________________
ટીકાર્થ– આસન=મસૂરક વગેરે આસન. (મસૂરક વસ્ત્રનું કે ચામડાનું ગોળ આસનવિશેષ છે. પૂર્વે આવા આસનનો ઘણો ઉપયોગ થતો હતો.) સંબોધન-અંગમર્દન કરવું, ચંપી કરવી વગેરે વિશ્રામણા. અનુપન=કેસર વગેરેનું વિલેપન કરવું. (૪૫) एतदासक्तानां वा दोषा बाधाकरा भवन्तीत्यावेदयन्नाहएवमनेके दोषाः, प्रणष्टशिष्टेष्टदृष्टिचेष्टानाम् ।। दुर्नियमितेन्द्रियाणां, भवन्ति बाधाकरा बहुशः ॥ ४६ ॥ एवम्-उक्तप्रकारेण दुर्नियमितेन्द्रियाणां जीवानामनेके दोषा बाधाकरा भवन्तीति योगः । कीदृशानाम् ? दृष्टिश्च-ज्ञानम्, चेष्टा च-क्रिया ते तथा । शिष्टानां-विवेकिनामिष्टे-प्रिये ते च दृष्टिचेष्टे च ते तथा । ततः प्रनष्टेअवगते शिष्टेष्टदृष्टिचेष्टे येषां ते तथा । पाठान्तरं तु दृष्टचेष्टानां, तत्रेष्टा चासौ दृष्टा च-अवलोकिता सा चासौ चेष्टा चेष्टदृष्टचेष्टा शिष्टानामिष्टदृष्टचेष्टा सा तथा, ततः प्रनष्टा शिष्टेष्टदृष्टचेष्टा येषां ते तथा तेषां । पुनः कीदृशानाम् ? दुर्नियमितानि-दोषं ग्राहितानीन्द्रियाणि-हषीकाणि यैस्ते तथा तेषां बाधाकराःપી વિધાયથમ્ ? વહુ :- નેતિ | ૪૬ /
અથવા ઇન્દ્રિયોમાં આસક્ત બનેલાઓને દોષો પીડા કરનારા થાય છે એમ જણાવતા ગ્રંથકાર કહે છે
ગાથાર્થ– શિષ્ટજનોને ઇષ્ટ એવા જ્ઞાન-ક્રિયા જેમના નાશ પામ્યા છે તેવા, તથા જેમણે ઇન્દ્રિયોને દોષો ગ્રહણ કરાવ્યા છે તેવા જીવોને આ પ્રમાણે દોષો અનેક રીતે પીડા કરનારા થાય છે. ટીકાર્થ– શિષ્ટજન વિવેકીજન. ઈષ્ટ=પ્રિય.
ઇન્દ્રિયોને દોષો ગ્રહણ કરાવ્યા છે તેવા=જેમણે ઇન્દ્રિયો ઉપર નિયંત્રણ કર્યું નથી તેવા. અહીં દૃષ્ટિનાં એ સ્થળે દૃષ્ટવેટ્ટીનાં એવો પાઠાંતર જોવા મળે છે.
પ્રશમરતિ • ૪૨
