________________
૧૩૨
જૈન ધર્મની વૈજ્ઞાનિક આધારશિલા
પછી ગોશાલક સ્વયં મરી ગયો. પરિણામે એવી ધારણા થઈ કે શાપ તેને જ વળગ્યો અને તે મૃત્યુ પામ્યો. મહાવીર સ્વામી હંમેશા યૌગિક અથવા જાદુઈ શક્તિઓના ઉપયોગના વિરોધી હતા.
અંતે મહાવીર સ્વામીને પોતાના ઉદ્દેશ્યની શોધ માટે લીધેલી દીક્ષાના ૧૨ વર્ષ, ૬ મહિના અને ૧૫ દિવસ પછી કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત થયું. આથી તેઓ સમગ્રરૂપે વિશ્વની સંરચના, કાર્યવિધિ અને વિશેષરૂપે માનવ પ્રકૃતિને સમજવા સમર્થ બન્યા. આ આન્તરજ્ઞાનથી તેઓ બધા જ પ્રકારની સમસ્યાઓના મૂળને જાણવા સમર્થ બન્યા.
પરિ.૧.૨ તીર્થંકરરૂપે ભગવાન મહાવીરનું જીવન
પોતાના ઉદ્દેશ્યથી પ્રાપ્તિ માટે રાજવૈભવ છોડી દીક્ષા ગ્રહણ કર્યા બાદ કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત થયા પછી ભગવાન મહાવીરે પોતાના જ્ઞાનનો ઉપયોગ સમાજના કલ્યાણ માટે કરવાનો વિચાર કર્યો. અર્થે જ્ઞાનને સમાજ સમક્ષ, લોકકલ્યાણ અર્થે લઈ આવવાની ઘટના તેમના લક્ષ્યપ્રાપ્તિ માટેની સાધના કરતાં પણ મોટી ઘટના છે. તેમણે પોતાનો સર્વપ્રથમ ઉપદેશ એવા શ્રોતાઓને આપ્યો કે જેમાં ઇન્દ્રભૂતિ ગૌતમ પણ ઉપસ્થિત હતા. ગૌતમ હિન્દુ શાસ્ત્રોના મહાન જ્ઞાતા હતા અને તેમને પોતાના જ્ઞાનનું અભિમાન હતું. આ બંનેના સમાગમ સમયે કેટલાક પ્રશ્નોત્તર થયા, જેનું સમાધાન પામીને ઇન્દ્રભૂતિ ગૌતમ પ્રથમ ગણધર (પ્રથમ શિષ્ય) બન્યા. મહાવીર સ્વામીની અંતરંગ સભામાં અગિયાર ગણધર હતા. મહાવીર સ્વામીમાં સ્વભાવતઃ મહાન સંગઠન ક્ષમતા હતી. જ્યારે તેમના અનુયાયીઓની સંખ્યા વધવા લાગી ત્યારે તેમણે ચતુર્વિધ સંઘ(શ્રાવક, શ્રાવિકા, સાધુ અને સાધ્વી)ના રૂપે તીર્થ (સંસા૨, સમુદ્રને પાર પામવાનું માધ્યમ)ની સ્થાપના કરી. તેમની પુત્રી પ્રિયદર્શના પણ (જેનો વિવાહ જમાલિ સાથે થયો હતો) ભગવાન મહાવીરની અનુયાયી બની.
તત્કાલીન હિન્દુ ધર્મના પ્રભાવથી પોતાની વિચારધારાને ભિન્ન કરવા માટે તેમણે નવી શબ્દાવલીના વિકાસમાં બહુમુખી પ્રતિભા દર્શાવી. ઉદાહરણરૂપે સામાન્ય અનુયાયીને શ્રાવક કહેવામાં આવ્યા, જે શ્રદ્ધાપૂર્વક ઉપદેશ સાંભળે છે તે. (શ્ર-શ્રદ્ધા, વ-વિવેક, ક-ક્રિયા). તેમણે સાધુઓને શ્રમણ કહ્યા. અર્થાત્ જે આધ્યાત્મિક પથ ઉપર ચાલવા માટે શ્રમ કરે તે.
