________________
૧૧૪
જૈન ધર્મની વૈજ્ઞાનિક આધારશિલા એ ધ્યાનમાં રાખવું કે બેરિઓન સૌથી વધુ દ્રવ્યમાન ધરાવે છે અને લેપ્ટોન સૌથી ઓછું દ્રવ્યમાન ધરાવે છે. બૉસૉન એ બેથી મધ્યમ દ્રવ્યમાન ધરાવે છે. ક્લાર્ક છ સ્વાદ, સોડમ (flavour) અને ત્રણ રંગ ધરાવે છે. એ યાદ રાખવું કે આ સ્વાદ અને રંગ માત્ર સાંકેતિક છે. આ છ સ્વાદમાં સૌથી મહત્ત્વના છે: “up” અને “down” (ક્વાર્કની સૌથી હલકી જોડી માટે). જો up-ક્વાર્થ માટે “પ” અને down- ક્લાર્ક માટે “a” સંજ્ઞા હોય તો પ્રતિકણ (anti-particle) માટે અનુક્રમે “ઘ” અને “a” અનુરૂપ સંજ્ઞા થાય. એક ધન પાયોન માટે ક્યાં તો પd અથવા ud થાય. ત્રણ રંગો છે – લાલ, લીલો અને વાદળી. આ ત્રણેય વિદ્યુતીય રંગો છે. ૧૦.૩ કુદરતમાંનાં ચાર બળો
કુદરતમાં ચાર પ્રકારનાં બળ હોય છે : ગુરુત્વીય બળ, વિદ્યુતચુંબકીય બળ, દુર્બળ ન્યુક્લીયર બળ અને પ્રબળ ન્યુક્લીયર બળ. આ બધાં બળ ગોજ બૉસૉન દ્વારા કાર્ય કરે છે એવું માનવામાં આવે છે. બે સ્કેટર (બરફ પર સરકનારા) એકબીજા સામે ભારે સ્નોબોલ (બરફના ગોળા) નાખતા હોય તેવી રીતે ગોજ બૉસૉન દ્વારા કણો એકબીજાને અસર કરે છે. ઉદાહરણ તરીકે, બે ઇલેક્ટ્રોન (સ્કેટરો) માટે, ફોટોન (સ્નોબોલ) એક ઇલેક્ટ્રોનને બીજા ઇલેક્ટ્રોનની હાજરી વિશે કહે છે અને પછી પ્રતિભાવ આપવા પ્રેરે છે : આ છે વિદ્યુતચુંબકીય બળ (જુઓ ચિત્ર ૧૦.૨૮).
બહિર્ગામી ઇલેક્ટ્રોન
બહિર્ગામી ઇલેક્ટ્રોન
ફોટોન
અંતર્ગામી / ઇલેક્ટ્રોન
અંતર્ગામી ઇલેક્ટ્રોન
ચિત્ર ૧૦.૨ અ : બે ઇલેક્ટ્રોન અને તેમના અનુક્રમે પથ : વિદ્યુતચુંબકીય બળ
ગોજ બૉસૉન “ફોટૉન'(વાંકીચૂંકી રેખા)ની સાથે
