________________
[ શ્રી વિજયપદ્મસુરિકૃત
અર્થ:—“ એકજ વસ્તુમાં અંતર્મુહૂત માત્ર જે ચિત્તની એકાગ્રતા તે છદ્મસ્થ જીવાનુ` ધ્યાન છે અને યાગનિરોધ તે જિનેશ્વરનું ધ્યાન છે.
२९
આ ધ્યાન ઘણા કાળનાં સચિત કરેલાં અનન્ત કર્મોના પણ તત્કાળ ક્ષય કરે છે. તે વિષે ભાષ્યકાર કહે છે કે—
જહુ ચરસ ચિઅમિ ધમણુલા પવષ્ણુએ દુઅ ડહઈશ તહ કમ્નિધણમમિઅં ખણણ ઝાણાણલા ડાઈ ॥ ૧ ॥
અર્થ :-- જેમ ચિરકાળનાં એકઠાં કરેલાં કાષ્ટોને પવનની સાથે રહેલા અગ્નિ તત્કાળ ખાળી નાખે છે, તેમ અનન્ત કર્મ રૂપી ઈંધનને એક ક્ષણમાત્રમાંજ યાનરૂપી અગ્નિ બાળી નાખે છે.”
અહુવા ઘસધાયા, ખણેણ પવાયા વિલિન્જંતિ । આપવાવહૂ, તહુ કમ્મઘણા વિલિ~તિ ॥ ૧ ॥
અર્થ:— અથવા જેમ પવનથી હણાયેલેા મેઘસમૂહ એક ક્ષણમાત્રમાં વીખાઈ જાય છે (નાશ પામી જાય છે), તેમ ધ્યાનરૂપી પવનથી હણાયેલેાક રૂપી મેઘ ક્ષણ માત્રમાં વેરાઇ જાય છે.
હવે પ્રશસ્ત અને અપ્રશસ્ત નિમિત્તો ધ્યાનને અનુસારેજ ફળ આપે છે. તે વિષે કહ્યુ` છે કે-~
Jain Education International
પ્રશસ્તકારણાનિ સ્યુ, શુભાનિ ધ્યાનયોગતઃ । અનિિપ તાન્યેવ, અનહુ ધ્યાનપુષ્ટિતઃ ॥ ૧ ॥ અપ્રશસ્તનિમિત્તાનિ, શુભાનિ ધ્યાનશુદ્ધિતઃ । તપાણિ ભવન્ત્યવ, અશુભાશ્રવસશ્રયાત્ ॥ ૨ ॥
અર્થ:— શુભ ધ્યાનના ચેાગથી પ્રશસ્ત એવાં કારણેા શુભ થાય છે અને તેજ કારણેા અશુભ ધ્યાનની પુષ્ટિથી અશુભ ( અયેાગ્ય ) પણ થાય છે. તેમજ ધ્યાનની શુદ્ધિથી અપ્રશસ્ત નિમિત્તો શુભ થાય છે, અને અશુભ આશ્રવનો આશ્રય કરવાથી તેજ (અશુભ) કારણેા અશુભ થાય છે.”
આ એ ક્ષેાકેાનુ' તાત્પય એવું છે કે શ્રી જિનેશ્વરના મતમાં જેટલા સુકૃત્યાના પ્રકાર છે તે સવે જો કે મુક્તિના હેતુએ છે, પરંતુ તે સત્કૃત્યા શુભ ધ્યાનસંયુક્ત હોય તેજ મુક્તિનાં કારણ અને છે, નહી તેા મુક્તિનાં કારણ બનતા નથી. તે ઉપર ઘણા વખત સુધી ચારિત્રનું આરાધન કરનાર ગારમક નામના આચાર્યનું દૃષ્ટાંત ઔપદેશિક ગ્રંથામાંથી જાણી લેવું. અને શુભ ધ્યાનના પ્રતાપે સ્રી ધનાદિક જે કાંઈ ભવવૃદ્ધિના કાર ભૂત છે તે પણ મુક્તિનાં કારણ થાય છે. કહ્યુ` છે કે—
For Personal & Private Use Only
www.jalnelibrary.org
