________________
જૈન અને જૈનધર્મ વિધાન ૨ : સજીવો કાર્મિક દ્રવ્યના જુદા જુદા ઘનત્વ અને પ્રકારને કારણે જુદા પડે છે. વિધાન ૩ : કાર્મિક બંધનને કારણે આત્મા અસ્તિત્વની ગતિઓ(ચક્રો)માં જાય છે. વિધાન ૪-અ ? કાર્મિક બંધ રચાવાનું કારણ મિથ્યાત્વ, અવિરતિ, પ્રમાદ, કષાય અને યોગ છે. વિધાન ૪-બ : પોતાના પ્રત્યે કે અન્યને પ્રત્યે આચારાતી હિંસા નવું
અતિભારે કાર્મિક દ્રવ્ય પેદા કરે છે. મોક્ષ તરફ જવા માટે અન્યને રચનાત્મક અહિંસક સહાય કરવાથી નવું અત્યંત હલકું કાર્મિક દ્રવ્ય પેદા કરે છે. વિધાન ૪-ક : સંયમ નવા કાર્મિક કણો સામે સંવર રચે છે તેમ જ જૂના કાર્મિક દ્રવ્યના ક્ષયની, નિર્જરણની ક્રિયા શરૂ કરે છે.
આ ચારેય વિધાનો વૃક્ષની શાખાઓ તરફ નહિ, પરંતુ સીધા મૂળ તરફ તાકે છે. જૈન આગમોના પરિપ્રેક્ષ્યમાં આ વિધાનોના અર્થ અને તેની તર્કસંગતતાનું વિવેચન હવે પછીનાં પ્રકરણોમાં કરવામાં આવ્યું છે. વિધાન ૧ થી ૩ જૈનોના કાર્મણ કણો (કાન)ના વૈજ્ઞાનિક સિદ્ધાન્તોને દર્શાવે છે, જ્યારે વિધાનો ૪ અ૪ બ,૪ ક તેના પ્રયોજન, ઉપયોગ નિદર્શિત કરે છે.
