________________
કશનચિંતામણિ ]
૧૩૩ અસંખયં જીવિય મા પમાયએ, જોવણીયમ્સ હુ નર્થીિ તાણું
એવં વિયાણહિ જણે પમરે, કરૂણુ વિહિંસા અજય ગિહિતિ ૧ જે અજ્ઞાની છે અનેક જાતનાં પાપકર્મો કરીને ધનને પેદા કરે છે, તેઓ ઘણા જીની સાથે વેર બાંધીને મરતી વખતે તે ધનનો ત્યાગ કરીને નરકમાં જાય છે. ત્યાં પણ તેઓ પાછલા ભવના વેરને લઈને માંહમાંહે યુદ્ધ કરી લેહલોહાણ થાય છે.
આમાંથી સમજવાનું છે કે, લક્ષ્મીને મેળવનાર જીવ જ કર્મનાં ફળ ભેગવે છે. જેઓના પિષણને માટે પોતે પાપકર્મ કરી રહ્યો છે, તે પુત્ર વગેરે નેહીઓ પાપ કર્મના ફલને ભાગ લેવાને ચાહતા પણ નથી. અને લક્ષમીને ભાગ લેવાની પૂરેપૂરી ઈચ્છા કરે છે.
જે પાવકમૅહિ ધણું અણુસ્સા, સમાયયંત અમઈ ગણાય !
પહાય તે પાસપદ્રિએ રે, વેરાણબદ્ધા નિરયં ઉતિ છે ૧ | ધર્મને ચાહનાર જીવોએ ભારંડપક્ષીની માફક જીવનમાં લગાર પણ પ્રમાદને સેવ નહિ. ભારંડપક્ષીને પેટ એક હોય, ડોક જુદી જુદી હોય, પગ ત્રણ હોય, ભાષા મનુષ્યના જેવી હોય, બે જીવનું એક શરીર હોય. બંનેને જે ટાઈમે જુદાં જુદાં ફળ ખાવાની ઈચ્છા થાય, તેજ ટાઈમે તેનું મરણ થાય. આ બાબતમાં એ પક્ષી બહુ જ સાવચેત રહે છે. આ પ્રસંગે નીચેના બે શ્લોકે જરૂર યાદ રાખવા—
સુસુ યાવિ પડિબુદ્ધજીવી, ન વીસસે પંડિય આસુપણે ઘેરા મહત્તા અબલં સરીર, ભારંપકખીવ ચરડમ્પમત્તે . ૧છે
( ઉત્તરાધ્યયન) એકેદરા પૃથગ્રીવાસ્ત્રિપદા મર્યભાષિણ ભારંડપક્ષિણતે સ્યુ-મૃતિર્ભિન્નફલેચ્છયા છે ર છે
(કલ્પસૂત્ર ટીકા ) જ્યાં સુધી શરીર નીરોગી હોય, અથવા ઘડપણ ન આવે, અને ઇંદ્રિય સાજી હેય એટલે પિતતાના વિષય (જાણવા લાયક પદાર્થ) ને ગ્રહણ કરવાને શક્તિ ધરાવતી હોય, અને આયુષ્યને ઉપક્રમ ન લાગે, ત્યાં સુધીમાં ડાહ્યા પુરૂએ જલદી ચેતીને આત્મહિતનાં સાધનોની જરૂર સેવન કરી લેવી જોઈએ. કારણ કે તેમ ન કરે તે પાછળથી પસ્તા થાય. ઘરમાં લાહ્ય લાગે તે વખતે કુ ખોદાવવા માટે ચેતવું અથવા તળાવ ફૂટયા પછી પાળ બાંધવાને ચેતવું એ શા કામનું? પહેલેધી જ ચેતનાર જી વિકટ પ્રસંગને અટકાવી શકે છે. કહ્યું છે કે–
યાવહમિદં ગદૈને મૃદિત ને વા જરાજજી યાવતત્વક્ષકદંબકં સ્વવિષયજ્ઞાનાવગાહક્ષમ છે
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
