________________
પરિશિષ્ટ ૪ ગુણસ્થાનકો અને સાપસીડીની રમત અહીં લેખકે વિભિન્ન ગુણસ્થાનકો વચ્ચે પ્રમુખ સંક્રમણોને નિરૂપિત કરવા માટે સાપ અને સીડીની રમતને પરિવર્ધિત કરેલ છે. (ચિત્ર ૫.૪.૧.) આ રમતમાં એક બોર્ડ ઉપર ૧૬ ચોરસ બનાવવામાં આવ્યા છે તેમાં એક સિક્કો ઉછાળી ગમન કરવામાં આવે છે. સિક્કાના આગળના ભાગનો અર્થ ૨ અંક અને પાછળના ભાગનો અર્થ ૧ અંક ગણવો. આ બોર્ડના પ્રથમ બે ચોરસ તીર્થંચ, પ્રાણીજગતના નિમ્નસ્તર અને ઉચ્ચતર જીવનને દર્શાવે છે.
ત્રીજા ચોરસથી મનુષ્ય જીવનનો પ્રારંભ થાય છે. તે પહેલા ચરણથી ઉચ્ચતર ચરણ ના-તબક્કા સુધી પહોંચવા તત્પર છે. આ રમતના નિયમો નીચે મુજબ છે :
(૧) પ્રારંભ કરવા માટે સિક્કાનો પાછળનો ભાગ આવવો જોઈએ.
(૨) બીજા ચોરસ ઉપર સિક્કાનો પાછળનો ભાગ જ આવવો જોઈએ, જેથી તે ત્રીજા ખાનામાં પહોંચી શકે છે એટલે કે સીડીના ત્રીજા ચરણ સુધી પહોંચી શકે. અહીં એ ખાસ ધ્યાનમાં રાખવું કે સિક્કો ઉછાળવાથી પાછળનો ભાગ આવે તો તેને ચોથા ખાનામાં જવાની અનુમતિ નથી અર્થાત્ તેણે સિક્કાનો આગળનો ભાગ લાવવો જરૂરી છે. રમનારને ચોથા ખાનામાં જવાની અનુમતિ ત્યારે જ મળે કે તે જયારે સાતમા નંબરના ખાનામાં પહોંચે અને સાપને માર્ગે ચોથા ખાનામાં પહોચે. આ રમતનો અંત પણ યથાર્થરૂપે જ થવો જોઈએ. એટલે કે તેરમા ખાનામાં પહોંચ્યા પછી રમનારને સિક્કાનો પાછલો ભાગ આવવો જરૂરી છે.
