________________
तेथी
ગાથાર્થ- સર્વ પ્રકારના સદસ્થાનોનો મૂળથી જ નાશ કરવાની ઇચ્છાવાળા સાધુએ સ્વગુણોથી સ્વોત્કર્ષનો અને પરના અવર્ણવાદનો સદા त्या ४२वो लोऽये. (८८) किमेतौ संत्याज्यावित्याहपरपरिभवपरिवादादात्मोत्कर्षाच्च बध्यते कर्म ।। नीचैर्गोत्रं प्रतिभवमनेकभवकोटिदुर्मोचम् ॥ १०० ॥ परिभवो-न्यक्कारः परिवादः-अवर्णवादभाषणं ततः समाहारद्वन्द्वः । परेषाम्आत्मव्यतिरिक्तानां परिभवपरिवादं तस्मात्, तथा आत्मोत्कर्षात्-स्वबहुमानाच्च बध्यते कर्म । कीदृशम् ? नीचैर्गोत्रं-सप्तमं कर्म, इदं च मुख्यवृत्त्योक्तं, गौणवृत्त्या त्वन्यान्यपि यथाऽनुरूपं बध्यन्ते । किमेकस्मिन्नेव भवे ?, नेत्याहप्रतिभवं-प्रतिजन्म यथा भवति । पुनः कीदृशम् ? अनेकाभिः-प्रभूताभिः भवानां-जन्मनां कोटीभिः-संख्याविशेषैर्दुर्मोचं-दुस्त्यजमिति ॥ १०० ॥
સ્વોત્કર્ષ અને પરનો અવર્ણવાદ કેમ ત્યાગ કરવા યોગ્ય છે તે કહે છે– ગાથાર્થ– પરનો તિરસ્કાર કરવાથી અને પરનો અવર્ણવાદ બોલવાથી તથા સ્વોત્કર્ષ કરવાથી અનેક ક્રોડો ભવો સુધી દુ:ખે કરીને ત્યજી શકાય તેવું નીચગોત્ર કર્મ દરેક ભવમાં બંધાય છે, અર્થાત્ અનેક ક્રોડો ભવો સુધી દરેક ભવમાં નીચગોત્ર કર્મ બંધાય છે.
ટીકાર્થ– નીચ ગોત્ર કર્મ બંધાય છે એ મુખ્યવૃત્તિથી કહ્યું છે. ગૌણ વૃત્તિથી તો બીજાં પણ (અનાદય-દૌર્ભાગ્ય-અપયશ વગેરે) કર્મો यथायोग्य पाय छे. (१००) ततश्च किं भवतिकर्मोदयनिर्वृत्तं, हीनोत्तममध्यमं मनुष्याणाम् । तद्विधमेव तिरश्चां, योनिविशेषान्तरविभक्तम् ॥ १०१ ॥ कर्मणः-क्रमाद् गोत्रस्य उदयेन-नीचैस्तथोच्चैस्तथा मध्यमतया च
प्रशमति • ७७
