________________
૭. આત્મવિજયનો માર્ગ
(વિધાન ૪ ક). વિધાન ૪ ક : સંયમ નવા કાર્મિક કણો સામે સંવર રચે છે તેમ જ જૂના
કાર્મિક દ્રવ્યના ક્ષયની નિર્જરણ ક્રિયા શરૂ કરે છે. ૭.૧ વિધાન
વિધાન ૪ અ અને ૪ બ થી આપણે જાણીએ છીએ કે કાર્મણો કેવી રીતે દાખલ થાય છે. જો કે પાછળનાં પ્રકરણોથી એ સ્પષ્ટ છે કે સામાન્ય ઉદ્દેશ બેવડો છે : (૧) નવા કામણોનો ધસારો કર્મ-કવચ(સંવર)થી અટકાવવો અને (૨) જૂના કાર્મિક દ્રવ્યનું સંપૂર્ણપણે નિર્જરણ કરવું. જો ઉદ્દેશો હાંસલ થઈ જાય તો માત્ર શુદ્ધ આત્મા બાકી રહે, જેને પ્રકરણ ૨ માં જણાવ્યા પ્રમાણે પૂર્ણ સામર્થ્ય અર્થાત્ અનંત વીર્ય, નિરપેક્ષ સુખ, પૂર્ણ જ્ઞાન અને દર્શન હોય છે.
આત્માનું પૂર્ણ સામર્થ્ય મન, વચન, કાયાની ભાવાત્મક ક્રિયાઓથી નીપજતા કાર્મિક દ્રવ્યની અસરો દૂર કરવાથી મેળવી શકાય. આપણે જોયું તેમ, આ બધી બાહ્ય કામગીરી છે જે કાર્મિક ક્ષેત્રમાં ન્યુક્લીયર રીએક્ટરની જેમ સતત ક્રિયા-પ્રતિક્રિયા કરતા રહે છે. વધુમાં, એક
વ્યક્તિગત કાર્મિક કોમ્યુટર વ્યક્તિ સાથે લાગેલું હોય છે જે બધી નોંધ (record) રાખે છે અને અણીના સમયે, યથાર્થ સમયે સૂચનાઓને પહોંચી વળે છે. પ્રશ્ન એ થાય છે કે વ્યક્તિ કાર્મિક દ્રવ્ય દૂર કેવી રીતે કરી શકે ? તાર્કિક રીતે, વ્યક્તિનું પોતાના હિીને સ્વભાવ પ્રત્યેનું દાસત્વ કાર્મિક દ્રવ્યને કારણે જ હોવું જોઈએ, કારણ કે તે આત્માને પોતાનું પૂર્ણ સામર્થ્ય પ્રાપ્ત કરતાં અવરોધે છે. આથી સંયમ કે તપસ્યાના કોઈ સ્વરૂપથી કામણોનો આત્મા તરફનો ધસારો અટકાવી શકાય. ભૌતિક પ્રકૃતિ અને મનનાં બંધનો સતત કર્મક્ષેત્રની અસર હેઠળ હોય છે. આમ, સંયમ એ જ
