Paumchariyam Part 04

Author(s): Parshvaratnavijay
Publisher: Omkarsuri Aradhana Bhavan

Page 43

सीयासमासासणपव्वं-९५/२६-५५
५९९ चलियस्स मए समयं, जिणहरपरिवन्दणस्सयमणस्स । दइयस्स ताव वत्ता, जणपरिवाई लहं पत्ता ॥४१॥ अववायभीयएणं, तत्तो परिचिन्तियं मह पिएणं । लोगो सहाववंको, न अन्नहा जाइ परितोसं ॥४२॥ तम्हा वरं खु एसा, सीया नेऊण छड्डिया रणे । न य मज्झ जसस्स इहं, होउ खणेक्कं पि वाघाओ ॥४३॥ सा हं तेण नराहिव!, जणपरिवायस्स भीयहियएणं । परिचत्ता विह रणे, दोसविमुक्का अकयपुण्णा ॥४४॥ उत्तमकुलस्स लोए, न य एवं खत्तियस्स अणुसरिसं । बहुसत्थपण्डियस्स य, धम्मठिइं जाणमाणस्स ॥४५॥ एयं चिय वित्तन्तं, परिकहिऊणं तओ जणयधूया । माणसजलणुम्हविया, रोवइ कलुणेण सद्देणं ॥४६॥ रोयन्ति जणसुयं, दट्ठण नराहिवो किवावन्नो । संथावणमइकुसलो, जंपइ एयाइ वयणाई ॥४७॥ मा रुयसु तुमं सीए !, जिणसासणतिव्वभत्ति संपन्ने । किं वा दुक्खायाणं, अट्टज्झाणं समारुहसि ? ॥४८॥ किंवा तमे न नाया, लोयठिर्ड एरिसी निययमेव । अधवत्ताऽसरणत्ता, कम्माण विचित्तया चेव ?॥४९॥ किं ते साहुसयासे, न सुयं जह निययकम्मपडिबद्धो । जीवो धम्मेण विणा, हिण्डइ संसारकन्तारे? ॥५०॥ संजोय-विप्पओया, सह-दक्खाणि य बहप्पयाराई । पत्ताइ दीहकालं अणाइनिहणेण जीवेणं ॥५१॥ खज्जन्तेण जल-थले, सकम्मविष्फंदिएण जीवेणं । तिरियभवे दुक्खाई, छुह-तण्हाईणि भुत्ताई ॥५२॥ 'विरह-भय-तज्जणाणिय, निब्भच्छण-रोग-सोगमादीयं । जीवेण समणुभूयं, मणुएसु वि दारुणं दुक्खं ॥५३॥ कुच्छियतवसंभूया, देवा दट्ठण परमसुरविहवं । पावन्ति ते वि दुक्खं, विसेसओ चवणकालंमि ॥५४॥ नरएसु वि उववन्ना, जीवा पावन्ति दारुणं दुक्खं । करवत्त-जन्त-सामलि-वेयरणीयाइयं विविहं ॥५५॥
चलितस्य मया समकं जिनगृहपरिवन्दनोत्सुकमनसः । दयितस्य तावद्वार्ता जनपरिवादी लघु प्राप्ता ॥४१॥ अपवादभीतेन ततः परिचिन्तितं मम प्रियेण । लोकः स्वभाववक्रो नान्यथा याति परितोषम् ॥४२॥ तस्माद्वरं खल्वेषा सीता नीता मुक्ताऽरण्ये । न च मम यशस इह भवतु क्षणमेकमपि व्याघातः ॥४३।। साऽहं तेन नराधिप ! जनपरिवादाद् भीतहृदयेन । परित्यक्तेहारण्ये दोषविमुक्ताऽकृतपुण्या ॥४४॥ उत्तमकुलस्य लोके न चैतत्क्षत्रियस्यानुसदृशम् । बहुशास्त्रपण्डितस्य च धर्मस्थिति ज्ञायमानस्य ॥४५॥ एतदेव वृत्तान्तं परिकथ्य ततो जनकदुहिता । मानसज्वलनोष्मापिता रोदिति करुणेन शब्देन ॥४६|| रुदन्ती जनकसुतां दृष्ट्वा नराधिपः कृपापन्नः । संस्थापनमतिकुशलो जल्पत्येतानि वचनानि ॥४७॥ मा रोदीस्त्वं सीते ! जिनशासनतीव्रभक्तिसंपन्ने!। किं वा दुःखादानमार्तध्यानं समारोहसि? ॥४८॥ किं वा त्वया न ज्ञाता लोकस्थितिरीदृशी नित्यमेव । अध्रुवत्वमशरणत्वं कर्माणां विचित्रतैव? ॥४९॥ किं त्वया साधुसकाशे न श्रुतं यथा निजकर्मप्रतिबद्धः । जीवो धर्मेण विना हिण्डते संसारकान्तारे? ॥५०|| संयोग-विप्रयोगौ-सुख-दुःखानि च बहुप्रकाराणि । प्राप्तानि दीर्घकालमनादिनिधनेन जीवेन ॥५१॥ खाद्यमानेन जलस्थलान्स्वकर्मविस्पन्दितेन जीवेन । तिर्यग्भवे दुःखानि क्षुधातृष्णादिनि भुक्तानि ॥५२॥ विरहभयतर्जनानि च निर्भत्सनरोगशोकादिकम् । जीवेन समनुभूतं मनुष्येष्वपि दारुणं दुःखम् ॥५३॥ कुत्सिततप:संभूता देवा दृष्ट्वा परमसुरविभवम् । प्राप्नुवन्ति तेऽपि दुःखं विशेषतश्च्यवनकाले ॥५४॥ नरकेष्वप्युत्पन्ना जीवाः प्राप्नुवन्ति दारुणं दुःखम् । करपत्र-यन्त्र शाल्मलि-वैतरण्यादिकं विविधम् ॥५५॥
३. ०त्ता लहु रण्णे-प्रत्य० । ४. संजुत्ते ! किं वा दुक्खाययणं-प्रत्य० । ३. विविहा०-प्रत्य० । ४.०ण मणुयजम्भे, अमुहूयं दारुणं-प्रत्य० ।
Jain Education Intemalional