________________
૮૯
શુદ્ધીકરણ માટેના ઉપાયો
અદશ્ય શક્તિ સતત ચેતનવંત હોય છે : અશરણત્વ (૩) ભવોભવના ફેરામાંથી, પુનર્જન્મનું ચક્ર (૪) આ ભવચક્ર પસાર કરતો મનુષ્ય સાવ એકલો હોય છે. આથી તેણે
આત્મનિર્ભરતા કેળવવી જોઈએ : એકત્વ (૫) આત્મા અને શરીર અલગ છે. આપણું શરીર માત્ર ભૌતિક નથી
તેથી વિશેષ છે. આપણે આત્માના અસ્તિત્વ દ્વારા જીવનો સાચો
અર્થ શોધવો જોઈએ : અન્યત્વ (૬) શરીર અનેક અપવિત્ર પદાર્થોનું બનેલું છે. ભૌતિક રીતે ખૂબ
આકર્ષક શરીર પણ અપવિત્ર પદાર્થોનું બનેલું છે ? અશુચિત્વ (૭) કર્મોનો આસ્રવ કેવી રીતે થાય છે તેને દૂર રહીને અવલોકન કરવું
જોઈએ : આસવ (૮) કર્મોનો આસ્રવ કેવી રીતે રોકી શકાય ? જ્યારે ચાર કષાયો
વાવાઝોડાની જેમ આવવાના હોય ત્યારે તેનો પ્રવેશ કેવી રીતે
રોકી શકાય? સંવર (કર્મકવચ) (૯) આત્માને આવરી લેતા કર્મોને કેવી રીતે દૂર કરી શકાય, જેથી
આત્માને શુદ્ધ સ્વરૂપ પ્રાપ્ત થાય અને તે મોક્ષ પ્રાપ્ત કરી શકે ?
નિર્જરા (સંપૂર્ણ કર્મક્ષય) (૧૦) આ લોક અનાદિ છે. તેનું કોઈ દ્વારા નિર્માણ થયું નથી. પ્રત્યેક
વ્યક્તિ પોતાની મુક્તિ માટે જવાબદાર છે, કારણ તેની મદદ માટે
કોઈ ઈશ્વર નથી : લોક (૧૧) સમ્યફ જ્ઞાન ભાગ્યે જ પ્રાપ્ત થાય છે. કેવળ મનુષ્યને જ એ
વિશેષાધિકાર અને મોક્ષ પ્રાપ્ત કરવાની તક છે : બોધિદુર્લભ (૧૨) તીર્થકરોના ઉપદેશનું સત્ય, મનુષ્યને પોતાના સાચા સ્વરૂપને
સમજીને અનંત શાંતિ પ્રાપ્ત કરવાના લક્ષ્ય તરફ દોરી જાય છે : જેને પથની સત્યતા
