________________
આત્મવિજયનો માર્ગ
અથવા ફરીથી ગુણસ્થાનક ૫ કે ૪ ગુણસ્થાનકમાં પતન પામીએ છીએ. ગુણસ્થાનક ૭ માંથી આપણે ક્યાં તો ગુણસ્થાનક ૮ તરફ ઉન્નતિ સાધીએ છીએ અથવા ગુણસ્થાનક ૬ ની જેમ નીચે તરફ જઈએ છીએ. ગુણસ્થાનક ૮ માંથી ગુણસ્થાનક ૯ તરફ પ્રગતિ થાય અથવા ફરીથી પતન થાય. ગુણસ્થાનક ૯ માંથી ગુણસ્થાનક ૧૦ માં સંક્રમણ શક્ય છે. ગુણસ્થાનક ૧૦ માંથી સીધા ગુણસ્થાનક ૧૨ માં કૂદી શકાય. ગુણસ્થાનક ૧૧ ઘણું લપસણું છે અને ત્યાંથી ગમે ત્યાં પતન થઈ શકે. જો કે સામાન્યતઃ ગુણસ્થાનક ૬ કે ૭ માં પતન થાય છે. એક વાર ગુણસ્થાનક ૧૨ માં પહોંચ્યા પછી કોઈ પતન થતું નથી, માત્ર ગુણસ્થાનક ૧૩ અને ૧૪ તરફ પ્રગતિ જ થાય છે. પરિશિષ્ટ ૪ માં મોટા ભાગના નોંધપાત્ર સંક્રમણો દર્શાવવા માટે સાપસીડી(snakes & ladders)ની સુધારેલી રમત છે.
૧.
૨.
જીં
૮૩
નોંધ
પી.એસ.જૈની, પૃ.૧૪૦-૧. ‘‘વીર્ય અને કર્મના સતત ચાલુ રહેતા ઉતારચઢાવને કારણે કેટલીક અનુભૂતિઓ (વિશેષ કરીને જિન અથવા તેમની પ્રતિમાના અચાનક દર્શનથી, જૈન ઉપદેશોના શ્રવણથી અથવા પૂર્વભવના સ્મરણથી) ભવિતવ્યને તેની સુષુપ્ત સ્થિતિમાંથી પ્રગટ કરે અને આમ મોક્ષ તરફ દોરતી પ્રક્રિયાનો આરંભ થાય છે.'
પી.એસ.જૈની, પૃ.૧૪૭. ‘‘અગાઉ તેણે પોતાની જાતનું, જીવનના બાહ્ય ચિહ્નો - કાયા, અવસ્થાઓ, માલમતા સાથે તાદાત્મ્ય સાધ્યું હતું. આમ તે ‘‘બહિરાત્મા' તરીકે ઓળખાતી સ્થિતિમાં હતો, ચેતનાના આધિપત્ય હેઠળની જાતને અનાવશ્યક બાબતોમાં જોતો હતો, જે માત્ર કર્મના ફળ(કર્મ-ફળ-ચેતના)થી જ વાકેફ હોય છે... આ સમાયોજન (orientation) એવા ખોટા ખ્યાલ આધારિત હોય છે કે એક કર્તા બનીને અન્યોને બદલી શકે...''
પી.એસ.જૈની, પૃ.૧૫૦. ‘‘બધા જીવોની મૂળભૂત મહત્તા વિશેની સભાનતા અને અન્યો સાથેનો તેનો સંબંધ અન્યો પ્રત્યે ઉત્કૃષ્ટ
