________________
જન્મ અને મરણનાં ચક્ર
આત્મા :
લોક આકાશમાં અનંત આત્માઓ હોય છે. દરેક આત્માને અગણિત સંખ્યામાં પ્રદેશો હોય છે, પરંતુ તે તેની પ્રવર્તમાન ઇન્દ્રિયગમ્ય ભૌતિક મર્યાદાઓમાં અસ્તિત્વ ધરાવે છે. મુક્ત આત્માઓ નિરાળા હોય છે; તેમને કાળ, ધર્મ અને અધર્મ બળોના અવરોધ હોતા નથી અને તે લોક આકાશ અને અલોક આકાશની વચ્ચેની સીમાના ચરમ બિંદુએ હોય છે. આ સીમાનું ચરમ બિંદુ એ કદાચ કૃષ્ણ વિવર (Black hole) ને મળતું આવે છે. એ રીતે કે કૃષ્ણ વિવરને ભૌતિક વિજ્ઞાનના પ્રમાણિત નિયમો લાગુ નથી પડતા. જ્યારે સૂક્ષ્માતિસૂક્ષ્મ સહિતનું બધું જ કાર્મિક દ્રવ્ય દૂર થાય, કરવામાં આવે ત્યારે આત્મા ચરમ બિંદુ તરફ જાય છે. તે પછી આત્માને અનંત સુખ, વીર્ય, જ્ઞાન અને દર્શન પ્રાપ્ત થાય છે.
૪૩
એ ધ્યાનમાં રાખવું કે જૈનો મનને છઠ્ઠી ઇન્દ્રિય ગણે છે. મન એવા પદાર્થનું બનેલું છે જે પાંચ ઇન્દ્રિયો દ્વારા દાખલ થયેલી માહિતીના પ્રોસેસર (Processor) તરીકે કામ કરે છે. મનને ચેતના જ્ઞાન અને દર્શન ગણવાનો ગૂંચવાડો ન કરવો.
૪.૫ જૈન કણ-ભૌતિક વિજ્ઞાન (Jain Particle Physics)
પુદ્ગલને પાંચમાંથી એક રંગ, પાંચમાંથી એક સ્વાદ, બેમાંથી એક
ગંધ અને સ્પર્શની ચાર જોડીઓ પૈકીની દરેક જોડીમાંથી એકનો સ્પર્શ હોય છે. આ વિગત નીચે દર્શાવી છે :
પાંચ પ્રકારના રંગ : કાળો, લાલ, પીળો, સફેદ, વાદળી.
પાંચ પ્રકારના સ્વાદ : મીઠાશ, કડવાશ, તીખાશ, ખટાશ, તૂરાશ. બે પ્રકારની ગંધ : સુગંધ, દુર્ગંધ
ચાર જોડીમાં આઠ પ્રકારના સ્પર્શ : ગરમ ઠંડું, ભીનું / સૂકું, (લીસું / ખરબચડું), સખત / નરમ, હલકું / ભારે.
અંતિમ કણ, પરમાણુ નીચેના ગુણધર્મો ધરાવે છે :
પાંચમાંથી એક રંગ
પાંચમાંથી એક સ્વાદ
બે પ્રકારમાંથી એક ગંધ
ચાર જોડી સ્પર્શમાંથી એક-એક સૂકુંભીનું કે ગરમ/ઠંડું.
