________________
દશનાચિંતામણિ ]
૨૫૩
તેણે કહ્યું કે “ હે ગુરુ! મારી યાનશાળામાં નિવાસ કરે.” એટલે સૂરિ પાંચસો શિષ્ય સહિત ત્યાં રહ્યા. પછી મંડક રાજાએ ગુરુની આજ્ઞા લઈને વૈદ્યને બોલાવ્ય; તેણે દવા કરવા માંડી. પરંતુ રોગોને મૂલમાંથી નાશ કરવા માટે તેણે મદ્યપાન કરાવ્યું; તેથી સૂરિ નરેગી થયાપરંતુ રસલોલુપ થઈ ગયા. કહ્યું છે કે “ અભક્ષ્ય એવા મદ્યપાનાદિક વડે સાધુ મૂછિત, વૃદ્ધ, ઉસન્ન વિહારી, પાસગ્યા, કુશીળીઆ, પ્રમાદી અને સંસકતા થઈ જાય છે.” ગુરુની એવી સ્થિતિ જોઈને એક પંથક વિના બીજા ચારસે નવાણું સાધુઓએ વિચાર કર્યો કે “ ગુરુ તે પ્રમાદી અને એક સ્થાનનિવાસી થઈ ગયા છે, તેથી આપણે ગુરુની આજ્ઞા લઈને વિહાર કરીએ.” આમ વિચારીને તેઓએ આજ્ઞા લઈને ત્યાંથી વિહાર કર્યો. માત્ર એક પંથક મુનિ તેમની વૈયાવચ્ચ કરવા રહ્યા.
અન્યદા ચાતુર્માસની ચતુર્દશીને દિવસે સૂરિ અત્યંત મદ્યપાન કરીને સૂતા હતા. તે વખતે પંથક મુનિ દેવસી પ્રતિક્રમણ કરીને કાર્તિક માસીને ખામણું ખામવા માટે નિદ્રા પામેલા ગુરુના ચરણમાં મસ્તક રાખીને “અભુહિં ” ઈત્યાદિ બોલવા લાગ્યા. તે શબ્દ સાંભળવાથી તથા પિતાના પગને સ્પર્શ થવાથી ગુરુની નિદ્રાને ભંગ થય. તેથી “મને કણ જગાડે છે?” એમ બોલતાં ગુરુ ઉઠયા. ત્યારે પંથક વિનયથી નમ્ર થઈને બોલ્યા–“હે સ્વામિન્ ! મને ધિક્કાર છે કે ચાતુર્માસીના ખામણ માટે મેં આપને જગાડયા માટે મારે અપરાધ ક્ષમા કરે.” આ પ્રમાણેના તેના વિનય ભરેલા વાકયથી લજજા પામીને સેલકાચાર્ય અનુમંદના કરવા લાગ્યા, અને પ્રમાદમાં આસક્ત થયેલા પિતાની અનેક પ્રકારે નિંદા કરવા લાગ્યા–“અરેરે! મેં રસમાં વૃદ્ધ થઈને ચારિત્રરત્નને મલિન કર્યું આ શિષ્યને ધન્ય છે કે તેણે મને બાહ્યથી તથા અત્યંતરથી એમ બન્ને પ્રકારે જાગૃત કર્યો. અહે! હું ક્યાં અને શિષ્ય ક્યાં? મારામાં અને તેનામાં ઘણું અંતર છે. મારે ગુરુ તો ખરેખર એજ છે, કેમકે તે પંથકે મને ચારિત્રના રસ્તા ઉપર આ , માટે તેણે “પંથક” એટલે “માર્ગ દેખાડનાર” એવું પિતાનું નામ સાર્થક કર્યું. વળી નહીં વાંદવા ગ્ય એવા મને દ્વાદશાવર્ત વંદન પૂર્વક વંદના કરી, અને મારા દેષ જાણતાં છતાં તેણે ગુપ્ત રાખ્યા.” વગેરે પ્રકારે તેની પ્રશંસા કરીને સૂરિએ વિચાર્યું કે-“કાલે મંડુક રાજાની રજા લઈ અહીંથી વિહાર કરીને ફરીથી નિર્મળ સંયમને પાળું.” પછી તે પ્રમાણે કરીને આલેયણ વડે પિતાના આત્માની શુદ્ધિ કરી સેલક ગુરુ ઘણા ભવ્ય પ્રાણીઓને બેધ પમાડી છેવટે પાંચ મુનિ સહિત શ્રી સિદ્ધાચળ ઉપર પધાર્યા. ત્યાં એક માસનું અનસન કરીને માસને અંતે પરમાનંદપદ (મેક્ષ)ને પામ્યા.
“આચારથી ભ્રષ્ટ થયેલા એવા ગુરુને પણ તયા વિના ક્ષામણાદિ વિધિના બહાને પંથક સાધુએ તેમને માર્ગ પર આણ્યા, અને છેવટે શ્રી જિન વાણીની ભાવનાથી નિર્મલ ચારિત્રાદિને સાધીને તે સેલક સૂરિ સિદ્ધાચળ ઉપર સિદ્ધિપદને પામ્યા.” આ દષ્ટાંત વગેરેમાંથી સમજવાનું મળે છે કે-અનંતા છને સિદ્ધિપદ પામવાનું પરમ પવિત્ર સ્થલ
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
