Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 04 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रज्ञापनास्त्रे 'से तेणटेणं गोयमा ! एवं बुच्चइ-नेरइया णो सव्वे समकम्मा' हे गौतम ! तत्-अथ तेना. येन एवम्-उक्तरीत्या उच्यते यत्-नैरयिकाः नो सर्वे समकर्माणः-समानकर्माणो भवन्तीति भावः, गौतमः पच्छति-'नेरइयाणं भंते ! सव्वे समवण्णा" हे भदन्त ! नैरयिकाः खलु किं सर्वे समवर्णाः-समानवर्णा भवन्ति ? भगवानाह-'गोयमा !' हे गौतम ! 'णो इणढे समढे नायमर्थः समर्थः-नोपर्युक्तार्थोंयुक्त्योपपन्नः, तत्र गौतमः पृच्छति-'से केणटेणं भंते ! नेइरया नो सव्वे समवण्णा ?' तत्-अथ केनार्थेन-कथं तावद् एवमुच्यते-नैरयिका नो सर्वे समानवर्णा भवन्तीति ? भगवानाह-'गोयमा !' हे गौतम ! ‘णेरइया दुविहा पण्णत्ता' नैरयिका द्विविधाः प्रज्ञप्ताः, 'तं जहा-पुव्योववनगाय पच्छोववनगाय' तद्यथा-पूर्वोपपत्रकाच, पश्चादुपपनकाश्च 'तत्थ णं जे ते पुवोववन्नगा ते णं विसुद्धवण्णतरगा' तत्र खलु-पूर्वोपपनपश्चादुपपत्रकानां मध्ये ये ते पूर्वोपपनका नैरयिका भवन्ति ते खलु विशुद्धवर्णतरका:-विशुद्धतरवर्णाः भवन्ती. त्यर्थः, नैरयिकाणामप्रशस्त वर्णनामकर्मणोऽशुभ उत्कटोऽनुभागोदयो भवापेक्षो भवति, स च
अब प्रकृत का उपसंहार करते हैं-इस हेतु से, हे गौतम ! ऐसा कहा जाता है कि सभी नारक समान कर्मयाले नहीं होते हैं।
गौतमस्वामी-हे भगवन् ! क्या सभी नारक समान वर्णवाले हैं ? भगवान्-हे गौतम ! यह अर्थ समर्थ नहीं है।
गौतमस्वामी-हे भगवन् ! किस कारण ऐसा कहा है कि सब नारक समान वर्णवाले नहीं हैं ?
भगवानू-हे गौतम! नारक दो प्रकार के हैं-पूर्वोत्पन्न और पश्चात्-उत्पन्न । उनमें जो नारक पूर्वोत्पन्न हैं, अर्थात् जिसको उत्पन्न हुए अपेक्षाकृत अधिक समय व्यतीत हो चुका है, वे विशुद्धतर वर्णवाले होते हैं। नारक जीवों में अप्रशस्त वर्णनाम कर्म के उत्कट अशुभ अनुभाग का उदय होता है। पूर्वोत्पन्न नारकों के उस अशुभ अनुभाग का बहुत सा भाग निर्जीर्ण हो चुकता
હવે પ્રકૃતિને ઉપસંહાર કરે છે–એ હેતુથી હે ગૌતમ ! એવું કહેવાય છે કે બધા નારક સમાન કર્મવાળા નથી હોતા.
શ્રી ગૌતતસ્વામી–હે ભગવન્ ! શું બધા નારક સમાન વર્ણવાળા છે? શ્રી ભગવાન-હે ગૌતમ ! આ અર્થ સમર્થ નથી. શ્રી ગૌતમસ્વામીશા કારણથી એવું કહ્યું છે કે બધા નારક સમાન વર્ણવાળા નથી?
શ્રી ભગવાન હે ગૌતમ ! નારક જીવ બે પ્રકારના છે–પુત્પન્ન અને પશ્ચાત્ ઉત્પન્ન તેઓમાંથી જે નારક પૂર્વોત્પન્ન છે, અર્થાત જેમને ઉત્પન્ન થયે અપેક્ષાકૃત અધિક સમય વ્યતીત થઈ ગયું છે, તેઓ વિશુદ્ધતર વર્ણવાળા હોય છે. નારક છમાં અપ્રશસ્ત વર્ણ નામ કર્મના ઉત્કૃષ્ટ અશુભ અનુભાગને ઉદય હોય છે. પૂર્વોત્પન્ન નારકોના એ અશુભ અનુભાગને ઘણે ભાગ નિઈ થઇ જાય છે અને સ્વ૬૫ શેષ કહે છે. વર્ણ નામ કમ
श्री. प्रशान। सूत्र:४
