na tu uvasaggamaraNaMti taM balAyamaraNaM / idANiM vasaTTamaraNaM'iMdiyAvasatavasagatA' gAhA ( 217-232 ) je iMdiyavisayavasaTTA maraMti taM vasamaraNaM tadyathA- valabho ruvavaggo cakSuriMdriyavazArtto triyaMte, evaM zeSairapIdriyaiH (zeSAH) / aMtosallamaraNaM 'lajjAe gAraveNa' gAhA (218-232) 'gArava' (219-232) evaM samalla ( 220-233 ) gAhAtayaM siddhaM, evaM avosallamaraNaM, idANiM tanbhavamaraNaM bhavati, taM keSAM bhavati keSAM na bhavatItyucyate'motRNa kammabhUmaya' gAthA ( 221-233 ) kaMThyA kesiMciti manuSyANAM tirikkhajoNiyANaM ca kesiMci Na sabvesAmeva, gataM tanbhavamaraNaM / idANiM bAlamaraNaM, asaMjamamaraNamityarthaH / paMDitANa maraNaM paMDitamaraNaM, viratAnAmityarthaH, missA NAma bAlapaM [133] maraNe nikSepA bhedAva // 128 // Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [5], mUlaM [1...] / gAthA ||128-160/129-160|| niyukti : [209...235/209-236] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka - [1] gAthA - ||128 - 160|| zrIuttarA0DitAH, saMyatAsaMyatA ityarthaH, tassa maraNaM bAlapaMDitamaraNaM, chaumatthamaraNaM chaumatthasaMyatANa maraNaM jAva maNapajjavaNANINa kevaliNaM maraNe dA nikSepA cUrNI maraNaM kevalimaraNaM / / geddhapaDhe gAma mRtazarIramanupravizya gRddhadvArA''tmAnaM bhakSayati, vehANasaM nAma ubaMdhaNaM, AdiggahaNaNaM ussAsaNi-181 bhedAca 5 akAma- rodhA, ete uNa giddhapuTThavehANasamaraNA kArajAte aNuNNAtA, 'bhattapariSaNA iMgiNi' gAthA (225-235) bhacapaccakkhANaM NAma | maraNa kevalameva bhattaM paccakkhAtaM, Na tu cakramaNAdikriyA, pANaM vA Na Nirumati, iMgata iti iMgiNI, calatItyarthaH, na cAhArayati cturvi||129|| 4 dhamapi,pAyava iva (uvagamaNaM) pAovagamanaM, hatthAihi chino dumo vana calati,maraNavibhattiparUvaNatti paDhama dAraM gt|| idANi | aNubhAgati, tattha gAhA-'sovakkamo ya niruvakamo ya' gAthA (226-237) duviho maraNANubhAgo bhavati, taMjahA-sovakkamo niruvakkamo ya,aNubhA gotti vitiya dAraM gt|| idANi padesaggA, arNatANatA AyugakammapoggalA jehi egamego jIvapadeso veDhiyapariveDhito,padesaggatti taiyaM dAraM gataM // idANiM kati marati egasamaeNaMti-'donni va timi ya' ( 227-229 / 237) tatthAvIyIyamaraNaM tAva NiyamA maraMti sace, tavyajjA zesesu AdiaMtiesu siyA maraMti, jattha puNa ohI tattha AiyaMtiye | Nasthi, jattha vehANasaM tattha gaddhapaTuM Nasthi, evaM pAlapaMDitamissANini paropparaviruddhavANi, chaumatthakevalimaraNA ya viruddhA, sesANi buddhayA pekSANi, kaha marati egasamaeNati cautthaM dAraM gataM / idANi katikhutto epheke maraMti,ettha appasasthANa saMkhejjAPINi vA asaMkhajjANi vA, saMkhejjaANi tAva paMcIdayANa desaviratadasaNasAvagassa, sesAga puDhaviAuteuvAupAdiyatadiya cauridiyAiemu asaMkhejjANi, vaNassaikAiyANa arNatAI appasasthAI, pasatthAI satta ahavA, ahavA kevalimaraNaM ege, kaikhutto eka.ka.maraitti gaye / idANi katibhAgI ekkakke maraNaM maraitti, tattha paDhame maraNe aNaMtabhAgUNasadhajIvANa maraNaM, dIpa anukrama [129160 CRI [134] Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [5], mUlaM [1...] / gAthA ||128-160/129-160|| niyukti : [209...235/209-236] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAka [1] gAthA ||128 160|| zrIuttarA0 sesesu puNa maraNesu arNatabhAgo marai, tattha gAhA-'maraNe (231-239) buddhayA prekSyaM / idANiM aNusamayaMti, paDhama jAca Ayuga | jinoktatA cUNA dhareti, sesANaM ekkasamayaM jahiM marati / idANiM aMtaraM-paDhamacarimANaM Natthi aMtara, sesANa jacciraM kALaM aMtara hoti / 5 akAma HIidANiM kevaiyatti kevatiya kAla bhavati, cAlamaraNANi aNAdIyANi vA apajjavasitANi, aNAdiyANi vA sapajjamaraNe basitANi, paMDitamaraNANi puNa sAtiyANi sapajjavasiyANi, 'savye dArA ete' gAthA (232-240) kaMThyA / // 130 // 'etthaM puNa adhigAro gAthA (235-241) ettha ahigAro maNussamaraNeNaM, (ta) duvidha- sakAmaM akAmaM ca, mottuM akAmamaraNaM | sakAmamaraNeNa mariyavya / gatoNAmaniSphaNNo, suttANugama sucamuccAratavvaM, taM ima-'aNNavaM' silogo (128sU0241) aNevo sAmanyate manyati vA tamiti mahAn mahaMti vA tamiti, mahAMbAsau oghazca mahaudhaH, tatra dravyamahANNavaH samudro bhAvamahANevA bhavA, lamahauSo nAma anorapAro, agAdhaM apratiSThAnamityarthaH, tasmin arNave mahauSe bahusu pavAdiSu egotarati duttaraM,ego nAma rAgadosa-14 virahito, ahavA kammamalAvagamanA yadA zuddhamevega jIvadanvaM bhavati tadA tarati, dukkhaM uttarijjatIti duruttaraM, karmagurutvAt / saMsAribhiH aparimANyAt , anumAnataba yastu tarati tINoM vA tatdhege mahApaNe, vartamAnakAlagrahaNaM tarabevAsI dhammadesarNa la| karoti, ye tu niSThoccAraNaM kurvate te ajJAnoghatIrthAduttara(cINAH)tatra tarabapi sarva eva dharmadasaNaM kareti,jato viruddhaM dhIyamAnaM,tatthege // 13 // FImahApaNNA, tasminiti saMsArANaye vyavasthitaH, eka iti sa eva rAgadveSarahitaH, na annapANAdiheta, athavA saMsArArNavaM tamavApyApi / kazcit eva dharma dezayati, tadyathA-tIrthakarA, apare hi kevalamavApyApi naiva dharma dezayaMti, tadyathA- pratyekabuddhA, vitthakaro NiyamA dhamma desati, sesA sAdhu bhayaNIyA, sa ekaH mahatI prajJA yasya sa bhavati mahAprajJA,'idaM pahamudAhare spaSTaM nAmAsaMdigdhaM udAitavA. dIpa anukrama [129160] -% A [135] Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [5], mUlaM [1...] / gAthA ||128-160/129-160|| niyukti : [209...235/209-236] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] cUrNI gAthA ||128 -k 160|| zrIuttarAna , paThyate ca 'idaM paNhamudAhare' pRcchaMti tamiti praznaH, kimudAhera?, 'saMtime khalu duve ThANA silogo (1290 241) saMti vidyate, duve iti saMkhyA, tiSThati yatra tat sthAna, AkhyAtAH prathitA, mRtyumaraNaM amanamaMtaH maraNAMte bhavA mAraNAntikAH, tadyathA kAma vimAgaH 1 akAma-4 akAmamaraNaM ceva sakAmamaraNaM tathA, akAmassa maraNaM akAmamaraNaM,sakAmassa maraNaM sakAmamaraNaM, etaM duvihaMpi maraNa kassa bhavati, maraNe tatsvANucyate 'yAlANaM akAmaM tu' silogo (13020 242) dvAbhyAmAkalito vAlo, rAgadveSAkulita ityarthaH, te hi bAlA akAmA minaH ||13shaamrNti, na ussavabhUtaM maraNaM mannati, tattha asakRt-anekazaH, pApA DInaH paMDitaH, paMDA vA buddhiH tayA ita:-anugataH paMDitaH tesiM paMDitAnAM sakAmamaraNaM, taM tu sati-ukkoseNa ekasi bhavati, taM kevalinA, asau hi taM maraNaM netyeva ityataH sakAmamaraNaM, kAmaM jIvite maraNe vA'pratibaddhAH akevalino'pi, tahAvidIha saMjamajIvitamapi necchati, kimu bhavaggahaNajIvitaM , etesi akAmasakAmamaraNAnAM kimaMga paDhama bhANitavvaMti, ucyate, 'tathimaM par3hamaM ThANaM' silogo (131 sU0242) tasminniti-tasmin maraNavibhAge | imamiti-pratyakSaM hadi vyavasthApya bhaNati- paDhamamiti, yato dvitIyAdyat prathamaM tat, sthApyata iti sthAnaM, mahaMta bIriyaM jassa so mahAvIro teNa mahAvIreNa, desiyaM parUvitaM akkhAtamiti, kAmyata iti kAmaH, gRdhyate sma gRddhA,yathA yena prakAreNa vAlo bhavati, saMti atyartha atirudrANi karmANi kuvvati-kurvati / / 'je giddhe kAmabhogehiM' silogo (132 0 242) je iti aNihissa uddeze,LU gRdhyate sma gRddhA,kAmyanta iti kAmA,bhujaMta iti bhogAH,kAmA iti visayAH,bhogAH sesidiyavisayA,kAmA ya bhogAya kAmabhogAH tesu||||131|| kAmabhogasu,ego eko nAma bAlaH,athavA ekaM maraNamavApya suhRddhanadhAnyAnyavahAya kUDAya gajchati, kUDaM nAma eva ( yaMtra) yatra te pASAkarmaNyavyodhya(bhiryAdhya)te,tatra kUDabaddha eva mRgAnarakapAlavyAdhairhanyamAno duHkhamuttarati,athavA kuDaM duvihaM davyakUDaM ca bhAvakUDaM ca, dIpa anukrama [129160 ROPEG-4 - - MECCSCARDCORRO -on-M [136] Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [5], mUlaM [1...] / gAthA ||128-160/129-160|| niyukti : [209...235/209-236] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] gAthA ||128 160|| zrIuttarA0davakUDaM yatra mRgAdayo badhyante, bhAvakUDaM viSayApAto, tAnAsavatetyarthaH, sa ca kAmabhogAtiprasaktaH yadi pareNocyate ( tadA bakti-bAla pravRttiA cUrNI na mayA dRSTaH paro narakAdiH loko bhavo, viSayaratistu dRzyate, pazyati ) yena taccakSuH teNa dehA cakSudiTThA, imA iti pratyakSIkaraNe, 5 akAma kAyeyamiSTaviSayaprItiprAdurbhAvAtmikA ratiH, apyevaM 'hatthAgatA ime kAmA' (133 sU0243) hasaMti yenAvRtya mukhaM prati haMti | mANe vA hastAH, kazcittu jAtimaraNAdibhirupapAditaparalokasadbhAvaH brUte- kAmaM paraloko'sti, tathApi hastAgatAH- hastaprAptA, na dUrasthA // 132 // ityarthaH, kAlena bhavAHkAlikAH, ime hi AtA pratyutpannAH sAmpratameva bhuMjaMti, divyAstu kAlAntareNa bhaviSyati vA navA, na hi | kazcita mugdho'pi odanaM baddhelanakai muktvA kAlikasyodanasyAraMbha karoti, abarastu saMdigdhaparaloka Aha-ko jANAti pare loko, jAnAtItyAzaMkAyAM, ko jAnAtIti tattvataH, teNa paraloko asthi vA patthi vA, ityevamasmin saMdigdhe'rthe NaNu 'jaNeNa saddhiM hokvAmi' silogo (134sU0244) jAyata iti janaH tena saha paratra bhaviSyAmi, evaM bAle pagambhati, pragalbhati NAma dhRSTo bhavati, kariSyamANakurcatkRtaSu ca pragalbhIbhUto kAmabhogANurAgaNa kAmaNurAgeNa kesaM saMpaDivajjIta iha paratra ca / / tato se daMDa mArabhati' silogo (13550244) pragalbhabhAvAt asAviti sa vAlA, devyate'neneti daNDA, samityekIbhAve, ekIbhAvana Ara13mati samAramati 'tase sudhAvaresupa' prasI udvejane, vasaMtIti trasAH, ThA gatinivRttI, tiSThatIti sthAvarAH 'aTThAe aNahAe y'| Miyani tena icchati vA tamiti arthaH, aTThAya nAma yadAtmanaH parasya copayujjate, tadviparItamanAya, kevalamevameva iti na sadupabhoga 8 // 13 // 4 karoti, atrodAharaNaM-jahA ego pasuvAlo pratidina pratidinaM madhyAhagate ravI ajAsu mahAnyagrodhatarusamAzritAsu tanthuttANao & nivanno veNuvidalena ajodgIrNakolAsthibhiH tasya vaTasya patrANi chidrIkurvan tiSThati, evaM sa vaTapAdapaH prAyasaH chidrapatrIkRtaH, dIpa anukrama [129160 [1371 Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [5], mUlaM [1...] / gAthA ||128-160/129-160|| niyukti : [209...235/209-236] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAka [1] zrIuttarA cUNau~ 5 akAma anarthe pazupAla: gAthA maraNe ||128 // 133 // 16o. aNNadA ya tatthego rAiyaputto dAiyadhADito taM chAMya samassito, pecchate ya tassa vaDapAdavassa savvANi pattANi chidditANi, teNa so pasupAlato pucchito- keNetANi pattANi chiddIkatANi, teNa bhaNNati- mayA etAni kIDApUrva chidritAni, teNa so bahuNA dabajAteNaM vilobheu bhaNNati-sakkesi jassa ahaM bhaNAmi tassa acchINi chiddeuM?, teNa bhaNNati-vuDanbhAsattho hou to sakemi, teNa NagaraM NIto, rAyamaggasaMnikiTe ghare Thavito, tassa ya rAyaputtassa rAyA sa teNa maggeNa assavAhaNiyAe Nejjati, teNa bhaNNatieyarasa acchINi phoDedi, teNa goliyadhaNuyaeNa tassa higacchamANassa dovi acchINi phoDitANi,pacchA so rAyaputto(rAyA) jAto, teNa pazupAlo bhaNNati-mUhi paraM, kiM te prayacchAmi?, teNa bhaNNati-majjha tameva gAmaM dehi, teNa se dino, pacchA teNa tammi paccatagAme ucchu soSiyaM tuMcIo ya, niSpannesu tumbANi gule siddhittu taM guDatumbayaM bhuktvA bhuktvA gAyate sma 'amarapi sikkhejjA, sikkhiyaM na nirasthayaM / aTTamaTTappasAeNa, muMjae guDatuMbayaM // 1 // teNa tANi vaTapatrANi aNaTThAe chidritAni, acchINi tu aDhAya, bhUtaggAma coddasavihaM-- muhumA pajjattayApajjattayA bAdarA pajjattayApajjattayA meM diyA pajjacayApajjattayA teiMdiyA pajjattayApajjattayA cauridiyA pajjattayApajjattayA asannipaMceMdiyA pajjattayApajjattayA samipaMceMdiyA pajjattayApajjattayA evaM coisavihaMpi vividhaM anekaprakAre hiMsA, evaM so rahA (5) 'hiMse vAle musAbAdI' silogo (136 sU0245) jahA se | aDANaDAe hiMsati tathA musAvAte aTThANahAe kUDasakkhimAti kareti, mIyate'sau mIyate vA'nayeti mAyA, prItizUnya iti pizuna:, zaThyate zaThayatIti vA zaThaH, zaTho nAma anyathA saMtamAtmAnamanyathA darzayati, mau(moDikacauravat, bhuMjamANe suraM maMsaM manyate sa bhakSayitA yenopabhuktena balavantamAtmAnamiti mAMsa, etadeva zreyo manyante, paraloka sukhAnyapi tAvanna prArthayati, dIpa anukrama [129160 // 133 kik% __r [138] Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [5], mUlaM [1...] / gAthA ||128-160/129-160|| niyukti : [209...235/209-236] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAka alssakavata gAthA pApAnAM malA ||128 160 // zrIuttarAkima mokSAmiti, sa evaM bhoge'vitRptAtmA 'kAyasA vayasA matte' silogo (137 sU0245)aho mama sarIrabalaM pIriya-10 cUNA balaM vA, tathA buddhirmano vAgvA zobhiteti matyA matta, vica nAma dhaNaM vibhavo vA teNa vA mattaH, gRhazca strIpu, 'duhato malaM maraNe | saMciNati' dvidhA duhao mRdrAti tamiti malaM, svayaM kurvan paraizca kArayan, athavA aMtaHkaraNena bAhyena cA, tatrAntaHkaraNa nAma manaH pAdyaM vAcika, athavA rAgeNa dvepeNa ca, ahavA pugnaM pASaM ca, ahavA ihaloyabaMdhaNaM pejjaM ca, samma ciNIta saMciNAti, zaMsati || // 13 // va teneti zizuH vAla ityataH, nAsya agama kiMcitrAgaH, zizureva nAgaH2 gaMDUpada ityarthaH, mRcaMti tAmati mRttikA, sa hi zizu nAgaH mRdaM bhuktyA aMto malaM saMciNati cahiyA bhAvatvAd dehasya, sa hi pAMzUtkareSu sarpamANaH sarvo rajasA vikAryate, tto| dharmarazmikiraNairApItasnehaH tAmiva bahiraMtazca prataptAbhimudbhiH, zItayoninidahyamAno vibhAvyamAmoti, eSa dRSTAMtA, upanayastu | evamasAvapi bANa(la)sve'pi susaMcitamalaH ihaiva mAraNAMtika rogairabhibhUyate, kathaM tatra bhaviSyAmaH, na hi pApakoNaH sukha-18 mRtyavo bhavaMti, te hi taiH pApakarmabhiH pratyudgatairihaiva zuSyati // tato puTTho AtakehiM' silogo (136 sU0245) tataHtasmAditi prAkpApakarmodayAt spRSTavAn spRSTaH, taistairduHkhaprakArairAtmAnaM taMkayatItyAtaMkA, tathApyaMtakAle sarvaglAnavAn glaanH| samaMtAcappata iti paritapyati, bahiraMtazcetyarthaH, evaM 'pabhIto paralokassa' bhRzaM bhItaH prabhAtaH, paralokabhayaM nAma nArakAdi|pvaniSTavedanodayaH, 'kammANuppehI tANi vihiMsAdIni duzcaritAni karmANyanuprekSamANaH anucitayan ityarthaH, appA Atma 6 nirdezaH, yadyapyasadgRhAt viSayabhayAdvA prAk paralokaM na gaNitavAn paraloke bhayaMti ca, tathA'pyaMtakAle sarvasyAsannabhayasya(syAt utpadyate paralokabhayaM vA, tathApi bhUyiSTheSu narakaduHkheSu bhayamutpadyate, tadyathA- 'sutA me Narae ThANA' silogo | XIE% % dIpa anukrama [129160] % // 134 // % % [139] Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [5], mUlaM [1...] / gAthA ||128-160/129-160|| niyukti : [209...235/209-236] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka 1) gAthA ||128 160|| zrIuttarA02(139sU0246) dIryate pApakarmANa iti narakAH, tiSThati tasminniti sthAnaM, tatra rauravamahArauravalolugakkhadukkhaDAdIni | pApAcUrNI athavA kuMtI ceyaraNI ya vA, zIlayatIti zIlaM, azobhanazIlA ityarthaH, athavA zubha zIlaM yeSAM nAsti te'zIlA, turvizeSaNe || nAmapi 5akAma paraloka kiM vizeSayati ?- nirayagatigamaNa, azIlAnAM tujA gati 'bAlANaM kUrakammANaM' kaMtantIti krUrAH pApA ityarthaH, hiMsAkamme | maraNe pravRttAH krUrakarmANaH, pagADhA NAma niraMtarAH, tIvAH ukkaDA, jattheti yatra, vedyata iti vedanAH zItA uSNA ca, athavA zArIra-1 // 135 // mAnasAH, 'tatthovavAtiyaM ThANaM' silogo ( 140 sU0247) tattheti narakeSu, upetya tasmin prapatatIti prapAtaH, upapAtAsaM jAtamauMpapAtika, na tatra garbhavyukrAMtirasti yena garbhakAlAntaritaM tantrarakaduHkhaM syAt, te hi utpanamAtrA eva narakavadanAbhirabhibhUyante, yathA-yena prakAreNa 'me' iti mayA 'ta' miti taM narakaduHkhaM aNussutaM paralokabhIrubhiH sAdhubhirAkhyAyamAnaM anuzrutaM, athavA bAlAdayo'pi sampratipadyante yathA pApakarmANo narakopagA bhavati, te ya 'AdhAkamme hiM gacchanti' AdhAya karmANi AdhAkammANi ataH tehiM AdhAkammehiM yathAkarmabhiH, AdhAkammehi tIstInavedaneSu cirasthitIyeSu ca, evaMvidhamadhyamAmadhyameSvapi, sa evaM paritappati, ko dRSTAntaH- 'jahA sAgaDio jANaM' silogo | (141sU0241) yena prakAreNa yathA, zakyate dhanaM dhAnyAdi voDhuM zakaTaM,zakaTena carati zAkaTikA, jAnanniti jAnAnaH, sammamiti patagartArahitaM, hiccA nAma hitvA,mahaMtIti mahAna,pathyate'neneti pathaH, mahAMzcAsau padhazca2 rAjavartinIti zakaTapatho vA, pisama | // 135 / / | maggamogADhA ayANao thANubahule pattharakhANubahule vA ArUDhaH prapatra ityarthaH, ahavA ugADhe ucino vA, aznuta ityakSaH | akSasya bhaMge zocata iti zocayati-jati'haM khu eeNa paheNa Na gacchaMto Na me sagaDabhaMgo davvaviNAso vA hoto,evaM soyati, diTuM dIpa anukrama [129160 - on-CRESIDEOS [140] Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [5], mUlaM [1...] / gAthA ||128-160/129-160|| niyukti : [209...235/209-236] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] gAthA maraNe 3 ||128 160 // zrIutturA zatassa uvasahAro hamA- 'evaM dhammaSiyo' silogo (142 sU0241) evaM anena prakAraNa, dhAreti saMsArAto paDamANa dhammo, sapuNyacUrNI lA Paa maraNaM 18so dasavidhI samaNadhammo, vividha prakAra utkrAmya, adhamma-dhammapaDibakkho adhammo, so ya hiMse pAle musAbAdI, taM paDiva5 akAma |jjiyA, pAlo maccumuhaM patto maraNaM mRtyu,khadyate tat khataMte vA taM iti mukhaM,mRtyormukhaM2,prAptavAn prAptaH, sa yadA mRtyormukhaM prAptaH | 'akkhabhagge va soyati' evaM-sovi evaM maraNasaMnidhau vedanAdibhiH svkrmbhiraatmaanmnushocmaanH||'tto se maraNataMmi' // 136 // silogo (143 sU0248) tata iti tasmAt,maraNamevAMtaH maraNAMtaH, vAla uktaH,samaMtA trasati saMtrasati, vibhyate yena tadbhaya, katara *smAna, paralokabhayAt, mAraUNa akAmatu- maramANe akAmata eva prApte, atikrAMtakAlagrahaNa kriyate, kazcidiha bhUyiSThapApakarmA | naiva paritappate, satu mariUNaM akAma taM narakaM prApya paritapyatIti vAkyazeSaH, bhRzaM tapyati paritapyate, dhutte vA kaliNA'nujito'nuzocati, 'eyaM akAmamaraNaM' silogo (144 sU0248 ) eto'smAna , zepaM kaMvyaM, 'maraNaMpi sapunnANaM' silogo (145 sU0248) mriyate yena tanmaraNa,puNAtIti puNya, saha puNyena sapuNya, apiranujJAyAM, maraNamapi teSAM jIvitavadbhavati, na hi te tasmAta udvita, uktaM hi-' pUrvapreSitaparijanamupavanamiva srvkaamgunnbhojj| sukhamabhigacchati puruSaH paralokasu(ka) saMcitaiH punnyaiH||1||'jhaa metamaNussutaM' ti yathA mayA tadetadanuzrutaM AcAryapAraMparyAta, syAdevat-kairAkhyAtaM ?, ucyate, 'suppasanehiM akvAtaM' suSThu prasannAH suprasanA vItarAgA ityarthaH, ajAtadakAgamA dvAdaza idA iva suprasannAH, tto'nNtraag-1||136|| | samartha gaNadharAH sUtrIkurvataH evamAhuH, suppasanehiM akkhAtaM, paThyate vA 'vippasanamaNAghAtaM zividhaiH prakAraiH prasannAH, kAhI bhAvanA, na hi te mriyamANA vyAkulacataso bhavaMti, atyartha ghAtaH AghAtaH na tvApAta: anAghAta, nAsau tasya vidhi CREX dIpa anukrama [129160] E [141] Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [5], mUlaM [1...] / gAthA ||128-160/129-160|| niyukti : [209...235/209-236] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka sapuNyamaraNa [1] gAthA ||128 160|| zrIuttarA0 vatsaMlikhitAtmanaH prANAtipAto gamyate ityato anAghAtaM, idaM keSAM ?, ucyate-'saMjatANaM vusImato' vaze yeSAmindriyANi te cUrNI bhavati busIma, vasaMti vA sAdhuguNehi yusImataH, athavA cusImaMtaH te saMviggA, tesiM busImatAM saciggANaM vA syAditi, anyeri 5 akAma- geruyaliMgamAdiNo aNasaNeNa maraMti tatpratiSedhArtha bhaNNati-'Na imaMsavvesiM bhikAvUrNa' silogo (146 sU0249) Na iti pratimaraNe Sedhe, imamiti pratyakSabhAve, sarveSAM tAvat bhikkhuNaM na bhavati, zAkaparivrAjakAdInAM na bhavati, bhAvabhikkhUNa tu bhavati, agaar||137|| masyAstIti agArI, agariNAmapi sarveSAM na bhavati, ye hi liMgamabhyupetya saMlakhanAjApitAtmAnaH teSAM paMDitamaraNaM, na zepANAM dRSTInA, syAdetat-ki sarveSAM tadastIti nigadyata 'nAnAsIlAya gArasthA' nAnArthAtaratvena zIlayati taditi zIla-svabhAvaH, acAra tiSTratItyAgArasthA, te hi nAnAzIlA, nAnArucayo- nAnAcchaMdA mayaMti, ye tAvat mithyAdRSTayaH te kAcit mokSaM nevecchati, yathA) 9. marukAH, kuprabacanabhikSavo'pi kecidabhyudayAveca yathA tApasAH pAMDurAgAzca, ye'pi mokSAyosthitA te'pi tamanyathA pazyati, keci dAraMbhAta keciddesAdibhyaH sAraMbhAdityato NANAzIlA ya gArasthA,lokottaragharatthA hi Na sabve sIladhaNAna sa(ca vaba)sitA maraMti, ravi lokottarabhikSavo'pi Na sacce aNidANakarA NissallA vA, Na vA savve AsaMsApayoganirupahatatapaso bhavaMti ityato visamasIlA ybhikssunno| kiMcAnyat-'saMti egehiM bhikkhUhi' silogo (147 mU0249)saMtIti vidyate, eke nAma pravacanabhikSaka, nacarakAdayaH te agAratthA saMjamuttarA, katarati !, zrAvakAH, te hi jJAnapUrvaka parimitamevAraMbhaMte saghRNA, sAturA na syuH, ityataH saMti egati bhikkhUhi gAratthA saMjamucarA, uktaMca-'desekkadesaviratA samaNANaM sAvagA suvihiyANaM / jesiM parapAsaMDA sapamapi kalana agbaMti // 1 // svAdetat-zrAvakasAdhvoH kimatara?, ucyate,gAratdhehi yasavehiM sAhusAvaehi paratisthiehi va sAdhavaH saMjamuttarA, AharaNaM, dIpa anukrama [129160 // 1371 [142] Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [5], mUlaM [1...] / gAthA ||128-160/129-160|| niyukti : [209...235/209-236] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAMka gAthA Rec%e ||128 16o. zrAvaka zrIuttarAego sAvago sAdhu pucchati- sAvagANaM sAdhRNa ya kimataraMti?, sAdhaNA bhaNNati sarisavamaMdaraMtaraM, tato so AulIbhUto pucchati // sadgatiH cUNA kuliMgINa sAvagANa ya kimaMtaraMti ?, teNa bhaNNati-tadeva sarisavamaMdaraMtaraM, sa aasaasito| atrAha-nanu kuliMgino'pi taliMgamA | 5 akAma II zritya dhamothe ghorANi tapasyAcaranti, tebhyaH kathaM zrAvako guNaviziSTaH, Na tANi liMgANi bhayAt trANAya ityatA'yadi maraNa zyate- 'cIrAiNaM' silogo (148-250) citaMti taditi cIra-valkalaM, ajati tenetyajinaM carmetyarthaH, NiyaNaM NAma naggA // 138 // eva, yathA mRgacArikA uddaNDakAH AjIvakAca, joyata iti jaDAH, saMghAtItyata iti saMghATI, muMDI AzikhaH, etANipi Na tANAe, Na ya tANi yAvat uddiSTAni, apiranujJAyAM, anyAnyapi yAdRzAni, parigamanaM paryAyA, gihatthapariAgato annA pIpariyAo dussIlANaM priyaagtaa| Aha- nanu te'pi dharmArthameva pAkAdinivRttA bhikSAhArA eva, ucyante- 'piMDolapavi udussIlo' // 149-250 / / silogo, piMDesu dIyamANesu olaMti piMDolagA,nayante tasmin pApakarmA svakarmabhiriti nArakAma, atrodAharaNaM- rAyagihe nagare eko piMDalao ujjAujjANiyAviNigato bhikkhaM hiMDati, Naya kiNavi kiMciddinnaM, | so tesi vebhAragiripabvatakaDagasanniviTThANa pabbatovari caDiUNa mahatimahAlayaM sila cAleti, etesi uri pADemiti rodda jjhAI vicchuTTiUNa tao silAo paDito NiviDo silAtale, saMcuNitasabakAyo ya mariUNa appaiTTANe Narae uva|vaNNo, evaM piMDolao dussIle paragAto Na muJcati 'bhikkhAe ti aku bhakSaNe, bhikSAmAkuriti bhikSAkA, dhamAthe / kAmAn gRhAtIti gRhI, viyata iti vataM zobhanaM vrataM yasya sa bhavati sutrataH, kramati gacchati, divyati tasminniti divaM,81 na divN||138|| suvrate kamate divaM, suvyato duvidho AgArI anagArI ca, kimanayoH phalamiti, gRhisuvratasya tAvat 'agAri sAmAiyaMgANa' Date- - dIpa anukrama [129160 - [143] Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [3] gAthA ||128 160|| dIpa anukrama [129 160] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [5], mUlaM [1...] / gAthA || 128-160/129-160|| niryuktiH [209...235/209-236] muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra - [43 ], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNa : zrIuttarA0 cUrNI 5 akAma maraNe // 139 // / / 150-250 / / silogo, agAramasyAstIti agArI, agArasAmAiyassa vA aMgANi AgArisAmAIyaMgANi, samaya eva sAmAiyaM, aGgyate'neneti aMgaM, tassa aMgANi vArasavidhau sAvagadhammo, tAnyagArasAmAiyaMgANi, agArisAmAiyassa vA aMgANi, 'sI kAraNa phAsae' zraddhA asyAstIti zraddhI sa caivaM dhammaMmi mokkhe vA, 'kAraNa' ti kAyo sarIraM teNa phAsae, te na kevalaM kAraNa, maNasA vAyAevi, sabvadukaraM kAraNa, 'posahaM' ityetat prosahagrahaNAt / kiMcAnyat -- posaha ubhayato pakSaM, patattyaneneti pakSaH, ekaikasya dvau dvau, kRSNazuklau bhavataH, rAtIti rAtiH, epi rAI Na havejjA, caturvidhasyApi pauSadhasya yena kenacit samastena vyastena vA pauSaNaguNeNa avaJjhaM divasaM kujjA, rAtAdigrahaNeNaM jara divasato Na sakketi vAtulattaNeNa a(pu) tattaNeNa vA, tahAvi desAvagAsiyaM, asati ya tassesaM vA paccakkhAti, athavA baMdhAnulomyAt rAtrAderekataragrahaNe'pI| tarasya grahaNAt veditavyaM bhavati / evaM sikkhAsamAvano' // 151-251 // silogo, evam anena prakAreNa, ziSyate'neneti zikSA, | samyagApano, gidesu vAso givAso, zobhanAnyasya (vratAni) sudhvae ya, 'chavvAoM' chAdayati chAdayaMti vA damiti chidyate vA'sau chavi, pujjae ebhiH zarIrANIti pavvANi ityarthaH, jANuko parAdayaH ko'bhiprAyaH 1, nAsAvanyatame ca saparvazarIre AgArI mucyate, kintu nAsAvanantarabhavikaM chaviparvamAsAdayati, sa hi parvasarIraM muktatvA 'gacche jakkhasalogayaM ' jayanti yAnti | kSayamiti yakSAH teSAM salokatAM samAnalokatAM gatamityarthaH, tao cuo puNo chavipavvasarIramAsAdeUNa cAritravAn bhUtvA siddhayati, uktaM jagArisAmAiyaMgANa phalaM, etadapi pacchimasaMlehaNAjUsa jUsitassa sakAmamaraNameva, aNagArasakAmamaraNaphalaprasiddhaye idamucyate- 'aha je saMbuDe bhikkhU' // 152 // silogoM, purva prekSatA'pekSo athazabdaH saMvRttaH 'dohame [144] zrAvaka sadgatiH // 139 // Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [5], mUlaM [1...] / gAthA ||128-160/129-160|| niyukti : [209...235/209-236] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAka gAthA ||128 160 zrIuttarAgayara siyA' ayaM cAnyA ayaM cAnyaH ayamanyayoranyataraH, katarasiM jesi so anataro bhavati , nanu 'savvadukkhappa-10 anagAra sakAmahINe vA' savvANi dukkhANi- sArIramANasANi, mahatI Rddhirasya sa mavAta mahaDDI, yaH syAduditaH sa katare uvavajjaI, 20 5 akAma maraNaM maraNe vimANesu, ucyate-'uttarAI' / / 153-252 / / silogo, uttarANi nAma sabboparimANi jANi, tANi hi savyavimANuttarANi | tesiM tu aNNAI aNu(u)ttarAI Nathi, ityataH aNuttarAI,vimohAI vimohAnIti nistamAsItyarthaH, tamo hi vAdyamAbhyantaraM ca / // 140 // bAhya tAvadanyeSvapi devalokeSu tamo nAsti, kiM punaranuttaravimAnapu?, abhyaMtaratamamadhikRtyApadizyate-sarva eva hi samyagdRSTayaH IM athavA mohayaMti puruSa mohasaMjJAtaH striyaH, tAH tatra na, sAtaM, dyotate teneti dyutiH dyutistepo vidyata iti yutimatAni, aNupuzvaso nAma jArisayA sohammaIsANesu dvitIo etto aNataguNavisihA aNuttareSu,tANi puNa vijayAdINi paMca, samAiNNAi jakkhehi sarvataH kAmatastaM vA AkIrNAni samAkIrNAni, athavA samyagAkIrNAni pratibhAgazaH tAni,sanikRSTaviprakRSTari(nI)tyarthaH ApasaMti teyapi AvAsAni, anute lokebiti yazaH, yaza eSAmastIti yazAMsIti, na teSu manuSyatA kasyacidasti yena yazobhAginaste nasyuriti, ye'pi tatra notpIte te'pi kalpopageSapapadyamAnA, te'pi tatra yAnyuttarANi teSUpapadyate, uktA vimAnaguNAH / athaiSAM ke . guNAstatropapannAnAM?, ucyate-dIhAuyA' / / 154|| silogo, dIryata iti dIrghaH eti yAti vA tasmina ityAyurityaneneti, RddhiH // 140 // samyak Rcante samRddhAH sarvasaMpaduparpatA, kAmataH rUpANi kurvantIti rUpAH kAmarUpAH, syAd-anuttarA na vikurvanti, nanu teSAM tadeveSTa rUpaM yena satyAM zaktI prayojanAbhAvAcca nAnyadvikurvanti, ahuNovavannasaMkAsA abhinavopapannasya dehasya savasyaivAbhyadhikA radyutibhavati anuttareSvapi, anuttarAstu AyuHparisamApneH ahuNokvanasaMkAsA eva bhavaMti, syAt-teSAmAbhinayopAnnAnAM kIDaga pramAlA dIpa anukrama [129160 [145] Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [5], mUlaM [1...] / gAthA ||128-160/129-160|| niyukti : [209...235/209-236] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] gAthA ||128 160 zrIuttarA0 ucyate- 'bhujjoamcimAlippabhA' bhUyo vizeSaNa, arcate arciH arcayanti thA tamiti arciH arcIvAsyAstIti arciSmA-IN cUrNI hAlI sa cAdityaH, bhUyograhaNAdAdityAdapyadhika ev| 'tANi ThANAI gacchanti // 155-252 / / silogo, 'tANI' ti jANi tANi || mRtAnAM 5 akAma- uddihANa, tiSThantIti ThANANi, gacchanti vrajanti, sikkhitA jJAttA, karettA ya, saMjamo sattarasaviho, sa tu ko tatra gacchati , sthAna maraNe | ucyate, 'bhikvAe vA nihatthe vA' aku bhakSaNe bhikSA Aku: bhikkhAe, gihattho bhaNito, ki sarva eva bhikkhAgo gihattho // 141 // | vA ?, neti, 'je saMti parinibuDA' je iti aNiddiTThassa uddese, zamanaM zAntiH upazama ityarthaH,sarvato nivRtaH parinirvRtaH, zAnti-1 pariNintuDe ya, akrodhayAnityarthaH, 'tersi soccaa||156-253|| silogo, tesiM-te purubudihANaM agArINa aNagArINaM ca sobhaNA pujjA majjA satAM vA pujjA sapujjA, saMjamatave se ciTThati jesi iMdiyANi vasaMti vA jesu guNA guNesu vA je vasaMti se cusi-10 XmantaH,'Na saMtasaMti maraNaMte' Na iti paDisedhe, samastaM vasatira, maraNameva aMto maraNaMto maraNe vA basaMtaHmaraNAntaH,AvIcikamaraNaM | vA'dhIkRtaM tadeva marati idamanyat antyamaraNaM yena bhavaH chidyate, te hi kRtapuNyatvAt Na saMtasaMti maraNate, sIlavaMtA bahussutA,ukta / kaaskaammrnnN| idAnImanayoH sakAmAkAmamaraNayoH katareNa maritavyamiti,ucyate-'tuliyA bisesamAdAya'157-253zAsilogo, tolayitvA tulayA yatra guNaiviziSyate yuddhathA AdAya-gRhItvA tenaiva martavyaM, tadeva Adeyamiti, ahavA ayaM viseso-bAlamaraNama-15 ANicchato bhavati, iyaM tu sakAmassa, adhavA'yaM biseso- dayAdhammo khatIti, evaM visesamAdAya buddhayA 'vippasIijja medhAvI' | |141 // vividha pasIejjA merAyA dhAvatIti medhAvI, tathAbhUtena appaNA-tena prakAreNa bhUtastathAbhUtaH, rAgadvaipayazago yAtmA anyathA bhavati,19 madyapAnAM vizva(citta vat,) tadabhAve tu AtmabhUta eva, athavA yathaiva pUrvamanyAkulamanAstathA maraNakAle'pi tathAbhUta eva mahanaraM tulayi-R dIpa anukrama [129160 ara - --* [146] Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [1] gAthA ||128 160|| dIpa anukrama [129 160] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [5], mUlaM [1...] / gAthA || 128-160/129-160|| niryuktiH [209...235/209-236] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra- [ 43 ], mUlasUtra [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: zrIuttarA0 cUrNoM 6 zuka nigraMthI // 142 // dehabhedA tvAmahaMtassakAmamaraNAti (ntaM) prapannaH / 'tao kAle abhippera / / 158-254 // silogo, tata iti kramaH, abhipretaM yadA'sya tanmaraNaM rucitaM bhavati, ko'rthaH ?, yadA'sya yogA notsarpanti tasmin kAle, abhimukhaM prItivAnityarthaH, abhipreta evAsau tasya maraNa- kAMkSA kAlaH, yogahAninimittA, saMlekhanAdibhiH upakramavizeSaH upakramyAtmAnaM, zraddhA asyAstIti zrAddhI, ralayeorekatve tAdRzaH, yathA vAbhyupagacchato, dharmmaH saMlekhanA vA, tathA aMtakAle'pi uktahi 'jAe saDhAe Nikkhato, tameva aNuAlejja' tatra cAsyotkRSTAtmanaH yadi nAma teSAM upasargA utpadyante kSudhAdayo vA AtmasamutthAH tatasteSUpapanneSu 'viNaejja lomaharisaM' vinayo nAma | vinAzaH, yathA vinItA gauriti, lunAti lUyaMte vA tAni lIyaMte vA teSu yUkA iti lomAni lomnAM harSaH 2, satu bhayAdbhavati, anulobhaiva upasargerSAd bhavati taM cinayitvA ubhayathApi, na kevalaM 'bheda dehassa kaMkhae bhidyata iti bhedaH, aSTavidhakarmazarIrabhedaM kAMkSiti, natUdArikasya' atha kAlAme sNptte'|| 159-254 // athetyAnantarye salikhitAcyA maraNamapekSyate, suThu akkhAra AdAveva tassa maraNAbhidhAnamAkhyAtaM muakkhAtaM, samyak Ahito samAhito sutakakhAtasamAhito, kecitpaThanti 'AghAyAe samucchayaM atyartha ghAtaH AghAtaH, AghAtasamucchrayo NAma sarIraM, tad bAhyamAbhyantaraM vA bAhyamaudArikaM taM saMlihiuM tena ca saMlihitena dravyataH bhAvataH abhitaraM kammagasarIraM ghAtitaM bhavati ato AghAtAya samucchayaMti, sakAmamaraNaM marati viNhamannayaraM muNI, taMjahA bhattapaccakkhANaM iMgiNI vA pAovagamaNaM vA, manute manyante vA jagati trikAlAvasthAn bhAvAn muniriti // akAmamaraNAdhyayanaM smmttm5|| idANiM khullayaniyaMThijja, tassa cattAri aNuogadArA uvakamAdi parUyeUNa jAva nAmaniSphano Nikkhevo laganiyaThi jjaMti, khullayaMti AvekkhitaM padaM mahaMta avekkha bhavati, taM puNa mahAniyaMThijje, tahA khullayaM nikkhiyadhvaM niyaMTho nikkhiviyacvo, adhyayanaM -5- parisamAptaM atra adhyayana -6- "kSullakanirgranthiya" Arabhyate [147] %% % // 142 // Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [6], mUlaM [1...] / gAthA ||160-177/161-178||, niyukti: [236...243/236-243], bhASya gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] gAthA ||160 || wn ? zrIuttarA khullagassa paDhama Nikkheyo, taM mahaMta paDucca saMbhavatitti mahaMtameva parUveyavvaM taM mahaMta aTThaviha,tattha gAhA-'nAmaM tthvnnaa||236-255|| kSullakamaha| gAhA, nAmaThavaNAo gayAo, dabbamahaMta acittamahAkhaMdho, so muhumapariNayANaM arNatANatapadesayANaM khaMdhANaM tambhAvaNApariNAmaNa |X vikSepAH loga pUreti jahA kevalisamugghAto daMDe kavADaM mandhuM aMtarANi cautthe samae pUreti, evaM so'pi cautthe samae saba logaM nigraMthIya pUretA paDinibattati etaM dabbamahaMtarga, khattamadantagaM sabAgAsaM, bAlamaharama sambaddhA, pahANamahaMtaM tiviha- sacina // 14 // acittaM mIsagaM, tattha sacittaM tivihaM- dupadaM cauppadaM apadaMti , dupadANa pahANo tisthayaro, cauppadANa hatthI! apadANaM araviMda, acedANaM berulio, mIsagANaM bhagavaM titthagaro savibhUsaNo, paDDaccamahaMtaM AmalakaM prati billaM mahaMta, evamAdi, bhAvamahaMtaM ticiha- pAhaNNato kAlato Asayato, pAhaNNao khaio bhAvo mahato, kAlao pariNAmio jIvo, jaM jIvadambamajIvadanaM vA satA tahA pariNamati, Asayao odayito bhAvo, taMmi bhAve bahutarA jIvA vadaMti, mahaMtagaM, tassa paDivakkho khullayaM nikviviyabba, taMpia chabihameSa, NAmaThavaNAo gayAo, dabakhuTTagaM paramANU, khettakhaDagaM AgAsapadeso, kAlakhuDDayaM samayo, pahANakhuDDayaM tivihaM-dupayaM cauppayaM apadaM ca, dupadANaM paMcaNDaM sarIrANaM AhAraga, cauppadANaM suDDayaM sIho, apadANaM lavaMgakusumaM, acittANaM vairo, mIsagANaM titthagaro jammAbhiseyakAle alaMkArasahitA, paTuccakhuDDayaM AmalagAto sarisavo, IX bhAvagnuDvayaM sambatthobA jIvA khaie bhAve, ettha paDurucakhuDDaeNa adhikAro, khullaka iti gataM / idANi NiyaMTho, tattha |143 / / gAthA-'nikkhevo niyaMThaMmi' (237-255) nAmaThavaNAo gayAo, dabaNiyaMTho duviho-Agamato NoAgamato ya, Agamato jANae aNuvautto, NoAgamato ya 'jANagasarIra' / / 238-256 / / jANayabhaviyabarIravairitto davaNiyaMTho NihagAdI, AdiggahaNeNa 48625582251009446 dIpa anukrama [161 kk%A4-% 178] [148] Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [6], mUlaM [1...] / gAthA ||160-177/161-178|| niyukti : [236...243/236-243], bhASya gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] gAthA ||160 lw? zrIuttarA0pAsatthosannakusIlasaMsattaahAchaMdA, bhAvaNiyaMTho duviho-Agamato NoAgamato ya, Agamao jANauvautto, NoAgamato 11 cUrNau NiyaMThayatte va hamANA paMca, taMjahA-pulAe bakuse kusIle NiyaMThe siNAe / pulAto paMcaviho, jo AsevaNaM prati, NANapulAto dari6kSullaka saNapulAto carittapulAto liMgapulAto ahAsuhamapulAgotti / pulAgo NAma asAro, jahA dhanesu palaMjI, evaM NANadasaNacaritanigrathAyANissArataM jo uveti so pulAgo, liMgapulAgo liMgAo pulAgo hoto, ahAmuhamo ya eesu cava paMcamuni jo thoSa thopaM virA-18 // 14 // hati, laddhipulAo puNa jassa deviMdariddhisarisA riddhI, so siMgaNAdiyakajje samuppaNNe cakkavaTipi sabalavAhaNaM cupaNeu smttho| bausA, sarIropakaraNavibhUSA'nuvatinaH RddhiyazaskAmAH sAtagauravAzritAH aviviktaparivArAH chadazabalacArittajuttA nniggNthaa| | usA bhaNNaMti, te paMcavihA, taMjahA-AbhogavakUsA aNAbhogavakusA saMtuDavakusA asaMvuDavakusA ahAsuhumabakusA / AbhogavakusA AbhogeNa jo jANato karei, aNAbhogeNa ayANaMto, saMvuDo mUlaguNAisu, asaMvuDo tesu ceva, ahAmuhumabakRso acchIsu dasi13yAdi avaNeti, sarIre cA dhUlimAi abaNeti / kutsitaM zIlaM yasya paJcasu pratyekaM jJAnAdipu so kusIlo, duviho-paDisevaNA kusIlo kasAyakusIlo ya, sammArAhaNavivarIyA paDigayA vA sevaNA paDisevaNA, paMcasu NANAisu, kasAyakusIlo jassa paMcasu ANANAisu kasAehiM virAhaNA kajjati so kasAyakusIlotti / NiyaMTho abhitaravAhiragaMthANiggato, so upasaMtakasAto khINa-17 14 kasAto vA aMtomuttakAlito, so paMcaviho-paDhamasamayaNiyaMTho apaDhamasamayaniyaMTho, ahayA caramasamayaniyaMTho acaramasamaya-121 niyaMTho, ahAmuhumaNiyaMThotti, aMtomuhuttaNiyaMThakAlasamayarAsIe paDhamasamae paDivajjamANo paDhamasamayaniyaMTho, sesesu samayaema | 8 // 144 // vaTTamANo apaDhamasamayaniyaMTho, carame-aMtima samae bamANo caramasamayaNiyaMTho, acaramA-AdimajjhA, ahAmuhamo eesu sabbe CHECENitsketche dIpa anukrama [161 178] [149] Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [6], mUlaM [1...] / gAthA ||160-177/161-178|| niyukti: [236...243/236-243], bhASya gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] cUrNI in sayamAda| bhirnigraMthavicAra: gAthA ||160 l wn ? - zrIuttarAsuvi / siNAto-snAtako, mohaNijvAighAtiya caukammAvagato siNAto bhaNNati, so paMcaviho-acchavI asabalo akammaMso 18 saMsuddhaNANardasaNadharo arahA jiNo kevalI, acchavI-avyathakaH, sabalo-suddhAsuddho, egaMtasuddho asabalo, aMzA-avayavAH karma Naste avagayA jassa so akammaMso, saMsuhANi NANadasaNANi dhAreti jo so saMsuddhaNANadasaNadharo, pUjAmarhatIti arahA, athavA nigraMthIya | nAstha rahasya vidyata iti arahA, jitakapAyatvAjinaH, eso paMcaviho siNAyago / esa sahattho'bhihito, sNymshrutprtisevnaa||14|| tIrthaliGgalezyopapAtasthAnavikalpataH sAdhyAH, ete pulAkAdayaH paJca niryandhavizeSAH ebhiH saMyamamaMdibhiranugamavizeSaH sAdhyA KI bhavaMti, tatra ca saMjame tAvat pulAgo bakuso kusIlo ete timidhi dosu sabamesu-sAmAie chedovaTThAvaNie ya, kasAyasIlA dosu-1 parihAravisuddhIe suhumasaMparAe ya, NiyaMThA siNAyagA ya ete dovi ahakkhAtasaMjame / sute pulAgavakusapaDisevaNAkusIlA ya ukko| seNa abhinnadasapugvadharA, kasAyakusIlANagranthau caturdazapUrvadharau, jaghanye pulAkasya zrutamAcAravastu navame pUrve, pakusakusIla-1 nigrenthAnAM zrutamaSTau pravacanamAtaraH, zrutAdapagataH kevalI snAtaka iti / idAnI pratisevanA-mUlaguNAnAM rAtrIbhojanasya ca | | parAbhiyogAt balAtkAreNAnyatamaM pratisevamAnaH pulAgo bhavati, mithunamevetyeke, pazo dvividha:- zarIravakuzaH upa-1 karaNabakuzazca , tatropakaraNAbhiSvaktacittaH vividhAha(varNa)vicitramahAdhanopakaraNaparigrahayukto bahuvizeSayuktopakaraNakAkSA yuktaH nityatatpratikArasevI bhikSurupakaraNabakuzo bhavati , zarIrAbhiSaktacico vibhUSitArtho tatpratikArasevI zarIravakuzaH / pratisevanAkuzIlaH mUla guNAnavirAdhayan uttaraguNeSu kAMcidvirAdhanAM pratisevate , kasAyakuzIlanigranthasnAtakAnAM pratisevanA nAsti / tIrthamidAnI, sarveSAM tIrthakarANAM tIrtheSu bhavaMti, eke tvAcAryA manyante- pulAkabakuzapra dIpa anukrama [161 ||145 // % 178] -* COP -* [150] Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [6], mUlaM [1...] / gAthA ||160-177/161-178|| niyukti: [236...243/236-243], bhASya gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAka [1] gAthA bhinigraMtha ||160 177|| zrIuttarA tisevanAkuzIlAstIrthe nityaM, zeSAstu tIrthe'tIrthe vA / liGgamiti liGgaM dvividha- dravyaliGga bhAvaliGga ca, saMyamAdicUNoM bhAvaliGga pratItya sarve nigranthaliGge bhavanti, dravyaliGga pratItya bhaajyaaH| lezyAH pulAkasyottarAstisro lezyA bhavanti / vicAraH nigraMthIyaM bakuzapratisevanAkuzIlayoH sarvA api, kapAyakuzIlasya parihAravizuddhastisra uttarAH, sUkSmasaMparAyasya nigranthasnAtakayozca zuklaiva kevalA bhavati, ayogaH zailazIpratipanoDalezyo bhavati / upapAtaH pulAkasyotkRSTasthitiSu deveSu shstraare,bkushprtisevnaakushiilyohaa||146|| viMzatisAgaropamasthitiSvacyute kalpe, kaSAyakuzAlanigranthayostrayastriMzatasAgaropasthitiSu sarvArthasiddhe, sarveSAmApa jaghanya palyo-16 pamapRthaktvasthitiSu saudharme, snAtakasya nirvANamiti / sthAnam-asaMkhyeyAni saMyamasthAnAni kaSAyanimittAni bhavanti, tatra sarvajaghanyAni ( saMyama ) labdhisthAnAni pulAkakapAyakuzIlayoH, tau yugapadasaMkhyeyAni sthAnAni gacchataH, tataH pulAko vyucchi15| yate, kapAyakuzIlastato'saMkhyeyAni sthAnAnyekAkI gacchati, tataH kaSAyakuzIlapratisevanAkuzIlabakuzA yugapadasaMkhyeyAni sthAnAni gacchanti, tato bakuzo byucchidyate, tanno'pyasaMkhyeyAni sthAnAni gatvA pratisevanAkuzIlo vyucchidyate, tato'saMkhyeyAni sthAnAni gatvA kapAyakuzIlo vyucchidyate, ata UrdhvamakaSAyasthAnAni gatvA nigrantha pratipadyate, ata UrdhvamakaSAyasthAnaM, gatvA nigranthaH snAtakaH nirvANaM prApnoti,eSAM saMyamalabdhiranantaguNA bhavati, 'ukkoso uniyNttho'||239.260|| gAhA,jo ukko|saema saMyamaTThANesu vaTTati so ukkosaNiyaMTho bhaNNati, jahaNNato jahannaema, sesA ajahaNNamaNukkossatti, jetiyANi saMjamaTThA4ANANi tattiyA NiggaMthA,nAsya grantho vidyata iti nigranthaH, nigato vA granthato niggaMtho,so gaMtho duviho||240-260||ambhitro|4| bAhiro ya, abbhataro coddasaviho, bAhiro dasaviho, ambhitaro imAe gAhAe bhaNNati-'kohomANo maayaa||241-261shaagaathaa, salara dIpa anukrama [161 178] 2 % [151] Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [6], mUlaM [1...] / gAthA ||160-177/161-178|| niyukti: [236...243/236-243], bhASya gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata satrAka [1] gAthA ||160 || wn ? zrIuttarA0 koho arNatavidhovi cauhA, evaM mANo mAyA lobho'vi, mAyAlobhI pejja,koho mANo ya doso ya,Nasthi Na Nicco Na kRNai kayaM bhayasaptakam cUNoM Na veeti patthi NivvANaM / Nasthiya mokkhovAo chammicchattassa ThANAI // 1 // itthaviyAIo tiviho veo ya hoi boddhavyo / nigraMthIya aratI ya saMjamaMmI hoi ratI'saMjame yAvi // 2 // hAso u vimhayAdisu sogo puNa mANasaM bhave dukkhaM / bhayagaMtho sattaviho tatva imo hoi nAyavyo // 3 // iha paraloyAdANe AjIva'siloya tahA akmhaannN| maraNabhayaM sattamayaM vibhAsameesi vocchAmi // 4 // // 147 // 4 ihalogabhayaM ca imaM je maNuyAIo srisjaaiio| bIheDa jaM tu parajAiyANaM paraloyabhayameyaM / / 5 // AyANa'ttho bhaNNati mA lahIrijjAti tassa jaM cIhe / AyANabhayaM taM tU AjIvome Na jIve'haM // 6 // asilogabhayaM ayaso hoti akamhAbhayaM tu aNimitra / / mariyambassa ubhIe maraNabhayaM hoi evaM tu // // eso muttavigappo bhayagaMtho vanio samAseNaM / aNhANamAiehiM sAdhu tu duguMchati duguch||8||ti bAhiragranthe imA gAhA-'khettaM vatthu vt5||242-261|| gAhA, khettaM duvihaM-ketu setuM ca, setuM arahaTTAdINi-18 pajjAI, ketuM bAseNaM, vatthu tiSiha-khAtaM UsitaM khAtositaM, khAtaM bhUmidhara, UsitaM pAsAdo, khAtosita bhUmigharovari pAsAdo, dhaNaM | hiraNNasuvaNNAdINi, dhanna sAlimAdi, dovi etaM saMcayoti ekkaM bhannati, sahavaDDiyAdi sahI,NAdisaMjogotti mAipiisasurakulasaM baMdho, jANaM radhAdi, sayaNaM pallaMkAdi, AsaNaM pIDhakAdi, dAsIdAsaM ekaM,kuviyaM lohobkkhrmaadihiN| saavjjgNthmukkaa||243|| MgAthA knntthyaa| gato nAmaNiphaNNo jAca sucANugame suttaM uccaareyvy-'jaavNt'vijjaa||1602.262||silogo,yaavtprimaannaac | |147 // dhAraNayoH, NANati vA vijjatti vA egahu~, na pratiSedha, vidyata iti vidyA naiSAM vidyA astIti avidyA, pivati prINAti cAtmAnamiti puruSaH pUrNo vA sukhaduHkhAnAmiti puruSaH puruSu zayanAdvA puruSaH, sasarti dhAvati vA sarva, [sukhaduHkhAnyeSAM saMbhavaMtIti duHkha dIpa anukrama [161 178] [152] Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [3] gAthA ||160 177|| dIpa anukrama [161 178] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi :) adhyayanaM [6], mUlaM [1...] / gAthA ||160-177 / 161-178 || niryuktiH [236... 243 / 236 - 243] bhASya gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03 ] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi zrIuttarA0 235) cUNa 6 kSullaka nigraMtha // 148 // sambhavAH, kAmaM ubhayathA pyAvirodho duHkhAni sambhavantIti, atha samAsaH zAli (zakti) sambhavAtparigRhyate, na tu ye duHkhAH saMbhUtAzayatvAda, athavA avidyA duHkhAdeva saMbhRtA, uktaM hi 'nAtaH parataraM manye, jagato duHkhakAraNam / yathA'jJAnamahArogaM, srvrogprnnaaykN|| 1 // etthudAharaNaM- ego gogho dogacceNa caito gehAo Niggato, savvaM puhavi hiMDiUNa jAheNa kiMci lahati tAhe puNaravi gharaM jato yitto, jAva egami pANavADagasabhIve egAya devakuliyAe egarAcaM vAsovagato, jAva peccha tAva devauliyAo ego pANo niggato cittaghaDahatthagato, so egapAse ThAtiUNaM taM cittaghaDaM bhaNati lahu gharaM sajjehi, evaM jaM jaM so bhaNati taM ciya ghaDI karei, jAva sayaNijjaM, itthIhiM saddhi bhoge bhujati, jAva pahAe paDisAharati / teNa goheNa so diTTho, pacchA ciMtei kiM majjha bahueNa bhaNi(mi) eNa ?, etaM caiva olaggAmi, so teNa olaggio, ArAhito bhaNati - kiM karemitti, teNa bhaNNati-tumha pasAeNa api evaM caiva bhoge jAmi, teNa bhaNNati kiM vijjaM geNhasi 1, utAha vijjAe'bhimaMtiyaM ghaDaM geNhasi 1, tesa vijjAsAhaNapuraccaraNabhIrUNA bhogatisieNa ya bhaSNati-vijjAbhimatiyaM ghaDayaM dehi, teyA se vijjAe abhimaMtiUNa ghaDo diNNo, so taM gahAya gato sagAmaM, tattha baMdhUhiM sahavAsehiMpi samaM jahArudayaM bhavaNaM viguruvviyaM, bhoge tehiM saha jhuMjato acchati, kammatA ya se sIdiumAraddhA, gavAdao ya asaMgovijjamANA pralayabhUtAH, so ya kAlaMtareNa atitosaeNa taM padaM khaMdhe kAUya eyassa pabhAveNa ahaM baMdhumajjhe pamoyAmi, AsavapIto paNaccito, tassa pamAeNa so ghaDo maggo, so ya vijjAkao upabhogo NaTTo, pacchA te gAmeyagA pralayIbhUtavibhavAH parapesAIhiM dukkhANi aNubhavanti, jati puNa sA vijjA gahiyA hotA tato bhagge'vi ghaDe puNo'vi kareMto evaM avijjA NarA dukkhANi sambhUtAH klizyante, avidyAdanaM (narA) mithyAdarzanamityarthaH taccedaM ete caiva'nabhigatA bhAvA [153] 6 **% *% notener vidyA maMtrito ghaTaH // 148 // Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [3] gAthA ||160 177|| dIpa anukrama [161 178] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi :) adhyayanaM [6], mUlaM [1...] / gAthA ||160-177/161-178 ||, niryuktiH [ 236... 243 / 236 - 243] bhASya gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra [43 ], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: zrIuttarA0 cUNa 6 kSullaka nigraMthIyaM // 149 // viparItato abhiniviDA | micchAdaMsaNamiNamo bahuppayAraM viyANAhi ||1|| te savve eva micchAdiTThI dukkhANi saMbhUopAjIta, nAgArjunIyAH paThanti te sacce dukkhmjjitaa| laMpaMti bahuso mUDhA' tehiM sArIramANa sehiM dukkhehiM lupati, bahuso nAma aNegaso, bahUhiM vA dukkhapagArehiM vA ahavA iha paratra ca muhyante saMmUDhA, jahA samudde vANiyA dubbAyAhayajANavatcA disAmUDhA khaNeNa aMtojalagayapavyayamAsAeUNa bhinnapoyA mahAvItikalolehiM bujjhamANA kummagamagarAIhiM vilupyaMti, evaM te'vi avijjA viluppati bahuso mRDhA,sArIramANasehiM mahAdukkhehiM viluppati bahuso mUDhA, tattvAta svaajANagA, saMsAraMmi anaMtae, amanaM antaH nAsya aMto vidyata iti anantaH, bhaNitaM ca-sUtI jahA samuttA, Na NassatI hoi ovamA esA / jIvo tahA sasutto Na Nassati gatovi saMsAre || 1 || 'tamhA samikkha medhAvI' ( samikkha paMDie tamhA ) / / 161-264 // silogo, ajJAninAmevaMvidhaM vipAkaM jJAtvA tasmAt samyak IkSya merAyA dhAvatIti meghAvI 'pAsa'ti pAsa, jAyata iti jAtI, jAtInAM paMthA jAtipaMthAH, ataste jAtipaMthA bahuM 'culasIti khalu loe joNINaM pamuhasayasahassAI / tanbharaNa appayA saccamesejjA, appaNA NAma svayaM sacco saMjamo taM saccaM appaNA esejjA- maggejjA, atrAha-satyamevAstu, AtmagrahaNaM na karttavyaM, na hi kazcitparArthaM kiJcit karoti ucyatemA bhRt kasyacitparapratyayAt satyagrahaNaM, tathA paro bhayAt lokaraMjanArtha parAbhiyogAdvA, AtmagrahaNamityataH, sa egato vA prisaa| gato vA ityuktaM, nAgArjunIyAnAM 'attaTTA saccamesejjA'na parArthe yathA zAkyAnAmanyaH karoti anyaH pratisaMvedayatItyata AcAravi (tmArthamiti), yaH sAMkhyAnAM vA prakRtiH karoti, syAriMka satyaM', 'mitiM bhUpahiM kappae' mejjato mayaMti vA taditi mitraM, mitrasyeyaM maitrI, kalpanAzabdo'pyanekArthaH, tadyathA-'samArthyaM varNAnAyAM ca chedaNe karaNe tathA / aupazye cAdhivAse ca kalpazabdaM vidurbudhAH // 1 // ' [154] satyaSaNA // 149 // Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [6], mUlaM [1...] / gAthA ||160-177/161-178||, niyukti : [236...243/236-243], bhASya gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||160 177|| zrIuttarAsAmadhye aTThamamAse vittIkappo bhavati, varNane vistarataH satraM kalpaM, chedane caturaMgulavajje aggakese kappati, karaNe 'na vRtti cinta- mAtrAdInAM cUNA | yet prAjJaH, dharmamevAnucintayet / janmaprabhRtibhUtAnAM, vRttirAyuzca kalpitam // 1 // ' aupamye yathA candrA''dityakalpAH sAdhavaH, kAritA adhivAse jahA sohammakappavAsI devo / atra karaNe kalpaH zabdaH / syAta-kimAtahAe kevalaM sacco esejjatti, jaNu baMdhuttareNa || nigraMthIyaM Nimirttamibi sacco esitambo, ucyate- 'mAtA pitA pahumA maayaa||162-265|| silogo, jahA etANi na tava tANAe vA181 // 150 // saraNAe vA evaM tumaMpi tesiM Na tANAe vA saraNAe vA, ayamapara kalyastu na saMyamaH kriyate, ayaM hi baMdhunimittamAtmAnimittaM ca, tatra tA bahubhirapi kAraNavizepaiH saMbaddhA mAtA pitA NhusA, mAtayati manyate vA'sau mAtA,(mimIte)minoti vA putradharmAniti mAtA, [pAti bimA vA putramiti pitA, snehAdhikatvAt mAtA pUrva, sneheti zravanti vA tAmiti snuSA, vibhArti bhayate vAsI bhAryA,161 punAtIti putraH, iyati aryate'neneti uraH urasi bhayA aurasAH, anye'pi santi kSetrajAtAdayaH tatpratipedhArtha aurasagrahaNaM, 'NAlaM te mamatANAe' alaM paryAptI, na paryAptAH trANAdatrANAya te, trAyate anaye(nena)ti vANaM, kuto tat trANaM?, 'luppaMtassa sakammuNA AtmAnamapi tAvate na trAtuM samarthAH, kutastahi pareSAM?, athavA avidyA uktAstadvipakSe vidyA, sA ca vairAgyalakSaNA, tadyathA- nanu / evamupalabdhA bhavati tadA virakta iti beyaH, kathaM , taducyate- 'mAtApitA bahusA' Atmadezastu yadi kenaciducyate- kimrth| bandhubhyo bhavAn viraktaH, tato cIti- mAtA pitA NAlaM te mamaM tANAe saraNAe vA, yathaiva bAndhavAH, evaM vibhavA api, kathamAtmasaMyame pravRtta iti / yatazcaivaM- eyamajhu spehaae|| 163-265 / / silogo, etaditi yadidamuktaM yathA bAndhavAna || // 15 // prANAya, samyak precyA sapehAe, pAzyate'neneti pAzaH, samyagidaM darzanaM daMsaNe, athavA samidaM jassa dasaNaM se bhavati samida 4-Diwasinterimiri dIpa anukrama [161 178] [155] Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [3] gAthA ||160 177|| dIpa anukrama [161 178] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra -4 (niryuktiH + cUrNi :) adhyayanaM [6], mUlaM [1...] / gAthA ||160-177/161-178||, niryuktiH [236... 243 / 236- 243], bhASya gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra [43 ], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: daMsaNe, AmantraNe vA, evaM matvA yathA bAndhavA na trANAyeti, 'chiMda gahiM siNehaM ca,' gRdyate'neneti gRddhiH, snihyate'neneti snihaH, tatra gRddhiH tIvrAbhinivezaH, snehastu tAtparya, athavA gRddhiH dravyagomahiSyajAvikAdhanadhAnyAdiSu snehastu bAndhaveSu ca syAt kiM chinda ?, 'sneha', snehalakSaNamucyate- 'Na kaMstre putrvasaMdhavaM' Na pratiSedhe, kAGkSA abhilASaH pUrayatIti nigraMthIyapUrvaH saMstUyate yena saMstavaH, tadyathA-- devadattaputtamAtula iti yathaiva hi svajano na trAyate tathaiva ca - 'gavAsaM maNi // 151 // kuMDalaM / / 164-165 265 // silogo, gacchatIti gauH, aznute aznAti vA adhvAnamityazvaH, madyate manyate vA tamalaGkAramiti maNiH, kuNDalahiraNye kaNThye, pazyatIti pazuH, dAsapuruSau kaNThyau, kila tava sukhopakArAya, yadi tat sAMsArikaM parAyattamukhaM kAmyate, tena yadanyadevaMvidhaM tadapi ' savvameyaM cari (ha) ttANaM ' ujjhiuM, saMjamaM aNupAliyA, devatvaM prApya kAmarUpi bhavissasi, kArma rUpANi karotIti kAmarUpI, rocati rocayate vA rUpaM yathA kAmarUpaM tathA'nAnyapi IzitvaprAptiprAkAmyAdInyaizvaryANi prApsyasi ityataH 'gavAsaM maNikuMDalaM, pasavo dAsaporusaM / savvameyaM cattANaM, saMjamaM aNupAliyA // | 1 || sa cAyaM saMyamaH / 'anbhatthaM savvao savvaM / / 166-265 // silogo, AtmAnamadhikRtya yatpravartate tadadhyAtmaM, athavA abbhatthaM nAma yadyasyAbhipretaM, adhyAtmani tiSThatIti anmattho, kiM ca tat ?, sukhaM yathA bhave anbhatthaM, savvato savvaM, sarvAbhyo digbhyaH savvaM nAma savvaM zarIraM mANasaM suhaM tadupakAriNI vA sAtivisayasuhANi, jahA tavedami evameva ( paresiM) 'dissa pANe piyAyae' priya AtmA yeSAM te priyAtmAnaH, anyato'pi yadi etadevaM 'No hiMsejja pANiNa pANe' prANA asya vidyante prANI atasteSAM prANinAM prANAHAyuSprANA balaprANA indriyamANAH, virasyate yena pareSAM vA bhavati vairaprasUtiH tasmAdbhayatrairAdubhaya (para) taH, upetya rata uparataH, zrIuttarA0 cUrNoM 6 kSullaka [156] saMyamarUpaM // 151 // Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [3] gAthA ||160 177|| dIpa anukrama [161 178] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra -4 (niryuktiH + cUrNi :) adhyayanaM [6], mUlaM [1...] / gAthA ||160-177/161-178||, niryuktiH [236... 243 / 236- 243], bhASya gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra - [ 43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNiH zrIuttarA cUNa 6 kSullaka nigraMtha ya // 152 // bhavaM (ya) vA yatkaroti prANinAM tato vairaM bhavati, iha ca kalahAdi paratra ca yena saMsAramanuparIti tasmAduparataH // uktaM prANAtipAtaveramaNaM, parigrahaveramaNaM pratisAdhayati- 'AdANaM NarayaM dissa' / / 167-266 / / silogo, Adiyata ityAdAnaM naraka uktArthaH, kAraNe kAraNo (ya) pacArAt, AdAnAddhi narako jAyata ityataH AdAnameva narakaH, uktaM hi - viSaM viSakAlaM saMcaryAdi, viSaM vyAdhirUpekSitaH / / 1 / / (viSaM kupaThitA vidyA, viSaM vyAdhirUpekSitaH / viSaM goSThI daridrasya, vRddhasya taruNI viSam // 1 // ) tRNehi tRNvanti vA tRNaM, tRNamAtramapi nAdadIta, prati (api) grahaNaM apratisaktalakSaNaM nivRttaye tu dharmasAdhaNAdigrahaNArthamapadizyate'doguMchI appaNI pAte' duguMchA- saMjamo, kiM durguchati 1 asaMjamaM, pAti jIvAnAtmAnaM vA teneti pAtraM, AtmIyapAtra grahaNAt mA bhUtkacitparapAtre gRhItvA bhakSayati tena pAtragrahaNaM, Na so pariggaha iti, jinakalpikaM vA pratItya pakhate - appaNI pANipAte dinaM bhuMjejja bhoyaNaM ' evaM musAvAdaadattAdAnamehuNANivi / / atrAha- uktaM prAgavidyA, natu tadvidhAnAni upadizani, taducyate -' ihamege u mannati' / / 168-266 / / silogo, aparaH kalpaH avidyAM hitvA vidyApUrvikA nivRttiH kAryA sA coktA, ' anmatthaM savyaoM savvaM etacchrutvA caraNAdiparaH, ' ihamege u mannaMti ' ' ihe ' ti iha manuSyaloke, egeti sAMkhyAdayaH te sacce 'apathakavAya pAvarga' pAsayati pAtayati vA pApaM te puNa AyariyaM vidittA ' AcaraMti vamityA cAraH, AcAre niviSTasAcaritaM, AcaraNIyaM vA tamityAcAraH, AcaraNIyaM vA vidinA sabvadukkhA vimucadda, natu kRtvA teSAM hi jJAnAdeva mokSaH, prakRtipuruSAntaraM yathA vetti tamityevaM vidittA akaritA, yatasteSAM yamaniyamAtmako dharmaH, taM akarentA, aparaH kalpa Aha- ye nAma jJAnaM zIlamicchanti te nAma mokSamApnuvanti, yathA zAkyAdayaH, ucyate, te'pi kevalameva badanti, natu [157] a jJAnakriyai kAntanirAsaH // 152 // Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [6], mUlaM [1...] / gAthA ||160-177/161-178||, niyukti: [236...243/236-243], bhASya gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] CARX jJAnakriye kAntanirAsa: gAthA ||160 177|| zrIutcarAkurvanti, kathaM, ahiMsAmuktvA punaH pAkeSu snAnAdi vihArAdameSa (dikeSu) (dimiSeNa)pravartante, evaM to-'bhaNatA akaritA ya cUrNau // 169-267 / / silogo, mokSaM pratijAnantIti mokSapratijJAvanto, puNa 'vAyA vAriyametteNaM' vaktIti vAk, evaM cIriyaM, mAtra6 kSullaka- grahaNaM kevalaM bruvante, na kurvanti, Azvasati kazcittaM samAsAseti, taMjahA-vayaM jAnakA iti samyagAzvAsayanti, yathA''tmAnaM tathA paramapi, syAd buddhiH-kathaM bhagaMtA akaritA ya badhyate, nanu te jJAnenaiva tAryante ?, ucyate-'na cittA tAyae bhAsA // 1 4 // 170-267 // silogo, citrAnAma dhAtUpasargasandhitaddhitakAlapratyayaprakRtilopApagamIvazuddhayA, 'kao' kasmAt kAraNAt? ucyate, vidyAnuzAsanAta, vidyAhitamanuzAsanAya tameva, tatpUrvikA tu kriyA mokSAya ucyate, yathA gadaparijJAnaM, te punaH citravAvizAradAH yato 'visannA pAvakamme hiM' te na mokSAya(iti) vAkyazeSaH, vividha sabhA visanA, pApAnyetat kRtyAni pAvakiccAI, pAvaM vA hiMsAdIni tesu sannA, na tAni zaknuvanto kattuM, 'yAlA paMDiyamANiNo' syAt buddhiH- kenocyate 1, spaSTarUkSya hi dukkhaM kartum, aviziSTamucyate-"je keI sarIre sattA" // 171-268 / / silogo, ye ityanirdiSTasya nirdezaH, zIryata iti zarIraM tasmin saktiH, vRNoti vRNIte varNayanti vA tamiti varNaH, rUpyata iti rUpaM, saMsaniH dhAvate vA sarvAvasthaM sarvato, maNasA vayasA ceva, maNasA tAvatkathaM rUpavantaH syAma ityevaM ciMtayanti, vAyAe bhiSajo'nupAnakriyAM pRcchati, 'sabve te duvasaMbhavA' nAma | dukkha pasyaMte, evamAdyA anyA'pyavidyA saMsArAyaiva, tenAvidyAsaMtAnavidyAvatA saMsArocchedAya pravartitavyaM, sa cAramA saMsArI muktau vA, tatra yo'sau saMsArI sa hi sati (a)vidmAvigame bhikSutvamAsAdya-'AvaNNA diihmddhaannN||172-268|| silogo, athavA uktA avidyA,tadvipakSabhUtA vidyA sa ca vidyAvAn'AvaNNA dIhamadANe (172sU0268)ApanavAn ApatraH,aNAdi,dIghete dIpa anukrama [161 rinkhara RECORDCR // 153 // 178] [158] Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [6], mUlaM [1...] / gAthA ||160-177/161-178||, niyukti : [236...243/236-243], bhASya gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] gAthA ||160 177|| zrIuttarA vA dIrghaH, adhati prANIniti adhvA, dIrghamadhvAnaM nAma saMsAra eva, na tatrAvasthAnamasti, athavA jannaM jAyamAnassa vA kuto'ya-dikasvarUpa cUrNI | | sthAnamityato vA dIrghaH, uktaM ca-"apanA dIrghamadhvAnamanAdikamanantaka / sa tu karmabhirApanA, hiMsAderupacIyate // 1 // teSAM: 6 kSullaka | sa narakAdiSu vipAkaH sa cedapriyaH tamhA savvadisaM passa"tasmAdi' ti tasmAt saMsArabhavA(yA)t sarva uktArtha, dRzyate aneneti nigraMthIya dika,sA disA sattavidhA-nAmadisA ThavaNAdisA davva0khettakAladisA sava(tAva)khattadisA bhAvakhetta]disA paNNavagadisA,NAmadisA ||154||jhaa anatarA disAkumArI, ThavaNAdisA akkhanikkhevAdisu disAvibhAgo Thavito, sa tu sauNarUtaparUvaNAdisu ThAvijjati, TU | davadisAsu sanvapadesayaM vattaM terasasa ceva padesesu ogADhaM, eyaM dasasamvadisAgaM jahaNNagaM davaM, khatta disA advapadesiyo ruyago, jato iMdAiyAo dasa disAo pabattaMti, tAvakhettadisA jassa jao Adicco uei sA puvA, jato atthameti sA abarA, 1 dAhiNapAse dakSiNA, vAmao uttarA, panavagadisA jattohutto paNNavago ThAti sA tassa punvA, dAhiNeNa sA dAhiNA, pacchato avarA, vAmao uttarA, eyAsiM ca aMtareNaM annAo cattAri aNudisAo bhANiyacAo, etAsiM cevaTTaNha aMtarAo aTTha disAo, etAo solasa sarIraussayabAhullAo sabbAo tiriyadisAo, pAdatalaheDA adhodisA, sIsassa upari uDDA, etA aTThArasavi paNNa bagadisAo bhavaMti, bhAvadisA aTThArasavidhA, taMjahA-puDhavikAio AukAo teukAo. vAU4aggIyA mUlabIyA poracIyA khaMdhIyA8yeIdiyA teiMdiyA cauriMdiyA paMceMdiyA tirikkhajoNiyA12sammucchimamaNussA kammabhUmA akammabhUmagAI aMtaradIvayA16 | devA nAragA18,dizyate anayeti disA,sA tasya bhAvino bhAvastena prakAreNopadizyate tadyathA-pRthivIkAyiko vA evaM yAvad devo nArako // 154 // vA,pUrva pazyata iti passa, mA samArabhasva ,ata eva dRSTA'sau digbhavati, yato na samma Arabhyate asamArabhamAnaH, appamatto parivae' dIpa anukrama [161 178] [15] Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [6], mUlaM [1...] / gAthA ||160-177/161-178||, niyukti: [236...243/236-243], bhASya gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata satrAka [1] cUNI Gors6 gAthA ||160 % 177|| zrIuttarA0|| yathA kAmapi dizaM na virAdhayet, uktaM prANAtipAtaviramaNaM, aparigrahaprasiddhaye tu 'bahiyA uDDhamAyAya' // 173-268 // silogo, aparigraha syAt-prAgupadiSTaM yathA anbhatthaM savvato sava',tathaiva ca AdAnaM narakaM disseti prANAtipAtaviramaNa parigrahaviratI ya bhaNitA,ki tAdi 6kSullaka puNa bhaNNati?, ucyate, tatra bhedA nopadiSTAH, iha tu aSTAdaza diza uktAH, parigrahe'pi tatrAviziSTa muktaM-AdANaM NarakaM, iha vinigraMthIyaM ziSyate-idaM grAhyamidamagrAhyamiti, tadyathA-'bahiyA uDDhamAyAya' hevA bahiyA, udviyata iti uddha, Urddha nAmAtmAnaM varjayetyarthaH, // 155 // | yathA lokAyatA pratipannAH Urddha dehAtpuruSo na vidyate, deha eva AtmA, tatrAtmAnaM zarIropacAra kRtvopadiSyate 'bhiyaa| uDDhamAyAya, nAyakakhe kayAivi', syAt-zarIrAtmA kinimittaM dhAryate', ucyate, 'puvvakammakkhayaTThAe' pUrayatIti pUrva, kriyate iti karma, kSepaNaM kSayaH, 'ima' miti idaM audArika samyak uddhareta khuhAdiparissahehiM par3amANaM samuddhare, tasyaivaM pUrvakarmakSayahetoH taM dehaM dhArayataH sAmprataM karmA'nupacayahetoH idamapi dizyate, kiM, 'vivica kammuNo heuM' / / 174-269 / / silogo, vivicyetyanumatArthe upadezo vA, kriyata iti karma, hinotIti hetuH, heturiti yataH karma prasavati, sa cAvithaiva, uktaM hi-* Baa "kahaNaM bhaMte ! jIvA aTTha kammapagaDIo baMdhaMti, rAgA dosA vA" bandhahetavaH ekaikasya tu tatpradoSanihavAdayaH, evaM sarvatra, Tra teSu loke vA kecciraM kAlaM NikaibhitavyA?, ucyate-'kAlakhI parivae' kAlanAma yAvadAyuSaH taM paMDitamaraNakAla kAGkSamANaH sarvatrAsambadhyamAnaH parivajeta, sarvAsacarityarthaH, sa eva niruddhAzravo yAvatkAla kAcato ArAccharIradhAraNArthamAhArAdyupagrahaNaM | ||1551 karoti, na hi nirupagrahANi zarIrANi zakyante udboda, tatropagrahamAhAraH upakaraNaM vA, tatrAhArapariNAmAthemapadizyate-'mAtaM | piMDassa pANassa' mIyate mAtrA, piNDayati tamiti piNDaH, piNDagrahaNAt trividha AhAraH, pANagrahNAt pAnakameva, kaDaM nAma FAC- DAS-2 dIpa anukrama [161 178] 14 [160] Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [3] gAthA ||160 177|| dIpa anukrama [161178] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi :) adhyayanaM [6], mUlaM [1...] / gAthA || 160 - 177 / 161-178 ||, niryuktiH [ 236... 243 / 236- 243 ], bhASya gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03 ] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi zrIuttarA0 cUNa 6 kSullakanigraMthIyaM // 156 // nivvattiyaM pAsugaM kiyaM jaM khIrAdi phAsugaM, taMpi (Na) attaTTAe, dRDhapusaliM(1) na thA, tadapi deSNaM bhakSayet khAdiyameva, svAdimamAsvAdayet, azanamaznIyAda, pAnakaM pivet, bandhAnulomAttu bhakSayet taM tu zuktazeSamabhuktazeSaM vA - 'sannidhiM ca na kuvvijjA 0 ' // 175-269 // silogo, samidhAnaM saMnidhiH na pratiSedhe, aNatItyaNuH, mIyata iti mAtrA tilatusabhAgamittaMpi 'levamAyAya saMjae' ko'rthaH 1, leve'pi na saMvasAve patte vasthe vA kimaMga puNa asaNAdiaTThA, atiprasaktalakSaNanivRttaye mA bhUttadupakaraNamapi na saMvAsyati, tena tadupakaraNaM yatra gacchati tatra tatra 'pakkhIpattaM samAdAya' pakSI patrasaMbhAraM vA patatyaneneti patraM picchamityarthaH, vibhartti tamiti bhAraH tattulyo, yathA'sau pakSI taM patrabhAraM samAdAya gacchati evamupakaraNaM bhikSurAdAya NiravekkhI parivvae, nAsyAkAGkSA vidyata iti nizvakAGkSI, uktaM pUrvakarmakSayArthaM zarIraM dhArayet taddhAraNopAyaH, tadyathA-AhAra upakaraNaM, tadapi 'esaNAsamio lajjU' // 176-270 // silogo, esaNAsamio, lajjU nAma lajjAvAn, lajjupyamANa uktArthaH, 'aNiyatavAsI' aniyataH kevalaM mArsa, na esaNAsamita eva jAva iMdiyAdipamAdA parivajjae yenopadizyate- 'appamatto patterhi' iMdiyAdipamattesu gihatthesu, piMDassa piMDayoH piNDAnAM vA pAtaH 2 atastaM piMDavAtaM ' gaveSayet' mArgayedityarthaH, 'evaM se uyAhu' / / 177-270 // silogo, evamarthAvadhAraNe, 'sa' iti bhagavAn tIrthakaraH, udAhuriti udAhRtavAn, 'aNuttaranANI ' ti kevalaNANI, nAto uttarottaraM aNNaM gANaM asthiti aNucaraNANI, ' aNuttaradaMsI' kevaladesitti, aNuttaraNANadaMsaNadharo jAva se udAhRtavAn, syAd buddhi:ko'sau ?, ucyate, ' arahA NAyaputte ' arhatItyarchan, nAsya rahasyaM vidyate, gAtakulappabhU (sU ) te siddhatthakhattiyaputte, bhagavAn bhago'syAstIti bhagavAn aizvaryAdi, 'vaisAlIe 'ti, guNA asya vizAlA iti vaizAlIyaH, vizAlaM zAsanaM vA, vizAle [161] 2-96-496 sanidhi - vajenaM / / 156 / / Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [6], mUlaM [1...] / gAthA ||160-177/161-178||, niyukti: [236...243/236-243], bhASya gAthA: muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] gAthA zrIyA ||160 lw? zrIuttarAnA ikSvAkuvaMze bhavA vaizAliyA, 'vaizAlI jananI yasya , vizAlaM kulameva ca / vizAlaM pravacanaM vA, tena vaizAliko jinakA upasaMhAraH cUNauM ||1||'viyaahite' vyAkhyAte, kecidanyathA paThanti- 'evaM se udAha arahA pAse purisAdANIe bhagavaMte vesAlIe vuddhe urabhra7aura pariNivvuDetti mi|| arha pUjAyAM, pUjAmahatItyarhaH, pazyatIti pAzaH, puruSagrahaNaM satyapi triliGgagrahaNasiddhatve puruSa eva nikSepAH tIrthakaro bhavati prAya:, sa na dvayorliGgayo, AdAtavya AdAnIyaH, puruSoM AdAnIyaH, jJAnadarzanacAritrasarvaparAkramavRtyAdi-| guNA asya iti vizAlIyaH, zepamukta, budha avabodhane, buddhavAn buddha, samantAnivRttaH, evaM jambobhagavAn AyuSmAna sudhA kathayati-evaM se udAhu jAca pariNiyue iti bemi / / nayAzca pUrvavat / khuGkagaNipaMThijaM chaTTamAyarNa sammattam 6 / uktA avidyA savidyAtha, te tu anivRttAtmAno noktAH, RreSu karmasu prazasya tadvipAka nApekSyate urabhravat , ityepo kriyate smbndhH| tassa cattAri aNuogaddArA, uvakamAdI, te paraveUNa NAmaNipphaNe urambhijja, urabhrAjjAtaM aurapriyaM, urabhrasyedaM auradhIyaM, so umbho NAmAdi caturvidho, dabbe duviho bAgamato NoAgamato ya, Agamao jANae aNuvautto, NoAgamao ticiho-jANagasarIrAdi 3, tattha 'jaanngsriir||245271||vtiritto dabArambho tiviho, taM0- egabhavio baddhavAuo abhimuhaNAmagupto, bhAvorambho duvidho-Agamato NoAgamato ya, Agamato jANae uvautto, NoAgamelyAdi, NoAgamato bhAvorambhe imA gaahaa-'urbhaaunnaamgoyN||246-271||gaathaa kaNThyA,etassa imA atthA'dhikAragAthA 'orambhe y||247-271|| H // 157 gAhA, orambhe kAgiNI aMbae yavahAro sAgaro, ete paMca diTuMtA uranbhijje ajjhayaNe vaNijjati / 'AraMbhe rasagiddhi' M // 248.272 // gAhA, urambhAraMbho kIsa gate , ucyate, so'pyAsito 2 mArijjati, Na ya tatthovAyo ko'vi, evaM asaMjatA dIpa anukrama [161 178] - adhyayanaM -6- parisamAptaM atra adhyayana -7- "aurabhIya" Arabhyate [162] Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [7], mUlaM [1...] / gAthA ||178-207/161-208||, niyukti : [245...248/244-249], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] gAthA 7aurazrIyA ||178207|| zrIuttarAjIvA 'AraMbhe' ti maisarasagiddhA, urambhamacchamahisAdayo, tesi doggatigamaNapazcavAyA bhavaMti, ityata ' uvamA kayA uranme, urabhracUNauM / | urambhijjassa NijjuttI' NAmaNipphaNNo gato // jAva suttANugame suttaM uccAreyaba, taM ca imaM 'jahA''esaM samuhissAdA dRSTAntaH // 178 suu.173|| silogo, yena prakAreNa yathA, Aesa jANatici Aiso, Aveso vA, Avizati vA vezmani, tatra Avizati | vA gatvA ityAesA, zobhanaM gataM saMgataM taM vA uddezya samuddezya, kathamuddezya', Aeso abhyarahito yathA AgamiSyati, amugo | // 158 vA, tadA evaM mAratA teNa saha makkhissAmi, ucchavadine vA 'koyi' tti kazcit , krUrakammI pApaH, 'posejA' 'puSa puSTI' eti etyAkArito etyelakaH, kathaM posayati ''oyaNaM jabase deti' utaci udAtta vA tamiti odanaM dadAti, javaso muggamAsAdi, yAni cAnyAni tadyogyAni visayaNAmAdi, jo jassa bisAti sa tassa visayo bhavati, yathA rAjJo viSayaH, evaM yadyasya viSayo bhavati, loke'pi vaktAro bhavanti sarvo yAtmagRhe rAjA, aMgati tasminniti aMganaM, gRhAMganamityarthaH, athavA | tAviSayA rasAdayaH tAn gaNayan prINito'sya mAMsena viSayAn mokSyAmIti, athavA viSayAn iti, dharma paralokabhayaM vA, ettha | kappitaM udAharaNa- ego UraNago pAhuNayanimittaM posijjati, so pINiyasarIro suNhAto halihAdikayaMgarAgo kayakaNNacUlato, kumAragA ya taM nANAbihehiM kIlAvisesehiM kIlAveMti, taM ca vacchago evaM lAlijjamANaM daTTaNa mAUe heNa ya goviyaM dohaeNa ya tayaNukaMpAe mukamavi khIraM Na pibati roseNaM, tAe pucchio bhaNati- ammo! esa diyago sabvehiM | eehiM amha sAmisAlehiM iDehi jabasajogAsaNehiM taduvaogehiM ca alaMkAravisesehiM alaMkArito putta ina paripAlijjati, // 158 // ahaM tu maMdabhaggo mukANi taNANi kAhevi labhAmi, tANiIva Na pajjatagANi, evaM pANiyaMpi, Na ya meM kovi lAleti, tAe - dIpa anukrama [179208] - - +--- [163] Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [7], mUlaM [1...] / gAthA ||178-207/161-208||, niyukti : [245...248/244-249], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] gAthA ||178207|| zrIuttarA | maNNati-putta ! 'AuracinAI eyaaii||249-273|| gAthA, jahA Auro mariukAmo je maggati patthaM vA apatthaM vA ta urabhracUNau~ / | dijjati se, evaM so paMdito mArijihiti jadA tadA pecchihisi, ukto dRssttaantH| prakRtamupadizyate- 'tao se puDhe pari-da dRSTAntA 7 aura-14 | bUDhe // 179-274|| silogo, 'tata' iti tato javasaudanapradAnAt puSyate vA puSTaH parivRhitaH parivRDhaH, midyate'neneti medH| zrIyA udIrNAntaH udIryate vA udaraM pINie' vipuladehe, prINIta: tapita ityarthaH, vipuladehe nAma mAMsopacitaH, 'Aesa // 159 // 4 // lA prikkhe| karmavat karmakartetikRtvA'padizyate-mAMsopacayAdasau svayameva medasA sphuTanniva AesaM parikakhae, kathaM so|H Agacchediti, utsavAdiA , yatrAyamupayujyeta, athavA parikaMkhati, 'jAva na ejati Aeso' / / 180-274|| silogo, yAva-11 parimANAvadhAraNayoH, kaha duhI jabasodane'pi dIyamAne ?, ucyate, vadhasya vadhyamAne iSTAhAre vA vadhyAlaMkAreNa vA'lIkrayamANassa lAkimiva sukha, evamasau javasodagAdisukhe'pi sati duHkhamAnevA, 'aha pattaMmi Aese' athetyayaM nipAta Anantarye, zritAH tasmin prANA iti zirAH, tato so vacchago taM naMdiyagaM pAhuNagesu Agaesu vadhijjamANaM daI tisito'vi bhaeNaM mAUe mAthaNaM NAbhilasati, tAe bhaNNati-kiM putra ! bhayabhIto'si , heNa pAhuyapi maMNa piyasi. teNa bhaNNai- amma! katto me majja thaNAmilApo, NaNu so vacchato pIdato ajja kehivi pAhuNaehiM AgaehiM mamaM aggato viNiggayajIho vilolanayaNo vissaraM rasaMto attANo asaraNo viNihatotti tabbhayAto kato me pAumicchA ?, tato tAe bhaNati- puttA ! NaNu tadA sAce te kahiya, jahA AuraciNNAI eyAI, esa tesiM vivAgo aNupaco / esa diIto 'jahA khalu se oranbhe // 181-274 // 8 // 159 / / silogo, yathA yena prakAreNa, khalu vizeSaNe, sa eva viziSyata iti sa iti prAguktA, urasA bhrAmyati vibharti vA tamiti urabhraH, - dIpa anukrama [179208] - - [164] Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [7], mUlaM [1...] / gAthA ||178-207/161-208||, niyukti : [245...248/244-249], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] zrIutturA narakahetavaH gAthA Ara bhrIyA0 ||178207|| // 16 // samIhitamiti sabhyagIkSitaH, 'evaM bAle' evamavadhAraNe, evamupamAne, dvAbhyAmAkalito bAlaH, adhammo iTTho jassa sa bhavati adhammiTTho, 'Ihati' ihate nAma ceSTate, narakA uktArthaH, AyuSkamuktArthaH, narakeSu AyuSa kutsitaM narakAyuSka, atrAha-16 yathA'sau mAMsabaMhitAtmA AesaM parikakhati evamasau bAlaH kena hitAtmA narakAyuH kakhati?, ucyate, 'hiMse vAle musaavaaii| // 182-275 / / silogo, hiMsayati hiMsraH, dvAbhyAmAkalito bAla:, rAgadveSAbhyAmityarthaH, mRSA vadatIti musAbAdI, attI prANAniti addhA, vividho loka 2, addhAnaMmi vilokaM karotIti addhAnaMmi vilokaH, pandhamoSa ityarthaH 'aNNadattahare teNe' agnesi dattaM haratIti annadattaharaH, ahavA amesi dattaM taM harati, stena styAyata iti stenA, mAyA'syAstIti mAyI, kasya | harAmi kinnu harAmIti vA, kintuharaH, zaThaH kaitavo, paMcAsya(suvi ppamatto, 'itthIvisayagiddhe y||183-275|| silogo, isthINaM visayA isthivisayA, isthivisayabhoga ityarthaH, itthIvisayagiddhe, athavA khISu viSayeSu gRddhA, gRdhyate sma gRddhaH, mahato AraMbho pariggaho ya jassa (sa) bhavati 'mahAraMbhapariggahe' 'bhujamANe suraM maMsaM' manyate tat manyate vA taM manyate cA sa bhakSayitA tenopabhuktena balinamAtmAnaM mAMsa, parihitaH-parivRDhaH, tena mAMsena paribRMhitAH, pare ya damayatIti paraMdamo, 'ayakakkarabhoI ya' / / 184 / / silogo, ajatItyajaH, kakaraM nAma mahuraM daMturaM mAMsa, ajA iva kakarabhojanazIlA ayakakkarabhoI, tuMdila-| |masya jAtaM tundilaH, citaM yasya lohita ciyalohitaH, sa taireva hiMsAdibhirAzravairvRttaH, mAMsabhakSIyatA Ayuga narae kaMkhe, eti yayAti vA''yuH, AnIyate tasminnarakaM, kAMkSatIya kAMkSate, kA tarhi bhAvanA, nAsI narakasyAdvijate yena narakasaMvartanIyAni karmANyArabhate, sa eva dRSTAntaH, jahAesaM va ele|| annahivi pagArehiM nirayAuyaMkaM khati-'AsaNaM sayaNaM jaannN||185-275|| dIpa anukrama [179208] // 16 // [165] Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [7], mUlaM [1...] / gAthA ||178-207/161-208||, niyukti : [245...248/244-249], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] cUNoM gAthA ||178207|| zrIuttarAsilogo, AsaNaM uvavisaNapIDhagAdi, zayyate tasminniti zayana-pallaMkAdi, jANaM-sagaDahasthibhassAdi, ditta-hiraNNasuvaNNAdi, bhanarakahetavaH | tatra gRddhAH tadutpAdayantaH saMrakSamANAca 'kAmAI bhujittA' kAmA-isthivisayA, egaggahaNe tajjAtIyAnA grahaNamitikRtvA | 7 aura- sesidiyavisayAvi mahatA, tairbhujitvA dussAhaNaM dhaNaM hiccA' sAhaDaM NAma upArjitaM, duI sAhaDaM dussAharDa, paresiM zrIyA0 paresiM uvarodhaM kAUNaMti bhaNitaM hoti, dukkheNa vA sAiDaM dussAhaDaM, sItavAtAdikilesehiM uvacitaMti, athavA katAkataM det||16|| jvamadetavaM khetthakhalAvatthaM dussAhaDaM, dussAravirtati bhaNitaM hoti, 'baTuM saMciNiyA rayaM' rIyata iti rajA, so ahaviho | kmmryo| 'tato kammagurU jaMtU / / 186.275 / / silogo, 'tata' ityAnantaryeNa kriyata iti karma, gRNAtIti gIyate vA gurU:, 'jaMtu' ti jIvasyAkhyA, pratyutpanne mukhe rajjate ralayorakyamitikRtvA 'paccuppaNaparAya(lajja)Ne aevya AgayAese' ajatItyajaH, ajena tulyaH ayacca, jahA so Ayabaddho mArejjiukAmo soyati, evaM sovi mAraNaMtiyavedaNAbhibhUto paralogabhUto 5 soyati, ekAdhikAre prakRte aymnekaadeshH| tato AyuparikkhINe (vale)khINe ||187-276|silogo, eti yAti caa,| AyuSi parikSINe cuttA ito, kutazruto?, dehAta vividham-anekaprakAraM hiMsakAH vihiMsakAH 'AsuriyaM disaM cAlA' nAsya saro vijjati, AsuriyaM vA nArakA, jesiM cakkhidiyaabhAve sUro udyoto Natthi, jahA egeMdiyANaM disA bhAvadisA khetta-| disAvi gheppati, asarvAtyasuraH, asurANAmiyaM AsurIyaM, adhogatirityarthaH, avasA NAma kammavasagA 'tama' miti andha-| |161 // | kAra, sa tattha narakagatiM gato bahuM dukkhamaNubhavanto paritappati // dihato-- 'jahA kAgiNIe heDaM' // 188-277 / silogo, yena prakAreNa yathA, kAgiNI NAma rUvagassa asIlimo bhAgo, vIsovagassa catubhAgo, atrodAharaNam-ego damago, teNa vitti dIpa anukrama [179208] [166] Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [7], mUlaM [1...] / gAthA ||178-207/161-208||, niyukti : [245...248/244-249], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] gAthA zrIyA dRSTAnta: ||178207|| % zrIuttarA kareMteNa sahassaM kAhAvaNANa aaiyaM, so ya taM gahAya satyeNa samaM sagiha pasthito, teNa bhattaNimittaM rUvago kAgiNIhi mino, kAkiNI cUrNI nasato diNe diNe kAgiNIe bhujati, tassa ya avasesA egA kAgaNI, sA vissariyA, satthe pahAdhie so citeti-mA me svago || dRSTAntaH 7aura-midiyabyo hohitti NaulagaM egastha goyeuM kAgiNINimittaM Niyaco, sAvi kAgiNI aneNa iDA, so'vi Naulavo aNNeNa te AmradiDo Thabijjato, so'vi taM ghettaNa gaDDo, pacchA so gharaM gato soyati, esa diDhato, 'apatthaM avagaM bhuccA' aba kassai ranora // 16 // ii aMbAjiNNaNa visayA jAyA, sA tassa bejjehiM mahatA jatteNa tigicchiyA, bhaNito ya-jai puNo aMbANi khAhisi to viNa ssasi, tassa ya atIva piyANi aMayANi, teNa sadese sabbe aMbA ucchAdiyA, aNNayA assavAhaNiyAe Niggato, saha ama-4 ceNa asseNa avahario, asso dUraM gatUNa parissaMto Thito. egami vaNasaMDe cUyacchAyAe amacceNa vArijjamANo'vi NiviTTho, tassa ya heTThA aMbANi paDiyANi, so tANi parAmusati, pacchA agyAti, pacchA cakkhiuM Nic hati, amaco vArei, pacchA bhakkheuM mato / bhaNitaM didvaitadurga, kAgiNIdiEtovasaMthArappasiddhIe bhaNNati-'evaM mANussagA kAmA' ||189-277|| silogo, jaha NAma koI maNussakAmA digbakAmANa aMtie karejjA, antika samIpamityarthaH, tato te kAgiNIo'vi appatarA hojjA, | jahA kAmA tahA Ayupi ho(jo)jjA, anuvarttamAna eva zlokA, evaM mANussayaM AyuM divvamAussa yaMtie, divyA puNa 'sahassa|guNitA bhujo' ti, Na kevalaM sahassaguNA, arNataguNA cA divyA kAmA, divyaM cAyuH, baMdhANulomayAo AuM kAmA ya | dibviyA // syAt kathamAyute jIcyate?, ucyate-'aNegavAsA nautA' // 190-278 // silogo, na egamaneka, varSatIti varSa, NautaM NAma caurAsItisayasahassANi (puvANi) se ege NautaMge, caurAsItiNautaMgasatasahassANi se ege Naute, caurAsIti 4-5 dIpa anukrama [179208] - R -% A -% [167] Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [7], mUlaM [1...] / gAthA ||178-207/161-208||, niyukti : [245...248/244-249], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] gAthA ||178207|| % zrIuttarA pauyasayasahassANi se ege pautaMge, evaM tavvaM, 'aNegAI' ti asaMkhejjAI, tAI jAI 'paNNavato' prajJA asyAstIti prajJA- vaNimcUNauM / vAn atastasya jJAnavataH, sthIyata iti sthitiH, 'jAI jIyati dummehA' imehi appakAliehiM jIyaMti 'dummeha' ti dumyuddhi-15 dRSTAntaH 7 aura-1 gA 'UNe vAsasayAue' hINavAsasayAue, bhagavatA parisasatAuesu maNuesa dhammo paNIto ityataH UNe vAsasayAue, bhaNito | zrIyA kAgiNI azvadiDhato ya / idANi cavahAradiQto, tappasiddhinimittaM maNNati-'jahA ya tiNi vnniyaa||191-279||silogo, // 163 // jahA egassa vaNiyagassa tiNNi puttA, teNa tesiM sahassaM sahassaM dinaM kAhAvaNANaM, bhaNiyA ya-eeNa vabahariUNa ettienn| kAleNa ejjAha, te taM mUlaM ghesUNa NiggayA saNagarAto, pithappithesu paTTaNesu ThiyA, tatthego bhoyaNacchAyaNavajja yamajjama-11 savesAvasaNavirahito vIhIe vabaharamANo vipUlalAbhasamanito jAto, vitito puNa mUlamaviddavato(jahA)lAbhagaM bhoyaNacchAyaNamallAsaMkArAdisu uba jati, paNa ya accAdareNa vavaharati, tatito na kiMci saMpavaharati, kevalaM jyamajjamaMsavesagaMdhamallataMbolasarIropakArakiyAsu appeNeva kAleNa taM davaM NipiyaMti,jahAvAhikAlassa sapuramAgayA,tattha jo chinnamUlo so sacassa asAmI jAto, pesae uvacarijjati, bitito gharavAvAre Niutto bhattapANasaMtuTTho, Na dAyabbabhogabvesu vavasAyati,tatio sabassa gharabittharassa sAmIkato, jA keI puNa kahaMti-tini vANiyagA patteyaM 2 dhavaharAMti, tatthego chinnamUlo pesattamuvagato, keNa vA saMvavahAraM kareu ?, acchinnamUlo ra puNaravi vANijjAe bhavati, iyaro baMdhusahito modae, esa diTThato, ayamatthovaNNato-'vahAre udhamA esA, evaM dhamme vijaannh| (192-279) evAmeva-tithi saMsAriNo sacA mANussesu AyAtA, tatthego maddavajjavAdiguNasaMpanno majjhimAraMbhapariggahajutto / / 16 / / kAlaM kAUNa kAhAvaNasahassamUlatthANIyaM tameva mANusacaM paDilahati, citito puNa samma IsaNacarittaguNasupariNihito sarAgasaMjameNa dIpa anukrama [179208] A7%% [168] Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [3] gAthA || 178 207|| dIpa anukrama [179 208 ] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [7], mUlaM [1... ] / gAthA ||178-207/161-208||, niryuktiH [245...248/244-249] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [ 43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi : zrIuttarA cUrNau 7 aurazrIyA0 // 164 // laddhalAbhavaNiya iva devesu ubabano, tatito puNa'hiMse vAle musAvAle' (193-280) iccetahi puNvabhaNiterhi sAvajjajogehi baliu chinnamUlavaNiya iva gAragesu ( tiriesa) vA uvavajjati / etadeva puraskRtyApadizyate- 'duhato gatI bAlassa' // 194-280 // silogo, tassa pAvarasa kammassa pavattamANassa duhatoci dvidhA, dviprakArA ityarthaH, tadyathA-narakagatiH tiryaggatitha, bAlasyeti rAgadveSakalitasya, sA tu 'AvatI vadhamUlikA' tatra zItoSNAdyA vyAdhayatha AvatI vyadhastu pramAraNaM tADanaM vA, mUlahetuM vA Adau vyadha ityarthaH sa tu 'devattaM mANusataM ca' tasmAt kAraNAt 'jite' jito laulyabhAvo lolatA zAkhyeti zAmameveti (ThayatIti vA zaThaH, na dharmacaraNodhamavAn, ko'bhiprAyaH 1, yadyasau te manuSya ke kAmabhogeNa jhuMjato Na tehiM devataM mANusataM ca jinvaMto, NIo vakkato ityarthaH, 'tato jie saI hoI' // 195 280 / / silogo, tata iti durgatiM gataH kutsitA gatiH durgatiH itthaM tastavi tataH 'dulahA tassa ummajjA' ummajjaNaM ummajjA, ummajjAyati, 'addhA' kAlaH 'sucirAdavi' yaduktaM sucirakAlAdapi 'evaM jiyaM sapehAe' / / 196-280||silogo, evamanena, ko jita, vAlaH, kathaM jito?, jeNa mANussaMpi NAsAditaM samyak samIkSyate yayA samIkSA tathA 'tuliyA vAlaM ca paMDiyaM tulayitvA tu tuliyA bAlatvaM ca paNDitastraM ca kuto ?, bAlo visIyati, cazabdAt jo ya Na jito, Na vA cyutalAbhaka iti, syAdetat-yathA jitasya narakatiryagyoniSUpapannasya durlabhA tassa ummajjA, evaM jo Na jito Na ya laddhalAbho, jo ya laddhalAbho saMsArI, tayoH kutra gatiH 1, ucyate yastAvatra jito na ca labdhavAn sa punarapi mAnuSyamAsAdayati, tato'padizyate 'mUliyaM te pavissaMti' jahA te mUlappavesA puNaravi vANijAya bhavanti, evaM je saMsAriNo puNaravi mANusattaNaM pArzveti te mUlameva pavisaMti, te manuSyaM kSetrajAtyAdivizuddhaM punarapi dharmmacaraNayogyA bhavantItyataH [169] m caNig dRSTAntaH || // 164 // Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [7], mUlaM [1...] / gAthA ||178-207/161-208||, niyukti : [245...248/244-249], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] gAthA ||178207|| zrIuttarA0 mUlameva paveseMti, 'mANusa joNi miti' jaNIti joNiH, syAdetat-kimAcaraMto mANusataM pAveM titti 'vimAyAhiM sikvAhizIlavatA cUrNI saa||197-280||silogo, minotIti mIyate vA mAtrA, viSamA mAtrA vimAtrA, sikkhAte zikSyante vA tAmiti zikSyA, viyata iti | 7.aura- vrataM,brahmacaraNazIlA suvratA,paThyate ca 'je NarA gihisubvayA'tatra zikSAnAma zAstrakalAsu kauzalyaM, vemAtA nAma anekaprakArAH prAyA purise purisavisese ityato vemAtA, suvratA gAnA (nAma) pagatibhaddayA, uktaM ca.'cauhi ThANehi jIvA maNuyAuM pakarati, jhaa||16|| pagatibhaddayAe pagativiNIyayAe sANukosayAe amacchariyAeM' 'uti mANusaM joNi manuSyANAmiyaM mAnuSI, 'kammasaccA, hu pANiNo' kammANi saccANi jesiM te kammasamacA, tassa jArimANi se tAbavidhi gatiM labhati, taM subhamasubhaM vA, athavA karmasatyA hi, samacaM karma, kammaM abede naveici, yadi hi kRtaM karma na vedyate tato na karmasatyAH syuriti, yadivA naSTa4 karmA, iSTaphalAmAdhuryAditi, paThyate ca-'kammasattA hu pANiNoM' karmabhiH saktAH, ukta alpAraMbhaparigrahavAM phalaM, yaistat mRlamAsAditaM ta) / laddhalAbha pratItyocyate 'jesiMta viulA sikkhA // 198-282 / / silogo, ye iti anirdiSTasya nirdezaH, |vipulA vizAlA ityarthaH, sikkhA duvidhA-gahaNA AsevaNayA, 'mUliyaM te uTTiyA' uhitA nAma atikrAntA, paThyate ca-'mUlaM | aicchiyA' atikrAntA iti, labdhalAbhakA vA 'sIlamaMtA' saha visesaNa savisesA, savisasA nAma lAbhagae vA lAbhagA| vA sIlavaMtA savisesA ityarthaH, No dINo addINo iti addINo NAma jo parIsahodae Na dINo bhavati, athavA rogivat / kA apatyAhAraM akAmaH asaMjamaM vajjatIti dInaH, je puNa hupyanti iva te addINA jati devayaM // uktaM sIlavartA phalaM, 'evaM adI-II DrANavaM bhik||199.283|| silogo, ecamavadhAraya, dIyate dInamAtraM vA dIna:, na dIna: adInA, parIsahodae'pi sati adIna:, HECIRC%AC- HERE dIpa anukrama [179208] %CROGRA [170] Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [3] gAthA ||178 207|| dIpa anukrama [179 208 ] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [7], mUlaM [1... ] / gAthA ||178-207/161-208||, niryuktiH [245...248/244-249] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [ 43], mUlasUtra [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNa zrIuttarA0 cUNa 7 aura zrIyA0 // 166 // tadevamadINavaM bhikkhu devalogamAni taM matvA, agAramasyAstIti agArI taM cAgArINaM veditvA, mAnuSya upavana iti vAkyazeSaH, agArI yaH zrAvakaH, asAvapi devalokavAn. ekAntadaNDastu naraka eka eva bhavati, evaM so bAlo adhpehiM kAmehiM bahuM jIccati, sa evaM tritayasyAsya vizeSajJaH 'kahannu jisame likhaM kathamiti pariprazne, jiccato'pi elikvaMti erisaM, sarvastu kathamIdRzaH 1, tritayavizeSAbhijJo jiccejja, jiccamANaM vA appANeNa saMvedejjA, tahA'haM appasuhatthe devasuhaM jito mUlaM vA vamiti iti, athavA jiccati yayA sA jiccA je tu. bemAtreNa hi jitvA lakSyate jetumastIvi, jiccA so tu kahaM lakSyate / uktA vyava hAropamA, sAmprataM sAgaropamA, atrAha vakSyati bhavaM sAgaropamaM idaM tAvadastu, yaduktaM kAgiNIdRSTAntaH sa nopapadyate nanu cakravarttivaladevavAsudevamaNDalikezvarANAM anyeSAM pRthagjanAnAM yathA vastUpamAni iSTAni viSayasukhAni dRzyate, tathA manuSyavazaprAptAyevApadizyate, ityatastAni na kAkiNImAtrANi viSayasukhAni, ucyate-te hi kAkiNImAtrAdapyavasthitA eva, kaI ?, jeNa te vaMtAsavA0 aNitiyA bahusAdhAraNA iti, tiriyA ya, tadviparItAstu devakAmAH, apyevaM sahasramAtrA'bhidarzanaM nanu tatraivApadiSTaM 'sahasvaguNitA bhojjo'tti jAva'NaMtaguNotti ayaM tu sumahadaMtaraviSayakaro dRSTAntaH, sabhirudvataratha, yenocyate- 'jahA kusagge udagaM ||200-283|| silogo, yena prakAreNa yathA, samaMtAd atIva uttA pRthivI sarvatasteneti samudraH, kuzAgraM, yathA kacitkuzAgre lambamANamudakaM dRSTvA brUyAt yadidamudakaM kuzAgre laMbate etatsamudrodakaM va tacca yathA pramANavAvidhuraM 'evaM mANussayA kAmA' aMtie NAma tassa samIve katA, taiH saha tulyamAnA vimba (ndu) mAtrA api na pUrvati / 'kusaggametA ime' // 201 284 // kuzAgramAtrA iti kuzAgrodakabiMdumAtrA 'ime'ti mAnuSyakAH sAgarakuzAgramAtrA 'sanniruddhami Au' sanniruddhaM na [171] sAgara dRSTAntaH // 166 // Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [7], mUlaM [1...] / gAthA ||178-207/161-208||, niyukti : [245...248/244-249], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] gAthA ||178207|| zrIuttarAvarisasatAto para jIvaMtIti, aMtarAvi ya NANAvidhehiM uvakkamavisarahiM sannirujjhate, tato appasAresu kAmu sannirUddhe ya Autami bAlapaMDita bhavAn'kassa hetuM puro kAuM'kasseti kassa kAraNaM bhavaM asaMjamaM puraskRtya adharmAya pravRtto'si?, kimanyajjo(bo) vadizyati, na 7aura- tu svayaM cedAcAsyAdupacitaM karma vettavyAmiti, yenAtmA 'jogavakhemaM na saMvide? saMkSepArthastu kassehaM avarAhaM ubAra kAuM? kaM bhrIyA0 vA purato kiccA? appANa jogakheme Na saMviyasi, unmattavat, kiMca-'iha kAmA'Niyahassa' // 202-2032285 / / silogo, // 167 // 'ihe ti iha manuSyatve, kAmyaMta iti kAmAH, kAmebhya anivRttasya, iyattI icchani vA arthoM, AtmArtha evAparAdhyate, 'succA neyAuyaM maggaM' nayaNazIlo naiyAyikaH 'maggaM' ti dasaNacarittamaiyaM mokkhamaggaM, taM zrutvA, paThyate vA-pattI NeyAUyaM maggaM, majaM bhujjo paribhassati, prAjJaH san naiyAyika mArga jaM puNaravi savvato bhassati, jaM puNaravi micchattaM caiva gacchati, etassa ceva silogassa pacchaI keti aNNahA paThati-'pUtidehaniroheNaM, bhave devetti me suyaM posayatIti pAtayatIti (prati) audA rikazarIramityarthaH, pUtidehassa nirodhe pUtidehaNiroho pAsI deho hoto jai acaTTho nAvarajjhato iti me suyaM, iti upapradarzanArthaH, kAme iti mayA,zrutamAcAryebhyo, naanytH| uktaM bAlizaphalaM, devalokAt cyutamanuSyepu'ijahI juttii'||204-285||silogo, iDhI-II RddhI, dyutatyaneneti dyuti, aznute sarvalokeSviti yazaH, vRNoti vRNvati vAtamiti varNaH, eti yAti asminniti AyuH, 'sukhara saukhyaM 'aNattaraM ti maNasesu 5 sabuttamaM 'jastha bhujjo maNussesu, tatva se upavajjati'tti kaMThya, uktaM vAlapaMDitayoH // 167 / phalaM, tadanuSaGgAdevApadizyate-'bAlassa passa baalttN'|205-285|| silogo, kNtthyH| 'dhIrassa passa dhIrattaM // 206.285 // silogo, dhAtIti dhIrA, sesaM kaNThayaM / 'tuliANa bAlabhAvaM' // 207-285 / / silogo, tuliyAto-tolayitvA, pAlato bhAvo dIpa anukrama [179208] NEERINGA4% [172] Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [7], mUlaM [1...] / gAthA ||178-207/161-208||, niyukti : [245...248/244-249], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAka [1] kApalanikSepAH gAthA ||178 207|| // 16 // zrIuttarAnA cAlatvaM narakAdigamana, 'avAlaM ceva paMDite' avAlo paNDita ityarthaH, tasmAdevaloke gamanaM, etAni tolayitvA 'cAUNa | cUrNI bAlabhAvaM, abAlaM sevae' Acaret 'munI' munIti trailokyAvasthAna bhAvAniti muNI, iti bemi nayAH pUrvavat / / urabhijja 8 kApi-1 lIyA. 5 | NAma sattamamajajhayaNaM sammattam / / idAnImalobhAdhyayanaM, tassa cattAri aNuogaddArA uvakkamAdi parUveUNa (NAma ) niphananikkheve kAbilijjati, tattha gAhA-'nikkhevo kavilaMmI ||250-286||gaahaa, nikkhebo kavikassa, nikkheyo nAmAdicaucciho, NAmaThavaNAo gayAo, |davvakavilo duviho-AgamatopoAgamato ya,Agamato jANae aNuvautto noAgamao tiviho-'jaanngsriiraadi'0||251-286|| tattha jANagasarIrabhaviyasarIravatiritto kavilo tiviho-egabhavio baddhA''uo addimuhaNAmagotto, bhAvakapilo duviho| Agamao NoAgamato ya, Agamato jANae uvautto, NoAgamato imA gAhA-'kavilAuNAmagorya' / / 252-286 / / gAhA, 12 kaNThyA, etassa bhAvakavilassa imA ya uppattI-kosaMbI kAsavajasA // 253-289 / / gaahaa| teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM kosaMbIe nayarIe jitasattU rAyA, kAsavI bhaNo codasavijjAThANapArago, rAiNo bahumato, vittI se uvakappiyA, tassa jasA NAma bhAriyA, tesiM putto kacilo NAma, kAsavo tami kavile khuGalae ceva kAlagato, tAhetIma mae taM parya rAhaNA aNNassa maruyagassa digaNaM, so ya AseNa chatteNa ya dharijjamANeNa vaccai, taM dadaLUNa jasA paruNNA, kavileNa pucchiyA, tAe siTTha-jahA piyA 8 te evaM vihAe iTTIe NimgacchiyAio, teNa bhaNNati-kathaM', sA bhaNati-jeNa so vijjAsaMpaNNo, so bhaNai-ahapi ahijjA dIpa anukrama [179 SCRECORRECORESCR MC 208] // 168 // adhyayanaM -7- parisamAptaM atra adhyayana -8- "kApilIya" Arabhyate [173] Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [8], mUlaM [1...] / gAthA ||208-227/209-228||, niyukti : [249...259/250-259], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata satrAka 15 [1) gAthA ||208 227|| zrIucarA | PAmi, sA maNai-idaM tuma macchareNa Na koi sikkhaveti, bacca sAvatthIe nayarIe, piimico iMdadatto NAma mAhaNo, so te sikkhA- kapilavRtta cUNauM vehiti, so gato tassa sagAsaM, teNa pucchito-ko'si tuma, teNa jahAvat kahiyaM, so tassa sayAse ahijjiuM payatto, 8 kApi- tattha sAlibhaddo NAma imbho, so teNa uvajjhAeNa NeccatiyaM davAvipto, so tattha jimittA 2 ahijjara, dAsaceDI ya taM parive- lIyA. seha, so ya hasaNasIlo, tIe sadi saMpalaggo, tIe maNNai-tame me vipito, Naya te kiMciki, Navari mA rusijjaasi| // 16 // pAttamullANamittaM ahamaNNehiM 2 samaM acchAmi, iyarahA'haM tujha ANAbhojjA / aNNayA dAsINa maho tukkA sA teNa // samaM NiviNiyA, NiI sA na lahai, teNa pucchiyA-kato te aratI', tIe bhaNNavi-dAsImaho uvahito, mama patcapuSphAimolla tthi, sahIjaNamo viguppissaM, tAhe so Adhiti pagato, tAe bhaNNati-mA adhitiM karehi, ettha dhaNo NAma siDI, a(i)ppabhAe ceva jo Na paDhamaM baddhAveha se do suvaSNae mAsae dei, tasthima gatUNa taM vaddhAvehi, AmaMti teNa bhaNiya, tIe lobheNa mA aNNo / gacchihitti atipabhAe pesito, vaccaMto ya ArakkhiyapurisehiM gahito, baddho ya / tato pabhAe paseNaissa raNNo uvaNIto, rAiNA Baa pucchito, teNa sambhAvo kahito, rAyAe bhaNito- maggasi taM demi, so bhaNati-citicA maggAmi, rAyaNA tahatti bhaNie asogavaNiyAe cinteumArado--ki dohiM mAsehiM sADigAbharaNA paDivAsamA jANavAhaNA ujjANIvabhogA mama vayassANaM | pavvAgayANa gharaM bhajjAnauTThayaM je ca'NNaM sabaujja, evaM jAva koDIevi Na ThAeti / citato suhajyavasANo saMvegamAvaNNo jaaii| // 169 // sariUNa sayaMbuddho sayameva loyaM kAUNa devayAdiNNagahiyAyArabhaMDago Agato rAyasagAsaM, rAyaNA bhaSNati-kiM citiyaM, so bhaNNati-'jahA loho tahA lobhI' gAhA (1224 / 256-289) kaNThayA, rAyA bhaNati-koDiMpi demi ajjoti bhaNati rAyA ptttthH| dIpa anukrama [209 228] [174] Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [8], mUlaM [1...] / gAthA ||208-227/209-228||, niyukti : [249...259/250-259], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka - zuvatvaM [1] gAthA ||208227|| zrIutturA cUrNa 8 kApilIyA. - - // 17 // - ------ muhvssnno| so'pi cAUNa koDiM jAto samaNo samiyapAvo ||1||(257-289)chmmaasaa chaumattho(258-289) chammAsA chaumatho saMsArasyA AsI, ico ya rAyagihassa nayarassa aMtarA aTThArasajAyaNAe aDavIe palabharapAmokkhA ikaDadAsA NAma paMca corasayAra | acchati, aisase uppaNNe (259-289) gAhA / NANeNa jANiyaM, jahA te saMbujhissaMti,tato paTTito, saMpatto ya taM paesaM. sAhi| eNa ya diTTho kovi etitti AsaNNIbhUto, nAzro jahA samaNagotti, amhaM paribhaviGa thAgacchati, roseNa va gahito, seNAvai-15 samIyaM NIto, teNa bhaNNAti-muyaha paMti, te bhaNaMti-khelissAmo eteNaMti, tAva ete bhaNaMti-naccasu samaNagotti, so bhaNai-vAyaMtago patthi, tAhe tANivi paMcavi corasayANi tAlaM kAheMti, so'vi gAyati dhuvagaM,"adhuve AsAsayaMmI, saMsAraMmi dukkhpuraae|kiN | NAma taM hojja kammayI jeNAhaM duggaiMNa gacchejjA"(208-289) evaM sancatha silogatare dhuvagaM gAyati, adhuvetyAdi, | tattha kei paDhamasiloge saMyuddhA,keha pIe,evaM jAva paMcavi sayA sNbuddhaa| NAmaNiSphano,suttANugame muttamuccAretavvaM,so bhagavaM tesiM corANa | yohagaNimittaM isa dhamma gItayaM gAyati-'adhuve asaasymi||208ttth nivRttaM,adhuvo NAma NaragAdigamaNasaMbaddho saMsAro jato adhuvo,ata eva asAsato,kI,jato eva mamaM priyApriya ityata evAI bodhayitumAnItaH,na hi bhaktivAde punaruktamapi,yathA sarvAtizayani| dhAna tathA AghavANiyAe tahA prsaape(de| upadeze ca,evamihavi adhuve asAsate ya,uvadezato bhayadarisaNao yaNa pUNaruttaM bhavati,adhuve|8 asAsayaMmi mANussataM gaccataM bhavati teNa adhuvaM, Na koi accatamaNusso asthi, asAsayaM tu sopakramAyuSatvAt , saMsaratIti // 17 // saMsAraH, sArIramANasANi dukkhANi jattha paurANi saMbhavati dukkhapauro, ato tami saMsArami dukkhapaurAe tIrNo'pi sa bhagavAn taM titIrghaH idamavocat- 'kiM NAma hojja taM kammarga' kimiti pariprazne, kinAma, kriyata iti karma, jeNAhaM duggahato, dIpa anukrama [209 -- - 228] -- - [175] Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [8], mUlaM [1...] / gAthA ||208-227/209-228||, niyukti : [249...259/250-259], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka sasAra (1) dhavatvaM gAthA ||208227|| ENR440 zrIuttarAmuccejjA, jeNa kammuNA kateNa ahaM duggaito muccejjA, kusthitA gati durgati, sA caturvidhA-NeraDyaduggatI tiriya maNuya. devadu-| haragatI ya, NAgakara (jju)NIyA puNa paDhaMti 'adhuvaMmi mohaMgAhA, etevi emeva dhuvagaM paccuggAyaMti,nAliM ca kuTTiti,tehiM paccuggAtIera | kavilo bhaNati-vijahittuM puNvasaMjoga' // 209-290 // vividhaM hitvA vi0, punyo NAma saMsAro, pacchA mokkho, pulveNa saMjogo lIyA. | puvassa vA saMjogo puzvasaMjogo, athavA pubbasaMjogo asaMjameNa NAtIhiM vA, snihyate aneneti snehA, na kutraciditi, na // 171 // taanynusre| toNANadaMsaNasamaggo' // 210-291 // vRttaM, to iti tato dhuvANaMtaraM sa bhagavAn kapilaH jJAnadarzanasamanvitaH hiyanissesAya, tattha hitaM pathyaM, iha paratra ca niyataM nizcitaM vA zreyA niHzreyasaM akhayaM, saMsAravyucchadAyetyarthaH,kathaM hi sarve saccAH saMsAravicchedaM kuryuH, 'tesiM vimokSaNaDhAe' 'torsa' ti tesiM corANaM, tehiM savvehi putvabhave saha kavileNa egar3ha saMjamo kato Asi, tato tehi siMgAro katillao jamhA amhe saMbodhitabveti, ato bhaNNati-tesiM vimocavaNAe, athavA tersi vimokkhaNaDhAe, kadhaM hi ete corAH sarvakarmavimokSAya abhyuttiSTheyuH, tesiM vivohaNaTThAe mAsati muNivaro, munInAM varaH- pradhAnaH, vigato moho | yasya sa bhavati vigatamohA, kevalItyarthaH, kiM so'pi tathA ,na, ucyate-'savvaM gaMdha kalahaM ca // 211-291 // vRsa, 'sbbti| | aparisasaM, granthanaM abhyate vA yena sa granthaH, sa dvividhA-bAhyo'bhyantarazca, kalAbhyo hIyate yena sa kalahaH, bhaNDanamityarthaH, tathAvidha-tathAprakAraM, yadvidha asaMyatAnA, bhikSuruktA, athavA tathAvidho bhikSu: "sabvehiM kAmajAehiM sabbehi-aparisesesu, kAmyaMta iti kAmA:, kAmajAtemuMti kAmaprakAreSu, icchAkAmamadanakAmeSvityarthaH, 'pAsamANe ti teSAmiha paratra ca pApaM pazyan / // 11 // 'Na lippati' ti na hi prAjJaH avyayaM rASTravA''carati, trAyatIti trAyI, saMsAramahAbhayAdAtmAnaM trAyatIti trAyI, punaH 'bhogA dIpa anukrama [209 228] wit T [176] Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [8], mUlaM [1...] / gAthA ||208-227/209-228||, niyukti : [249...259/250-259], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAka [1] grantha gAthA be%20% ||208 227|| zrIuttarA0misadosavisanne ||212-292||vRttN,bhujyNt iti bhogA,yat sAmAnya bahubhiH prArthyate tad AmirSa,bhogA eva AmiSara,doso NAma iha- cUNo paratra ca duHkhotpattikAraNaM bhogAmisa eva doso,viSamabhavat,yato na zaknoti pakaviSanna iva gajamAtmAnaM samuddharnu,ato bhogAmisadosehiM / 8 kApi-IPAmA visamA bhogAmisadosavisannA,tadeva hiyanisseyasabuddhivoccatdhe hitamiha paratra ca yatya(preyo'rthaH, niHzreyasaM mokSapadamityarthaH, lIyA. ccithotti jassa hite niHzreyase AhitAni zreyasasaMjJA,viparItabuddhirityarthaH sa ecaMguNajAtIyatvAt uvacae dhUlasaro marahaTThANa maMdo // 12 // bhannati. avaccae jo kisasarIro sovi maMdo bhaNNati, bhAvamaMdo avaccae,jassa thUlA buddhiso maMdabuddhI bhaNNai, ettha dhUlabuddhimadeNAra adhikAro, mUDho NAma kajjAkajjamayANANo,sortidiyavisadodo(yavasaTTA)vA,ahavA bAlamaMdamUDhA zakrapurandaravadekArthameva,so evaMvidho vAlo maMdo mUDho bhogAmisadosavisanovijjhati macchiyA va khelami' jahA macchiyA vikheleNa cikkaNeNa nAma zliSTA vadhyante evaM jaso bhogasaMzliSTatvAt aTThaviheNa kammeNa bajjhati-'dupAraccayA // 213-292 / / vRtraM, duHkhaM parityajante iti duSparityajAH 'imeM iti ime manuSyajAH kAmAH, kAmAH kAmA na sukhaM tyajanta iti No sujahA, dadhAtIti dhIraH na ghIsa adhIraH, puruSaH uktArtha, 'tyaja hAnau ohAMka tyAge' ityataH punaruktaM, tacca na bhavati, kasmAt?, avizeSitoddezAt, uktaM ca-'duppariccayA ime nanUpadiSTaM lokena kebhyaH, tata ucyate- 'No sujahA adhIrapurisehi jahiMsu, adhIrapurisA bhavanti tesiM duppariccayA, yadyapi adhIrapuruSaiH dustyajA tathApi aha saMti sunvayA save 'je taraMti vaNiyA va samuhUM' athetyAnantarye, nipAto vA, santIti vidyante, |je, kiM kurvanto?,kacittu paThanti 'je taraMti ataraM vaNiyA va ataro NAma samuddo, samantAnAta unnA vA pRthivIM kurvata aneneti | samudraH, ye ityanuddiSTasya nirdezaH, vaNigbhistulyA vANiyA, kAmaM duruttara samudraH tathAviSaplavena tIryate, evaM dustyajA kAmA % dIpa anukrama [209 % // 172 // % 228] [1771 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [8], mUlaM [1...] / gAthA ||208-227/209-228||, niyukti : [249...259/250-259], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] gAthA ||208 227|| zrIuttarAadhIra tathApi tRNamiva paTAnte lagnaM tyajanti,ke punaH gRhebhyo vinisRtya,'samaNA ma ege ssymaannaa||214-293||vRttN zrAbhyantIti kutIdhikA cUrNI lAzramaNA, 'mu' iti AtmanirdezaH, eke,na sarve, ye mithyA dRSTidarzinaH parataMtrAH, prANanaM prANaH, prANAnAM badhaH prANavadhaH atastaM, miyA nAmajJatvaM iti mRgA mRgabhUtAna hitAhitajJA, te hi prANAMdhava Na yANaMti, kutastarhi prANivadhaM cAsyantiI, kathaM kesitiI, egidiyA ajIvA mAeva, tamajANatA 'maMdA naragaM gacchati' maMdA nAma buddhyAdibhirapacitA, maMdabuddhaya ityarthaH, nIyate tAsmanniti // 13 // narakA, nArakaM karma kurvate te narakA, kAraNe kAryopacArAditi, gacchaMti, 'ghAlA pAviyAhiM diTThIhiM' bAlA uktA, pAtayati pAsapati vA pApaM, darzanaM dRSTi atacce taccAbhinivezAt pApaSTayo bhavati, bahutvagrahaNaM tu sarve kRpravacanino mithyAdRSTayaH, syAdAzakA-svayaM na kurvate prAgavadhaM , ucyate , astu tAvat svayamakaraNaM, anujJAyAmapi / evaM doSaH, yato'padizyate- 'nahu pANavahaM anu0 // 215-294 / / vRttaM, na pratiSedhe, prANavadha uktA, ye naudezikaM jhuMjate tera nAnujANaMti, Na ya prANavadhaM aNujANato muccejja kadAcidapi 'dukkhAnA' miti sArIramANasANaM, avidhassa kammassa duHkha- 1 BI miti saMjJA, syAdetat kenopadieM , ucyate-'ebamAriehimakkhAyaM NANadaMsaNacaritAriyA, syAdanye'pyAyoH ksstraayodyH|| tadvizeSaNArtham (a)kevAlavyudAsArthamupadizyate 'jehiM so sAdhudhammo pannatto' sAdhUNAM dharmaH so sAdhudharmaH, na ca tIrthakara evaM syAt, kathaM zramaNo bhavati , ucyate, 'pANe ya nAivAijjA' // 216-293 / / vRtta, prANanaM prANaH, atipatanamanipAtaH, prANA- 173 / nAtipAtamyeva, cazabdAt harNate NANujANAmi, mRpAvAdAdInyapi na seveta, 'se samiyatti' se iti nirdezA, samyak itH| zamitA, zAnta ityarthaH, tatrAgata iti pratItaM, evaM samitAtmanaH 'tato se thAvayaM kammaM nijjAi udagaM va thalAo' nijjAi dIpa anukrama [209 228] [178] Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [8], mUlaM [1...] / gAthA ||208-227/209-228||, niyukti : [249...259/250-259], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] cUrNI tyAgaH gAthA ||208227|| zrIuttarA nAma adho gacchati, dRSTAntaH udagaM vA thalAto, keSAM nAtipAtejjA', ucyate, 'jagaNissitabhUtANaM tasaNAmANa c| jadhAvarANaM ca' paThayate ca 'jaganissitesu dhAdharaNAmesu bhUtesu tasaNAmesu cA // 217-294 / / prattaM, jesute prANAH AzritA 8 kApi ityarthaH, ye'pyevaM paThanti-'jagaNissiehiM0 dhAvarehiM vA' tepAmastyaviruddha, kathaM , hiMkArasya savidhAnatvAt kAraNatvAcca, lIyA. tatra kAraNe bahuvacana eva upayogo hiMkaraNasya, ta(ya)thA tehiM kayaM, sannidhAne tu ekavacana eva hiMkAropayogaH, taMjahA kahiM gato // 14 // hai AsiI,kahiM ca te saddhA,bandhAnulomyAta aneke'pyekAdezo'viruddhA,tena punarapi bramaH,ziSyo'sau,maharthAta(mahAti sccaanukNpyaa| ca 'na tehi(si)mArabhe daMDana iti pratiSedhe tehiMti tehiM puvAdihiM tasehiM thAvarehiM yAvA)Na haNe, maNeNavi appaNANa haNe,ajjApi, kenaciducyate-'vIsAsayA'bhanivesena vA praNayAdvA svayamamArayatA, etatsarve yadi mArayati tataste na mArayAmi, kazAdibhirvA hanyamAno tathApi no tehiM Arabhe daMDa, ettha diIto--ujjeNIe sAgarassa suto corehiM hariu~ mAlabake sUyagArassa hatthe vikkIto, lAvage mArayasu, Na mArayAmIti, hatthIpAdattAsaNaM sIsArakSaNakaraNaM ceti / sa evaM prANatyAge'pi sacAnaparodhI, maNasA vysaa| kAyasA ceva, maNeNa sayaM pANAivAtaM na kareti, evaM yogatrayakaraNatrayeNa naba bhagA bhANiyavA / / uktA mUlaguNAH, tadupakArIti uttaraguNA bhati--te ca samitiguptyAdayaH (tatra) gavepaNAsamitimadhikRtyopadizyate-'suddhasaNAu NaccA ||218-295||shuddhdhnte| zobhate vA zuddhaH, epati ebhirityeSaNA, tatazcaivaM jJAtvA tattha suddhasaNAo sattahaM piMDesaNANa jAva alevakaDAo, tAo puNa uvarillAo cattAri, athavA sabyAo ceva esaNAo suddhAo, tAsvevAtmAnaM sthApayet. tAhi bhikkhaM geNhatitti, icce tAsu P appA ThAvito bhavati, tAsu ya ThAveMtiNa saMjame appA ThAvito bhavati, tadapyeSaNIyameSitvA 'jAtAe ghAsamasijjA' jAtA dIpa anukrama [209 228] 174|| [179] Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [8], mUlaM [1...] / gAthA ||208-227/209-228||, niyukti : [249...259/250-259], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] gAthA lIyA. ||208227|| zrIuttarA epaNAnAma yAtrA mAtrA, asyate grasata iti grAsaH, athavA jAtagrahaNAt yatprAsukajAtaM, tadapi suMjAnaH 'rasagiddhe na siyAbhikakhAe' samitiH cUrNI na rasagiro hojjA, bhikSA akuH bhikkhAe, syAt-kimAlavaNaM, ucyate-'paMtANi cava sevijjA // 219295 / / vRtta, pragataMra aniya8 kApi- antaM prAntaM, kiM ca tat prAntam ', ucyate-'sIyapiMDaM purANakummAsaM, adu bukasaM pulAgaM vA' aduvetyathavA, bukkaso NAma || mivAnA kusaNaNinmADaNaM ca, athavA surAgalitasesa bukkaso bhavati, tattha sukkavelUNa pUtaliyAo kajjati, pulAgaM NAma nissAe | mAsuratvaM // 15 // NipphAe caNagAdi yadvA vinaSTaM svabhAvataH tat pulAgamupadizyate, 'javaNaTThA nisevae maMthu' madhyate iti maMdhuM sattucunnAti, uttara guNarakSaNAdhikAre prakRte imevi uttaraguNA eva, te tu kecidanunnAya apadizyate kecit pratiSedhataH 'tattha suddhasaNAuNacceti' evaM mAkarttavyamiti anunnA, pratiSedhastu 'je lakkhaNaM ca suviNaM ca // 220-295 / / vRttaM, ye iti anupadiSTasya nirdezaH, lakSyate'neneti TriA lakSaNaM, sAmudravat, supyate svapnamAtra vA svamaM, svamAdhyayanamityarthaH, aMgatItyaMga, aMgavidhA nAma ArogyazAstraM, prayuMjatIti, lokasyopadizyante-'Na hu te samaNA buccaMti, evaM AyariehiM akvAyaM' kaNThyaH, evaM gRhANyapi hitvA iMdiyavasagA ya'iha jIviyaM aniymittaa||221-296||vRttN 'ihe ti iha loke,jIvitaM saMjamajIvitaM,na niyamittA aniyamitA, iMdiyaniyamaNaM, no| iMdiyaniyameNa,ye vividhaiH prakArairvA bhRzaM bhraSTAH prabhraSTAH, samAdhAnaM samAdhiH yojanaM yogaH samAdhiyogehi prabhraSTAH panbhaTThA samAdhiyogedi, se 'kAmarasagiddhA' kAmyanta iti kAmA:- icchAkAmA madanakAmA ya, bhujyata iti bhogA, rasAstiktAdayaH, gRdhyate sma | gRddhaH, te lakSaNAdIni kAmabhogarasagAddharthAt prayuMjettA 'uvavati Asure kAe' upapatanamupapAtA, upapadyante sma, asurANAmayaM // 175 AsuraH, te hi vA (bahicA) riyasamaNA asatthamAvaNAbhAviyA asuresu uvavajjati, athavA asurasadRzo bhAvaH AsuraH krUra ityrthH,| dIpa anukrama [209 9-10-CREATE 228] - [180] Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [8], mUlaM [1...] / gAthA ||208-227/209-228||, niyukti : [249...259/250-259], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] nantya gAthA ||208227|| zrIuttarA uvavajjati Asure kAe' ti raudreSu tiryagyAnikeSu uvavati, 'tatto'viya uvaTTittA' // 222-296 / / vRttaM, tataH asura-10 lobhasyA cUrNI lokAyAto uvATTittA, saMsaratIti saMsAraH, pahuMti caurAsItiyonilakSabhedaH punaH punaH, aNupariti pariyaDaMti, bahukammalebalitANa 8 kApi-zapahuM'ti avavidhamavi kamma aNegabhedaM, athavA 'pahu~'ti dohakAladvitIyaM, karmameva lepaH atastena karmalepena, liptAnAM buddhayate sma / lIyA. bodhaH suSTu durlabhaH sudurlabhaH 'tesiMti' asurakAyanibaddhANI, yaduktaM sucirakAla saMsAraM bhamissaMti, syAllakSaNAdIni kimartha // 16 // prayujyate , lobhArthe, na lobhasyAnto'sti, kathaM ?-kasiNaMpi jo isa loyaM ||223-297||vRttN, kasiNaM-kRtsnaM pratipUrNa, api pAdAthai, 'yo' ya iti anirdiSTasya nirdezaH, yaH kazcit 'ima miti pratyakSaM, lokyata iti lokaH vividhaH UrdhvalokAdi, pratipUrNa nAma pUrayitvA, 'ekasyeti anyatamasyAsaMyatasya 'NAvi se Na (saM) tusse 'iti duppUrae ime AyA' iti upapradarzane, duHkha pUryata iti duppUrae, 'imeM iti asaMyatAtmA syAt kathaM lokenApi ratnapUrNena na tuSyata, ucyate-'jahA lAbhI' / / 224-297 / / mRna atra dRSTAntA, idameva mameva hi 'domAsakataM kajja kaNThyaH, syAd pamitvA muniH kimAkAdhate, nanu khIviSayAthai, uktaMca- "kAma [vittaM ca vapuH striyazca0, tasyaitA manuSyarAkSasyo, piziteriva rAkSasaH na zakyante vasubhistopayituM ityatastAsu no rakyasImA Id225-297 / / vRttaM 'no' iti pratiSedhe, rAkSasIbhistulyA rAkSamyo, na gRdhyeta, na lubhyeta ityarthaH, gacchatIti garDa, gaMDa nAma stanI vakSaHsu gaMDAni yAsI tA bhavaMti gaMDavakSasaH, anekAni cittAni yAsa tena bhavantyanekacittA-kurvanti tAvat prathamaM priyANi, yAvanna jAnanti naraM prasaktaM / jJAtvA ca tanmanmathapAzabaddhaM, prastAmiSaM mInamivobarati // 1 / / athavA- arja bhaNati purato annaM paasenn| // 176 // ThA vajjamANIo | annaM ca tAsi hiyae na je khamaM taM kareMti mahilAo // 1 // 'jAo purise palobhittANaM' jAotti bhanirdiSTasya RE dIpa anukrama [209 228] [181] Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [8], mUlaM [1...] / gAthA ||208-227/209-228||, niyukti : [249...259/250-259], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] zrIuttarA cUNoM 9 namyadhyaya gAthA ||208227|| // 177|| - nirdezaH, puruSa uktArthaH, ityevaM matvA nAryaH tAsu, nArIsuno pagijhijjA // 226-298 // vRttaM. mAnuSIvityarthaH, bhRzaM gRddhayeta lobhasyAhA pragRddhayet, 'itthIviSpajahe aNagAre' khIbhedadarzanArtha punaruktaM, jeNa tirikkhajoNitthio NArIvaharittAo teNa Na puNarutaM, kI | vividhehiM pagArehiM jahejja vippajahejja, syAt-kuo na gRdhyata ?, ucyate- 'dhammaM ca pesalaM NaccA' dhArayatIti dharmaH, priyaM | karotIti pezalaH, yathAvat jJAtvA tatraivAtmAnaM sthApayet, tamevAcaredityarthaH, 'ii esa dhamme akkhAe // 227-298 // vRtta, iti upapradarzanArthaH, eSa iti yo'yamuktA, dhArayatIti dharmaH, 'akkhAte' ti kahite parUvite ityarthaH, kena?- kapilena, sa kIzAyarI 'visuddhapaNeNa' visuddhA prajJA yasya sa bhavati vizaddhaprajJaH tena, kevalajJAnavatA, 'tarihiti je tu kAhati. te etaM karihiMti' / hai tarihiti saMsAroghaM tehiM ArAhiyA duve logutti iha loge tAvat bahUrNa sAvayAdINaM accaNijjo, paraloevi No AgacchissaMti hatvadvevvaM ahamadevattA) vedaNAdi, ahavA iha avyAsaMgamahAbhijJA sarisamavittatvAcca sarvaloka stenArAdhitaH paraloke'pi nirvANasukhamityataH tena ihArAdhitAH duve logati, evaM te savve saMbuddhA iti bemi / nayAH pUrvavat / / kApilijjaM sammattam 8 // alolatA uktA, ihamapi alolatA emeva'dhassa cattAri aNuyogaddArANi parUbeUNa NAmaNipphaNNe Nikkheve NamI paJcajjA yadupadaM NAma, tacca 'Nikkhevo u Namimi ||260.299||gaahaa,nnmii caubdhiho-NAmAdi,dabaNamI duviho-AgamatopoAgamato ya,Agamato jANae aNuvautto,NoAgamato'jANagasarIra'(261-299)jANaya bhaviyasarIra0,tavvairitto tividhI-egabhaviyAdi 3, // 177) bhAvaNamI duvidho-Agamato NoAgamato ya, Agamao jANae uvauco, NoAgamato 'NamIAuNAmagotta (262-299) gAhA, - dIpa anukrama [209 RECORRC0 228] adhyayanaM -8- parisamApta atra adhyayana -9- "namipravrajyA" Arabhyate [182] Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [9], mUlaM [1...] / gAthA ||228-289/229-290||, niyukti : [260...279/260-279], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata satrAka pratyeka [1] gAthA ||228 289|| zrIuttarAlAkaNThayA, namittigataM, dANi pabvajjANikAvevo'(263-299) gAhA,paSvajjA paucihA, NAmAdi, dayapadhvajjA jANayasarIra0 cUNI / patiritA abhautthiyAdINa, bhAvapanvajjA bhavassa ya sAvajjAraMbhapariccAgo, so jaha keNa kao', ucyate, 'karakaMDu kaliMgema' // 264-306 / / gAhA, kaliMgajaNavae kaMcaNapuraM rAgaraM, tattha karakaMDurAyA, tassa uppacI jahA jogasaMgahesu jAva dahivAhaNo rAyA nabhyadhyaya. karakaMDuyassa rajjaM dAUNa pabbaito, karakaMDU doNhavi rajjayANaM sAmI jaato| paMcAlajaNavae kapilapure Nagare dummuhoNAma rAyA, // 18 // videhajaNavae mihilAe nayarIe namI rAyA, gaMdhArajaNavae purisapure Nagare naggati NAma raayaa| etesiM saMbodhakAraNANi imANi, taMjahA 'vasame ahNdkej'|265-306||gaahaa, tattha karakaMDurasa tAva bhaNNati-so karakaMda rAyA goulappio, tassa aNegAI go-IN | ulAI, so annayA sarayakAle goulaM gato, pecchai vacchagaM thirathoragaJ setaM paNNaNaM, rAiNA govAlo bhaNito mA etassa mAtaraM / lA duhejjaha, jAhe ya vaddhito hojjA tAhe aNNosipi gANaM duddhaM pAejjaha, tehiM govehiM taheva karya, so vasabho mahAkA(balo jAto, jUhAhiyo kato, atrayA rAyA kassai kAlassa Agato pecchati mahaMtaM vasabhapaDaehiM ghaTTijjataM, maNati gove-kahiM so basahoci,tehi so dAito, pecchaMtato rAyA visAdaM gato, aNiccataM citaMto saMbuddho, 'seaM sujAtaM suvibhattasiMga' / / 271-306 / / gAhAo latini, karakaMDa sNvuddho|| idANi dummeho-jo iMdakeuM ussitaM lokeNa mahijjataM pAsai, puNo ya mahimAvasANe viluppataM paDita muttaSu risANa majjhe, pAsiUNa aNiccayaM ciMtaMto sNbuddho| 'jo iMdakeuM samalaMkiyaM tu||272.306||gaahaa kaNThayA, idANi NamiNAmA, tattha gAhA-'mahilAcaissa NamiNoM // 266306 // bhavaMti gAhA, NamIti kiM tAva titthakaro ki tAya anno koitti, ata ucyate-'donnivi namI videhaa||267-306|| gAhAo tini kaNThayA, ettha vitieNa NamiNA adhikArI, assa'nayA kenApi RECCESCORE dIpa anukrama [229 290] // 178 // [183] Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM [1...] / gAthA ||228-289/229-290||, niyukti : [260...279/260-279], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] zrIuttarA cuNoM gAthA ||228 nambadhyaya. 289|| | puccakammodaeNa dAhajjaro saMvutto, vijjA Na sakkaMti tigicchituM, evaM chammAsA gatA, tattha dAhovasamaNanimittaM devIo caMdaNaM pratyekabuddhaghasaMti, tAsi kaligANi khalakhaleMti, so bhaNati-kaNNaghAtotti, devIhiM ekke kkaM avaNIyaM, tathAvi kaSNaghAto, tato vitiyaM, evaM samAgamaH jAva ekkakkayaM Thiba, teNa bhaNNati-kIsa idANiM khalakhalasaddo natthi, tAo bhaNaMti-idANi ekkekkagaM valayagaM, teNa saddoNatthi | evaM bhaNito saMbuddho, 'bahuANaM sahayaM succaa||274-306||gaahaa kaNThayA, so teNa dukkheNa abmAhato paralogAbhikakhI ciMteti jai eyAo rogAo muccAmi to pabdhayAmi, kattiyapuNNimA vati, evaM so citito pAsutto, pabhAyAe rayaNIe sumiNae | pAsati--seyaM nAgarAyaM maMdarovariM ca attANamArUda, dighosatUreNa ya vibohito, haTTatuTTo citei-aho pahANo suviNo diTThotti, puNo citai-kattha mayA evaMguNajAtito pabbato diTThapuccotti, ciMtayaMteNa jAtI saMbharitA, puvaM mANusabhave sAmaNaM kAUNa: pupphuttare vimANe ubavaNNo Asi. tastha devate maMdaro jiNamahimAisu AgaeNa diTThapulvotti saMbuddho pvytito| evamete karakaMDAdI NIcattArivi rAyANo pupphuttarAo caiUNa egasamaeNa saMbuddhA, egasamae kevalanANaM, egasamaeNaM siddhigamaNaMti / idANi NaggatIssa / | 'jo cUarukkhaM tu mnnaabhiraam'|275-306|| gAthA, so AheDaeNa Niggacchato so cUtapAdava kusumitaM pAsai, teNa tato egA cUtamaMjarI gahitA, tato aneNavi, jayA annesi ga ya hA~ti tAhe annehiM pattANi gahitANi, evaM so cUto sapupphapaco kahAva-13 seso kato, rAyA teNeva maggeNa AyAto, apecchaMto pucchati, amacceNa dAito kaTThAvaseso, aNacciyaM ciMtiyaMto saMyuddho pabva- 179|| ito / evamete pabyatitA samANA viharatA khitipatidviyanagare gatA, tattha Nayaramajjhe cAuddAra deulaM, taM puvraNa karakaMDU paviTTho, dummuddo dakkhiNeNa, kiha sAhussa annatomuho acchAmiti teNa vANamaMtareNa dAhiNapAsevi muI kataM, NamI avareNaM, tatovi kayaM, dIpa anukrama 4 [229 %A-% 290] 2-% [184] Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [9], mUlaM [1...] / gAthA ||228-289/229-290||, niyukti : [260...279/260-279], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] gAthA ||228 289|| zrIuttarAgaMdhArassavi uttareNa kayaM, tassa ya karakaMDussa AbAlappabhiti sA kaMDU atthi, teNa kaMDyagaM gahAya masiNaM 2 kaNNo kaMito, nAmadAkSA |taM teNa egattha saMgoviyaM, taM dummuho pecchai, so bhaNai-'jayA rajjaM // 276-306 // silogo kaNThayA, jAva karakaMDU paDivayaNaM na | deti tAva NamI cayaNasamakaM imaM bhaNai-'jayA te petite rajje // 277-306 / / gAhA, kiM egassa tuma Auttagotti namI nagganamyadhyaya tiNA bhaNNati, tAhe gaMdhAro bhaNati-'jayA savvaM priccjj||278-306|| gAhA kaNThayA, (tAhe) karakaMdra bhaNati 'mukkhmgg||18|| pavaNNANaM (pavannesu) // 279-306 / / gAthA kaNThayA, ettha puNa NamiNo adhigAro, jeNa Namipayajjatti bhaNNati / / gato NAma *NiphaNNo, suttAlAvagaNiphaNNe suttamuccAretabvaM, taM ca imaM suttaM-'caiUNa devlogaao|228-307|| silogo,caittA-caiUNa | devAnAM loko devalokaH tasmAd devalokAd, utpannavAn utpannaH, mANussANaM logo maNussalogo. uvasaMtamohaNijjo dasaNamohaNijja caritramohaNijjaM ca upasaMtaM jassa so bhavati upasaMtamohaNijjo, 'sarati porANiyaM jAI' porANajAti anami mANusabhavaggahaNe saMjamaM kAUNa pupphuttaravimANe AsI taM pubviyaM / 'jAI sarina bhagavaM'(0229-307) sahasA saMbuddho sahasaMbuddhA, asaMgattaNo samaNattaNe,svayaM,nAnyena ghodhitaH,svayaMbuddhaH kutrI aNuttare dhamme puttaM ThavittuM rajje' punAti pibati vA putraH,abhinikkhamati sma abhinikkhamati, kazvAsau ?, namI rAyA, sthAdetat, kutrAvasthitaH kIdRzAn vA bhogAn bhuktvA saMbuddhaH ?, tata ucyate 'so devalogasarise' (230-307) sa iti se namI, devAnAM logo devalogo tatsadRze, aMtapurakharagato, antaHpuram-uparodha: varaIMIntell pradhAna, pahANe aMtepure, ananyasaraze ityarthaH, 'bare bhoge'tti devalokasarise ceva pare bhoge bhuMjituM NamIrAyA bhItUNa vA, keha |paThati-buddhavAn buddhaH, buddhA tu bhoge paricayaMti, 'mahilaM sapurajaNavayaM // 231-307 / / silogo, mithilaM NagaraM ca annesi ca dIpa anukrama [229 290] [185] Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [9], mUlaM [1...] / gAthA ||228-289/229-290||, niyukti : [260...279/260-279], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAka K [1] dAruNAH zabdAH gAthA namyadhyaya. ||228 // 18 // -*- E amne * 289|| - zrIuttarA0puravarahiM sajaNavaeNa, ralaM caturaMgiNIsenA, urodho aMteuraM, pariyaNaM sayaNAdi, 'savvaM' ti aparisesaM 'ciccA'tyaktvA abhimukhacUNoM niSkrAntaH 'egaMtamahiDio bhayavaM' egaMta nAma ujjANaM, vijaNamityarthaH, egaMtamahiDitaM jeNa so egaMtamahadvito, athavA egata mahiDito bhagavaM, egataM nAma-eko'haM, na ca me kazcita, nAhamanyasya kasyacit / na taM pazyAmi yasyAhaM, (nAso yo) mama dRzyate | // 1 // etaM egattamahiDitaM jeNA'sau egaMtamadhihito, egaMteNa vA adhihito jo so egaMtamahiDito, vairAgyenetyarthaH 'bhaga' | ityAkhyA, sA jassa iti so bhagavaM, 'kolAhala ga(pa)bhUtaM // 232-308|| silogo, AnaMditavilapitakUjitAyAH zabdA | janapadasya kolAhalabhUtA iti, sarvameva kolAhalazabdena AkalIbhUtamityarthaH, 'abhuTTiyaM rAyarisiM // 233 / / silogo, abhi| mukhaM sthitaM anbhuTTitaM, rAjA eva RSiH rAjapiH pIti dharmamiti RSiH, pravrajyA eva sthAna pravrajyAsthAnaM, tadevamuttamaM paJcajjA| ThANamuttamaM 'sakko mAhaNarUpeNaM zaknotIti zakraH, se viSNaNaNatthaM baMbhaNavaM kAUNa tassa samInaM AgaMtUNa imamiti pratyakSa | vacanaM, abravIta, uktavAnityarthaH, kiM nu bho ajja mihilaae||234-308|| silogo, kimiti pariprazne, nurSita, kinu syAt, bho isyAmantraNe, 'ajja mihilAe'tti ajja ahani, mithilAe nayarIe kolAhalayaM nAmAditavilapitajiteH samyam | kA AkulA saMkulA, zRNavanti zrUyate cA suvaMti, dArayati dIryate vA'neneti dAruNA, prasIdanti asmin jaNasya nayanamanAsi iti | HIprAsAdaH, gRhAtIti gRhaM, ato te hi 'subbati dAruNA sahA' pAsAdesu gihesa yA 'etama90 // 235-309 / / silogo, advetti vA hetuti vA kAraNaMti vA egaTTha, etaM aTTha eyamaTTha, nisAmettA zrutvA, hinoti hIyate vA hetuH, karoti kAraNaM, codita-pucchitaM, tavI NamI rAyarisI deviMdaM iNamanmavI / 'mihilAe.' // 236-309|| silogo, cIyata iti ceiya, cittaMti cA, tataH cetanAbhAvo vA dIpa anukrama * [229 // 18 // 290] R [186] Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [1], mUlaM [1...] / gAthA ||228-289/229-290||, niyukti : [260...279/260-279], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] zrIuttarA0 cUrNI gAthA namyadhyaya ||228 // 182 // 289|| jAyate cetiyaM, ato tami cehae, 'vacche'tti rukkhassAbhidhANaM, sutaM priyavAyaraNaM vacchA, puttA iva ravivajjati bacchA, ato tehiM vaccheDiM, sIyalA chAyA katA jassa sa bhavati sItalacchAyo,etya silogabhaMgamayA hikArassa lovo kao, manAMsi ramate manorama XM ato tami manorame ujjANe, pacehiM puSphehiM phalehiM ca uvete pacapuraphaphaloveto bahUNaM duSyayacauppayapakkhINaM ca bahuguNeti, yA iyovee pattovee puSphovee phalovee 'sadA' iti sambakAlobabhujjati 'vAraNa hIramANami' // 237-302 / / silogo, so vAtA sakkeNa yeuvito, 'hIramANeci teNa vAteNa rukkhesu bhajjamANesu je tattha ujjANe rukkhesu khagA te duhitA asaraNA, atrANA ityarthaH, kaMdati-vilapaMti, asmAkaM vRkSaprayojanamiti, 'etamahUM.' tato Nami sakko bhaNati-sa eva agigaNA NAra hai| DajjhamANaM viviUNa Aha-'esa aggI abAo a||239-310|| silogo, agatItyagniH, vAtIti vAtA, maMdiraM NAma NagaraM, bhagavaM aMtepuraM teNa kIsa NaM nAvapivasvaha' kIsa nAvapekkhasi-nAvalokayasitti / tato NamI Aha-'suhaM basAmo jIvAmora * 241-311|| silogo, kiMcaNaM duvihaM-davye bhAve ya, sesa kaNThacaM, cttputtklttss'||242.31||silogo, kaNThayaH, pahuMmuNiNo bhaI // 243-311 // silogo, bhAtIti bhadraM, manute manyate vA jagati trikAlAvasthAbhAvAniti muniH,dravyAdimunipratiSedhArtha / aNagArassa mikkhuNo, athavA sa muniH yo'nagAraH yo bhikSuH, sabvato vippamukkassa, kathaM?, 'egaMtamaNupassao' ekatvaM nAhI | kasyacit, athavA ekAntaM nirvANaM asaMsArAvAsamityarthaH, zaka uvaac-'paagaarN||246312|| silogo, prakurvantIti prAkArAH, gobhiH pUryata iti gopuraM, 'ussUlae sayagghIo ussUlagA NAma khAtiA uvAyA jattha paravalANi paDaMti, zataM ghnantIti // 182 / / zataghnyaH, sesaM kaNThayaM / namiruvAca-'saddhaM NagariM kiccA-247-312|| silogo, zraddhA'syAstIti zraddhI, nAtiko vidyata dIpa anukrama [229 290] [187] Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [9], mUlaM [1...] / gAthA ||228-289/229-290||, niyukti : [260...279/260-279], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] gAthA namyadhyaya ||228 289|| iti nakara, atastaM 'saddha NagaraM kicceti 'tavasaMvaramaggalaM'ti tavo bArasaviho, saMvaro duviho-iMdiyasaMvaro joidiyasaMvaro ya, 'khaMti NiuNapAgAraM' khaMtI-khamA 'tiguttaM' maNovAyAkAehiM 'duppa,sarya'ti dukkhaM parIsahabaleNaM viddhasijjati / 'dhaNu| dinA nagara parakkama kiccA // 248-31 / / silogo, ghnanti tena dhArayati cA dhanuH, jIvA seriyAsamitI, ghirti ca keyaNaM kiccA, siMga- rakSAdinA yadhyayanaghaNuassa majjhe kaTThamaio muTThIo gRhyate yena taM palibaMdhaNaM kIrati taM keyaNa vuccati, 'sacceNa palikaMdhae' palikaMdhyate yena taM // 183 // palikathanaM bhavati, sa ca hArukkhA-'tavaNArAya' // 249-312 // silogo, naraM muMcatIti nArAcaH, taponArAcayuktaH,bhettUrNa kammameva kaMcuo, taM ca aTThapagAraM kammaM, 'muNI vigayasaMgAmo' saMgrAmata iti saMgrAmaH, bhavanaM sthitivibhavaH tasmAt bhavAt samantAt | mucyate parimucyate / / zakra uvAca-'pAsAda // 251-313 / / silogo, prAsAda uktaH 'vaDhamANagihANi' NAma bhavaNappagArA aNega| vidhA, vAlaggapotiyA NAma mUtiyAo, kecidAhuH- jo AgAsatalagassa majjhe khuDalao pAsAdo kajjati / 'saMsayaM khalu' // 253-31 / / silogo, saMzayanaM saMzayaH, saMzayyate ca arthadvayamAzritya buddhiriti saMzayaH, kathaM saMzayo bhavati , anirdhAraNArthaH saMzayaH, na tenAvadhAritaM yathA mayA itthaM NametAvataM kAlaM vasitavvaM, yadA sArtha lapsyAmastadA gamiSyAma ityataH saMzayanaM manasi kRtvA gRhamasAvadhvAne karoti, atti prANAnityadhvA taM, evaM nityAdhvAne-nityaprasthAne jIvaloke na gRhAsi nityasvargakartavyAni I'jattheva gaMtumicchejja' mokSagRhArambhastu jJAnAdibhistasya kArya iti / zakra uvAca-'Amo (sehi) se / / 255 313||silogo, AmokhaMtItyAmokkhA paMthamoSakA ityarthaH, lomAhArA NAma pellaNamosagA, granthi bhiti grandhibhedakA, juttisuvaNNagAdIhiM logaM musantItyardhaH, taskaro nAma caura, tadevamekaM svayaM karoti, ete (hito) nagarasya kSemaM kAUNa, namiruvAca-'asaI tu maNu-ra dIpa anukrama [229 290] -t [188] Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [9], mUlaM [1...] / gAthA ||228-289/229-290||, niyukti : [260...279/260-279], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAka [1] samyaktva parIkSA gAthA ||228 2 289|| - zrIuttarAnA sahi // 257314|| silogo, asakRd anekazaH,micchAdaNDo nAma anaparAdha ityarthaH, ko'bhiprAyaH?, laMcApAzaH(pakSaH) kArakamapi cUgAra muMcati, sesaM kaNTyaM / zakra uvAca-'je kei ptdhivaa0||259-314|| silogo, pRthivI asyAstIti pArthivaH, rAjetyarthaH, je vaa| pArthivA nAnamaMti, na base te vartante ityarthaH, sesaM kaNThyaM / namiruvAca 'jo sahassaM 261-314 / / silogo. 'je' ti anirdiSTasya namyadhyaya. nirdezaH, sahassaM sahasseNa guNitaM, namantaM grasatIti saMgrAmaH, dukkhaM jiNijjatIti dujjayAH, ataste dujjae jiNe, Na teNa kiMci // 184 // jitamevaM jiNe, kiMtu 'egaM jiNejja appANaM' kaNThayaH, paramaH pradhAna ityarthaH, athavA 'appANameva // 262-314|| silogo, kahaM puNa appA jito bhavati?, 'paMceMdiyANi // 263-314 / / silogo, ete hi AtmAnugatA eva zatravaH, etAn jityA, pacchaddhaM kAkaNTha / zakra uvAca-'jaittA viule jnne||265-315|| silogo, yajati taM yajjA, tAn yajJAn azvamedhavAjapeyapoMDarIkAdayaH, tAM yajitvA vipulAnAM kAmabhogAnAM prakrAmazo dAnaM bahusuvarNakAdayaH 'bhoettA' bhojayitvA samaNA aduva mAhaNA-dhIyArA, davyaM dejjA, bhoccA-bhoktyA svayaM jaTThA ya yaSTvetyarthaH, yajJamiti vaakyshessH| namiruvAca-'jo sahassaM sahassANaM mAse mAse.' 267-315 / / silogo, mIyate tamiti mAsaH- gacchatIti gauH, tassAvi saMjamo seo' jo so mAse 2 gayA zatasahasraM dadAti | tasyApi saMyama eva shreyH| kiM ghanaM dhanaM prayacchamAnasyApi?, tata AkiMcanyAzrayavAnatha saMyamaH / / zaka uvAca- 'ghorAsamai chttaann||269-316|| silogo, 'ghura sImArthazabdayo' ghUrNate asya bhayaM ghorAH, dukhaM hi yathAvadanupAlyate, uktaM hi -'yA gatiH klezadagdhAnAM, gRheSu gRhamedhinAm / putradAraM bharaMtAnA, to gatiM vraja putraka! // 1 // Azrayanti tamityAzrayAH, kA bhAvanA |sukhaM hi pravrajyA kriyate, duHkhaM gRhAzrama iti, taM hi sarghAzramAstarkayantItyataH ghora, sesaM kaNThathaM / namI uvAca- 'mAse mAse' -- dIpa anukrama ore- [229 290] m [189] Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [9], mUlaM [1...] / gAthA ||228-289/229-290||, niyukti: [260...279/260-279], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] gAthA ||228 289|| zrIuttarAsilogo, mIyate'neneti mAsaH, zeSa kaNThacaM, navaraM kAmabhoga ityabhidhIyate, SoDazImapi kalAM nArdhanti / zakra uvAca hiraNNaM | lAbhena cUNoM suvaNaM.' // 273-317 / silogo, hiraNya-rajataM zobhanavaNe suvarNa, manyata iti maNiH-veruliyAdi, mottiyaM jalayaM velayaM ca, kaMsa saMkalpena kaMsapatrAdi, dUsa vatthapagArA, etANi, saha vAhaNeNa savAhaNaM, assahatthimAdi, sesaM kaNThazya / namiruvAca -'suvannaruppassa ca parIkSA namyadhyaya. // 275-317 // vRttaM, sohaNaM varNa suvarNa, rocate taditi rUpaM, parvatIti parvataH, siyA'NavadhAraNA, kelAso nAma mandaro, tatsamAH tattulyAH , nAsya saMkhyA zakyate tulAparimANena kartu ityataH asaMkhatA, sesaM kaNThayaM / 'puDhacI sAlI javA cev0||276-317|| silogo, prathate pRthati vA tasyAM pRthivI, sAliyabA prasiddhA, hiraNyaM rUpyaM, pazyatIti pazu:-gomahiSyAdi, pazubhiH saha, paDipugnaM nAlamegassa, uttamasaMpadupetAnyapi etAni yayekasya bhavanti 'alaM paryAptivAraNabhUSaNeSu na alaM nAlaM paryAptikSamAni hAsyuH, ityupadarzanArthe, iti jJAtvA tavaM care, caretyanumatArthe ||shkr uvaac-'acchergmbhuve0|278-318|| silogo,atIva bhava- 1 tyadbhuta pratibhAti yastAn bhavAn vidyamAnAn kAmAna hitvA asaMte moge icchasi, saMkappeNa viha(basi, asatsaMkalpaH teNa asatsaMkalpena vihanyasi, nemiruvAca-nAhaM kAmAn kAmayAmi, kasmAd ?, ucyate-'sallaM kAmA0' 280-318|| silogo, zalati zUlayati vA zalyaM, jahA sallaM dehalagga aNuddharijjati dukkhAveti, tulyA kAmA, yeSTi viSNAti vA viSaM, jahA halAhalaM visaM mAraNaMtiyaM, evaMvidhAH kAmAH, AsI dADhA, dADhAsu jassa visaM sa AsIviso bhaNNati, so ya sappo, AsIviseNa uvamA 185 // jesi kAmANaM te AsavisovamA kAmA, sesaM kaNThayaM / 'ahe vayai koINa' // 281-318 // silogo, sakko taM pavyayaMtaM bahUhi | uvAehiM viSNAseu khobhe asatto-'avau [] jijhaUNa' // 282-319 / / silogo, vaggUNAma sobhaNe, ahayA vAbhireva vaggU / dIpa anukrama [229 - 290] --- [190] Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [9], mUlaM [1...] / gAthA ||228-289/229-290||, niyukti : [260...279/260-279], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka cUNauM [1] gAthA ||228 dumapatrake // 186 // 289|| | 'aha te NijjitI koho||283-31|| silogo, kaNThayo, navaraM nirikkaM nAma yA pRSThI, pRSThataH kRtvetyarthaH, 'aho te upaAdadhAtaH ajjavaM sAha ||284 319||silogo,sesa kaNThayAi[a] haM'si uttmo0|285-320|| silogo,ihasi uttamorAyA,puvAparabhavaMmi, kaha 1, uttama ThANaM, loguttamA samyagdarzanajJAnacAritrANi tasya phalaM parinirvANaM ato loguttamuttamaM ThANaM siddhiM gacchasi 'Nirao' niSkA ityarthaH, 'evaM abhitthunnto.||286-320|| silogo, kaNThyA , namI namei appANaM' siloo, kaNThayaH evaM kareMti saMpannA (saMbuddhA).' // 289-320 // silomo, evaMzabdaH prakAravacane, evaM kareMti eteNa prakAreNa, paNNA buddhiH saha paNNAe saMpanI, paMDitA vidusA, paviyakkhaNA prAjJaH, sapaNNA paMDitA paciyakkhaNA, sulla(puNNa)ti veheNa ucyate, sapaNNA iti kI-| NyatA darzitA, paNDitA iti sA buddhiH parikarmimatA jesiM, paviyakkhaNA pAyAevi parigrahaNasamatthA, viNiyaTRti bhogehiM, viseseNaM nivartanti viNiyadRti, bhogehiM, jahA se jamI rAyarisI, yena prakAreNa yathA, AsaNNaM tamudAharaNaM teNa patthuto NamI rAyarisI iti cemi / / nayAH pUrvavat / / NamipabvajjA NavamamajjhayaNaM samattam 9 // alobha uktaH, sa tu anityatAM bhAvayatA alobhaH karaNIyaH, tatrAdhyayanaM dumapattayaMti, tassa cattAri aNuyogahArANi, tattha NAmaniSphane dumapatnayanti, dume pattaM ca dupadaM NAma, tattha dumo caubidho, 'NArmaThavaNA'gAthA (NikSevo u durmamI)|| // 186 // | // 280-321 // NAmaThavaNAo gayAo, dabadumo duviho-( jaanng0||281-321||) jANagasarIrabhaviyasarIvatiritto tividho| egabhaviyAdi, bhAvadumo 'tumpaaunaamgoyN||282-321|| gAthA kaNThathA, etassa puNa ajjhayaNassa upoddhAto jahA Nijjutti- | gAhAdi rAyagihapiDhacaMpi sAlamahAsAlANa NikkhamaNaM tesiM gANuSpattI bhagavato gotamassa aTThApadagamaNaM tAvasapanbajjA pAraNagaM dIpa anukrama [229 290] adhyayanaM -9- parisamAptaM atra adhyayana -10- "drumapatraka" Arabhyate [191] Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [10], mUlaM [1...] / gAthA ||290-326/291-327||, niyukti : [280...309/280-309], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka gAthA ||290326|| zrIuttarA| paramaNNeNaM paccAgataM bhagavaM aNubhAsati, gotamA, cacAri kaDA paNNatA, taMjahA-muMbakaDe vidalakaDe cammakaDe kaMvalakaDe, anatto kisalaya. cUrNI NavisaM khAijjati(?),cammakaDesu mahatAvi jatteNa sakketi moeuM, evAmeva gotamA cattAri sIsA paNNattA, muMbakaDasamANe4, turmapatrodantaH vAcaNaM goyamA! mama kaMbalakaDasamANe, kiMca- cirasaMsaTe si gotamA! ciraparicite si goyamA! panattIAlAvago jAva dumapatraka | AvisesamaNANatAe Na bhavissAmo, kiMca-goyamA ! devANa vayaNaM gejhaM ? Ayo jiNANaM ?, goyamo bhaNati-jiNANaM, to ki Reliadhiti karesi, taM soUNa micchAmidukkaDaM kareti, tAhe sAmI goyamanissAe dumapattayaM bhaNati / / NAmaNipphaNNo gato, suttA Nugame sutaM uccAreyavvaM jahA-'dumapattae paMDuyae0 // 290-334 / / vRttaM, dosu mAto dumo, dumassa pattaM dumapattaM, paMDaNAma kAlapariNAmeNa ApaMDurIbhUtaM 'jahA' iti yena prakAreNa 'paDati'tti, kiM vilaggaM acchati', 'satI'ti rAtI, gaNo nAma bAholaM, accae NAma kha(pU)yA, ettha NijjuttigatamudAharaNaM kapita bhaNNati, kisalayapattehiM sukumAratAe suvaNNayAe ya hasatitti dhAso, sAsayama dAeNa, 'paMDupattANitti tato paMDuppattaM pariyahiyalAvaNaM // 307 335|| gAthA, jo paNNe sukumAratAsuvaSNalAvaNNaviseso Asi te(ta)parAvattitaM vigatalAvaSNaM calamANasavvasaMdhi veMDaM baMdhaNAo TalaMtaM evaM pattaM vasaNapatnaM kAlaprApta bhaNati-'jaha tubbhe0||308-335|| gAhA, jaha tumbhe saMpataM kisalayabhAve vaTTamANANi amhe hasaha evaM amhe ya kisalayabhAvo Asi, jahA ya amhe saMpayaM kAlapariNAmeNaM vivannacchaviyANi evaM tumbhevi acirakAlA bhavissaha, mA tujhe tAva gavvaha, dhuvA esA khalu aNiccatA, aNavatthitANi | jovvaNANitti, appAhaNiyA NAma uvedaso, puttasseva pitAmAtaraM to uvadisati, evaM paMDurapattaM kisalayANa uvadesaM deti, 'Navi // 187 // asthi // 309-335 / / gAhA kaNThayA, evaM maNuyANa jIviyaMti evamavadhAraNe,jahA paDucca calAuM, evaM maNuyAuyaMpi,manorapa % - dIpa anukrama [291327]] CaeAECE [192] Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [10], mUlaM [1...] / gAthA ||290-326/291-327||, niyukti : [280...309/280-309], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAka [1] -%A5% gAthA ||290 326|| zrIuttarAlA tyAni manujA, jIvyate yena tajjIvitaM, anityaM adhruvaM calamityarthaH, samaM samyak, ayaM asmadIye samaye, gotama iti- gotrAnte- AyupazcacUNoM nivAsau, bhagavAnAmaMtraNe, 'amAnonAH pratiSedhe', pramAdaya, athavA samayamAtramapi mA pramAdaya, nityameva mA pramAdavAn bhava, evaM latvaM 10 setsyati acirAt, syAt kimartha apramAdaH kriyate , ucyate, jIvitasthAnityatvameva khyApayati, yathA atIva ca daurbalyamAyudrumapatrake |paH, tadyathA-'kusagge jaha osabiMdue // 291-335 / / vRttaM, kuso dabbhasariso, kusassa aggaM kusaggaM, atastasmin kuzAgre,yathA / // 188 // | yena prakAreNa, osA sarayakAle paDati, tIse biMdu kusagge Thita, tat kuzo hi tanutaro bhavati darbhAta, tena tadA tadgrahaNaM, dAMgre WIspi ciraM bhavati, sahi AgalitaH vAtavazAt dravyeNa vA saMkSobhitaH acceti ityeSa dRssttaantH|| 'evaM maNupANa jIviya' kaNThyaH, II yadyapyupacayAvizepaiH kicinnAma niru lopakrama syAt tadapi ca na dIrghakAlamityato'padizyate 'iha ittariyaMmi aaue|292-336 kA vRttaM, iti upadarzanArtha, ittariyaM alpakAliyaM varSazatamAtra, eti yAti vA tamityAyuH, jIvyate'neneti jIvitaM, tasmin jIvitesnukampA, jIvita eva 'bahupaccavAyae' etaM prati apAyA, tadyathA--ajjhavasAyanimitte. yAvarSazata na pUryate yAvadvA te apAyA nAgacchati tAva 'vihuNAhi rayaM pure(rA)karDa' vivihaM sohiviseseNa vA dhuNAhi, raja iti karma, purAkRtaM purekaDaM, sa kathaM da vidhUyate, samaye apramAdavadityarthaH, samayaM idaM cAlavanaM kRtvA apramAdaH kAryaH, kathaM ?, tadvakSyAma:-'dulahe khalu mANuse bhave // 293-336 / / duHkhaM labhyata iti durlabhaH, manuSyANAmayaM mANusse, bhavatIti bhavaH, 'cirakAleNavi' aNatakAleNa ityarthaH, savvapANiNaM sambasado aparisesavAcI, prANA epA santIti prANinaH, sarvagrahaNaM nAsti atyantamanuSya evaM kazcana baMdhasya, 1 // 188 // ekAnte na sulabha mAnuSyaM 'gADhA ya vivAya kaMmuNoM' gAI cikkaNA dRDhA ityarthaH, vividhaiH pAko vipAko manuSyatvavidhAtAni dIpa anukrama [291327] FARROACHECRE -%- 5 [193] Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [10], mUlaM [1...] / gAthA ||290-326/291-327||, niyukti : [280...309/280-309], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka zrIuttarA0 [1) cUNoM gAthA 10 drumapatrake CRECOM ||290 // 189 // 326|| CLES kAni cikkaNAni, atra ta eva colakAdyA dRSTAntA vaktavyAH, asmAcca kAraNAt sudurlabha mAnuSyaM yasmAdanyeSu jIvasthAneSu vyAdi ciraM jIvo'vatiSThate, manuSyatve tu stokaM kAlamityato durlabha, tatra tAvat pRthivyA 'puddhvikaaymtigto||294-336|| vRttaM, kAyapuDhavi-bhUmI kAyo jesi te puDhavikAiyA, puDhavikAya eva vA puDhavikAiyA, ettha kAyasaddo sarIrAbhidhANe, puDhaSikAe vA, tatra sthitiH puDhavikAiyA puDhacIti, pRthu vistAre vicchiNNA iti puDhavI, atastaM puDhavikAyamatigato-aNupaviTTho ukkosa tAsAM sarvautkRSTa jIvo tu saMbase kAlaM saMkhAtItaM, saMkhyAmatikrAntamityarthaH, tattheva mari uvavajjati asaMkhejjAo ussappiNI(avasappiNI to kAlato, eso ya kAlo khecato visasijjati-asaMkhejjANaM logANa jAvaiyA AgAsapadesA evattiyANi puDhavikkAyamaraNANi mariuM tattheva tattheva ca uvayajjai, tato khettato asaMkhejjA logA, evatiyaM kAlaM puDhavikakAe ukkoseNaM acchati / 'AukkAyama-16| tigto.||295-336|| vRtta, 'apa' iti AU, sokAyo jesiM te AukAIyA, AukkAe vA bhavA AukkAiyA, 'Aplu vyAptI' iti ApaH, ato taM AukkAyamatigato, jahA puDhavikkArya, 'teukkaaymtigto0296-336|| vRttaM, tejo kAyo jesi te teukkAiyA, 'tija nizAne' teu, taheva vA gatigandhanayoriti vAyuH tasyavi taheva, vana paNa saMbhaktAviti 'vnnssi0|298-330|| etasya aNaMtakAla aNaMtAo ussappiNIto kAlao, khettao arNatA logA, davyato asaMkhejjA poggalapariyaDDA, savvapoggalA jAvatieNa kAleNa sarIraphAsaazanAdIhiM phAsejjaMti so poggalapariyaTTo bhavati, te asaMkhejjA poggalapariyaTTA vaNassaikAe // 189 // acchati,tassa NaM asaMkhajjassa parimANaM AvaliyAe asaMkhijjatibhAgo, AvaliyAe asaMkhijjaimo bhAgo jAvatiyA samayA evatiyA 51 poggalapariyaTTA vaNassatikAye acchti| veiMdiya0 // 299-336 // teiNdiyH||300-336||'curidiemu0||301-336|| saMkhe. ti- ja dIpa anukrama [291327]] ya - ----F904 4-% [194] Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [3] gAthA ||290 326|| dIpa anukrama [291 327] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra -4 (niryuktiH + cUrNi :) adhyayanaM [10], mUlaM [1... ] / gAthA ||290-326 / 291-327]], niryukti: [280...309/280-309], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [ 43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi : zrI uttarA0 cUNa 10 drumapatrake // 190 // |jjakAla || 'paMciMdiya 0 ' // 302-336 // tirikkha joNiesa sattaTTha bhavaggahaNANi, 'devaNeraiesa0 // 303-336|| ekke vakaM mavaggahaNaM, ( evaM (bhava) saMsAre0 : 304-338 || vRttaM evamanena prakAreNa bhavanaM bhUtirvA bhavaH, saMsaraNaM saMmRtirvA saMsAraH, bhava eva saMsAraH bhavasaMsAra:- narakAdiH, ante bhavasaMsAre saMsarati parIti gacchatItyarthaH, subhAsubhANi sAtaasAtAdINi, kriyate iti karmma, jIvata iti jIvaH, |pamAdo majjapamAdAdi paMcavidho, bahuzaH bahulo, ataH samayamAtramapi pramAdaM mA kuru, yadyapi kadAcit tanmAnuSyaM labhati tadApi 'laDUNa'vi mANu (sattaNaM) saM' / / 305-338 / / vRttaM tatrApi AryatvaM durlabhaM, kSetrAryatvaM rAyagihamagahacaMpAdi, jato bahane dastuamilikkhuyA, dasyati dassahati vA dasyuH-corA, te hi pratyantavAsino dharmAdharmmavahiSkRtA, 'milekkhuyA' mlecchA avispaSTabhASiNaH anAryabhASAH, gamyAgamya aparihAriNaH zakayavanAdayaH, niHsaMjJAH, tadvidhena kiM manuSyatvena ? 'laDUNa'vi AzyittaNaM0' / / 306-338 / / puccaddhaM kaNThayaM, vikalAni indriyANi yasya sa bhavati vikalendriyaH 'dIsati' tti pratyakSameva dasiMti, apUrNendriyA eva jAyamAnAH, jAtA api ca vyAdhyaparAdhyAdibhirupakramavizeSairvinAzamindriyAni prApnuvanti ityataH 'vigaliMdiyatA hu dissaha' ato dhammassa ajogA, taM jAya avikalediyaNIrogo tAva samayaM gothamA 'ahINa paMciMdiyattaMpi se labhe 0 ||307-330 // vRttaM, yadyapi ahInendriyatvaM labhyate, tathApi 'uttama dhammasutI hu dullabhA' uttamA-ananyatulyA sarvoktA dharmmasya zrutiH, zravaNaM zrutiH, 'kutitthiNisevate jaNe' tIryate tAryate vA tIrtha, kutsyAni tIrthAni zAkyAdInAM tAnyeva tu niSevate bhUyiSTho jano ityataH 'kutitthiNisevae jaNe', ata idamasmadIyaM tIrthaM saMsArArNavatAraNArthameva, gAhA, samartha goyama mA pramAdaye 'laDUNavi uttamaM suI saddahaNA puNarAvi dullahA / micchattaNisevae jaNe0 // 308-336 // micchattaM vivarItaggaho jahA adhamme dhamma [195] paMcendriya kAya sthitiH naratvAdi durlabhatA // 190 // Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [10], mUlaM [1...] / gAthA ||290-326/291-327||, niyukti : [280...309/280-309], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] cUNoM SARAN 10 gAthA drumapatrake ||290 % // 19 // 326|| samA dhamme ahammasammA evamAdi, athavA je apatthaM iha ca paratra ca tatthera cintaNIyamiti, uktaM ca-"prAyeNa hi yadapathyaM l balahAni tadeva cAturajanapriyaM bhvti| viSayAturasya jagatastathA'nukUlAH priyA vissyaa||1||"athvaa imaM murti kahejjamANapi svadoSopahatatvAta midhyAdarzanabhAvitatvAcca na gRhNanti, uktaJca-jaha dha(ca)mmakArasuNiyA chedappA(cammApayA)chedagANa bahuyANaM / dhAtA madhunvatajutaM paramaNaM Necchate moca // 1 // ahavA-jaha pittavAhigahito tassuvasamaNatthamANiyaM mdhurN| kaDugamiti maNNamANo sasakara nicchae khIraM // 1 // tadevaM tAvat zrutimuttIrya samataM go0| 'dhammapi husdhNtyaa0||309-338|| vRttaM, taM puNa kiM kAraNaM Na phAsati !, ucyate-'iha kAmaguNahiM mucchitA' 'ihe ti iha manuSyaloke kAmaguNA:- zabdAdayaH, mRcchita iva mUcchitaH, jaha pittamucchAdimucchito iha laukike apAye Na ciMteti tathA zrAvakaughAta(dhaH), yAvat zuddhA'sti te dharme tAva kAmeSvanAvRtto bhRtvA samaya, itazca apramAda: karaNIyaH, kutaH, zarIradaurbalyAt, idaM hi-'parijUrati te sriiryN||317-339|| vRtta, pari sarvato bhAve, samantAjjIryate parijUrati, vyAdhijvarAdibhirupakramavizeSaiH, zIryate zarIraM, klizyantyebhizca kliSTAH, klezayanti | vA kAmina: klezAH, te tu paNDarA bhavanti, tRtIyavarNAntarasaMkrAntA ityarthaH, se soyavale hAyati, maMda mandaM zRNotItyarthaH. | samayaM goyamA!, evaM cakkhughANajibbhAphAsA. se savvavale te, sabavalaM nAma etesiM ceva paMcaNDaM iMdiyANa parihANIe sababalaparihANI bhavati, athavA calaM tiviha-sArIraM vAiyaM mANasiyaM, sArIraM prANavalaM sthAnacaMkramaNAdi ca, vAcikaM calaM snigdhanIhArisusvaratA, sA hIramAnA rukSA maMdA alpA bahumAyAsA ca bhavati, mANasiyamapi grahaNadhAraNA'sAmarthya bhavati 'araI gaMDaM // 19 // visUiyA0 // 316 // vRttaM, gacchatIti gaNDa, sUciMriva vidadhatIti vicikA, vividhairdukkhavizeSairAtmAnamakayatIti Ata-13 PESAN%AE% dIpa anukrama [291327] [196] Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [10], mUlaM [1...] / gAthA ||290-326/291-327||, niyukti : [280...309/280-309], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAka [1] cUNoM 10 3 gAthA ||290 326|| zrIuttarArakA, taizvodINa vihati-viddhaMsati te sarIragaM, samayaM goyamA! / yatazreyaM vyAdhyAdInAmAtaMkAnA sAmAnyamathu(thi) ca zarIraM | tyAgastheye tasmAt-'buchida siNehamappaNo0 // 317 / / vRtta, vividhaM chiMda vocchida, snihyata iti snehA, 'appaNo'tti AtmIye zarIre, kamanIyaM kumuda, zaradi jAtaM zAradika, pAtavyaM pAnIyaM, 'te savvasiNehavajjie' sarvasnehA nAma Atmani ca bAhyeSu ca dumapatrake vasu(stu)pu, sarva eva varjayitvA samaya goymaa| 'ji(ci)ccANa(ya)dhaNaM ca bhaariyN0||318-340||vRtt, ciccA'tyaktvA ghnn||19|| hiraNNasuvaSNacatuSpadAdi, dadhAti dhIyate vA dhana, gha(bharayaNIyAsI bhAryA, 'pambaio hu (hi) siM' pragato gRhAn saMsArAto vA pabbaio, aNagAriyaM nAsyAgAraM vidyata ityanagAraH ataH pravajitatvaM aNagAriyaM, mA vaMtaM puNIvi ASie amAnonAH pratiSedhe, vaMtaM muttapaDiggalitaM mA taM puNo'vi Adie-ApiSa, pulAga(guNage)jjhasamAkulamaNassa mannaMta bhujagamaSNA vA / rosabasavippamukkaM Na piti bisaM (agNdhnnyaa)||1|| visavivajjiyasIlA / 'avaujimaya mittpNdhrvH||319.340|| vRttaM, 'avau|jhiya'tti chaDDeu, mejjati majjaMti vA mitra, sahajAtA bhAyA mittA, bAMdhave hi ahitA nivartayaMti, te ca pujvapacchA saMthutA, vipulaM vicchiNNaM sumahArAsi saMcayo hiraNNassa suvaNNassa catuSpadAdeH kuviyasya ya mA taM vitiyaM gavesae, samataM gotmaa|| idaM anAgatobhAsita sut-'Na hu jiNe ajja diisi0||320-340|| vRttaM, yadyapyeSyatkAle Asane na drazyanti tathApi tairida-14 mAlavaNaM kartavyaM 'cahumae dIsaha maggadasie' bahumato NAma paMtho, jahA NagaraM apecchamANoSi paMthaM pecchato jANA-hameNa paMtheNa // 192 / / NagaraM gamati, evaM 'saMpai neAue pahe' 'saMpati'tti sAmpratakAle, nayanazIlo naiyAyikaH, pathyata iti panthAH samyagdarzana-1 bAnacAritramayaH te evaM bhagavaM asaMdigdhapanthA vyavasthitaH san samaya goyamA! 'avasohiya0 // 321-341 / / vRttaM, dabakaNTakAH dIpa anukrama [291327] SACREAS GANGANAGAR [197] Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [10], mUlaM [1...] / gAthA ||290-326/291-327||, niyukti : [280...309/280-309], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] saMvamazuddhi prabhRti cUrNI gAthA ||290 zrIuttarAbabbUlakaNTakAdi avasodheu jahA gammati, evaM bhAvakaNTakA hi tAvasagharakaparivrAjakAdi kuzrutiskandhaka, yathA tAn kuzrutikaNTa- kAn avasohiya uttinosi evaM mahAlayaM avatIrNastvaM, pathaM samyagdarzanacAritramaya 'mahAlaya'ti AlIyante tasmimityAlaya mahAmArga ityarthaH, 'gacchasi maggaM visohiyA' yAsyasi mArga--samyagdarzanajJAnacAritramayaM vizodhayituM, aticAravirahitaM drumapatrake kRtvetyarthaH, samaya goyamA / 'apale jaha bhaarvaahe.'||322-341|| vRttaM, yathA avalo bhAravAhakaH parvataM durga panthAnamavagAba // 193 // avalatvAtaM suvarNabhAraM bhANDabhAraM vA projhaya svagRhaM prAptaH, tainirdhanatvAdvibhavahInaH pazcAdanutapyate, tadvadeva bhavAnapi saMyamabhAra muktvA sa pacchA pacchANutAvae, samayaM gotamA 'tiNNo hu si aNNavaM mhN||323-341|| vRttaM, tIrNavAna tIrNaH tIyeta iti vA, ataraNazIlo vA aNNavo, kiM puNa ciTThasi tIramAgao, dravyArNavaH samudraH, bhAvArNavastu saMsAra eva, ukkosahitiyANi | pra vA kammANi, tasya bhavArNavasya tIraM prAptaH, kimuktaM bhavati ?- ukkosadvitIyANi savvANi khavaittA thonakammAvasesa ityarthe, aba | sesANaM abhitura pAraM gamettae, samayaM gotamA 'akalevarasaNimUsiyA ||324-342||vRttN, kalevara nAma sarIraM, na kaDevaraM 2, zrayaMti tAmiti zreNi, azarIrazreNirityarthaH, sAta saMjamaTThANANi seNI, taM saMjamANaseNi ussaviya uparimAI 2 saMjamahAgANi uvasaraMto siddhiM gotama! logaM gacchati, khemaM zivaM aNuttaraM, Natthi tato anuttaraMti samayaM gotamA! / / 'buddhe pariNivyue cre||325-342|| vRttaM, dhamme buddho, pariNicuto NAma rAgadosavimukke, carediti anumatArthe, kutra care?, gAme Nagare tu, tatra jA| | tA asati buddhacAdIn guNAnIti grAma:, nAtra karo vidyata iti nakara, samyag yate, 'saMtimaggaM ca cUhae' zamanaM zAntiH zAnta mArgaH2, adhavA zAntireva mArgaH zAntimArgA, bRhayeta bRhaye, buddhaH parAnapi bodhayedityarthaH, samayaM gotmaa| tataH sa bhagavAn | SCRec-90-%e0 326|| - % dIpa anukrama [291327] 459-%% 1 // 193 / % % [198] Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [3] gAthA ||290 326|| dIpa anukrama [291 327] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra -4 (niryuktiH + cUrNi :) adhyayanaM [10], mUlaM [1... ] / gAthA ||290-326 / 291-327]], niryukti: [280...309/280-309], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [ 43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi : zrIuttarA0 cUrNo 11 cahuzrutapU0 // 194 // je| bhljl gautama etat 'buddhassa Nisamma bhAsiya0 // 326-342 // vRttaM, 'buddhassa' tti bhagavato tIrthakarasya, nizamyeti zrutvetyarthaH, bhAsitaM zobhanaM kathitaM sukathitaM, arthapadairupazobhitaM, asya phalaM-rAgaM dosaM ca vidiya, mAyA lobho ya rAgo, krodha mANo ya doso, 'siddhiM gatiM gato' siddhAnAM gatiH siddhagatiH, siddhAnAM gatiM gato gautama iti bemi / nayAH pUrvavat / dumapattayaM sammattaM dasa majjhayaNaM 10 // ko sAseti ?, bahuto, tato teNaM aNusAsiteNa bahussuyassa pUyA kAyavyA, avA appamAdaTTiteNa bahussutasta pUyA kAyacyA, eteNa abhisaMbaMdheNa bahussutapujjaM ajjhayaNamAgataM, tassa cattAri aNuyogaddArA ubakkamAdI, nAmanipphaNNe nikleve 'bahusUe pujjaM0 ||310-343||ti, tattha bahuM pUyA ya) NikkhiviyanvaMti (du) padaM NAmaM tattha gAhA 'bahusuyapUyA' gAhA // 310 // tattha bahuM cauvvihaM NAmAdi, davvabahuM jANagasarIrabhaviyasarIravatiritaM paMca asthikAyA, etthavi jIvA ya poggalA ya bahugA caiva 'bhAvabahugeNa bahugA' gAthA / / 343 / / tAva bahussuo codasapRthvI, anaMtagamajuttatti aNatehiM gamehiM jutte bhAve jANati, jJeyAnAM bhAvAnAM pajjave jANati, kihaM putrANaM anaMtagamA bhavati, tattha NidarisaNaM maNussA davvAdi 4, davbAto taM caiva maNussadavvaM jANati, khecao jami khatte, kAlato aNatehiM bhavaggahaNehiM jutaM taM maNussadavvaM jANati, bhAvato kAlAdipajjAyA sa jANAti, evaM sabvaM jJeyaM agatehiM gamehiM pajjavehi ya saMjutaM jANati, gamA dagvAdi paJjavA bAlAdi, bhAve khaovasamie mRtaNANaM, khaiyaM kevalaNANaM, bahugatti gataM idANiM sutaM taM caunvihaM NAmAdi, jANagabhaviyasarIravatirittaM davvasutaM pattayapotthaya lihitaM, athavA sutaM paMcavihaM paNNattaM aMDayAdi, bhAvasutaM duviha paM0, jahA sammasutaM micchasutaM ca tattha sammasutaM bhavasiddhiyA u jIvA0 // 313-244 // gAthA, kiM kAraNaM sammasutaM bhaNati 1, ucyate, jamdA kammassa sodhikaraM / idANiM micchasutaM, 'tA micchadiTThI jIvA // 314 // gAthA, adhyayanaM -10- parisamAptaM atra adhyayana -11- "bahuzrutapUjA" Arabhyate [199] bahuzrutapUjAnAM nikSepAH / / 194 // Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [11], mUlaM [1...] / gAthA ||327-358/328-359||, niyukti : [310...317/310-317], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka dA zrIuttarA cUrNI [1] bahuzrutapUjAnAM nikSepAH bahuzrutapU0 gAthA ||327358|| FAIRSA-% kamhA micchasutaM bhaNNati ?, ucyate--jamhA kammassa baMdhaNaM bhaNiya, AdANaM nAma bNdhnnmityrthH||sutNti gataM, idANiM pUyA, sA | cauvvihA-nAmAdi, dadhvapUjA dayvanimittaM dagvabhUtA vA, tattha gAthA-'Isara slbr0||315-344|| gAthA, dabbanimitta IsaramAINaM | viNhukhaMdaruddAdINaM ca, te hi guNehiM juttA teNa tesiM davyapUjA,(bhAvapUyA)arahatamAINaM jeNa tesi saMsArAo uttAretitti bhAvapayA,ettha | coisapubvipUyAe adhikAro,gato nAmaniphaNNo, suttANugame sut uccAretabvaM, taM ca suttaM ima-'saMjogA vippmukkss||327| -345||silogo.puvvaddhaM jahA viNayasute,AyAraM pAukkarissAmi,(pUyatti vA viNaotti vA)AyArotti vA egaDha, 'je yAvi hoI nibijje0 328-345 / / silogo, ya ityanuddiSTasya nirdezA, nAsya vidyA nibijje'pizabdAtsavigho'pi avidya eva bhavati yaH | stabdho bhavati, uktaJca-"jJAnaM madanirmathanaM mAyati yastena duzcikitsyaH sH| agado yasya viSAyati tasya cikitsA kuto'nyenI | // 1 // lubdho AhArAdipu, tadvipAkaM na jAnIte, aNiggahe aMkuzabhUtA vidyA tasyA abhAvAdanigrahaH, abhikkhaNaM-puNo | puNo ullavatitti phukkateNa AhiTThANeNa suvvati amhe paDicodeti, aviNIto ya bhavati, keNI, jeNa abahussuto, yastu sahAvidyo bhavati so pA thanbhati ta dosaM jANato, aluddho NiggahItappA, vijjA ThANe ullavati vinIto ya bhavati, bahuzrutatvAt, |taM ca taM bahuzrutatvaM kathaM Na lambhAti , imehi-'aha paMcahiM tthaannehiN0329-345|| silogo, athetyAnantarye, paMceti saMkhyA, ThANe hiMti prakArA, 'jahiM ti aNiddiTThANa Niddeso, mokkho, gahaNasikkhAvi Nasthi, kato AsavaNasikkhA!, kayare paMcaDhANA ucyante-thaMbhA kohA pamAdA rogA AlassA, tattha te No koi pADheti, iyaro thaddhatteNa Na vaMdati, kohA kohaNasIlo, pamAdo paMcavidhI, taMjahA- majjapa visayapa0 kasAyapaNihApa0 vigahApamAdo, atyAhAreNa apatthAhAreNa vA rogo bhavati, Alasigo ya ECTRONIC dIpa anukrama [328359] // 195 / / -RE-% [200] Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [11], mUlaM [1...] / gAthA ||327-358/328-359||, niyukti : [310...317/310-317], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||327358|| cUau~ 11 / zrIuttarANa labbhati / kathaM lanbhati !, tesiM ceva vivaccAseNa / adhavA imehiM lambhati-'aha ahahiM ThANehiM / / 330-345 / / silogo, avinIta athetyAmantraNe, zikSA zIlayatIti zikSAzIlo, gRhNAtItyarthaH, hasanazIlo hasiro na hasiro'hasiraH, daMto iMdiyadameNa goiMdi- sthAnAni vinIta yadameNa ya, Na ya ma udAharati AyariyANaM jeNa dummijjati, No'zIlo gRhastha iva, Na vizIlo bhUtikammAdIhi, Na siyA avabahuzrutapU0 dhUte ailolue AhAravigatIhi, akohaNe Na rUsati, saccarato Na musAbAdI, saMjamarato vA, sikkhAsIlo jassa sikkh||196|| yati erisaM sIla,aviNayassa ThANAI-"aha codasahiM ThANehiM ||332-347|silogo,knntthyH| abhivnnN.333-347|| puNo puNo rUsati, evaM ca pakuvvati-accataM kubvati, tahA mittijjamANo vamatitti jahA koi bhAyaNAdi raMgiu Na yANeti, I hA anno dhammasaddhAe ahaM karemitti, iyarI pratyupakArabhayA pecchati, suyaM lavaNa majjati aibahussutotti / 'avi pAvaparikkhevI 30*334-347|| silogo, Na pAvaM parikkhiyati, kiMci paDicodito mAikkhabiyANi ugmaNeti,mittANavi russati, sesANaM ca ruho| cava, jAva suTu pito mico tassa paraMmuhassa avanaM bhAsati rahatti, jAhe na supa(Na)ti koi bhaNati, NANAdisu ujjutte, so itaro paDiso yo) bhavati, 'pinnvaaii0335-347||silogo, aparikkhiuM jassa va tassa va kaheti, duhaNasIlo duhilo, mahiso yA duhilatti, thaddhe luddhe aniggahe pubamANitA, asaMvibhAgI' AhArAdisu, aciyatto'darisaNo vA, athavA taM taM bhAsati baddha(TToti da| // 196 // vA jeNa aciyatto bhavati, apriya ityarthaH, evaMguNajAtIo avinniio| 'aha pannarasahi ThANehiM // 336-347 // siloyo, pubbaddha kaNThathaM 'NIyavatti'ti' NIyApinI, kathaM', ucyate--'NIyaM sejjaM gata(ti) vANa, yiM ca AsaNANi ya / NiyaM ca pAya | 4| vaMdejjA, NIya kujjA ya aMjali // 1 // ' 'acavale'tti cavalo cauvyiho-gatizahANarabhAsA3bhAve, gaticavalo davadavacArI, dIpa anukrama [328359] [201] Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [3] gAthA ||327 358|| dIpa anukrama [328 359] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra -4 (niryuktiH + cUrNi :) adhyayanaM [11], mUlaM [1... ] / gAthA || 327-358/328-359|| niryukti: [310...317/310-317], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [ 43], mUlasUtra [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNa zrIuttarA0 vRNa 11 bahuzrutapU0 // 197 // ThANacavalo jo calaMto acchati, NivaNNo Na acchati, hatthaM vA pAdaM vA sIsaM vA po(lo) lito acchati, athavA savvaM aMgaM cAleti, abaddhAsaNo vA, bhAsAcavalo cauntriho, taMjahA - asappalAvI asambhappalAcI asamikkhapalAvI adesakAlappalAvI, tattha asappalAvI nAma jo asaMtaM ullAveti, asambhappalAvI jo asambhaM ullAveti, kharapharusaakkosAdi asambhaM asamikkhiyapalAvI asamikkhiuM ullAveti, jaM se muhAto eti taM ullAveti, adesakAla lAvI jAhe kiMci kajjaM jatItaM tAhe bhaNati jati pakareMti suMdaraM hotaM, mae pucvaM caiva citivellayaM, to (bhAva) cavalo, sutte atthe ya, sutte uddiTThe asamatte caiva tAMsi anaM gaNhati evaM asthe'vi, 'amAI 'tti jo mAyaM na sevati, sA ya mAyA erisappagArA, jahA koi mathunaM bhoyanaM laDhUNa paMteNa chAteti 'mA meyaM dAiyaM saMtaM dahUNaM sayamAdie' akutUhalI bisaesu vijjAsu pAvaThANati Na vaTTatitti / 'appaM ca ahikkhivati0 // 337-347 // silogo, alpazabdo hi stoke abhAve vA, atra abhAve draSTavyaH, Na kiMci adhikkhivati, nAbhikramatItyarthaH, 'pabaMdhaM ca Na kuNa (vyati', accataruTTho na bhavati, mittijjamANo bhajati pratyupakArasamarthaH, upakRtaM vA jAnIte, 'suyaM ladhuM na majjati' taM dosaM jANato, jo 'na ca pAvaparikkhevI0 // 338-347 // silogo, Na chiddAti bharagati, No coito pamAdakkhaliyAI uggaNeti Na ya mittesu kuppati, aNNassa na kuppati, kiM puNa mittassa 1, appiyassAvi mittarasa rahe kallANaM bhAsaha savvasseva kallANaM bhAsa, priyaH anukUla ityarthaH, 'rahe'si jai koi paraMmuhaM kiMci bhaNijjA jahA NANAisu Na ujjuttoti taM paDiseheti / 'kalahaDamara0' // 339-347 // kalaha eva umaraM kalahaDamare, kalaheti vA bhaMDaNeti vA Damareti vA egaTTho, ahavA kalaho vAciko Damaro hatthAraMbho, bajjeti Na kareti, buddho dhamme viNave ya abhijANate, viNIto kulINe ya, hI lajjAyAM, lajjati acokkhamAyaraMto, paDilINo [202] vinIta sthAnAni | // 197 // Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [11], mUlaM [1...] / gAthA ||327-358/328-359||, niyukti : [310...317/310-317], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAka [1] gAthA cUrNI ||327358|| shriiuttraa| AcAryasakAse iMdiyaNoiMdiehiM, etehiM guNehiM uvavedo suviNIto buccati-bhannati, kiMbahunA ?, jai imehi guNehiM uvaveto- bahuzrutA'vase gurukule nicca // 340-348 // silogo, AyariyasamIve acchati Nicca-sadAkAlaM, Aha hi- "NANassa hoi bhAgI thira- nAmupamA yarago daMsaNe caritte ya / dhannA AvakahAe gurukulavAsaM na muMcaMti // 1 // " jai jogavaM bhavati, jogo maNajogAdi saMjamajogo bahuzrutapU0 vA, ujjogaM paThitabbate karei, uvadhANa jo jo suyassa jogo taM taheba kareti, piyaM karotIti piyaMkaro, AdhArauvAhimAdIhiM // 198 chandANulomehi pAThaviNayamAdIhiM vA, 'piyaMvAdI'Na kiMci apiyaM vadati, se sikkhaM laddhamarihati, taMmi evaMguNajAtIte sIse deti sutaM Ayario, sIso paDicchaMto sobhati, virAjate ityarthaH, ko diluto, ucyate 'jaha saMkhami payaM nihiyaM.' // 341-353 / / silogo, yathetyaupamye saMkhami' saMkhabhAyaNe parya-khIraM NisitaM ThaviyaM nyastamityarthaH, ubhayato duhato, saMkho khIraM ca, ahayA tao khIraM va, khIraM saMkhe Na parissayati Na ya aMbilaM bhavati, virAyati- sobhati, evaM upasaMhAre, aNumANe vA, pahussue suyavisArao jANaka ityarthaH, sa eva bhikkhU, bhAyaNe deMtassa dhammo bhavati kittI vA, so tahA suttaM abAdhitaM bhavati, apatte deMtassa asutameva bhavati, athavA ihaloge paraloge jaso bhavati pattadAI(tti),ahavA evaMguNajAtIe bhikkhU bahussute bhavati, dhammo kittI jaso bhavati, suyaM va se bhavati, athavA ihaloe paraloe virAjati, athavA sIleNa ya suteNa ya / bhUyo vitio dichato-'jahA se kaMboyANaM // 342-353 // silogo, jahA jeNa pagAreNa, setti Nideso, kaMyotesu bhavA kaMbojAH, azvA iti | vAkyazeSaH, AkIrNe guNehi sIlarUpacalAdIhi ya, kathae, 'asso' assetti asseti asati ya Asu pahAtiti Aso, javeNa 198 pavaroti javo hi sajjho paramaM vibhRsaNaM jAtI, jabovavetorI bhaNiyaM hoti, jahA so Aso jAtIjavovavetattaNeNa sesesu pahANa || dIpa anukrama [328359] 4 % % * [203] Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [11], mUlaM [1...] / gAthA ||327-358/328-359||, niyukti : [310...317/310-317], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] % nAmupamA 11 % gAthA ||327358|| % - zrIuttarAlamati, evaM pahussutovi sIlasutatavocavetace pUjanIyo bhavati / 'jhaa''innsmaaruuddh0||343-353||silogo. AipaNo bhaNito, cUNau~ samyagArUDhaH samArUDhaH, sUre daDhaparakkamo, daDhaparakkamo nAma AsaNe daDho pa(vaca)hAre parakkamo ya, ubhayo NaMdighoseNaM,ubhayo | dohiM pAsehi, ahavA Amgato pacchito ya, zaMdighosetti yadighoso tassa, kato ya naMdighoso ?, ucyate, je erise asse dUruhati hai bahuzrutapU0 tassa gaMdIvi bhavati, jahA so appANaM paraM ca raskhati sattupakkhAto, evaM imo'vi paratisthiehito rakkhati bahuzrutatvAt / / // 199|| 'jahA krennuprikipnne||344-353|| silogo,kareNu hasthiNiyAo tAhiM parikiNNoti ku-bhUmItaM jaretI kuMjaraM, hAyaNaM varisaM, sadvivarise, paraM balahINo, apattavalo pareNa parihAti, balaM baleNa matto apaDihatotti, anehi sattehiM Na hammatitti, evaM bahussute'vi parappavAIhiM na hammati / 'jahA se tikkhsiNge||345-353|| silogo, tikkhasiMgatvAt jAtaskandhatvAcca annehi ba-4 | sabhehiM NAbhiddavijjati zobhate ca, evaM bahussutovi paratitthiya aMgamatteNa zomati / / 'jahA se tikkhadADhe ||346-353shaasilo go, udaggaM padhAnaM zobhanamityarthaH, udagraM vayasi varcamAnaM, jahA so sIho sabahiM duppahaMsaNIyo, evaM bahussuto'vi paratisthiya-] miyAtIhiM duSpahaMsaNIyo / 'jahA se vAsudeve0 // 347-353 // silogo, jahA vAsudevo savvattha aparAnio, evaM bahussutovi kutIthiehiM aparAjito // 'jahA se cAurate ||348-353||silogo,caaurNtitti tihiM disAhiM samuddo egato paJcatA,jahA so cakkavaDI mahaDie maNusiddhIe, aparAjito ya, evaM bahussuto'bi mahaIe suyavibhUtIe, na tIrai ya parappavAIhiM parAjiNiuM, | 'jahA se sahassaksve0 // 349-353 // silogo, sahassakvetti paMca maMtisayAI devANaM tassa, tesiM sahasso akkhINa, tersi gItie dimiti, ahavA jaM sahasseNa akkhANaM dIsati taM so dohiM akkhIhiM amahiyatarAyaM pecchati, evaM bhussuto'vi| SAE% %EX k% dIpa anukrama [328359] KHE // 199 // E %A * [204] Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [11], mUlaM [1...] / gAthA ||327-358/328-359||, niyukti : [310...317/310-317], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAMka %51s [1] gAthA bahuzrutapU0 ||327358|| // 20 // sutaNANeNaM aNate bhAce jANati Na pAsati, jaha ya iMdo mahantIe suravibhUtIe vaccati, evaM so'ci / 'jahA se timiraviddhaMse bhushrutaa||350-353|| silogo, timira-andhakAraM taM viddhaMsati-viNAsati, jAca majjhaNNo tAva uDeti, tAva se teyosA paddhati, pacchA nAmapamA parihAti, ahavA uttito somo bhavati hemaMtiyabAlamUrio, evaM jahA Aicco teeNa jalati evaM bahussuto'vi tejavAn / |'jahA se uDubaI caMde // 351-353 // silogo, uDUiM-NakhattAI tesi patI uDapati, so ya addhapahe NivaparivAro (aTTamI| Aisu NeDhaparivAro) paDipuNNo hi paDipuNNamaMDalo puNNamAsIe atIva sobhayati, evaM bahussuto'pi caMda iva somaleso sIsa-15 parivArito sobhayati, evaM ekkakkeNa guNeNa diItA bhaNitA / imo aNegehiM bhaNNati-'jahA se saamaaiyaann||352-353|| silogo, jahA koTThAgAro NANAvidhANa ghaNNANa supaDipuNNo, evaM bahussuto NANAvidhANa sutaNANavisesANa supaDipuNNo / / 'jahA sA dumANa pavarA0 // 353-353|| silogo, jaha jaMbU amitaphalA devAvAso ya, evaM bahussuto'vi suyaNANaamiyaphalo, devAvi ya se abhigamaNAdINi kareMti / 'jahA sA naINa pvraa0||354-353|| silogo, jahA sItA savvaNadINa mahallA bahUhiM ca jalAsatehiM ca AiNNA, evaM codasapuvI vi'sesasutaNANeNa mahAn prAdhAnye vakRti, aNege yaNaM sutatthI ubasappati / 'jahA| se NagANa pvre||355-353|| silogo, jahA mandaro piro ussio disAo ya astha pavati, evaM bahumuto'vi bahusuyattaNeNeva 3 thaviro ussio ya dabadisAbhAvadisApabhAvago ya / / kiM bahuNA ?-'jahA se sayaMbhuramaNe' ||356-35shaa silogo, jahA sayaMbhuramaNo samudo akkhayodage rayaNANi ya asthi gaMbhIro ya, evaM bahussutovi akkhayasuyaNANajalo NANAdirayaNovaveto suta / / 200 // gANaguNovavettaNeNa ya gaMbhIro, na hu ucchulo / 'samuhagaMbhIrasamA' // 357-353 / / silogo, jahA samuddo avagADhataNeNa gaMbhIro dIpa anukrama [328359] SHIKAREERASAE CRORECASC [205] Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [11], mUlaM [1...] / gAthA ||327-358/328-359||, niyukti : [310...317/310-317], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] gAthA zrIuttarA cUrNI harikezIye // 201 // ||327358|| evaM bahussuto'vi gaMbhIro, Na uttANasoyaNatthitasalilAmiva bulabuleti, durAsayatti ga sakkA AzrayituM parisahehiM pakhAdIhi harikezavRtta ca, yaduktaM Na ya sakkaMti te etehiM chiDeuM, acakkiyA Na sakkiyA keNai, duppahaMsiyA dukkhaM padhaMsijjaMtici duppahaMsiyA, yaduktaM durAdharisA, kasmAt?- sutassa puNNA, viulassa vipulaM coisa pubbA, vimalaM hissaMkitaM vAyaNovAyaM bartha vA vipulaM, tAtI AtmaparobhayatAtI, te hi bhagavaMto teNa sutteNa tadupadezeNa ya 'khavittu kammaM gaimuttamaM gayA' aTThappagAraM khavittu uttamA padhANA siddhigatI taM gatA, jamhA ete guNA suttassa 'tamhA suyamahiTThajjA ||358-354||silogo tasmAtkAraNAt sutaM ahiDejja-sutte ThAejja, uttamo aTTho-mokkho taM uttama atthaM mokkhaM gavesae, guNo tassa, 'jeNa'ppANaM paraM caiva' jeNaMti sutteNaM, appANaMti tassa muttassa upadesa karemANo svayaM, parassavi parassa upadesa desamANo, siddhiM saMpAuNejjAsi | teNa mutteNa karaNabhUteNa saMpAuNijjAsi iti bemi / pAyAH pUrvavata // bahussutapujjaM sammattaM ikArasamaM 11 // sa eva pUjAdi adhikAro'nuvartate, jahA bahussuto pUijjati, so ya jahA jakkheNa hariesabalo pUito, anenAbhisambandhenAyAtasya tasya hariesijjassa catvAri aNuogadArA uvakkamAdI, tattha NAmaniphane nikkheve hariesijja, ettha gAhA lA'hariese nikkhevo // 318.354 // gAthA, so harieso NAmAti caubiho, tattha davvaharieso 'jaanngsriir0||319-354|| catiritto tividho-egabhaviyAdi, bhAvaharieso 'hriesnaamgoy||320-354||gaathaa kaNThyA, tassa hariesassa uppacI imA- / 2010 mahurAe nayarIe saMkho nAma rAyA, so pamvatito, viharato ya gayapuraM gato, tahiM ca (bhikkhaM) hiMDeto ega ratthaM patto, sA ya 15 | kira atIva uNhA mummurasamA, uNhakAle Na sakkati kovi tAhe voleuM, jo tattha ajANato uppadati so viNassati, tIse puNa| dIpa anukrama [328359] -E-ACES -on adhyayanaM -11- parisamAptaM atra adhyayana -12- "harikeziya" Arabhyate [206] Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [12], mUlaM [1...] / gAthA ||359-404/360-405||, niyukti : [318...327/318-327], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA ||359404|| 12 harikezI zrIuttarAyaNAma ceva huyavaharatthA, teNa sAhuNA purohiyapuso pucchito-esA rathA nivvahati ?, so purohiyassa putto ciMteti-esa ujjhauci, tendukayakSaH cUNI ja bhaNati-nivvahati, so paDhio, iyre| ya aliMdahio pecchati aturiyAe gaIe vaccaMtaM, so AsaMkAe uiNyo ta ratthaM, jAva sA tassa tavappabhAvaNaM sIyala bhUtA, AuTTo, aho imo mahAtavassI mae AsAdito, ujjANAThiyaM gantuM bhaNati-bhagavaM! mae pAca kammaM kayaM, kaha vA tassa muMcajjAmi ?, teNa bhaNNati-pabbayaha, pavvaito, jAtimayaM rUvamayaM ca kAuM mao, devalogagamaNaM, cuo // 202 // saMto mayagaMgAe tIre balakoTTA nAma hariesA, tesiM ahivaI calakoTTo nAma, tassa duve bhAriyAo--gorI gaMdhArI ya, gorIe kucchisi ubavaNNo, sumiNadaMsaNaM, vasaMtamAsaM pecchati, tattha kusumiyaM cUyapAya pecchai, sumiNapADhayANaM kahiya, tehiM bhaNNatimahaNo te putto bhavissati, samaeNa pakhayA, dArago jAo kAlo virUo puvvabhavajAirUvamayadoseNaM, balakoTTesu jAutti balo se nAma kayaM, bheDaNasIlo asahaNo, amayA te chaNeNa samAgayA bhuti suraM ca pivaMti, so appiyANi kareitti niDho acchati samatA paloeMto, jAva ahI Agato, uDiyA sahasA save, so ahI hi mArio, aNumuhuttassa bheruMDasappo Agato. bheruMDo nAma divvago, bhIyA puNo uDiyA, NAe divagottikAUNa mukko, balassa ciMtA jAyA-aho sadoseNa jIvA kilesabhAgiNo | bhavaMti, tamhA--"bhadaeNeva hoyabvaM, pAvati bhadANi bhaddao / saviso hammatI sappo, bheruMDo tastha mulcati // 1 // " evaM citato | saMbuddho, pavvatio, viharato vANArasiM gao, ujjANaM teMduyavaNaM, teMdugaM nAma jakkhAyayaNaM, tattha gaDI teMdugo nAma jakkho pariva 4 sati, so tattha aNuNNaveuM Thito, jakkho ubasaMto, aNNo jakkho aNNahi vaNe vasati, tatthavi aNNe bahU sAhuNo ThiyA, so ya|| gaMDIjakhaM pucchati-Na dIsasi puNAIta, teNa bhaNiyaM--sAI pajjuvAsAmi, tattha ya teMdue divA'NeNa sAhavo, sovi uvasaMto, soja dIpa anukrama [360405]] // 202 // STAR [207] Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [12], mUlaM [1...] / gAthA ||359-404/360-405||, niyukti : [318...327/318-327], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] %AK gAthA ||359404|| zrIuttarA bhaNati-mamavi ujjANe vaha sAhU ThiyA, ehi te pAsAmo, te gayA, te ya[sAya] samAvatIe sAhuNo vikaha kahemANA acchati, soyajJapATake cUNoM bhaNati--"itthINa kaha'tya vada, jaNavayarAyakaha'stha vaTTaI / paDigacchadda ramma teMdurga, aisahasA bahumuMDie jaNe // 1 // " aha aNNayA |4harikezyA jakkhAyayaNaM kosaliyarAyadhUyA bhaddAnAma puSphadhUvamAdI gahAya acciuM niggayA, payAhiNaM karemANI taM dahaNa kAla vigarAlaM gamana hArakazIye 81 chicikAUNa nihati, jakkheNa rudreNa aNNAiDDA kayA, NIyA gharaM, AvesiyA bhaNati te-gavaraM muMcAmi jaiNaM tasseva deha, tN| 203hAca sAhati-jahA eIe so sAhU bU nicchUDho, raNNAvi jIvauttikAUNa diNNA, mahattariyAhiM samaM tatthANIyA,rasiM tAhi bhaNNati-11 vacca patisagAsaMti, paviTThA jakkhAyayaNaM, so paDimaM Thio Necchati, tAhe saritA, tAhe jakkhovi isisarIraM chAiUNa dibbarUvaM| daMseti, puNo muNirUba, evaM sabvarAcaM vilaMbiyA, pabhAe NecchaecikAUNaM pavisaMtI sagharaM purohieNa rAyA bhaNio-esA risimajjA bhaNANaM kappatti, diNNA tasseva / so ya jaNNe dikkhijjiukAmo, sA aNeNa laddhA, sAvi jaNNapatittikAUNa di. khiyA / gato NAmaNippharaNo, suttANugame suttamuccAratavvaM, taM ca sutaM ima-'sovAgakulasaMbhUo // 359-359 / / silogo, mAzayati zvasiti vA zvA zvena pacatIti zvapAka: tesiM kule saMbhUto, guNaM anuttaraM dhArayatIti aNuttaraguNadharo, manute manyate vA dharmAlA dhammoniti muniH, hariesabalo nAma harati hiyate vA hari hariM esatIti harieso 'palo bala iti saMjJA, nayati nIyate vaa| nAma, AsIt, bhikkhu bhaNati, jiyAiM iMdiyANi jeNa so jiiNdio| 'hariesaNabhAsAe ||360-359||silogo, pubbaddhaM kaNThyaM, 'jao AyANaNikkheve' yatnavAn-yataH, AdIyata ityAdAnaM, nikSipyata iti nikSepaH, samaM yato saMyato,saMjamajogesu sammamAhito 20 | samAhio / 'mnngutto||361-359||silogo, puccaddhaM kaNThyaM, bhikvaTThA bhikkhanimitta, baMbhaNANa jaNNaM ijjata iti ijjataM / --REAti dIpa anukrama [360405]] SHARA [208] Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [12], mUlaM [1...] / gAthA ||359-404/360-405||, niyukti : [318...327/318-327], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAka gAthA Are harikezIye ||359 404|| zrIutturA kAceva tassa purohitassa jaNNavADamuhito / 'taM paasiuunnmijjNtNg||362-359||silogo,tN taveNa parizoSitaM, bahiraMtazca zoSi- chAtravA kyAni | taH, 'paMtovahiuvagaraNaM' upadadhAti tIrtha upadhiH, upakarotItyupakaraNaM, taM nAma jIrNamalina uvahasanti, na AryA anAryAH / jAimayaM pddithdvaa||363.359||silogo kaNThyA,te purohitasissA jete jaNNatthamAgatA te bhaNati-'kayare tuma esidha dittarUve | athavA te annama bhaNati--'kayare Agacchati dicarUve'tti, dIptarUpaM prakAravacanaM, adIptarUpa ityarthaH, athavA vikRtena dIptarUpo // 204 // bhavati pizAcavata, kAlo varNataH, vikarAlo daMturaH, phokkaNAso nAma aggepUlanAso onayaNAso, pAue lakkhIyata iti, calaM, oma nAma stoka, acelaovi omacelao bhavati, ayaM omacelago asarvAMgaprAvRtaH jIrNavAso vA, pazyati pAzya(zaya)ti vA * jApAthaH, pizitAsaH pizAcaH, pAMzu pizAcabhUtaH pAMzupizAcabhRtaH, pAMzupizAcavata (sa) kAlo varNataH vikarAlo danturaH, punabA |pAMzubhiH samamidhyastaH, evameSo'pi, 'saMkara dUsaM parihariya kaMThe' tRNapAMzubhasmagomayAdInAmukkaraH saMkaraH, tattha dUsaM saMkarasaM, | ukkuruDiyAsicayamityarthaH, sa bhagavAn anikSiptopakaraNatvAt yatra yatra gacchati tatra tatra taM paMtovakaraNaM kaThe olaMbettuM gacchaI yatastena Aha-saMkarasa parihariya kaMThe / samikaSTaM te tamRcuH- kayare tuma iya adNsnnijje||365-360||drssttnyo darzanIya: na darzanIyaH adarzanIyaH, AzaMsati tamityAzA, punarapi yaH tathaivocuH 'omacelagA paMsuSisAyabhUyA gaccha va khalAhi' skhala iti paribhavagamananirdezaH, tadyathA--'khalayassA ucchajjA', athavA avasara asmAt sthAnAva, 'kimihaM Thito'si''ihe'ti iha dvArA // 204 // | gaNe, ityuktaH sa taistUSNIM AyAtaH bhagavAn sa ca bhagavAn yatra yatra gacchati tatra tatrAMtarhito bhUtvA sa yakSaH tendukavRkSavAsI tamanugacchati, athAsau 'jakkho tahiM tidup0||366-360|| vRttaM, tassa tiMdugaThANassa majA mahaMto tiMdug2arukkho, tahiM so bhavati Reck dIpa anukrama [360405]] SCAM MA [209] Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [12], mUlaM [1...] / gAthA ||359-404/360-405||, niyukti : [318...327/318-327], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] gAthA ||359404|| // 20 // bhIratAkA vasati, tasseva hiTThA ceiyaM, jattha so sAha Thito, sabbateNa uAvito. 'aNakaMpato tassa mahAmaNimma' mahataM maNAtIti mahA-18 yakSAkti: adhyApakocUNau~ muNI 'pacchAdAyattA NiyataM sarIraM' divbappabhAveNa sAdhusarIramaNuppavisai, imANi vayaNANi uktavAn, vacanIyAni vAkyAni, 12 / 'samaNo ahaM saMjao caMbhayArI0 // 367-360 // silogo, saMjatabaMbhacArigrahaNaM carakAdipratiSedhArtha, samaNo ahaM saMyataH, harikezIya hatibaMhito vA anena dharma iti, pracaraNazIlo vA, athavA kAzramaNaH, yaH saMyataH, kaH saMyataH, yo brahmacArI, pirato dhanasayana | pariggahAo,dadhyA(dhA)ti taM dhIyate dhIyante pA'neneti prANina iti dhanaM, pacanaM pAkaH parigraho-hiraNNAdi, parappavitto(vittassa) parArthapravRttA jattatthaM kimidha Agatotti', taducyate-annassa aTThA ihamAgaomi, idaM ca 'viparijjai khajjaI pijjati(bhujjaI) y0||368-360||silogo, viyarijjati NAma anujJAyate dIyate vA,khAimaM khajjati vA bhoja bhujati,vA, prabhUta amitaM, bhavatANameya'ti AmuSmikametat, apyevaM vizeSataH jANa dharma, 'jAyaNajIviNu'tti jIvate yena yAcituM jIvati yAcitena vA jIvati / jAyaNajIviNaM, abA jANa dharma, yathaipA jAyaNajIviNoci, sesAvasesaM yadA bhuktazeSa // ityukte'dhyApaka Aha-'uvakharDa bhoyaNa' // 369-361 // pRca, 'ubakkhaI"ti upasaMskRtamityarthaH, 'attaTTiyaM siddhamihegapakvaM' AtmArtha siddha 'ihe'ti iha / yajJe, egapakkhaM nAma nAbAmaNebhyo dIyate, uktaM hi--"na zUdrAya baliM dadyAnocchiSTa na haviH kRtam / na cAsyopadized dharma, na cAsya vratamAdizet // 1 // " yatazcaivaM caMbhaNA 'Na tu vayaM erisamanadANaM, dAhAmI tujhaM kimihaM Thio'si!' pAtrabhUte-] bhyastadIyate brAhmaNebhya iti / tato yakSa uvAca-yadi puNyArthe dIyate tena mamApi dIyatA, kasmAta', jaso-'thalesu bIyAI.' jaa||370-362|| vRttaM, tiSThati tasmimiti sthala, kRSatIti karSakA, ninna nAma heDA, AsazA nAma jIviSyAma:, anena yadA sudRSTi-1 1064-%2 -% dIpa anukrama [360405]] [210] Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [12], mUlaM [1...] / gAthA ||359-404/360-405||, niyukti : [318...327/318-327], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata satrAka [1] zrIuttarA cUNoM ta gAthA ||359 harikezIye // 206 // 404|| 56 bhavati tadA thalo[vA]ptAnAM bIhiNAM saMpadyateti, mandavRSTau tvadhastanAnAM, yadyapi bhavatAM viprathuddhirAtmanaH tathApi thalabhUte mamAvi 8 dIyatA, nanu dvAvapi hitau bhaviSyataH, yataH- 'ArAhae puNNamiNa khu khittaM' / 'khettANi amhe NhaM vitiyANi loe.' // 371-362 // vRttaM, puvvaddhaM kaNThyam, 'je mAhaNA jAivijjovaveyA' jananaM jAyate cA jAtiH, vedyate'neneti vedaH, vedaupavetA, baMdhAnulomyAt vijjovaveyA, tAI tu khittAI tAni tu brAhmaNasamA ni, kSIyata iti kSetraM, su? pesalANi supesalANi, zobhanaM prItikara vA, yakSa uvAca-'koho ya mANo yH||372-363|| vRttaM, puccaddhaM kaNThyaM, kohamANaggahaNeNa catvArivi kaSAyA gheppati, yatra te krodhAdyAH azubhA bhAvA bhavaMti te brAhmaNajAtIyeSvapi 'te mAhaNA jAivijjAvihINA', kathaM hINo!, jo hi anAyoNi karmANi karoti tasya kiM jAtyA vedena vA?, bhavaMtazca hiMsAdikarmapravRttA evaM tAI tumbhe khettAI supAyagAI- suTu paavgaaii| syAdetat, nanu vedavedAGgadharA viprAH pAtrANi bhavaMti, uktaM hi-"samamabrAhmaNe dAnaM, dviguNaM brahmabandhuSu / sahasraguNamAcArya, anantaM cedapArage // 1 // " atrocyate-'tubhittha bho! bhaarhraa0||373-363|| vRtca, bhAraM dhArayaMtIti bhAradharA, gIyate girati gRNAti vA girA, tumbhe kevalameca girAbhAraM ghareha adhItya vedAn, yena hi vo vedeSaktaM-"naha vai sazarIrasyAvasataH piyApriyayorapahatirasti, asarIraM vA vasaMtaM priyApriye Na spRzatI"ti evamAdInAM bhavantaH paThanto'pi artha na jANaMti, kevalameva hiMsAtha upadizanti, na ca hiMsayA zarIritvaM nivartyate, ye tu hiMsakAH te tu UparakhalakSetratulyAH, je puNa 'uccAvayAI muNiNo caranti' uccAvayaM nAma nAnAprakAra, nAnAvidhAni tapAMsi, ahavA uccAvayAni zobhanazIlAni, manute manyate vA muniH, 'tAI tu khettAI supesalAI' puNyaniSpAdanasamarthAnItyarthaH, tatastamadhyApakaM te chAtrA NirmukhaM raSTbocuH-'ajjhAvayANaM paDikUla %- 4 dIpa anukrama [360405]] // 206 // [211] Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [12], mUlaM [1...] / gAthA ||359-404/360-405||, niyukti : [318...327/318-327], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka bhadroktiH [1) zrIuttarA0 cUNau~ gAthA ||359 harikezIye // 207 // 404|| bhAsI0 // 374-364 // vRtta, adhyApayatIti adhyApakA, yadyapi prabhUtametadannaM 'avi evaM viNassau annapANaM, na ya NaM dAhAmu tuma niyaMThA' niyaMThA nAma nigranthA, yakSa uvAca- 'samitisu (hiM) majjhaM susamAhiyassa0 // 375-364 // vRttaM, kaNThyaM, evaM yakSeNokte adhyApaka Aha-'ke istha khttaa||376-364||vRtt, kSatrA nAma kSatriyaputrAH, jyotiSaH samIpe(upa)jyotiSo, adhyApakA nAma ye tatrAnye adhyApakA, dhokA, caTTA chAtrA ityarthaH, enaM daNDena phalena hatvA, daNNyate'neneti daNDa: koparAbhighAtaH, phalaM tu paanniighaatH| 'ajjhAvayANaM vayaNaM sunnittaa||377-364aavRttN, kAmyati'sau kAmyati vA krIData iti kumAraH, 'daMDehiM' daNDyate'neneti daNDaH, vitta iti saMjJA, zaka (kaza) tIti zakyaH (kazaH) samAgatAH, RSati dharmamiti RSiH / 'rapaNo tahiM kosaliyassa dhUyA.' // 378-365 // vRttaM, kosalAyAM bhavaH kosalikA, bhayate bhAti vA bhadrA, athavA bhadreti vA saMjJA, aGganyate'neneti aMga, aniMditAnyaMgAni yasyAH seymniNditaaNgii| 'taM pAsiyA saMjaya hammamANaM' kaNThayaH, 'devAbhiogeNa nioienn||379-365|| vRttaM devAnAmabhiyogaH2, abhimukhaM dhyAtA abhidhyAtA, manasaH abhimatA ityarthaH, nopriyetikRtvA rAjJA ahamasmai dattA, tathApi jenaM bhagavatA nariMdadeviMda'bhivaMditeNa 'jeNAmi vaMtA isiNAsa eso' eSa grahaNaM yo hi NAma devairapi pUjyate sa kathaM bhavadbhinirasyate?, na bhavaMto eyaM jANaMti, ahametaM vedmi, eso huso uggatavo mahappA // 380-365 // vRttaM, so iti pUrvoddiSTasya nirdezaH, saMtapyate yena saMtApayati vA tapaH, ugga-ugraM tapo yasya sa bhavatyugratapaH, mahAnAtmA yasya sa | mahAtmA, jitAni indriyANi yena sa bhavati jitendriyaH, samma jatora, bRMhati bRhito vA aneneti brahmA, brahmeNa brahma vA carya crtiiti| | brahmacArI, 'jo me tayA nicchada dijjamANI' kaNThyaM, 'mhaajso||381-365|| vRttaM, kaNThacaM, mahaMti tamiti mahAn, aznute CAR-C4 dIpa anukrama [360405]] HERE CHES % C [212] Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [3] gAthA ||359404|| dIpa anukrama [360 405 ] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra -4 (niryuktiH + cUrNi :) adhyayanaM [12], mUlaM [...] / gAthA ||359-404/360-405 ||, niryuktiH [318...327/318-327], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra- [ 43 ], mUlasUtra [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: // 208 // zrI uttarA0 2) sarvalokeSviti yazaH, mahAn yazo yasya sa bhavati mahAyazAH, aNubhAva NAma zApAnugrahasAmarthya, ghUrNata iti ghoraH, parataH krAmatIti parAkramaH paraM vA krAmati, 'mA evaM hIleha ahaliNijjaM' 'hiDa (hIla) vivAdhAyA' sesaM kaNThyam, 'eyAI tIse0 ' harikezIye // 382-368 // vRttaM, pAtitAmiti patniH, sobhaNANi bhAsitANi subhAsitANi, isitti vA risitti egahUM, 'vedhAvaDiyaTThAe' vidArayati vedArayati vA karmma vedAvaDitA, naiti kSayamiti yakSAH anye'pi cAsya yakSAH sahAyakAH, kAmyate'sau kAmayati vA krIDanakAni kumAraH, vividhaM (ni) pAtayaMti viti (ni) pAtayanti / 'te ghorakhyA Thia aMtalikkhe 0 / / 383-368 / / vRttaM, ghorANi rUpANi jesiM te ghorarUpA, aMtalikkhamAkAzaM aMtalikkhatthaM, asure bhavA AsurA, 'tahiM' ti tasmin jannavADaDANe 'te jaNaM' chAtrajaNaM tADayanti-haNaMti, te ca brAhmaNAstaistADitAH santaH bhUmau nihitavidAritadehA rudhirabhalabhalassa dhammemANA krandanti, tataste bhinnadehAH, bhinno deho jorsa te bhinnadehAH, iti bhaNato uccA rudhiraM vamaMto-mukhena uggaraMto 'pAsetu bhaddA iNamAhu bhujjo' / 'giriM nahehiM khaNaha 0 // 384 - 368 // silogo, giririti gRNAti giraMti vA tasmin girI, na zrIyaMti nakhAH, girI NAma pavyatotti, taM giriM gahehiM khaNadha, ayatItyayaH, dasyate ebhiriti dantAH, ayaM -lohaM taM lohaM daMtehi khAyaha, jAta eva teo janmakAla eva so jAyateyA- aggI, Natu jahA udIMto somo (sUro), majjhaNhe tinhe, pajjate'neneti pAdaH, ato te (tumbhe jAtateyaM pAdehiM haNaha je bhikkhu avamannaha / 'AsIviso0 ' // 385-368 // vRttam, 'AsIviso' dADhAsu visaM jassa sa bhavati AsIviso, sa ca pannagaH, kiM bhaNitaM hoti ?, jahA so sIciso Agalite sitoci NAsAya evaM sovi bhagavaM, ummaM tapo yaH sa bhavati ugratapAH, pradhAnatapA ityarthaH, mahAMtaM esatIti mahesI, nirvANamityarthaH, ghorANi vratAni yasya ghorataH, duranucarAnityarthaH, ghoraH [213] bhadroktiH // 208|| Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [12], mUlaM [1...] / gAthA ||359-404/360-405||, niyukti : [318...327/318-327], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAMka [1] gAthA ||359404|| zrIuttarA0parAkramo yasya sa bhavati ghoraparAkramaH, ananyasadRza ityarthaH, ta evaMguNasaMpana tumbhe agaNI va pakkhaMda payaMgaseNA'l adhyApaka cUrNI amgaNaM aggI, misaM Adito vA khaMde parakhaMde, paMtaM pataMtIti pataMgA, sinoti sIyate vAsinA vA'sau dAnamAnasakkArAdibhiH 12 senA, yathA tasyAH pataGgasenAyAH agni praskandatyA vinAzo bhavati evaM bhavatAmapi 'je bhikkhuM bhattakAle cheh'| tataste tayA prasaciH harikezIye | 'nuzAstAH kiM kurma idAnI 1, sA ceva tAnuvAca-'sIseNa eyN0||386-368|| vRttaM zritA tasmin prANA iti ziraH, ato teNa // 209 // 4 sIseNa, etaditi etaM sAdhu, saraNaM ubeha-uvAgacchaha, samyagAgatA samAgatAH, savvajaNaNa tumme jai icchaha jIviya vA dhaNaM vA, | eso hukuvio vasuI DahijjA, uktaM ca-"na taraM yadasveSu, yaccAgnau yacca mArute / viSe ca rudhiraprApte, sAdhI ca kRtanizcaye || 5 // 1 // " vasUni nidhatte iti vasudhA / tataste-'avaheDiya0 // 387-368 // vRtta, spRzati tAM spRzyate vA'sAviti pRSThiH, uttama | aMga uttamaMga, avatoDitAni pRSThiM prati uttamaMgAni yeSAM te ete 'avaheDiyapiDhisauttamaMgA', pasAriyA bAhu nikammaciTTha WINinbheriyacche, Ninbharita-nirgatamityarthaH, aznotItyakSirucyate, vamate rudhiraM, uDDUmuhe niggatajIhaNitte, khanyate tat khanaMti vA OMA tat mukhaM, jAyate jayati jinati vA jihvA, nayatIti netraM, 'te pAsiyA // 388-368 // vRtta, khaMDayantIti khaNDikA, kazyatIti kASTha, vimaNo visanno aha mAhaNo so, iptiM pasAdeti sabhAriyAoM' bharaNI bhAryA, (yA) 'hIlaM ca nindaM ca khamAha bhaMte / bAlehiM mUDhehiM // 389-368 // vRttaM, avyaktavayaso bAlA vedazrutivimUDhadhIH, ata eva ajANagA, hIliyA tassa // 20 // khamAha bhate!' bhayasya bhavasya vA antaM gataH bhavaMta: 'mahappasAdA isiNo bhavaMti' mahappasAdo jesi te mahappasAdA 2 nAma | samAhimi(pa)ttA, 'Na hu muNI kovaparA' manyate manute vA muniH, tataH sa bhagavAn tadAtRzaMkayA munirAha- puci ca pacchA va 9-10-MECESCRCHECERKER AGARIKAA-%AA%ERAL dIpa anukrama [360405]] [214] Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [12], mUlaM [1...] / gAthA ||359-404/360-405||, niyukti : [318...327/318-327], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata satrAka [1] gAthA ||359 404|| zrIuttarA (imhi ca) aNAgayaM ca // 390-369 / / vRttaM, pudiva NAma pUrvakAle, viheDanapUrvakAlAt, parataH paJcAdviheDanakAlAn, 'samo-H munikRta cUNI jjAti' biheDanakAla eva, manaH praduSyata iti maNappaoso na me atthi koI, jakkhA mu(ha)veyAvaDiyaM kati,yAnti kSayamiti upadaza harikezIye mAyakSaH, vidArayati vedArayati vA karma vedAvaDiyaM, 'tamhA' tasmAt ete nihatAH kumaaraaH| tata upAdhyAyapramukhA bAmaNA UcuH-- |'atthaM ca dhammaM ca biyaannmaannaa||391-369|| vRttaM, iyati rakSati vA artha:, zubhAzubhakarmavivAga rAgadveSavipAkaM vA dhAraya-12 // 21 // tIti dharmaH, sutadharma caritadhamma ca, ahavA dasavihaM samaNadhamma, vizabda nAnAbhAve, anekaprakAraM jANamANA, nitya Atmani 5 gurupu ca bahuvacanaM / 'tumbhe navi kuppaha bhUipaNNA' bhRti maMgalaM vRddhiH rakSA, prAgara(geva) jJAyate anayeti prajJA, tatra maGgale sarve-1 maMgalottamA'sya prajJA, anantajJAnavAnityarthaH, rakSAyAM tu rakSAbhUtA'sya prajJA sarvalokaspa sarvasacAnAM vA, pacchaddhaM kaNThyaM / 'accemu te mhaabhaag0||392-369|| vRttaM, arcanIyaM acimo, bhuMjAhi sAlima zAlitIti zAliH zAlibhyo jAtA zAlimaH, nAnA-4 prakArairvyajanaiH saMyutaH nAnAvyaMjanasaMyutaM / 'imaM ca me asthi pbhuuymntr||393-369|| vRttaM, kaNThyaM, pratilAbhite tasmin paMca digvANi pAunbhUyANi, 'tahiyaM gNdhodypupphvaasN0||394-369|| vRtcaM, gandhodakavarSa puSpavarisaM, vasUni mAsa ratnAni vasUnAM dhArA, pupphasabalA papAta, pahatAo devaduMduhio, AgAse surehiM ahodANaM ghuTuM / atha te brAmaNA UcuH-'sakkhaM khudIsaha // 395-370 / / vRttaM, sAkSAt dRzyate tapaHprasAdaH, adha tAn munirAi-'kiM mAhaNA! joi samArabhaMtA' // 396-732 // vRttaM, kiMsado // 21 khece pucchAe ya vaTTati, khebo niMdA, ettha nidAe, kiM mAiNA joisamArabhaMtA, dyutate ghotiH, sarvabhAvena ArabhaMtA samArabhaMtA, agnirityarthaH, agnisamAraMbha kareMtA, 'udaeNa sohiM bahiyAvi maggahA' udakaM pAnIyaM, zuddhata iti zodhiH, ataH tena 4-4-1-% dIpa anukrama [360405]] 94% % [215] Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [?] gAthA ||359 404|| dIpa anukrama [360405 ] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra -4 (niryuktiH + cUrNi :) adhyayanaM [12], mUlaM [...] / gAthA ||359-404/360-405 ||, niryukti: [318...327/318-327], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [ 43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi : zrIuttarA0 udakena yA zodhiH sA bAhyA, uktaM ca-duvidhA sodhI- dannasodhI bhAvasodhI ya, davbasodhI malinaM vastrAdi pAnIyena zuddhayato, brAhmaNa cUrNau bhAvasodhI tavasaMjamAdIhiM aDavihakammamalalino jIvo sodhijjati, adavvasodhI bhAvasodhI, bAhiriyaM jaM taM jale bAhira- 4 praznA sodhI maggaha, 'Na taM sudihaM kusalA vayaMti' na taM sudiTThe kusalA vayaMti, suTTu di sudiDaM kusalA vayaMti, kusA duvihA davba tumunyuttaraM ca harikezIye * kusA bhAvakusA ya, davvakusA dabbhA, bhAvakusA aTTappagAra kammaM, ve bhAvakuse lUnaMtIti kusalA, itaste kuzalA vadati, itava 12 // 211 // 'kasaM ca jUrva ca0 ' / / 397-372 // vRttaM, kusA-dabmA, yuvaMti tenAtmAnaH samucchritena yUpA, tRNeDhi tRNvaMti vA tamiti tRNaM, katthatIti kASThaM, soyaM nAma pAtrI, prAtaH pUrvAhnI agni juhUvaMta ityarthaH, 'pANAI bhUyAI viheDayaMtA' prANanaM prANAH, jamhA tisu kAlesu bhavanti ato bhUtAni, baheDanaM vinAzanaM bhujjo'vi punaH punaH mandA mandabuddhayaH pakariseNa karei, pAtayaMtIti vA pApaM, kamrmetyarthaH, athetyAnantarye / brAhmaNA papracchuH kacare bhikkhu 0 ' / / 398-372 // vRttaM kathamiti kena prakAreNa bhikSA ityAmantraNaM, 'vayaM jayAmo' vayamiti AtmanirdezaH, vayaM jina (ta) vantaH, sesaM kaNThyaM, munirAha 'chajjIvakAe asamArabhaMtA0 // 399-372 // vRttaM, iMdiyaNoIdiehiM / 'susaMbuDo paMcahiM saMvarehiM0 // 400-272 // vRttaM suddha saMbuDe paMcahi saMvarehiM ahiMsAdIhiM'ihe 'ti iha mAnuSyaloke jIvitaM asaMjamajIvitaM 'aNavakakhamANo' 'bosaDakAe' vividhamutsRSTo viziSTo vizeSeNa vA utsRSTaH kAyaHzarIraM, zuciH anAzravaH, akhaNDacaritra ityarthaH tyaktadeha iva tyaktadeho 2 nAma niSpratikarmmazarIra: 'mahAjayaM' jayatIti jayaH, pradhAno jayaH mahAjayaH, jayaMte yaja'ti vA tamiti yajJaH sa yajJAnAM zreSTha, Aha- 'ke te joI ke va te joiThANA 0 1 ||401-374 // vRttaM, saMtapyate'neneti tApayati vA tapaH, jIvo jotidvANaM, jyotata iti jyotiM jyoti sthAnaM 2, jyotite jyotiM, [uttararUpametad vyA [216] // 211 // Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [12], mUlaM [1...] / gAthA ||359-404/360-405||, niyukti : [318...327/318-327], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAMka [1] cUrNI %AE% gAthA ||359404|| // 21 // zrIuttarA012 khyAnamiti na cArvetallikhana,atra tu jyotistatsthAnamukkArIpADaidhaHzAntihomapraznaparaM sUtra] munirAha-'tavo joI' // 402-374 // brAjhaNa ra vRttaM, saMtapyate'neneti tApayati vA tapaH, jIvo joIDANaM, jyotata iti jyotiH, jyoteH sthAnaM jyotisthAnaM, AgnihotramityarthaH, dra prazno manovAkkAyayogA zruka, zarIraM kAripAMga, kriyate iti karma, karmedhAH karma draSTavyaM, saMyamayogAtha, zAntiH sarvajIvAnAM Atma-IN munyucaraMca harikezIye nazca,etad homa juhomyahaM 'isiNaM pasatvaM' RSati dharmamiti RSiH, etadRSINAM, prazasyate yenAsau prazastaH, tIrthamityarthaH, avyA-13 | bAdhastu makhaprayojanaM guNeSu ca / bhUya Ahu:-ke te hre||403-374|| vuna, harato nAma iTTho, 'saMtitittheti zamana zAntiH | zAntireva tIrthaH, athavA santIti vidyante, katarANi saMti titthANi?, sesa knntthym| munirAha-'dhamme hre||404-374|| vuttaM, ahiMsAdilakSaNo dharmaH, sa eva bhravaH (hara), bRMhati bahate baMhite tena dharma iti brahma, tacca pramASTAdazaprakAraM, zamanaM zAntiH, titthaM duvihaM- dabvatitthaM bhAvatitthaM ca, pramAsAdIni dravyatIrthAni, jIvAnAmuparodhakArInItikRtvA na zAntitIrthAni bhavati, | yastu AtmanaH pareSAM ca zAntaye tadbhAvatIrtha bhavati brahma eva zAntitIrtha, aNAice akalupaM-mithyAtvakaSAyakaluparahitaM - | AtmanaH, prazAntopazAntaleso, pItazuklAyA lezyA, AtmanaH grahaNaM na zarIrasya tIrthaH, zarIralezyAsu hi azuddhAsvapi Atma| lezyA zuddhA bhavaMti, zuddhA api zarIralezyA bhajanIyA, athavA atta-iti yA iSTAH, tAzca pItAdyAH, tAzca zuddhAH, aniSTAstu aNattAo, uktaM hi-'attA iTThA kaMtA piyA maNuNNA',attA eva prasannA, attAzca prasannAtha attapasanalese,jahiMsi pahAto viga-12 to'sya mala iti vimalA, vigataM pApamasyeti vigatapApaH, susIibhUto bhannati-bhRzaH jahAmi dosamiti pApaM / etaM 'siNANaM / // 212 // kusaleNa(hiM) viddh0||405-374|| vuttaM, etaditi yaduktaM siNANaM, mahAsiNANaM NAma sabvakammakkhao, taM mahAsiNANaM isiNaM dIpa anukrama [360405]] [217] Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [12], mUlaM [1...] / gAthA ||359-404/360-405||, niyukti : [328...327/318-327], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] citrasaMbhUtapUrvavRtta gAthA ||359404|| // 213 // pasasthaM, jahiM si pahAtA ahiMsAdilakSaNe dhamme harate vigatamalA vimalA, vigatamalatvAcca vizuddhA, mahArisI uttama ThANa- siddhi cUNau~ | pacA iti bemi / nayAH pUrvavat // iti harikezIyaM bArasama ajhayaNaM samattaM 12 // citra- idANi cittasaMbhUijjaM, tassa cattAri aNuogaddArA uvakkamAdi, tattha NAmanipphanne Nikkheve cittasaMbhUijjati, tattha | saMbhRtIya gAhA-'citte saMbhUmi a||328-376|| gAthA, cittasaMbhUtANaM NAmAdi caubbiho Nikkhevo, NAmaThavaNAo gayAo, dava | cittasaMbhUtA jANagabhaviyAdi tividhA, bhAvacittasaMbhUtA 'cittesaMbhUAuM veaMto0 // 330-376 // gAthA kaNThayA, etesi uppacIiheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse kosalAjaNavate sAete Nagare caMDavarDasao NAma rAyA, tassa dhAriNIe devIe muNicaMdo NAma kumAro, aNNayA caMDavaDiMsao nAma rAyA muNicaMdakumAraM rajje abhisiMciUNa Nikhato, vidhuyakammamalo ya pariNivvuto / aNNayA sAgaracaMdaNAmA AyariyA bahusissaparivArA sAete gagare samosaritA, parisA NiggayA, rAyA viNiggato, dhammakathA ya, | muNicaMdo rAyA rajje puttaM abhisiMciUNa padhvatio, tao sAgaracaMdAyariyA annayA addhANaM pavaNNA, municaMdo ya bhattapANanimittaM | egAgI pacataM gAmamaNupaviTTho, paTTitA sAdhuNo, gahiyabhattapANo ya aDavipaheNa paTTito, pamhaDhadisAbhAgo ya rukkhalatAgucchagummagahaNaM aNegasalasIhapavaraM NiNNuNNatacalaNipaMkabahulaM sAvatasauNaruddasaddasAguNAti mahaMtI vijhADavImaNupaviTTho, tatto giridarIsu hiMDamANo uttaNesu pAdavacchAditesu vaNesu sumahallaacchabhannakuraMgArigi(ju)tesu giriNiyaMvesu hiMDamANo tadide divase || ThA uttiNo aDaviM, tisAparigatasarIro ya sokkhodakaMThatAlugo egAe rukkhacchAyAe mucchAvasaNaDaceTTho saMgi (vihito, tiNDa(1)ca13 NAidUre goulaM, tato cattAri govAladAragA gorasabhAvitesu udagaM ghettUNa gorakkhaNaNimittaM NiggatA sotANi(AgatA),tehiM sAdhU pavaDa 55%E0%A4-% dIpa anukrama [360405]] adhyayanaM -12- parisamAptaM atra adhyayana -13- "citrasaMbhUtiya" Arabhyate [218] Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [13], mUlaM [1...] / gAthA ||405-440/406-441||, niyukti : [328...359/330-359], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAka [1] gAthA ||405 440|| zrIuttarAnamANo divo, tato aNukaMpAparehiM turitaM gaMtUNa parisitto so sAdhU teNa sitiyapANaeNa, viito vatthappaMteNa, samAsatyo ya pa- citrasaMbhUti ..cUNA jjito, uciti pADiya NIto goulaM,paDi[dviyarito ya tehiM parAe bhattIe,teNavi jiNadesiyaM dhamma gAhitA, tattha nAhA-taNhA- samAgamaH 13 citrasaMbhUtIyaM | chuhaakilNtN0|| 332 / / gAhA, uktArthA, 'taco dunni duguMcha kAuM0 // 333-336 // gAthA,tesiM govANaM do govA sAdhuduguMchAe | pItAgoyaM karma Nivati, sAdhuaNukaMpAe sAvagattaNeNa ya tevi catvArivi mariUNaM devaloga gavA / sato je te aduguMchiNo te 15 // 21 // | kativi bhavaMtariyAto susumArapure mAhaNadAragA jAvA, duguMchiNo puNa dasannAjaNavate egassa mAhaNassa dAsA jAtA, evaM savvA bhadattI hiMDI bhANitamyA / gato NAmaNipphaNNo, sucANugame sucamuccAreyacaM, taM ca imaM sutaM-'jAIparAjio jaakhlu0||406-376|| silogo, jAI caMDAlajAtI purva AsIt, athavA saMsArajAtayaH gopAladAsAcA, tehi dukkhehi parAito | kAsi niyANaM tu hathiNapurama NagaraMmi gato, devalogaM gato, tato cuto kaMpillapure Nagare baMbhassa ragaNo bhAriyAe culaNIe bhadaco AyAto paumagummAto vimANAto, 'kaMpille sNbhuuo0||407-383|| silogo, cico puNa purimatAle Nagare imbhakule puttattAe paJcAyAto, tahArUvANaM gherANaM aMtiyaM dhamma soUNa pacatito, viharato kpilpurmaagto| tattha-'kaMpillaMmi a nayare laa||408-383|| silogo knnkhyH| 'ckkvttttii0||406-384|| silogo, mahAyasotti, assute sarvalokamiti yazaH, mAyara bahumANeNa,da bahumAnaggahaNe mAnena, na kRtakena upacAramAtreNa, kAle(na) svArtha iti zreSThaH, idaM vacanamabravIta-'Asimo bhAyarA do'vi. // 410-384 // silogo kaNThyA, 'dAsA dasannaye AsI ||411-384aasilogo kaNThyA,dasaNNAjaNavate dAsA Asi,mRgyate iti // 214 // hAmRgaH, migA kAlijire Nage, na gacchatIti nagA, parvata ityarthaH, 'haMsA mayaMgatIrAe' hasantIti haMsAH, gAM gacchatIti gaMgA, di| dIpa anukrama [406441] SECRECORA AA-%ERE [21] Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [13], mUlaM [...] / gAthA ||405-440/406-441||, niyukti : [328...359/330-359], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] gAthA ||405 440|| zrIuttarAmatagaMgA-hevAbhUmIe gaMgA, aNNamaNNehiM maggehiM jeNa punvaM codUrNa pacchA Na vahati sA matagaMgA bhaNNati, tasyAstIraM matagaMgAtIraM, pUrvabhavAH cUrNI taraMti teNeti tIraM 'sovAgA kAsibhUmie' vayati svasiti bAcA punaH pacaMtIti zvapAkA, kAzIjanapadabhavaMti, 'devA ya devcitrlogNmi0||412.384|| silogo kaNThayaH, tataH ahamasau tvayA vinA rAjakule jAtaH, rAjyaM prApya jAtimanusmRtyAciti-yanmayA padezaH saMbhRtIya | tAvat puurv-'sccsoappgddaa0414-385||silogo, sadbhayo hitaM satyaM, zudyate'neneti soya,athavA amAyamAso'yaM zuddhovA // 215 / / batAbhyupagamaH, athavA satyamiti saMyamaH, zaucamiti tapA, kammA pagaDA te iti pUrvoktA mAsopavAsAdayaH teSAM phalaM devloke| anubhUya ihApi te adyApi jhuMjAmi, kiM nu cittevi se tahA' kimiti pariprane, nu vitarke, kiM nu citrasyApi evaMvidhA RddhikAryathA / sa munirAhananu rAjA 'savvaM suciNNaM saphalaM narANaM // 415-385 / / vRtta, saMsa idhAvati vA sarva, zobhanaM cIrNa sucIrNa, | saha phalena saphalaM, 'kaDANa kammANa' papuvA NidhacaNikAiyANaM Na mokkho asthi, yata:-'atthehi kAmehi a uttamehiM uttamA:| sarvapradhAnAH, 'AyA mamaM puNNaphalovaveo / jANAhi saMbhUya0 // 416-385 / / vRttaM, yathA tvamAtmAnaM evaM manye he sambhUta ! 'mAhiDiyaM puSaNaphalovaveyaM cittaMpi jANAhi taheva rAyaM / tAvadayaM purA bhrAtA AsIt, tatkathaM AtmopamayA devAna | jAnIye 'iDDhI juttI tassavi appabhUA' syAdbuddhiH- kathamahaM zreSThizriyaM vihAya prabajitaH 1, ucyate-purimatAlasamosaritANaM therANaM 'mahattharUvA vayaNaM.' // 417-385 / / vRttaM, mahaMtyarthapadarUpANi mahattharUvA, uktirvacanaM, prabhUtagrahaNaM vikalpazaH ekaikamartha // 215 // kathayanti, syAdvAdo na dRzyate tena rUpagrahaNaM na karcavyaM, tata ucyate-te di bhagavantaH pUrvAparadoSavizuddhANi rUpANi(nirUpaNAni) vacanAni darzayanti, uktaM hi-"nAnAmArgapraga0" mahantI rUpANyaGgAni gacchan zaktantu, gAthA tatra guNati vA vyAvRttaH khedaMra NEXHIBI-RIA dIpa anukrama [406441] [220] Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [3] gAthA ||405 440|| dIpa anukrama [406 441] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra -4 (niryuktiH + cUrNi :) adhyayanaM [13], mUlaM [1... ] / gAthA ||405-440/406-441]], niryukti: [328...359/330-359], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra- [ 43 ], mUlasUtra [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: zrIuttarA 0 4 naiti zAnti tAM gIyate vA'sau gAthA, anu pathAdbhAve stoke vA, pUrvajinaistacchiSyaitha gItAnyanugAyati gAhANugItA, nRtyata iti cUNa 13 citra saMbhUtIyaM // 216 // naraH samUhaH saMghAtaH, samUhagrahaNaM na ekazaH kathayati vigRhya, narasaMgha majjhasthA svaguNavAcA avadAtavAcaM kathayati, yatazca yathaiva kathayanti tathaiva carantItyataH 'jaM bhikkhuNo sIlaguNovaveyA' yasmAcchIlameva guNaH 'ihe'ti iha pravacane, iha Aryavave, tena tatsakAze zramaNo'haM jAtaH, kvacittu paThanti 'ihajjjavaM te samaNo'mhi jAo' yasmAdbhikSavaH zIlaguNovavaiyA AryatvAvasthitA ityato'haM tAn dRSTvA pRSTvA ca tatsakAzAddharmaM zrutvA sumano jAtaH, prasannamanA ityarthaH, rAjovAca - sAdhu bhagavan ! yat pravajitaH, kintu mayA dIyamAnAn bhogAn bhuGkSva imesu paMcasu pAsAdayasu lala tAvat / taMjahA- 'uccoda90 / / 418386 // vRttaM, athavA mamaite paMca prAsAdA teSu tAvadvidyante, taMjahA uccodae mahU kakke madhye brahmA 'praveditA AvasadhA ya rammA' devevarddhakapuraHsaraiH praveditA ityarthaH, AvasaMti teSvityAvasahA te ca nAnyabhavanaprakArAH sabbe te, kAmakamA nAma yatra mama rocate | tatra bhavanti, atha sthitaM tu 'imaM gihaM citta gihovaveda' imamiti yannagarasya madhye, gRhNAtIti gRhaM dhanaM hiraNyAdi vittaM tadeva sarvalokopabhojyaM navabhyo mahAnidhimyo AnItaM, paMcAlAnAma janapadaH tadguNAn viSayAn paJcalakSaNAn tairupapetaM tasmin gRhe, battIsatibaddhehiM nADagasahassehiM 'NaTTehi gItehi ya0 // 419 - 386 // vRttaM NArIhi ya AbharaNavibhUsiyAhiM parivArato, sese kaNThyaM, 'taM putravaneheNa kayANurAgaM0 // 420- 387 // vRttaM, kaNThathaM, citra uvAca- 'savvaM vilavitaM gItaM0 // 421-387 // vRcaM, gIyaM | ruNNajA [Ni ]tiyaM vilApapAyamitikRtvA savaM vilavitaM gItaM, athavA tathA kAmi itthiyA pavasitapatiyA patiNo (guNe) sumaramANI tassa samAgamakakhiyA samaraMtI ya bhattuNo guNe vittharao padosapaccusesu duhiyA bilavati, bhicce vA pazusta kuviyassa pasAda [221] bhogaprArthanA // 216 // Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [13], mUlaM [...] / gAthA ||405-440/406-441||, niyukti : [328...359/330-359], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAka [1] gAthA ||405 -CLASIRL 440|| zrIuttarANANimitraM jANi vayaNANi bhAsati, paNao dAsabhAce appANaM ThaveUNa, sovi vilAvato, te caiva itthI puriso vA aNNoNNasamA-1 gItAdInAM | gamabhilAsI kuvidapasAdaNaNimittaM vA jAo kAyamaNovAtiyAo kiriyAo pauMjati tAovi vijAtiNivi(ba)dvAo 13 citra- gItaMti cuccati, taM puNa ciMtaha kiM bilAvapakkhe na vati', athavA yathA kAraNA kArijjamANo rogAbhibhUtA yA iSTaviyogAttoM vA| patvAdi saMbhUtIyA vilapati, tadvadevAso chaumeNa kAraNA kArejjamANo rAgavedaNAbhibhUto viSayaprayoge vA gAyan vilapatyeva, athavA kAraNe kAryavaduSa-12 cArAt kRtvA sarva vilavitaM gItaM, yadetadgIyate asya hi dhruvo narakAdiSu vilApaH, idANiM 'savvaM gaI viDaMbaNA' iti, itthI puriso vA jo jakkhAiTTho parAvaruddho vA majjapIto vA jAo kAyavikkhevajAtIo deseti jANi vA vayaNANi bhAsati viDaMbaNA, jai evaM to jo'vi itthI puriso vA pahuNo pariosaNimittaM Nijito dhaNapatiNo vA vidumajaNaNibaddha vividhamaNusAsito pANi-12 dra pAdasiraNayaNAdharAti saMcAleti sAvi viDavaNA, paramattheNa AbharaNA bhAratti gaddeyabbANi, jo sAmiNo NiyogeNa mauDAdINi AbharaNagANi malA(sthaya gatANi bahejjA, so avassa polijjati bhAreNa, jo puNa paravimhAyaNaNimittaM tANi ceva joggesu sarIrahatthesu saMnivesitANi so rAge'pi bhAra bahejja, No se parissamo, bhAvamANo kajjagaruyatAe Na maMNejjA va bhAra, tassavi bhAro paramatthato, 'sabve kAmA duhAvaha'ti kAmA duvihA-sahA rUve ya, tattha samucchito migo sahasuhami puNNamaNo mUDhatAe badhabaMdhaNaviNivAto-vadhavandhamaraNANi pAyeti, taheva itthI puriso vA sahANavAtI sade sAdhAraNA mama yuddhI, tassa heuM sArakSaNaparI parassa kalusahiyato padussati, tato rAgavasapathapaDito rayamAdiyati, tabimirca pA saMsAre dukkhabhAyaNaM bhavati, tahA raco rUva // 217 // mucchito sAdhAraNe visae mama buddhI rUvarakkhaNaparo parassa padassati. saMkiliTTho sucinto ya pAvakammamajjiNate, tappama bhatra // 21 // A dIpa anukrama [406441] BRIERS [222] Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [1] gAthA ||405 440|| dIpa anukrama [406 441] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra -4 (niryuktiH + cUrNi :) adhyayanaM [13], mUlaM [1... ] / gAthA ||405-440/406-441]], niryukti: [328...359/330-359], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [ 43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi : zrIuttarA0 cUNa 13 citrasaMbhUtIyaM // 218 // saMsaramANo dukkhabhASaNaM bhavati, egaggahaNe tajjAtIyaggahaNaM, evaM bhogesuci gaMdharasaphAsesa sajjamANo paraMmi ya padussaMto mUDhatAe kammamAdiyati, tato jAijarAmaraNabahulaM saMsAraM pariyakRti, teNa duhAvahA kAmabhogA pariccayitavyA seyasthiNA // 'nariMda | jAtI0 ||423-388 // vRttaM, nariMda iti tassevAmaMtaNaM he nariMda !, jAtI adhamA NAma savvajahaNNA, zunaH pacatIti zvapAkAH, 'duhato 'ti do'vi jaNA gatA AsIt, pacchaddhaM kaNThayaM, 'sovAganivesaNANi'tti sovAgagharANi / 'tIse aIha u pAviyA90 // 424-388 // vRttaM kaNThyam / 'so dANi siM rAya ! mahANubhAgo0 // 425 // vRttaM, 'so dANi 'tti sa bhagavAn purA sambhUtaH aNagAro AsIt 'dANiM si rAya / mahANubhAgo' kaNThayAni vAkyAni tatpunarapi etAI jahittu bhogAI asAsayAI, AdANamecaM aNucitayAhi, athavA AdANaheuM abhiNikkhamAhi, AdANaM NAma cAritaM, taddhetuM abhiNikkhamAhi / 'iha jIvie rAya0 // 426-389 // vRtaM putraddhaM kaNThyaM, 'se soaI mactumuhobaNIe' maraNaM mRtyuH khanyate vA tat khanaMti vA tamiti, mRtyormukhamupanItaH, sesaM kaNThya 'jaheha sIho0 // 427-389 // vRttaM yena prakAreNa yathA, 'ihe' ti iha manuSyaloke, mriyate iti mRgaH, hi(mriyamANo na siMhAya alaM tadvadvayamapi na mRtyave alaM, ye'pi vA mAtrAdyA jJAtayaH te'pi bhatassa kAlami taM saharA bhavati, aMzo nAma duHkhabhAgaH tamasya na haranti, ahavA svajIvitAMzena Na taM mataM dhArayati / 'na tassa dukkhaM 0 ' // 428-389 / / vRttaM kaNThyaM sa tAn bandhUn vikrozato hitvA 'ciccA dupayaM ca ca uppayaM ca0 ' // 429 // vRttaM kaNThyaM, 'taM ikkagaM tucchasararigaM0' / / 430-390 // vRttaM, tucchaM NAma zUnyamityarthaH kena tucchaM 1, jIvena, rahitamityarthaH cIyata iti citikA, 'bhajjA ya puttAvi ya nAyao ya' kaNThyaM, 'dAyAramannaM aNusaMkamaMti' dadAtIti dAtA, ya eSAM tadviddInAnAM vRtti dadAti, sogo vA [223] rA upadezaH // 22 // Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [13], mUlaM [...] / gAthA ||405-440/406-441||, niyukti : [328...359/330-359], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata [1] zrIuttarAna cUNauM 13 citrasaMbhUtIyaM gAthA // 405 // 21 // 440|| avaNijjai 'upaNijjaha jIviyamappamAyaM // 431-390 ||vRttN, tasmai upanIyate mRtyave paralokabhayenetyevovavaNaM, jarAvaNo-| avadAtAdi, sarvArthiko'nyathA bhavati, paMcAlarAyA ! vayaNaM suNAhi, mA kAsi kammAiM (Ni) mahAlayAI (Ni) anantA upadezaH nItyarthaH, dummA~cakatvAcca cirasthitIyAni / 'ahaMpi jANAmi jaheha saah0432-309|| vRttaM, kaNThayaM, jo ettha sAro bhogesu ya sAro kdliigrbhjlbubudsbhibhaiH| kintu 'bhogA ime saMgakarA bhavaMti' saMgaM kurvantIti saMgakarAH,je puvvaM tA amhArisehiM ajjo asiddhidhA (yA) nAma avinItatRSNA, Arya iti sAdhorAmantraNaM, syAt kathaM dustyajAn', pUrvanidAnadoSAt, TU 'hatyiNapuraMmi cittaa||433-391|| zlokadvayaM kaNThyaM, kAmabhoge sattatvAt icchannapi na zaknoti kAmapaMkAduttartu, dRSTAnta:'nAgo jahA paMkajalAvasano0 // 435-391 / / vRttaM, nAsya kiMcidagarma nAgaH, sthAlAyAlaM sthalI, sesaM kaNThacaM, sAdhurAha-yadi kA bhogAn na zaknoti tyaktuM bhikSumArgamanuyAtu, te'pi ca bhogA baDantarAyA, tatra mUlAntarAya eva mRtyukAlaH, sa caary-'acceikaalo||436-391|| vRttaM, ati eti atyeti-tvaritaM yAnti, rAtrayo 'na yAvi bhogA purisANa niccA' bhUtvA na bhavanti rogAdivighAtezca, 'uvicca bhogA purisaM jahaMti' upetya bhujaMta iti bhogA, puruSa ukkArthaH, jahaMti-tyajanti bhAgyahInaM, diluto-durma jahA khINaphalaM ca pkkhii| 'jaI'si bhoge caiuM astto||437-392|| vRttaM, ajjAI NAma AyariyANi,dhamme hito aNagAradhamme 'savvapayANukaMpIti chajjIvaNikAyANukaMpago, tA hohisi devo 'ito' iti asmAd manuSyabhavAdanantaraM 'viu- ||219 // vvI' caikriyazarIra ityarthaH, 'Na tujjha bhoge01438-393|| silogo, (vRttaM) punvaddhaM kaNThacaM, mayA tu mohaM kao, mohoNAmAnarthaka eva, vIcArapralApo vilApo vipralApo / 'gacchAmi rAyaM! AmaMtiosi' tamAmantrya yathAsukhaM pravijahAra iti / CAR A5% dIpa anukrama [406441] 45 [224] Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [13], mUlaM [1...] / gAthA ||405-440/406-441||, niyukti : [328...359/330-359], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka ** gAthA 14 iSukArIye // 405 440|| zrIuttarA0paMcAlarAyA'Siya yaMbhavato // 439-39 / / vRttaM, aNuttare so narae paviDo,appatidvArakhe ityrthH| 'citto'dhi kAmehiM viratta- pukAracUrNI / nikSepa kaamo||440-354aa vRttaM, uda nAma pradhAna, tasya cAritraM tapo yaH sa udasacArittatapaH, mahAMta esatIti mahesI, vA aNuttaraM saMjamaM pAlayitvA, vItarAgasaMjamamityarthaH, aNuttaraM siddhigaI gaotti cemi / nayAH pUrvavat // cittasaMbhUijjaM terasama a jAyaNaM samattaM // // 220 // sambandho-NidANadoso terasame, coisame puNa aNiyANaguNA, eteNAbhisaMbaMdheNAyAtassa codasamajjhayaNassa cattAri aNuo * gaddArA uvakkamAdI, te parUbeUNa NAmaNiphaNNe Nikkheve usuyArijjaMti, tattha gAhA-'usuAre nikkhevo0 // 359-396 // | gAthA, usuyAro caubihoNAmAdi, NAmausuyAro jahA usuyArapajjAto, jassa vA usuyAretti nAma, ThavaNA akkhaNikkhevo, dabbato usuyAro duvidho-Agamao NoAgamao ya, Agamao jANae aNuvauco, NoAgamato 'jaanng0||360-396|| gAthA, jANagasarIrabhaSiyasarIrabatiritto tividho-egabhaviyAdi, bhAvao usuAre imA gAthA-'usuAranAma goe(tN)||361-396|| gAthA, kaNThayA, usuyArassa imA uppattI-je te doni govadArayA sAhuaNukaMpayAe laddhasaMmacA kAlaM kAUNa devaloge caupaliovamadviiA devA uvavanA, te tao devalogAo caiuM khiipaiDiyanayare uvavannA, do'vi bhAyaro jAyA, tattha tesiM aneviTa cacAri inbhadAragA vayaMsayA (jAyA), tatthavi bhoge bhujiuM tahArUvANaM therANaM aMtite dhamma soUNa pabvaiyA, sucirakAlaM saMyama | // 220 // | aNupAleUNa bhattaM paJcakkhAiu~ kAlaM kAUNa sohamme kappe paumagumme vimANe chAvi jaNA caupaliovamaThitiyA devA uvavaNNA, | tattha je te govavajjA cattArivi devA te caiUNa kurujaNavae usuyArapure nayare ego usuyAro NAma rAyA jAto, cIo tasseva ****** %A8 dIpa anukrama [406441] adhyayanaM -13- parisamAptaM atra adhyayana -14- "iSukAriya" Arabhyate [225] Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [14], mUlaM [1...] / gAthA ||441-493/442-494||, niyukti : [360...373/360-373], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata 6- satrAka [1] % A gAthA // 441 7 493|| % zrIuttarA mahAdevI kamalAbaI nAma saMvuttA, tatio tassa ceva rAiNo bhiguNAma purohito saMvutto, cauttho tassa ceva purohiyassa bhAriyA 8 putrayugala cUrNI | saMvuttA vAsiTThI goSaNa jasA nAma / so ya bhigu aNavacco gADhaM tappae avaccanimittaM, ubayANae devayANi punch| nemittie / / 14 te do'vi punvabhavagovA devabhave ghaTTamANA ohiNA jANiu jahA amhe eyassa bhigussa purohiyassa puttA bhavissAmo, tao# iSukArIye samaNarUvaM kAUNa uvanayA bhigusamIyaM, bhiguNA sabhArieNa baMdiyA, suhAsaNasthA ya dhamma kaheMti, tehiM dohivi sAvagavayANi // 22 // gahiyANi, purohieNa bhaNNati-bhagaya ! amhaM avaccaM hojjati ?, sAhahi bhaNNati-bhavissaMti co dube dAragA, te ya DaharagA ceva pabbaissaMti, tesi tumahiM bAdhAo Na kAyaco pabbayaMtANa, te subahuM jaNaM saMbohissatitti bhaNiUNa paDigayA devA, NAticireNa caiUNa ya tassa purohiyassa bhAriyAe bAsiTTIe duve udare paccAyAyA, tato purohito sabhArito nagarAo viNiggato, paccaMtagAme Thito, tattheva sA mAhiNI pasUyA, dAragA jAyA, tao mA pabvaissaMtittikAuM mAyAvitteNa cuggAhijjati jahA ee| pavaiyagA divarUvA ghettuM mAraMti,pacchA tesi maMsaM khAyaMti, mA tumbhe kayAI eesi alliyassaha / annayA te tami gAme ramatA pAhi || kA niggayA io ya-addhANapaDivaNNA sAha Agacchanti,tayo te dAragA sAha daNa bhayabhItA palAyaMtA egami baDapAyace ArUDhA, sAhuNo| AsamAvanIe gahiyabhattapANA tami vaDapAyavahihe ThiyA, muhattaM ca vIsamiUNaM a~jiuM payattA, te vaDArUDhA pArsati sAbhAviyaM bhttpaannN,nsthi|| VImasaMti tao ciMtiuM payattA-kattha amhehiM eyArisANi rUvANi dipavANitti,jAI saMbhariyA,saMyuddhA,sAhuNo baMdiu~ gayA ammApiusa- II mAmIvaM,mAyApitaraM saMbohiUNa saha mAyApiteNa pavyayA,devI saMbuddhA,devIe rAyA saMghohio,vANipi paccaiyANi,evaM tANi chAvi kevalaNANaM pAviUNa NivyANamuragayANitti / / NAmaNiphaNNo Nikkhevo gato, suttANugame suttamuccAreyavvaM, taM ca imaM suca-'devA bhavittANA % dIpa anukrama [442494] // 22 - / --- -- [226] Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [14], mUlaM [1...] / gAthA ||441-493/442-494||, niyukti : [360...373/360-373], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAMka [1] putrayA~baiM gAthA zrIuttarA cUrNI 14 iSukArIye| // 441 // 222 // 493|| | ||441-397||silogo, 'pure bhavaMmIti aNaMtare bhave 'keyItti tesiM chaNDaM jaNANaM, pUryata iti puraM, purANa-ciraMtaNaM, usuAra nAma, usukArapuramityarthaH, 'khAtaM' prathita samRddhaM bahirantazca sAreNa suralogasarisaM muinna(ta)ttaNeNa, kANaNujjANavAvipukkharaNIhiM deva-16 | logaramma,'sakammaseseNa // 442-397 / / vRttaM, 'sakammaseseNa'tti devalogAo avasiDaeNa 'purAkaeNati puvvaM kateNaM saMja-12 meNaM, kulesu sudatte-ugge pasyA / udattAI jAiM jAIe kuleNa dhaNeNa ya, uk ca-"jAI imAI kulAI bhavanti-aDhAI dittAI0," saMsAra eva bhaya saMsArabhayaM tassa NibiNNo, jahAya bhoge mAtApitrAdayazca 'jiNiMdamaggo' NAma jANadaMsaNacAritnANi, saraNaM, pavanA, ajju cnu)e gatA ityarthaH, 'pumattamAgamma kumaarvodhii0||443-397|| vRttaM, tattha pUrvabhave payaMsayA pumattamAgammati mANussa, devaloga, devalogA puNa mANussaMti, tami mANuse khette dovi kumArA tesi pitA purohito, tassa pattIvi jasA NAmato, vicchiNNakittI-vizAlakIrti, rAyA usuyAro, tA devI kamalAvaiti / 'jaaiijraamccu0||444-398|| vRtta, jAyata iti jAtiH, jIryata iti jarA, jAtIca jarA ca jAtijarA, mRtyobhaye 2, atastathA jAtijarayA mRtyubhayena ca abhibhUto loko, pahiM vihAro| mokkho tassa heU NANAdIi tammi abhinivesitaM, di, saMsAracakkaM chanviha, taMjahA-jAtI jarA suhaM dukkhaM jIvitaM maraNaM, tasya / vimokSArtha, vipakSabhUtaM raSTvA kAmato te suvirattA, ke te', ucyte-'piyputtgaa0||445-398|| vRttaM, purasya hitaH tathA 'suci-pada paNaM'ti, Na NidANovahataM, sesaM kaNThartha / te kaambhaagesu0||446-398|| vRtta, kAmA duvihA-sadA rUvAya, bhogA tividhA-gaMdhA | rasA phAsA, 'te' iti te dArayA asajjamANA, maNussatA tAva khalAsavAdI, diccAvi vidhulA cayaNadhammA ya, kathaM Na sajjati 2,18 | jeNa mokkhAbhikaMkhI, atyartha tItrA zraddhA, tAtaM uvAgamma imaM udAhu- 'asAsarya0 // 447-398 / / vRttaM, zazvadbhavatIti zAzvataM | 2+ dIpa anukrama [442494] // 222 // N [227] Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [14], mUlaM [1...] / gAthA ||441-493/442-494||, niyukti : [360...373/360-373], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata satrAka [1] gAthA // 441 493|| zrIuttarAna zAzvataM azAzvataM,ato te dahu~imaiti maNussabhave,viharaNaM vihAraH,mogA ityarthaH,jato bhannati bhoga bhogAI bhujamANo viharati / purocUrNI 2'bahuaMtarAe'tti te bhogA aMtarAyabahulA, vyAdhyAdibhirupadravavizeSaiH 'Na yadIhamAyu tamhA' tasmAt 'gihasi na raiMhitoktiH 14 * labhAmo' 'AmaMtayAmo' tti ApucchaNA, carissAmo moNaM jatANi upazamaM kariSyAmaH, muNibhAvo mauna, saMyamamityarthaH, ithukArIye 4 'ahtaayo0||448-399||vRttN, athetyAnantaye, tavassa vAghAyakara vayAsI, sukkhato darisaNao ya, jahA 'imaM vayaM veyvio| 222| vayaMti, jahA na hoI asuANa logoM' imamiti pratyakSIkaraNe 'vaya' miti vAg, 'vid jJAne vidaMti tamiti vedaH, viU jANagA, vedaM jANaMtIti vedavidu, ki badantiI-atha aputrasya loka eva nAsti, tasmAt 'ahijja vee.' // 449-399 / / vRtcaM, a-* dhItya vedAn zrAddhAdiSu ca bhojayitvA vinaM putrAMzca janayitvA tA~ca gRheSu sthApayitvA, vIvAhayitvetyarthaH, bhogA~zca bhuktvA / |strIbhiH sArdhaM, pacchA aMtakAle vaNappAvesaM tAvasAdANaM etatpravezastaM prazastaM prazasyato vA, nAto viparyayeneti / 'soaggiNA aaygurnnidhnnennN0||450-401|| vRttaM, zoka evAgniH zokAgniH atastena zokAgninA, AtmaguNA-rAgAdayaH ta eva ca iMdhanaM 'mohAmilApajjalaNAhieNaM' mahANagaradAhAtovi adhiatareNa saMtattabhAvo jassa savvato tappamANaM bahirantazca loluppamANaM loluppamAnaM bharaNaposaNakulasaMtANesu ya tumbhe bhavissahatti, bahudhA-punaH punaH bahuM ca-bahuppagAraM / 'purohiyaM taM kamasoDa-13 guNataM0451-4012vRttaM, adhijjavedAdiehiM jahakkama kAmao guNehiM sadAdi bhoccA sutapadANaM ca kArDa, kumAragA tassa taM vayaNaM suNicA idamuktavantaH-'vedA aghItA na bhavaMti tANaM // 452-401 // vRttaM, kasmAd , hiMsakatvAt, uktaM ca--'akAraNa-14 ||223 madhIyAno, brAhmaNastu yudhiSThiraH / duzzIlenApyadhIyante, zIlaM tu mama rocate // 1 // ' tathA--'zilpamadhyayanaM nAma, vRttaM brAhmaNa dIpa anukrama [442494] [228] Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [14], mUlaM [1...] / gAthA ||441-493/442-494||, niyukti : [360...373/360-373], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAMka [1] gAthA // 441 493|| zrIuttarAkA lakSaNam / ghRttasthaM brAhmaNaM prAhuneMtarAn vedajIvakAn // 2 // " 'bhuttA diyA Niti tamaM tameNa ti ajiiMdiyA hi bhojinA || kumAroktiH cUNA (namo) garamo tatovijaM tamatamo tami Niti, 'jAtA ya puttA na bhavaMti tANaM' jahA- sahi puttasahassAI, sagaro kira mediNiM / 14 iSukArIye PatipamottUNa so samaNo pavvatito, iha khalu puttA Na tANAe, ko nAma te aNumanijja vAkyaMI, etaduktaM tvayA-adhItA(tya) vedA, je yakAmaguNA ta evaMvidhAkhaNamittasukkhA ||453-4010vRttN,khnnmiti kAlaH so ya satta ussAsaNIssAsA esa thovo esa eva khaNo // 224 // bhannati, tAvatkAlaM saukhyaM vipayeSu, bahukAladukkhA, kAmabhogAsaktA hi narakeSUpapanA, anekAni palyopamAni sAgaropamANi dra * dukkhamaNubhavaMtitti bahukAladukkhA, pagAmadukkhA pajjattiyadukkhA, aNikAmasokkhA Na NikAmaM, aparyAptasaukhyA ityarthaH saMsArasokkhassa vipakkhabhUtA, pratyanIkabhUtA ityarthaH, khANI aNatyANa u kAmabhogA, khani:-Akaro ya ekArtha 'pari0 // 454-401 / / vRttaM, parivyayaMtici yAti yauvanaM 'aNiyattakAmoM' aNiyattaiccho 'aho ya rAto paritappamANo pari-samaMtAt, sarvatastApaH paritApaH, tribhirvA yogaiH tApaH paritApaH, asaMpattIe saddAdINaM, aNNappamatto AhArA, su-mRzaM mano-mucchito giddhe-gahite ajjhovavanne, athavA sarIrApatyadArAdiSu prasabhaM mucchito, dhaNaM-hiraNNAdi taM esamANe upajjiNamANe ubajjie vA // lA apari jiuM ceva prApnoti mRtyuM purisA jaraM ca prApnoti, pazcAna zaknoti tadupabhoktuM, vyarthakamevopArjanaM bhavati, athavA evaM paritappati-'imaM ca me adhi0||455-401|| vRttaM, imaM ca me asthi sarIre mahilAe, gRhopabhujja vA, imaMca Nadhi,to taM upajjiNAmi, imaM kataM imaM karemi, athavA acchau vA taM imaM addhakayaM, imaM tAva karemi, tami daraniDhavite taM cera, taM evamevamatyartha lAlapyamANaM haratIti haraH, mRtyurityarthaH, kiMbAhirA mRtyunA, nityucyate, haraMtIti harA:-dhyAyaH muhuttadivasasaMbaccharA vA AyuM | dIpa anukrama [442494] 64%7-% CERICA 9 [229] Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [3] gAthA ||441 493|| dIpa anukrama [ 442 494] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra -4 (niryuktiH + cUrNi :) adhyayanaM [14], mUlaM [...] / gAthA ||441-493 / 442-494|| niryukti: [360...373/360-373], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [ 43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi : zrIuttarA0 cUrNau 14 iSukArIye // 225 // haraMti, uktaM ca--kiM tersi Na bIbheyA AsakisorIhiM sigghalaggANaM / AyuvalamoDayANaM divasANaM AvaDaMtANaM ? // 1 // evaM gaccA kahaM pamAto karenvo dhamme'pi tA?, 'ghaNaM pabhUtaM 0 ' // 456-402 ||vRttN kaNThyaM / kumAragAha-'ghaNeNa kiM dhammadhurAhi0 // 457-402 / / | bucaM, dhammadhurA - saMjamadhurA, sayaNo puvtrasaMdhuyAdi, kAmaguNA saddAdi, uktaM ca- "char3etUNaM gammaha sAraM dAraM ca putradAraM ca / atiNiyagaMpi sarIraM chaDDe umavassa gaMtavvaM // 1 // " 'samaNA bhavissAmu guNohadhArI' guNoho- aTThArasa sIlaMgasahassANi dhAraMtA 'yahiM vihArA abhigamma bhi[hi]kvaM' bahirvihAre sthitvA bhikkhArA bhavissAmo, bahirvihAro NAma appaDibaddhavihAropi taa| Aha-yadapyuktaM prAkU 'vidhvANamaggassa vipakkhabhRtA' pratyanIkabhUtA taM nirvANameva nAsti, kutaH 1, baMdhAbhAvAt kathaM bandho nAsti ?, jIvAbhAvAt kathaM jIvo nAsti', 'jahAya aggI araNIuDasaMto0 // 458-402 // vRttaM yena prakAreNa yathA, aMgatItyagniH, uttarANisaMyogAt madhyamAno'bhUtvA sambhavati, vidyate upalabhyata ityarthaH, bhUtvA cottarakAlaM na bhavati, ityevaM jIvosbhUtvA bhavati, uktaM ca-- etAvAneva puruSo, yAvAnindriyagocaraH / bhadre / vRkapadaM tadyadvadanti bahuzrutAH // 1 // ' tathA kSIre'pi kAlAntaraparimANAt, tathA'nAtheya puruSaprayatnAcca sarvirutpadyate abhUtvA, uttarakAlaM ca na bhavati yathA, evamAtmA'pi 'evameva jAtA!' evamavadhAraNe, jAtA iti putrA, sarIraMmi sattA samucchissaMti ajasaMghAtavat, NAsatitti pralayameti evamAtmApi, evaM teka (la) mapi, evameva hyAtmA, tathAvidhanAzopalabdhau bhasma vizuddhaM kledAta (prekSita) miti, cittamAtra AtmA, kumArakAvAhatuH, yaduktaM- nAstyAtmA tadabhAvAcca nirvANavaiphalyamiti, atrocyate- (asti nirvANaM) kutaH ?, svabhAvavyavasthitatvAt iha yo bhAvaH yena bhAvena vyava sthitaH so'sti ko dRSTAntaH 1, yathA ghaTaH svena bhAvena vyavasthitaH tasmAt svabhAvavyavasthAnAt pazyAmaH jIvo'stIti, itazca [230] nAstika pakSa tatkhaMDanaM ca // 225 // Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [3] gAthA ||441 493|| dIpa anukrama [442 494] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra -4 (niryuktiH + cUrNi :) adhyayanaM [14], mUlaM [...] / gAthA ||441-493 / 442-494|| niryukti: [360...373/360-373], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [ 43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi : zrI uttarA0 cUrNI 14 ipukArIye // 226 // jIvo'sti, kutaH ?, prANApAnanimeSonmeSa jIvanamanogatendriyAntarAva kArasukhaduHkhopalabdheH ityAtmani ete bhAvA bhavanti, ko dRSTAntaH yathA vAyuH, zAkhAbhaH karaNairapratyakSo'pyasmadAdibhirupalabhyate, tathA cAtmA prANApAna nimeSonmeSajIvanamanogatendriyAMtaravikArasukhaduHkhecchAdveSaprayatnaprabhRtibhiH pratyakSairanumIyate asti sa jIvo eSAM bhAvAnAM karceti tasmAt prANApAnanimeSonmeSajIvanamanogatIndriyAMtara vikArasukhaduHkhopalabdhIrapi pazyAmaH, jIvo'stIti itatha jIvo'sti kutaH 1, pUrvavRttArthasmaraNAda, ko dRSTAntaH 1, yathA ghaTaH pUrvavRttasmarttA na bhavati na ca tathA''tmA, AtmA hi ihalokavRttAnAmarthAnAM kazcicca paraloka vRttAnAmapyarthAnAM jAtismarttA bhavati, tasmAt pUrvavRttasmaraNAt pazyAmaH jIvo'sti yadyastIti kathaM nissaran pravizan vA nopalabhyate 1, ucyate- 'noiMdiyAggaj0 ' // 459-403 // vRttaM, goiMdiyagrAhyaH kathaM noiMdiyagrAhyaH 1, ucyate, amUrtatvAda, noindriyaM manaH, manazcAtraiva, ataH svapratyakSa evAyamAtmA, kasmAt ?, ucyate traikAlyakAryavyapadezAt, tadyathA kR(jJA) tavAnaI jAne'haM jJAsye'hamiti yo'yaM trikAlakAryavyapadezahetuH ahaMpratyayo'yamAnumAniko na, nAgamikaH, kiM tarhi ?, svapratyakSa evAyaM anenaivAtmanAM pratipAdyatvAt, nAyamanAtmake ghaTAdAvupalabhyate, ihendriyAtirikto vijJAtA taduparame'pi tadupalabdhArthAnusmaraNAt, yo hi taduparame'pi tadupalabdhamanusmarati sa tasmAt arthAntaramupalabdhA dRSTaH, yathA paMcavAtAyanopalabdhArthAnusmarttA devadatta iti, ataH goiMdiyagijDa amRtabhAvAditi, amUrttatvAcca nityaH, Aha-- AkAzasyeva nityasyAmUrttasya kathaM jIvasya bandho bhavati ?, ucyate, 'abbhatthaheDaM Nitatassa baMdha' AtmAnaM prati yadvarttate tadadhyAtmaM tacca rAgadveSamoha mithyAdarzanAviratipramAdakaSAyayogA', 'heDa'ti hetuH kAraNaM tu, apadezaH - nimittaM, asmAt kAraNAt nityatvAmUrttatvasAmAnye'pi AkAzasya sati vaizeSiko [231] nAstika pakSa tatkhaNDanaM ca | // 226 // Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [3] gAthA ||441 493|| dIpa anukrama [ 442 494] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra -4 (niryuktiH + cUrNi :) adhyayanaM [14], mUlaM [...] / gAthA ||441-493 / 442-494|| niryukti: [360...373/360-373], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [ 43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi : zrIuttarA0 cUNa 14 iSukArIye // 227 // dharmaH adhyAtmakRto bandhahetuH jIvasya saMsArahetuH kathaM bandhamAhu?:- 'jahA vayaM dhammamajANamANA0 // 460-403 // vRttaM yena prakAreNa yathA, vayamityAtmanirdezaH, jainaM dharmamajAnamAnAH pAtayanti pAsayati vA pApaM rAgadveSodbhavaM sAdhuSu udvejana nimittakaM purA prathamaM kriyata iti karma akArSIt, orujjhamANA jaM tummehiM ghaNiyaM samaM labhatA, parirakkhijjaMtA sAdhu elakA (saMpakA) taM Neva bhujjo'vi samAyarAmo pAvaM gihavAse careti kimarthaM gRhavAse ratiM na labhahIM, teti / anbhaahyNmi0||461-403|| silogo, vAyurAditeNaM, jahA migajUhaM vAheNa ammAhayaM vAgurAe parikkhitaM asohaNANi paharaNANi paDaMti, tabbadhyAni bhUmIe va paDaMti, evaM abhyAhate loke gihavAse na rmaamo| purohita Aha- 'keNa ammAhao loo0 ' // 462-404 // silogo, kaNThyaH, pucchAe kumArakAha- 'maccuNabhAhao loo0' / / 463-404 / vRttaM puNvaddhaM kaNThyaM, amohA rayaNI, kiM divasato Na marati, ucyate-lokasiddhaM yanmaratIti (ratiM) bAharaMtI ya, ahavA so na divase viNA (ratIe) teNa rattI bhaNNati, apacchimatvAdvA |NiyamA ratI, kahaM mAratI hai, ucyate jA jA vaccai rayaNI0 / / 464-404 // silogo, 'jA jA' iti vIpsA, sesaM kaNThyaM, 'jA jA vaccai rayaNI0 // 465-404 // silogo, kaNThyaH / Aha-satyametat, kintu, kiMcikAlaM (saMvasa) ato egaDDA caiva pavcayAmo, ucyate- 'egao saMvasittANaM0 // 466-405 // silogo, 'egato' tti egaTTA, kiMcikAlaM saMvasittANaM 'duhao'ti amhe dovi jagAI 'saMmattasaMjuta 'ti tumbha pajjayaM dhammaM gahAya pacchA jAyA ! gamissAmo, aNiyattavAsI gAme egarAtIo nagare paMcarAtIyo bhikkhAhArA, Aha- 'jassa'sthi maccuNA sakkhaM0' / / 467-405 // silogo, 'jassa'ti videse 'atha' iti AmantraNaM, sakhyaM mitratA, jassa hojja maccukkhaM dihaM teNaM, jassa kila jamo mico so teNa NijjamANo bhagati - kiMcikAle saha [232] anityatA // 227 // Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [14], mUlaM [1...] / gAthA ||441-493/442-494||, niyukti : [360...373/360-373], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] zrIuttarA brAhmaNI pratyuktiH cUnauM / gAthA // 441 14 / iSukArIye // 228 // 493|| vekkhaha, na ya teNa ubikkhitaM. bacca jehiM tA NilukkojaNI gheppati, jo vA jANati ayarAmaro'haM sohu kakhe sue siyA' jahA kalaM jahAmotti 'ajjeva dhamma paDivajjayAmo0 ||468-405||silogo, ayeca sAmprataM, dhammo samaNadhammo,paDivajjAmo abhyupagacchAmo, na puNabhuvagacchAmo saMsAra, aNAgayaM neva ya asthi kiMci je amhehiM na bhutapurva aNate saMsAre deviMdacakkacaTTittaNe devesu, athavA nAsti mRtyoH kutracidagamaH, na vidyate kiMcidasyAjJAtaM, na bhavati, aNAgaya neva ya asthi kiMcI, evaM jJAtvA zraddhAkSemaM zreyaHkinno viNahattu rAgaM, rAgo-mamattabhAvo, uktaM ca-"ayaM NaM bhaMte ! jIve egamegassa jIvassa mAittAe piyattAe bhAittAe bhagiNittAe puttattAe dhUyattAe suNhacAe bhajjattAe suhisayaNasaMbaMdhasaMthuyattAe ubavaNNapuce, haMtA goyamA! asati aduvA aNaMtakhutto"tti / tato taM purohitaM paJcajjAbhimukhaM sthitaM jJAtvA tasya bhaNI dhammavigghaM kareti, tato purohito bhaNati-'pahINaputtassa hu nasthi cAso ||469-406||silogo, pahINaputssa u Natthi vAso, gRhe iti vAkyazeSaH vAsiddhi'ti AmantraNaM, bhikSoH caryA bhikSucaryA, bhikkhAcariyAkAlo purazcaraNakAla ityarthaH, uktaMca-'prathame vayasi nAdhItaM, dvitIye nA|rjitaM dhanam / tRtIye na tapastaptaM, caturthe kiM kariSyati // 1 // diDhato jahA dArussa sahAo chAyaM (thANu) so taM sArakkhaNaM 8 sahAyakRtyaM ca kurvanti, chico hi gammA viNAsaM ca pArvati, taheva vAhaM thANubhUto, anevi diTuMtA-paMkhAbihaNo va jaheva pakkhI0 // 470-406 // vRttaM, paMkhavihINo pakkhI palAyaNe Na samattho majjArAdIhi viNAsa pApati, saMgAme vA uvAhite bhicca- 1 vihaNo rAyA sattUhi NAsijjati, sAro varNa, vicanasAro vaNija iva samudamajjhe potaviNAseNa pahINaputtomi tahA ahaMpi, mAhaNI aah-susbhiyaa||471-406||silogo, sukha saMhitA susaMhitA, susaMskRtA dravyAdibhirupakaraNehi kAmaguNA:-zabdAdayaH ACCIA-NCREACROADCAE% dIpa anukrama [442494] // 228 // [233] Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [14], mUlaM [1...] / gAthA ||441-493/442-494||, niyukti : [360...373/360-373], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka [1] gAthA 14 // 441 kArIye 229 // 493|| |uttarAhime iti ye sAmprataM gRhe vartante, saMpIDatAH, samyak paNDitAH, aggarasAnAM sukhAnA varAH pradhAnAH prabhUtA-bahukAH, ta evaM-1 guNajAtIe bhuMjAmu tA kAmaguNe pagAma, pajjattiya kAmaM, gamissAmu pahANamagrI pahANamaggo NAma zAnadaMsaNacarittANi, mAjhaNIM pratyuktiH dasavidho vA samaNadhammo, pahANaM vA maga pahANamagaM, tIrthakarANAmityarthaH, purohita Aha-'bhuttA rsaa0||472-407|| vRttaM, ke te bhuttA , rasA bhogA ityarthaH, he bhavati jahAti tava yauvanamityarthaH, na asaMjarma, saMjamA jIviyaNimittaM pajahAmi bhoge, lAbhaM alAbhaM ca suhaM ca dukkhaM saMvikkhamANo sahamANa ityarthaH, karissAmi moNaM munimAvo maunaM, saMyamamityarthaH, mAhaNI Aha-'mAha tumN0||473-407||vRtt, mA paDiseghe,ha pUraNe, samaNo sodariyA bhAtAti kAmabhogA (vA) junnI va haMsoNadIe / paDisAyaM gaMtuM acAyato aNusotameva gacchati, evaM turmapi duraNucarasaMjamamAravahaNaasamattho bhAyAdINaM bhogANaM vA sumarihisi, ato | 'bhujAhi' kaNTha, purohita Aha-'jahA ya bhoii0|474-408|| vRtta, yena prakAreNa yathA he bhotI! 'tanujA' tanuH-zarIra, bhujA-|| IMIbhyAM gacchatIti bhujaGgaH 'nimmoaNiM' kaMdhukaM 'hiccA chaMcA 'palAi' gacchati, mattiti Niravekkho, apaDibaddha ityarthaH / kA 'emepati evamete bhujaGgavat 'jAyA' iti putrA 'payahaMti bhoe' atyartha cayaMti payahaMti, te'haM kahaM nANugamissamikko, pAego rAgadosarahito ahaM sayaNAdI avahAya, kaha tA ahaM ego acca hAmi?, 'chidinu jaalN0||475.409|| vRkSa,jAlaM maccha jAlaM avalaM dumbalamitiyAvat rohitA macchA, evaM vayaM mohajAlaM chidittu dharivahati dhuryaH saMyamadhurAvahaNasIlA tapAMsi udArANi-uttamAni vIrAstapezvarAH bhikSothariyA bhikkhucariyA ato taM dhIrA hu bhikavAyariyaM carati, 'evamee'tti puttesu / saMjamaNihitamatIsu 'nahe va kuNcaa0||476409||vRttN, Nabhe-AkAse koMcANa paMtIo AgacchaMtIo tatAo-vitatAo daletu-14 NAGARIKARANG dIpa anukrama [442494] // 22 // X40 [234] Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [14], mUlaM [1...] / gAthA ||441-493/442-494||, niyukti : [360...373/360-373], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAka [1] gAthA // 441 uttarA0 chiMdattu volettu(nti)evaM sati puttA yakaNThyaM / savvAI 'purohitaM taM sasuyaM0477 409||vRttN, pubbaddhaM kaNThadhaM,kuDuMbasAro hiraNNA- rAjJIkRta cUrNI di viulaM-bahugaM uttama--pahANa, annabhogehito taM rAyA geNhiumAraddho, pacchA te'vi abhikvaM-puNo puNo, samma uvAya samuvAya, upadezaH kimuvAca ?, ucyate-'baMtAsI purisorAgaM0 // 478-409 // vRttaM, baMta asiuM zIlaM yasyAsau vantAzI, puriso uktArthaH, he * kArIye rAjan ! Na sohati pasaMsito, kahaM vaMtAsI bhavati?,jeNa mAhaNeNa pariccattaM dhaNaM,kaNThathI savvaM jagaMjai tuhN(tv).'||479-409|| 230 // silogo, kaMNThyaH , zavaraMNeca tANAya te tavatti paraloe, uktaMca-'attheNa aMdarAyA Na tAio gohaNeNa kuianno / dhaneNa tilaya. | seTThI puttehiM na tAio sagaro // 1 // kiMca-'marihasi rAga ! jyaa||480-409|| silogo, avassa yadA tadA divA rAtrI vA, uktaMca-'dhuvaM urcha taNaM kahU~ dhuvabhinaM maTTiyAmayaM bhANaM / jAtassa dhuvaM maraNaM tUraha hitamappaNo kaauN|| 1 // mano ramayantIti manoramA, kAmaguNA saddAdayo, atyarthaM jahAya-pahAya, Na te aNugacchatitti bhaNitaM hoti / 'i(e)ko hu dhammo naradeva! tANa' ekko-rAgadosarahito, athavA sa eva ekko dhammo, narANa deva naradeva! tANaM bhavati, nAnyaH kazcittANaM bhavati svajanAdi, evaM svajanadhanAdi asaraNAdi gAu~ 'NAhaM rame paviNi paMjare vaa0||481-412|| vRcaM, paMjaro dukkhabhUto, evaM saMsAro dukkhbhuuto,| NehasaMtANaM chidiuM carisAmi moNa, munibhAvo mauna, saMjamamityarthaH, kiMcaNaM dave bhAve ya, davyakiMcaNaM hiraNNAdi, bhAvakiMcaNI kohAdi, 'ujjukaDA' amAyI, NirAmisA ahiraNNasuvaSNiyA, pariggahAraMbhakatesu dosesu NiyattazcAt, 'davyAggiNA jahA rapaNe // 482 / / silogo, pubbaddhaM kaNThyaM, anne sattA pamoyaMti erisaM jati bAhAdayo, dosaM gacchati je tattha DajhaMti, sacA rAgadveSayasagA saMto, dahyamAneSu, 'evameva vayaM muuddhaa0||483-411||silogo,knntthyaa / bhoge bhu(bho ccaa0484-411|| KASARAKAR 493|| dIpa anukrama [442494] 4 -44- [235] Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [1] gAthA ||441 493|| dIpa anukrama [ 442 494] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra -4 (niryuktiH + cUrNi :) adhyayanaM [14], mUlaM [...] / gAthA ||441-493 / 442-494|| niryukti: [360...373/360-373], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [ 43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi : zrIuttarA0: cUrNoM 14 // 231 // silogo, bhogAn bhuktvA idANi vamittA- chaDDecA lahu-vAto bAjhe bhUtA lahubhUtA, jahA so vAto appaviddho sadA gacchatyeva evaM appaDibaddha vihAriNo AmodamANA mudaharA, so saMjame maMdiM mannati, diyA iti do vArA jAtA dvijAH, pakSiNa ityarthaH, ekkAsaM aNDajatvena pacchA aNDayaM bhicA jAyaMte pakSiNo, kAmataH kAmaMti svecchayA ityarthaH evaM lahubhUtavihAriNo AmodainukArIye 5 mANA vihaga iva vipyamukkA jANaM 2 disaM icchaMti te taSNaM disaM appaviddhA gacchaMti-' ime ya laddhA phedati0 // 485-411 / / silogo, 'ime' iti pratyakSaM laddhA prAptAH, ke te 1, zabdAdayo viSayAH, phaMdatIti (phaMdA) calA aNiccA, mama iti AtmanirdezaH, hatthapattA, ajja iti AmantraNaM athavA ajja divase saMpadupapetA, vayaM ca sattA etesu kAmesu calAsu, ete asAsae, NivvANaM, chaDDihAmo jahA imehiM chaDDitA / syAt kimarthaM chaiDijjaMti, ucyate- 'sAmisaM kulalaM dissA0 // 486-411 // silogo, saha AmiseNa sAmiso, kulalo- giddho sauliyA vA, maMsapesIe gahitAe annAhiM sauliyAhiM vAhijjeti cattara Na vAhijjaMti, ato 'AbhisaMsacvamujjhittA' kaNThyaH / 'giddhovame ya NaccA0 // / 487-411 // silogo, gidveNa vA uvamA jersi kAmANaM te ime giddhocamA, jahA so giddho sAmiso bAvajjati, NirAmisoNa vAvajjati, kAmabhogasaMpanno tadvittanimittaM vA dhijjAtidAIyAdIhiM, ato giddhovame bhoge gaccANaM, saMsAraM vaGgetitti saMsAravaDaNe, 'urago suvaNNapAsivya' ureNa gacchatIti uragaH, sappo-suvaNNo garuDo urao tassa pAne, ammAse samIpe ityarthaH, saMkamANo bIhamANo tanuM maMdaM carati, evaM visayakasAesa taNu aMba (saMca) re 'nAgubva (nAgo vA) baMdhaNaM chittA0 // 488-411 // silogo, jahA itthI vArIto baMdhaNAI chettA vasahiM appaNo vae, tassa vasahiM aDavI, vanamityarthaH evaM saddhaM basahiM vae 'iti'ti yaduktaM 'etaM patthaM' etat pathyaM yat snehapAsaM chettA, he mahArAya ! usu [236] rAjJIkRta upadezaH // 231 // Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [3] gAthA ||441 493|| dIpa anukrama [ 442 494] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra -4 (niryuktiH + cUrNi :) adhyayanaM [14], mUlaM [...] / gAthA ||441-493 / 442-494|| niryukti: [360...373/360-373], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [ 43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi : uttarA0 cUNa 14 [kArIya 232 // Atti me sutaM iti upapradarzanArthe 'me' iti mayA zrutaM jJAtamityarthaH kimuktaM bhavati ? nAga iva snehabandhanaM chittvA AtmAnaM sarddha basarhi naya, evat pathyaM he mahArAjA, etat mayA zrutaM sAdhusamIpe / 'cahattA vipulaM rajjaM0 // 489-411 // silogo, tyaktvA vipulaM vistIrNa rASTra-rAjaM, kAmyaMta iti kAmAH, prArthyanta ityarthaH, bhujyaMta iti bhogAH, ataste mogA duHkhaM tyajyanta iti dustyajA:, NivvisayA-saddAdivisayarahiyA NirAmisA ghaNAmiseNa rahitA niSNe hA puttadArAisu NimmamattA piDiggahA dupadAdisu / 'sammaM dhammaM vidhANittA0 // 490-411 // silogo, 'sammaM' jahAvasthitaM saMsAre sambhAvo dhammo taM samma viyANittA jahA kAmabhogA sayaNadhaNAdi vA na paritrANAya ato ciccA kAmaguNe vare, bare-pradhAne, tavaM parigRjha ityarthaH, prakarSeNa gRhya pragRhya, 'ahakhAtaM'ti yathA khyAtaM tathA prarUpitaM, athavA kAmaM vItarAgacaritamityarthaH ghoraM bhayAnakaM, kAtarANAM duranucaraM, ghoro parakkamo jesi te ghoraparakkamA, duranucaraparAkramA ityrthH| evaM te kamaso buddhA0 // 491-411 // silogo, evamanena prakAreNa kamaso- parivADhIe buddhA saMbuddhA sancai chAvi jaNA dhammaparAyaNA-dhamrmoTThAtA 'jammamaccubhabbiggA' jananaM janma, maraNaM mRtyuH, janmazca mRtyuzca janmamRtyU tAveva bhayaM janmamRtyubhayaM tassa, bhayastubvigno bhIto- trastaH duranucaraH 'dukUkhasaMtagavesiNo' dukkhassa aMto- mokkho taM gayesaMti mArgatItyarthaH, 'sAsaNi vigata0 // 492-411 // silogo, 'zAsu anuziSTo' zAstIti zAsanaM, vigatamoho - kevalaNANI tesiM sAsaNe 'puvviM bhAvaNAbhAviyA' punvabhave saMjamavAsaNAe bhAvitA, visesitA ityarthaH, puvvaddhaM kaNThathaM / idANiM tesi NAmukkittaNA kijjaha 'rAyA saha devIe0 // 463- 411 // silogo, rAyA usuyAro nAma saha kamalAvatIe mahAdevIe, mAhaNo bhigU purohito, mAhaNI jasA, te ya dAraNA, sacdevi ete pariNivyutA, niSyANaM nirvRtiH, pari [237] rAzIkRta upadezaH // 232 // Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [15], mUlaM [1...] / gAthA ||494-509/495-510||, niyukti : [374...378/374-378], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAMka saMbandhaH [1] gAthA // 494509|| zrIuttarA0A niyue iti bemi / NayAH pUrvavat / coisaNhaM uttarAyaNANaM cuNNI sammattA 14 // uktaM caturdazamadhyayanaM, idAnIM paMcadazamucyate tasya ko'bhisambandhaH, sambandho vaktavyA, sa ca trividhA, tadyathA-sUtra15 prakaraNAdhyAyasambandhavividhaH smRtH| kecittu avizeSeNa, ataH sambandha iSyate // 1 // kecittu AcAryA avizeSeNa-ekavidhameva sabhikSu sampandha myAcakSate, tadyathA-sUtrasya saha sUtreNa sambandhaH, yathA caturdazame dharmakarmasUtraM ete pariNidhyuteti, paMcadazamastha Adi sUtra-'moNaM carissAmi'ci, parinirvANaM ca muneredhatItyeSa sambandhaH, tathA prakaraNasambandho yathA caturdazame dharmakathAprakaraNaM vyAvarNyate evaM paJcadazame'pi dharmakathaiva varNyate, tathA adhyayanasambandhaH-caturdazame'dhyayane anidAnasya guNA vyavarNitAH, evaM paJcadazame'pi anidAnaguNasaMpanna eva bhikSurbhavati, athavA sAmAnyenAdhyayanasambandha evaM varNyate, anena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasyAnuyogadvAracatuSTayaM-upakramo nikSepaH anugamo naya iti, 'kramu pAdavikSepe' upakramaNamupakramaH upakramyate vA'nenetyupakramaH, tathA nikSepaH 'kSip preraNe' nikSepaNaM nikSepaH, tathA anugamaH 'gama sa pR gatI' anugamanamanugamaH, anugamyate vA'nenetyanugamaH, anuga| gamyate vA'nene(smAdi)tyanugamaH, tathA nayaH 'NI prApaNe nayanaM nayA, nIyate vA'neneti nayA, upakramo NAmAdikA pavidhaH, bhASo dvividha:-gurubhAvopakramaH zAstropakramaca, ayaM gurubhAvopakramaH-jo jeNa pagAreNa tussati kareti NayANuvittIhi / ArAhaNAe | maggo socciya anmAhato tasya // 1 // zAstropakramaH AnupUrvyAdikA pavidhA, saca pUrvokta evamanuyogadvAre, nikSepavividhaH, oghaniSpanA nAmaniSpamaH sUtrAlApakaniSpanadheti, opaniSpanA pUrvoktaH, nAmaniSpananikSepaH sabhikSukAmiti bhikSuzabdasya nikSepa:-13 'nikvevo bhikkhumI cubviho||373-41shogaathaa, ityAdi, nAmasthApane pUrvavat dravyabhikSurdvividhA-AgamanoAgamAbhyAM dIpa anukrama [495510] CSCORRECENSES // 233 // adhyayanaM -14- parisamAptaM atra adhyayana -15- "sabhikSu" Arabhyate [238] Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [15], mUlaM [1...] / gAthA ||494-509/495-510||, niyukti : [374...378/374-378], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAka * [1] zrIucarA cUNau~ / gAthA // 494 ** sabhikSu. // 234 // 509|| * AgamataH pUrvoktaH, noAgamatasividhA-jJazarIra0 bhavyazarIra0 vyatirikto, vyatiriktava nihanavAdi, mokSAdhikArazUnyatvAd, dravya kukarmagrahastaM bhinatti asau bhAvabhikSuH, athavA bhettA bhedanaM bhettavyaM veti dravye bhAve ca, dravye bhettA rahakArAdi bhedanaM parazvAdi nikSepAH bhettavyaM kASThAdi, bhAvataH bhettA sAdhuH bhedanaM tapAdi bhettavyAni amani rAgadveSI daNDAkhayaH gauravAskhayaH vikathAzcatvAraH (tasraH) saMjJAzcatvAraH (tasraH) kapAyAzcatvAraH pramAdAHpaMca evamAdIni bhettacyAni. bhindaM tu bhAvabhikSurbhavani, ukto nAmaniSpanno nikssepH| idAnI sUtrAkApakaniSpanno nikSepaH (sa ca) avasaraprApto'pi na nikSipyate, kutaH, sUtrAbhAvAta, asati sUtre kasyAlApakA, sUtra | sUtrAnugame, sUtramuccAraNIyaM, so'nugamo dvividhA-sUtrAnugamo niryukyanugamazca, sUtrAnugame sUtramuccAraNIya askhalitAdi, niyu-1 hAsyanugamastrividhA-nikSepaniyujyanugamaH upodghAtaniryuktyanugamaH sUtrasparzikaniyuktyanugamazceti, nikSepaniyuktyanugataiva nAmasthA-15 aparAdiprapaJcena, upodghAtaniyuktyanugamaH imAhiM dohiM mUladAragAhAhiM aNugaMtavo 'uddesAgAthA, 'kiM ktividh0|| gAthA, evamavasthite sUtrasparzikAdi catuSTayaM yugapadgacchanti, tathA coktaM-'ettha ya sucANugamo suttAlAvagakatoya nikkhevo / suttaphAsiyA NijjuttI NayA ya patisuttamAyojyA // 1 // satrAmugame pUtra, tacceda-'moNa carissAmi // 494 // vRttaM, manyate tikAlaavasthitaM jagaditi muniH, munibhAvo mauna, carissAmo 'cara gatimakSaNayoH' munitvamAcariSyAmaH, 'samikaca dhamma' se etya 234 // sametya 'iN gatau' dharma prApya ityarthaH zrutadharma, cAritradharma carissAmo, jJAnadarzanacAritratapobhiH 'ujjukaDe' RjubhAvaM kRtvA | | 'sodhI ujjuyabhAvasse'ti, 'NiyANachipaNe'ti 'dA labane' prANAtipAtAdidhandhakaraNarahitaH chinnabandhano'bhidhIyate, apramata| saMyata ityarthaH, 'saMthavaM jahijja' saMstavo dvividhA-saMvAsasaMstavaH vacanasaMstavaca, azomanaiH saha saMbAsaH, vacanasaMstavazca teSA dIpa anukrama [495510] OMOMOM [23] Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [15], mUlaM [1...] / gAthA ||494-509/495-510||, niyukti : [374...378/374-378], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka mikSu lakSaNaM gAthA // 494 509|| zrIuttarA meva yaH tatparityajeta, 'akAmakAme' akAmA apagatakAmaH, kAmo dvividhaH-icchAkAmo madanakAmazca, apagatakAmasya yA cUrNI | icchA tAM kAmayati, sA ca kAmecchA mokSa kAmayatIti, prArthayatItyarthaH, 'aNNAyaesI paristhae' ajJAtapI, ajJAtamajJAna 15 eSate-bhikSate asau ajJAtaiSI, nizrAdirahita ityarthaH, parivrajet samantAd brajet, sarvaprakAraM sarvabhAvenetyarthaH, ya evaMguNaviziSTaH / sabhikSu.18 sa bhikssurbhvti| 'rAovarayaM carijja laade0||495-430|| ityAdi, rAtrAduparataM careta, kimuktaM bhavati?, rAtrI na bhurake, rAtrI // 23 // gatAdi kriyAM na kuryAt, virate viratIbhAvAta, viratigrahaNAccAritraM gRhyate, paMca mahAvratAdikaM karmacayariktIkaraNe cAritraM, vedaM vettIti vedavit , vedaH zrutajJAnaM, saMpanno bhavedityarthaH, attA rakSito cAritrAtmarakSito bhaveta, prAjJo-viduH, saMpanno AyopAyavidhijJo bhavet, utsargApavAdacyAdyApadAdiko ya upAyaH, 'abhibhUya parIsahAn' abhibhUya tiraskRtya, 'savvadaMsI' AtmavatsarvadarzI bhaveta, 'je kamhivina mucchie' yaH kasmiMzcidapi na mUrchito bhavati, na rAgaM gacchatItyarthaH, pratipakSeNa dveSa na gacchatIti sa bhikssuriti||'aphosvhN0||496-420|| ityAdi, evaM vakSyamANeSu rAgadveSaviSamuktena bhavitavyaM, yadi kazcidAkroza-| | yati bandhaM vA karoti, tadviciMtayitvA Alocya dhIro bhavet, na kSomaH karaNIyaH, katham ?- Akrozati mAM cAlaH tatra lAbha evaM | mantavyA, diSTayA vA yad mA na tADayati, tADayatyapi bAle lAbha eva mantavyaH, diSTathA ca yanmAM jIvitAca vyaparopayati, eva mAdi, tathA ca "AkruSTena matimatA tatvArthavicAraNe matiH kaaryaa| yadi satyaM kA kopa: syAdanRtaM kinnu kopena // 1 // " kA munibhUtvA gaccheta, jJAnI bhUtvA saMyamaM avyagramanAH careta, yApayanityamAtmaguptaH, sacAritrAtmako gupto bhavet iti, anyagramanasA asaMprahRSTena ca bhavitavyaM, kathaM , duHkhe samutpanne na zokAna bhavitavyaM, sukhe ca samutpanne na prahRSTena bhavitavyaM, evaM sarvamapi dIpa anukrama [495510] // 23 // [240] Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [15], mUlaM [1...] / gAthA ||494-509/495-510||, niyukti : [374...378/374-378], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAka [1] cUpoM lakSaNaM gAthA samikSa // 494 // 236 / / 509|| rAgadveSAtmakaM yaH sahate kSamate sa bhikSurbhavati / 'paMtaM synnaasnnN0||497-420||ityaadi, eSu ca kAraNeSu araktadviSTena bhavitavyaM,15 bhikSapataM-nikRSTaM azobhanaM zayanAsanAni bhajitvA-sevitvA 'bhaj sevAyA~' zItoSNaM ca sevitvA, nAnAprakAraM ca daMsamasakAdi prApya, nAnAprakAraM matkuNApizukaSaTpadAdi, anyamanasA asaMgrahRSTena bhavitavyaM, rAgadveSavipramuktenetyarthaH, ya etat kRtsnaM parIsa| hajAtaM sahate sa bhikssurbhvti| no sphiymicchh0|498-420|| ityAdi, eSu ca satkatAdipu rAgo na karaNIyaH, yadi kavi-18 satkAraM karoti, abhyutthAnAdika, na tadiccheta-na prArthayet, zobhano kAraH satkAraH, sa ca na pUjAmicchati, vakhAdikaM, na vandana-1 * kamicchati, kimuktaM bhavati ?-eSu kriyamANeSvapi rAgaM na gacchatItyarthaH, saH saMyataH suvratastapasvI ca bhavati, yazca jJAnAdisahita: cAritrAtmagaveSI ca sa bhikssurbhvti||'jenn puNo jahAi jiiviyN0||499.420|| ityAdi, 'ohA~ka tyAge' yena prakAreNa saMyamajIvitaM parityajati tana karoti, yena mohanIyaH karma badhnAti tacca na karoti, kRtsnaM-sampUrNa, kRSNaM ca azubhamityarthaH / 'niyacchati' prApnoti badhnAtItyarthaH, tacca na, jahAti, naranArIprahANArtha parityAgaH, yacca kautukaM na gacchati sa bhikSurbhavati / 'chinnaM saraM bhomN0||500-420|| ityAdi, etAni ca jAnanapi na prakAzayet, chinnamiti vastracchedaH kASTAdInAM vA che| dAn, zubhAzubhaM na prakAzayet, adhikaraNamitikRtvA, evaM sarvatra aprakAzana, puruSaH duMdubhisvaro kAkasvaro vA evamAdisvara| vyAkaraNaM, bhaumAditvAt bhaumaH, akAle je pupphaphalaM, sthirANAM calanaM, pratimAnAM jalpanAdi, antarikSAdigdAhapAMzuvRSTathAdayaH, | // 236 // divyA grahayuddhAdi, 'suviNa' svapnalakSaNaM, tathA puruSasvIhastyazvAdilakSaNaM, daNDo yo yasmin aparAdhe bhavati, 'vatthuvijjA | vAstulakSaNaM, puruSAdInAM aMgavikAraH, kasya kIdRzaM aMga zobhanaM bhavati, bahu RSanagandhArAdInAM svarANAM vijayA-abhyAsa dIpa anukrama [495510 AAAAAAABAR [241] Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [15], mUlaM [1...] / gAthA ||494-509/495-510||, niyukti : [374...378/374-378], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata % sutrAka zrIuttarA0 cauM lakSaNa gAthA sabhikSu // 494 // 237 // SI 509|| | ityarthaH, evamAdibhirvidyAdibhiryo na jIvati sa bhikssurbhvti| 'maMtaM muulNg||502420|| ityAdi, mantrAn sAdhukaraNAn jJAtvApi na prakAzayeta, evaM mUlAni, tathA vividhAn vaidyacintAn vamanavirecanadhRmanetrasnAnAdikAn na prakAzyet , tathA AturazaraNaM 8 vicikitsAthai na kuryAt, taM jANaNApariNAe parijANiUM aNaMtaraM paccakkhANaparicAe pratyAkhyAnaM karoti sa bhikSurbhavati / 'vttiygnn||503-420||ityaadi, kSatriyA-rAjAnaH,gaNA-mallagaNAdayaH, uggA daNDapAzikAdayA,rAjaputrA brAhmaNabhogikA, |vividhAca zilpinA, eteSAM niHzIlAnAM prazaMsAM pUjanaM vA na karoti sa bhikSurbhavati / 'gihiNo0 // 503 / / ityAdi, gRhasthA | ye pravrajitena dRSTAH aprabajitena yA, teSAM niHzIlAnAmihalokaphalArtha yaH saMstavaM na karoti sa bhikSurbhavati / 'sayaNAsaNa' ||504-420||ityaadi, zayanAsanapAnabhojanAni, parakIyaM yadi ta paro na dadAti pratiSedhayati vA, pratiSedhito vA nivRttaH san yaH pradveSaM na karoti sa bhikssurbhvti|' kiMcAhAra ||205-420||ityaadi, yatkicidAhAraM parato labdhvA yastena AcAryopAdhyAyAdi| trividhena nAnukampati, 'jai me anuggahaM kujjA, sAdhU hojjAmi tArio' yadi manasA evaM ciMtayati, vAcA sarvAdareNa yathApari| pATyA nimantrayati, kAyena ca parArthena dadAti sa bhikSurbhavati, yaH punarmanasA vacasA kAyena ca susaMvRttaH sa bhikSubhavati / 'AyA| magaM ceva0' // 506.420 // ityAdi, AyAmAdi prasiddhameva nIrasaM piMDaM pAnakaM vA labdhvANo hIlaye'na dveSa gacchet, prAntakulAdi | ca yaH parivrajati-paryaTati sa bhikSurmavati / 'saddA vividhaa|| 507 // ityAdi, zabdA vividhA nAnAprakArA loke bhavanti | divyA mAnuSyakAH tairavAzca bhImA bhayAnakAH bhayamairavA-sutarAM utrAsanakA orAlA-mAMcA upasAdiSu bhavaMti yastAn zrutvA / satena na bIbheti sa bhikSurbhavati / 'vAyaM vivi0||508-420|| ityAdi, vAdaM vividha-nAnAprakAraM samicca saM etya-jJAtvA AAAAAKES dIpa anukrama [495510] GEHICHSK // 237) [242] Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [15], mUlaM [1...] / gAthA ||494-509/495-510||, niyukti : [374...378/374-378], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sutrAka cUauM [1] gAthA // 494509|| zrIuttarAnA 'loe' lokapravAda zrutvA 'sahite' sahito jJAnadarzanacAritre kheyANugato-khedena anugato, khedo vinayavaiyAvRkSyasvAdhyAyAdipu, lakSaNaM prajJazca eteSveva koviyappA-kovidAtmA jJAtavyeSu sarveSu, pariceSTita ityarthaH, prAjJo'bhibhUya parIpahAna, Atmavat sarvedI, upa-11 15 HzAnto viheDanaM prapazcanaM, yAcA kAyena na parApavAda ityarthaH, anapavAdI pUrvoktaguNAyuktaca yaH asI bhikSurbhavati / 'asippa-11 sabhikSu jIvI0 // 509-420 // ityAdi, na zilpena jAvati, nAsya gRhaM vidyata ityagRhaH, abhivaH jitendriyaH bAhyAbhyantarasaMgavipramukkA // 238 // aNu-stokaM alpaM, alpakaSAyI, laghUni-niHsArANi niSpAvAdIni tAnyapi alpAni bhakSate, zarIragRhamapi tyaktvA eke rAga-1 dveSarahitA, ebhiH guNayukto yaH sa bhikSurbhavati / idAnI nayAH-NIva prApaNe, nayantIti nayA, nayaMti gamayaMti prApnuvaMti vastu * kAye te nayAH, athavA dravyAthikaparyAyArthiko, athavA nizcayavyavahArI, athavA sapta nayA, athavA paMca nayA, ekakA zatabheda, evaM sapta paMca vA nayanazatAni bhavanti, athavA jJAnanayazcaraNanayazca, evamete AtmIyenAbhiprAyeNa vastugamakA asminnadhyayane || IA bhavatIti / ayaM jJAnanayaH 'NAyaMmi gihiybve||gaahaa, ayaM punazcaraNanayaH sabvesipi nyaannN'| gAthA, iti prismaaptii| 31 upapradarzane, bemi-pravImi AcAryopadezAta, na svamanISikayA // paJcadazamadhyayanaM samAptam / / uktaM paJcadazamadhyayanaM, idANiM SoDazama, tasya komisambandhaH, sambandho vaktavyaH, sa sambandhavividhaH, tadyathA--sUtra-1|| ||238 // #prakaraNAdhyAya' ityAdi, sUtraprakaraNasambandhI Ubau, adhyAyasambandhaH bhikSuguNAH paJcadazebhyo varNitAH, bhikSuzca brahmacaryavyava |sthito bhavati, iha ca poDaze'dhyayane brahmacaryaguptayo vakSyanti, anena sambandhena AyAtasyAsyAdhyayanasyAnuyogadvAracatuSTayaM pUrvavad / lavyAvarNya nAmaniSpharaNe nikSepe dazavaMbhacerasamAhihANamiti NAma, dazazabdasya nakSazabdasya caraNazabdasya samAdhizabdasya sthA. PROTEREARRIER-BSI dIpa anukrama [495510] adhyayanaM -15- parisamAptaM atra adhyayana -16- "brahmacaryasamAdhi" Arabhyate [243] Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [2-12] gAthA ||510526|| dIpa anukrama [511 538 ] adhyayanaM [16], mUlaM [2-12/511-538] / gAthA || 510-526 / 511-538]], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [ 43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNiH zrIuttarA0 "cUrNI "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi :) 16. brahmacaryA 0 // 239 // niryuktiH [379...385/379-385], ekadazaka nikSepAH nazabdasya ca nikSepaH karttavyaH, daza ekena vinA na bhavantIti ekasya tAvabhikSepaH kriyate, sa saptaprakAraH 'NAmaM ThevaNA0 ' // 379-421 // ityAdi, NAmaikakaM devadattAdi, sthApanaikakaM dvividhaM sadbhAve asadbhAve ca sadbhAvasthApanaikakaM lepyahastyAdi, asadbhAve akkhAdi, 4 brahmasamAdhi * dravyaikakaM sacitAdi, mAtRkApadaikakaM' upparaNeti vA saMgrahaikakaM grAmAdi, paryAyaikakaM eko jIvaparyAyo nArakAdi, ajIvaparyAyo vA gandhAdi, bhAvaikakaM audayiko bhAva iti / idAnIM dazazabdasya nikSepa :- 'dasasu a chakko0 // 380-422 // ityAdi, nAmadazA daza nAmAni devadattayajJadattAdIni, sthApanAdaza sthApanAthA (dazA) nAM sthApanA, sadbhAve asadbhAve ca dravyadaza daza sacittAdIni dravyAni, kSetradaza daza AkAzapradezA dazasu vA kSetreSu yad dravyamavagADhaM, kAladaza daza samayA dazasamayasthitikaM vA yad dravyaM, bhAvadazA paryA yadvayaM (dazaka), jIvaparyAyA ajIva paryAyAzca, dezakAlaparyAyA,(krodhAdayaH) narakAdigatayazcatvAraH, sAkAropayogo'nAkAropayogazca, amI jIvaparyAyA daza, ajIvaparyAyA rUparasagandhasparzazabdAH zubhA zubhAzva pryaayaaH|| 'bhaMgI u caukaM0 // 381-422 // ityAdi, nAmatrahma brahma iti yasya nAma, ThavaNAvaMbhaM vaNNuppattI jahA baMbhaceresu, dravyabrahma ajJAnInAM vastinigrahaH, mokSAdhikArazUnyatvAt, bhAve'pi vastinigrahaH eva brahmacaryamabhidhIyate jJAninAM mokSapathAsthitAnAM tasya rakSaNArthamamUni vasatyAdIni sthAnAni rakSaNIyAni sUtrAbhihitAni / 'caraNe chakko0 // 383-422 // ityAdi, caraNe SaTko nikSepaH, nAmasthApane pUrvavat, dravyacaraNaM dvividhaM gatau makSaNe ca varttate, gatau bhUmyAM gacchati, caraNe modakAdIn bhacayati, kSetracaraNaM yasmin kSetra gacchati bhakSayati vA, yasmin vA kSetre caraNa vyAvaryate, evaM kAlacaraNamapi, bhAvacaraNaM guNAnAM caraNaM / 'samAdhIe u cauko 0 // 384-422 / / ityAdi, samAdhizabdasya caturdhA nikSepaH, nAmasthApane pUrvavat, dravyasamAdhiH yena dravyeNa samAdhiH utpadyate, bhAvasamAdhiH jJAnadarzanacAritratapaAtmikA, sthApa [244] // 239 // Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [16], mUlaM [2-12/511-538] / gAthA ||510-526/511-538||, niyukti : [379...385/379-385], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAMka [2-12] gAthA brahmacayA0 ||510 526|| zrIutturAnA (sthAna)zabdasya paJcadazaprakAro nikSepa naamNtthvnnaa0||385-422||ityaadi,naamsthaapnaa yo yasya nAmnaH arho, yogya ityarthaH || sthAnacUNauM sthApanasthApanaM yo yasya sthApanA), yathA''cAryaguNopeta AcAryaH sthApyate, dravyasthAnaM sarvadravyANAM sthAnamAkAzaH, kSetrasthAnaM TU nikSepaH la kSetramukhamAkAzamukhyaM tasya yaccAtmasthAnaM, 'addhA' iti kAlasyAkhyA tasya sthAnaM samayakSetra arddhatRtIyadvIpasamudrarUpaM, UrdhvasthAnaM sAdhoH kAyotsargasthAnaM, 'uparatisthAna' uparamaNamuparatiH, prANAtipAtAdInAM viratirityarthaH, vasatisthAnaM sAdhoH sthAnaM, strI-15 pazupaNDakavivarjitA vasatiH, saMyamasthAnaM saMyamAdhyavasAyavizeSAH, pragrahasthAnaM dhanuSaH khaDgastha vA grahaNasthAnaM, samapadaM vaizAkha|mityAdi, acalasthAnaM yasmin sthAne sthitasya calanaM na bhavati, yathA siddhasya, gaNanAsthAnaM akSaM eka daza zataM sahasramityAdi, saMghanAsthAnaM ayaM mUlena saha saMbadhyate vastuni, na agraM, agreNa saha, mUlaM vA mUlena saha saMbadhyate, bhAvasthAnaM, sarveSAM mAvAnA-18 || maudayikAdInAM jIve sthAna, Azraya ityarthaH / / ukto nAmaniSpano nikSepaH / idAnIM sUtrAlApakasya viSayaH, sa ca avasaraprApto |'pi na nikSipyate, kutaH, sUtrAbhAvAt, asati ca sUtre kasya AlApakAH, sUtraM ca sUtrAnugame bhaviSyati, so'nugamo dvividha:| sUtrAnugamo niyuktyanugamazca, niryumpanugamavividhaH-nikSepaniyuktiH upodghAtaniyuktiH sUtrasparzikaniyuktizca, nikSepaniyuktiH anugataiva, upodghAtaniyuktiH imAhiM dohiM mUladAragAhAhi aNugaMtavyA, tNjhaa-"uddese0"||gaahaa||" kiM kativihaM0"|gAhA, evaM | sUtrAnugamo sUtrAlApakaniSpanno nikkheco sUtrasparzikaniyuktirnayAzca yugapadgacchanti, tathA coktaM-'ettha ya suttAzugamo suttAlAva| yakayo ya nikkhevo / suttapphAsiyanijjucI nayA ya patisuttamAyojjA // 1 // sUtrANugame sUtramuccAraNIyaM, taccaMda-- "suaM | me AusaM! teNa bhagavayA evamakkhArya (sUdhara-443) // zrutaM mayA he AyuSman ! tena bhagavatA evamAkhyAtaM, he AyuSman! // 24 // *kara dIpa anukrama [511538] -%AE [245] Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [2-12] Agama "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) (43) | adhyayanaM [16], mUlaM [2-12/511-538] | gAthA ||510-526/511-538||, niyukti : [379...385/379-385], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAMka zrIuttarA iti ziSyAmantraNaM, satsvapyanyeSu jAtyAdiSu AmantraNeSu Ayureva garIyaH, kutaH, AyuSi sati sarvANyeva jAtyAdIni bhavaMti, PM nikSepaH cUrNoM | ke evamAha-sudharmAsvAmI, jambunAmAnaM ziSyamAzritya bravIti, yathA mayA bhagavataH samIpe zrutaM, anena ziSyAcAryapravandhaH prada-18 gAthA 16. / ziMto bhavati, athavA zrutaM mayA Ayupi sati bhagavatA, jIvatA bhagavatA evamAkhyAtamitiyAvat, anena kSaNabhaGganirAsaH kRto ||510 brahmacAbhavati, athavA zrutaM mayA AvasatA'nu, samIpe nivasatA ityarthaH, anena gurukulavAsaH khyApito bhavati, nityaM gurukulavAsinA: // 24 // bhavitavyamiti, athavA zrutaM mayA AmRpatA, gurupAdAviti vAkyazepaH, vinayena mayA labdhaM itiyAvat, anena vinayamUlo dharmaH 526|| pradarzito bhavati, 'iha khalu therehi' ityAdi, iha asmin pravacane, khalu avadhAraNe, ihaiva nAnyasmin pravacane, dharme sthirIka raNAt sthavirAH tairbhagavadbhiH sthaviraiH aizvaryAdisampadupetairdaza brahmacaryasthAnAni, prajJaptAni kathitAnItyarthaH, yAni bhikSuH bhikSuza tAbdazca pUrvoktaH, zrutvA nizamya, avadhAryetyarthaH, 'saMjamabahule saMyamaH-pRthivIkAyAdikaH saMvaraH-paMca mahAvratAni samAdhiHdIpa jJAnAdikA, bahulazabdaH punaH punaH karotyarthaH, etAni brahmacaryAvasthitaH sarvoNyevArAdhayati, tathA ca yaH gupto manovAkAyaiH | anukrama tathA indriyaiH brahmacarye ca gutaH sadA apramatto viharet, saH amRni sthAnAni ArAdhayatIti / idAnIM ziSyaH pRcchati-katarANi tAni daza brahmacaryasthAnAnimA (sUtraM3-424) / / AcAryoM nirvacanaM karoti--ani tAni, cakSyamANAni, taMjahA-'no itthIpasu[511paMDaga' ityAdi, 'na' iti pratiSedhe, khiyaH prasiddhAH, pazavaH gAvImahipIazvagardabhAdi, paNDakA-napuMsakAH, saMsaktAni-AkIrNAni / // 24 // 538] hAtaiH zayanAni sthAnAni ca, etAni na sevate yaH sa nigranyo bhavati.'taM kathamityAdi, tatkathamiti cet kathaM) etAni sthAnAni 151 sevamAno na nigrantho gavati ?, ucyate-etAni sthAnAni sevamAnasya brahmacarye zaMkA bhavati, sevAmina sevAmIti zaGkAmA. - -.--.-Fr471 - [246] Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A+Pre sthAna cUNI nikSapaH brahmacayA Agama "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) (43) | adhyayanaM [16], mUlaM [2-12/511-538]] / gAthA ||510-526/511-538||, niyukti : [379...385/379-385], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAMka zrIuttarA [2-12] kAMkSA katamA sevAmIti, kiM dicyA mAnuSyAH tiricI; kAMkSAmAtra, vicikitsA mativiplutiH dharmajJasya, kiM jAyate sevamAnasya, karma badhyate, asebamAnasya na badhyate, IdRzI vicikitsA samutpadyate, bhedaM saMyamAlabhate, cAritrakhaNDa mityarthaH, unmAdaM vA''pnugAthA | yAt, grahagRhIta eva bhavet, kevalipannattAo vA dharmAd asyeta, dharmo dvividhaH zrutadharmazcAritradharmazca, asmAd dvividhAdapi dharmAd ||510 | bhrasyate, tasmAdvidet doSajAlaM, jJAtvA-No itthIpasupaMDagasaMsattAI sayaNAsaNAI sevitA bhavati se NiggaMthe, aympnyH|| thaa-'no| // 242 // | itthINaM kahaM kahittA bhavai se niggaMthe bhvti| (sUtraM 4-425) / yaH strINAM kathAmapi na kathayati, sA ca itthINaM kathA! 526|| caturvidhA bhavati, taMjahA-jAtikahA kula0 rUba0 NavatthakahA, jAtikahA bhaNI khattiNI somaNA asobhaNAbA, kulakathA umgAdi / damilA marahaDikA, NevatthaM jaM jaMmi dese sobhaNaM vA asobhaNaM vA taM kahayati, tatkathAmiti cet yataH te sAI nivasataH zayanAsana sthAnAni sevina: dopajAlaM bhavati / tathA kathAmapi tathA kathayati tadeva dopajAlaM savizeSataraM bhavati, tasmAt kathApi strINAM dIpa na kathanIyA iti| 'no itthIhiM saddhiM saMnisijjAgae viharettA bhavati.' (sUtraM 5) / yaH strIbhiH sArddha nisijjAgato na anukrama katiSThati, tatkathamiti cet yathA kathAM kurvataH dopajAlaM bhavati tathA naipadyAgatasyApi,tasmAt niSadyAgatenApi svIbhiH sAIna sthAta | vyamiti / indriyANyapi na nirIkSitavyAni tAsAM, kasmAta', doSajAlamayAt, 'evaM no itthI' (sUtraM7-426:) kuTuMtare vA [511 | kuMcidAdisaI suNettA(na)bhavati sa nigrantho, pakeSTakAdi kuvyaM, ketugAdi bhittI, vastrAdi duSyaM, kupitazabdaM rata ityarthaH, zepazabdA 538] mAgatArthAH, evamAdayaH zabdAH strINAM na zrotavyAH, pUrvoktadoSajAlabhayAt, evaM pUrvaratakrIDitAni na smarcevyAni, pUrvadopajAla-18 // bhayAna, evaM no itthIrNa kuItare ThAtitavyaM, pUrvoktadopajAlabhayAdeva, evaM praNItaM rasabhojanaM na bhakSayana, dopajAlabhayAt, praNItaM ci% C4-%9C% - CRA [247] Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [16], mUlaM [2-12/511-538] / gAthA ||510-526/511-538||, niyukti : [379...385/379-385], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: ba prata sUtrAMka [2-12] gAthA ||510526|| pApazramaH lA bhIuttarAkA galata lptaadibhiH| tathA atimAtra yAvat AhAro nAbhyavaharaNIyaH, atimAtrAyA agraNItasya kasmAdabhyavaharaNaM na|TaratSa: cUrNI kriyate ?. ucyate-pUrvoktadoSajAlabhayAdeva, tathA vibhUpApi zarIvastrAdiSu na karaNIyA, kimiti , vibhASitazarIrAH strINAM a-18 17 bhilapaNIyA bhavati tatastadeva doSajAlamApnoti / tathA-zabdarUparasagandhasparzeSu yaH saktiM na karoti sa nigranyA bhavati, katha | miti ceta ?. ucyate-zabdAdiSu prasaktasya tadeva pUrvoktaM doSajAlamApadyate / idAnIM etadevArthaH zlokai pradarzayati / nayAH pUrvavata / / // 243|| uktaM caMbhacerasamAhiThANaM SoDazamadhyayanamiti / / idANiM saptadazaM, tasya ko'bhisambandhaH 1, sambandho vaktavyaH, sa ca sambandhaH trividhaH, tadyathA-'sUtraprakaraNAdhyAyaH' ityAdi, sUtraprakaraNasambandhI Udhau, adhyAyasambandhaH SoDazame daza brahmasthAnAni varNitAni taiH samprayuktaH suzramaNo bhavati, evaM zramaNena 5 kartavyamiti, anena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasyAnuyogadvAracatuSTayaM pUrvecad vyAvayete,nAmaniphaNNe nikSepe pAvasamaNijjaMti | pApazabdo nikSeptavyaH, zramaNazabdazca, 'pAye chakka' mityAdi(385-431) pApazabdasya padako nikSepaH, nAmAdi, nAmasthApane pUrvavat, dravyapApaM AgamanoAgamAbhyAM, AgamataH pApapadArthajJaH anupayuktaH, noAgamataH zarIrabhavyazarIravyatiriktaH sacittAdi, | sacittaM dvipadAdi, dvipadAnAM pApamanuSyAdi, pApaH pApasamAcAraH, azobhanasamAcAra ityarthaH, evaM sarvatra pApaM azobhanamAbhidhIyate, |catuSpadAnAM zRgAlAdi, apadAnAM viSavRkSakiMpAkaphalAdi, acittAni etAnyeva jIvarahitAni, mizrANi eSAmeva bhAgo jIva| sahitaH bhAgo jIvarahitamiti, kSetrapApaM narakAni, yasmin vA kSetra narakAdikaM varNyate, kAlapApaM atidussamAdi, yasmin vA // 243 // | kAle pApaM varNyate / 'bhAve pAvaM iNamo0 // 387-432 / / ityAdi, bhAvapApaM imaM prANAtipAtaH mRpAvAdaH adacAdAnaM dIpa anukrama [511538] KRRS - ECI-SCRev4-05 -- adhyayanaM -16- parisamAptaM atra adhyayana -17- "pApazramaNiya" Arabhyate [248] Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [17], mUlaM [12..] / gAthA ||527-547/539-559||, niyukti: [386...391/386-391], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAMka [12...] gAthA nikSepaH ||527 547|| zrIuttarAnamA abrahma parigrahaH, kriyate, tAni ca zabdAdIni pApasthAnAni abhidhIyate, kAraNe kAryopacAra, taiH pApaM badhyate iti, tatastAni || cau~ 11 pApasthAnAni abhidhIyate, yAni ca sUtroktAnIti, idAnIM zramaNazabda:-samaNe caukanikkheco. // 388-432 / / / 17 A ityAdi, tasya catuSko nikSepaH, nAmAdi, nAmasthApane pUrvavat, dravyazramaNaH niNavAdi, bhAvazramaNo jJAnI caritrayuktazca, pApazrama 'je bhAvA' // 389-436 // ityAdi, 'eyAiM pAvAI0 // 391-436 // ityAdi, etadgAthAdvayaM gatArthaM, ye bhAvAzcAzobhanA // 24 // ihAdhyayane varNitAH tAn sevamAno pApazramaNo'bhidhIyate, ukto nAmanipphaNNo nikSepaH / idAnI sUtrAlApakasya viSayo, asmAd yAvat sUtrAnugame sUtramuccAraNIyaM, etat pUrvavad draSTavyaM, sUtraM cadaM-'je ke u (me) pabbaDae.' / / 527-436 / / / ityAdi, yaH kazcit prabajitaH anirdiSTasvarUpaH tasyedaM vizeSaNa, nirgrantho bAhyAbhyantaragranthavipramuktaH, vAhyo granthaH dvipadaca tuSpadahiraNyasuvarNAdikaH, abhyantaraH krodhAdi, zramaNadharma zrutvA 'vinayopapanno' jJAnadarzanacAritra upacAravinayasampanno // ityarthaH, 'sudarlabha labhejjA (lahiuM) bodhilAbha' saMvegavairAgyasaMmpannaH saMyama prati yatitumArabdhaH, sa evaMguNaviziSTo'pi bhUtvA caritrAvaraNIyakarmodayAt sIditumArabdhaH yathAsukhaM viharati, tatra coditaH-kiM svAdhyAyAdi na karoti ?, pazcAt sIdatAM yAni vacanAni tAnyasau vaktumArabdhaH 'sijjA dddhaa0928-436|| ityAdi, zayyA-vasatiH, sA ca me dRDhA nirUpyate, tathA nirasa pAvaraNANi ca vidyante, annapAnAdi ca labhyate, na kazcidatizayo vidyate, na ca bahuzrutAlpazrutayoH kazcidvizeSaH, tataH kiM mama 4] galatAluvizoSaNeNa, nirdharmavacanametat, pApazramaNo'pi sa eva abhidhIyate, etAni ca pApAni kurvan pApazramaNo'bhidhIyate / 'ja M ke u' // 526-436 / / ityAdi, nidrAzIla nidrAsvabhAvaH, nidrAM prakAmazaH sevate, bhuktyA pItvA ca nirapekSa svapiti, na svA dIpa anukrama [539559] 244 // Kar [249] Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [12...] gAthA ||527 547|| dIpa anukrama [539 559] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi :) adhyayanaM [17], mUlaM [12..] / gAthA ||527-547/539-559||, niryukti: [386...399/386-391], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [ 43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi : zrIuttarA0 cUrNAM 17 pApazramaH // 245 // dhyAyAdi karoti, asau nidrApramAde varttamAnaH pApazramaNo bhavati / 'Ayariya0 // 530 436 // ityAdi, zrutaM vinayaM ca yaiH zikSApitaH tAneva khisati - paribhavati bAla: ajJaH asAvapi pApo bhavatIti / ' Ayariya0 // 531-436 // ityAdi, tathA AcAryopAdhyAyAnAM samyak pratipatti na karoti, yazca na samyak pratipUjayati, stabdhaca bhavati, asau pApo bhavati / saMmaddamANe0 || 562-436 // ityAdi, tathA jIveSu ca yaH nirapekSaH san saMmardayan aNAyuto gacchati, pANigrahaNAd dvIndriyAdayaH sAH parigRhItAH, cIjaharitagrahaNAt sthAvarAH, yazca asaMyataH saMyata iti AtmAnaM manyate asAvapi pApo bhavati / 'saMthAraM0 // 533-436 // ityAdi, saMdhAre yatra suppate, phalagaM zayanaM upavizanaM vA pIDhaM upavizanameva, niSadyA pAyakaMvalAdi vA etat sarvaM apamajjitA ArubhatI, tathA grahaNaM sthApanaM apamajjittA yaH karoti sa pApo bhvti|' davadavassa0 // 534-436 / ityAdi, nikkAraNameva tvaritagAmI, yugAntarapralokI upayuktazca na bhavatItyarthaH tathA pramattazca anyatareNa pramAdena punaH punarbhavati, ullaMghanaM pATanamanyatarasya saccavizeSasya ropAviSTaH karoti, caMDo-- roSaNaH, nityaM ropaNazIlazca yaH sa pApo bhavati / 'paDile hei 0 // 535-436 / / ityAdi, tathA pratilekhanAM ca yaH karoti pramattaH, anyatareNa pramAdena, pAdakaMbalAdi ca na pratilekhayati, tadapi doSaduSTaM aNAyuktaM pratilekhayati yaH sa pApo bhavati / 'paDile 30' ||536 // ityAdi, tathA pratilekhayati pramattaH, kiMcinmanoharakalaribhitAdi zabdaM zrutvA guruNA NoditaH ajjo ! na caTTati, tatastameva guruM paribhavati yaH sa pApo bhavati / 'bahumAI0' / / 537 436 / ityAdi, bahumAthI sarvatra prayojaneSu mAyayA vyavaharati, na suddhahRdayaH, prakarSeNa mukhena arimAvahatIti mukharI, tAdRzaM bhASate yena sarva eva aribhavati, tathA stabdhaH 4 // 245 // lubdha, yathA mAyayA krodhena mAnena lomena ca na kvacit kiMcitkaroti nigraha, etaduktaM bhavati sarvameva prANAtipAtAdi karotI [250] pApazramaNaM lakSaNAni Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [12...] gAthA ||527 547|| dIpa anukrama [539 559] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi :) adhyayanaM [17], mUlaM [12..] / gAthA ||527-547/539-559||, niryukti: [386...399/386-391], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [ 43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi : zrI uttarA0 cUNa 17 pApazrama 0 // 246 // tyarthaH na ca viveo viratirvA vidyate, na ca saMvibhAgazIlaH, etadoSaduSTatvAt na kasyacit priyA, asau pApo bhavati / 'vivAyaM ca0 ' // 518-436 // ityAdi, khAmitaviusitAI adhikaraNAI udIreti, anyeSAmupazAntAnAmiti vigrahaH, udIrayati, adharmazIlatvAda, aduvA athavA svapakSaM parapakSaM vA haMti, vyugrahe kalahe vA yukta:--AyuktaH, vigrahaH sAmAnyena kalaho vAcikaH, yaH evaMprakAraH asI pApo bhavati / 'adhirAsaNe 0 ||539-436 / / ityAdi, sthirAsano na bhavati, nikAraNameva itazvetazca vaMbhramIti, 'kuca parispandane' dAstAH kriyAH karoti yena parasya mohamutpAdayati, suddhapuDhavIe Na nisIejjatti etana smarati, AsanopaviTenopayuktena bhavitavyaM tacca tathA na karoti yaH sa pApo bhavati / 'sasa rakkha 0 ||540-436 // ityAdi, svapan pAdau na pramArjayati, saMthAra uttarapAdI ( paTTI) na pratilekhayati, saMstArake ca tiSThan upayukto na bhavati, sarvatra ca tiSThatA gacchatA ca upayuktena bhavitavyaM, yacaivaM na karoti asau pApo bhavati / 'buddhadahI 0 ' // 541-436 // ityAdi, vikRrti azobhanaM gatiM nayantIti vigatayaH, tAtha kSIra vigatyAdayaH, vigatImAhArayataH mohodbhavo bhavati, na ca kathaMcidapi anazanAdi tapaH karoti asau pAyo bhavati / 'atthatami ya0 ' // 542-436 // ityAdi, astamanakAle'pi AhAraM nityamAhArayati, yadi nAma kadhiccodayati kimiti bhavaM AhAraM nityamAhArayati na caturthaSaSThAdi kadAcidapi karoti 1, evaM coditaH praticodayati yaH sa pApo bhavati / 'Ayariya0 // 543-436 // ityAdi, AcAryaparityAgI parapADasevakaH 'gANaMgaNie' gaNA gaNaM saMcarati jaghanyena apUrNapaNmAse niSkAraNe asau gANaM|gaNiko'bhidhIyate, 'dubbhUte' duSprA (duSTA ) rtho, duSTaM azobhanaM bhavanaM yasya, bhavanaM varttanaM karaNamityarthaH yaH evaMprakAraH sa pApo bhavati / 'sayaM gehaM0' ||544-436 // ityAdi, svayaM gRhaM parityajya pravrajyAM gRhItvA paragRheSu vyApAraM karoti, nimittAdInAM ca vyApAraM [251] pApabhramaNaM lakSaNAni // 246 // Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [17], mUlaM [12..] / gAthA ||527-547/539-559||, niyukti: [386...391/386-391], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAMka [12...] gAthA ||527 547|| zrIuttarA.15 karoti, evaM saMyama prati sIdan pApo bhvti| sNnaaipiNdd0||545-436||ityaadi, samAyapiMDa jameha jihendriyAsaktaH, sukhAsakta-1 cUNau~ ||ss samudAna bhikSAparyaTana necchati,etacca etadvayamapi na bhavati tathA gRhasthAsanAni nityaM sevati yaH asau pApo bhvti| eyAriseIXIdhikAra 18 // 546547-437 // ityAdi, vRttadvayaM, IdRzaH 'paMca kusIlasaMvRttaH' paMca iti pAsatthosaNNakusIlaNitiyasaMsaktarUvadharA saMyatIyA.181 ityarthaH, munInAM pravarANAM hiDimo nikRSTo jaghanya ityarthaH, evaMprakArasya AtmA sAdhuloke viSamamiva garhito bhavati, nAso // 247|| | ihaloke pUjyaH, nApi paraloke, yaH punaretAn doSAn varjayati yadA sa suvrato bhavati munInAM madhye, tasyAtmA sAdhuloke amRta| miva pUjyate, amRtaM kiyadvarNagandharasopetaM varNabalapuSTisaubhAgyajananaM sarvaroganAzanaM anekaguNasampanna kalpavRkSaphalabadamRtamabhidhIyate, 31 sa eyarathaviziSTa ihalokaM paralokaM ca ArAdhayatIti / iti -parisamAptau upapradarzane ca, gurUpadezAt, na svAbhimAyaNeti / nayA: GI pUrvavat / / iti pApasamaNaM nAma saptadazamadhyapanamiti 17 // uktaM saptadazamadhyayanaM, idAnImaSTAdarza, tasya ko'bhisambandhaH ', sambandho vaktavyaH, sa ca trividhaH, tadyathA-'sUtraprakaraNAdhyAya' ityAdi, sUtraprakaraNasambandhI uau, adhyAyasambandhaH saptadazame pApazramaNo vyAvarNitaH, iha punaraSTAdazame suzramaNo vyAva yete, anena sambandhenAyAtasyAsya adhyayanasyAnuyogadvAracatuSTayaM pUrvavad vyAvarNya nAmani'phanne nikkheve saMjaIjja, 'nikkhevo || | saMjaijjami0 // 391-438|| ityAdi, saMjayazabdasya caturvidho nikSepaH nAmAdi, yAvat zarIrabhavyazarIravyatiriktaH trividhaH, ekamavikAdi, bhAvasaMjao Agamato noAgamato ya, 'saMjayanAma goyaM veyNto||393-438|| ityAdi, ukto nAmaniSpabho // 247 // | nikSepaH / idAnIM sUtrAlApaka iti, asmAcAvajjJeyaM yAvat sUtraM-'kaMpille nayare // 548 // ityAdi, niyuktigAthAH sUtragAthAzca CA dIpa anukrama [539559] %ESC- adhyayanaM -17- parisamAptaM atra adhyayana -18- "saMyatIya" Arabhyate [252] Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [18], mUlaM [12..] / gAthA ||548...600/560-613|| niyukti: [391...404/392-404], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: zrIuttarA saMyatA cUNI prata sUtrAMka [12...] gAthA ||548600|| 18 saMyatIyA. l/248 prAyasaH prakaTArthA eva, niyuktikAraH sUtroktamevArtha kvacidanuvartate, ataH paraM gAthAnusAreNa praveza! AkhyAtakaprAya prAyaH bhavi-18| pyati, so ya saMjao rAyA kahiM AsI', kahiM vA teNa sAhucaNaM laI , te bhaNNati--'kaMpillapura0 // 394-438 // ityAdi, dhikAraH | kaMpillapuraM nayaraM, tattha ya saMjato nAma rAyA, so kaiyA migavahAe Niggato caubiheNaM seneNaM yehiM gaehiM rahehiM purisehi ya, tadeva cauvyihaM sennaM nAsIraM bhavai, tassa ya kaMpitapuravarassa samIve kesaraM nAma ujjANaM, ghaNaghaDiyakaDacchAyaM, teNa rAiNA te migA samaMtato paruddhA saMtA kesarujjANaM paviTThA,aphoyamaMDave gaddabhAlINAmaM aNagAro jhANaM jhiyAyamANo citi, apphov0||552-439|| iti, kimuktaM bhavatiI-AkIrNaH, vRkSagacchagulmalatAsaMchaNNe ityarthaH, so ya rAyA gacchagate mige vadheti, tesiM ca migANaM kati migA| | bhItA tesiM saraNamiva maggamANA upagatA, teNa rAiNo accharIyamiti ciMtA jAtA-kiM maNNe ittha koi hojjA', tato rAyA Asagato te mige hae ahae ya pAsati, taM ca sAdhu daTTaNa saMbhaMto bhIto bhaNati-aho mayA mandapuNNeNaM manne'nagAro vidhito'tirasagiddheNa 'dhattuNA' ghAtaNasIlenetyarthaH, so rAyA, AsaM visjjittaann0||555-440|| taM sAhuM viNaeNaM vaMdiUNa avarAhaM taM tu khAmeti rAyA, Na jANiyA tumbhe to saro yattito mayA,'aha moNeNa0'aha moNamassito so aNagAroNa bAharati tassa, tambha-IN | yabhIto iNamatthaM so udAharati-kapillapurAhivaI' // 400-440 // ityAdi, sarvA niyuktigAthAH prakaTArthAH, sUtragAthA api |prAyasaH prakaTArthA eva, yadvaktavyaM taducyate-tato so saMjao rAyA gaimAlissa atie ceccA rajja pathyaito.grAmasamudAyo rASTramabhi| dhIyate, to ta pavvaitaM soUNa tattha khatio devaloyacuto sArisato vImasAe pucchati-jahA te dissatI rUvaM, pasanaM te jahA | // 248 // dIpa anukrama [560 6133 [253] Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [18], mUlaM [12..] / gAthA ||548...600/560-613|| niyukti : [391...404/392-404], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAMka uttraa0mnno|| kiMvA [12...] gAthA ||548600|| - | maNo / kinAme kiMgotte, kassaTTAe va mAhaNe / kaha paDiyarasI buddhe, kahaM viNIyatti vuccasi // 568-443 // ucyate--saMja-1 kSatriyAyacUNoM | o nAma nAmeNaM, ahaM (tahA) gocaNa goyamo / gadabhAlI mamAyariyA, vijjAcaraNapAragA // 569,443 / / jamhA sacce pANiNo kriyAyukta Na iMmi tamhA mAhaNetti buccAmi, tathA punarapi kSatriya Aha-kriyAvAdiNaM AsItaM zataM akriyAvAdinA caturazItiH ajJAnika-14 deza: saMyatIyA.18vAdInAM saptapaSTi vainayikAnAM dvAtriMzata, ebhizcaturbhiH sthAnaH ekAntavAdinaH 'mitajJA' mitajJAninaH mitazIlamupacAraH, mitaM | // 249 // parimitaM stokamityarthaH, jJAninA, kathaM evamete paramArtha jJAsyante?, kathaM vA parasyopadeza dAsyati?, ajJAnAcca pApaM kurvanti, tato paDaMti Narae ghore, punadharmamAcaranti te divyAM gatiM gacchanti, savve te viditA majma ityAdi gatArthA, punarapi kSatriya AhaahamAsI brahmaloke kalpa mahAprANe vimANe dyutimA barisasatocamA, kimuktaM bhavati ?-palyopamasAgaropamayaMtropakramaH kriyate Ayue, pAlI mayoMdA, yA panyopamaiH sthitiH sA lI, yA punaH sAgaropamaiH sthitiH sA mahApAlI, so'haM bahUni sAgaropamAni brahma-| lokakalpe bhogAn bhuktvA idaM mAnuSyakaM bhavamAyAtaH, ihApi mama jJAnamasti yenAtmanaH pareSAM ca AyuM jANAmi, taMjahA-sa eva kSatriyaH saMjayasyopadezaM dadAti, nAnAprakArAM ruciM ca chaMdaM ca parivarya saMjato bhavati jinamate, ekaggacito bhava itythe|, ye ca anAstAM sA jJAtvA parivarjayet, ye ca sAdhikaraNapraznAzca teSAM pratikrame, aho vismaye, aho bhavAM saMyame utthitaH, ahorAtraM sarvamityarthaH, etajjJAtvA tapaH kuru, yacca mAM pRcchasi tava taM kathayAmi, kriyA astitvaM tatra ruci kuru, kathaM , asti mAtA'|sti pitA asti sustaduSkRtAnAM karmaNAM phalavipAka iti, nAstitvaM ca parivarya, samyagdRSTi tyA dharmamAcara, etatpuNyapadaM 249 // zrutvA kRtvA ca ye mokSaM gatA tAnahaM kIrtiyiSyAmi sthirIkaraNArtha, bharahovi bharahavAsaM ceccA kAmANi pacahae ityAdi, eva dIpa anukrama [560613] CRE AM -- [254] Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [18], mUlaM [12..] / gAthA ||548...600/560-613|| niyukti: [391...404/392-404], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAMka [12...] gAthA ||548600|| AGRA 19 zrIuttarA mAdAya dhIrA dharma kRtvA mokSaM gatAH, ye punarahetubhirvartante unmattakA iva vicaranti, etat zubhAzubhaM vizeSa gRhItvA ye dhIrA mRgAputracUNau~ nikSepAdi buddhimaMto dRDhaparAkramAH te zubhaM prati prayatate, ye punaranye te viparItaM kurvanti, etajjJAtvA mayA ANidANakhamaci-anidANamabamRgAputrIya ndhastarakSamA tatsamarthAstaniSpAdakA, yadvA abandhAtmikA satyabhASAbhASitA, etat kurvataH triSvapi kAleSu paramAM gatiM gatAH, ye punarahetubhiH vartante te kathaM zubhA gatiM yAsyantIti,zeSaM tadeva,nayAH puurvvt||sNjijjN aSTAdazamadhyayanaM prismaaptmiti18|| // 250 // ukta aSTAdazam,idAnIme konaviMzatitamam ,atra sambandhaH,aSTAdazame bhogaRddhIparityAgAt suzramaNo bhavati, ihApi apratika-13 4ArmazarIratvAt sutarAM zramaNo bhavati, anena sambandhanAyAtasyAdhyayanasyAnuyogadvAracatuSTayaM pUrvavad vyAvarNya nAmaniSpane nikSepe miyAputtijja, mRgazabdaH putrazabdazca nikSeptavyaH, 'Nikkhevo amiaae.||405-451|| ityAdi gAthAtrayaM gatArtha / idaaniiN| nAmanirukti prviiti-migdeviiputtaao0408-451||ityaadi, gatArthA, ukto nAmaniSpano nikSapaH / idAnIM sUtrAlApaka iti, asmAttAyadvaktavyaM yAvastraM nipatitaM, sUtraM cedaM-'muggIve Nayare' / / 601-452 / / ityAdi, sUtroktamapyartha niyuktikAraH punarapi bravIti, kiM ?, dviddhaM zu(suca)ddhaM bhavatIti, "suggIce Nagare' ityAdi AkhyAnakagAthAH prAyasaH gatArthA, 'uNNaMdamANa' iti D'dunadi samRddhI' hRdayena tuSTibahumAno bhogasamRdaH sA tulyo nAnya iti, doguMdaka iti trAyastriMzadevA nityaM bhogaparAyaNA te doguMdagA iti bhaNyante, evaM so'vi nityaM bhogaparAyaNa hati doguMdagaH, dehati-pazyati, saMniNANamiti saMjJinaH jJAnaM saMzijJAnaM // 25 // tatsamutpannaM, jAtismaraNamityarthaH, tena jAismaraNena smarati yathA mayA anyasmin janmani saMyamaH kRta iti, pacchA purA va jahi dIpa anukrama [560613] NEERIES CCCACa adhyayanaM -18- parisamAptaM atra adhyayana -19- "mRgAputrIya" Arabhyate [255] Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [19], mUlaM [12..] / gAthA ||601...698/614-712|| niryukti: [405...421/405-419], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [ 43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi : prata sUtrAMka zrIuttarA0 [12...] cUrNAM 20 gAthA ||601 698|| dIpa anukrama [614 _712] mahA niyaMThijja // 251 // yadhvo paryantakAlo purA laghuvayasa eva yadvA yuSmAkaM paJcAtpurato vA, parityajya zeSaM tAvadeva jAyate iti, nayAH pUrvavat // eko naviMzatitamaM mRgAputrIyaM samAptam // 29 idANiM viMzatitamaM tasya ko'bhisambandhaH 1, ekonaviMzatitame apratikarmmazarIratA vyAvarNitA, viMzatitame mahAnirgranthatvamiti vyAvarNyate, apratikarmazarIraca mahAnirgrantho bhavatItyanena sambandhenAyAtasyAsya adhyayanasyAnuyogadvAracatuSTayaM pUrvavanyAvarNya nAmaniSpatre nikSepe mahAniyaMThijjaM, khuDDagaNiyaMThijjaM bhaNNati, kSullake ajJAte no mahAntaM jJAyate tato kSullakajJApanArtha 'nAma uvaNA0 // 422.466 / / ityAdi, nAmakSullakaM kSullaka iti yasya nAma, sthApanAkSullakaH asadbhAve akSAdi, sadbhAve kASThakarmAdikSullakasthApanA, dravyakSullakaM jJazarIra bhavyazarIravyatiriktaM sacitAdi, sacitaM prathamasamayotpannaM sUkSmapanakajIvazarIraM, acittaM paramANu, mizra tasya panakazarIrasya parityAgakAle kecit sacittAH kecidacittAH zarIrapradezAH, kSetre kSullakaM AkAzapradezaH, yasmin vA kSetre kSullakaM vyAvarNyate, yogaH vyApAraH, sa ca zailezyavasthAyAM kSullako bhavati, bhAvAnAmapizamika eva kSulakaH, sarvastoka ityarthaH, etesiM kSullakAnAM pratipakSe mahaMgA hoMti, mahaMtazabdo'pi vyAkhyAta eva / idAnIM niyaMThazabdasya nikSepa:- 'nikkhevo niyaMThami0 // 423-466 / / ityAdi, gAthAdvayaM gatArtha, bhAvanirgranthaH paMcavidha:- pulAkaH bakkuzaH kuzIlaH nirgranthaH snAtako, nirgranthaH sa ca paMcavidhaH ebhirvakSyamANaiH dravyairanugantavyaH, tAni cAmUni 'paNNavaNa veya rAge' ityAdi gAthAtrayasagRhItAni || 425 426 / 427-471 prajJApanA- eSAM pulAkAdInAM svarUpakathanaM, pulAko paMcaviho paNNatto, taMjahA NANa pulAe daMsaNapulAe caritrapulAe liGgapulAe ahAsuddumapulAe NAma paMcamI, tattha NANapulAo jJAnasya virAdhanAM karoti, kathaM 1, adhyayanaM -19- parisamAptaM atra adhyayana -20- "mahAnirgranthiya" Arabhyate [256] kSullaka nirgranthanikSepAH // 259 // Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [20], mUlaM [12..] / gAthA ||699...758/713-772|| niyukti : [422...427/420-422], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAMka zrIuttarA0 cUNoM 20 [12...] gAthA ||699758|| mahA * niyaMThijjA // 252 kAlavinayapahumAnAdIni na samyakkaroti, tathA jJAnasya jJAninAM ca nindApradveSamatsarAdIni karoti, evaM jJAnaM pulAkIkaroti, nissArIkarotItyarthaH, evaM sarvatra, darzanapulAe zaMkAdidoSasahita darzanaM dhArayati, guNAzcopabRMhaNAdayaH, nAtra samyakkaroti, tathA 81 dInAM prarUdarzaninAM ca nindApradveSamatsarAdIni karoti, evaM darzanaM pulAkIkaroti, caricapulAo cAritrasya dehe dezasya khaNDanaM sarvakhaMDaNaM | zapaNAdIni. vA karoti, tathA cAritrasya cAritrANAM ca nindApradveSamatsarAdIni karoti, evaM cAritraM pulAkIkaroti, liMgapulAo liMga-rajo| haraNamukhavakhikANi taM avidhIe aNAdareNa vA dhArayati, nindApradveSamatsarAdIni(vA)karoti, evaM darzanaM pulAkIkaroti-nissArIkaroti, ahAsuhumatAe eSAM caturNAmapi sUkSmAn aticArAn karoti, evaM pulAkI vyAkhyAtaH / bause paMcavihe paNNace, taMjahA--11 Amogabause aNAbhogara use saMvuDabause asaMvuDabause ahAsuhumabause NAma paMcame, bakusa iti kimuktaM bhavati ?-rAgeNa sarIro|pakaraNAdiSu vibhUSAM karoti, zarIre dezasnAnaM sarvasnAnaM vA karoti, kezAdiSu saMyamanaM vA karoti, zarIrasya varNarUpagandhAdi vA | karoti, tathA Abhogena jAnaM karoti AbhogavakuzaH, anAbhogena ajAnan-ajJAnIbhUtvA karoti anAbhogavakuzA, saMvRttaH san I karoti, cAritrAvaraNIyakarmodayAt, asaMghRtabakuzaH, asaMvRto vA karoti asAvasaMvRtabakuzaH, athApya(yathA)suhumaM vA yatkicittAvanmAtraMkaroti, evaM upakaraNavasatyAdiSu karoti / kusIle duvihe paNyAtte, taMjahA-paDisevaNakusIle kasAyakusIle ya, paDisevaNakusIle jahA pulAe, navaraM kuzIlazandoccAraNa karttavyaM, kutsitaM zIlaM kuzIla mUlottaraguNeSu, kaSAyakuzIle paMcavidhe ceva jahA pulAe, 252 // navaraM kaSAyazandoccAraNaM karttavyaM, kaSAyAnugataM zIlaM / niyaMThe paMcavihe paNNatte, taMjahA-baDhamasamayaniyaMThe apaDhamasamayaniyaMThe | caramasamayaniyaMThe acaramasamayaniyaMThe AhAsuhumaNiyaMThe NAma paMcarma, nirgatagrantho nirgranthaH, kASTavidhaM mithyAtvAvirati duSTayogAzca, 4 % dIpa anukrama [713772]] % CA % [257] Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [20], mUlaM [12..] / gAthA ||699...758/713-772|| niyukti: [422...427/420-422], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata pulakAdi sUtrAMka [12...] gAthA ||699758|| - zrIuttarAyadvA grantho bAyo'bhyantarazca, bAyaH khajanavAndhavadhanakanakarajatAdi, abhyantaraH krodhAdi, asmAt granthAnirgato nirgranthaH, asau cUrNI prathamasamayotpannaH prathamasamayanirgrantho'bhidhIyate, AhAmuhumaniyaMTho nigranthatvaM yatkicittAvanmAtreNa vrtte| siNAte paMcavihe paNNa-T svarUpaM. te, taM0 acchavI asabale akammaso saMsuddhaNANadasaNadhare arahA jiNo kevalI aparissAbI, chavi-sarIraM, nAsya chavi vidyata iti 14 mahA- acchavi, kathaM ?, yathA nAsya zarIre manAgavi mUrchA vidyate, parityaktazarIra ityarthaH, na cAnyazarIrapratibandhakA 1, azabalA zubhAniyaMThijja | zubhakarmavipramuktaH2, ghAtikarmANi prati nAsya stoko'pi karmabandho vidyata iti akamAMzA, dhAtikarmANyeva prati3, saMzuddhajJAnadarzana-11 // 253 // dharaH, kSAyikajJAnadarzanadhara ityarthaH4, devAsuramanujebhyaH pUjAmahaMtIti arahA, krodhAdijayAjjinaH, kevalaM-sampUrNa jJAnadarzanaM dhAra yatIti kevalI, nAsya jJAnadarzanamukhAni parizravantIti aparizrAvIza pulAkAdInAM svarUpakathanamuktam, idAnIM teSAmeva pulAkAdInAM vedaciMtA-te hi kiM savedakA avedakA iti, vedAtrayaH-strInapuMsakA iti, pulAe savedae, No avedae, jaha savedae kiM thi| abedae purisavedae napuMsavedae , No itthIvedae, puruSavedae vA NapuMsagavedae vA hojjA, bausA paDisevagA tIhivi savedae hojjA, kasAyakusIlae savedae avedae ubasantavedae vA khINavedae vA hojjA, saMvedae tIhiMpi bedehiM vA hojjA, NiyaMTho sa-11 vedae avedae hojjA, jati avedae ubasaMtavedae vA khINavedae, jaha savedae tIhiMpi savedae, siNAyae avedae khINavedae / hojjaa| pulAkAdayaH sarAgA vItarAgAH iti praznaH 1, pulAe sarAto, Na cItarAgo hojjA, evaM jAva kasAyakusIle, NiryaThe ko| kA sarAgo hojjA, vItarAge hojjA, upasaMtavItarAge khINavItarAgo vA hojjA, siNAte khINavItarAge NiyaMThe hojjA / pulaakaadyH| kiM sthitakalpe asthitakalpe bhavantIti prazne, kaH sthitakalpe ?, purimapazcimAnA tIrthakarANAM tIrtheSu niyamAt kriyate ayaM klpH| - dIpa anukrama [713772]] +91 [258] Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [20], mUlaM [12..] / gAthA ||699...758/713-772|| niyukti : [422...427/420-422], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAMka [12...] gAthA ||699758|| zrIuttarA cUrNI 20 mahAniyaMThijja A-SCRE // 254|| tataH sthitakalpo'bhidhIyate, zeSANAM aniyataH, sa cAya-Acelakkuisiya sajjAyara rAyapiMDa kitikmmaa| bata jeTTha paDikkamaNe mAsaM pulakAdipajjosavaNakalpe // 1 // kalpazabdazca karaNe varcate, yathoktaM-"sAmarthya varNanAkAle, chedane karaNe tathA / aupamyai cAdhikAre (vAse) / svarUpaM. ca, kalpazabdaM vidurbudhaaH||1||" pulAkAdayaH sarve'pi sthitakalpe asthitakalpe vA bhavatIti, athavA kalpasAmAnyAt pulaae| ki jiNakappe therakappe kappAtIte vA hojjA, No jiNakappe, No kappAtIe, therakappe hojjA, cause paDisavaNAkusAle ya jiNakappe therakappe vA hojjA, No kappAtIte, kasAyakusIle tihivi hojjA, NiyaMThe siNAto kappatIte, pulAe sAmAIyasaMjaeNa vA chedovaTThAvaNiyAto vA hojjA, sesesu paDisedho, evaM bausapaDisevagAvi, kasAyakusIlo Aiglesu causu saMjamesu hojjA, No ahakkhAe, NiyaMThasiNAyagANiyamA ahakkhAtasaMjame hojjaa| pulAe ki paDisevae apaDisevae', NiyamA paDiseyate, jati paDisepae mUlaguNapaDisevae uttaraguNapaDiseyae ,mUlaguNesu paMcaNDaM mahabbayANaM atrayaraM paDisebijjA, uttaraguNesu dasavihassa paccakkhA-11 Nassa anataraM paDisevijjA, bause uttaraguNapaDisevae, no mUlaguNapaDisavae, paDiseSaNAkusIle jahA pulAe, uvarilA tiNici apddisevgaa| pulAe katihi jANehi hojjA ?, dohiM vA tIhiM vA, bausapaDisevagAdi, evaM kasAyakusIle, NiyaMThayA dohi vA tIhiM vA cauhi vA hojjA, pulAo na apuvAI ahijjejjA, bauso jahaNNaNa aha pavayaNamAtAo ukkoseNaM dasa puvAI ahijjejjA, evaM paDisevao'vi, kasAyakusIlo NiyaMTho ya jahaNeNa aha pabayaNamAtAo ukkoseNaM cosa puvAI ahijjejjA, siNAto suyvtirico| pulAo titthe hojjA, No atitthe, evaM usapaDisevagAvi, kasAyakusIlo titthe vA atitthe vA hojjA, 254 // jati atitthe titthakaro vA patteyabuddho vA hojjA, evaM niyaMThasiNAyAvi / pulAo kiMsaliMge hojjA aNNesiM liMge vA hojjA', - dIpa anukrama [713772] - LECitorsCity [259] Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [12...] gAthA ||699 758|| dIpa anukrama [713 772] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [20], mUlaM [12.. ] / gAthA ||699...758/713-772]], niryuktiH [422...427/420-422], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [ 43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi : zrIuttarA0 cUrNau 20 mahA niyaMThijjaM / / 255 / / dabbaliMga pahucca saliMge vA analiMge vA hojjA, bhAvaliMgaM paDucca niyamA saliMge hojjA, evaM jAva siNAto / pulAto kahahiM | sarIrehiM hojjA ?, tIhiM orAliyAtayA kammaehiM usapaDisevagANaM veuvjiyaM amahiyaM, kasAyakusIlo paMcahiM sarIrehiM bhayaNAe, niyaMThasiNAtA jahA pulaao| pulAo ki kammabhUmie hojjA0 ?, jammaNaM saMtibhAvaM paDucca kammabhUmie hojjA, No akammabhUmIe hojjA, evaM sesAvi, sAhAraNaM par3acca kammabhUmIe vA hojjA akammabhUrmAe vA hojjA, (pulAo kaMmi kAle hojjA ? jammaNaM saMtibhAvaM ca pahucca susama dUsamAe dUsamasusamAe dusamAe) evaM sesAvi, sAharaNaM paDucca (chasuvi, jammeNaM), susamadussamAe dU| samasusamAe dUsamAe tisuci kAlesu hojjA, ussappiNIe jammaNaM par3acca dustamasusamAe susamadussamAe ya dosu kAletu hojjA, mahAvidehe caturthapratibhAge sarvakAlameva bhavejjA, saMtibhAvaM paDucca paDhamadurga chaTTo ya kAlo ya paDisijjhati, sesesu hojjA, jammaNaM jaMmi kAle janmotpattiH, saMvibhAvo yasmin kAle vidyamAnatvaM evaM bausakusIla niyaMThasiNAyAvi sAhAraNaM paDucca savvattha hojjA, NavaraM niyaMThasiNAtANa sAharaNaM Natthi / pulAe kAlagate samANe kahiM uvavajjejjA 1, jahaSNeNaM sohamme kappe, ukkoseNaM sahassAre, bausapaDisevagANaM jahaNeNaM taM caiva, ukkoseNaM accute kappe, kasAyakusIle jahaNNeNaM taM caiva ukkoseNa accute kappe, kasAyakusIle jahaNaNaM taM caiva ukkoseNaM aNuttarovavAiesu, niyaMThassa sacyAe, paDisevittA ahamiMdattAe uvavajjejjA, siNAto siddhigatIe ubavajjejjA, pulAe devesu uvavajjejjA, pulAe devesu uvavajjamANe kiM iMdattAe sAmANiyattAe tA yattIsattAe lokapAlacAe ahamiMdattAe uvavajjejjA 1, avirAdhaNaM paDucca etesu savvesu uvavajjejjA ahamidavajrja, virAhaNaM | pacca aNNataresu ubavajjejjA, evaM bausapaDisevagAvi, kasAyakusIle ahamiMdattAe uvavajjejjA, niyaMThe ajaddaNNama zukko seNaM [260] pulakAdisvarUpaM. // 255 // Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [20], mUlaM [12..] / gAthA ||699...758/713-772|| niyukti : [422...427/420-422], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAMka pulaka cUrNI ma 20 [12...] gAthA ||699758|| mahA zrIuttarA sabasiddhe uvavajjejjA, evaM bausapaDisevagAdi / pulAgassa devalogadvitI jahaNNeNaM paliovamapurataM, ukkoseNaM aTThArasasAgaro bamAI, bausapaDisevagANaM jahaNeNaM taM ceva, ukkoseNaM bAvIsasAgarobamAI, kasAyakusIlassa jahaNeNaM taM ceva, ukkoseNaM tettIsa sAgarovamAI, NiyaMThassa ajahaNNamAkkoseNaM tettIsasAgarovamAI / pulAgassa asaMkhejjA saMjamaTThANA, evaM jAva kasAyakusIlassa, niyaMThijja NiyaMThAsaNAtANaM aiMge ajahaNNamaNukkosae saMjamaTThANe, etesiM pulAgAdINaM saMjamaTThANANa katare katarehito appamA vA bahugA vA ubhayA vA visesAhiyA vA ?, NiyaMThasiNAtANaM ajahaNNamaNukkosA saMjamaTThANA sambatthovA, doNhavi tullA, pulAgassa asNkhjj||256|| MguNA, evaM bausakusIlANaM asaMkhajjaguNA, pulAgassa arNatA cArittapajjavA, evaM jAba siNAtassa, pulAgeNa pulAgassa saTThANa-1. saNNigAseNaM carittapajjavehi ya siya hINe siyatulle siyabhahite, jaDa hoNe vA aNaMtabhAgahINe vA asaMkhejjabhAgahINe vA saMkhe sajjaguNahINe vA, evaM anbhAhiyaevi, pulAe bausassa parahANasaMniyAseNaM caritnapajjavehiM hINo, No tullo, No anbhahie, jaira hINe aNaMtaguNahINe sesehiM, evaM paDisebagassa kasAyakusIlassa chahANapaDie, NiyaMThasiNAtA jahA bausassa, evaM sesehidi saha || saMjogo kAyayo, uvarillA abbhahiyA heDilla(kA hINA)pulAe sajogI tIhivi jogehi,evaM jAva NiyaMTho,siNAto sajogI vA ajogii| vaa| pulAe sAgArovautte cava aNAgArovautte ceva, evaM jAba siNAto / pulAe sakasAyI taM saMjalaNehi carDi, evaM jAva paadd-Tx||256|| | sevao, kasAyakuzIlo chahi, NiyaMTho ekkAte sukkalesAe, siNAto prmsukklesaae| te pulAe baDhamANA hIyamANA avahitA, tIhivi pariNAmatehi, evaM vausakusIlAci, NiyaMThasiNAtA baGamANA avaDiyapariNAmA vA, pulAe baddhamANapariNAmA jahaNNeNaM eka samayaM, ukkoseNa aMtomuhurA, evaM hIyamANavi, avahie jahaNeNaM eka samayaM, ukkoseNaM saca samayA, evaM jAba NiyaMTho / dIpa anukrama [713772]] [261] Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [20], mUlaM [12..] / gAthA ||699...758/713-772|| niyukti : [422...427/420-422], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAMka [12...] gAthA ||699758|| niyaMThijja zrIuttarAsiNAto abadriyapariNAmae jahaNaNaM atomahata, ukkoseNaM desUNA pubbakoDI / pulAe AuyavajjAo satta kammapagaDIo |PIpalakAdi. cU) |xbaMdhati, bauso saca vA aduvA candhati, evaM paDisevaepi, kasAyakusIle satta vA aha vA cha vA bandhati, cha AuyamohaNijjavajjA-18 svarUpaM. 20 o baMdhati, NiyaMThe egaM vedaNijja bandhati, siNAe baMdhae vA abaMdhae vA, jati baMdhae vedaNijja ega bandhati, pulAe aTTha kamma pagaDIo vedati, evaM jAva kasAyakusIle, NiyaMTho mohaNijjabajjAo satta vedeti, siNAe daNijjaAuyaNAmagottAo cattAri vedeti| pulAe ceva vedaNijjAuavajjAo cha udIrei, bause satta vA cha vA udIreti, AuvedaNijjavajAo cha udIreti, // 257 // evaM paDisevaevi, kasAyakusIle satta vA aduvA cha vA paMcavA udIreti, AuvedaNijjamohaNijjabajjAo paMca udIrati, (NiyaMThe) kA paMcavA donnivA udIreti, doni udIramANe NAma gotaM ca udIrevi. siNAe udIrae vA aNudIrae bA, jati udIreti NAma | gottaM ca udIreti / pulAge pulAgattaM caittA kasAyakasIlattaM vA asaMjamaM vA upasaMpajjati, paDisevao paDisevaM caitA usa vA kasAyakusIlattaM vA asaMjamaM vA saMjamAsaMjamaM vA upasaMpajjA, kasAyakusIle kasAyakusIlattaM cahattANaM pulAgataM vA bausattaM vA saMjamaM vA saMjamAsaMjamaM vA upasaMpajjati, NiyaMThattaNaM cahattA kasAyakusIlattaM vA siNAyattaM vA asaMjamaM vA upasaMpajjati, siNA-15 | yato siNAyattaM caittA siddhigati uvasaMpajjati / pulAe Nosanovautto hojjA, bausapaDisevaNakasAyakusIlA ubharya vAvi / NiyaMTha-13 siNAtA jahA pulAe AhArae hojjA, evaM jAva NiyaMThe, siNAte ubhyhaavi| pulAe jahaNNeNaM egaM bhavaM hojjA, ukkoseNaM tiNNi || bhavaggahaNAI, bause jahaNNeNaM ega ukkoseNaM aTTha, evaM jahA kasAyakusIle, NiyaMThe jahA pulAe, siNAe ekkaM / pulAgassa ega-| // 257 // bhavammahaNiyA AgarisA jahaNNeNaM ekko ukkoseNaM satamgaso, evaM jAva kasAyakusIlassa, NiyaMThassa jahaNaNaM ekko ukkoseNaM 3 dIpa anukrama [713772] [262] Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [20], mUlaM [12..] / gAthA ||699...758/713-772||, niyukti : [422...427/420-422], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAMka zrIuttarA cUrNI [12...] gAthA ||699758|| mahAniyaMThijja // 258 // | doni, siNAtassa ekko, pulAgassa NANAbhavaggahaNiyA AgarisA jahaNNaNa doni ukkoseNaM satta, bausassa jahaNNeNaM dolipulakAdi| ukkoseNaM sahassaggaso, evaM jAva kasAyakusIlassa, NiyaMTho jahaNNeNaM donni ukkoseNaM paMca, siNAtassa Nasthi ekko'vi / pulaae| svarUpaM. kAlao kecciraM hoti?, jahaNNeNaM aMtomuhattaM ukkoseNavi aMtomuhurca, bause jahanneNaM ekkaM samaya, ukkoseNaM desUNA puvakoDI, II evaM jAva kasAyakusIle, NiyaMThe jahA pulAe, siNAe jahA buse| pulAkA bahavaH, pulAkaravena kiyacciraM kAlaM [aMtaraM] hoti ?, jahanneNaM ekkaM samayaM, ukkoseNa aMtomuhurA, evaM niyaMThAvi, avasesA savvaddha / pulAgassa kevatiyaM kAlaM aMtaraM hoti', jahaNNeNaM aMtomahattaM ukkoseNaM aNataM kAla, abaGgapoggalapariyaha desUNaM, evaM jAva NiyaMThassa, siNAtassa natthi aMtaraM, pulAgANaM kevatiyaM / kAlaM aMtara hoti !, jahaNNeNa ekkaM samayaM, ukkoseNaM saMkhejjAI vAsAI, evaM NiyaMThANavi jahaNaNa, ukkoseNaM chammAso, sesANaM Natthi aNtrN| pulAgassa timi samugdhAtA paNNattA, taMjahA-vedaNA kasAyA mAraNatiyA, bausapaDisevagANaM paMca, tini te ceva, | viuvie teyae ya, kasAyakusIlassa cha, paMca te ceva, AhArae ya, NiyaMThassa nasthi ekkovi, siNAtassa ekko, kevalisama-12 gghaato| pulAe logassa katibhAte hojjA ?, kiM saMkhejjatibhAge asaMkhejjatibhAe hojjA saMkhejjesu bhAesu hojjA! asaMkhejjesu bhAesu hojjA' savvaloesu hojjA ?, goyamA ! asaMkhejjatibhAge hojjA, sesesu paDisaho, evaM jAva NiyaMThe, siNAte savvesu hojjA, evaM bausagANavi / pulAgo khaAvasamite bhAve hojjA, evaM jAva kasAyakusIle, NiyaMThe khaie vA uvasamie vA bhAve hojjA, // 258 // siNAte khaie bhAye hojjA,evaM puNa mANA,(pulAe Na puSvapaDivaNNayA)viyA paDivajjamANayAvi hojjA?, goyamA siya asthi, siya Nasthi, jati asthi jahaneNaM ekko vA do vA tini vA,ukkoseNaM sayapRhuttaM, puthvapaDivattiyA siya asthi siya patthi, jati asthi -CIAACARA dIpa anukrama [713772] [263] Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [20], mUlaM [12..] / gAthA ||699...758/713-772|| niyukti: [422...427/420-422], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: svarUpaM. prata sUtrAMka [12...] gAthA ||699758|| zrIuttarAjahaNNeNaM ekko vA do vA tinni vA, ukkoseNaM sahassapuhuttaM, bausAvi egasamaeNaM kevatiyA paDivajjamANayA, (siya asthi siya pulakAdicUrNI patthi) jati asthi jahaNNeNaM ekko vA do vA tini vA, ukkoseNaM sahassapuhuttaM, pujvapaDivaNNayA jahaNNeNaM ukkoseNavi ko Disayapuhatta, evaM kusIlapaDisevagAvi, kasAyakusIlA paDivajjamANayA jati asthi jahaNeNaM ekko, ukkoseNaM sahassapuhuttaM, mahA pubbapaDivapaNayA jahaNNeNavi ukkoseNavi koDisahassapuhuna, NiyaMThA paDivajjamANayA jati asthi jahaNNeNa ekko vA do vA niyaMThijja | tinni vA, ukkoseNaM bAvaTTha [ti]sataM, khabagANaM cauppaNNA hoti, uvasamagANa u puvapaDivaNNayA jati atthi jahaNNeNaM ekko vA // 259 // do vA tiNi vA, ukkoseNaM sayapuhuNe, siNAyA paDivajjamANayA jati asthi jahaNNaNaM ekko vA do vA tini vA, ukkoseNa aTThasayaM, paDivanassa jahaNNaNa ukkoseNavi koDipuhuttaM / eteNaM bhaMte, pulAgavakusakusIlANiyaMThasiNAyANaM katare katarehiMto appA vA | bahuyA vA tulA vA visesahiyA vA ?, gotamA! savvatthovA NiyaMThA, pulAgA saMkhejjaguNA, siNAtA saMkhejjaguNA, bausA saMkhejjaguNA, paDisevaNAkusIlA saMkhejjaguNA, kasAyakuzIlA saMkhejjaguNA iti // ukto nAmaniSpano nikSepaH, idAnIM sUtrAlApakasyAvasaraH, asati sUtre kasyAlApakA, sUtra ca sUtrAnugame bhaviSyati, tatrAnugamo dvividhA-sUtrAnugamo niyuktyanugamazca, niyu-13 kyanugamastrividhaH-nikSepaniyuktiH upodghAtaniyuktiH sUtrasparzikAnayuktizca, yo yasya viSayaH sa pUrvoktaH, sUtrAdicatuSTayaM // 259 // yugapadgacchati, ettha ya suttANugamo ityAdi, sUtrAnugame sUtramuccAryate,taccedaM-'siddhANa NamokiccA' (699) ityAdi, siddhasyaivAdhyayanasya prakaTArthasyAdi yatkiMcidvaktavyaM taducyate-siddhArthAnAM pariniSThitArthAnAM namaskRtvA saMyatAnAM ca, bhAvataH paramArthataH, dharmavartA tathyAM anuzAstiM zRNuta mama, ka evamAha?-sudharmasvAmI, AkhyAnakaprabaMdhana kathayati, asthi magahAvisae rAyagiha PRESS COCCASCARRC%%% dIpa anukrama [713772] 2- 4- 4 [264] Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [20], mUlaM [12..] / gAthA ||699...758/713-772|| niyukti : [422...427/420-422], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAMka [12...] gAthA ||699758|| samudra pA0 Sa4%% zrIuttarA0 nayaraM, tastha seNio rAyA vihArajatAte nimgato, vihArajattA paribhaNiyA bhaNNati, tanimitta niggateNa maMDikucchInAma ceiyaM, nikSapA 21 | tahiM Thito sAhU diho, jhANaM jhiyAyati, tattha tesiM samullAvo-raNNo sAdhussa ya, ettha ajjhayaNe vaNijjati, prAyasaH prakaTArtha / eva, sa rAjA taM sAdhuM dRSTvA paraM vismayaM gataH, aho asya sAdhoH rUpasaubhAgyasAmyavattA kSatimukti asaMgapattA ca bhogeSu | lakSyate, tasya pAdau praNamya pradakSiNaM ca kRtvA nAtidUre niSaNNaH, tato bravIti, (kathaM taruNo rUpavAn pravajitaH, sAdhuruvAca- anaa||26|| tho'I, mama suhanna vidyate, anukaMpako bA, tato rAjA prahasitA, evaMguNasametasya kathaM nAtho taba na vidyate, ahaM tava nAtho | | bhavAmi, sAdhuruvAca-tvamapi anAtha eva, mama nAthatvaM kathaM kariSyasi', evaM sAdho rAjazva saMvAdo varNyate, jAba viharati vasudhaM vigatapApota bravImi, nayAH pUrvavat // viMzatitamamadhyayanaM mahAniyaMThijjaM 20 // uktaM viMzatitamamadhyayanaM, idAnIM ekaviMzatitamaM, tasya ko'bhisaMbaMdhaH 1, viMzatitame nigraMtho'bhihitaH, ekaviMzatitameTra hai viviktacaryA'bhidhIyate, sa ca nigraMtho viviktacaryAsahita eva bhavatIti, nAnyaH, anena saMbaMdhanAyAtasyAsyAdhyayanasyAnuyogadvAra catuSTayaM vyAvarNya nAmaniSphanne nikSepe AdANapadena samuhapAlijjaM nAma, arthato viviktacaryAnAmAdhyayanamidAnI ekaviMzatitama, nAmanikSepaM karoti 'samuhapAliya'miti, 'nikkheve ityAdi (429) nAmAdiko caturdA nikSepaH, nAmasthApanAdravyANi dra // 26 // | pUrvavat, mAve samudrapAlitAyurvedato bhAvato tu NAtavyo, tato samuTThitamiNaM samuddapAlijjamajnayaNaM, uno nAmaniSpano nikSepA, | idAnIM sUtrAlApakasyAvasaraH , asmAyAvatsatraM nipatita tAvadvaktavyaM , sUtraM ceda-caMpAe pAlie nAma'mityAdi (759-484) sUtrokkamevArtha yatpunaH niyuktikAro bravIti tatpunaruktaM , tat jJApayati- vairAgyabhAvanA yena jAyate dIpa anukrama [713772]] adhyayanaM -20- parisamAptaM atra adhyayana -21- "mahAnirgranthiya" Arabhyate [265] Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [21], mUlaM [12..] / gAthA ||759...782/773-796||, niyukti : [428...442/423-436], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: zrIuttarA prata sUtrAMka [12...] gAthA ||759782|| cUNoM 20 mahA niyaMThijja na tatpunaruktaM, yatsaMyamapuSTikArameca bhavati, tathA ca Aha- 'sajjhAyajjhANatava.' gAthA // idAnImAkhyAnakaprabaMdhana samudrapAlatasyotpattisaMbaMdhi kAraNaM cAbhidhIyate-capA NAma NagarI, tattha pAlitto NAma satthavAho, ahigato jIvArthe (di)Su padArtheSu, arahaMta| sAsaNarato, so annayA kayAI poeNaM patthito, maNimadharimabharieNaM, gaNimaM pUgaphalajjAtiphalakakkolAdi, samuddatIre pihuii| nAma nagaraM saMpatto, tattha ya bANiyaeNaM dAriyA dinA, vivAhitA ya, annayA kayAi taM paci AvaNNasa ghettUNa patthito sadesassa, sA samuddamajjhami pasavatI puttaM piyadasaNaM lakkhaNajuttaM, tassa samuhapAletti nAmaM karya, paMcadhAIhi parikkhitto parivabaDhati, bAvattarikalApaMDito jAto, tato jubdhaNapattassa kularUvANusarisaM causadviguNopetaM rUviNInAmabhAriyaM ANAveti, so mArUviNIe sahito dogudao va devo bhujati bhoe nirubiggo| aha annayA kayAI so oloyaNacihite pAsati(nagara),bajhaMNINi 15 jjataM pAseti, taM daNaM sannI vivegI gANI saikiyakkiyANaM kammANaM jANatI phalavivAgaM, carittAvaraNIyakammANaM khaovasame-TU NaM ca saMbuddhI saMvegamaNuttaraM ca saMpatto ApUcchiUNa jaNaNi Nikkhato, khAyakittIo, kAUNa tavaccaraNaM bahaNi vAsANi sodhuya-18 BAkileso taM ThANaM saMpatto jaM saMpattA Na soyaMti. epo'rthaH sUtre'bhihita eba, tathApi niyuktikAreNAbhihitaH, dvivaddhaM subaI bhava-18 tIti / idAnI sUtre yatkicidvaktavyaM tadbravImi 'jhittsgNth'|| (759-686) // ityAdi, ohAkUtyAge' tyaktvA asadgrantha // 2613 | karma azobhana kamme azubhakarmagatibandhAtmaka, narakatiryagyoniprAyogyamityarthaH, taM, mahAn klezo yasmin taM mahAkleza, mahA. nmoho yasmi~stanmahAmoha, kRSNaM kRSNalezyApariNAmi, bhayAnaka, asadgranthaM tyaktyA saMyamaparyAye sthitvA zrutadharme abhiruci | karoti, vratAni-mahAbratAni, zIlAni ca-uttaraguNAni, tAni ca abhirocayati, tathA parIpahA sahati ahiMsayanityAdi, sabvehi EARNA // 261 // dIpa anukrama [773796] [266] Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [21], mUlaM [12..] / gAthA ||759...782/773-796||, niyukti : [428...442/423-436], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAMka [12...] gAthA ||759782|| Baa samudrasya usAdhutA 4- zrIuttarAbhUtehiM ityAdi gatArthA / 'kAleNa' ityAdi.772-687) kAleNa kAraNabhUtena yad yasmin kAle karttavyaM tat tasminneva samAcarati, cUrNI | svAdhyAyakAle svAdhyAyaM karoti, evaM pratilekhanAkAle pratilekhayati, vaiyAvatyakAle vaiyAvatya, upasargakAle upasarga, apavAdakAle|| apavAdaM karoti, rASTraviSaye Atmanazca balAbalaM jJAtvA, siMha iva sAdhvasajAdeta(so) na trAsaM gacchati, vAGmAtrameva idaM, asatyamapi samudrapA0 na ciMtayati, sa tatra gacchati, evaM sarvArtheSu rAgadveSAtmakeSu dRDho bhavati / 'uvehamANo' ityAdi (773-487) upekSAM kurvan pri||262|| bajati, priyamapriyaM sarva samAnaM sarvakAryeSu abhirocayati, apavAdaM na sarvakAlameva rocayatItyarthaH, na cApi pUjAyAM saktiM karoti, na ca parApavAdaM karoti / 'aNegachaMdA' ityAdi (774) yAvatparisamApta, chando'bhiprAyaH, anekAbhiprAyA iha mAnavaH dRzyante, rAgadveSAtmako yasteSvaniSTeSu dveSa karoti sa karmabandhako bhavati, ke ca te ?, bhayAnakA:- bhairavAH, tatra tasmin manuSyaloke | upagacchanti divyA mAnuSyAH tairacA vA, tathA parIpahA aneke udayaM gacchaMti yatra sIdanti kAtarAH, sa bhikSustatra na sIdati, 5 | saMgrAmamadhye iva hastirAjA, parIpahA vizeSyante, zItoSNadaMzamazakAdayaH, AtaMkA-rogAH, te ca nAnAprakArAH spRzaMti tAn, aka- 14 kara:- anAkranda, adhiyAsati, rAjasaiH purAkRtAni karmANi kSapayati, prahAya rAgaM ca dveSaM ca ajJAnaM ca vicakSaNo bhikSuH, meruryathA / vAyunA na cAlyate, evaM parIsahopasagairyathA na cAlyate tathA karoti, tathA nAtyarthamunatena na cAtyarthamavanatena, kiM-yugAntara-|| // 262 / / pralokinA gantavyaM, maharSiNAma mahAntaM vA epate yaH sa maharSI, mokSArthItyarthaH, na pUjAyAM sakti karoti, na cApavAdaM karoti, | kintu RjubhAvaM pratipadyate, sa evaMvidhaH nirvANamArgamupaiti / 'saMyame arirhshe||779-487|| saMyame aratiH asaMyame ca yA | ratiH tAM sahati, saMstavo vacanasaMstavaH saMvAsazca tacca tyajati, akartavyeSu virataH, sa AtmasahitaM karoti, pradhAnazca bhavati, dIpa anukrama [773796] [267] Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM 22], mUlaM [12..] / gAthA ||783...831/797-846||, niyukti : [443...450/437-447], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata - sUtrAMka *- - [12...] gAthA ||783831|| - paramArthapadAni-jJAnadarzanacAritrANi, teSu tiSThati, mithyAdarzanAdIni zrotAMsi chinAni-apagatAni tasya, na kvacit mamIkAra, srthanemi zrIuttarAtatA na kiJcana vidyate tasya / 'vivittaanni'||780-487||striipshupnnddkvivrjitaani layanAni sevati, tAnyeva vizeSyante, aka-nikSepAdi cUrNI | tamakAritamasaMkalpitAni saMyamopaghAtavirahitAni pUrvakrApibhiH AcIrNAni sevati, tathA parISahAMzca sahati, zobhanaM jJAnaM sajjJAna, rathanemIyaM / | sajJAnena upagataH maharSiH, nAsya uttaro vidyata ityanuttaraM, sarvapradhAna ityarthaH, taM anuttaraM dharmasaMcayaM carecA muulgunnjnyaandhaarii| bhrAjate sUrya iva antarikSa, sa evaMguNaviziSTaH zubhAzubhakarmavipramuktaH saMzuddhajJAnadarzanadharaH tIrlA saMsAraM samudramiva samudrapAle // 263 // apuNAgamaM gatiM gatotti, iti parisamAptI, nayAH pUrvavat, bravImyAcAryopadezAt / / ekaviMzatitama adhyayana samAptaM / / uktaM ekaviMzatitama, idAnI dvAviMzatitama, tasya ko'bhisambandhaH?, ekaviMzatitame viviktacaryA'bhihitA, dvAviMzatitame | vRtti(dhRti)zcaraNaM ca varNyate,sA ca viviktacaryA dhRtimatA caraNasahitena ca zakyate kartum,anena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasyAnuyoga dvAracatuSTayaM pUrvavad vyAvaye nAmaniNphanne nikSepe rahaNemijjati-'rahanemI nivekkhavo // 443||444 // 445-488 // ityAdi gAthAtrayaM gatArtha, tatra ko'sau hari(raha) NemI?, tasyotpattiH gAthAnusAreNava ca vineyA,sivatti devI aNojjaMgI,kimuktaM bhavati:anupamAGgI, prathamAjI ityarthaH, rahanemissa cattAri barisazate gihatthataM, ega parisaM chaumatthe, paMca varSazate kevalI, ukto nAmaniSpanno nikSepaH / idAnIM sUtrAlApakasyAvasaraH, asmAta yAvat sUtraM nipatitaM tAvadvaktavyaM, sUtraM cedaM-'soriyapuraMmi nayare // 783-491 ||ityaadi, sarva gAthAnusAreNeva NeyaM yAvat 'jahA se purisottamo' tti bemi, nayAH pUrvavat, pravImyAcAryopadezAt, 252 / / dvAviMzatitamamadhyayanaM rahanemijja samAptam // - ** -* dIpa anukrama [797 846] adhyayanaM -21- parisamAptaM atra adhyayana -22- "rathanemiya" Arabhyate adhyayanaM -22- parisamAptaM [268] Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [12...] gAthA ||832 920|| dIpa anukrama [847 935] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [23], mUlaM [12.. ] / gAthA ||832...920/847-935]], niryuktiH [451...457/448-454], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [ 43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi : zrIuttarA cUNa 23 kezigauta* // 264 // uktaM dvAviMzatitamaM idAnIM trayoviMzatitamaM tasya ko'bhisambandhaH 1, dvAviMzatitame dhRtizcaraNaM ca varNitaM sA dhRtirdha meM karttavyA, caraNaM punazcAritradharma eva, anena sambandhenA yAtasyAsyAdhyayanasyAnuyogadvAracatuSTayaM pUrvavad vyAvarNa nAmaniSphaNNe nikSepe kesIgotamijjati 'nikkhevo goamaMmI caukkao0' ||451 ||452||453 - 498 // ityAdi gAthAtrayaM gatArtha, ukto nAmaniSkaNNo nikssepH| idAnIM sUtrAlApakasyAvasaraH asmAd yAvad sUtraM nipatitaM tAvadroddhavyaM, sUtraM vedaM- 'jiNe pAsatti NAme' ityAdi (832- 499 ) sarva hRdi vyavasthApya yatkicit vaktavyaM taducyate, asya pArzvasvAminaH kezI nAma ziSyo, jJAnacaragasaMpanno bahuziSyaparivAraH zrAvastyAM tiMdukanAma udyAnaM tatra samavasRtaH atha tasminneva kAle varddhamAnasvAminaH ziSya iMdra bhUtI gautamagotraH, tasyaiva nagarasya vahiH koSThakaM nAmodyAnaM tatra sthitaH, dvAvapI atyarthaM lInau manAvAkkAyaguptAvityarthaH, sukhamAhitI, jJAnAdisamAdhiyuktAvityarthaH, ubhayorapi ziSyANAM cintA samutpannA- tulye tIrthakarave kimiti zikSopAdAnanAnAtvaMI, atha tau tatra vijJAya zikSANAM pravitarkitaM samAgamakRtamatIkau dvAvapi kezigotamI pUrvataraM jyeSTha hRtikRtvA kezIM gautamaH prati vinayAdyAvad ziSyaparivRto tiMdukodyAnamupagataH, tasyedAnIM kezyA cAryaH (sya) anurUpaM pratipattiM kartumudyataH, palAlAMkuzatRNAni ca sAdhuprAyogyAni bhUmau niSadyAdupari niSadyAM ca dApayati, tau kaizIgautamau bhrAjete caMdrasUryasamaprabhau tau samAgatau jJAtvA bahavaH pApaMDA gRhasthA devadAnavAzca samAgatAH, tayoH kila vivAdo bhaviSyati, tataH kezI gautamaM pRcchati, gautamo'pi kezIM bravIti, pRccha pRcchasveti, yamA-mahAvratAni tava tatra pArzvasvAminA catvAri mahAvratAni abhidhIyate tAni varddhamAnasvAminA paMca, eka kAryapravRttAnAM kimiti visaMvAdaH ?, kArya mokSaH, kezimevaM bruvANaM gautamaH sa prajJAyate prajJA prajJayA jJAnenAlocya tavAtavAnAM ca atra adhyayana - 23- "kezigautamiya" Arabhyate [269] kezigautama samAgamaH |||264|| Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [12...] gAthA ||832920|| dIpa anukrama [847 935] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [23], mUlaM [12.. ] / gAthA ||832...920/847-935]], niryuktiH [451...457/448-454], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [ 43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi : 23 // 265 // zrIuttarA0 padArthAnAM vinizrayaM Alocya dezakAlAnurUpaM dharma kathayati tIrthakarAH, kiM tadvipratyayakAraNaM 1, taducyate, dvAdaza kAraNAni, cUrNau sUtroktA ni) eva niyuktikAreNa proktAni, 'sikkhA vayA ya' ityAdi ( 455 - 6 - 7 ) gAthAtraya saMgRhItAni, zikSApadAni paMca kezigauta02 mahAvratAni catvAri kimityabhihitAni prathamaM, tathA liMgadvividhyaM kimiti dvitIyaM, AtmA kaSAyA iMdriyANi ca zastraM tattRtIyaM, pAzAnAM avakarzanaM, vRttIcchedane pAzAnAM chedanamityarthaH, rAgadveSAdayaH pAzaH, caturthaM taMtUddharaNabaMdhane, taMtu-bhavalatA uddharaNaM-nAzanaM tad baMdhane kRte bhacalatA uddhRtA) bhavati, agnividhyAyanaM ca paMcamaM, agniH kaSAyaH nirvApaNaM zrutaM zIlaM ca6, duSTAzvo manaH7, pathaH samyagjJAnadarzanacAritrANi tasya parijJAnaM 8, mahAparizrotAni mithyAdarzanAviratipramAdakaSAyayogAH teSAM nivAraNaM 9, saMsArArNavasya pAragamanaM 10 tamaH ajJAnaM tasya vighATa - prakAzakiraNaM 11, mokSasthAnasya upasaMpadA, mokSasthAnaprAptirityarthaH 12, evametAni dvAdaza sthAnAni sUtre vyAkhyAtAni purimANa dubbisojjho u ityAdi, prathamatIrthakara ziSyANAM durvizodhyaH saMyamaH, RjujaDatvAt, pazcimatIrthakara ziSyANAM duranupAlakaH saMyamaH, vakrajaDatvAt madhyamatIrthakara ziSyANAM RjuprajJatvAt suvizodhyaH sukhaM cAnupAlayaH, ato-anena kAraNena dvidhA prklpitH| sAdhu gotama' ityAdi, sarvatra pRcchA uttaraM ca boddhavyaM, tathA a(sa) calako madhyamatIrthakaraiH, sa( a ) calakaH prathamapazcimairdharmaH pradarzitaH, liMgadvaividhye'pi idameva kAraNaM, tathA ca saMyamayAtrArthamAtrakaM (grahaNaM) agrahaNaM bhavitavyamiti, paramArthatastu jJAnadarzana vAritrANi mokSakAraNaM, na liMgAdIni evaM dvAdazasu kAraNeSu vyAkhyAteSu kezyAcAryo gautamasya stutiM karoti, sAdhu gomata! pannA te, chinno me saMsao hamo namo te saMsayAtIta !, savvasattamahodahI / / 916 / / evaM tu saMsae chinne, kesI ghorprkkmo| vaMdittu paMjaliuDo, gotamaM tu mahAmunI ||917|| paMcamahavvayajuttaM, bhAvato [270] vipratyayakAraNAni // 265 // Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [12...] gAthA ||921 947|| dIpa anukrama [936 962] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [24], mUlaM [12.. ] / gAthA ||921...947/936-962]], niryuktiH [458...462/455-459], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03 ] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi zrI uttarA0 cUrNI 24 pravacana0 // 266 // paDivajjiyA dhammaM purimassa pacchimaMmi magge suhAvahe // 998 // tositA parisA savvA sammatte pajjuvatthiyA / saMjutA te padasaMtu bhagavaM kesIgotama / 920 -512zAtti bemi / nayAH pUrvavat, bravImItyAcAryopadezAt, trayoviMzatitamaM / / ukta trayoviMzatitamaM idAnIM caturviMzatitamaM tasya ko'bhisaMbaMdha: 1, trayoviMzatitame dhamma vyAkhyAtaH sa dharmaH samitigusiM vinA naiva bhavati, tAzca caturviMzatime vyAkhyAyaMte, anena saMbaMdhenAyAtasyAsyAdhyayanasyAnuyogadvAra catuSTayaM pUrvavadyAva nAma niSpatre nikSepe samitIu samitayaH paMca tisro guptayaH etAH pravacanamAtaro'bhidhIyate tatra pravacanazabdasya tAvabhikSepaH 'niksvevo pavayaNami' gAdhAdvayaM (458-9 / 514) vyatiriktaM kutIrthikapravacanaM, bhAvapravacanaM dvAdazAMgaM gaNipiTakaM, piTakazabdaH samudAyavAcI, procyate asmin jIvAdayaH padArthA iti pravacanaM // idAnIM mAtRzabdasya nikSepaH 'mAtaMmi u nikkhevo' | ityAdi gAthA iyaM (460-61514) vyatiriktaM bhAjane dravyamArta, sthitamityarthaH bhAve samitiguptiSu pravacanaM mArta, sthitamityarthaH, 'asu i' ityAdi (462-514 ) gatArthA uktonAmaniSpanno nikSepaH, idAnIM sUtrAlApakasyAvasaraH asmAdyAvat sUtraM nipatitaM tAvadvaktavyaM, sUtraM cedaM 'aDDa u pavayaNamAtA' ityAdi gAthAtrayaM (921-23515, gatArtha, 'AlaMbaNena 'gAthAdvayaM 924-5/516) IryAsamitirabhidhIyate, 'Ira gatipreraNayoH' Ira gatau, gaMtavyaM gamanaM, tat kAraNaparizuddhaM vaktavyaM tadyathA AlaMbanena kAlena mArgeNa upayuktena ca, AlaMbanena- kAraNena, caityavaMdana AcAryAdiprayojanazarI racitAdinA kAraNena gamanaM karttavyaM, na hi nirnimitaM, tathA Agame'pyamihitaM 'jAva NaM ayaM jIve eyati veyati calatItyAdi, kAlena yadyasmin kAle karttavyaM tasmimeva karoti, yathA bhikSAkAle mikSArthaM paryaTati, evaM sarvakAle maMtavyaM, mArgeNa saMyamopaghAtarahitena gaMtavyaM yatnena yugAMtara pralokinA upayuktena gaMtavyaM, adhyayanaM -23- parisamAptaM atra adhyayana -24- "pravacanamAtR" Arabhyate [271] samitayaH // 266 // Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [24], mUlaM [12..] / gAthA ||921...947/936-962||, niyukti : [458...462/455-459], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAMka [12...] gAthA ||921 X.FM 947|| - zrIuttayA iMdriyArthAvyAkSisena gaMtavyaM, na ca svAdhyAyaM kurvatA gaMtavyaM, tanmRttinA tadeva puraskRtya gaMtavyaM / idAnI bhASAsamiti:-'kohe mANe guptayaH cUNau~ Traya'ityAdi gAthAdvayaM(929-30517)krodhAdivirahitena upayuktena bhASA bhASaNIyA, tathA coktaM-"puvvaM buddhIe pAsecA,pacchA vaka24 HImudAhAre"idANI epaNAsamiti 'gavesaNA ya'ityAdi gAthAdvayaM(931-1517)anveSaNagrahaNaparibhoge:tribhiH kAraNairAhArarupadhizayyA / pravacana vizodhayeta,udgamotpAdanA ca gaveSaNA'bhidhIyate,tataH grahaNaM,tataH paribhogaiH, caukaM vizodhayet, saMyojanA pramANaM aMgAra: dhUme kAraNe // 267 // ca / idAnImAdAnanikSepaNAsAmatiH- "ohovahibuggahitaM" ityAdi gAthAdvayaM(933-4) dvividho upadhiH-audhiko aupagrahikazca, imaM vidhi prayujIta-pUrva cakSuSA pratilekhya pazcAdyatnena mRdunA pramArjayet, idAnI pratiSThApanA samitiH- 'uccAraM pAsavarNa ityAdi | gAthA(935/518)gatArtha / uktAH santiyaH,idanIM guptayo'bhidhIyate manogupti bacanaguptiH kAyaguptiriti, tatra manogaptizcatuHprakArA, | satyA mRSA sa tyAmRpA asatyAmRSA ceti caturvidhA manoguptiH, saMrabhasamAraMbhAtmakaM satyaM na ciMtayati, evaM satyAmRSa na ciMtayati, | 'saMkalpaH saMraMbhaH paritApakaro bhavet smaarNbhH| AraMbhaH vyApattikaraH zuddhanayAnAM tu srvessaaN||shaaevN vAgguptiriti vijJeyA,idAnIM kAya guptiH ThANe nisiyaNe ityAdi gAthAcauka(944-7520 sthAnaM kAyotsargAdi, niSIdanaM tvagvarcanaM Urdhva laMghanaM ullaMghana, utkSepaNaM / | vikSepaNaM cetyarthaH idriyANaM yujanaM, sthavirakalpe jinakalpe vA sthitaH samAraMbhe AraMbhe vA kAyaM vartamAnaM nivartayet yatnena, samitaya-11 *varaNasya pravattene, guptayaH azubhanivRttaye, tA etAHpravacanamAtaro yaH samAcarati saMsArAdvimucyata ini,nayAH puurvvtmaagaaNkhy24|| idAnI paMcaviMzatitama,tasya ko'misaMbaMdhaH,caturviMzatitame samitayo guptayazca vyAvarNitAH, paMcaviMzatitame brahmaguNA vyaavyete,14||25|| tacca brahma samitibhirguptibhirvinA naiva bhavati, anena saMbaMdhenAyAtasyAsyAdhyayanasyAnuyogadvAracatuSTayaM pUrvavadyAvaye nAmaniSpanne - *-- dIpa anukrama [936962] adhyayanaM -24- parisamAptaM atra adhyayana -25- "yajJIya" Arabhyate [272] Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [25], mUlaM [12..] / gAthA ||948...991/963-1006||, niyukti : [463...482/460-479], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAMka [12...] gAthA ||948991|| + zrIuttarA | nikSepe jaNyAija,'Nikkhekevo jaNNaMmI'tyAdi gaathaadvyN(463-4|521)vytiriktN brAhmaNAdInAM jayanaM,bhAvayanaH tapaHsaMyamAnuSThAna, jayaghoSasya cUNau~ vairAgyaM adhyayananiruktagAthA 'jayaghosA' ityAdi (465 / 521) gatArthA / ukto nAmaniSpanI nikSepaH, idAnIM sUtrAlApakasyAvasaraH, yajJIyA0 | asmAd yAvat sUtraM nipatitaM tAvadvaktavya,sUtraM cedaM-'mAhaNakulasaMbhUto (948523 ityAdi prAyasaH gatArtha, tathApi yatkiMcidvaktavya // 268 // taducyate,yathA idaM pravRtta tathA kathyate-bANArasIe nagarIe do viSpA bhAyaro ya, jamalA''sI,jayaghoso vijayaghoso, tattha jayaghoso NhAtuM gato gaMga, tattha pecchati sappeNa maMDukaM gasijjata, sappo'vi majjAreNa chano, majjAro sappa akkamiu Thito, tathAvi sappo, maMDukaM ciJcayaMta khAyeti, majjArovi sappaM caDappaDamANaM khAyati, taM aNNamaNNaghAtA ityAdi sarvA niyuktigAthA gatArthA,jAyAI OM jayanazIlaH, 'jamajanaMti(yama)tulyo yamayajJaH, mAraNAtmakaH, iMdriyagrAmaM nigRhNAti, samyagdarzanAdimArgagAmI, atha tasmin kAle! lajayaghoseNa yajJaH prastutaH, tato'sau (vi)jayaghoSaH mAsakSapaNapAraNa ke bhikSArtha samupasthitaH, tenAsau pratiSiddhaH, na te dAsyAmi bho| |mikSAM, ye ca vedavido viprA, ye ca yajJasya yaajinH|jyotissaaNgvido ye ca, ye ca dharmasya paargaaH||1|| ye samarthAzca uddhatu, AtmAnaM parameva vA / teSAmidaM tu dAtavyaM, annadAnaM hitaiSiNA||2|tacaM vedamukhaM vakSi yajJAnAmapi yanmukha / nakSatrANAM mukhaM yacca, dharmANAM | cApi ynmukh||3|| ye samarthAzca uddhatu, AtmAnaM parameva vaa| tenApi tvaM na jAnIpe, atha jJAnI tato bhnn||4|| asyAkSepasya uttaraM | dAtuM azaktaH, tato'sau saparivAraH bravIti-bhagavan brUhi sarva yathA tathA agnihotramukhA vedA, yajJArtha vedasA mukhaM / nakSatrANAM mukhaM | caMdraH, dharmANAM kAzyapo mukhaM ||1||raahumuktN yathA caMdra, nemasyaMti ajAnakAH / evaM vedavidaH kecita, brahmatattvaM na jAnate ||258 // // 2 // yo gRhAnirgatassan na punastatraiva sajjati, yazca prabajan na zocati, AcAryavacane ca ramate, rAgadveSau ca na kurute, taM vayaM AAKE-C dIpa anukrama [9631006] A [273] Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [26], mUlaM [12..] / gAthA ||992...1058/1007-1043||, niyukti: [483...489/480-486], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAMka zrIuttarA vairAgyaM [12...] gAthA cUNoM 26 ||992 sAmAcArI // 269 // 1058|| | karmabrAhmaNaM prANAtipAtAdivirata, vayaM imaM trAmaNa pazubaMdhAdipApakarmarahitaM, nirataM na taM brAmaNaM brUmaH, evaM jayaghoSeNa vi- jayaghoSasya jayaghoSo bhavati pratipAditaH, tasyaiva sakAze prabajitaH, tapaH kRtvA 'svavittA puvakammAI ityAdi gatArthAH (991 / 531) nayAH pUrvavat / / jaNNaijjaM nAma paMcavIsaimamajjhayaNaM / / uktaM paMcaviMzatitama, idAnI padaviMzatitama, tasya ko'bhisaMbaMdhaH,paMcaviMzatitame brahmaguNA vyAvarNitAH, pavizatitame sAmAcArI, brahmaguNAyasthitena avazyameva sAmAcArI karaNIyA, anena saMbaMdhenAyAtasyAsvApyadhyayanasyAnuyogadvAracatuSTayaM pUrvavayAvaye | nAmaniSpanne nikSepe sAmAcArI nikamve vo sAmaMmi'ityAdi gaathaadvyN(483-4|533)vytirikt kSIrazarkarAdInAM sAmabhAvo,bhAvasAmaM | icchAmicchAdikaM,'AyAre nikkhevo'ityAdigAthAtrayaM 487-8-9 / 533 vyatirikto nAmAdi,nAmane tiNisalatA,dhobane haridrArAgaH, | vAsane kapillakAdi,zikSApane zukasArikAdi,sukaraNe suvAdi labdhi(dadhnA sAddhaM guDAH,eSa dravyAcAra, bhAve dazavidhasAmAcAryo caraNaM, ukto nAmaniSpano nikSepaH,idAnI sUtrAlApakasyAvasaraH,asmAdyAvata sUtra nipatitaM tAvaktavyaM, sUtraM ceI-'sAmAyAri pava|kkhAmi ityAdi(992-534) sarva prAyaH gatArtha,tathApi yat kiMcidvaktavyaM taducyate-divA paurupipramANaM chAyayA jJAyate,AsAnamAse ityAdi prayogeNa,rAtrI punaH kathaM nAtaM tad', ucyate,yanakSatraM rAtri parisamApayati tasminakSatre caturbhAge sthite prathamapraharaH kAlika-13 |zrute tasya tasmin svAdhyAyaH kriyate, tasminneva nakSatre Nabhomadhye sthite arddharAtraH, tasminneva nakSatre caturbhAge zeSasthite padhimA H // 269 // prhr|dshvidhaa sAmAcArI cakravAlasAmAcArI na abAbhihitA, (ogharUpA ca ) tau ca AvazyakAnusareNa bAtamyAviti, nayAH pUrvavat, SaDviMzati-tamaM sAmAcArInAmakaM samAptaM / / dIpa anukrama [10071043] sava adhyayanaM -25- parisamAptaM atra adhyayana -26- "sAmAcArI" Arabhyate adhyayanaM -26- parisamAptaM [274] Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [27], mUlaM [12..] / gAthA ||1044...1060/1059-1075||, niyukti : [490...498/487-495], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAMka [12...] gAthA 27 ||1044 1060|| zrIuttarAna idAnI saptaviMzatitama, tasya ko'bhisaMbaMdhaH?, padaviMzatitame sAmAcArI abhihiteti saptaviMzatitame azaThatA vyAvarNitA, nikSepAdi cUNA sA ca sAdhunA sarvaprayojaneSu kartavyA, anena saMbaMdhenAyAtasyAsyAdhyayanasyAnuyogadvAracatuSTayaM pUrvavadyAvarSa nAmaniSpanne nikSepe zakSaduSTatA khalaMkijjami' ityAdi gAthAdvayaM (490-11548) vyatirikto balIvardo mAyI, khuTukA galI marAlo zaTho pratilome avinIta khaluMkIye ityekArthaH, bhAve khaluko pratilomo, sarveSu mokSaprayojaneSu khalaprakAra 'abadAlI' ityAdi (492-548) abadAlI skaMdhAnuyugaM yotraM ca // 270 // suviNNAsati, unnasati, yotraM yugaM ca bhAMDaM bhanakti, utpathena gacchati, vipathena-viSameNa pathA gacchati,' kira davaM bujj'ityaadi| gAthAdvayaM(493-41548)gatArtha, 'daMsamasaka' ityAdi (4952548)daMsamasakatulyA jAtyAditudanasIlA,jalUkatulyA doSagrAhinaH, 15 kapikatulyA asamAdhikAriNaH,'tIkSNA' nistriMzA mRdavaH atyaMta ajJAH caMDA-ropaNAH mArdavikA-atyaMtamalasA, ete bhAvaFkhalukA / 'je kira gurupaDiNIyA' ityAdi gAthAtrayaM 496-7-8|548)gtaarth ukto nAmaniSpanno nikSepaH idAnIM sUtrAlApakasyA vasaraH, asmAyAvat sUtraM nipatitaM tAvadvaktavyaM,sUtra caMda-'dhere gaNadhare gagge'ityAdi (1044550) sthirIkaraNAt sthaviraH, gaNa dhArayatIti gaNadhara:-gaNI, gacchaAcArya ityartha , gargasagotra iti, manyate trikAlAvasthitaM jagaditi muniH, vizArada hetoH, saMgraho-18 pagrahakuzala ityarthaH, gaNibhAva prati AkIrNaH, sutarAM AcAryaguNopataH, jJAnAdisamAdhikArakaH, sa idAnI AcAryaH ziSyasyopadeza dadAti-bahana-rathAdi tasmin yuktasya balIva devahata yAtavyopadezaH abhivarttate, atha na vahate tat tasyaivAzobhanaM bhavati, ziSyasyApi saMyamayogAna samyagvahataH saMsAracchedo bhavati, yaH punaH saMyamayogeSa avinItAna khalaMkAna yojayati asau vidhi-18||270|| codanAmapi kurvan klizyati, asamAdhi ca labhate, lAghavaM ca prAmoti, vakSyamANavalIcardasadRzAH kuziSyA bhavaMti, te ca ime NCRECRe82-%% dIpa anukrama [1059 * 1075] atra adhyayana -27- "khakiya" Arabhyate [275] Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [27], mUlaM [12..] / gAthA ||1044...1060/1059-1075||, niyukti : [490...498/487-495], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAMka [12...] gAthA ||1044 1060|| zrIuttarAegaM isati pucchaMmi'(1047-552)ityAdi gAthA sarvA. ekaM balibardavizeSa pucche pIlayati, anyamabhIkSNaM tudayati, anyadatastatra cUNau~ / duSTastatkAraNaM kRtvA pArzvasthaM ullaMghya nazyati, evamAdi kiyat varNayidhyAmi, yAdRzAste duSTabalIva duSTazikSA api tAdRzA zekSaduSTatA eva, dharmayAne vA yojitA bhajyante dhRti durbalA ebhiH kAraNa majyante, riddhirasasAtAgurutvAt , sabalazIlatvAt , krodhanatvAt , mAkSamAgamA bhikSA'lasikatvAt, svapakSaparapakSamAnamIrukatvAdbhajyante, anyaiH anuzAsyamAno'pi antarabhASayA doSodghaTTanAn kurute, AcA-IN // 27 // daryANAM vacanaM pratikUlayati, kathaM ?, kvacit SyamANo bravIti-nAsau mamaM jAnAti, athavA nAsau mama dAsyati, athavA nirgatA HIsA evamahaM manye, anyatra preSyatA, preSyamAno pratikUla yati, tataH svacchandI sukhaM viharati, rAjaveSTimiva manyamAno bhRkuTiM| kurvati, AcAryeNa vAcitA saMgRhItA bhaktapAnena popitA jAtapakSA palAyaMte haMsA iva dizAdiza, tato AcAryA viciMtayaMti-15 khalukaiH saha samAgataH vi.mama duSTaziSyaiH', AtmA me'vasIdati- yArazA mama ziSyAstu, tAdRzA galigaIbhA / galigaddebhaM pari-18 tyajya, dRDhaM gRhNAtyasau tapaH||zAAcAryaH mRdugaMbhIrasusamAhitaH zIlasamAhito viharatIti,nayAHpUrvavat / saptaviMzatitamaM samAptam / / uktaM saptaviMzatitamaM, idAnImaSTAviMzatitama, tasya ko'bhisambandhaH, saptaviMzatitame azaThatA vyAvarNitA, aSTAviMzatitame mokSamArgo'bhidhIyate, mokSamArgo'zaThasyaiva bhavati, anena sambandhanAyAtasyAsyAdhyayanasyAnuyogadvAracatuSTayaM pUrvavavyAvarNya nAmaniSpanne nikSepe mokkhamamgagatI-'Nikkhevo mokvNmi0499-500-555|| ityAdi, gAthAdvayaM, jJabhabyavyatirikto nigalAdiSu, bhAvamokkho aTThabihakammamukko nAyaco bhAvamokkho, 'nikkhevo maggami0 // 501-2255 / / ityAdi gAthAdvayaM, vytirikto| ||271 // jale sthale vA, bhAvamArgo jJAnadarzanacAritrANi, 'nikkheyo u gatIe0 // ityAdi gAthAtrayaM ( 503-4 5) vyatiriktaM jIvAnAM dIpa anukrama [10591075] adhyayanaM -27- parisamAptaM atra adhyayana -28- "mokSamArgagati" Arabhyate [2761 Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [28], mUlaM [12..] / gAthA ||1061...1096/1076-1111||, niyukti : [499...505/496-502], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAMka [12...] gAthA ||1061 29 1096|| shriiuttraa| pudgalAnAM vA gatiH, bhAvagatI paMcaprakArA, mokSagatIe adhikAro, ukto nAmapino nikSepaH, idAnI sUtrAlApakasyAvasara, nakSapAda cUrNI asmAd yAvat sUtraM nipatitaM tAvadvaktavyaM, sUtraM cedaM- 'mokvamaggagati tcc0|1061-556|| ityAdi, sarva prAyaH prakaTArtha, zikSaduSTatA tathApi yatkiMcidaktavyaM taducyate, cattAri kAraNA jJAnadarzanacAritrataSAMsi catuSTayamapi, jJAnadarzanalakSaNaM kathaM , yena jJAnasamyaktvA. darzanAbhyAM binA AtmabhAvaM na labhaMta, guNAnAmAzrayo dravyaM, jIvadravyasya jJAnAdayo guNAH, ajIvadravyasya rUpAdayaH guNA dravyA- | // 272 // sRtAH paryAyAmRtAca, paryAyAH guNAzritAzca, dharmAdharmAkAzAni ekadravyAnI,na teSAM svataH pradezakalpanA vidyate,jIvAH pudgalAH kAlAca anantAni,vartanAlakSaNaH kAlaH bAlayuvAvRddhatvAdibhilekSaNalakSyate,pudralalakSaNaM tatrAndhakArAtapodyotAdIni, poyalakSaNaM ekatvaM pRthatavaM ekadvivyAdikA saMkhyA saMsthAna-AkAravizeSaH, saMyogaviyogI, devadattasya gRheNa saha sambandhaH saMyogaH, tasmAd viyogo| vibhAgaH, jIvAdayastathyAH padArthAH, tatvA(dhyA)nAM bhAvAnAM nisargAdadhigamAdvA zuddhAnAM ruciH samyagdarzana, tadazaprakAraM nisagAdi, kathaM lakSyate, tacAnAM bhAvAnAM guNotkItanena samyagjJAnAnuSTAnena gyApanakudarzanavajanena ca lakSyate, samyagdarzanavirahita cAritraM na bhavati, darzanaM tu cAritravirahitamapi bhavati, tathA jJAnaM ca darzanarahitaM na bhavati, jJAnenApi vinA cAritraM na bhavati / jJAnAdiguNavirahitasya moho na bhavati, amuktasya ca niti sti, sukhaM nAstItyarthaH, jJAnAdInAM viSayaM pradarzayati jJAnena sarva | padArthAn jAnAti, darzanena tAneva addhatte, cAritrAvasthitasyApUrvapApagrahaNaM na bhavati, tapasA pUrvopAttasya karmaNaH kSayaM karoti / / nayAH pUrvavata // aSTAviMzatitamaM mokSamArgagatinAmakamadhyayanaM samApta // 4aa uktaM aSTAviMzatitamaM, idAnImekonatriMzattama, tasya ko'bhisambandhaH?, aSTAviMzatitame mokSamArgo'bhihitaH, ekonatriMzattame avazya dIpa anukrama [10761111] adhyayanaM -28- parisamAptaM atra adhyayana -29- "samyaktva parAkrama" Arabhyate [277] Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [29], mUlaM [13-88/1112-1188] / gAthA ||1097-/1112-1188||, niyukti : [506...512/503-509], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata zrIuttarA cA sUtrAMka [13-88] gAthA ||1097|| tapomAge. // 273 // X | mevApramAda: karaNIyaH, sa eva mokSamArgaH, anena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasyAnuyogadvAracatuSTayaM pUrvavat vyAvaj nAmaniSpa me |saMvegAdi nikSepe appamAdajjhayaNaMti, AdAnapadenedamadhyayanaM samyaktvaparAkramamabhidhIyate, gauNI saMjJA apramAdazrutAmiti, anye tu vItarA-13 gazrutamiti, tatra dravye patrAdilikhitaM, athavA vyatiriktaM sUtraM paMcaprakAraM-aMDajAdi, ukto nAmaniSphaNNo nikSepaH, idAnIM sUtrAlA-16 | pakasyAvasaraH,asmAdyAvat satra nipatitaM tAvadvaktavyaM,satraM cedaM-'sutaM me AusaM! teNa'513sU0572)mityAdi sarva, samyatvasahitasya parAkramaH samyaktvaparAkramaH, parAkramaH- utsAho, vakSyamANeSu prayojaneSu utsAhaH karaNIyaH, pratyekakAraNAni siddhayanti, saMsArera sthitazca bhavati saMvignaH, 'opijI bhayacalanayoH' saMsArodvignaH, uktaMca- yathA mRgA mRtyubhayasya bhItA, udvignavAsA na labhanti | nidrAm / evaM budhA jJAnavibodhitAtmA, saMsArabhItA na labhanti nidrAM // 1" saMvegena kRtena ko guNoM bhavati, taducyate- saMve-16 |gaNaM bhaMte! (jIve) kiM jaNayati?, goyamA! saMvegeNaM ru ddhAjaNayati'(150598 evaM sarveSu padeSu pucchAnivandhanaM vAcyaM, nivve | teNa sAtAsaukhyAt gRhasvajanabandhAca nirvedaM karoti, nirvinaH san dharme udyamaM karoti, bhAvasatyaM pratilekhanAdikriyAM yathoktA | samyagupayuktaH karoti, yogA-manovAkkAyAH, satyamanoyogaH kartavyA, nAsatyamanoyogA, evaM vAgapi, kAye lNghnplvnddevnaadi| na karoti, evaM yAvat saMbhogabhattapacakkhANeNaM aNiyadi jaNayati, atra pravRttI pratyAkhyAnazabdo, yathA ambuvrato, anivRttiva | tasmin sayoge bhavati ' selesI gaM bhaMte ! kiMjaNayati ?, akammatAe jIcA sijhaMti bujjhati muccaMti parinivvAyaMti saca- // 273 // 4 dukkhANaM aMtaM kareMti, bravImIti, nayAH pUrvavat // samAptaM ekonatriMzattamam / / uktaM ekonatriMzattama, tasya ko'bhisambandhaH, ekonatriMzattame agamAdo vyAvarNitaH, triMzacame tapo'bhidhIyate, tacca tapaH dIpa anukrama [11121188] %A . - . 4 %A - adhyayanaM -29- parisamAptaM atra adhyayana -30- "tapomArgagati" Arabhyate [278] Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [30], mUlaM [88...] / gAthA ||1098-1134/1189-1225||, niyukti : [513...516/510-513], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAMka zrIuttarA [88...] tapovarNana, cUrNI gAthA caraNavi0 ||10981134|| // 274 // | apramAdasahitasyaiva bhavati, anena sambandhenAyAtasyAdhyayanasyAnuyogadvAracatuSTayaM (513-4-5-6599) pUrvavat vyAvarNya nAmanippane | nikSepe tapomArgagatI 'Nikkhavo tu tavaMmI' tyAdi, gAthAcatuSTaya, vyatirikto paMcatapAdi, bhAve dvAdazaSidhaM tapaH zeSa *gatArtha, ukto nAmanipphaNNo nikSepaH, idAnIM sUtrAlApakasyAvasara, asmAt yAvad sU nipatitaM tAvadvaktavyaM, sUtraM cedaM-'jahA pAya pAvarga kamma' ityAdi(10981600)sarva, 'tapa saMtApe tapaso mArgaH tapomArgaH, gamanaM gatiH, tapomArgasya gatiH2, tapo yena prakAreNa kriyate ityarthaH, yadi pUrva saMvRtAzravadvAraH tataH tapasA niHzeSa karma kSapayati, prANivadhAdInyAzravadvArANi, anazanaM | | dvividha-itvaraM yAvatkathitaM ca, itvaraM caturthAdi, tadA anena prakAreNa pavidhaM bhavati zreNyAdi, caturthaSaSThASTamAdi SaNmAsaparyava| sAnA zreNI, zreNI zreNyA guNitA prataraM bhavati, prataraM zreNyA guNitaM dhanaM mavati, tadA ghano vargito vargo bhavati, so'pi varga: punarapi varmyate tato vargavargo bhavati, SaSTho'pi citto nAnAprakAro prakIrNatapo'bhidhIyate, tadanyatrAbhihitaM, zeSa dazavakAlika-| cUrNI AmihitaM, evamevaM tu dvividha, je samma Ayare munnii| se khippaM saMsArA muMcati paMDitetti mi, nayAH pUrvavat / / iti triMzattamaM adhyayanaM smaaptm| uktaM triMzattamaM, athaikatriMzattama, tasya ko'bhisambandhaH?, triMzattame tapomArgagatirabhihitA, ekatriMzacame caraNavidhirabhidhIyate, tapasA ca vinA caraNaM naiva sampUrNa bhavati, anena sambandhenAyAtasyAspAdhyayanasyAnuyogadvAracatuSTayaM pUrvavad byAvaye nAmanipphaNNe | nikSepe caraNavidhiriti, nikkheve caraNammiityAdi gAthA paMca (517-8-9-20-216611) vyatirikta caityavandanako gacchati,modakaM bhakSayati, bhAve paMcavidhamAcAramAcarati, vyatirikta indriyArthAnAM vidhiH, bhAve saMyamayogasa tapasatha yo vidhiH, ukko nAmanipha dIpa anukrama [11891225] // 27 // adhyayanaM -30- parisamAptaM atra adhyayana -31- "caraNavidhi" Arabhyate [279] Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [31], mUlaM [88...] / gAthA ||1135-1155/1226-1246||, niyukti : [517...521/514-518], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAMka [88...] gAthA ||11351155|| II zrIuttarA0ANo nikssepH| idAnIM satrAlApakasyAvasaraH, asmAd yAvat yatraM nipatitaM tAvadvaktavya, satra caMda-caraNavidhi pathakvAmi' ityAdi | asaMyamAdi (1935) sarva, asaMyamAd virataH, saMyame pravattena, maMDalagrahaNAccAturaMtaH saMsAraH parigRhyate, nArakatiryagyonimanuSyAmarabhAvaH, piMDepaNAyAM avagrahapratimAsu bhayasthAneSu brahmaguptiSu ca evaM pratikramaNANusAreNa jJeyaM, ityeteSu sthAneSu yaH prayatnaM karoti aso pramAdazrutaM. AI saMsArAd vimucyate iti avImIti, nayAH pUrvavat / / iti ekatriMzattama adhyayana samAptam // 275 // uktaM ekatriMzacama, idAnI dvAtriMzattama, ekatriMzattame caraNavidhirabhihitA,dvAtriMzattame pramAdasthAnAnyabhidhIyate,caraNaM ca apra-14 mattasyaiva sampUrNa bhavati, anena sambandhenAyAtasyAdhyayanasyAnuyogadvAracatuSTayaM pUrvavad vyAvarNya nAmaniSpanne nikleve pramAdasthAnaM, nikavevo upamAte' ityAdi gAthA aSTa / / 522-3--4-5-6-7.8-9 / 620) / vyatirikto dravyapramAda: madyamadhuprasannAdi, bhAva-11 pramAdaH nidrA vikathA kaSAye indriyANAM ca kiyAsthAnaM pUrvoktaM, tIrthakarANAM apramattatA vyAvarNyate, RSabhasvAmino varSasahasre'pi | saMkalijjamANe ahorAtraM pramAdaH, varddhamAnasvAminaH dvAdazasu varSeSu samadhikeSu saMkalijjamANe antarmuhUrta pramAdo, ye punarnityaM | pramAdAste saMsArasAgaraM paryaTanti, ukto nAmaniSpano nikSepo, idAnIM sUtrAlApakasyAvasaraH, asmAd yAvat sUtraM nipatitaM tAvad / vaktavyaM, sUtraM ced-'accNtkaalss||1156-622||ityaadi, sarva, atyantakAlaH atIto'nAgato vartamAnaH parigRhyate, samUlasya sarvaduHkhasya yaH pramokSastasya, sarvamUlasyeti duHkhasya mUlaM karma, karmaNo mUla rAgadveSau, tau chittvA bhavati mokSo tanme prtipaadyituH| | ekAntahitaM zRNuta, sa mokSa evaM bhavati jJAnaprabhAvanayA ajJAnamRpAvarjanena rAgadveSakSayeNa gurupaddhasevayA bAlajanavarjanena svAdhyAyena // 275 // dhRtyA ca bhavati, tathA AhAreNa mitena eSaNIyena ca, nipuNArthe buddhiryasya sa sevyo gItArthaH,nike naM-sthAnaM tadvivekayogyaM samAdhi 4 %- dIpa anukrama [12261246] sakAra-bAra - ---- adhyayanaM -31- parisamAptaM atra adhyayana -32- "pramAdasthAna" Arabhyate [280] Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [32], mUlaM [88...] / gAthA ||1156-1266/1247-1357||, niyukti : [522...529/519-526], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAMka [88...] gAthA kama ||11561266|| zrIuttarA kAmo bhajate, rAgadveSau karmavIja, mohaprabhavaM karma, karma ca jAtimaraNasya mUlaM, jAtimaraNaM duHkhamUla, rAgadveSau mohazca yathA uddhiyate pramAdavajenaM | tamupAyaM vakSye, rasA te kAmaM na niSevaNIyA, AsavitA dIptikarA bhavanti, prINitaM kurvantItyarthaH, prINitaM ca kAmA samabhidravanti, dumaM yathA svAduphalaM hi pakSiNaH, yathA davAgniH pracuredhanaH samAruto nopazamaM gacchati, tathendriyAgnirapi prakAmabhojane zamaM na* gacchati, viviktazayyAsanayaMtritAnAM omAsaNANaM damitendriyANAM rAgAdayo nAbhibhavanti cittaM, parAjito vyAdhirivauSadhIbhiH prakRtya ye indriyANAM viSayA manojJA na teSu rAgaM karoti, amanojJeSu ca dveSa, tadA'sau samo bhavati, cakSu rUpaM gRhNAti, rUpeNApi gahyate // 276 // cakSuH, rUpeSu yo gaddhimupaiti tIbAMsa zIghrameva vinazyati, Alokalolo yathA pataMgaH, rUpAnugato'sau carAcaraprANino hinasti, | tasmAdrAgAnugatasya parigraho doSaH, yasya jAyate parigrahAdattAhAritvaM tato mRSAvAdaH, evaM rAgadveSAnugato bahukarmasaMcayo bhavati, rUpAdvirako vizoko bhavati, duHkhaughaparaMpareNa ca na lippate, jalena vA padminIpatraM, evaM zrotraghrANajihvAsparzA, vinAzamAgacchati ra ihaloke paraloke ca, ihaloke tAvat zabdAn mRgo ghrANAnmadhukaraH maccho jihvayA gajo sparzana, ihaloka evaM vinAzamAgacchanti, zanizcayena na te doSamutpAdayanti, kintu yasteSu rAga dveSaM vA karoti sa vadhyate, evaM krodhAdayo'pi karmabandhahetavo bhavanti, yaH punarviraktabhAvaH sa karmabandhena na lipyate, tataH zubhAdhyavasAyinaH kSapakazreNyanupravezaH,tataH krameNa mohanIyajJAnAvaraNIyadarzanAvaraNI-1 yAMtarAyeSu kSayaM gateSu kevalaM-sampUrNa jJAnamutpadyate, tata AyuSaH kSayAt sAdikamanantamacyAbAdhaM nirvANasukha prApnoti, evaM anAdi- 276 // | kAlaprabhavasya mokSo vyAkhyAtaH, yena atyantasukhinaH sacA bhavanti / iti bravImi, nayAH puurvvt|| samAptaM dvaatriNshttmmdhyyn|| uktaM dvAtriMzattama, idAnIM trayaviMzattama ucyate, tasya ko'bhisambandhI, dvAtriMzaname pramAdo'bhihitaH, trayastriMzattame karmA dIpa anukrama [12471357] adhyayanaM -32- parisamAptaM atra adhyayana -33- "karmaprakRti" Arabhyate [281] Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [33], mUlaM [88...] / gAthA ||1267-1291/1358-1382||, niyukti: [530...537/527-533], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAMka cUrNI [88...] gAthA kama ||1267 1291 // zrIuttarAta 11 NyabhidhIyante, pramAdacazago jIvaH karma badhnAti, anena sambandhenAyAtasyAsyAdhyayanasyAnuyogadvAracatuSTayaM pUrvavad vyAvaj nAma-pramAdavarjana niSpanne nikSepe kammapagaDI kammami nikkhevo ityAdigAthA aSTa (530.1-2-3-4-5-6-71640.niyukta)) vyatiriktaM karma | dravyaM ca nokarmadravyaM, anudayaH karmaNo, nokarmadravyaM lepyakAdi, bhAve karmaNAM udayaH, vyatirikto dravyaprakRtiH karmaNo kamoprakRtya bhyAM karmaNi anudayaH, nokarma grahaNaprAyogyAni muktAni dravyANi, bhAve mUlottaraprakRtInAM udayA,- payatihiti aNubhAgo || mApadesakammaM ca muTu NAUNaM / etesi saMbare khalu khavaNe u syaavinitny||1|| ukto nAmanippamo nikSepaH, idAnIM suutraalaapksyaa||277 vasaraH, asmAyAvatsUtraM nipatitaM tAvadvaktavyaM, sUtraM cedaM-'aTTa kammAI vocchAmI' tyAdi (1267-641) sarva, teSAM karmaNAM catu:-14 prakAro bandho bhavati prakRtivandhaH sthitivandha anubhAgavandha pradezabandha iti, prakRtizabdena svabhAvo bhedazrAbhidhIyate, sthitiH kAlAvasthAnaM, anubhAvo yo yasya karmaNaH zubho azubho vA vipAkaH, pradezabandhaH jIvapradezAnAM karmApudgalAnAM ca sambandhaH, tatra | prakRtivandho dvividhaH mUlottarabhedaH, aSTau mUlaprakRtayaH, tadyathA-jJAnAvaraNIya darzanAvaraNIya vedanIyaM mohanAyaM AyuSkaM nAma gotra antarAyAmiti, jJAnamAvRNotIti jJAnAvaraNIya, darzanamAvRNotIti darzanAvaraNIyaM, vedanAM karotIti vedanIya, muhyatIti mohanIyaM, yena nArakAdibhAvastiSThati tadAyuSka, gatijAtyAdibhiH prakArairnAmayatIti nAma, pradhAnamapradhAnaM vA karotIti gotra, antarAyara karotIti antarAyikaM, idAnIM uttaraprakRtayobhidhIyate-jJAnAvaraNaM paMcaprakAraM AbhinivodhikazrutAvadhimanaHparyAyakevalAni, epA-12 ||277 // |mAvaraNaM, darzanAvaraNaM navamedaM cakSuracakSuravAdhikevalAni teSAmAvaraNa, nidrA nidrAnidrA pracalA pracalApracalA styAnA riti, eSAmudayaM / karotIti,vedanIyaM sAtamasAtaM ca,tayorudayaM karotIti,mohanIyaM aSTAviMzatimedaM tatsamAsato dvividha-darzanamohaM carittamoI, drshnmohN| 1-1-%C4% 1994-9-19 dIpa anukrama [13581382] Ak47 [282] Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [cc...] gAthA ||1267 1291|| dIpa anukrama [1358 1382] adhyayanaM [ 33 ], mUlaM [88...] / gAthA || 1267-1299/1358-1382||, muni dIparatnasAgareNa saMkalitAH AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNa : zrIuttarA0 cUrNI 34 lezyAdhya0 // 278 // "uttarAdhyayana"- mUlasUtra -4 (niryuktiH + cUrNi :) adhyayanaM -33- parisamAptaM | saptabhedaM anantAnubandhinaH krodhamAnamAyAlobhAH samyaktvaM samyagmithyAtvaM midhyAtvaM, caritamohanIyaM ekaviMzatibhedaM apratyAkhyAnAH krodhAdayazvatvAraH pratyAkhyAnAvaraNA krodhAdayazcatvAraH saMjvalanakrodhAdayazvatvAraH hAsyaratyaratibhayazokajugupsAstrIpuMnapuMsakavedA, eSAmudayAdetAni bhavanti, AyuSkaM caturbhedaM narakatiryagyonimanuSyadevAni, eSAmudayAt, nAma dvicatvAriMzadbhedaM zubhamazubhaM ca anayorudayAt, gotraM dvividhaM zubhamazubhaM ca anayorudayAt, antarAyaM paMcaprakAraM dAnalAbhabhogopabhogavIryANi ca etAnyapi tadudayAdeva bhavaMti / idAnIM sthitibandho'bhidhIyate - NANAvaraNIyasya sthitiH jaghanyenAntarmuhUrtta utkRSTena triMzatsAga| ropamakoTA koTyaH trINi ca varSasahasrANi AvAdhA aMtaraM bhavati, bATa loDane, na bAdhA abAdhA, tatra udayo na bhavatItyarthaH, taizca satsthitirUnA bhavati, evaM darzanAvaraNIyAntarAyayoH, vedanIya sthitirjaghanyena dvAdaza muhUrttA utkRSTena triMzatsAgaropamakoTI koTyaH, zeSaM tadeva, mohanIyaM dvividhaM darzana mohanIyaM cAritra mohanIyaM ca darzanamohanIyaM jaghanyenAntarmuhUrtta utkRSTena catvAriMzatsAgaropamakoTI koTayaH, catvAri varSasahasrANyAvAghA antaraM bhavati, zeSaM tadeva cAritramohanIsya jaghanyenAntarmuhUrtta utkRSTena saptatiH sAgarIpakoTAkoTayaH sapta varSasahasrANi AvAdhA antaraM bhavati, zeSaM tadeva, AyuSkasya jaghanyenAntarmuhUrtta utkRSTena trayastriMzatsAgaropamAni, nAmagotrayorjaghanyena aSTau muhUrttA, utkRSTena viMzatiH sAgaropamakoTAkoTayaH, varSasahasradvayaM AbAdhA aMtaraM bhavati zeSa tadeva / iyapathasya karmmaNaH sthitirjaghanyena utkRSTena ca samayaH, anubhAvapradezabandhau pUrvoktau karmmabandhakaraNAnAM saMvaraH karaNIyaH, baddhAnAM kSapanaM prati yatnaH karaNIya iti bravImi nayAH pUrvavat // iti trayastriMzattamamadhyayanaM samAptam // uktaM trayastriMzattamaM, idAnIM catustriMzattamaM ucyate, tasya ko'bhisambandhaH ?, trayastriMzattame karmoktaM catukhiMzattame tatkAraNabhUtA lezyA, niryukti: [ 530...537/527-533], atra adhyayana -34- "lezyA" Arabhyate [283] pramAdavarjanaM // 278 // Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [34], mUlaM [88...] / gAthA ||1292-1352/1383-1443||, niyukti: [538...547/534-545], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAMka cUNauM [88...] gAthA 7-01- ||12921352|| zrIuttarAanena sambandhenAyAtasyAdhyayanasyAnuyogadvAracatuSTayaM pUrvavad vyAvaye nAmaniSpane nikSepe lesajjhayaNaM, 'lesANaM nikkhevo pramAdavajenaM (538-47ni0651)ityAdi gAthA daza,vyatiriktA dravya lezyA dvividhA-karmalezyA akarmadravyalezyA,akarmadravyaleNyA dvividhA | jIvAnAmajIvAnAM ca, jIvalezyA bhavyAbhavyayoH, sA saptavidhA,kRSNAdayaH, saptamA saMyogajA, lezyAprAyogyadravyANi prigRhynte,jogaa| anaa / | bajjhA bajhaMtagA ya pattA udiirnnaabaaliy| (548)jIvalezyA dvividhA candAdi granthata eva jJAyante, karmadavyalezyA SaDvidhA kRSNAdi, // 279 // atrApi jIvasaMbaddhAni dravyANi parigRhyante,mAvalezyA dvividhA-vizuddhA avizuddhAH upazame kSaye ca, zeSaM gatArtha, ukko nAmaniSpanno nikSapaH idAnI sUtrAlApakasyAvasaraH,asmAdyAvat sUtraM nipatitaM tAvadvaktabdha, sUtraM ceda-lesajjhayaNaM pvkkhaamii0|1292-652|| | ityAdi,sarva,lezyAnAMdaza kAraNAni nAmAdIni vaktavyAni,kRSNalezyAvarNaHjImato-megha ,sa ca snigdhaH,gavalaM-mahiSa zRMgaM, riSTho-droNalikAkaH,kApote koilachago telaMkarakA,rasA jaha kaDugatuMbagAdI,gaMdhA gomaDAtI,spI jahA karagayAdi,pariNAmo uttamAdhamamadhyamakhividhaH sa eva tribhirguNito navabhedo bhavati, nava tribhirguNitAH saptaviMzatiH, saptaviMzati tribhirguNitA ekAzIti ekAzItikhibhirguNitA dvezate catvAriMze bhavataH, kRSNAdyAstisro lezyA durgatigamanAya bhavanti, lezyApariNAmasya Adisamaye antasamaye vA na kazcit // | mriyate, yadA tu antarmuhUrte gate zeSe vA bhavati tadA parabhavaM gacchati, apasatthAo parivajjejA, pasatthAo ahedue muNiti, bemi, nayAH pUrvavat / / iti caturviMzattama adhyayanaM samAptam uktaM caturviMzattama, idAnIM paMcatriMzatcama, tasya ko'bhisambandhaH 1, caturviMzattame lezyAbhihitA, paMcatriMzacame aNagAra-1 279 // guNA abhidhIyante, anagAratha azvastalezyAvirahito prazasyalezyAyukto bhavati, anena sampandhenAyAtasyAsyAdhyayanasya anu *nana NCR -SCRe% - dIpa anukrama [13831443] - % % % adhyayanaM -34- parisamAptaM atra adhyayana -35- "lezyA" Arabhyate [284] Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) prata sUtrAMka [cc...] gAthA ||1353 1373 // dIpa anukrama [1444 1464] "uttarAdhyayana"- mUlasUtra - 4 (niryuktiH + cUrNi:) adhyayanaM [35], mUlaM [88... ] / gAthA || 1353-1373/1444-1464], niryukti: [ 548...550/546-548], muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra [43 ], mUlasUtra [03] uttarAdhyayana niryuktiH evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: zrIuttarA0 OM yogadvAracatuSTayaM pUrvavad vyAvarNya nAmaniSkaNNe nikSepe aNagAramaggagatI 'aNagAre nikkhebo 0 ' / / 549-50 / 663 // ityAdi pramAdavarjanaM cUrNau 36 jIvAjIva: // 280 // gAthAtrayaM vyatiriktaM nihnavAdi, bhAve samyagdRSTiH agAravAsAdvinirmuktaH, ukto nAmaniSphaNNo nikSeSaH / idAnIM sUtrAlApakasyAvasaraH asmAdyAvat sUtraM nipatitaM tAvadvaktavyaM, sUtraM cedaM 'suNeha me egamaNe ityAdi (1353-668) sarva ' paMja saMge ' eso saMga jJAtvA parivarjayet, ekAnte pareNa AtmArthakRte vAsaM tatrAbhirocayet naiva svayaM gRhANi kurvIta naiva kArApayet naivAnujAnIyAt, yasmAttatra sasthAvarANAM dRzyate vadhaH, tathA bhaktapAne ca karaNakAraNANumodane trasasthAvarANAM vadhaH, indhanaM prApya visarpate agniM, sarvato dhArava, saMyamayAtrArthaM bhujjIta, na rasAthai, na vandanapUjanAdi prArthayet dharmmazukle dhyAne sadA dhyAyet, pazcime kAle AhAraparityAgaM kRtvA, 'nirmamo nirahaMkAro, vItarAgo nirAzravaH / saMprApya kevalaM jJAnaM zAzvataM parinirvRtaH // ' iti bravImi nayAH pUrvavat / iti paJcatriMzattamaM adhyayanaM samAptam || uktaM paJcatriMzattamaM, idAnIM patriMzattamaM tasya ko'bhisambandhaH 1, paJcatriMzattame anagAraguNA abhihitAH, patriMzattame jIvAjIvavibhaktirabhidhIyate, aNagArena ca jIvAjIvavibhaktirjJAtavyA, anena sambandhenAyAtasyAsya adhyayanasyAnuyogadvAracatuSTayaM pUrva| vad vyAvarNya nAmanippane nikkheve jIvAjIvavibhaktiH, 'nikkhevo jIvaMbhi0 // ( 552-31671) / ityAdi gAthAiyaM vyatiriktaM guNaparyAyaviyuktaM jIvadravyaM, bhAve guNaparyAyasahitaM, jIva pariNAmo dazavidhaH paMcendriyANi krodhAdayazcatvAraH manazva, sahavarttino guNAH, kramavarttinaH paryAyA, guNAH prazastAH aprazastAca prazastA jJAnAdayo, aprazastA krodhAdayaH, paryAyA narakAdibhavAH, 'nikkhevo u ajIce0 " / / 554 - 5 / 671 / / ityAdi gAthAdvayaM, vyatiriktaM guNarahitaM ajIvadravyaM, bhAve guNaparyAyasahitaM ajIvadravyaM, pariNAmo dazavidhaH zabda adhyayanaM - 35 - parisamAptaM atra adhyayana -36- "aNagAraguNa" Arabhyate [285] // 280 // Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [36], mUlaM [88...] / gAthA ||1374-1640/1465-1731||, niyukti : [551...559/549-559], bhASyaM [1-15] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAMka [88...] gAthA ||13741640|| / zrIuttarArUpaspazarasagandhAH zubhA azubhAgha / 'nikkhevo vibhattI' ityAdi gAthA sapta 556-622671) vibhajanaM vibhakti, jIvAnAma- adhikArI jIvAnAM ca bhedapratyAkhyApana, jIvAnAM siddhAnAM asiddhAnAM ca, ajIvAnAM rUpINAmarUpINAM ca, bhAve bhAvAnAM vibhaktiH bhAvavi bhaktiH, bhAvAnAM bhedapratyAkhyApana, atrAdhikArajIvadravyavibhaktyA ajIvadravyavibhaktyA ca, je iti nirdeza, kilazabdaH parojIvajIvAkSavAcI, evaM kila AcAryAH kathayanti-ye bhavyAsteSAmapi ye parItasaMsAriNo-bhavASTAbhyantare setsyanto, punarapi bhavyagrahaNaM yeSAM / tadAvaraNIyakarmaNAM kSayopazamA vidyate kila paThanti dhIrA chattIsa utarajjhAe,tamdA jiNapaNNatte aNaMtagamapajjavehiM saMjutte / ajjhaaye| // 28 // jahajoggaM guruppasAyA ahijNti||1||yessaaN siddhirbhaviSyati, yeca gaThiyasatvA rAgadveSabahulA ye ca aNaMtasaMsAriNaHte saMkiliTTakammA karmabhiH otaprotA te ayogyA uttarAdhyayanAnA,tasmAjjinaprajJaptaM anantagamaparyAyaiH saMyukta taM svAdhyAyayogena yathAyoga yathAvidhi puJjIta.15 yo yasyAdhyayanasya yogaH tena guruprasAdAdadhIte,ukto nAmaniSpano nikssepH| idAnI sUtrAlApa kasyAvasaraH,asmAdhAvatsUtraM nipatita | LAtAvadvaktavyaM, satraM ceda-'jIvAjIvavibhattI0 // 1374672 / / ityAdi,sarva, vibhajanaM vibhaktiH,medapratyAkhyApanamityarthaH, shRnnut| mana mama, ka evamAha-sudharmasvAmI jamyUnAma bravIti, saM0-jIvAjIvAtmako lokaH, saca kSetrakAlabhAvAdibhiranugantavya:, ajIvADa-1 raviNo dazavidhA, dhammasthikAyAdharmAstikAyaH sampUrNaH parigRhyate, dezaH tribhAgacaturbhAgAdi, pradezo niraMzaH eva dharmAstikAyaH, AkAzaM ca, kAlo, dazadhA, dharmAdharmI lokAlokapramANaM, samayakSetra kAlA, dravyArthikanayAbhiprAyAtsarva anAdyapayavasitaM, paryAyAmArthikasya sAdiparyavasitaM, rUpiNazcaturvidhA, skandho acittamahAskandhAdi sampUrNaH parigRhyate, dezakhibhAgacabhaturbhAgAdi, pradezo' |281 // | saMkhyeyatamo'nantatamo vA pradezaH, paramazcAsAvaNuzca paramANu, niraMzaH, kSetrataH skandhA, paramANava, lokAloko bhajanIyo, kAlataH dIpa anukrama [14651731] 17011 . 4 . [286] Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [36], mUlaM [88...] / gAthA ||1374-1640/1465-1731||, niyukti : [551...559/549-559], bhASyaM [1-15] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: zrIuttarA jAna prata sUtrAMka [88...] gAthA ||13741640|| cUrNoM / jIvAjIva: // 282 // - santati prApya anAdyaparyavasitAH, rUpiajIvAnAM sthitijaghanyena samayaH utkRSTena asaMkhyeyaH kAlaH, antaraM jaghanyena samaya | utkRSTena anantaH kAlo, bhAvato varNagandharasasparzasaMsthAnAdi pariNAmaH, varNaH kRSNAdi, gandhaH surabhyAdi, rasaH tiktAdi, sparza kakkhaDAdi, saMsthAnaM parimaNDalakAdi, idAnI saMyogaH kriyate-varNato tAva kiNhe bhayita. sa tu gandhato rasato phAsato cava bhayite, saMThANAtopi ya, evaM nIlalohitahAlihasukillasaThANaM bhajanA, saMyogaH karttavya ityarthaH, evaM vanagandharasaphAsasaMThANehiM saMjoyA | kAyanvA, eSA ajIvavibhaktiH samAsato vyAkhyAtA / idAnI jIvavibhaktirucyate-jIvA dvividhAH-siddhA saMsAriNazra, siddhA paramArthata | ekAkArA eva, pUrvabhAvaprajJApanA pratItya bhedA abhidhIyate-'itthI purisa siddhA ya, taheva ya napuMsagA / saliMge annaliMge ya, gihaliMge taheva ya / / 1 / / ukosiyAe ogAhaNAe taha majjhimAe ya / jahannAe ya uDDe, aho ya tiriya samudami // 2 // dasa ceva napuMsesu, bIsati | | itthIyAsu ya / purisesu aTThasataM, samaeNegeNa sijhati zacittAriya gihaliMge, aNNaliMge daseva ya / seNimi ya aTThasae, samaeNegeNa sijmati // 4 // dravyaliMga pratItya idamabhihitaM, bhAvaliMgena vinA nAsti siddhiH, ukkosayAe ogAhaNAe simaMtI jugavaM ceva / cattAri jahaNNA ya jugavaM aThuttaraM sataM // 5 // caturo uDDalogami, vIsapurataM he bhave / sataM aThuttaraM tirie, egasamaeNa sijjhatI // 4 // duve samuhe sijhaMti, sesajalesuna yo(cu'jnnaa| esA u sijhaNA bhaNitA, jIvabhAvaM paDacca u||7|| saMsAratthA jIvA dvividhAvasAH sthAvarAya, sthAvarA tivihA jIvA- pRthivI Apo banaspati iti, asA dvividhA- tejo vAyayazva kIrtitA, dvIndriyAdayacaturvidhAH, eSAM bhedaH bhavasthiteH Ayu itaraM ca vijJeya andhAnusAreNeti, jIvamajIve ete NaccA sahiUNa ya sambannasamatamI jaejjA, saMjame vid esejjA, teNovagate kAlaM kiccANa saMjate siddha vA sAsate bhavati deve vAvi mahiDDie / / iti pAdukare yuddhe, dIpa anukrama [1465 .1.42%E 1731] 04-* [287] Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [36], mUlaM [88...] / gAthA ||1374-1640/1465-1731||, niyukti: [551...559/549-559], bhASyaM [1-15] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAMka zrIuttarA cUrNI siddhabhedAH [88...] gAthA // 28 // ||13741640|| jAtate prinicute| chattIsa uttarAyaNe,bhavasiddhiya sssnniye||1||tti iti parisamAptau upapradarzane ca,prAduH prakAze,prakAzIkRtya prajJApa- yitvA buddhaH-avagatArthaH jJAtakA jJAtakulasamudbhavaH barddhamAnasvAmI, tataH parinirvANaM gataH, ki prApayitvA', patriMzaduttarAdhyaya| nAni bhavasiddhikasamatAni bhavasiddhikAnAmeva saMmatAni, nAbhavasiddhikAnAmiti, bImyAcAryopadezAta, na svamanIpikayA, nayAH pUrvavat // vANijakulasaMbhUo, koDiyagaNio u vyrsaahiito| govAliyamahattarao, vikkhAo Asi logaMmi // 1 // sasamayaparasamayaviU oyassI dittimaM sugaMbhIro / sIsagaNasaMparibuDo bacANaratippio AsI // 2 // tesiM sAseNa ima, uttarAyaNANa cuNNikhaMDaM tu / raiyaM aNuggahatdhaM, sIsANaM maMdabuddhINaM // 3 // jaM etthaM ussuttaM, ayANamANeNa viratitaM hojjA / taM aNuogadharA me, aNuciMteuM samAraMtu // 4 // padmizorAdhyayanacUrNI samAptA, granthA / / 5850 // uttarAdhyayanacUrNiH saMmattA // 4 % - - - -- dIpa anukrama [14651731] // 283|| - - - adhyayanaM -36- parisamAptaM uttarAdhyayanacUrNi: parisamAptA [288] Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Agama (43) "uttarAdhyayana"- mUlasUtra-4 (niyukti: + cUrNi:) adhyayanaM [-1, mUlaM [-] / gAthA ||--||, niyukti: [-], bhASyaM [-] muni dIparatnasAgareNa saMkalitA: AgamasUtra - [43], mUlasUtra - [03] uttarAdhyayana niyukti: evaM jinadAsagaNi-racitA cUrNi: prata sUtrAka gAthA ||-|| // 284 // iti zrIuttarAdhyayanAnAM patriMzatazUrNiH -MONALECIAkade dIpa anukrama * samAptA * city-.-NCk0. 284 // - ___ manizrI dIparatnasAgareNa puna: saMpAditA (AgamasUtra 43) "uttarAdhyayana-cUrNi:" parisamAptA: [289] Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ namo namo nimmaladasaNassa pUjya AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurUbhyo namaH [43] 43 pUjya AgamodhdhAraka AcArya zrI sAgarAnaMdasUrIzvareNa saMzodhita: sNpaaditshc| "uttarAdhyanAni mUlasUtra" [niyukti evaM jinadAsagaNi-racitA vRttiH] | (kiMcit vaiziSThyaM samarpitena saha) muni dIparatnasAgareNa puna: saMkalita: "uttarAdhyayana" niyukti: evaM cUrNi: nAmeNa parisamAptA Remember it's a Net Publications of 'jain_e_library's' [290]