Book Title: Vir Vardhaman Charitam
Author(s): Sakalkirti, Hiralal Jain
Publisher: Bharatiya Gyanpith
Catalog link: https://jainqq.org/explore/020901/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhagavAn mahAvIrake 2500veM nirvANa mahotsavake avasarapara prakAzita zrI sakala kIrti-viracitaM vIravardhamAnacaritam sampAdana- anuvAda paM. hIrAlAla jaina, siddhAntazAstrI bhAratIya jJAnapITha prakAzana For Private And Personal Use Only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhagavAn mahAvIrake 2500veM nirvANa mahotsavake avasarapara prakAzita jJAnapITha mUrtidevI granthamAlA : saMskRta granthAMka 45 mmmmmmmmmuneshmmmmmmmmmmm zrI-sakalakIrti-viracitaM vIravardhamAnacaritam [ hindITIkopetam ] sampAdana-anuvAda paM. hIrAlAla jaina, siddhAntazAstrI m navama bhAratIya jJAnapITha prakAzana vIra ni0 saMvat 2500 : vikrama saMvat 2031 : san 1971 prathama saMskaraNa : mUlya unnIsa rupaye For Private And Personal Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - wwwwwwwwwwwwwww sva0 puNyazlokA mAtA mUrtidevIkI pavitra smRtimeM tatsuputra sAhU zAntiprasAdajI dvArA saMsthApita bhAratIya jJAnapITha mUrtidevI jaina granthamAlA isa granthamAlAke bhantargata prAkRta saMskRta, apabhraMza, hindI, kannar3a, tamila Adi prAcIna mASAoMmeM upalabdha Agamika, dArzanika, paurANika, sAhityika, aitihAsika Adi vividha-viSayaka jaina-sAhityakA anusandhAnapUrNa sampAdana tathA usakA mUla aura yathAsambhava bhanuvAda bhAdike sAtha prakAzana ho rahA hai| jaina maNDAroMkI sUciyA~, zilAlekha-saMgraha, viziSTa vidvAnoMke adhyayanaanya bhaura lokahitakArI jaina-sAhitya grantha mI isI granthamAlAmeM prakAzita ho rahe haiN| granthamAlA sampAdaka DaoN. A. ne. upAdhye, ema. e., DI. liTa. paM. kailAzacandra zAstrI prakAzaka bhAratIya jJAnapITha pradhAna kAryAlaya : bI/45-47, kanaoNTa plesa, nayI dillI-110001 prakAzana kAryAlaya : durgAkuNDa mArga, vArANasI-221005 mudraka : sanmati mudraNAlaya, durgAkuNDa mArga, vArANasI-221005 sthApanA : phAguna kRSNa 9, bIra ni0 2470, vikrama saM0 2000, 18 pharavarI 1944 __ sarvAdhikAra surakSita For Private And Personal Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhAratIya jJAnapITha, kAzI sva0 mUrtidevI, mAtezvarI seTha zAntiprasAda jaina For Private And Personal Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Published on the occassion of 2500th Nirvana Mahotsava of Bhagavan Mahavir JNANAPITHA MURTIDEVI GRANTHAMALA : Sanskrit Grantha No. 45 VIRAVARDHAMANCARITAM of SRI-SAKALAKIRTI Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir by Pt. HIRALAL JAIN, Siddhantashastri Szi madaranIya pITha BHARATIYA JNANAPITHA PUBLICATION VIRA SAMVAT 2500: V. SAMVAT 2031 A. D. 1974 First Edition: Price Rs. 19/ For Private And Personal Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir BHARATIYA JNANAPITHA MURTIDEVI JAIN GRANTHAMALA FOUNDED BY SAHU SHANTIPRASAD JAIN IN MEMORY OF HIS LATE BENEVOLENT MOTHER SHRI MURTIDEVI IN THIS GRANTHAMALA CRITICALLY EDITED JAIN AGAMIC, PHILOSOPHICAL, PAURANIC, LITERARY, HISTORICAL AND OTHER ORIGINAL TEXTS AVAILABLE IN PRAKRTA, SANSKRTA, APABHRANSA, HINDI, KANNADA, TAMIL, ETC., ARE BEING PUBLISHED IN THEIR RESPECTIVE LANGUAGES WITH THEIR TRANSLATIONS IN MODERN LANGUAGES AND CATALOGUES OF JAIN BHANDARAS, INSCRIPTIONS, STUDIES OF COMPETENT SCHOLARS & POPULAR JAIN LITERATURE ARE ALSO BEING PUBLISHED General Editors Dr. A. N. Upadhye, M. A., D. Litt. Pt. Kailash Chandra Shastri Published by Bharatiya Jnanapitha Head office : B/45-47, Connaught Place, New Delhi-110001 Publication office : Durgakund Road, Varanasi-221005, w ewewe Founded on Phalguna Krishna 9, Vira Sam, 2470, Vikrama Sam. 2000.18th Feb., 1944 All Rights Reserved, For Private And Personal Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pradhAna sampAdakIya bhagavAn mahAvIrake paccIsa sauveM nirvANa mahotsava varSake upalakSyameM bhAratIya jJAnapIThake saMcAlakamaNDala tathA parAmarzadAtrI samitine yaha nirNaya liyA thA ki prAkRta, saMskRta aura apabhraMzameM pAye jAnevAle bhagavAn mahAvIrake caritoMkA prakAzana kiyA jaaye| tadanusAra apabhraMza bhASAke kavi puSpadantake mahApurANase saMkalita 'vIrajiNidacariu' DaoN. hIrAlAla jainake dvArA sampAdita hokara prakAzameM A cukA hai| usake pazcAt AcArya sakalakItike dvArA saMskRtameM nibaddha zrI vIravarddhamAna carita paM. hIrAlAla jI siddhAntazAstrIke dvArA sampAdita hokara prakAzameM A rahA hai| bhagavAna mahAvIra jaina dharmake antima tIrthakara the| vaha eka aitihAsika mahApuruSa the| prAcIna bauddha tripiTakoMmeM 'nigaMTha nAtaputta' ke nAmase unakA ullekha milatA hai| tathA unake anuyAyI nirgranthoMkA bhI ullekha bahutAyatase milatA hai / DaoN. harman yAkobIne jaina sUtroMkI prastAvanAmeM kahA hai-"isa bAtase aba saba sahamata haiM ki nAtaputta, jo mahAvIra athavA vardhamAnake nAmase prasiddha haiM, buddhake samakAlIna the| bauddha granthoMmeM milanevAle ullekha hamAre isa vicArako dRr3ha karate haiM ki nAtaputtake pahale bhI nimranthoMkA, jo Aja jaina athavA AItake nAmase adhika prasiddha haiM, astitva thaa| jaba bauddha dharma utpanna huA taba nirgranthoMkA sampradAya eka bar3e sampradAyake rUpameM ginA jAtA hogaa| bauddha piTakoMmeM kucha nigranthoMkA buddha aura usake ziSyoMke virodhIke rUpameM aura kuchakA buddhake anuyAyI bana jAneke rUpameM varNana AtA hai| usake Uparase hama ukta bAtakA anumAna karate haiN|" jaina AgamoMmeM yaha bhI ullekha milatA hai ki bhagavAn mahAvIrake mAtA-pitA pArzvanAthake anuyAyI the / digambara paramparAmeM unakA koI carita prAkRta bhASAmeM nibaddha prApta nahIM huA / kintu AcArya vIrasenane jaya thAe~ uddhRta kI haiM jinameM unake garbha, janma, tapa, jJAna aura nirvANa tathA prathama dharmadezanAkA citraNa hai| ve gAthAe~ kitanI prAcIna haiM aura kahA~se saMkalita kI gayI hai yaha jJAta nahIM ho skaa| usake pazcAta jinasenake harivaMzapurANa ( 783 I0 ) ke prArambhameM unakA saMkSipta carita vaNita hai| prathama vistIrNacarita gaNabhadrake uttaraparANake antima paricchedoMmeM milatA hai usameM unake pUrva bhavoMkA bhI varNana hai / mahAkavi asagane vi. saM. 910 meM svatantra rUpase mahAvIracarita saMskRtameM rcaa| isameM aThAraha sarga hai kintu prArambhake solaha someM mahAvIrake pUrva bhavoMkA citraNa hai aura antake do sargomeM unakA carita varNita hai / AcArya sakalakItike vIravarddhamAnacaritameM 19 adhikAra haiM aura prArambhake chaha adhikAroMmeM pUrvabhavoMkA citraNa hai| zeSa teraha adhikAroM meM jIvanacarita hai kintu anya caritoMse isameM kucha vizeSa kathana nahIM hai| jina ghaTanAoMkA citraNa asaga kavine do sa!meM kiyA hai unhIMkA isa carita granthameM 13 adhikAroMmeM varNana hai| hameM yadi kiMcit vizeSatA pralota huI to harivaMzapurANake kathanameM pratIta huii| usake antima chiyAsaThaveM sargake prArambhameM gautama gaNadhara zreNikase kahate haiM "jaratkumAra, jisake bANase kRSNakI mRtyu huI thI, kI paTarAnI kaliMgarAjAkI putrI thii| usIkI vaMza paramparAmeM jitazatru huA / he zreNika ! kyA tuma isa jitazatruko nahIM jAnate jisake sAtha bhagavAn mahAvIrake pitA rAjA siddhArthakI choTI bahanakA vivAha huA thaa| jaba bhagavAn mahAvIrakA janmotsava ho rahA thA taba yaha kuNDapura AyA thaa| isakI yazodayA rAnIse utpanna yazodA nAmakI putrI thii| usake sAtha bhagavAn mahAvIrake vivAhako yaha utkaTa kAmanA rakhatA thA kintu bhagavAna mahAvIra virakta hokara vanako cale gaye, taba vaha svayaM bhI virakta hokara pRthivI chor3a tapameM lIna ho gyaa|" For Private And Personal Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 zrI-vIravardhamAnacarita ___ isakA nirdeza anya caritoMmeM nahIM hai / yaha mahAvIrake vivAhake prasaMgameM eka ullekhanIya yathAtha pratIta hotA hai| zve. paramparAmeM mahAvIrakI patnIkA nAma yazodA hI milatA hai| harivaMzake kathanakA dUsarA ullekhanIya prasaMga hai ki bhagavAn mahAvIrake nirvANake upalakSyameM bhAratameM prativarSa logoMke dvArA dIpamAlikA parvakA manAyA jAnA tatastu lokaH prativarSamAdarAt prasiddhadIpAlikayAtra bhArate / samudyataH pUjayituM jinezvaraM jinendranirvANavibhUtibhaktibhAk // -66 / 21 isakA bhI nirdeza kisI caritakArane nahIM kiyA hai| prAcIna aura arvAcIna janamAnasameM bahuta antara A gayA hai / prAcIna yugameM kisI vyaktiko usake mAtra vartamAna jIvanase hI nahIM AMkA jAtA thA kintu usake atIta jIvana sambandhI janmaparamparAse bhI AMkA jAtA thaa| usase usa vyaktike vigata jIvanoMke utthAnapatanakI zrRMkhalAse baddha pAThakakA mAnasa apane jIvanake prati suzikSita hotA thA / vaha eka janmakI hI mRgamarIcikAmeM na phaMsakara jIvanake yathArtharUpako dekhatA thaa| isase use prabodha milatA thA, aura milatA thA patanase utthAna kI ora jAnekA digdarzana / yahI vajaha hai ki upalabdha mahAvIra caritoMmeM mahAvIrake pUrva * janmoMkI ghaTanAoMko vizeSa prAdhAnya diyA gyaa| jaina paramparAmeM saMsArakA sarvocca pada hai tIrthakaratva-dharmatIrthakA pravartaka hokara mokSa prApta karanA / mukti to aneka prApta karate haiM kintu ve saba dharmatIrthake pravartaka nahIM hote| isIse tIrthakarake garbhameM Ane aura janma lene kA mahattva hai / aura unhe garbhakalyANaka, janmakalyANaka kahA jAtA hai| jo bhI vyakti mokSa jAtA hai vaha pahale apanI mAtAke garbha meM AtA hai, phira janma letA hai, phira prabuddha ho tapa dhAraNa karatA hai, phira kevalajJAna prApta karatA hai, taba mokSa jAtA hai| isa taraha usake bhI garbha, janma, tapa, jJAna aura nirvANa hote haiM kintu na unheM kalyANaka kahA jAtA hai aura na unakA utanA sArvajanika mahattva hI hotA hai kyoMki vaha eka vyaktigata jaisI bAta hai| kintu tIrthaMkarakA jIvana kevala vyaktigata nahIM hotaa| usakA janma to dharmamArga pravartanake lie hotA hai jo usake mokSa cale jAnepara bhI calatA rahatA hai| jaise bhagavAna mahAvIrake nirvANako ar3hAI hajAra varSa bItanepara bhI unakA dharmamArga cala rahA hai aura janatA usase lAbhAnvita ho rahI hai| isI 'se vastutaH tIrthaMkara pada kevalajJAna prApta hone para hI prApta hotA hai isase pahale to vaha vAstava meM tIrthaMkara nahIM hote / tIrthakA pravartana karane para hI hote haiM aura tIrthakA pravartana pUrNa jJAna prApta honepara hI hotA hai / jabataka rAga-dveSa, mohakA astitva hai tabataka upadeza kI pAtratA nahIM mAnI gyii| kyoMki manuSya rAgAdike vaza hokara jhUTha bhI bolatA hai| jaba vaha isa triveNIko pAra karake pUrNa jJAnI hotA hai taba baha dharmopadezakA pAtra hotA hai| taba usakI upadezasabhA lagatI hai jisakA nAma samavasaraNa hai| usameM saba orase prANI Akara sammilita hote haiN| kisIke Anepara pratibandha nahIM hai| pazu-pakSI taka pahu~cate haiM / kintu vahA~ vahI pahu~cate haiM jinakA bhaviSya ujjvala hotA hai| 'jaise-indrabhUti gautama Adi bhagavAn mahAvIrake samavasaraNameM pahu~ce aura unhoMne bhagavAnkA ziSyatva svIkAra kara pradhAna gaNadharakA pada paayaa| bhagavAna ke pazcAta dUsarA sthAna unake gaNadharoMkA ho hotA hai| ve hI bhagavAnakI vANIkA avadhAraNa karake use dvAdazAMgake rUpameM nibaddha karate haiM aura phira ziSya praziSya paramparAke kramase avatarita hotI huI dvAdazAMgavANI pravAhita hotI hai| isIse gaNadharakA bar3A mahattva hai| gaNadharake abhAvameM bhagavAna mahAvIrakI vANI 65 dina taka nahIM khira sakI thii| gautamake gaNadhara banane para hI usakA khiranA prArambha huaa| isa dezameM jJAna-vijJAnake prasArameM brAhmaNa varNa kI mahatI dena hai| bhagavAn mahAvIrake prAyaH saba gaNadhara brAhmaNa the| brAhmaNa paramparA veda aura jagatkartA IzvarakI anugAminI hai aura bhagavAn mahAvIrake dharmameM donoMko ho svIkAra nahIM kiyaa| brAhmaNa paramparA aura zramaNa paramparAke pArasparika virodhakA mUla For Private And Personal Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pradhAna sampAdakIya III kAraNa yaha vicArabheda bhI hai kintu usI brAhmaNa paramparAmeM aise satya-premI bhI hue jinhoMne use hRdayase svIkAra kiyA aura apane guru mahAvIra bhagavAnkA anugamana kiyaa| AcArya sakalakIrtine apane vIravardhamAnacaritameM mahAkavi asaga kI taraha hI kevalajJAnake pazcAt samavasaraNakA nirmANa karAkara gaNadharakI upalabdhi honepara bhagavAnkI dezanA karAyI hai| pazcAt unakA vihAra karAkara rAjagRhImeM samavasaraNakI racanA karAyI hai| kintu bhagavAna kI prathama dharmadezanA rAjagRhImeM hI zrAvaNa kRSNA pratipadAke brAhmamahartameM honeke prAcIna ullekha hai| granthakArAdikA paricaya grantha sampAdaka paM. hIrAlAlajIne apanI prastAvanAmeM diyA hai| hameM prasannatA hai ki unhoMne granthakA sampAdanAdi kArya parizramapUrvaka samayase kiyA hai| sakalakIrti eka prabhAvazAlI bhaTTAraka the / bhaTTAraka paramparA yadyapi eka navIna paramparA thI aura usameM burAiyAM bhI A gayI thiiN| vikramakI terahavIM zatAbdIke granthakAra paM. AzAdharane apane anagAra-dharmAmatameM ( 2196 ) unake AcaraNako mlecchoMke tulya kahA hai| kintu isa paramparAne saMrakSaNakA bhI mahattvapUrNa kArya kiyA hai / use bhulAyA nahIM jA sktaa| astu / hama bhAratIya jJAnapIThake saMsthApaka dAnavIra sAhU zAntiprasAdajI aura jJAnapIThakI adhyakSA unakI dharmapatnI zrImatI ramA jainake atikRtajJa haiM jinakI prAcIna bhAratIya sAhityake uddhArakI mahatI bhAvanA tathA abhiruci hai| jJAnapIThake mantrI bAbU lakSmIcandrajI bhI dhanyavAdAha haiM jinake sahayoga aura zramase mUrtidevI granthamAlAkA prakAzana kArya barAbara pragati para hai| dvi0 bhAdrapada zukla vi.saM.2031 A. ne. upAdhye kailAzacandra zAstrI For Private And Personal Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sampAdakIya bhagavAn mahAvIrakI pacIsa sauvIM nirvANa tithike mahotsavake samaya vibhinna bhASAoM meM racita sabhI mahAvIra-caritoMkA prakAzana kiyA jAnA Avazyaka hai, aisA nirNaya bhAratIya jJAnapIThake saMcAlakoMne kiyA aura tadanusAra saMskRta bhASAmeM racita prastuta caritake sampAdanakA kArya mujhe sauMpA gyaa| isakA sampAdana ai. pannAlAla di. jaina sarasvatI bhavana byAvarakI pratiyoMke AdhArapara kiyA gayA hai| pratiyoMkA paricaya prastAvanAmeM diyA gayA hai| una pratiyoMke atirikta purAnI hindImeM sakalakItike isa caritake anuvAdakI eka hastalikhita prati bhI ukta sarasvatI-bhavanameM hai| yadyapi usameM lekhana-kAla nahIM diyA hai, tathApi vaha lagabhaga 100 varSa purAnI avazya hai| usameM bhASAkArane Adi yA antameM kahIM bhI apanA nAma nahIM diyA hai| para anuvAdameM pratyeka adhikArakI zloka saMkhyA mUlake samAna hI dI gayI hai| aneka sandigdha sthaloMpara isa pratikA upayoga kiyA hai| pADhamanivAsI sva. paM. manoharalAlajI zAstrIne bhI prastuta caritakA hindI anuvAda kiyA thA, jise unhoMne svayaM hI apane granthoddhArakakAryAlayase vi. saM. 1973 meM prakAzita kiyA thA, jo ki idhara aneka varSoMse aprApya hai| isake anuvAdameM zloka saMkhyAke aMka nahIM diye gaye haiM aura milAna karanese jJAta huA hai ki aneka sthaloMpara aneka zlokoMkA anuvAda bhI nahIM hai| prathama adhikArake zloka 11 se lekara 33 takake zlokoMkA anuvAda na dekara eka paMktimeM kevala yaha likha diyA gayA hai ki "isI taraha zeSa tIrthakara jo RSabhadeva Adika haiM unako bhI tIna yogoMse namaskAra karatA hai|" phira bhI isa anuvAdase aneka sandigdha sthaloMpara mUla pAThake saMzodhana karane meM sahAyatA milI hai| sarasvatI bhavanakI 'a' saMketavAlI pratiko Adarza mAnakara mUlakA sampAdana kiyA gayA hai| pratike ati jIrNa honese aneka sthaloMpara kucha akSara khira jAnese unakI pUrti anya pratiyoMse kI gayI hai| unnIsaveM adhikArake pA~ca zlokoMke khaNDita aMzoMkI pUrti Amera ( jayapura ) ke bhaNDArako pratise huI hai| isake lie maiM DaoN. kastUracanda kAsalIvAla jayapurakA AbhArI huuN| prastuta caritake prakAzanake lie maiM bhAratIya jJAnapIThake saMcAlakoMkA AbhArI huuN| ai. pannAlAla di.jaina sarasvatI bhavana, jyAvara 20-8-73 -hIrAlAla siddhAntazAstrI nyAyatIrtha For Private And Personal Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org prastAvanA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1. sampAdana prati paricaya - prastuta vardhamAna caritrakA sampAdana ailaka pannAlAla * di. jaina sarasvatI bhavanakI tIna pratiyoMke AdhArase huA hai / unakA paricaya isa prakAra hai - a - isa pratikA AkAra 12 x 5 iMca hai / patra saMkhyA 139 hai / pratyeka pRSThapara paMkti saMkhyA 11 hai aura prati paMkti akSara saMkhyA 35-36 hai / isa pratimeM antima patra nahIM hai, jisase granthakArako prazastikA antima bhAga chUTa gayA hai / jitanA aMza 139 veM patrake antameM upalabdha hai, vaha isa prakAra hai 'zrImUlasaMghe sarasvatIgacche balAtkAragaNe zrI kundakundAnvaye bha. zrI padmanandidevAstatpaTTe bhaTTAraka zrI sakalakI ttidevAn...' / yaha prati ati jIrNa-zIrNa honepara bhI bahuta zuddha hai / yadyapi isake anta meM prati likhanekA samaya nahIM diyA gayA hai, tathApi yaha lagabhaga tIna sau varSa prAcIna avazya honI caahie| sabhI zloka paDimAtrA meM likhita haiM / ba - isa pratikA AkAra 103 453 iMca hai / patra saMkhyA 75 hai / pratyeka pRSThapara paMkti saMkhyA 16 hai / prati paMkti akSara saMkhyA 44-45 hai / yaha prati ukta 'a' pratise nakala kI gayI pratIta hotI hai, kyoMki usameM jahA~ jo pATha azuddha yA sandigdha hai, ThIka vaisA hI pATha isameM bhI hai, tathA usa pratimeM jahA~ jo pATha khaNDa yA truTita hai, vaha isameM bhI tathaiva hai / antima prazasti bhI usIke samAna apUrNa hai| hA~, usake Age itanA aMza aura likhA huA hai 'zrI....la. puSkaraNA jJAtI vyAsa baMnasIdhara maMchArAma revAsI nAgaura... telIvAr3a / ' isa pratikA kAgaja puSTa hai aura likhAvaTa lagabhaga 150 varSa purAnI pratIta hotI haiM / sa- isa pratikA AkAra 11 x 53 iMca hai| patra saMkhyA 87 / prati pRSTha paMkti saMkhyA 10 hai aura prati paMkti akSara saMkhyA 39-40 hai / yaha prati apUrNa hai / isameM prArambhake yaha vi. saM. 1982 ke vaizAkha vadI 10 ko likhI gayI hai / lekhaka haiM isa bAta kA hai ki lekhakane apUrNa granthako pUrNa kaise mAna liyA ? 13 hI adhikAra likhe gaye haiM / nUpacanda jaina pAlama ( dehalI ) / uparyukta tIna pratiyoMke atirikta sarasvatI bhavanameM purAnI hindI meM likhita eka aura hastalikhita prati hai jisameM mUla zloka to nahIM haiM, para anuvAdakramase zloka saMkhyA dI huI hai| tathA anuvAdake antameM usakA 7700 zlokapramANa parimANa bhI likhA hai / isakA AkAra 103 X 53 iMca hai / patra saMkhyA 323 hai | prati pRSTha paMkti saMkhyA 8 hai aura prati paMkti akSara saMkhyA 35-36 hai / isake antameM lekhana-kAla nahIM diyA hai, to bhI kAgaja, syAhI Adise 100 varSa purAnI avazya pratIta hotI hai / 2. vardhamAna carita - jahA~ taka merI jAnakArI hai, di. sampradAya meM bhagavAn mahAvIrake caritakA vistRta varNana sarvaprathama guNabhadrAcAryane apane uttarapurANa meM kiyA hai / tatpazcAt asaga kavine vi. saM. 910 meM mahAvIra caritakA saMskRta bhASA meM eka mahAkAvya ke rUpameM nirmANa kiyA / isake pazcAt saMskRta bhASA meM prastuta mahAvIra - caritako likhanevAle bhaTTAraka sakalakIrti haiM / isa prakAra saMskRta bhASA meM nibaddha ukta tIna carita pAye jAte haiM / prAkRta bhASAmeM kisI di. AcAryane mahAvIra carita likhA ho, aisA abhI taka jJAta nahIM ho sakA hai| hA~, apabhraMza bhASA meM puSpadanta - likhita mahApurANa meM mahAvIra carita, jayamittahallakA vaDamANacariu, vibudha zrIdharakA va mANacariu aura rayadhU kavikA mahAvIracariu, isa prakAra cAra racanAe~ pAyI jAtI haiM / rAjasthAnI hindI bhASA meM chandobaddha mahAvIrarAsa bhaTTAraka kumudacandrane likhA hai jo ki bha ratnakIrti ke For Private And Personal Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 4 zrI vIravardhamAnacarita paTTapara vi. saM. 1656 meM baiThe the / ai0 pannAlAla di. jaina sarasvatI bhavanameM isakI eka prati hai jo ki vi. saM. 1740 kI likhI huI hai / dUsarA hindImeM chandobaddha mahAvIra purANa zrI navalazAhane vi. saM. 1825 meM racA hai, jo ki sUratase prakAzita bhI ho cukA hai / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir yadyapi sakalakIrtine prastuta caritake pratyeka adhikArake anta meM 'zrIvIra - vardhamAnacaritra' yaha nAma diyA hai, tathApi suvidhAkI dRSTise hamane isakA nAma 'vardhamAnacarita' rakhA hai| 3. vardhamAna caritakA AdhAra - di. paramparAmeM upalabdha ukta sabhI mahAvIra caritoMkA AdhAra guNabhadrAcAryakA uttarapurANa rahA hai, aisA ukta granthoMke adhyayanase spaSTa jJAta hotA hai| hA~, apabhraMza kaviyoMne eka-do ghaTanAoMke ullekhoMmeM zve0 paramparAke mahAvIra caritakA bhI anusaraNa kiyA hai / 4. vardhamAna caritake racayitA -- bha0 sakala kIrti - prastuta caritake nirmAtA bha0 sakalakIrti haiM / inhoMne prastuta caritake antameM apane nAmakA isa prakAra ullekha kiyA hai vIranAthaguNakoTinibaddhaM pAvanaM varacaritramidaM ca / zodhayantu suvidazcyutadoSAH sarvakIrtigaNinA racitaM yat // ( adhikAra 19, zlo. 256 ) isa padya meM sakalakIrtine apane nAmakA ullekha 'sarvakIrti gaNI' ke rUpameM kiyA hai / 'sakala' padake denese chandobhaMga hotA thA, ataH apaneko 'sarvakIrti' kahA hai / praznottara zrAvakAcArake anta meM Apane apanA ullekha 'samasta kIrti' ke rUpameM bhI kiyA hai / yathAupAsakAkhyo vibudhaiH prapUjyo grantho mahAdharmakaro guNADhyaH / samasta kortyAdimunIzvaroktaH supuNyaheturjayatAd dharitryAm // ( pariccheda 24, zlo. 142 ) purANasAra saMgraha granthake antameM Apane apanA ullekha 'samastakItiyogI' ke rUpameM kiyA hai / yathA - purANasAraH kila saMgrahAntaH samastakIrtyAhvayayoginoktaH / grantho dharitryAM sakalaiH susaMvRddhi prayAtveva hi yAvadAryAH // ( adhikAra 15, zlo. 18 ) kintu mUlAcAra pradIpa meM Apane apane 'sakalakIrti' nAmakA spaSTa ullekha kiyA hai / yathA - rahita sakaladoSA jJAnapUrNA RSIndrA tribhuvanapatipUjyAH zodhayantveva yatnAt / vizadasakalakIrtyAkhyena cAcArazAstra midamiha gaNinA saMkIrtitaM dharmasiddhaye // ( adhikAra 12, zlo. 224 ) isa prakAra yadyapi padya racanA meM yathAsambhava bhinna-bhinna zabda - vinyAsake dvArA Apane 'sakalakIti' nAmako sUcita kiyA hai, tathApi pratyeka granthake adhikAra yA paricchedake antameM Apane prastuta granthake samAna ' iti bhaTTArakazrI sakalakItiviracite' likhakara apane nAmakA spaSTa nirdeza kiyA hai, jisase ki use unake dvArA race jAne meM kisI bhI prakArakA sandeha nahIM raha jAtA hai / For Private And Personal Use Only 5. sakalakIrtikA samaya - 'bhaTTAraka-sampradAya' ke lekhAnusAra sakalakIrti nAmake tIna bhaTTAraka hue - eka padmanandike ziSya, dUsare padmakIrtike ziSya aura tIsare surendrakIrtike ziSya / inameM prathamakA samaya saM. 1437 se 1499 hai ( dekho -- bhaTTArakasampradAya lekhAMka 330 se 334 ) | dUsare sakalakIrtikA samaya saM. 1711 se 1720 hai ( dekho - bha. saM. le0 533 se 537 ) / tIsare sakalakItikA samaya saM. 1816 kA pAyA jAtA hai (dekho - bha. saM. le. 763 ) / ina ukta tInoM meM se prastuta granthake racayitA prathama sakalakIrti haiM / yadyapi inhoMne apane kisI bhI Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prastAvanA granthameM usake race jAneke kAlakA nirdeza nahIM kiyA hai, tathApi nimna likhita uddharaNoMse ye prathama sakalakIrti siddha hote haiM 5 (1) lekhAMka 331 - caubIsamUrti saM. 1490 vaisAkha sudI 9 sanau zrImUlasaMghe nandIsaMghe balAtkAragaNe sarasvatIgacche zrI kundakundAvAryAnvaye bha. padmanandI tatpaTTe zrI zubhacandra tasya bhrAtA jagattrayavikhyAta muni zrI sakalakIrti upadezAt bajJAtIya ThA. naravada bhAryA balA tayoH putra ThA. depAla arjuna bhImA kRpA cAsaNa cAMpA kAnhA zrI AdinAthapratimeyaM // ( sUrata, dA. 53 ) For Private And Personal Use Only lekhAMka 332 - pArzvanAthamUrti saMvat 1492 varSe vaizAkhavadi 10 guru zrImUla saMghe....bha. zrIpadmanandidevAH tatpaTTe zrIzubhacandradevAH tatabhrAtA zrIsakalakIrti upadezAt huMbaDanyAti utrezvaragotre ThA. lIMbA bhAryA kaha zrIpArzvanAthaM nityaM praNamati saM. tejA ToI zrI. ThAkarasI hIrA devA mUDali vAstavya pratiSThitA / (bhA. 7, pRSTha 15 ) lekhAGka 333 zilAlekha svasti zrI 1494 varSe vaizAkhasudI 13 gurau mUlasaMghe.... bha. zrI padmanandI tatpaTTe zrIzubhacandra bha. zrI sakalakIrti upadezAdyau vyAva ( ? ) kRtvA saMghavai narapAla.... samasta zrI saMgha digambara arbadAcale AgihatIrthaM sItAMbaru prAsAda digambara pAchi dachAvyA zrI AdinAtha bar3AdIkIjI zrI neminAtha jI jiha zrI sItala harabudha prasAda digambara pAchiha peharI tina vahaNa rI mahApUja dhaja avAsakarI saMghavI govyaMda prazasti likhAtI.... / ( AbU, jainamitra 3-2-1921 ) lekhAGka 334, AdinAthamUrti saM. 1497 mUlasaMghe zrI sakalako ti huMbaDajJAtIya zAha karNA bhAryA bholI sutA somA bhAtrI modI bhAryA pAsI AdinAthaM praNamati // ( sUrata, dA. pR. 52 ) 'bhaTTAraka sampradAya' se uddhRta ukta mUrti aura zilAlekhoMse tIna bAteM siddha hotI haiM - pahalI to yaha ki sakalakIrti bha. padmanandI ke ziSya the, dUsarI yaha ki ve bha. zubhacandrake bhAI the aura tIsarI yaha ki unake upadeza se vi. saM. 1490 se lagAkara saM 1497 taka ukta mUrtiyoMkI pratiSThA huI hai / 6. jIvana - paricaya - bhagavAn sakalakIrtike jIvanakAlakA bahuta kucha paricaya jainasiddhAnta bhAskara meM prakAzita aitihAsika patrake nimna aMzase prApta hotA hai, jo isa prakAra hai 'AcArya zrI sakalakIrti varSa 26 chavisatI saMsthAha tathA tIvAre saMyama leI varSa 8 gurApAse rahIne vyAkaraNa 2 tathA 4 tathA kAvya 5 tathA nyAyazAstra tathA siddhAntazAstra gommaTasAra tathA trilokasAra tathA purANasarve tathA Agama tathA adhyAtma ityAdi sarvazAstra pUrvadezamAhe rahIne varSa 8 mAhe bhaNIne zrI vAgvara gujarAta mAhe gAma khoDeSe padhAryA, varSa 34 saMsthA thaI tIvAre saM. 1471 ne varSe.... sAhA zrIyaucAne gRhe AhAra lIdho / tehA thakI vAgvaradeza tathA gujarAta mAhe vihAra kIdho / varSa 22 paryanta svAmI nagna hatA jumale varSa 56 chappana paryanta AvaryA bhogavIne dharmaprabhAvavIne saMvat 1499 gAma mesANe gujarAta jaIne zrI sakalakIrti AcArya huA ( bhuA ) pIche zrI nogAme saMghe padasthApana karI / ( jaina siddhAnta bhAskara, bhAga 13, pR. 113 ) isa aitihAsika patrake ukta aMzase sakalakIrti ke samagra jIvanapara acchA prakAza par3atA hai aura aneka nirNaya prApta hote haiM / arthAt sakalakIrti 26 chabbIsa varSako avasthA taka gharameM rahe / tatpazcAt saMyamako svIkAra karake 8 varSa taka guruke pAsa rahakara vyAkaraNa, kAvya, nyAya aura siddhAnta zAstroMkA adhyayana karate rahe / cauMtIsa varSakI avasthAmeM Apa gujarAtake grAma khoDe pdhaare| usa samaya saM. 1471 meM Apane sAha zrI yocA (pIcA ? ) ke ghara AhAra liyA / isa ullekhase yaha spaSTa siddha hotA hai ki ApakA janma vi. saM. 1437 meM huA thA, kyoMki saM. 1471 meM ApakI Ayu 34 varSakI thI / isa prakAra 1471 meM se 34 ghaTA denepara 1437 zeSa rahate haiM / sakalakIrti 22 varSa taka nagna muniveSameM rhe| isa prakAra uparyukta ( 26 + 8 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 6 zrI vIravardhamAnacarita + 22 = 56 ) chappana varSakI Ayu taka arthAt vi. saM. 1493 taka ApakA digambara veSa meM rahanA siddha hotA hai / isake pazcAt pUrvokta lekhAMka 331, 332, 333 aura 334 ke anusAra vi. saM. 1497 taka unakA pratiSThAdi karAnA siddha hotA hai aura ukta aitihAsika patra ke anusAra vi. saM. 1499 meM ApakA maraNa aura caraNa-sthApana siddha hai / isa prakAra sakalakIrtikI Ayu 62 varSa siddha hotI haiM / yataH aitihAsika patrameM 22 varSa nagna rahanekA spaSTa ullekha hai, aura lekhAMkoMke anusAra saM. 1497 taka pratiSThAdi karAnA bhI siddha hai, usase yahI siddha hotA hai ki sakalakIrti apane jIvanake antima kAlameM bhaTTArakIya veSake anusAra vastradhArI ho gaye the / yadyapi ukta aitihAsika patra meM bhaTTArakoM kI vi. saM. 1300 se lekara vi. saM. 1805 taka bAgar3adezameM honevAle bhaTTArakoMkI paTTAvalI dI gayI hai ataH usameM sakalakItike grantharacanA - kAlakA koI ullekha nahIM haiM aura mUrtilekhoM Adise unakA vi. saM. 1497 taka pratiSThA Adike karAnekA ullekha milatA hai, isase yaha siddha hotA hai ki sakalakIrti vi. saM 1471 se lekara saM. 1490 taka ve ekamAtra granthoMkI racanA karanemeM saMlagna rahe / unhoMne apane kisI bhI grantha meM usake racanAkAlako nahIM diyA hai, to bhI unake nirmita granthoMko dekhanese yaha avazya pratIta hotA hai ki unhoMne cAra anuyogoMke kramase apane granthoMkI racanA kI hogI / tadanusAra AdinAtha Adi tIrthaMkaroMke carita evaM anya carita pahale race / punaH praznottara zrAvakAcAra, mUlAcAra pradIpa Adi granthoMkI racanA kI / tatpazcAt karmavipAka, siddhAntasAra dIpaka Adi granthoMkI racanA kI aura antima kAlameM samAdhimaraNotsAhadIpaka jaise granthoMkI racanA kI hogI / Upara diye gaye bhaTTAraka sampradAyake lekhAMka 331 aura 332 meM sakalakIrtiko bha0 zubhacandrakA bhAI batAyA gayA hai / tathA ukta aitihAsika patrake AdhArapara unakA janma saM. 1437 meM siddha hotA hai / sakalakIrtise unake bhAI bha. zubhacandra kitane bar3e the, yaha bhaTTAraka sampradAyake lekhAMka 246 kI paTTAvalIse jJAta hotA hai / vaha isa prakAra hai 'saM. 1450 mAha sudi 5 bha. zubhacandrajI gRhastha varSa 16 dikSA varSa 24 paTTavarSa 56 mAsa 3 divasa 4 antara divasa 11 sarva varSa 96 mAsa 3 divasa 25 brAhmaNa jAti paTTa dillI / ( balAtkAra gaNa, mandira, aMjanagA~va ) isa paTTAvalI ke anusAra zubhacandra saM. 1450 meM 16 varSake the, ataH 1450 meM se 16 ghaTA denepara saM. 1434 meM unakA janma honA siddha hotA hai / Upara aitihAsika patrake AdhArapara sakalakIrtikA janma saM. 1437 meM siddha hotA hai / isase yaha spaSTa siddha hai ki zubhacandra sakalakIrtise 3 varSa bar3e the / dUsarI bAta yaha bhI jJAta hotI hai ki zubhacandra kI janmajAti brAhmaNa thI / ataH solaha varSameM hI unhoMne dIkSA lI, ataH ve bAlabrahmacArI aura avivAhita ho jJAta hote haiM / 'bhaTTAraka sampradAya'ke pu. 96 para jo balAtkAragaNakI uttara zAkhAkA kAlapaTa diyA hai, tadanusAra bha. padmanandike prathama ziSya zubhacandra jayapura - dillI zAkhAke, dvitIya ziSya sakalakIrti IDarazAkhAke aura paTTapara AsIna hue / inameM bha. zubhacandrakA samaya saM. 1450 se 1450 se 1510 taka aura devendrakIrtikA samaya saM. 1450 se sampradAya ke kAlapaToM meM dI gayI hai / parantu 1499 ke bAdakA koI tRtIya ziSya devendrakIrti sUrata zAkhAke 1507 taka, sakalakIrtikA samaya saM. 1493 taka rahA hai, yaha bAta 'bhaTTAraka pramANa vahA~para nahIM diyA gayA hai / isa prakAra Uparake vivecanase sakalakIrtikA jIvanakAla vi. saM. 1437 se 1499 taka nirvivAda siddha hotA hai / isase 26 varSa taka ve gRhastha avasthAmeM rahe aura 47 varSa taka saMyamI jIvana vyatIta karate hue aneka granthoMkI racanA ko aura aneka sthAnoMpara mUrtipratiSThA Adi karate rahe / 1. kintu yadi zubhacandra vAstavameM sakalakIrtike bar3e bhAI haiM, to ve brahmaga nahIM, kintu hamar3a honA caahie| mere vicAra se donoM gurubhAI the / sampAdaka For Private And Personal Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org prastAvanA yadyapi sakalakItine apane janmasthAna aura mAtA-pitA AdikA koI bhI ullekha nahIM kiyA hai, tathApi guNarAjaracita sakalakIrtijJAnase patA calatA hai ki unakA janma 'aNahillapura paTTaNa' (gujarAta ) nivAsI humar3a jAtIya zrI karamasiMhajIkI patnI zobhAdevIkI kukSise huA thA / unake mAtA-pitAne unakA nAma pUrNasiMha rakhA thA / ve apane pAMcoM bhAiyoMmeM sabase jyeSTha the / vivAhita honeke pazcAt Apa saMsArase virakta ho gaye aura 'neNavAM' grAma Akara unhoMne bha. padmanandise dIkSA le lI / gurune unakA nAma sakalakIrti rakhA / ukta rAsake ukta arthasUcaka padya isa prakAra haiM dasyuM gurunirgrantha mUlasaMghi gurugAisyuM e / gurjara deza maMjhAra aNahilavADo pATaNuM e // 2 // hu~ jJAti siNagAra karamasI sAha tihA~ basie / sobhisirI devIyata cyAri padAratha tihAM basie ||3|| tasa dhari e nandana pA~ca dhana kaNa pUta saMjUta tAya / pAlae jiNavara dharma sAtai vyasana ma icchati tAya // 4 // saMgha e pahilo pUta baMdhana tor3i karmadhUya / dhiga dhiga e e saMsAra bhavi bhavi jAmaNa maraNa bhaya // 5 // pariyaNU e mAya meM bApa saMbodhi kari nokalyA e / pahU~cyo e sAMbaradesa nayaNavAha purI tihAM gayA e // 12 // tihAM che e jiNavaradharma pomanaMdI guru pATa dharu | nasiMgha e sevai pAe gurukrami lIdhaU jJAnagharu // 13 // zrI sakalakIrati gurunAma kIyo zrImUlasaMgha siNagAra / tAM padamanaMdI guru pAtalI phoDyA bahuta saMsAra / / 19 / / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 7. sakalakIrti racita grantha 1. karma vipAka - saMskRta gadyameM racita isakA pramANa 547 zloka hai / 2. dharma praznottara- dhArmika praznoMko uThAkara unake uttara rUpameM racita padmamaya yaha grantha 1500 zloka pramANa hai / 3. praznottara zrAvakAcAra - prazna aura uttarake rUpameM zrAvaka dharmakA vistRta varNana karanevAle isa granthakA pramANa 2880 zloka hai / 4. mUlAcAra pradIpa - prAkRta mUlAcArako AdhAra banAkara munidharmake varNana karanevAle isa granthakA pramANa 3365 zloka hai / 5. siddhAntasAra dIpaka - jaina siddhAntake viSayoMkA vistRta evaM sugama rItise varNana karanevAle granthakA pramANa 4516 zloka hai / 6. sAra caturviMzatikA pramANa 2525 zloka hai / 7. subhASitAvalI kA pramANa 575 zloka hai / 8. AdinAtha yA vRSabhacaritakA pramANa 4628 zloka hai / 9. zAntinAtha caritakA pramANa 4375 zloka hai / 10. mallinAtha carita 924 zloka pramANa haiM / 11. pArzvanAtha carita 2850 zloka pramANa hai / 12. vardhamAna carita 3050 zloka pramANa hai / For Private And Personal Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI-vIravardhamAnacarita 13. purANasAra saMgraha-isameM caubIsa tIrthaMkaroM, cakravatiyoM Adi zalAkApuruSoM aura unake samayameM honevAle anya bhI mahApuruSoMke caritoMkA varNana gadya aura padyameM kiyA gayA hai| isakA pramANa 5000 zloka hai| 14. zrIpAla carita 1600 zloka pramANa hai| 15. sukumAla carita 1100 zloka pramANa hai / 16. sudarzana carita 900 zloka pramANa hai| 17. vrata kathAkoSa-isakA pramANa 1657 zloka hai| isameM 21 vratoM kI kathAe~ dI gayI haiM / jinakA vivaraNa isa prakAra hai1. ekAvalI vrata kathA 11. zrutaskandha kathA 2. dvikAvalI , 12. daza lakSaNa vrata kathA 3. ratnAvalI , 13. kanakAvalI , 4. nandIzvara paMkti kathA 14. purandara vidhi , 5. zIlakalyANa kathA 15. muktAvalI vrata , 6. nakSatramAlA vrata kathA 16. akSaya nidhi , 7. vimAna paMkti , 17. sugandha dazamI , 8. merupaMkti , 18. jinamukhAvalokana kathA 9. zruta jJAnavidhi kathA 19. mukuTa saptamI vrata kathA 10. sukha sampatti , 20. candana SaSThI vrata kathA 21. ananta vrata kathA kathA / 18. tattvArthadIpaka-tattvArthasUtrake pramukha viSayoM para prakAza DAlanevAle isa granthakA pramANa 1100 zloka hai| 19. ArAdhanA pratibodha 55 zloka haiN| 20. samAdhi maraNotsAha dIpaka 215 zloka haiN| uparyukta sarva granthoMkI hastalikhita pratiyA~ ai0 pannAlAla di0 jaina sarasvatI bhavanameM vidyamAna haiN| unhIMke AdhAra para ukta granthoMke zlokoMkA pramANa diyA gayA hai| inake atirikta sakalakIti-racita samAdhimaraNotsAha dIpaka nAmaka grantha sAnuvAda prakAzita ho cukA hai| ukta granthoMke atirikta rAjasthAnake jainazAstra bhaNDAroMko grantha sUcIse sakalakIti-racita nimnalikhita granthoMkA aura bhI patA calA hai 1. aSTAhnika pUjA saMskRta 9. AdityavAra kathA hindI 2. gaNadhara valaya pUjA , 10. ArAdhanA pratibodha , 3. uttarapurANa 11. muktAvalI kathA 4. rAma purANa 12. muktAvalI rAsa , 5. yazodhara carita 13. solahakAraNa rAsa , 6. dhanyakumAra carita , 14. rakSAbandhana kathA saMskRta 7. candraprabha carita , 15. nemIzvara gIta hindI 8. jambUsvAmi carita , 16. ratnatraya rAsa ukta granthoMke atirikta paM. paramAnanda zAstrIke lekhAnusAra nimnalikhita grantha bhI sakalakItine race haiM For Private And Personal Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prastAvanA 1. paramAtmarAja stotra 5. AgamasAra 2. pArzvanAthASTaka 6. NamokAra gIta 3. paMcaparameSThI pUjA 7. solahakAraNa pUjA 4. dvAdazAnuprakSA 8. muktAvalI gIta isa prakAra Apake dvArA race gaye granthoMko saMkhyA 44 jJAta ho gayI hai| sambhava hai ki purAne bhaNDAroMkI chAnabIna karanepara aura bhI ApakI racanAe~ upalabdha hoveM / prArambhameM diye gaye 20 granthoMke zlokoMkA pramANa 44362 hai| tatpazcAta ullikhita 24 granthoMkA parimANa yadi 30 hajAra zloka pramANa bhI mAna liyA jAye, to Apake dvArA racita sarva zloka saMkhyA 75 hajArake lagabhaga pahu~catI hai| ukta granthoM ko dekhate hae yaha niHsaMkoca kahA jA sakatA hai ki ApakI pratibhA sarvatomukhI thI aura Apane cAroM anuyogoMpara grantha-racanA kI hai| sakalakItine apane kisI bhI granthameM apanA koI vistRta paricaya nahIM diyA hai, na guru AdikA hI ullekha kiyA hai, kevala apane nAmakA hI nirdeza kiyA hai| kintu Apake ziSya ba. jinadAsane apane dvArA racita jambUsvAmIcaritrameM ApakA kucha paricaya isa prakAra diyA hai zrIkundakundAnvayamauliratnaM zrIpadmanandividitaH pRthivyAm / sarasvatIgacchavibhUSaNaM ca babhUva bhavyAlisarojahaMsaH // 23 // tatrAbhavattasya jagatprasiddhe paTTe manojJe sakalAdikIrtiH / mahAkaviH zuddhacaritradhArI nigraMtharAjA jagati prasiddhaH // 24 // arthAta-zrIkundakundAcAryake anvayameM sarasvatIgacchake AbhUSaNa bhavyAlisarojahaMsa, jagatprasiddha zrIpadmanandi hue| unake jagatprasiddha paTTapara sakalakIrti virAjamAna hue, jo ki mahAkavi, zuddhacAritrake dhAraka aura jagatmeM prasiddha nirgranyarAja the| apane granthako samApta karate hue bra. jinadAsane likhA hai "ityAce zrIjambUsvAmicaritre bhaTTArakadhIsakalakIrtitaziSyabrahmacArizrIjinadAsaviracite vidyuccaramahAmunisarvArthasiddhigamano nAmaikAdazaH sargaH / / upasaMhAra isa prakAra ukta prazasti, 'sakalakItirAsa' aura jainasiddhAntabhAskarake bhAga 13veM ke pa. 113 para prakAzita aitihAsika patrase Apake jIvana aura samaya AdikA paricaya prApta ho jAtA hai| sakalakortikI dotIna racanAoMke sivAya zeSa sabhI racanAe~ aprakAzita haiN| unake prakAzanakA prayatna kiyA jAnA caahie| 8. prastuta vardhamAnacaritrakI tulanA aura vizeSatA bhagavAn mahAvIrake caritra-citraNa karanevAloMmeM guNabhadrAcAryakA prathama sthAna hai, yaha prArambhameM likhA jA cukA hai| unake dvArA vaNita caritrako hI asaga kavine eka mahAkAvyake rUpameM racA hai| yahI kAraNa hai ki usameM caritra-citraNakI apekSA ghaTanAcakroMke varNanakA Adhikya dRSTigocara hotA hai / asagane bha. mahAvIrake pUrva bhavake tripRSThakA varNana pUre pA~ca sa!meM kiyA hai| asagane samagra caritake 100 patroMmeM se kevala tripRSThake varNanameM 40 patra likhe haiN| asagane bha. mahAvIrake pA~coM kalyANakoMkA varNana yadyapi bahuta hI saMkSepameM digambara-paramparAke anusAra hI kiyA hai, tathApi do-eka ghaTanAoMke varNanapara zvetAmbara-paramparAkA bhI prabhAva dRSTigocara hotA hai / yathA (1) janmakalyANakake lie AyA huA saudharmendra mAtAke prasUtigRhameM jAkara unheM mAyAmayI nidrAse sulAkara aura mAyAmayI zizuko rakhakara bhagavAnko bAhara lAtA hai aura indrANIko sauMpatA hai : mAyArbhakaM prathamakalpapatividhAya mAtuH puro'tha jananAbhiSavakriyAyai / bAlaM jahAra jinamAtmarucA sphurantaM kAryAntarAnnanu budho'pi karotyakAryam // For Private And Personal Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI-vIravardhamAnacarita zacyA dhRtaM karayuge natamabjabhAsA ninye surairanugato nabhasA surendraH / skandhe nidhAya zaradabhrasamAnamUrte rairAvatasya madagandhahatAlipaGkteH // (sarga 17, zloka 72-73 ) ( 2 ) janmAbhiSekake samaya zve. paramparAnusAra sumeruparvatake kampita honekA ullekha asagane kiyA hai| yathA tasmiMstadA kSuvati kalpitazailarAje ghoNApraviSTasalilAtpRthuke'pyajasram / indrA jarattRNamibaikapade nipetu rvIrya nisargajamanantamaho jinAnAm / / (sarga 17, zlo. 82) di. paramparAmeM padmacaritameM bhI sumeruke kampita honekA ullekha hai, jo ki zve. vimalasUrikRta prAkRta 'paumacariu'kA anukaraNa pratIta hotA hai / pIche apabhraMza caritakAroMne bhI inakA anusaraNa kiyA hai| di. paramparAke anusAra bha. mahAvIra avivAhita hI rahe haiM, phira bhI rayadhu kavine apane 'mahAvIracariu' meM mAtA-pitAke dvArA vivAhakA prastAva bha. mahAvIrake sammukha upasthita karAyA hai aura bhagavAnke dvArA bahuta uttama DhaMgase use asvIkAra karAyA hai, jo ki bilakula svAbhAvika hai| apane putrako sarvaprakArase suyogya aura vayaska dekhakara pratyeka mAtA-pitAko usake vivAhako cintA hotI hai / parantu sakalakIrtine isa aMzapara kucha bhI nahIM likhA hai / bha. mahAvIra jaba dIkSArtha vanako jA rahe the, taba unake viyogase vihvala huI trizalA mAtAkA pIchepIche jAte hue jo usake karuNa vilApakA citra khIMcA hai, vaha eka bAra pAThakake A~khoMmeM bhI A~sU lAye binA nahIM rhegaa| vilApa karatI huI mAtA vanake bhayAnaka kaSToMkA varNana kara mahAvIrako lauTAneke lie jAtI hai, magara, mahattarajana use hI samajhA-bujhAkara vApasa rAjabhavanameM bheja dete haiN| zrIdharane apabhraMza bhASAmeM racita apane 'vaDDamANacariu' bha. mahAvIrakA carita di. paramparAnusAra hI likhA hai, to bhI kucha ghaTanAoMkA unhoMne viziSTa varNana kiyA hai / jaise tripRSThanArAyaNake bhavameM siMhake upadravase pIr3ita prajA jaba unake pitAse jAkara kahatI hai, taba ve use mAraneko jAneke lie udyata hote haiM / taba kumAra tripRSTha unheM rokate hue kahate haiM jai maha saMtevi asi varu levi pasuNiggaha kaeNa / aTrisa kari kou vairi vilou tA ki maitaNaeNa // arthAt-yadi mere hote sante bhI Apa khaGga lekara eka pazukA nigraha karane jAte haiM to phira mujha putrase kyA lAbha ? aisA kahakara tripRSThakumAra siMhako mAraneke lie svayaM jaMgalameM jAtA hai aura vikarAla siMhako dahAr3ate hue sammukha AtA dekhakara usake khule hue mukhameM apanA vAma hAtha dekara dAhine hAthase usake mukhako phAr3a detA hai aura siMhakA kAma tamAma kara detA hai| isa ghaTanAkA varNana kavine isa prakAra kiyA hai hariNA kareNa Niyamivi thireNa, NimaNeNa puNu takkhaNeNa / diDhu iyara hatthu saMgare samatthu, vayaNaMtarAle pesivi vikarAle // pIDiyau sIhu lolaMta jIhu, loyaNajueNa lohiyajueNa / dAvaggijAla aviralavizAla, thuvamaMta bhAi koveNa nnaai| paviyAruoNa hari mAriUNa, taho loyahiehiM taNu NisAmaehiM / / (vyAvara bhavana, pratipatra 35 B) siMhake mAranekI isa ghaTanAkA varNana zve. granthoMmeM bhI pAyA jAtA hai| For Private And Personal Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prastAvanA jayamitta hallane bhI apabhraMza bhASAmeM 'vaDDamANacariu' racA hai, jo kavitvakI dRSTi se bahuta uttama hai| isameM janmAbhiSekake samaya meru-kampanakI ghaTanAkA isa prakAra varNana kiyA gayA hailaivi kari kalasu sohamma tiyasAhiNA, pekkhi jinadeha saMdeha kiu nniymnnaa| himagiridattha sarasarisu gNbhiiro| gaMgamuha pamuha supavAha bahuNIrao / / khivami kima kuMbhu gayadaMtu kahi labbhaI, mUra viMbunya Avariu Naha abbhaI / sakku saMkaMtu tayaNANi saMkappio, kaNayagiri siharu caraNaMgalIcappio / / Taliu girirAu kharahaDiya silasaMcayA, paDiya amariMda tharahariya sapavaMcayA / raDiya dakkariNa guMjariya paMcANaNA, tasiya kiDi kumma uvvasiya tarukANaNA / / bhariya sari vivara jhalahaliya jalaNihi sarA, huvau jaga khohu bahu mokkhu mohiyadharA / tAma tiya siMdu NichaMtu appau ghaNaM, vIra jaya vIra jaMtu kayavaMdaNaM / / dhatA-jaya jaya jaya vIra vIriya NANa aNaMtasUhA / mahu khamahi bhaDArA tihuaNasArA kavaNa paramANu tuhA // 18 bhAvArtha-jaise hI saudharmendra kalazoMko hAthoM meM lekarake abhiSeka karaneke lie udyata huA, tyoMhI usake manameM yaha zaMkA utpanna huI ki bhagavAn to bilakula bAlaka haiM phira itane vizAla kalazoMke jalapravAhako mastaka para kaise saha sakeMge? tabhI tIna jJAnadhArI bhagavAnne indrakI zaMkAke samAdhAnArtha apane caraNakI eka aMgulIse sumeruko davA diyaa| use dabAte hI zilAe~ girane lagIM, vanoM meM nirdvandva baiThe gaja cigghAr3a uThe, siMha garjanA karane lage aura sAre devagaNa bhayase vyAkula hokara idhara-udhara dekhane lge| sArA jagat kSobhita ho gyaa| taba indrako apanI bhUla jJAta huI aura apanI nindA karatA huA tathA bhagavAnkI jayajayakAra karatA huA kSamA mAMgane lagA-he ananta jJAna, sukha aura vIryake bhaNDAra, mujhe kSamA karo, tumhAre balakA pramANa kauna jAna sakatA hai ? jayamitahalane eka aura bhI navIna bAta kahI hai ki bhagavAn kevalajJAnake utpanna honeke pazcAt indrabhUti gautamake samAgama nahIM hone taka 66 dina divyadhvani nahIM khirane para bhI bhUtalapara vihAra karate rhe| yathA NiggaMthAiya sameu bharaMtaha, kevali kiraNaho dhara virhth| gaya chAsadvi diNaMtara jAmahi, amarAhiu maNi citai tAmahi / / ima sAmaggi sayala jiNaNAhaho, paMcamaNANuggama gayabAhaho / ki kAraNa Na u vANi payAsai, jIvAiya taccAi Na bhAsai / / (vyAvara bhavana, prati patra 83 B) bhAvArtha-kevalajJAna rUpI sUryako kiraNoMke dhAraNa kara lene para nirgana mani Adike sAtha bhAratavarSa meM vihAra karate hae chayAsaTha dina bIta jAnepara bhI jaba bhagavAna kI divya vANI prakaTa nahIM huI, taba amarezvara indrake manameM cintA huI ki sakala sAmagrIke honepara bhI kyA kAraNa hai ki bhagavAna apanI vANIse jIvAdi tattvoMko nahIM kaha rahe haiM ? For Private And Personal Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 12 zrI-vIravardhamAnacarita bha. kumudacandrane apane mahAvIra rAsakI racanA rAjasthAnI hindImeM kI hai aura kathAnaka-varNanameM prAyaH sakalakItike vardhamAnacaritrakA hI anusaraNa kiyA hai| isakI racanA saM. 1609 magasira mAsakI paMcamI ravivArako pUrNa huI hai| kavi navalazAhane apane vardhamAnapurANakI racanA hindI bhASAmeM kI hai aura kathAnaka-varNanameM bhI sakalakIrtikA anusaraNa kiyA hai, phira bhI kucha sthaloMpara kavine tAttvika vivecanameM tattvArthasUtra AdikA Azraya liyA hai| kavine isakI racanA vi. saM. 1825 ke caitasudI 15 ko pUrNa kI hai| yaha purANa sUrata se mudrita ho cukA hai| sakalakIrtine isa prastuta caritrameM paramparAgata caritra-citraNake sAtha mithyAtvakI nindA, samyaktva kI mahimA, puNya-pApake phala, jIvAdi tattvoMkA vivecana, bAraha tapa, bAraha bhAvanA AdikA yathAsthAna vistArake sAtha varNana kiyA hai| A. jinasenane bha. RSabhadevake janma samaya jisa prakAra vistArase tANDavanRtyakA varNana kiyA hai, ThIka usI prakArase aura prAyaH unhIM zabdoMmeM bha. mahAbIrake janma-samaya bhI kiyA hai / bha. mahAvIrake jJAnakalyANakako manAne ke lie jAte samaya indra ke Adezase balAhaka devane jambUdvIpa pramANa eka lAkha yojana vistAravAlA vimAna bnaayaa| (dekho-adhikAra 14, zloka 13-14 ) isa prakArake pAlaka vimAnake banAne aura usapara baiThakara AnekA varNana zve. hemacandra racita triSaSTizalAkA puruSacaritake parva 1, sarga 2 zlo. 353-356 meM pAyA jAtA hai| zve. zAstrake anusAra saudharmendra usa vimAnameM apanI sabhI sabhAoMke deva-deviyoM aura parijanoMke sAtha baiThakara AtA hai| kintu sakalakotine isakA kucha ullekha nahIM kiyA hai| pratyuta kauna-sA indra kisa vAhanapara baiThakara AtA hai, isakA vistata varNana caudahaveM adhikArameM kiyA hai| isa sthalapara janmakalyANake samAna hI airAvata hAthIkA vistRta varNana kiyA gayA hai, aura usIpara baiThakara saudharmendra samavasaraNa meM AtA hai / sakalakItine bha. mahAvIrakI 66 dina taka divyadhvani prakaTa nahIM honekA koI ullekha nahIM kiyA hai| pratyuta likhA hai ki kevalajJAna prAptike pazcAt samavazaraNameM sabhI logoMke yathAsthAna baiThe rahanepara aura dinake tIna pahara bIta jAnepara bhI bhagavAnkI divyadhvani prakaTa nahIM huI, taba indra cintita huA aura avadhijJAnase gaNadharake abhAvako jAnakara tathA vRddha brAhmaNakA rUpa banAkara gautamako lAneke lie gyaa| ( dekho, adhikAra 15, zlo. 7 Adi) anya caritrakAroMne to yaha likhA hai ki mAnastambhake dekhate hI gautamakA mAnabhaMga ho gayA aura unhoMne bhagavAnake pAsa pahu~cate hI dIkSA le lI aura bhagavAnkI divyadhvani prakaTa hone lgii| kintu isa sthalapara sakalakItine likhA hai ki indra ke dvArA pUche gaye jisa kAvyakA artha gautamako pratibhAsita nahIM huA thA, usameM varNita tIna kAla, chaha dravya Adike viSayameM unhoMne bhagavAnse pUchA aura bhagavAnne eka-eka praznakA vistArase uttara diyA, jinase santuSTa hokara gautamane bhagavAnkI stuti kara apane donoM bhAiyoMke sAtha jina dIkSA dhAraNa kii| (dekho, adhikAra 18, zlo. 144-150 Adi / gautama-samAgamakA ullekha prastuta caritrake 15veM adhikArameM hai aura unake dIkSAkA ullekha 18veM adhikArake anta meM hai| isa prakAra 16,17 aura 18 ina tIna adhikAroMmeM gautamake praznoMkA hI uttara bhagavAnake dvArA vistArase diye jAnekA varNana sakalakItine diyA hai| unakA yaha varNana bahuta kucha svAbhAvika pratIta hotA hai, kyoMki jaba indrokta padyameM varNana kiye gaye sabhI tattvoMkA unheM bodha ho gayA, tabhI unakA ajJAna aura mithyAtva dUra haA aura tabhI unhoMne samyaktva aura saMyamako grahaNa kiyaa| sakalakItine isa sthalapara bahuta spaSTa zabdoM meM likhA hai adyAhameva dhanyo'ho saphalaM janma mekhilam / yato mayAtipuNyena prApto devo jagadguruH // 144 // anarghyastatpraNIto'yaM mArgo dharmaH sukhAkaraH / nAzitaM dRSTimohAndhatamazcAsya vacoM'zubhiH // 145 / / For Private And Personal Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prastAvanA ityAdicintanAtprApya paramAnandamulbaNam / dharme dharmaphalAdI ca sa vaidagdhyapuraHsaram / / 146 // mithyAtvArAtisaMtAnaM hantuM mohAdizatrubhiH / sAdhaM viprAgraNImuktyai dIkSAmAdAtumudyayau // 147 // tatastyaktvAntare saGgAd daza bAhye caturdaza / trizuddhayA parayA bhaktyArhatI mudrAM jagannutAm // 148 / / bhrAtabhyAM saha jagrAha tatkSaNaM ca dvijottamaH / zatapaJcapramaizchAtraiH prabuddhastattvamaJjasA / / 149 // ina zlokoMkA bhAva Upara diyA jA cukA hai| zve. zAstroMmeM bhI isI prakArakA varNana hai ki gautama aura unake bhAiyoMkA tathA anya sAthiyoMkA jaba jIvAdi tattva-viSayaka ajJAna bhagavAnake sayuktika vacanoMse dUra ho gayA, tabhI unhoMne jinadIkSA dhAraNakara unakA ziSyatva svIkAra kiyA / kintu tiloyapaNNattI jaise prAcIna granthameM kahA hai ki isa avasarpiNIke caturtha kAlake antima bhAgameM taiMtIsa varSa, ATha mAsa aura pandraha dina zeSa rahanepara varSa ke prathama mAsa zrAvaNa kRSNA pratipadAke dina abhijita nakSatrake samaya dharmatIrthakI utpatti huI / yathA etthAvasappiNIe cautthakAlassa carimabhAgammi / tettIsa vAsa aDamAsapaNNarasadivasasesammi / / vAsassa paDhamamAse sAvaNaNAmammi bhulpddivaae| abhijINakkhattammi ya uppattI dhamma titthassa / / sAvaNa bahule pADivaruddamuhutte suhodaye rvinno| abhijissa paDhamajoe jugassa AdI imassa puDhaM / ( adhikAra 1, gA. 68-70) isI bAtako kucha pAThabhedake sAtha zrI vIrasenAcArya ne kasAyapAhuDasuttakI jayadhavalA TIkAmeM isa prakAra kahA hai edassa bharahakhettassa osappiNIe cautthe dussamasusamakAle Navahi divasehi chaha mAsehi ya ahiya taiMtIsavAsAvasese titthuppattI jAdA / ( jayadhavalA, bhA. 1, pR. 74 ) arthAt-isa bharata kSetrameM avasarpiNIkAlake cauthe duHSamA-suSamA kAlameM nau dina aura chaha mAsase adhika tetIsa varSa avazeSa rahanepara dharmatIrthakI utpatti huii| vIrasenAcAryane apane kathanakI puSTimeM dhavalA TIkAmeM tIna prAcIna gAthAeM bhI uddhRta kI haiM / jo isa prakAra hai immissevasappiNIe cautthasamayassa pacchime bhaae| cottIsavAsasese kiMci visesUNae saMte // 1 // vAsassa paDhamamAse paDhame pakkhamhi sAvaNe bahule / pAdivada punvadivase titthuppattI hu abhijimhi // 2 // sAvaNabahulapaDivade ruddamuhutte suhodae raviNo / abhijissa paDhamajoe jattha jugAdI muNeyabvA // 3 // pAThaka dekheMge ki ye tIna gAthAe~ ve hI haiM, jo kucha zabda vyatyayase tiloyapaNNattIkI Upara dI gayI haiN| apane ukta kathanako aura bhI spaSTa karate hue vIrasena Age zaMkA uThAkara usakA samAdhAna karate hue likhate haiM 'chAsaTTi divasAvaNayaNaM kevalakAlammi kimaTuM kIrade ? kevalaNANe samuppaNNe vi tattha titthANuppattIdo / divvajjhaNIe kimaTuM tatthApauttI? gnnidaabhaavaado| sohammideNa takkhaNe caiva gaNido kiNNa Dhoido? Na, For Private And Personal Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI-vIravardhamAnacarita kAlaladdhIe viNA asahejjassa deviMdassa taDDhoyaNasattIe abhaavaado| sagapAdamUlammi paDivaNNamahavvayaM mottUNa aNNamuddisiya divvajhuNI kiNNa payaTTade ? saahaaviyaado| Na ca sahAvo parapajjaNiogAraho, avvbtthaapttiido| zaMkA-kebalikAlameM-se chayAsaTha dina kisalie kama kiye gaye hai ? samAdhAna-bha. mahAvIrako kevalajJAnakI utpatti ho jAnepara bhI chyAsaTha dina taka dharmatIrthakI utpatti nahIM huI thI, isalie kevalikAlameM-se chayAsaTha dina kama kiye gaye haiN| zaMkA-kevalajJAnakI utpattike anantara chayAsaTha dina taka divyadhvanikI pravRtti kyoM nahIM huI ? samAdhAna-gaNadhara na honese ? zaMkA-saudharmendrane tatkSaNa hI gaNadharako kyoM: samAdhAna-nahIM, kyoMki kAlalabdhike binA asahAya saudharma indra bhI gaNadharako DhuMDhane meM asamartha rahA / zaMkA-apane pAdamUlameM mahAvrata svIkAra karanevAle puruSako chor3akara anyake nimittase divyadhvani kyoM nahIM prakaTa hotI hai ? samAdhAna-aisA hI svabhAva hai aura svabhAva dUsaroMke dvArA prazna karaneke yogya nahIM hotaa| yadi vastu-svabhAvameM hI prazna hone lage to phira kisI bhI vastukI koI vyavasthA hI nahIM bana skegii| ataeva kucha kama cauMtIsa varSa pramANa kAlake zeSa rahanepara bha. mahAvIrake dvArA dharmatIrthakI utpatti huii| harivaMzapurANakAra A. jinasenane bhI zrAvaNa kRSNA pratipadAke prAtaHkAla abhijit nakSatrake samaya bha. mahAvIrakI divyadhvani prakaTa hone kA ullekha kiyA hai| yathA sa divyadhvaninA vizvasaMzayacchedinA jinaH / dundubhidhvanidhIreNa yojanAntarayAyinA / / zrAvaNasyAsite pakSe nakSatre bhijiti prabhuH / pratipadyahni pUrvAhne zAsanArthamudAharat / / ( harivaMzapurANa, sarga 2, zlo. 90-91 ) isa prakAra tiloyapaNNattI, dhavalA-jayadhavalA TIkA aura harivaMzapurANameM zrAvaNakRSNA pratipadAke prAtaHkAla arthAta kevalajJAnakI vaizAkhazuklA dazamIko utpatti ho jAneke 66 dina pazcAta bhagavAna mahAvIrake dvArA dharma-dezanAkA spaSTa ullekha honepara bhI sakalakItine isakA ullekha kyoM nahIM kiyA, yaha bAta vicAraNIya hai| sakalakIrtine pratyeka kalyANakake samaya bhagavAna kI bharapUra stuti kI hai, isake atirikta saMgamakadeva aura sthANu rudrake dvArA upasarga karanepara bhI bhagavAnke nirbhaya aura aTala rahanepara unake dvArA bhI uttama zabdoMmeM stuti karAyI hai| indrabhUti gautamakI sabhI pRcchAoMkA uttara diye jAnepara unhoMne jo gambhIra aura mArmika zabdoMke dvArA 42 zlokoMmeM stuti kI hai, vaha bhI atyanta bhAvapUrNa hai| dIkSA lete samaya sakalakItine indra-dvArA jo vIra jinezvarakI vyAja-stuti karAyI hai vaha anupama evaM paThanIya hai / (dekho adhikAra 12, zlo. 108-134) isa prakAra prastuta caritameM saba milAkara lagabhaga 200 zloka stuti-paraka hai / pratyeka adhikArake prArambhameM to vIranAthako vandana kiyA hI hai, kintu sabhI adhikAroMke anta meM sabhI vibhaktiyoMke dvArA bhagavAn mahAvIrakI stutivAle zloka bhI unakI anupama bhaktike dyotaka hai| prastuta caritake pA~caveM, chaThe aura terahaveM adhikArameM bAraha tapoMkA varNana bhI 133 zlokoMmeM draSTavya hai| vairAgyakA varNana yadyapi sthAna-sthAnapara kiyA hai, para jaba bhagavAna mahAvIra saMsArase virakta hue, taba unake manogata vairAgya-udbhatikA citraNa bhI sakalakItine dazaveM adhikArameM bahuta sundara kiyA hai| bhagavAna ne jisa prakAra bAraha bhAvanAoMkA cintavana kiyA, usake lie to sakalakItine pUrA eka bArahavA~ adhikAra racA hai / isake atirikta chaThe adhikArameM SoDaza kAraNa bhAvanAoMkA bhI sundara varNana kiyA hai| tIsare aura caudhe adhikArameM narakake duHkhoMkA varNana bhI paThanIya hai| pAMcaveM adhikArameM cakravartIke vizAla vaibhavakA varNana kiyA gayA hai| bhagavAna mahAvIrake dIkSArtha vana-gamanake samaya unake pitAkA zoka aura mAtA trizalAkA karuNa vilApa to pAThakake netroMmeM bhI A~sU lAye binA na rhegaa| sakalakotike isa varNanase siddha hotA hai ki bhagavAna ke For Private And Personal Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prastAvanA dIkSA lene ke samaya unake mAtA-pitA jIvita the| kintu zvetAmbara zAstroMke anusAra donoMke svargavAsa honeke do varSa pazcAt bhagavAn mahAvIrane dIkSA lI hai| sakalakItine pratyeka adhikArake antameM jo puSpikA dI hai usake anusAra prastuta granthakA nAma 'vIravardhamAnacarita' hai| ___9. bhagavAna mahAvIrake pUrvabhava-digambara paramparAmeM purUravA bhIlase lekara mahAvIra hone taka bhagavAnke gaNanIya 33 bhavoMkA ullekha hai jaba ki zvetAmbara paramparAmeM 27 hI bhava milate haiN| unameM prArambhake 22 bhava kucha nAma-parivartanAdike sAtha ve hI haiM, jo ki di, paramparAmeM batalAye gaye haiN| zeSa bhavoMmeM se kuchako nahIM mAnA hai| unakI spaSTa jAnakArIke lie yahA~ para donoM paramparAoMke anusAra bhagavAn mahAvIrake pUrvabhava diye jAte haiMdigambara mAnyatAnusAra zvetAmbara mAnyatAnusAra 1. purUravA bhIla 1. nayasAra bhillarAja 2. saudharma deva 2. saudharma deva 3. marIcikumAra 3. marIcikumAra 4. brahmasvargakA deva 4. brahmasvargakA deva 5. jaTila brAhmaNa 5. kauzika brAhmaNa 6. saudharma svargakA deva 6. IzAna svargakA deva 7. puSyamitra brAhmaNa 7. puSyamitra brAhmaNa 8. saudharma deva 8. saudharma deva 9. agnisaha brAhmaNa 9. agnyudyota brAhmaNa 10. sanatkumAra deva 10. IzAna deva 11. agnimitra brAhmaNa 11. agnibhUti brAhmaNa 12. mAhendra deva 12. sanatkumAra deva 13. bhAradvAja brAhmaNa 13. bhAradvAja brAhmaNa 14. mAhendra deva 14. mAhendra deva asa-sthAvara yonike asaMkhyAta bhava anya aneka bhava 15. sthAvara brAhmaNa 15. sthAvara brAhmaNa 16. mAhendra deva 16. brahma svargakA deva 17. vizvanandI ( munipadameM nidAna ) 17. vizvabhUti ( munipadameM nidAna ) 18. mahAzukra svargakA deva . 18. mahAzukra svargakA deva 19. tripRSTha nArAyaNa 19. tripRSTha nArAyaNa 20. sAtaveM narakakA nArakI 20. sAtaveM narakakA nArakI 21. siMha 21. siMha 22. prathama narakakA nArakI 22. prathama narakakA nArakI 23. siMha ( mRga-bhakSaNake samaya cAraNamuni dvArA sambodhana) 24. saudharma svargakA deva 25. kanakojjvala rAjA 26. lAntava svargakA deva 27. hariSeNa rAjA xxxxx For Private And Personal Use Only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 15 zrI-vIravardhamAnacarita 28. mahAzukra svargakA deva 29. priyamitra cakravartI 23. poTTila yA priyamitra cakravartI 30. sahasrAra svargakA deva 24. mahAzukra svargakA deva 31. nandarAja ( tIrthakara prakRtikA bandha ) 25. nandana rAjA ( tIrthaMkara prakRtikA bandha ) 32. acyuta svargakA indra 26. prANata svargakA indra 33. bhagavAn mahAvIra 27. bhagavAn mahAvIra donoM paramparAoMke anusAra bhagavAn mahAvIrake pUrvabhavoMmeM ukta chaha bhavoMkA antara kaise par3A ? yaha prazna vidvajjanoMke lie vicAraNIya hai / 10. gaNadhara-paricaya-sakalakItine prastuta caritrameM bhagavAn mahAvIrake 11 gaNadharoMke kevala nAmoMkA hI ullekha kiyA hai, unakA paricaya kucha bhI nahIM diyA hai| unhoMne gaNadharoMke jo nAma diye haiM, ve yadyapi uttarapurANameM diye gaye nAmoMse bahuta kucha milate haiM, phira bhI kucha nAma zvetAmbara zAstroM meM pAye jAnevAlese mela nahIM khAte haiN| ukta tInoMke anusAra gaNadharoMke nAma isa prakAra haiuttarapurANake anusAra prastuta caritrake anusAra zve. paramparAke anusAra 1. indrabhUti indrabhUti indrabhUti 2. agnibhUti agnibhUti agnibhUti 3. vAyubhUti vAyubhUti vAyubhUti 4. sudharma sudharma 5. maurya mauryaputra 6. maundraya mauNDaya maNDita 7, putra Aryavyakta 8. maitreya maitreya metArya 9. akampana akampana akampita 10. andhavela andhavela acalabhrAtA 11. prabhAsa prabhAse prabhAsa ukta tInoM zAstroMmeM prArambhake cAra aura antima ye pA~ca nAma to samAna hI haiN| maurya aura mauryaputrako eka mAnA jA sakatA hai / di. paramparAke maitreyake sthAnapara zve. paramparAmeM metArya hai, akampanake sthAna para akampita hai aura maundraya yA mauNDayake sthAnapara maNDita hai, jo kucha bhinnatA rakhate hue bhI sadRzalAko hI sUcita karate haiN| di. paramparAke andhavelake sthAnapara zve. paramparAmeM acalabhrAtA nAma hai jo samAnatA nahIM rakhatA hai / isI prakAra di. paramparAmeM Aryavyakta nAmakA nahIM honA aura usake sthAnapara kevala 'putra' nAmakA pAyA jAnA bhI khaTakatA hai| ina vicAraNIya nAmoMke nirNayArtha yahA~para uttarapurANa aura prastuta mahAvIra caritrake gaNadhara nAma-pratipAdaka zloka diye jAte haiM tataH paraM jinendrasya vAyubhUtyagnibhUtiko / sudharmamauyau~ maundrAkhyaH putramaitreyasaMjJako // 373 / / akampano'ndhavelAkhyaH prabhAsazca mayA saha / ekAdazendrasaMpUjyAH saMmatergaNanAyakAH // 274 / / -uttarapu0, parva 74 / sudharmA maurya 1. uttara pu. 74, zlo. 371,374 / 2. prastuta caritra, adhi0 19, zlo. 206.207 / 3. samavAyAMga, samavAya 11 / . For Private And Personal Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prastAvanA athendrabhUtirevAdyo vAyubhUtyAgnibhUtiko / sudharmamauryamauNDAkhyaputramaitreyasaMjJakAH // 206 // akamyano'ndhavelAkhyaH prabhAso'mI surArcitAH / ekAdaza caturjJAnAH saMmateH syurgaNAdhipAH // 207 // (prastuta caritra, adhi. 19) pAThaka yadi donoM pAThoMko dhyAnase dekheMge to unheM yaha bAta spaSTa jJAta hogI ki sakalakItike sammukha uttarapurANake ukta zloka upasthita the aura unhoMne gaNadharoMke nAma sAdhAraNa-sA parivartana kara jyoMke tyoM rakha diye haiN| bhAratIya jJAnapIThase madrita uttarapurANameM 'akampano'ndhavelAkhyaH' pIThapara TippaNI nambara dekara 'akampano'ndhacelAkhyaH iti kvacit' ke rUpameM pAThAntara diyA gayA hai| yadi isa pAThake sthAnapara 'akampano'calabhrAtA' isa pAThakI kalpanA kara lI jAye to andhavelake sthAnapara acalabhrAtA nAma sahajameM prApta ho jAtA hai| isI prakAra 'moNDAkhyapatra' pAThake sthAnapara 'mauNDAryavyakta' pAThakI kalpanA kara lI jAye, to 'putra' isa asaMgata-se nAmake sthAnapara zvetAmbara-paramparAgata 'Aryavyakta' yaha nAma bhI sahajameM upalabdha ho jAtA hai| aura ukta kalpanAke karane meM koI asaMgati bhI nahIM hai, pratyuta zvetAmbara paramparAke sAtha saMgati ThIka baiTha jAtI hai| zvetAmbara paramparAmeM ukta gyArahoM hI gaNadharoMkA vistRta paricaya-vivaraNa upalabdha hai, jabaki digambara paramparAmeM kevala ukta nAmollekhake atirikta kucha bhI paricaya prApta nahIM hai| yahA~para zvetAmbara zAstroMke AdhArapara sarva gaNadharoMkA saMkSipta paricaya diyA jAtA hai, jisase ki pAThakoMko unake viSayameM kucha jAnakArI mila skegii| -gautamagotrI brAhmaNa the| ye magadha dezake antargata 'gobara' grAmake nivAsI the| inakI mAtAkA nAma pRthvI aura pitAkA nAma vasubhUti thaa| ye veda-vedAMgake pAThI aura apane samayake sabase bar3e vaidika vidvAna the| inako 'draSTavyo re'yamAtmA' ityAdi vedamantrameM Aye 'AtmA' ke viSayameM hI sandeha thaa| indrake dvArA pUche gaye kAvyArthako jaba ye na batA sake, taba ye usake sAtha bhagavAna mahAvIrake pAsa pahuMce aura jIva-viSayaka apanI zaMkAkA samucita samAdhAna pAkara apane 500 ziSyoMke sAtha unake ziSya bana gye| dIkSAke samaya inakI avasthA 50 varSakI thii| ye 30 varSa taka bhagavAnke pradhAna gaNadhara rhe| jisa dina bhagavAn mokSa padhAre, usI dina inako kevalajJAnakI prApti huii| 12 varSa taka kevalI paryAyameM rahakara inhoMne nirvANa prApta kiyaa| 2. agnibhUti-ye indrabhUtike sage majhale bhAI the| inako karmake viSayameM zaMkA thii| ye bhI indrabhUtike sAtha gaye the aura bhagavAnke dvArA apanI zaMkAkA sayuktika samAdhAna pAkara apane 500 ziSyoMke sAtha dIkSita ho gaye / usa samaya inakI avasthA 46 varSakI thii| 12 varSa taka gaNadharake padapara rahakara kevalajJAna prApta kiyA / 16 varSa taka kevalIparyAyameM rahakara ye bhagavAnake jIvana-kAlameM hI mokSa pdhaare| 3. vAyubhUti-ye indrabhUtike sabase choTe sage bhAI the / inako jIva aura zarIrake viSayameM zaMkA thI / ye bhI indrabhUtike sAtha bhagavAna ke pAsa gaye the aura bhagavAnase apanI zaMkAkA samAdhAna pAkara 500 ziSyoMke sAtha dIkSita hokara gaNadhara bane / dIkSAke samaya inakI avasthA 42 varSakI thii| 10 varSa taka gaNadharake padapara rahakara inhoMne kevalajJAna prApta kiyA aura 18 varSa taka kevalIparyAyameM rahakara bhagavAna mahAvIrake nirvANase do varSa pUrva hI inhoMne mokSa prApta kiyaa| 4. Aryavyakta-ye kollAgasannivezake bhAradvAjagotrIya brAhmaNa the| inakI mAtAkA nAma vAruNI aura pitAkA nAma dhanamitra thA / ye pRthvI Adi pAMca bhUtoMse jIvakI utpatti mAnate the| inheM jIvakI svatantra sattAmeM zaMkA thii| bhagavAna mahAvIrase apanI zaMkAkA samAdhAna pAkara inhoMne apane 500 ziSyoMke sAtha dIkSA le lii| usa samaya inakI avasthA 50 varSakI thii| 12 varSa taka gaNadhara padapara rahakara kevalajJAna prApta kiyA aura 18 varSa taka kevalIparyAya meM rahakara bhagavAnke jIvanakAlameM hI mokSa pdhaare| For Private And Personal Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI-vIravardhamAnacarita 5. sudharmA-ye kollAgasannivezake agnivezyAyanagotrIya brAhmaNa the| inakI mAtAkA nAma bhaddilA aura pitAkA nAma dhammilla thaa| inakA vizvAsa thA ki vartamAnameM jo jIva jisa paryAyameM hai vaha marakara bhI usI paryAyameM utpanna hotA hai| para Agama pramANa na milanese ye apane matameM sandigdha the| bhagavAnase sayuktika samAdhAna pAkara ye apane 500 ziSyoMke sAtha dIkSita ho gaye / usa samaya inako avasthA 50 varSakI thii| ye 42 varSa taka gaNadhara padapara rahe aura 8 varSa taka kevalIparyAyameM rahakara 100 varSakI Ayu pUrNa kara bhagavAnke nirvANake 20 varSa bAda mokSa pdhaare| 6. maNDita-ye mauryasannivezake vaziSThagotrIya brAhmaNa the| inakI mAtAkA nAma vijayA aura pitAkA nAma dhanadeva thA / inheM bandha aura mokSake viSayameM zaMkA thii| bhagavAn se zaMkA-nivAraNa honepara ye apane 350 ziSyoMke sAtha dIkSita ho gye| usa samaya inakI avasthA 53 varSakI thii| 14 varSa taka gaNadharake padapara rahakara inhoMne kevalajJAna prApta kiyaa| 16 varSa taka kevalIparyAyameM rahakara 83 varSakI avasthAmeM bhagavAnse pUrva hI inhoMne nirvANa prApta kiyaa| 7. mauryaputra-ye bhI mauryasagnivezake kAzyapagotrIya brAhmaNa the| inakI mAtAkA nAma vijayA aura pitAkA nAma maurya thA, isI kAraNase ye mau-putra kahalAte the| inheM devoMke astitvake viSayameM zaMkA thii| bhagavAnse usakI nivRtti honepara 65 varSakI AyumeM inhoMne bhagavAnse 350 ziSyoMke sAtha dIkSA grahaNa kii| 14 varSa taka gaNadhara padapara rahakara 79 varSakI avasthAmeM inhoMne kevalajJAnako prApta kiyaa| 16 varSa taka kevalIparyAyameM rahakara 95 varSakI avasthAmeM bhagavAnke sAmane hI mokSa pdhaare| 8. akampita-ye mithilAke rahanevAle gautamagotrIya brAhmaNa the| inakI mAtAkA nAma jayantI aura pitAkA nAma deva thA / inako narakagatike viSayameM zaMkA thI / bhagavAnse zaMkA nivRtta honepara inhoMne 48 varSakI avasthAmeM apane 300 ziSyoMke sAtha dIkSA grahaNa kii| 9 varSa taka gaNadhara padapara rahakara inhoMne kevalajJAna prApta kiyaa| 21 varSa taka kevalIparyAyameM rahakara bhagavAnake jIvanake antima varSameM nirvANa prApta kiyaa| 9. acalabhrAtA-ye kozala-nivAsI hArItagotrIya brAhmaNa the| mAtAkA nAma nandA aura pitAkA nAma vasu thaa| inheM puNya-pApake viSayameM zaMkA thii| bhagavAnase zaMkAkI nivRtti honepara 46 varSakI avasthAmeM inhoMne 300 ziSyoM ke sAtha dIkSA grahaNa kii| 12 varSa taka gaNadharake padapara rahakara kebalajJAna prApta kiyA aura 14 varSa kevalIparyAyameM rahakara bhagavAnse 4 varSa pUrva hI mokSa padhAre / 10. metArya-ye vatsadezAntargata tuMgika sannivezake nivAsI kauDinya gotrIya brAhmaNa the| mAtAkA nAma vAruNI aura pitAkA nAma datta thaa| inako punarjanmake viSayameM zaMkA thii| bhagavAnase samAdhAna pAkara 300 ziSyoMke sAtha inhoMne dIkSA grahaNa kI, usa samaya ApakI avasthA 36 varSakI thii| 10 varSa taka gaNadharake padapara rahakara 46 varSako avasthAmeM kevalajJAna prApta kiyA aura 16 varSa taka kevalI paryAyameM rahakara bhagavAnake jIvanakAlameM hI 62 varSakI AyameM inhoMne nirvANa prApta kiyaa| 11. prabhAsa-ye rAjagRhake nivAsI aura kauDinya gotrIya brAhmaNa the| mAtAkA nAma atibhadrA aura pitAkA nAma bala thaa| inheM mokSake viSayameM zaMkA thii| vIraprabhake dvArA zaMkAkA samAdhAna honepara inhoMne apane 300 ziSyoMke sAtha 16 varSakI AyumeM dIkSA grahaNa kii| punaH 8 varSa taka gaNadharake padapara rahakara kevalajJAna prApta kiyaa| 16 varSa taka kevalI rahakara kevala 40 varSakI AyumeM inhoMne bhagavAnase 6 varSa pUrva hI nirvANa prApta kiyaa| ye sabhI gaNadharoMmeM sabase choTI AyumeM arthAt 40 varSakI avasthAmeM nirvANako gamana kiye| yahA~ yaha jJAtavya hai ki ukta sabhI gaNadhara janmanA brAhmaNa the aura veda-vedAMga Adi sabhI vidyAoMke jJAtA the| ina sabakA ziSya-parivAra alaga-alaga thaa| inake dIkSA lenepara bhagavAna pratyekako unake sAtha dIkSita honevAle ziSya-muniyoMkA gaNadhara banAyA, aisA zvetAmbara paramparAmeM spaSTa ullekha hai| isa ullekhase prAyaH pachI jAnevAlI isa zaMkAkA bhI samAdhAna ho jAtA hai ki pratyeka tIrthaMkarake aneka gaNadhara kyoM hote haiM For Private And Personal Use Only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prastAvanA aura unakI koI ghaTatI yA bar3hatI saMkhyA kyoM hai ? zvetAmbara zAstroMke anusAra jisa-kisI bhI tIrthakarake samayameM jo bhI viziSTa vyakti dIkSita hotA thA, usake sAtha dIkSA lenevAle sAdhu-samudAyakA vaha gaNadhara banA diyA jAtA thaa| vaha gaNadhara kucha kAla taka tIrthakarake samIpa apane ziSya-parivArake sAtha jJAnArjana aura tapazcaraNa karate hue rahatA thA aura yogya ho jAnepara unheM svatantra vihArakI anujJA de dI jAtI thii| uparyukta vivecanase yaha spaSTa hai ki ukta 11 gaNadhara apane 4400 ziSyoMke sAtha eka hI dina dIkSita hue| yahA~ yaha bhI jJAtavya hai ki digambara paramparA jahA~ 66 dinake pazcAt indrake dvArA lAye gaye indrabhUti gautamake pravajita honepara bhagavAna mahAvIrako prathama dezanA zrAvaNakRSNA pratipadAke prAtaH sUryodayake samaya mAnatI hai, vahA~ zvetAmbara paramparAmeM isa prakArakA koI ullekha nahIM hai| isake viparIta vahA~ batAyA gayA hai ki vaizAkhazuklA dazamIke dina bhagavAnko kevalajJAna prApta honepara samavazaraNako racanA huI, phira bhI bhagavAnne koI dezanA nahIM dI, kAraNa ki gaNadharapadake yogya kisI viziSTa puruSakA abhAva thaa| bhagavAn mahAvIrako kevalajJAna prApta honeke kucha samaya pUrvase hI madhyama pAvApurImeM somila nAmake brAhmaNane apanI yajJazAlAmeM eka bahuta bar3e yajJakA Ayojana kara rakhA thA aura usameM ukta indrabhUti gautama Adi gyAraha hI mahAparuSa apane-apane ziSya-samadAyake sAtha sammilita hae the| jaba kevalajJAnako prApti jAnakara devagaNa bhagavAnkI vandanArtha AkAzamArgase utarate hue A rahe the, taba indrabhUti Adi yajJa karAnevAle vidvAnoMne yajJa meM upasthita jana-samudAyako lakSya karake kahA-dekho, hamAre mantroMke prabhAvase devagaNa bhI yajJameM zAmila hokara apanA havya-aMza leneke lie A rahe hai| para jaba unhoMne dekhA ki ye devagaNa to unake yajJasthalapara na Akara dUsarI hI ora jA rahe haiM taba unheM var3A Azcarya huaa| aneka nagara-nivAsiyoMko bhI jaba usI ora jAte hue dekhA to unake AzcaryakA ThikAnA na rahA aura jAte hue logoMse pUchA ki tuma loga kahA~ jA rahe ho ? logoMne batAyA ki mahAvIra sarvajJa tIrthakara yahA~ Aye hue haiM, hama loga unakA upadeza sunaneke lie jA rahe haiM / aura hama hI kyA, ye deva loga bhI svargase utarakara unakA upadeza sunaneke lie jA rahe haiM / logoMkA yaha uttara sunakara indrabhUti gautama vicArane lage-kyA vedArthase zUnya yaha mahAvIra sarvajJa ho sakatA hai ? jaba maiM itanA bar3A vidvAn honepara bhI Aja taka sarvajJa nahIM ho sakA, taba yaha vedAnabhijJa mahAvIra kaise sarvajJa ho sakatA hai ? calakara isakI parIkSA karanI cAhie aura aisA socakara ve bhI usI ora cala diye jisa ora ki nagara-nivAsI jA rahe the| jaba indrabhUti gautama samavazaraNake samIpa pahu~ce aura usakI alaukika zobhA dekhI to vismita hokara vicArane lage-mahAvIra to bar3A indrajAliyA jJAta hotA hai| acchA, yadi ye mere manakI zaMkAko jAnakara usakA samAdhAna kara deMge to maiM unheM sarvajJa mAna luuNgaa| yaha socate hue gautama jaise hI bhagavAn mahAvIrake sAmane pahu~ce, vaise hI bhagavAnne kahA-aho gautama, tuma cirakAlase AtmAke viSayameM zaMkAzIla ho ? bhagavAn ke dvArA apaneko nAmollekhapUrvaka sambodhita karate hue hRdayastha zaMkAkI bAta sunakara gautama ativismita hue| unhoMne bhaktipUrvaka bhagavAnko namaskAra karate hue kahA-hA~ bhagavan, mujhe AtmAke viSayameM zaMkA hai, kyoMki "vijJAnadhana evaitebhyo bhUtebhyaH samutthAya tAnyevAnu vinazyati, na pretyasaMjJAsti' isa vedavAkyase AtmAkA astitva jJAta nahIM hotaa| taba bhagavAnne isI vedavAkyase, tathA 'draSTavyorezyamAtmA' Adi anya vedavAkyoMse vistArapUrvaka AtmAke astitvako sayuktika siddhi kI, jise sunakara gautamakI zaMkA dUra ho gayI aura unake hRdayake paTa khula gaye / bhagavAnkI stuti karate hue unhoMne usI samaya apane pA~ca sau ziSyoMke sAtha bhagavAnkA ziSyatva svIkAra kara liyA aura jina-dIkSA grahaNa kara lii| bhagavAnane unheM unake ziSya-parivArakA gaNadhara bnaayaa| isa prakAra bhagavAnakI dezanA prArambha huii| For Private And Personal Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI-vIravardhamAnacarita indrabhUti gautamakI pravrajyAkI bAta pavanavegase nagarameM phuNcii| jaba unake choTe bhAI agnibhUti aura bAyubhUtine yaha sunA to unheM vizvAsa hI na huA aura yathArtha bAlake nirNayArtha ve donoM bhI apane-apane pA~capAMca sau ziSyoMke sAtha bhagavAna ke sA ra phuNce| bhagavAnane unheM bhI sambodhita karate hue unake manakI zaMkAoMko kahA aura unheM bhI suyuktiyoMse dUra kiyaa| ve loga bhI apane ziSyoM ke sAtha dIkSita ho gye| ukta tInoM bhAiyoMke dvArA ziSyatva svIkAra karaneke samAcAra pAkara yajJasthalapara upasthita sudharmA Adi zeSa vidvAn bhI apane ziSyoMke sAtha bhagavAnake samIpa Aye / bhagavAnane sabake nAmoMke sAtha sambodhita karate hue unakI manogata zaMkAoMko kahA aura prabala yaktiyoMse unakA samAdhAna kiyaa| jisase prabhAvita hokara una sabhI vidvAnoMne ziSyatva svIkAra kara apane ziSyoMke sAtha jinadIkSA grahaNa kI aura bhagavAnne unako apane-apane ziSya-muniyoM kA gaNadhara banAyA / 11. vicAraNIya sthala sakalakotine prastuta caritrameM 'guNasthAna' zabdako pulligameM prayoga kiyA hai, ( dekho, adhi. 16, zlo. 60) jabaki sarvatra anya AcAryoMne isakA prayoga napuMsaka liMgameM hI kiyA hai| isI prakAra 'tatva' zabdakA bhI pulligameM prayoga kiyA hai / ( dekho, adhi. 17, zloka 2 ) isI prakAra kAraNa Adi zabdoMkA bhI prayoga pulligameM kiyA hai| kahIM-kahIMpara sandhi-niyamako bhI nahIM apanAyA gayA hai| yathA-'abhyaNe antarvalI' / ( adhi. 8, zlo. 14) Adi / prathama adhikArake zloka 41 meM 'jambUsvAmirantimaH', tathA usI adhikArake 54veM zlokameM 'pajAmahAnaye' Adi vAkya bhI dRSTigocara hote haiN| mere sammukha upasthita pratiyoMmeM ye pATha isI prakArase haiM / sambhava hai ki kinhIM prAcIna pratiyoMmeM inake sthAnapara anya prakArake pATha hoN| kitane hI sthaloMpara bhUtakAlake sthAnapara vidhilakArakA prayoga sakalakItine kiyA hai| ( dekho, adhikAra 6, zlo. 80-96) 12. upasaMhAra sakalakIrtine prAyaH apane sabhI granthoMmeM usakA parimANa diyA hai| tadanusAra prastuta caritra 3035 zloka pramANa hai / yahA~ yaha jJAtavya hai ki granthoMkA parimANa 32 akSaravAle anuSTup zlokase ginA jAtA hai| prastuta granthakI racanA jaisI sugama aura hRdayasparzinI hai, vaisI hI unake sabhI granthoMkI hai| ve apane pAThakoMko mAno sarala-subodha racanAke dvArA jaina siddhAntoMke gUr3ha evaM gahana rahasyoMse avagata karA denA cAhate the| sakalakItike pazcAt itane adhika granthoMkA nirmAtA anya koI AcArya, bhaTTAraka yA vidvAn nahIM huA hai / grantharacanAoMke dvArA unhoMne svopakArake sAtha pAThakoMkA bhI asIma upakAra kiyA hai| prAyaH sabhI granthoMke anta meM unhoMne yaha kAmanA kI hai ki jabataka yahA~ bharatakSetrameM Arya jana raheM tabataka granthakA paThana-pAThana hotA rhe| maiM bhI unake inhoM zabdoMko duharAtA huA maMgala-kAmanA karatA hai ki jabataka saMsArameM sUrya-candra prakAza kara rahe haiM, tabataka unake sabhI granthoMkA paThana-pAThana kara bhavya jIva sva-para kalyANa karate rheN| -hIrAlAla siddhAntazAstrI For Private And Personal Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir viSaya-sUcI prathama adhikAra maMgalAcaraNa, caubIsa tIrthakaroMko stuti, gautamasvAmI, sudharmasvAmI aura jambUsvAmIkA smaraNa, tathA unake pazcAt honevAle pAMcoM zrutakevaliyoM, zruta-paramparAvAle aura pazcAd vartI kundakundAdi AcAryoMkA smaraNa, vaktA aura zrotAoMkA varNana / dvitIya adhikAra jambUdvIpa aura usake videha kSetrakA varNana, bhagavAna mahAvIrake purUravA bhIlase lekara 14 pradhAna bhavoM aura trasa-sthAvara-sambandhI asaMkhyAta kSadrabhavoMkA varNana tathA mithyAtvake mahAna duSphalakA vrnnn| 8-18 tRtIya adhikAra .... 19-29 sthAvara brAhmaNake pandrahaveM gaNanIya bhavase lekara tripRSThanArAyaNa takake cAra gaNanIya bhavoMkA tathA narakake duHkhoMkA vistRta varNana / caturtha adhikAra 30-39 tripRSThanArAyaNake marakara sAtaveM narakameM utpanna honevAle nArakIke bIsaveM bhavase lekara hariSeNa rAjA takake 7 bhavoMkA varNana / paMcama adhikAra 40-50 hariSeNake maraNa kara svarga meM utpanna honeke aTThAIsaveM bhavase lekara nandarAjA takake ikatIsaveM bhavakA nirUpaNa / SaSTha adhikAra nandarAjAkA proSThila munike upadezase jinadIkSA lenA, SoDaza kAraNa bhAvanAoMke dvArA tIrthakara prakRtikA bandha karanA aura samAdhimaraNakara solahaveM svargameM utpanna honA aura vahA~ke indra vibhUtikA vistRta vrnnn| saptama adhikAra 64-72 kuNDalapurakA varNana, vahA~ke rAjA siddhArthakA aura mahArAnI trizalA-priyakAriNIkA varNana, bhagavAn mahAvIrake garbhAvataraNase chaha mAsa pUrva siddhArthanarezake yahA~ ratna-varSA honA, trizalA devIkA solaha svapna dekhanA, siddhArthanarezase unakA phala puchanA aura uttara sunakara Anandita honA, bhagavAn mahAvIrakA garbha meM AnA, indra dvArA garbhakalyANaka mnaanaa| aSTama adhikAra 73-82 chappana kumArikA deviyoMke dvArA jinamAtAkI nAnA prakArako paricaryA dvArA sevA karanA, deviyoMke prazna aura jinamAtAke uttara, bhagavAna mahAvIrakA janma; saudharmendrakA evaM anya devI-devatAoMkA Agamana aura abhiSekake lie bhagavAnako sumerupara le jAnA / For Private And Personal Use Only Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 22 zrI-vIravardhamAnacarita navama adhikAra 83-93 bhagavAna mahAvIrakA kSIrasAgarake jalase abhiSeka, saudharmendra dvArA bhagavAna kI stuti aura nAmakaraNa, indrANI dvArA vIra bhagavAnke zRMgArakA adbhuta varNana, tatpazcAt indra dvArA bhagavAnako mAtA-pitAkI godameM sauMpakara Ananda nRtya krnaa| dazama adhikAra ___.... 94-101 deva-deviyoMke dvArA bAlarUpa mahAvIrakI sevA karanA, bhagavAna kI bAla-krIr3AoMkA varNana, janmake sAtha prApta hue daza atizayoMkA varNana, unake zarIra-gata zubha lakSaNa aura vyaMjanAdikA varNana, tIsa varSa kI avasthAmeM apane pUrvabhavoMke smaraNa honese bhagavAnakA saMsArase virakta honaa| 102-112 gyArahavA~ adhikAra vairAgyako bar3hAnevAlI anitya, azaraNa Adi bAraha bhAvanAoMkA cintavana / bArahavAM adhikAra .... 113-123 bhagavAn mahAvIrake samIpa laukAntika devoMkA Agamana aura stuti karake unake vairAgyakA samarthana, bhagavAnako virakta jAnakara saudharmAdi devendroMkA saparivAra Agamana, bhagavAnakA utsavake sAtha abhiSeka karake jJAtRkhaNDa vanameM le jAnA aura bhagavAnkA jinadIkSA dhAraNa kaarnaa| terahavAM adhikAra 124-133 bhagavAn-dvArA kiye gaye tapoMkA varNana, ujjayinIke mahAkAla vanameM rudra-kRta upasargoMko sahanA aura anta meM hArakara bhagavAnakI stuti karate hae 'ati mahAvIra nAma rakhanA, candanA satIkA bhagavAnako AhAra denA aura bandhana-vimukta honA, bhagavAnakA dhyAnameM tallIna hokara kSapakazreNIpara ArohaNa aura koMkI 63 prakRtiyoMkA kSaya kara kevalajJAnAdi nava kevalalabdhiyoMkI prApti honA, bhagavAnake kevalajJAnakI prApti jAnakara saudharmendrakA kuberako samavazaraNa racaneke lie Adeza denA / caudahavAM adhikAra 134-147 catunikAyake devoMkA apane pUrNa vaibhavake sAtha jJAnakalyANaka manAneke lie Agamana aura samavazaraNakA vistRta vrnnn| pandrahavA~ adhikAra .... 148-160 samavazaraNa-sthita vIraprabhukI mahimAkA varNana, saudharmendra-dvArA bhagavAnakA stavana,divyadhvanike nahIM honepara saudha mandrakA cintita honA, gautamake pAsa brAhmaNa veSameM jAnA aura eka gUDha kAvyakA artha pUchanA, artha jJAta na honepara unakA indra ke sAtha samavazaraNameM AnA, vahA~ kI vibhUti dekhakara vismita honA aura praNata hokara bhagavAnkI stuti krnaa| solahavA~ adhikAra ___.... 161-174 gautama dvArA aneka praznoMkA pUchanA aura vIraprabhu-dvArA uttarameM pahale sAta tattvoMkA vistRta vivecana / For Private And Personal Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir viSaya-sUcI satrahavAM adhikAra ____ .... 175-189 bhagavAn-dvArA puNya-pApAdike phaloMkA vistRta vyAkhyAna / aThArahavAM adhikAra 190-201 bhagavAnke dvArA ratnatraya dharmakA upadeza, zrAvaka-munidharmakA vivecana, utsarpiNI aura ava sarpiNI ke chahoM kAloMkA vistRta nirUpaNa / unnIsA adhikAra __202-219 indrako prArthanApara bhagavAnkA nAnA dezoMmeM vihAra, devakRta 14 atizayoMkA varNana, rAjagRha-samIpastha vipulAcalapara Agamana, apane parivArake sAtha zreNikakA samavazaraNameM AnA, dharmopadeza sunakara samyaktvako grahaNa karanA, apane pUrvabhava pUchanA, narakAyukA bandha huA jAnakara cintita honA, gautama-dvArA AgAmI kAlameM tIrthaMkara honeko bAtako sunakara harSita honA, SoDaza kAraNa bhAvanAoMse tIrthaMkara prakRtikA bandha karanA, abhayakumArakA pUrvabhava sunakara dIkSita honA, bhagavAna ke caturvidha saMghake pramANakA nirUpaNa, bhagavAnakA nirvANa-gamana aura indrAdikoMke dvArA nirvANa kalyANakakA pUjana / granthakAra-dvArA antima maMgalakAmanA karate hue apanI laghutA prakaTa karanA, grantha-parimANa / 219-221 pariziSTa 223-255 1. zlokAnukramaNikA / 2. kevalI aura shrutdhr-aacaary-naamsuucii| 3. tiresaTha shlaakaapuruss-naamsuucii| 4. bha. mahAvIrake pAMcoM kalyANakoMkI tithi aura nakSatra / 5. bha. mahAvIrake 5 nAma / 6. paurANika naamsuucii| 7. gaNadharoMkA jIvana-paricaya / For Private And Personal Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI-sakalakIrti - viracitaM zrI-vIravardhamAnacaritam prathamo'dhikAraH jineze vizvanAthAya nantaguNasindhave / dharmacakrabhRte mUrdhnA zrIvIrasvAmine namaH // // yasyAvatArataH pUrvaM pitroH saudhe dhanAdhipaH / mAsAn SaNNava saMpUrNAzcakre ratnAdivarSaNam // 2 // yadrUpAtizayaM vIkSya merau janmamahotsave / tRptimaprApya zakro'bhUtsahasrAkSaH savismayaH // 3 // vardhamAnazriyA vardhamAna kIrtyA jagattraye / vardhamAnena yo vardhamAnaM nAmApa vAsavaiH // 4 // yo bAlye'pi jagatsArAM zriyaM jIrNatRNAdivat / tyaktvA hatvAkSakAmArIMstapase'yAttapovanam ||5|| yasyAnnadAnamAhAtmyAccandanAkhyA nRpAtmajA / AsIjjagattraye khyAtA paJcAzvayairvibandhanA || 6 || jitvA rudrakRtAn ghorAnupasargAnanekazaH / yo mahAtimahAvIranAmApa tatkRtaM param // 7 // yo nitya mahAvIryaH zukladhyAnAsinAcirAt / ghAtikarmaripUMzcApatkevalaM nRsurArcanam // 8 // yena prakAzito dharmaH svarmuktizrIsukhapradaH / dvidhA pravartate'dyApi sthAsyatya yugAvadhau // 9 // ityAdyantAtigairvizvaguNazcAtizayaiH paraiH / saMpUrNo yo mudA staumi taM vIraM tadguNAsaye // 10 // [ hindI anuvAda ] samasta vizvake nAtha, ananta guNoMke sAgara aura dharmacakra ke dhAraka aise jinarAja zrI vIrasvAmIke lie maiM mastaka jhukAkara namaskAra karatA hU~ // 1 // jisa prabhuke avatAra lene ke pUrva hI mAtA-pitA ke mahalameM chaha aura nau arthAt garbha meM Ane ke pahale chaha mAsa aura garbhakAla nau mAsa isa prakAra pandraha mAsa taka kuberane ratna AdikI varSA kI || 2 || janmamahotsava ke samaya sumeruparvatapara jinake atizaya sundara rUpako dekhakara vismita hue indrane nahIM pAkara apane eka hajAra netra banAye || 3 || jinhoMne nirantara vardhamAna lakSmIse, tIna jagat vardhamAna kIrtise aura apane vardhamAna guNoMse 'vardhamAna' yaha sArthaka nAma indroMse prApta kiyA / jo bAla - kAla meM hI saMsArakI sArabhUta rAjyalakSmIko jIrNa tRNAdike samAna chor3akara aura indriya tathA kAmarUpI zatruoMkA vinAza kara tapazcaraNake lie tapovanako cale gaye / jinako annadAna deneke mAhAtmyase candanA nAmakI rAjaputrI bandhanarahita hokara aura paMcAzcarya prApta kara tIna loka meM prasiddha huI / jinhoMne rudrakRta aneka ghora upasargoMko jItakara usIke dvArA 'mahati mahAvIra' nAmako prApta kiyaa| jisa mahAvIryazAlIne jJAnAvaraNAdi cAra ghAtikarmoMko zukladhyAnarUpI khaDgase bahuta zIghra jItakara manuSya aura devoMse pUjita kevalajJAna prApta kiyA / jinhoMne svarga aura mukti lakSmIke sukhoM ko denevAlA dharma prakAzita kiyA, jo Aja bhI zrAvaka aura munidharma ke rUpameM do prakArakA pravarta rahA hai aura Age bhI yugake anta taka sthira rhegaa| karmoMke jItanese jinhoMne 'vIra' nAma prApta kiyA, upasargoM ko jItane se jinhoMne 'mahAvIra' nAma pAyA aura dharmopadeza denese jinhoMne 'sanmati' nAma prApta kiyA / inako Adi lekara parama atizayazAlI samasta ananta guNoMse jo paripUrNa haiM, aise zrI vIraprabhukI maiM una guNoMkI prAptike lie ati pramodase stuti karatA hU~ // 4-10 // For Private And Personal Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI vIravardhamAnacarite vRSabhaM vRSacakrAGkaM vRSatIrthapravartakam / vRSAya vRSadaM vande vRSabhaM vRSabhAtmanAm // 11 // yo'jito mohakAmAkSArAtijAlaiH parISahaiH / ekAkI militaiH sarvairajitaM taM stuve mudA // 12 // zaMbhavaM bhavahantAraM trijagadbhavyadehinAm / kartAraM vizvasaukhyAnAmIDe tadgataye'nizam // 13 // cidAnandamayaM divyavANyAnandakaraM satAm / abhinandanamAtmotthAnandAptyai saMstuve sadA // 14 // namAmi sumatiM devadevaM sanmatidAyinam / bhavyAnAM sanmati mUrdhnA svacchasanmatisiddhaye // 15 // padmamahaM naumi dvidhA padmAdyalaMkRtam / tatpadmAptyai sujantUnAM padmAdaM padmakAntikam // 16 // namaH supArzvanAthAya sudhiyAM pArzvadAyine / anantazarmaNe'nanta guNAyAtItakarmaNe // 17 // karoti jagadAnandaM yo dharmAmRtabindubhiH / hatvAjJAnatamaH stutyaH so'stu me citsukhAye // 18 // suvidhiM vidhihantAraM manyAnAM vidhidezinam / svargamuktisukhAdyAptyai mudeDe vidhihAnaye // 12 // zItalaM bhavyajIvAnAM pApAtApavinAzinam / divyadhvanisudhA pUrai namyaghAtApavicchide // 20 // namosstu zreyase yadAyine trijagatsatAm / vizvazreyomayAyaiva zreyase'rijitAtmane // 21 // pUjita trijagannAthairyo mudaM naiti jAtucit / nindito na manAg dveSaM vAsupUjyaM tamAzraye // 22 // anAdikarmajallAdIn yadvavo hanti yoginAm / vimako vimalAtmA sa intu me'ghamalaM stutaH // 23 // [ 1.11 For Private And Personal Use Only dharmacakra aMkita, dharmatIrtha ke pravartaka, vRSabha (baila) cihnavAle aura dharmAtmAjanoM ko dharmake dAtAra aise zrI vRSabhasvAmIko dharmakI prAptike lie maiM vandanA karatA hU~ // 11 // jo akele honepara bhI moha, kAma aura indriya Adi zatru samudAyase aura anekoM parISahoMse sammilita honepara bhI nahIM jIte jA sake, aise zrI ajitanAthakI maiM harSase stuti karatA hU~ ||12|| jo tIna jagat ke bhavya jIvoMke saMsArake haraNa karanevAle haiM aura sarva sukhoM ke karane - vAle haiM, aise sambhavanAthakI maiM una jaisI gatikI prApti ke lie nirantara pUjA karatA hU~ || 13|| jo jJAnAnandamaya haiM, apanI divya vANIse sajjanoMko Ananda karanevAle haiM, aise abhinandana prabhukI maiM Atmotpanna AnandakI prApti ke lie sadA stuti karatA hU~ ||14|| jo bhavya jIvoMko sanmatike denevAle haiM aura devoMke bhI deva haiM, aise sumati devako maiM nirmala sanmati kI siddhike lie mastaka se namaskAra karatA hU~ || 15 || jo anantacatuSTyarUpa antaraMgalakSmI aura prAtihAryAdirUpa bahiraMgalakSmI se alaMkRta haiM, jagatke prANiyoMko sarva prakArakI lakSmIke denevAle haiM aura padma samAna kAntike dhAraka haiM, aise padmaprabha svAmIko maiM unakI lakSmIke pAneke lie namaskAra karatA hU~ ||16|| jo subuddhike dhArakajanoMko apanA sAmIpya denevAle haiM, sarvakarma rahita haiM, ananta sukhI aura ananta guNazAlI haiM, aise supArzvanAthake lie namaskAra hai ||17|| jo dharmarUpa amRta-binduoMse jagatko Anandita karate haiM aura apanI jJAna-kiraNoMse jagatke ajJAnAndhakArako dUra karate haiM, aise candraprabha svAmIkA maiM Atmika sukhakI prAptike lie stavana karatA hU~ || 18 || jo karmoM ke hantA haiM aura bhavya jIvoMko mokSamArgakI vidhike upadeSTA haiM, aise suvidhinAtha kI maiM svarga-mukti ke sukha AdikI prAptike lie tathA karmoM ke vinAzake lie saharSa pUjA karatA hU~ ||19|| jo apanI divyadhvanirUpa amRtapUrake dvArA bhavya jIvoMke pApa- AtApake vinAzaka haiM, aise zItalanAthako maiM apane pApa - santApake dUra karaneke lie namaskAra karatA hU~ ||20|| jo tIna jagatke sajjanavRndako kalyANake dAtA haiM, karma-zatruoMke vijetA haiM aura samasta zreyoMse saMyukta haiM, aise zreyAnsa jinako merA zreyaHprAptike lie namaskAra ho ||21|| jo tIna jagatke nAtha indrAdikoMke dvArA pUjita honepara bhI kabhI harSita nahIM hote aura nindA kiye jAnepara bhI kabhI jarA-sA bhI dveSa manameM nahIM lAte haiM aise vAsupUjya svAmIkA maiM Azraya letA hU~ ||22|| jinake nirmala vacana yogiyoM ke anAdikAlIna karma-malakA nAza karate haiM ve nirmalAtmA 1. a varSaNairnaumya ghAtapacchide / Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1.37 ] prathamo'dhikAraH yasyAnantaguNA lokaM prapUrya saMcarantyaho / surezAM hRdaye'nanto vanyo dadyAd guNAn sa naH // 24 // yena prarUpito dharmo dvidhA svarmuktizarmaNe / sudhiyAM dharmacakreT sa dharmo dharmAptaye'stu me // 25 // duHkarmazatravo'saMkhyAH kaSAyAkSAdyupadravAH / zAmyanti yadUgirA puMsAM taM zAnti zAntaye stuve // 26 // yadivyadhvaninAtrAsIdrakSA kunthvAdidehinAm / kunthvAdau sadayaM kunthu vande kunthukRpAyatam // 27 // yadvacaHzastraghAtena durdharAH karmazAtravAH / nazyanti svendriyaiH sArdhaM so'ro me'stvarihAnaye // 28 // karmamallavijetAraM trAtAraM zaraNArthinAm / bhettAraM mohazatrUNAM mahilaM tacchaktaye stuve // 29 // munyAdibhyo bratAdIni yo dadAti nirantaram / sad-vratA patyai tamAnaumi vratADhyaM munisuvratam // 30 // namIzaM namitArAtiM trijagannAthavanditam / hatakarmArisaMtAnaM tadguNAya stavImyaham // 31 // mohakarmAkSazatrUNAM mukhaM bhaktvAzu yo'dbhutaH / nemirbAlye'pi jagrAha dIkSAM staumi yamAya tam // 32 // yasmAllabdhvA mahAmantraM nAgo nAgI ca tatphalAt / nAgendrastastriyAtrAbhUtaM pArzva saMstuve'nizam // 33 // vIraM karmajaye vIraM sammatiM dharmadezane / upasargAgni saMpAte mahAvIraM namAmi ca // 34 // ete tIrthaMkarAH khyAtAzcaturviMzatiratra hi / zAstrAdau saMstutAH santu vizvasatkAryasiddhaye // 35 // atItA ye'pare'nantAstIrthaM nAthAzca saMprati / sArdhadvIpadvaye santi zrIsImaMdhara mukhyakAH // 36 // trijagaddevasaMghAcryA dharmasAmrAjyanAyakAH / stutyA vandyA mayAsyAdau santu me vighnahAnaye // 37 // vimalanAtha mere dvArA stuta hokara mere pApamalakA nAza kareM ||23|| jisake ananta guNa samasta lokako purakara aho devendroMke hRdayoMmeM saMcarita ho rahe haiM aise vandya ananta deva hameM apane guNoM ko deveM ||24|| jinake dvArA prarUpita muni zrAvaka rUpa donoM prakArakA dharma sujJAnI janoM - ko svarga-mukti sukhakA denevAlA hai, ve dharmacakrake svAmI dharmanAtha mere dharmakI prAptike lie hoM ||25|| jinakI vANIse jIvoMke asaMkhya duSkarmarUpa zatru aura kaSAya- indriyAdirUpa upadrava zAnta ho jAte haiM, aise zAntinAthakI maiM zAnti prApti ke lie stuti karatA hU~ ||26|| jinakI divya dhvanike dvArA isa lokameM kunthu Adi choTe-choTe jantuoMkI bhI rakSA sambhava huI, jo una kSudra prANiyoMpara sadA sadaya haiM, aise kunthukRpAparAyaNa kunthunAthakI maiM vandanA karatA hU~ ||27|| jinake vacanarUpa zastrAghAtase durdharakarmarUpa zatru apanI indriyarUpI senAke sAtha naSTa ho jAte haiM, aise aranAtha mere ariyoMke nAzake lie sahAyaka hoM ||28|| karmarUpa malloMke vijetA, zaraNArthiyoMke trAtA aura mohazatruke bhettA mallinAthakI maiM unakI zaktiprApti ke lie stuti karatA hU~ ||29|| jo muni Adi caturvidha saMghake lie nirantara vrata Adi dete haiM, una vrata- paripUrNa muni suvratanAthako maiM sadvratoMkI prApti ke lie namaskAra karatA hU~ ||30|| jinhoMne zatruoMko namAyA hai, jo tIna jagatke nAthoMse vandita haiM aura karmazatruoM kI santAnake vinAzaka haiM aise namIzvarakI maiM unake guNoMkI prApti ke lie stuti karatA hU~ ||31|| jinhoMne mohakarma aura indriya- zatruoM ke mukhakA zIghra bhaMjana kara bAla- kAlameM hI dIkSA grahaNa kI, aise adbhuta neminAthakI maiM saMyamakI prApti ke lie stuti karatA hU~ ||32|| jinase mahAmantra pAkara nAga aura nAginI usake phalase dharaNendra aura padmAvatI hue, una pArzvanAthakI maiM aharniza stuti karatA hU~ ||33|| jo karmoMke jItanemeM vIra haiM, dharmakA upadeza denemeM sanmati - vAle haiM aura upasargarUpa agni-pAta meM bhI mahAvIra haiM, aise zrI vardhamAna svAmIko namaskAra karatA hU~ ||34|| isa bharata kSetrameM ye caubIsa tIrthaMkara tIrtha- pravartana se prakhyAta haiM, ataH zAstrArambhameM samyak prakArase mere dvArA stuti kiye gaye ye sabhI tIrthaMkara mere samasta satkArya kI siddhike lie sahAyaka hoveM ||35|| atIta kAlameM jitane ananta tIrthaMkara ho gaye haiM aura vartamAna kAlameM zrIsImandhara svAmIko Adi lekara ar3hAI dvIpameM jitane tIrthaMkara vidyamAna haiM, jo tIna jagatke devasamUhase For Private And Personal Use Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 4 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI - vIravardhamAnacarite [ 1.38 trailokyazikharAvAsAn karmakAyAtigAn parAn / sadguNASTamayAn sarvAnanantAn jJAnakAyikAn ||38|| amUrtAn manasA dhyeyAn mumukSubhiranAravam / smarAmi siddhaye siddhAMstadguNAptyai sukhAkarAn ||39|| kRtsnAn vRSabhasenAdIMzcaturjJAnadharAn parAn / saptarddhibhUSitAn vande kavIndrAMzca gaNAdhipAn ||40|| zrI gautamaH sudharmAkhyaH zrIjambUsvAmirantimaH / mokSaM gate mahAvIre trayaH kevalino'pyamI // / 41 // madhye dvASaSTivarSANAM jAtA ye dharmavartinaH / zaraNaM tatkramAbjAnAM tadguNArthI vrajAmyaham ||42 // nandI hinandi mizrAkhyo'parAjitamunIzvaraH / govardhanastatA madrabAhusvAmIti paJca ye ||43|| sarvapUrvAGgavettAro'trotpannAkhijagadvitAH / antare zatavarSANAM teSAmaGa hrIMzcide stuve ||44 || vizAkha: proTalAcAryaH kSatriyo jayasaMjJakaH / nAgaH siddhArthanAmA jinaseno vijayastataH // 45|| buddhilo gaGa magasaMjJo'tha sudharmamunipuGgavaH / dazapUrbaMdharA evaM jAtA ekAdazAtra ye // 46 // zAMtizata varSANAM madhye dharmaprakAzakAH / dRk cid vRttAtmanAM teSAM caraNAbjAn namAmyaham // 47 // nakSatro jayapAlAkhyaH pANDuzca dru sena vAk / kaMsa ityatra jAtA ye yekAdazAGgavedinaH ||48 || dvizatAdhikaviMzatyabdAnAM madhye munIzvarAH / dharmapravartinasteSAM stuve pAdasaroruhAn ||49 || subhadrAkhyo yazobhadro jayabAhustapodhanaH / lohAcArya itIhotpannA ye sAcAGgadhAriNaH // 50 // vinayAdidharaH zrIdattAkhyo'tha zivadattavAk / arhadatta ihotpattA ityamI ye'Gga pUrvayoH / / 51 / / madhye rezadharA aSTAdazAdhikazatAtmanAm / varSANAmantare stAmi tAnmunIn granthavarjitAn // 52 // pUjita haiM aura dharma sAmrAjyake nAyaka haiM, una sabakI meM isa grantha ke AdimeM stuti aura vandanA karatA hU~ / ve mere vighnoMke dUra karanevAle hoveM // 36-37|| jo tIna lokake zikharapara nivAsa karate haiM, karmarUpa zarIra se rahita haiM, jJAnarUpa zarIrake dhAraka haiM, uttama aSTa sadguNoMse saMyukta haiM, amUrta haiM, mumukSujanoMke dvArA nirantara manase dhyAna kiye jAte haiM aura sukhake bhaNDAra haiM, aise una samasta ananta siddha bhagavantoMko unake guNoMkI prAptike lie aura siddhike lie maiM. smaraNa karatA hU~ || 38-39 || cAra jJAnake dhAraka, sAta RddhiyoMse vibhUSita, parama kavIndra vRSabhasena Adi samasta gaNadharoMkI maiM vandanA karatA hU~ ||40|| bhagavAn mahAvIra svAmIke mokSa cale jAnepara zrI gautama, sudharmA aura antima jambUsvAmI ye tIna kevalI yahA~para bAsaTha varSa taka dharmakA pravartana karate rahe, ataH unake guNoMkA icchuka maiM unake caraNa-kamaloMkI zaraNako prApta hotA hU~ / / 4142 // nandI, nandimitra, aparAjita, govardhana aura bhadrabAhu svAmI ye pA~ca munIzvara sarva aMga aura pUrvoke vettA evaM tIna jagatke hitakartA sau varSoMke antarakAlameM hue, maiM jJAna-prApti ke lie unake caraNoMkI stuti karatA hU~ ||43-44|| inake pazcAt vizAkha, proSThilAcArya, kSatriya, jaya, nAga, siddhArtha, jinasena, vijaya, buddhila, gaMga aura sudhameM ye gyAraha munipuMgava eka sau terAsI varSa ke bhItara daza pUrva aura gyAraha aMgake dhAraka aura dharmake prakAzaka hue / maiM una samyagdarzana, jJAna aura cAritradhArI munirAjoMke caraNa-kamaloMko namaskAra karatA hU~ / / 45-47 // inake pazcAt nakSatra, jayapAla, pANDu, drumasena aura kaMsa ye gyAraha aMgoMke vettA munIzvara sau bIsa varSa taka dharmake pravartaka hue| maiM unake caraNa-kamaloMkI stuti karatA hU~ // 48-49 // inake pazcAt subhadra, yazobhadra, jayabAhu aura lohAcArya ye cAra tapodhana Adya AcArAMga ke dhAraka yahA~para utpanna hue ||50 // tatpazcAt vinayadhara, zrIdatta, zivadatta aura arhaddatta ye aMga-pUrvI ekadezake jJAtA AcArya eka sau aThAraha varSa ke bhItara yahA~ para utpanna hue / una saba nirgrantha munirAjoMkI maiM stuti karatA hU~ ||50-52 // 1. a aSTAdazAgraikazatAtmanAm / For Private And Personal Use Only Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1.67] prathamo'dhikAraH ityatra kAladoSeNa hIyamAne zrute sati / muni tabalI nAnA puSpadanto'paro yatiH // 53 // zrutanAzabhayAttAbhyAM zeSaM saMsthApitaM zrutam / pustakeSu samaM saMdhaiH kRtvA pUjAmahAnaye // 54 // jyeSThe dhavalapaJcamyAM hyato'tratau munIzvarau / dharmavRddhikarau stutyau vandyau me stAM zrutAptaye // 55 / / anye ye bahavo bhUtAH kundakundAdisUgyaH / sukavIndrAzca nirgranthAH santi sarve mahItale // 56 // paJcAcArAdibhUSA ye pAThakA jinavAgratAH / vandyAH stutA mayA me'tra dadhuH svasvaguNAMzca te // 5 // trikAlayogayuktA ye mhaatpovidhaayinH| sAdhavaste jagatpUjyAH santu tattapase mama // 50 // yA bhAratI jaganmAnyA jinAsyAmbujasaMbhavA / kavitvaracane dakSAM zuddhAM vRtte matiM gyadhAt // 59 // me'tra saiva mayA vandyA nutA vizvArthadarzinom / karotu paramAM buddhiM dRgjJAnArabdhasiddhaye // 6 // itthaM sadevasiddhAntagurUn sadguNazAlinaH / madiSTAniSTasiddhyartha natvA ca maGgalAptaye // 6 // vakta-zrotakathAdInAM lakSaNaM vacmi saMprati / yaiH pratiSThAM parAM yAti grantho'tra svaparArthat // 1 // ye sarvasaMganirmuktAH khyAtipUjAparAGa mukhAH / anekAntamatopetAH sarvasiddhAntapAragAH // 33 // akAraNajagabandhavo bhvyaanggihitodytaaH| dRcivRttatapobhUSAH saamyaadigunnsaagraaH||6|| nirlobhA nirahaMkArA guNidhArmikavatsalAH / jinazAsanamAhAtmyaprakAzanaparAyaNAH // 15 // mahAdhiyo mahAprAjJA granthAdiracane kSamAH / vikhyAtakIrtayo mAnyA budhaiH satyavaco'GkitAH // 16 // ityAdyanyairguNaiH sArairbhUSitAH sUrayo'tra the / te vaktAro'tha zAstrANAM budhaiyA mahottamAH // 6 // tadanantara isa bharatakSetrameM kAlake doSase zrutajJAnakI hInatA honepara bhUtabalI aura puSpadanta nAmake do munirAja hue| unhoMne zruta-vinAzake bhayase avaziSTa zrutako pustakoM meM likhakara sthApita kiyA aura sarva saMghake sAtha jyeSTha zuklA paMcamIke dina unakI mahApUjA kI / ve donoM munIzvara dharmakI vRddhi karanevAle haiM, stutya haiM aura vandanIya haiM, ve mujhe zrutakI prApti kareM // 53-55 / / inake pazcAt kundakunda Adi anya bahuta-se AcArya aura nirgrantha kavIzvara isa mahItalapara hue haiM aura jo paMca AcAra Adise bhUSita haiM, ve saba AcArya, tathA jinavANIke paThana-pAThanameM nirata pAThaka ( upAdhyAya ) mere dvArA vandanIya aura saMstuta haiM, ve saba mujhe apane-apane guNoMko deveM / / 56-57 // jo trikAlayogase saMyukta haiM, mahAtapoMke karanevAle haiM aura jagatpUjya haiM, ve sarva sAdhujana mere una-una tapoMkI prAptike lie sahAyaka hoveM // 58 // jo bhAratI (sarasvatI) jaganmAnya hai aura jinendradevake mukha-kamalase nika hai, vaha kavitAke racanemeM aura cAritrake bar3hAne meM merI buddhiko dakSa aura zuddha kare // 55 // vaha bhAratI hI mere lie sadA vandanIya haiM aura mere dvArA namaskRta haiM, vaha samyagdarzana, samyagjJAna aura Arambha kiye gaye isa granthakI siddhike lie merI buddhiko parama zuddha aura samasta arthako dikhAnevAlI kare // 6 // isa prakAra sad-guNazAlI sudeva, zAstra aura guruko apane iSTa kAryameM AnevAle aniSToMko dUra karaneke lie tathA maMgalakI prAptike lie namaskAra karake aba vaktA, zrotA aura kathA AdikA lakSaNa kahatA hU~, jisase ki sva-parakA upakAraka yaha grantha isa lokameM parama pratiSThAko prApta hove // 61-62 / / ___vaktAkA lakSaNa-jo sarva parigrahase rahita hoM, khyAti aura pUjAse parAGmukha hoM, anekAnta matake dhAraka hoM, sarva siddhAntake pAragAmI hoM, jagatke akAraNa bandhu hoM, bhavya prANiyoM ke hita meM udyata rahate hoM, samyagdarzana, jJAna, cAritra aura tapase bhUSita hoM, sAmyabhAva Adi guNoMke sAgara hoM, lobha-rahita hoM, ahaMkAra-vihIna hoM, guNI aura dhArmikajanoMke sAtha vAtsalyabhAvake dhAraka hoM, jainazAsanake mAhAtmya-prakAzanameM sadA tatpara rahate hoM, mahAbuddhizAlI hoM, mahAn vidvAna hoM, grantha Adike racane meM samartha hoM, prakhyAta kIrtivAle For Private And Personal Use Only Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI vIravardhamAnacarite [ 1.68 amISAM vacasAM dakSA dharmaM gRhNanti vA tapaH / tadAcaraNasupramANyAnnAnya zithilAtmanAm ||68 || yadyayaM vetti saddharmaM kathaM nAcarati svayam / ityuktvA zithiloktaM na dharma svIkurute janaH // 69 // jJAnahIno vadatyatra yo dharmaM cillavoddhataH / moH kiM vetyayamityuktvopahasati tameva hi // 70 // ato'nna zAstrakartRRNAM vaktRNAM dharmadezinAm / dvau guNau paramo jJeyau jJAnavRttAtmakau bhuvi // 71 // dRzcicchIlavatopetAH siddhAntazravaNotsukAH / zrutAvadhAraNe zaktA jinendrasamaye ratAH // 72 // arhad bhaktAH sadAcArA nirmanthagurusevakAH / vicAracaturA dakSAH nikaSaprAva saMnibhAH // 73 // AcAryoktaM zrutaM samyak sArAsAraM vicArya ye / asAraM prAggRhItaM vA tyaktvA gRhNanti sUnRtam // 74 // hasanti skhalitaM surerna manAg ye vivekinaH / zukamRddhaM sanIrAdiguNADhyA doSadUragAH // 75 // ityAdyaparasacchrotRguNairyuktA vido'tra ye / zrotAraH paramA jJeyAste zAstrANAM zubhAzayAH // 76 // yasyAM samyag nirUpyante jIvatattvAdayo'khilAH / tattvArthA mukhyasaMvegA mavabhogAGgadhAmasu || 77 || dAna-pUjA tapaH- bAla - pratAdInAM phalAni ca / bandhamokSAdayo vyaktAsteSAM ca hetavo ghanAH // 78 // mukhyA prANidayA yatra procyate dharmamAtRkA / sarvasaMgaparityAgArasvarmokSaM yAnti dhIdhanAH || 79 || hoM, jJAniyoMke dvArA mAnya hoM, satyavacanoMse alaMkRta hoM, tathA isI prakArake anya aneka sArabhUta guNoMse jo vibhUSita hoM, aise jo AcArya haiM, ve hI vidvAnoMke dvArA mahAn uttama zAstroMke vaktA mAne gaye jAnanA caahie| kAraNa aise hI vaktAoMke vacanoMse dakSa puruSa dharmako aura tapako grahaNa karate haiM kyoMki unake AcaraNakI pramANatAse vacanoMmeM pramANatA mAnI jAtI hai / anya zithilAcArI puruSoMke vacana koI nahIM mAnatA hai / kyoMki unake viSayameM loga aisA kahate haiM ki yadi yaha satya dharmako jAnatA hai, to phira svayaM usakA AcaraNa kyoM nahIM karatA hai| aisA kahakara loga zithilAcArIke kahe hue dharmako svIkAra nahIM karate haiM / jo jJAnahIna vaktA yahA~para jJAnakA lavamAtra pAkara uddhata huA dharmakA pratipAdana karatA hai, usake lie loga 'are, yaha kyA jAnatA hai', aisA kahakara usakI ha~sI ur3Ate haiM / / 63-70 / / ataeva yahA~para zAstrakartAoM aura dharmopadeza karanevAle vaktAoMke jJAna aura cAritrAtmaka do parama guNa jAnanA cAhie ||71 || zrotAkA lakSaNa - jo samyagdarzana, zIla aura vratase saMyukta hoM, siddhAntake sunane ke lie utsuka hoM, sunakara usake avadhAraNa karanemeM samartha hoM, jinadevake zAsana meM nirata hoM, arhantadevake bhakta hoM, sadAcArI hoM, nirgrantha guruoMke sevaka hoM, vicAra karane meM catura hoM, tattvake svarUpa nirNaya meM kasauTIke pASANake sadRza catura parIkSaka hoM, aura jo AcArya ke dvArA kahe gaye zrutakA samyak prakAra se sAra asAra vicAra karake asArako tathA pahale se grahaNa kiye gaye ko chor3akara sArabhUta satyako grahaNa karanevAle hoM, aura jo vivekI jana AcArya skhalana ( cUka ) para jarA bhI nahIM ha~sate hoM, jo totA, miTTI aura haMsake kSIra-nIra viveka samAna guNoMse yukta hoM aura sarva prakAra ke doSoMse dUra hoM, inako Adi lekara anya aneka uttama guNoMse yukta jo jJAnI zrotA hote haiM, ve hI zubhAzayavAle zAstroMke parama zrotA jAnanA cAhie // 72-76 // uttama kathAkA svarUpa - jisa kathAmeM jIva Adi samasta tattva samyak prakAra se nirUpaNa kiye gaye hoM, jisameM paramArthakA varNana ho, saMsAra, bhoga aura zarIra gRhAdimeM mukhya rUpase saMvega (vairAgya ) kA nirUpaNa ho, jisameM dAna, pUjA, tapa, zIla aura vratAdikoMkA svarUpa tathA unake phaloMkA varNana ho, jisameM bandha aura mokSa AdikA tathA unake kAraNoMkA vyakta evaM vistRta varNana ho, jisa kathAmeM dharmakI mAtAsvarUpa prANidayA mukhya rUpase kahI gayI ho, sarva prakAra ke parigrahake parityAgase svarga aura mokSako jAnevAle buddhimAna puruSa For Private And Personal Use Only Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir commam 1.87] prathamo'dhikAraH niSaSTipuruSAdInAM mahatAM ca mahardhayaH / yatrocyante purANAni bhavAntarANi saMpadaH // 8 // bhanyAni zubhapAkAni kathyante yatra kovidaiH / sA sarvA sUnRtA dharmakathA sArA zubhapradA // 4 // pUrvAparAviruddhA ca zrotavyA jinasUtrajA / zRGgArAdimavA nAnyA jAtucitpApakAriNI // 42 // itthaM sadvaktR-sacchrotR-kathAnAM lakSaNaM pRthak / samyaka nirUpya vakSye'haM caritraM pAvanaM param / / 3 / / zrovIrasvAmino ramyaM mahApuNyanibandhanam / vaktR-zrotRjanAdInAM hitamuddizya pApahRt // 8 // yena zrutena sabhyAnAM puNyaM saMcayite tarAm / 'pUrvapApaM kSayaM yAti saMvego vardhate mahAn // 85 / / iti sakalasuyuktyA sveSTadevAn praNamya paramaguNayutAn vaktrAdisarvAgnirUpya / jinavaramukhajAtAM satkathAM dharmakhAni caramajinapatervacmIha karmArizAntyai // 4 // vIro vIranarAgraNIguNanidhi/rA hi vIraM zritA vIreNeha bhavetsuvIravibhavaM vIrAya nityaM namaH / vIrAd vIraguNA bhavanti sudhiyAM vIrasya vIrAzcarA vIre bhaktisukurvato mama guNAn he vIra dehyadbhutAn // 8 // iti bhaTTArakazrIsakalakIrtidevaviracite zrIvIravardhamAnacarite iSTadevanamaskAra vaktrAdilakSaNaprarUpako nAma prathamo'dhikAraH // 1 // jisameM varNita hoM, jisameM tiresaTha zalAkA mahApuruSoMkI mahARddhi, unake carita, bhavAntara aura sampadAkA varNana kiyA gayA ho, jisameM vidvAnoMke dvArA anya aneka puNya-vipAka kahe gaye hoM, aisI sabhI sArabhUta puNyadAyinI sacco dharmakathAe~ jAnanI cAhie / / 77-81 / / jo pUrvApara virodhase rahita hai, aisI jinasUtrase utpanna huI satkathAe~ hI zrotAoMko sunanI caahie| kintu zRMgAra AdikA varNana karanevAlI pApakAriNI anya koI bhI kathA kabhI nahIM sunanI cAhie / / 82 // isa prakAra uttama vaktA, zrotA aura kathAkA lakSaNa pRthak-pRthak samyak prakArase nirUpaNa karake aba maiM zrI vIrasvAmIkA parama pAvana, ramaNIka aura mahApuNyakA kAraNabhUta pApakA nAzaka caritra vaktA aura zrotA Adi janoMke hitakA uddezya karake khuuNgaa| jisake sunane se sabhyajanoMke atyanta puNyakA saMcaya hotA hai aura pUrvabhavake pApa kSayako prApta hote haiM tathA mahAna saMvega bar3hatA hai / / 83-85 // isa prakAra sakala suyuktiyoMse parama guNayukta apane iSTa devoMko praNAma karake aura vaktA Adi sabhIkA svarUpa kahake, jinendradevake mukhakamalase utpanna huI, dharmakI khAnisvarUpa antima jinapati mahAvIra svAmIkI satkathAko apane karma-zatruoMke zAnta karaneke lie kahatA hU~ // 86 // vIrajinendra vIra manuSyoMmeM agraNI haiM, guNoMke nidhAna haiM, vIra puruSa hI vIra jinake Azrayako prApta hue haiM, vIrake dvArA hI isa lokameM uttama vIra-vaibhava prApta hotA hai, aise zrI vIrasvAmIko merA namaskAra ho| vIrase subuddhizAliyoMke vIra-guNa prApta hote haiM, vIra jinendrake anucara bhI vIra hI hote haiM, aise vIrajinendra meM bhaktiko karanevAle mere he vIra, tU mujhe apane adbhuta guNoMko de // 8 // isa prakAra bhaTTAraka zrI sakalakotiviracita zrIvIra-vardhamAna-caritameM iSTadevako namaskAra aura vaktA Adike lakSaNoMkA varNana karanevAlA prathama adhikAra samApta huA // 1 // 1. va sarvapApaM / For Private And Personal Use Only Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dvitIyo'dhikAraH vIraM vIrAgrimaM vIraM karmamallanipAtane / parISahopasargAdijaye dhairyAya naumi ca // 1 // atha-jambUdrumopeto jambUdvIpo virAjate / madhye dvIpAbdhi sarveSAM cakravartIva bhUbhujAm // 2 // tanmadhye merurAbhAti sudarzano mahotrataH / madhye vizvAcalAnAM ca devAnAmiva tIrthakRt // 3 // tasmAtpUrvadizo bhAge bhrAjate kSetramuttamam / ramyaM pUrva videhAkhyaM dhArmikaiH zrIjinAdimiH // 4 // yato'tra tapasAnantA videhA munayazcidA / bhavantyata idaM kSetraM vidhatte sArthanAma hi // 5 // tanmadhyasthitasItAyA nadyA uttaradikataTe / viSayaH puSkalAvatyamidho mAti mahAn zriyA // 6 // zobhante yatra tIrthezaprAsAdAstuGgaketubhiH / pura-grAma-vanAdau sarvatra nAnyasurAlayAH // 7 // viharanti gaNezAdyAzcatuHsaMghavibhUSitAH / dharmapravRttaye yatra naiva pAkhaNDiliGginaH / / 8 / / ahiMsAlakSaNo dharmoM vartate'hanmukhodgataH / yatibhiH zrAvakairnityo nAparaH satvabAdhakaH // 9 // paThanti cAGga pUrvANi yatratyA suvidaH sadA / jJAnAyAjJAnanAzAya na kuzAstrANi jAtucit / / 10 // prajA varNatrayopetA yatra santi sukhAnvitAH / zazvaddharmaratA dakSA bahuzrayAkhyA na ca dvijAH // 11 // jAyante gaNanAtItAstIrthanAthA gaNAdhipAH / cakriNo vAsudevAcA yatra martya surArcitAH // 12 // zatapaJcadhanustuGgaM vidyate yatra sdpuH| pUrvakoTipramANAyuH kAlazcaturtha eva ca // 13 // Ammam __ karmarUpI mallako girAne meM vIrAgraNI aura parISaha-upasagoMke jItanevAle zrI vIraprabhuko maiM dhairya-prApti ke lie namaskAra karatA hU~ // 1 / / asaMkhyAta dvIpa-samudroMvAle isa madhyalokake madhyameM rAjAoMmeM cakravartIke samAna jambUvRkSase saMyukta jambUdvIpa zobhita hai / / 2 / / usa jambUdvIpake madhyameM mahAn unnata sudarzana nAmakA meruparvata devoMke madhyameM tIrthaMkarake samAna sarva parvatoMmeM ziromaNi rUpase zobhita hai // 3 // usa meruparvatake pUrva dizA-bhAgameM pUrva videha nAmakA eka uttama kSetra zrI jinendradevoMse aura dhArmikajanoMse ramaNIya zobhita hai // 4 // yataH usa kSetrase ananta munigaNa tapa karake deha-rahita ho gaye haiM, ataH vaha kSetra 'videha' isa sArthaka nAmako dhAraNa karatA hai // 5 // usa pUrva videha kSetrake madhyameM sthita sItA nadIke uttara dizAvartI taTapara lakSmIse zobhAyamAna eka puSkalAvatI nAmakA deza hai / / 6 / / usa dezameM pura, grAma aura vanAdimeM sarvatra unnata dhvajAoMse yukta tIrthaMkaroMke mandira zobhAyamAna haiM, vaise sundara devoMke bhavana bhI nahIM haiM // 7 // usa dezameM sarvatra caturvidha saMghase vibhUSita tIrthakara aura gaNadhara devAdika dharma-pravartanake lie vihAra karate rahate haiM / usa dezameM koI bhI pAkhaNDI veSadhArI nahIM hai // 8 // usa deza meM arhanta bhagavantake mukhAravindase prakaTa huA ahiMsA lakSaNa dharma hI muni aura zrAvakajanoMke dvArA nitya pravartamAna rahatA hai| isake atirikta jIvoMko bAdhA pahu~cAnevAlA aura koI dharma vahA~ nahIM hai / / 9 // jahA~ ke jJAnIjana nitya hI jJAnakI prApti aura ajJAnake nAzake lie aMga aura pUrvagata zAstroMko par3hate haiN| vahA~para kuzAstroMko kabhI bhI koI vyakti nahIM par3hatA hai / / 10 / / vahA~kI sarva prajA kSatriya, vaizya aura zUdra ina tIna varNavAlI hI hai / sArI prajA sukha-saMyukta, nirantara dharma-pAlanameM nirata aura bahuta lakSmIse sampanna hai / vahA~para brAhmaNa varNa nahIM hai // 11 // usa dezameM manuSya aura devoMse pUjita asaMkhya tIrthaMkara, gaNadhara, cakravartI aura vAsudeva Adi mahApuruSa utpanna hote haiM // 12 // jisa videha kSetrameM utpanna honevAle manuSyoMke zarIra pA~ca sau dhanuSa unnata haiM, For Private And Personal Use Only Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2.27] dvitIyo'dhikAraH yatrotpannamahadbhizca tapasA sAdhyate yadi / svargoM mokSo'hamindratvaM tatra kA varNanA parA // 14 // dviSaSThayojanAyAmA navayojanavistRtA / catuHpathasahasrAThyA sahasradvArabhUSitA // 15 // zatapaJcalaghu dvArA dviSaTsahasrasatpathA / saddhArmikajanaiH pUrNA mahApuNyanibandhanA // 16 // tanmadhye nAmivad bhAti nagarI puNDarIkiNI / AhvayantIva nAkezaM caityagehasthaketubhiH // 17 // tasyA bAhye bhavedamyaM madhukAkhyaM vanaM mahat / zItalaM saphalaM dvedhA dhyAnasthamunibhUSitam // 18 // vaseda vyAdhAdhipastana purUravAbhidhAnakaH / bhadro madrA priyA tasya kAlikAkhyAmavacchubhA // 19 // kadAcitkAnane tasmin vandanAyai jinezinaH / muniH sAgarasenAkhya AyAtaH satpathe vrajan // 20 // sArthavAhena dharmasya svAminA saha so'zubhAt / sArthoM millaihIto'khilo'zubhAt kiM na jAyate // 21 // atastatra munAndraM tamIryApathavilocanam / dilyohAdharmasaMlInaM paryaTantamitastataH // 22 // dUrAdvIkSya mRgaM matvA hantukAmaH purUravAH / niSiddho drutamityuktvA zubhAttatkAntayA girA // 23 // vanadevAzcarantIme vizvAnugrahakAriNaH / na kartavyamidaM nAtha tvayA karmAdhakAraNam // 24 // tadvacaHzravaNAtkAlalabdhyA bhUtvA prasannadhIH / upatyAsau munIzaM taM nanAma zirasA mudA // 25 // yatiH svakRpayetyAha taM manyaM prati dharmadhoH / madredaM madvacaHsAraM zRNu saddharmasUcakam // 26 // labhyate yena dharmeNa lakSmIlokatrayodbhavA / rAjyaM kSINAricakraM ca sukhamindrAdigocaram // 27 // unakI Ayu eka pUrvakoTI varSa pramANa hai aura vahA~para sadA cauthA kAla hI rahatA hai // 13 // jahA~para utpanna hue mahAmanuSya tapake dvArA svarga, mokSa aura ahamindrapanA hI siddha karate haiM, vahA~kA aura kyA adhika varNana kiyA jA sakatA hai // 14|| usa puSkalAvatI dezameM eka puNDarIkiNI nAmakI nagarI hai, jo ki bAraha yojana lambI hai, nau yojana caur3I hai, eka hajAra catuHpathoM ( caurAhoM )se saMyukta hai, eka hajAra dvAroMse vibhUSita hai, pA~ca sau choTe dvAroMvAlI hai, bAraha hajAra rAjamArgoMse yukta hai, dhArmika janoMse paripUrNa hai aura mahApuNyakI kAraNabhUta hai / / 15-16 / / yaha puNDarokiNI nagarI usa dezake madhyameM isa prakArase zobhita hai, jaise ki zarIrake madhyameM nAbhi zobhatI hai / vaha nagarI caityAlayoMke Upara ur3anevAlI dhvajAoMse mAno svargalokako bulAtI huI-sI jAna par3atI hai // 17 // usa nagarIke bAhara madhuka nAmakA eka ramaNIka mahAvana hai, jo zItala chAyAvAle aura phale-phUle hue vRkSoMse yukta tathA dhyAnastha muniyoMse bhUSita hai // 18 // usa vanameM purUravA nAmakA bhadra prakRtikA eka bhIloMkA svAmI rahatA thaa| usakI kAlikA nAmakI eka bhadra aura kalyANakAriNI priyA thii||19|| kisI samaya jinadevakI vandanAke lie jAte hue sAgarasena nAmaka eka munirAja usa vanameM Aye / ve munirAja dharmake svAmI kisI sArthavAhake sAtha A rahe the ki mArgameM usa sArthavAhako pApodayase bhIloMne pakar3a liyaa| azubha karmake udayase kyA nahIM ho jAtA hai / / 20-21 // sArthavAhake sAthase bichur3akara aura dizA bhUla jAnese IryAsamitise idhara-udhara ghUmate hue dharma meM saMlagna una munirAjako purUravA bhIlane dUrase dekhA aura unheM mRga samajhakara bANa dvArA mAraneke lie udyata huaa| tabhI puNyodayase usakI strIne zIghra hI yaha kahakara use mAranese rokA ki 'are, ye to saMsArakA anugraha karanevAle vanadeva vicara rahe haiN| he nAtha, tumheM mahApApa karmakA kAraNabhUta yaha nindya kArya nahIM karanA cAhie' // 22-24|| apanI strIke ye vacana sunanese, aura kAlalabdhike yogase prasannacitta hokara vaha una munirAjake pAsa gayA aura ati harSake sAtha mastakase unheM namaskAra kiyA // 25 // dharmabuddhi una munirAjane apanI dayAlutAse usa bhavyase kahA'he bhadra, mere uttama dharmake prakaTa karanevAle sArabhUta vacanako suno // 26 // jisa dharmake dvArA tInoM lokoMmeM utpanna honevAlI lakSmI prApta hotI hai, jisake dvArA zatrucakrakA nAza karane For Private And Personal Use Only Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI-vIravardhamAnacarite [2.28bhogopabhogavastUni mano'bhISTasusaMpadaH / dharmaprAptyA kilApyante svajanAdyAzca zarmadAH // 28 // sa dharmo madyamAMsAdipaJcodumbaravarjanaiH / samyaktvena hyahiMsAdyaNuvrataiH paJcabhistvayA // 29 // guNavratatrikaiH sAraiH zikSAbatacatuSTayaiH / sAdhyate gRhimizcaikadezaH svargasukhapradaH // 30 // iti tadvacasA tyaktvA madyamAMsavadhAdikAn / natvA munIndrapAdAbjau zraddhayA parayA samam // 31 // jagrAha dRSTinA sAdha bhillAdhipaH shubhaashyH| dvAdazaiva vratAnyAzu zrAvakasya vRSAptaye // 32 // nidAghe tRSito yadvatprApya pUrNa sarovaram / saMsAraduHkhamIrA satyaM jainezvaraM matam // 33 // zAstrAbhyasanazIlo vA vidvaddhRtaM guroH kulam / rogI vA rogani zaM nidhAnaM vA daridravAn // 3 // labhate paramAnandaM tathA santoSamUrjitam / atyantadurlabhenAtra dharmalAbhena so'gamat // 35 / / tato yateH sa puNyAtmA darzayitvA pathottamam / namaskAraM muhaH kRtvA jagAma svAzrayaM mudA // 36 // AjanmAntaM prapAlyoccaiH sarva vratakadambakam / ante samAdhinA mRtvA vratajAtazubhodayAt // 37 // saudharmAkhye mahAkalpe'nekazarmAkare'bhavat / maharddhiko'maro bhilla ekasAgarajIvitaH // 38 // zilAsaMpuTaga sa tatrApya navayauvanam / muhUrtena vilokyAzu vimAnAdizriyaM parAm // 39 // samastaM prAgbhavaM jJAtvA vratAdijanitaM phalam / tatkSaNAptAvadhijJAnAddharme'dhAtsvamatiM dRDhAm // 40 // tatazcaityAlayaM gatvA mudA dharmAdisiddhaye / cakre'sau paramAM pUjAM pratimAnAM jinezinam // 41 // vAlA rAjya prApta hotA hai aura indrAdike sukha prApta hote haiM, manovAMchita bhogopabhogakI vastue~ prApta hotI haiM aura sabhI abhISTa sampadAe~ milatI haiM, tathA jisa dharmakI prAptise sukhake denevAle svajana-parijana Adi milate haiM, vaha dharma madya, mAMsa Adike tathA paMca udumbara phaloMke bhakSaNake tyAgase prApta hotA hai| ataH he bhavya, tU samyaktvake sAtha, tathA ahiMsAdi pA~ca aNuvratoM, sArabhUta tIna guNatratoM aura cAra zikSAvratoMke sAtha usa dharmako dhAraNa kara / yaha svargake sukhoMko denevAlA ekadezarUpa dharma gRhasthoMke dvArA sAdhA jAtA hai // 27-30 // munirAjake ina vacanoMse usa bhillarAjane madya-mAMsAdikA bhakSaNa aura jIvaghAta AdikA tyAga kara aura parama zraddhAke sAtha munirAjake caraNa-kamaloMko namaskAra kara zubha hRdayavAlA hokara samyagdarzanake sAtha zrAvakake bAraha hI vratoMko dharma-prAptike lie zIghra grahaNa kara liyaa||31-32|| jaise grISmaRtameM pyAsA manuSya jalase paripUrNa sarovarako pAkara ati prasanna hotA hai, usI prakAra vaha bhIla bhI saMsArake duHkhoMse Darakara aura jinezvaropadiSTa satya dharmako prApta kara atiharSita huaa| jaise zAstrAbhyAsakA icchuka manuSya vidvAnoMse bhare hue gurukulako pAkara harSita hotA hai, athavA jaise rogI manuSya roga-nAzaka auSadhiko pAkara pramudita hotA hai, athavA jaise daridrI puruSa nidhAnako pAkara paramAnandako prApta hotA hai, usI prakAra atyanta durlabha dharmake lAbhase vaha bhillarAja bhI atyanta santoSako prApta huA // 33-35 // tatpazcAt vaha puNyAtmA bhillarAja munirAjako uttama mArga dikhalAkara aura unheM bAra-bAra namaskAra karake harSita hotA huA apane sthAnako calA gayA // 36 // usane apane jIvana-paryanta usa saba vrata-samudAyako uttama prakArase pAlana kiyA aura antameM samAdhike sAtha maraNa kara vrata-pAlanase utpanna hue puNyake udayase aneka sukhoMke bhaNDAra aise saudharma nAmake mahAkalpameM eka sAgaropamakI AyukA dhAraka mahaddhika deva utpanna huA // 37-38 / / upapAdazayyAke zilAsampuTagarbha meM antarmuhUrta ke bhItara hI navayauvana avasthAko prApta kara aura tatkSa ga prApta hue avadhijJAnase pUrvabhavameM kiye gaye vratAdikA phala jAnakara aura svarga-vimAnAdikI utkRSTa lakSmIko dekhakara usane dharma meM apanI matiko aura bhI dRr3ha kiyA // 39-40 // tadanantara dharma AdikI siddhike lie harSita hokara usane apane parivArake sAtha For Private And Personal Use Only Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2.55 ] dvitIyo'dhikAraH sAdhaM svaparivAreNa cASTamedairmahArcanaiH / jalAdiphalaparyantaiItanRtyastavAdimiH // 42 // punaH prapUjya tIrthezamUrtIzcaityagume sthitAH / merunandIzvarAdau ca gatvArUDhaH svavAhanam // 43 // jinendra kevalajJAnigaNezAdimahAtmanAm / mahAmahaM vidhAyoccairbhaktyA mUrnA nanAma saH // 44 // tebhyaH zrutvA dvidhA dharma vizvatasvAdigarmitam / upAya' bahudhA puNyaM so'gamatsvAlayaM tataH // 15 // ityasau vividhaM puNya kurvANaH zumaceSTayA / krIDAM kurvan svadevAbhiH saudhameruvanAdiSu // 46 // zRNvan manoharaM gItaM kvacitpazyazca nartanam / zRGgAraM rUpasaundarya vilAsaM divyayoSitAm // 47 // ityAdiparamAn bhogAn bhuJjAnaH prAkzubhArjitAn / saptahastatanUtsedhaH saptadhAtvatigAGgabhAk // 18 // trijJAnASTarddhibhUSADhyo netraspandAdidUragaH / divyadehadharastatra tiSThecchAbdhimadhyagaH // 49 // atheha bhArate kSetre dezo'sti koshlaabhidhH| AryakhaNDasya madhyastha AryANAM muktikAraNaH // 50 // yatrotpannAzca maNyAryA vRttena yAnti nirvRtim / kecid veyakAdiM ca kecitsvarga narAntimam // 5 // kecicchrAvakadharmeNa gacchanti jinamAktikAH / saudharmAdyacyutAntaM vA labhante zakrasatpadam // 52 // anye supAtradAnena bhogabhUmi vrajanti ca / kecitpUrvavidehAdau prApnuvanti nRpazriyam // 53 // RSikevaliyatyAdyA yatra dharmAdihetave / viharanti jagatpUjyAH sAdhaM saMdhaizcaturvidhaiH // 54 // grAmapattanapuryAdyA bhAnti tuGgajinAlayaiH / vanAni saphalAnyatra dhyAnArUtaizca yogibhiH // 55 // caityAlayameM jAkara jinendra devoMkI pratimAoMkI jalako Adi lekara phala paryanta ATha bhedarUpauttama dravyoMse gIta, nRtya, stavana Adike sAtha mahApUjA kii| punaH caityagumoMmeM sthita tIrthaMkaroMkI mUrtiyoMkA pUjana karake vaha apane vAhanapara ArUr3ha hokara meruparvata aura nandIzvara AdimeM gayA aura vahA~kI pratimAoMkA pUjana karake tathA videhAdi kSetroMmeM sthita jinendradeva, kevalajJAnI aura gaNadharAdi mahAtmAoMkA ucca bhaktike sAtha mahApUjana karake usane una sabako mastakase namaskAra kiyaa| tathA unase samasta tattva Adise garbhita muni aura zrAvakoMke dharmako sunakara aura bahuta-sA puNya upArjana karake vaha apane devAlayako calA gayA // 41-45 // . isa prakAra vaha aneka prakArase puNyako upArjana karatA huA aura apanI zubha ceSTAse apanI deviyoM ke sAtha deva-bhavanoMmeM tathA merugirike vanoM AdimeM kor3A karatA huA, unake manohara gIta sunatA huA aura divya nAriyoMke nRtya-zRMgAra, rUpa-saundarya aura vilAsako dekhatA huA tathA pUrva puNyopArjita nAnA prakArake parama bhogoMko bhogatA huA vaha svargIya sukha bhogane lgaa| usakA zarIra sAta hAtha unnata thA, sapta dhAtuoMse rahita aura netra-spandana Adise rahita thaa| vaha tIna jJAnakA dhAraka, aura aNimAdi ATha RddhiyoMse vibhUSita thaa| divya dehakA dhAraka thaa| isa prakAra vaha sukha-sAgarameM nimagna rahatA huA apanA kAla bitAne lagA // 46-49 // isa bharatakSetrake AryakhaNDake madhya meM kozala nAmakA eka deza hai, jo AryapuruSoMkI muktikA kAraNa hai // 50 / / jahA~para utpanna hue kitane hI bhavya Arya puruSa sakala cAritrake dvArA mokSako jAte haiM, kitane hI veyaka Adi vimAnoMmeM aura svargoM meM utpanna hote haiM aura kitane hI jinabhakta loga zrAvaka dharmake dvArA saudharmako Adi lekara acyuta svarga taka utpanna hote haiM aura indra-sampadAko prApta karate haiM / / 51-52 // kitane hI loga supAtradAnake dvArA bhogabhUmiko jAte haiM aura kitane hI pUrva-videhAdimeM utpanna hokara rAjyalakSmIko prApta karate haiM / / 53 / / jisa Arya kSetrameM kevalI, RSi aura munijanAdika jagatpUjya puruSa caturvidha saMghake sAtha dharma AdikI pravRttike lie sadA vihAra karate rahate haiM // 54 // jahA~para grAma, pattana aura purI Adika uttuMga jinAlayoMse zobhAyamAna haiM aura jahA~ke vana phala-saMyukta haiM For Private And Personal Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 12 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI vIravardhamAnacarite [ 2.56 ityAdivarNanopetasyAsya dezasya madhyagA / vinItAsti purI ramyA vinItajanasaMbhRtA // 56 // AditIrthaMkarotpattau nirmitA yAtra nAkibhiH / hemaratnamayenAmA tuGgacaityAlayena ca // 57 // tanmadhyasthena divyena tuGgazAlA digo puraiH / dIrghakhAtikayAlaGa ghyA zatrubhirdhAmapaGaktibhiH // 58 // janAnAM nava vyAsAyAmA dvAdazayojanaiH / prItiMkarA surAdInAM tarAM kiM varNyate hi sA // 59 // dAnino mArdavA dakSA dharmazIlAH zubhAzayAH / ArjavAdiguNopetA rUpalAvaNya bhUSitAH // 60 // dhArmika uttamAcArAH sukhino jinabhAntikAH / prAgarjitamahApuNyA atIva dhaninaH zubhAH // 61 // vasanni tuGgasaudheSu vimAneSu surA iva / tAdRgguNazatAkrAntA devyAbhA yatra yoSitaH // 62 // icchanti nAkino yasyAmavatAraM zivAptaye / tasyAH svamu kisanmAturvarNanaM kriyate'tra kim ||63|| babhUvAsyAH patiH zrImAn prathamazcakravartinAm / AdisRSTividhAtustugjyeSTho hi maratAbhidhaH // 64 // akampanAdayo bhUpA namimukhyAH khagezvarAH / mAgadhAdyAH surA yasya namanti caraNAmbujau // 65 // SaTkhaNDasvAminastasya caramAGgasya dharmiNaH / nidhiratna mahAdevyAdi sacchrayalaMkRtAtmanaH // 66 // trijJAna sukalAvidyAvivekAdiguNAmbudheH / ko'tra varNayituM zakto rUpAdiguNasaMpadaH // 67 // tasya puNyavato devI puNyAdAsItsukhAkarA / puNyAcyA dhAriNIsaMjJA divyalakSaNalakSitA ||68 || tayoH sa svargatazcyutvA purUravAcaro'maraH / sUnumarIcinAmAbhUd rUpAdiguNamaNDitaH // 69 // sakramAd vRddhimAsAdya svayogyAnnAdibhUSaNaiH / paThitvAnekazAstrANi prApya svayogya saMpadaH ||70 || aura dhyAnArUDha yogijanoMse zobhita haiM // 55 // ityAdi varNanase yukta usa kozala dezake madhya meM vinItA nAmakI eka ramaNIka purI hai, jo vinIta janoMse paripUrNa hai // 56 // jisa purIko Adi tIrthaMkara RSabhadevakI utpattike samaya devoMne banAyA thA / aura jo usake madhya meM sthita divya, svarNa - ratnamayI uttuMga caityAlayase zobhita hai / tathA U~ce zAla Adise, gopurase aura zatruoM dvArA alaMghya lambI khAI evaM bhavanoMkI paMktiyoMse zobhita hai / / 57-58 / / vaha purI nau yojana caur3I hai, aura bAraha yojana lambI hai| adhika kyA varNana kareM, vaha nagarI devAdikoM ko bhI atyanta Ananda karanevAlI hai ||59|| vahA~ke nivAsI loga dAnI, mRdusvabhAvI, dakSa, puNyazIla, zubhAzayI, Arjava Adi guNa sampanna, rUpa lAvaNya se bhUSita, dhArmika, uttama AcAravAn sukhI, jinabhakta, pUrvopArjita mahApuNyazAlI, atyadhika dhanI aura zubha pariNAmoM ke dhAraka haiM, ve vahA~ke U~ce-U~ce bhavanoMmeM isa prakAra Ananda se rahate haiM, jisa prakAra ki deva loga apane vimAnoMmeM rahate haiM / vahA~kI striyA~ bhI puruSoMke samAna hI saikar3oM guNoMse yukta aura deviyoMke samAna AbhAkI dhAraka haiM / / 60-62 || mokSakI prApti ke lie deva loga bhI jisa nagarImeM avatAra lenekI icchA karate haiM, usa svarga aura muktikI jananIsvarUpA nagarIkA aura adhika kyA varNana kiyA jAve ||63 || usa vinItA nagarIkA adhipati zrImAn bharata nareza huA, jo cakravartiyoMmeM prathama thA aura Adi sRSTi-vidhAtA vRSabhadevakA jyeSTha putra thA || 64 || jisa bharata cakravartIke caraNakamaloMko akampana Adi rAjA loga, nami Adika vidyAdhara aura mAgadha Adi devagaNa namaskAra karate haiM ||65 || SaTkhaNDake svAmI, caramazarIrI, dharmAtmA, navanidhi, caudaha ratna aura mahAdevI Adi uttama lakSmI se alaMkRta, tIna jJAna, bahattara kalA, sarva vidyAoM aura viveka Adi guNoMke sAgara tathA rUpAdi guNasampadAvAle usa bharata cakravartIke guNoM kA varNana karane ke lie kauna puruSa samartha hai || 66-67 / / usa puNyAtmA bharatake puNyodayase sukhakI khAni, puNya-vibhUSita aura divya lakSaNoMvAlI dhAriNI nAmakI rAnI thI ||68 || una donoMke vaha purUravA bhIlakA jIva deva svargase cayakara rUpAdi guNoMse maNDita marIci nAmakA putra utpanna huA ||69 || vaha kramase apane yogya anna-pAnAdise aura bhUSaNoMse vRddhiko prApta hokara, aneka For Private And Personal Use Only Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2.83 ] dvitIyo'dhikAraH sAdhaM pitAmahenaiva svasya pUrvazubhArjitAn / anvabhUd vividhAn bhogAn vanakrIDAdibhiH saha // 71 // kadAcid vRSabhaH svAmI devInartanadarzanAt / vizvabhogAGgarAjyAdau labdhvA saMvegamUrjitam // 72 // Aruhya zibikAM gatvA vanaM zakrAdibhiH samam / jagrAha saMyamaM tyaktvA dvidhA saMgAna svamuktaye // 73 // tadA kacchAdibhUpAlaiH svAmibhaktiparAyaNaiH / catuHsahanasaMkhyAnaiH kevalaM svAmibhaktaye // 7 // samaM marIcirapyAzu dravyasaMyamamAdade / nagnaveSaM vidhAyAne svAmivanmugdhadhIstataH // 75 / / tyaktvA dehamamatvAdIna bhUtvA merusamo'calaH / hantuM karmArisaMtAnaM karmArAtinikandanam // 76 // dadhe yogaM paraM muktyai SaNmAsAvadhimAtmavAn / pralambitabhujAdaNDo dhyAnapUrva jagadguruH // 77 // tataste kSutpipAsAdIn sarvAn ghoraparISahAn / tena sAdhaM ciraM sovA pazcAtsoDhuM kilAkSamAH // 78 // tapAklezabharAkrAntA dInAsyA dhRtidrgaaH| jajalpuritthamanyonyaM suSTu dInatayA girA // 79 // aho eSa jagadbhartA vajrakAyaH sthiraashyH| na jJAyate kiyatkAlamevaM sthAsyati vizvarAT // 8 // asmAkaM prANasaMdeho vartate'smasamAnakaiH / yato'nena samaM spardhA kRtvA martabyameva kim // 8 // ityuktvA liGginaH sarve te natvA tatkramAmbujau / bharatezamayAd gantumazakkAH svAlayaM tataH / / 82 // tatraiva kAnane pApAtsvecchayA phalabhakSaNam / kartuM pAtuM jalaM dInAH svayaM prArebhire zaThAH // 43 // zAstroMko par3hakara aura apane yogya sampadAko prApta karake pUrvopArjita puNyakarmake udayase apane pitAmahake sAtha hI vanakrIDA Adike dvArA nAnA prakArake bhogoMko bhogatA rahA // 70-71 / / kisI samaya nIlAMjanA devIke nRtya dekhanese vRSabhadeva svAmIne samasta bhogoMmeM, dehameM aura rAjya AdimeM utkRSTa vairAgyako prApta hokara aura pAlakIpara baiThakara indrAdike sAtha vanameM jAkara aura antaraMga-bahiraMga donoM prakArake parigrahako apanI muktike lie chor3akara saMyamako grahaNa kara liyA / / 72-73 // usa samaya kevala svAmi-bhaktike lie svAmibhakti-parAyaNa kaccha Adi cAra hajAra rAjAoMke sAtha marIcine bhI zIghra dravya saMyamako grahaNa kara liyA aura nagnaveSa dhAraNa karake vaha mugdha buddhi zarIrameM vRSabha svAmIke samAna ho gyaa| (kintu antaraMgameM isa dIkSAkA kucha bhI rahasya nahIM jAnatA thaa|) // 74-75|| bhagavAn vRSabhadevane dehase mamatA Adi chor3akara aura meruke samAna acala hokara karmazatruoMkI santAnakA nAza karaneke lie karmavairIkA ghAtaka chaha mAsakI avadhivAlA pratimAyoga muktiprAptike lie dhAraNa kara liyA aura AtmasAmarthyavAn ve jagadguru apane bhujAdaNDoMko lambA karake dhyAnameM avasthita ho gaye // 76-77 // bhagavAn vRSabhadevake sAtha jo cAra hajAra rAjA loga dIkSita hue the, ve kucha dina taka to bhagavAna ke samAna hI kAyotsargase khar3e rahe aura bhUkha-pyAsa Adi sabhI ghora parISahoMko sahana karate rhe| kintu Age dIrghakAla taka bhagavAnke sAtha unheM sahane meM asamartha ho gye||78| ve saba tapake klezabhArase AkrAnta ho gaye, unake mukha dInatAse paripUrNa ho gaye, unakA dhairya calA gayA, taba ve atyanta dIna vANIse parasparameM isa prakAra vArtAlApa karane lage-'aho, yaha jagad-bhartA vAkAya aura sthira cittavAlA hai, hama nahIM jAnate haiM ki yaha vizvakA svAmI kitane samaya taka isI prakArase khar3A rahegA? aba to hamAre prANoMke rahanemeM sandeha hai ? apane samAna logoMko isa prabhuke sAtha spardhA karake kyA maranA hai ?' isa prakAra kahakara ve saba veSadhArI sAdhu bhagavAnke caraNa-kamaloMko namaskAra karake vahA~se cale / kintu bharatezake bhayase apane ghara jAnemeM asamartha hokara vahIM vanameM hI pApase svecchAcArI hokara ve dIna zaTha phaloMkA bhakSaNa karane lage aura nadI AdikA jala 1. a vanApa / 2. a paraiH / For Private And Personal Use Only Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI-vIravardhamAnacarite [2.84marIcirapi taiH sAdhaM pIDito'tiparISahaiH / tatsamAnakriyAM katu pravRtto'dhavipAkataH // 44 // tannindyakarmakata stAn vilokya vanadevatA / ityAha re zaThA yUyaM zRNutAsmadvacaH zubham // 45 // veSeNAnena ye mUDhAH karmedaM kurvate'zubham / nindyaM sattvakSayaM kartRzvabhrAbdhau te patantyadhAt / / 86 // gRhiliGgakRtaM pApamahalliGgena mucyate / arhalliGgakRtaM pApaM vajralepo'tra jAyate // 8 // ato'tredaM jagatpUjyaM veSaM muktvA jinezinAm / gRhNIdhvamaparaM no cedvaH kariSyAmi nigraham / / 8 / / iti tadvacasA bhItA muktvA veSaM budhArcitam / jaTAdidhAraNa nAveSaM te jagRhastadA // 89 // marIcirapi tIvAttamithyAtvodayataH svayam / parivAjakadIkSAM sa hatvA veSaM nijaM vyadhAt / / 90 // tacchAstraracane'syAzu dIrghasaMsAriNaH svayam / zaktirAsIdaho yasya yanAvi taskimanyathA // 91 / / athAsau trijagatsvAmI hyekAkI siMhavanmahIm / vihatyAbdasahastrAntaM maunena prAktane vane // 12 // hatvA dhAtiripUna zukladhyAnakhaDgena tIrtharAT / kevalajJAnasAmrAjyaM svIcakAra jagaddhitam / / 13 / / tatkSaNaM yakSarADasya divyamAsthAnamaNDalam / sphuradratnasuvarNAdyaizcakre vizvAGgiparitam // 14 // indrAdyAH parayA bhUtyA sakalanAH svaahnaaH| cakrire'STavidhAM pUjAM bhaktyA divyArcanairvibhoH / / 15 / / kacchAdyAH prAktanAste'smAdAkarNya bandhamokSayoH / svarUpa paramArthena nirgranthA bahavo'bhavan / / 16 / / marIcismijaganartuH zrutvApi satpathaM param / muktarna svamataM durthIzcAtyajad bhavakAraNam // 17 // pInA unhoMne prArambha kara diyA // 79-83 // pApake udayase ati ghora parISahoMke dvArA pIr3ita huA marIci bhI una logoMke sAtha unake samAna hI kriyAe~ karane ke lie pravRtta ho gayA // 84 / / ina bhraSTa sAdhuoMko nindya karma karate hue dekhakara vanadevatAne kahA-'are mUryo, tuma loga hamAre zubha vacana suno // 85 / / ina nagnaveSako dhAraNa kara jo mUDhajana aisA nindya azubha aura jIva-ghAtaka kArya karate haiM, ve usa pApake phalase ghora naraka-sAgarameM par3ate haiM // 86 // are veSadhAriyo, gRhastha veSa meM kiyA gayA pApa to jinaliMgake dhAraNa karanese chUTa jAtA hai / kintu isa jinaliMgameM kiyA gayA pApa vajralepa ho jAtA hai| ( usakA chUTanA bahuta kaThina hai ) // 87|| ataH jinezvaradevake isa jagatpUjya veSako chor3akara tuma loga koI anya veSa dhAraNa kro| anyathA maiM tuma logoMkA nigraha karU~gA' // 88|| isa prakAra vanadevatAke vacanase bhayabhIta hokara vidvatpUjya jinaveSako chor3akara taba una logoMne jaTA Adiko dhAraNa karake nAnA prakArake veSa grahaNa kara liye // 89 // marIcine bhI tIvra mithyAtva karmake udayase jinaveSako chor3akara svayaM hI parivrAjaka dIkSAko dhAraNa kara liyA // 90 // dIrgha saMsArI isa marIcike usa parivrAjaka dIkSAke anurUpa zAstrakI racanA karanemeM zIghra hI zakti prakaTa ho gayI / aho, jisakA jaisA bhavitavya hotA hai, vaha kyA anyathA ho sakatA hai // 91 / / athAnantara ve trijagatsvAmI RSabhadeva ( chaha mAsake yoga pUrNa honeke pazcAt ) eka hajAra varSa taka maunase siMha ke samAna pRthvIpara vihAra karake jisameM dIkSA lI thI, usI pUrva vanameM Aye aura vahA~para unhoMne zukladhyAnarUpa khaDgase ghAtikarma rUpa zatruoMkA ghAta karake jagatkA hitakAraka kevalajJAnarUpa sAmrAjya prApta kiyA aura tIrtharAT bana gaye // 92-93 // usI samaya yakSarAjane sphurAyamAna ratna-suvarNAdise unake divya AsthAnamaNDala (samavasaraNa-sabhA) kI racanA kI, jisameM sarva prANI yathAsthAna baiTha skeN||94|| indrAdika bhI utkRSTa vibhUti, apanI devAMganAoM aura vAhanoMke sAtha Aye aura divya pUjana-sAmagrIse unhoMne prabhukI bhaktike sAtha ATha prakArakI pUjA kI // 95 // bhagavAnke mukhase bandha aura mokSakA svarUpa sunakara una purAtana kacchAdika bhraSTa sAdhuoMmeMse bahuta-se sAdhu punaH paramArtha rUpase nirgrantha bana gaye // 96 / / durbuddhi marIcine trijagatprabhuse muktikA parama sanmArga rUpa For Private And Personal Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2.111] dvitIyo'dhikAraH yathaiSa tIrthanAtho'trAtmanA saMgAdivarjanAt / trijagaja nasaMkSobhakAri sAmarthyamAptavAn / / 98 // madupajJaM tathA loke vyavasthApya matAntaram / tannimittorusAmarthyAjagattrayaguroraham / / 99 // pratIkSA prApta micchAmi tanme'vazyaM bhaviSyati / iti mAnodayAduSTo na vyaraMsItsvadurmatAt // 10 // tridaNDasaMyutaM veSaM tamevAdAya pApadhIH / kAyaklezaparo mUrkhaH kamaNDalukarAGkitaH / / 101 / / prAtaH zItajalasnAnAkandamUlAdimakSaNAt / bAhyopadhiparityAgAt kurvan vikhyAtimAtmanaH // 102 // kapilAdisvaziSyANAM svakalpitamatAntaram / indrajAlanimaM ninyaM yathArtha pratipAdayan / / 103 / / mudA bhrAntvA ciraM bhUmau midhyAmArgAgraNIH khalaH / kAlena maraNaM prApa tanUjo bharatezinaH // 10 // ajJAnatapasAthAsau brahmakalpe'maro'jani / dazasAgarajIvI svayogyasaMpatsukhAnvitaH / / 105 // aho IdRk tapaHkartAyaM yadyApa surAlayam / ato ye sutapaH kuryusteSAM kiM kathyate phalam // 106 // atheha bhArate puyA~ sAketAyAM dvijo vaset / kapilAkhyaH priyA tasya kAlInAmnA babhUva hi // 107 // tayoH sa nirjaraH svargAdetyAbhUjaTilAbhidhaH / suto durmatasaMlono vedasmRtyAdizAstravit // 10 // pUrvasaMskArayogena parivrAjaka eva sH| bhUtvA mUDhajanairvandhaH svakumArga prakAzayan // 109 // pUrvavatsuciraM loke mRtvA svasyAyuSaH kSaye / tatkaSTAdamaro jajJe kalpe saudharmanAmani // 10 // dvisAgaropamAyuSkaH svalpardhisukhasaMyutaH / aho na niHphalaM jAtu kudhiyAM kutapo bhuvi // 111 // upadeza suna karake bhI saMsArake kAraNabhata apane khoTe matako nahIM choDA // 97 / pratyata manameM socane lagA ki jaise ina pUjya tIrthanAtha RSabhadevane parigrahAdiko tyAganese tIna jagatke jIvoMko kSobhita karanevAlI sAmarthya prApta kI hai, usI prakAra maiM bhI apane dvArA prarUpita isa anya matako lokameM vyavasthita karake usake nimittase mahAn sAmarthyavAlA hokara trijagatkA guru ho sakatA huuN| maiM usa avasarako pAneke lie pratIkSA karatA huuN| vaha sAmarthya mujhe avazya prApta hogii| isa prakArake mAnakaSAyake udayase vaha duSTa apane khoTe matase virakta nahIM huA // 98-100 // vaha pApabuddhi mUrkha usI tIna daNDayukta veSako dhAraNa kara aura hAthameM kamaNDalu lekara kAyakleza sahane meM tatpara rahane lagA // 101 // vaha prAtaHkAla zItala jalasaM snAna karake kandamUlAdi phaloMko khA karake aura bAharI parigrahake tyAgase apanI prakhyAti karane lagA, tathA kapila Adi apane ziSyoMko indrajAlake samAna apane kalpita nindya matAntarako yathArtha pratipAdana karatA huA mithyA mArgake pravartanakA agraNI banakara cirakAla taka bhAratabhUmimeM paribhramaNa karatA rahA / antameM bharatezakA vaha putra marIci yathAkAla maraNako prApta hokara ajJAna tapake prabhAvase brahmakalpameM daza sAgaropamakI AyukA dhAraka aura apane puNyake yogya sukha-sampattise yukta deva huaa||102-105|| aho, isa prakArake kutapako karanevAlA vyakti yadi svargalokako prApta huA, to jo loga sutapako kareMge, unake tapakA kyA phala kahA jAye ? arthAt ve to aura bhI adhika uttama phalako prApta kareMge // 106 / / athAnantara isa bhAratavarSameM sAketApurIke bhItara kapila nAmakA eka brAhmaNa rahatA thaa| usakI kAlI nAmakI strI thI // 107 // una donoMke vaha deva svargase cayakara jaTila nAmakA putra huaa| vaha kumatameM saMlIna rahatA thA aura veda, smRti Adi zAstroMkA vidvAn thaa|| / 108 / / pUrva saMskArake yogase vaha punaH parivrAjaka hokara kumAgekA prakAzana karatA huA mUDhajanoMse vandanIya huA // 109 // pUrvabhavake samAna isa bhavameM bhI vaha cirakAla taka apane matakA pracAra karatA aura use pAlana karatA huA Ayuke kSaya ho jAnepara marakara usa ajJAna tapake kaSTa-sahanake prabhAvase punaH saudharma nAmaka kalpameM deva utpanna huA // 110 / / vahA~ vaha do sAgaropamakI AyukA dhAraka aura alpa Rddhise saMyukta huaa| aho, kubuddhiyoMkA kutapa bhI saMsArameM kabhI niSphala nahIM hotA hai // 11 // For Private And Personal Use Only Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI-vIravadhamAnacarite [2.112athaivAtra pure ramye sthUNAgArasamAhvaye / bhAradvAjadvijo'gyAsItpuSpadantA ca vallabhA // 112 // tayoH sa kalpataracyutvA puSpamitrAhvayo'bhavat / tanUjo durmatotpannakuzAstrAbhyAsatatparaH // 113 // punarmithyAdhapAkena mithyAmatavimohitaH / svIkRtya prAktanaM veSaM prakRtyAdiprarUpitAn // 11 // paJcaviMzatidustatvAn dudhiyAmabhimAnayan / baddhavA mandakaSAyeNa devAyuH so'bhavada vysuH||115|| tena saudharmakalpe'bhUdekasAgarajIvitaH / sa devaH svatapoyogyasukhalakSmyATimaNDitaH // 116 // atheha mArate kSetre zvetikAkhye pure zubhe / brAhmaNo'styagmibhUtyAkhyo brAhmaNI (tasya) gautamI // 17 // svargAccyutvA tayorAsItso'maraH karmapAkataH / putro'gnisahanAmA nijaikAntamatazAstravit // 11 // punaH prAkarmaNA bhUtvA parivrAjakadIkSitaH / kAlaM sa pUrvavannItvA svAyuSo'nte mRti vyagAt / / 119 // tadajJAnatapaklezAd babhUvAsau suro divi / sanatkumArasaMjJe saptAbyAyuSkaH sukhAnvitaH // 20 // athAsmin mArate ramye mandirAkhyepure vare / vipro gautamanAmAsya kauzikI brAhmaNI priyA / / 121 // tayordevo divazcyutvA so'gnimitrAbhidho'jani / tanUdbhavo mahAmithyAdRSTiduHzrutipAragaH / / 122 // punaH pUrvabhavAbhyAsAcItvA dIkSAM purAtanIm / vidhAya vapuSaH klezaM mRtaH sa svAyuSaH kSaye // 23 // tenAjJatapasA jajJe kalpe mAhendrasaMjJake / gIrvANaH svatapojAtAyuHzrIdevyAdimaNDitaH // 12 // atheha prAktane ramye pure mandiranAmake / sAlaMkAyanavipro'sti mandirA tasya vallabhA // 125|| tayoddhijacaro devazcyutvA mAhendrataH sa tuk / mAradvAjAhnayo jAtaH kuzAstrAbhyAsatatparaH / / 126 // isake pazcAt isI bhAratavarSake sthUNAgAra nAmake ramaNIka nagara meM eka bhAradvAja nAmakA dvija rahatA thaa| usakI puSpadantA nAmakI strI thii||112|| svargase cayakara vaha deva una donoMke puSpamitra nAmakA putra utpanna huaa| vaha kumatase utpanna kuzAstroMke abhyAsameM tatpara rahatA thA // 113 // mithyAtva karmake vipAkase vaha punaH mithyAmatase vimohita hokara aura usI purAne parivrAjaka veSako svIkAra karake prakRti Adi pUrva prarUpita pacIsa kutattvoMko kubuddhijanoMke lie svIkAra karAtA huA manda kaSAyake yogase devAyuko bA~dhakara marA aura saudharma kalpameM eka sAgaropamakI AyukA dhAraka evaM apane tapake yogya sukha aura lakSmI Adise maNDita deva utpanna huA // 114-116 / / anantara isI bhArata kSetrameM zvetikA nAmake uttama nagarameM agnibhUti nAmakA brAhmaNa rahatA thaa| usakI brAhmaNIkA nAma gautamI thA // 117 // svargase cayakara vaha deva una donoMke agnisaha nAmakA putra utpanna huaa| vaha pUrvakRta mithyAtva karmake udayase apane hI pUrva pracArita ekAnta matake zAstroMkA jJAtA huA aura punaH purAtana karmase parivrAjaka dIkSAse dIkSita hokara aura pUrva ke samAna hI kAla bitAkara aura apanI Ayuke antameM marakara usa ajJAna tapaHklezake prabhAvase sanatkumAra nAmake svargameM sAta sAgaropama AyukA dhAraka sukhasampanna deva huA // 118-120 // tatpazcAt isI bhAratavarSameM ramaNIka mandira nAmake uttama purameM gautama nAmakA eka vipra rahatA thaa| usakI kauzikI nAmakI brAhmaNI priyA thI // 121 // una donoMke svargase cyuta hokara vaha deva agnimitra nAmakA putra utpanna huaa| vaha mahA mithyAdRSTi aura kuzAstroMkA pAragAmI thaa| vaha punaH pUrva bhavake abhyAsasa pUrva bhavavAlI parivrAjaka dIkSAko lekara aura zArIrika klezoM ko sahanakara apanI Ayuke kSaya honepara marA aura usa ajJAna tapase mAhendra nAmake svargameM apane tapake anusAra Ayu, lakSmI aura devI Adise maNDita deva utpanna huA // 122-124 // tadanantara isI bhAratavarSake usI purAtana mandira nAmake ramaNIka nagarameM sAlaMkAyana nAmakA eka brAhmaNa rahatA thaa| usakI strIkA nAma mandirA thaa| una donoMke vaha deva mAhendra For Private And Personal Use Only Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2.136] dvitIyo'dhikAraH tatkujJAnajasaMvegAddIkSAM tridaNDamaNDitAm / gRhItvA tapasA badavA devAyuH sa mRti yayau // 127 // tatphalena babhUvAsau divi mAhendranAmani / dhRtvA saptAbdhimAnAyuH svatapo'rjitazarmamAk // 1.8 // tataH pracyutya durmArgaprakaTIkRtajenasaH / mahApApavipAkena nindhAH sarvA adhogatIH // 129 // pravizyAsaMkhyavarSANi ciraM bhrAntvA sukhAtigaH / duHkarmazRGkhalAbaddhavasasthAvarayoniSu // 13 // sarvaduHkhanidhAneSu nAnAduHkhAtipIDitaH / vaco'tigaM mahAduHkhaM mithyAtvaphachato'nvabhUt // 31 // varaM hutAzane pAto varaM hAlAhalAzanam / andhau vA majanaM zreSThaM mithyAtyAsa ca jIvitam // 32 // varaM nyAghrAricaurAhivRzcikAdikhalAtmanAm / prANApahAriNAM saMgo na ca mithyArazAM kvacit // 133 // ekataH sakalaM pApaM mithyAtvamekatastayoH / vadantyatrAntaraM dakSA merusarSapayoriva // 14 // iti matvA na kartavyaM prANAnte'pi kadAcana / vizvaduHkhAkarIbhUtaM mithyAtvaM duHkhabhIrumiH // 135 // iti kupathavipAkAccharmabindvAbhamApya jalanidhisamaduHkhaM cAnvabhUt sa tridaNDI / vijagati sukhakAmA hIti matvA trizuddhayA tyajata nikhilamithyAmArgamAdAya dRSTim // 13 // svargase cayakara bhAradvAja nAmakA putra utpanna huaa| vaha sadA kuzAstroMke abhyAsameM tatpara rahatA thaa| punaH usa kujJAnase utpanna saMvegase usane tIna daNDoMse maNDita tridaNDI dIkSA grahaNa kara aura tapase devAyuko bA~dhakara marA aura usake phalase mAhendra nAmake svargameM sAta sAgaropama AyukA dhAraka aura apane tapase upArjita puNyake anusAra sukhako bhoganevAlA deva utpanna huA / / 125-128|| tatpazcAt vahA~se cyuta hokara aura kumArgake prakaTa karanese upArjita mahA pApakarmake vipAkase nindya sabhI adhogatiyoMmeM praveza karake asaMkhyAta varSa pramANa cirakAlataka sukhoMse dUra aura duHkhoMse bharapUra hokara paribhramaNa karatA huA duSkarmoMkI zRMkhalAse vaha sarvaduHkhoMke nidhAnabhUta trasa-sthAvarayoniyoMmeM vacanoMke agocara nAnA duHkhoMse pIr3ita ho mithyAtvake phalase mahAduHkhako bhogatA rahA // 129-131 // ___ AcArya kahate haiM ki agnimeM giranA uttama hai, hAlAhala viSakA pInA acchA hai aura samudra meM DUbanA zreSTha hai, kintu mithyAtvase yukta jIvana acchA nahIM hai / / 132|| vyAghra, zatru, cora, sarpa aura vicchU Adi prANApahArI duSTa prANiyoMkA saMgama uttama hai, kintu mithyAdRSTiyoMkA saMga kabhI bhI acchA nahIM hai / / 133 / / / ___ yadi eka ora sarvapApa ekatrita kiye jAveM aura dUsarI ora akelA mithyAtva rakhA jAye, to jJAnIjana unakA antara meru aura sarasoMke dAne-jaisA kahate haiN| arthAt akelA mithyAtva pApa sumeruke samAna bhArI hai aura sarva pApa sarasoMke samAna tuccha haiM // 134 // isalie duHkhoMse DaranevAle manuSyoMko samasta duHkhoMke khAnisvarUpa mithyAtvakA sevana prANAnta honepara bhI kabhI nahIM karanA cAhie // 135 // isa prakAra marIcikA jIva vaha tridaNDI kupatha-(mithyAmArga-) pracArake vipAkase binduke samAna atyalpa sukhako pAkara samudrake samAna mahAn duHkhoMko asaMkhyakAla taka kuyoniyoMmeM bhogatA rhaa| aisA samajhakara jo jIva tIna lokameM sukhake icchuka haiM, unheM mAna, vacana, kAyakI triyoga zuddhipUrvaka samyagdarzana ko grahaNa karake samasta mithyAmArgako chor3a denA cAhie // 136 // For Private And Personal Use Only Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI-vIravardhamAnacarite [2.137 vIro'nantasukhaprado'sukhaharo vIraM zritA dhIdhanA vIreNAzu vinAzyate bhavabhayaM vIrAya bhaktyA namaH / vIrAnmuktivadhUbhaved vudhasatAM vIrasya nityA guNA vIre me dadhato mano'rivijaye he vIra zaktiM kuru // 137 // iti bhaTTAraka-zrIsakalakIrtiviracite zrIvIra-vardhamAnacarite purUravAdi bahubhavavarNano nAma dvitIyo'dhikAraH / / 2 / / vIra bhagavAn ananta sukhake denevAle haiM aura duHkhoMko haraNa karate haiM, ataH jJAnIjana vIra prabhukA Azraya lete haiN| vIra prabhuke dvArA bhavabhaya zIghra vinaSTa ho jAtA hai, isalie bhaktike sAtha vIranAthako namaskAra ho| vIra bhagavAna ke prasAdase jJAnI santajanoMko muktivadhU prApta hotI hai, vIranAthake guNa akSaya haiM, ataH maiM vIraprabhumeM apane manako dhAraNa karatA huuN| he vIranAtha, karma-zatruoMko jItaneke lie mujhe zakti do // 137 // isa prakAra bhaTTAraka zrI sakalakIti-viracita isa vIra vardhamAna caritra meM purUravA Adi aneka bhavoMkA varNana karanevAlA yaha dUsarA adhikAra samApta huA / / 2 / / For Private And Personal Use Only Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tRtIyo'dhikAraH yasyAnantaguNA byApya trailokyaM hi nirargalAH / caranti hRdi devezAM guNAptyai sa stuto'stu me // 1 // atheha mAgadhe deze pure rAjagRhAmidhe / brAhmaNaH zANDilirnAmnA tasya pArAzarI priyA // 2 // bhavabhramaNataH zrAntaH so'tiduHkhI tatastayoH / sthAvarAkhyaH suto jAto vedavedAGgapAragaH // 3 // tatrApi prAka svamithyAtvasaMskAreNa mudaadde| parivrAjakadIkSAM sa kAyaklezaparAyaNaH // 1 // tenAGgaklezapAkena mRtvAsIdamaro divi / mAhendre saptavAAyuH so'lpazrIsukhabhogabhAk // 5 // athAsmin mAgadhe deze pure rAjagRhAhraye / vizvabhUtirmahIpo'bhUjainI nAmnAsya vallabhA // 6 // tayoH svargAtsa Agatya vizvanandI suto'jani / vikhyAtapauruSo dakSaH puNyalakSagabhUSitaH // 7 // vizvabhUtimahIbhartuH sasneho'syAnujo mahAn / vizAkhabhUtinAmAsya lakSmaNAkhyA priyAbhavat // 8 // tayoH putraH kudhIrjAto vizAkhanandasaMjJakaH / te sarve pUrvapuNyena tiSThanti zarmaNA mudA // 9 // anyedhuH zaradabhrasya vinAzaM vIkSya zubhradhIH / vizvabhUtinRpo bhUtvA niviNNo hItyacintayat // 10 // aho yathedamabhraM hi vinAzamagamatkSaNAt / tathAyuyauvanAdIni me yAsyanti na saMzayaH // 11 // bhato na kSIyate yAvatsAmagrI muktisAdhane / yauvanAyurbalAkSAdyA tAvatkAyaM tapo'nadham // 12 // aaaaaaaaaananaam jisa prabhuke ananta guNa vinA kisI rukAvaTa ke tInoM lokoM meM vyApta hokara devendroMke hRdayameM vicara rahe haiM, ve mere dvArA stuti kiye gaye vItarAgadeva mere guNoMkI prAptike lie hoM // 1 // athAnantara isa bhAratavarSake magadhadezameM rAjagRha nAmake nagarameM zANDili nAmakA eka brAhmaNa rahatA thaa| usakI priyAkA nAma pArAzarI thaa| una donoMke saMsAra-paribhramaNase thakA huA vaha marIcikA atiduHkhI jIva sthAvara nAmakA putra huaa| bar3e honepara vaha veda-vedAGgakA pAragAmI ho gayA // 2-3 / / vahA~ para bhI apane pUrva mithyAtvake saMskArase usane saharSa parivrAjaka dIkSA grahaNa kara lI aura kAyaklezameM parAyaNa hokara nAnA prakArake khoTe tapa karane lgaa| usa kAyaklezake paripAkase Ayuke antameM marakara vaha mAhendra svarga meM sAta sAgaropama AyukA dhAraka aura alpa lakSmIke sakhakA bhoganevAlA deva haa||4-5|| tatpazcAt isI magadha dezameM aura isI rAjagRhanagarameM vizvabhUti nAmakA rAjA rAjya karatA thaa| usakI jainI nAmakI vallabhA rAnI thii| una donoMke vaha devasvargase Akara vizvanandI nAmakA putra utpanna huaa| vaha prasiddha puruSArthavAlA, dakSa evaM pavitra lakSaNoMse bhUSita thA // 6-7 // vizvabhUti mahIpatike atipyArA vizAkhabhUti nAmakA choTA bhAI thaa| usakI lakSmaNA nAmakI priyA thI / / 8 / una donoM ke kubuddhivAlA vizAkhananda nAmakA eka putra huaa| ye saba pUrva puNyake udayase sukhapUrvaka rahate the // 9 // kisI anya dina zaraRtuke meghakA vinAza dekhakara vaha nirmala buddhivAlA vizvabhUti rAjA saMsAra, deha aura bhogoMse virakta hokara isa prakAra vicArane lagA-aho, jaise yaha megha eka kSaNameM dekhate-dekhate vinaSTa ho gayA, usI prakAra mere yaha yauvana, aura Ayu Adika bhI vinAzako prApta ho jAya~ge, isameM koI sandeha nahIM hai // 10-11 / / ataH jabataka yaha yauvana, Ayu, bala aura indriyAdika sAmagrI kSINa nahIM hotI hai, tabataka muktike sAdhanameM nirmala tapazcaraNa karanA cAhie / / 12 / / For Private And Personal Use Only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 20 zrI-vIravardhamAnacarite [3.13ityAdicintanAdApya saMvegaM dviguNaM nRpaH / bhavabhogAGgalakSmyAdau dIkSAM gRhItumudyayau // 13 // tarakSaNaM vidhinA rAjyaM svAnujAya dadau punaH / yauvarAjyaM svaputrAya snehAcca nRpasattamaH // 14 // tato gatvA jagadvandhe zrIdharAkhyaM munIzvaram / pragamya zirasA tyaktvA bAhyAntaraparigrahAn // 15 // trizuddhayA saMyama bhUpo jagrAha devadurlabham / muktaye bhUmipaiH sAdhaM trizatai rAgadUragaiH // 16 // tato hasvAkSamohAdIn dhyAnakhaDgena saMyamI / ugrograM sa tapaH kartumupayau karmaghAtakam // 17 // athAnyadA nijodyAne vizvanandI manohare / krIDAM kurvan svadevIbhiH samaM svalIlayA sthitaH // 18 // taM ramyaM ca tadudyAnaM dRSTA tanmohamohitaH / vizAkhananda AsAdyetyavAdIt pitaraM nijam // 19 // vizvanandina udyAnaM tAta mahyaM pradIyatAm / anyathAhaM kariSyAmi videzagamanaM dhruvam // 20 // tadAkaNyaM nRpo mohAdityAha suta te'cirAt / upAyena vanaM saspa dAsyAmi tiSTha sAmpratam // 21 // prapaJcenAnyadA bhUpa Aiya vizvanandinam / ityAkhyad rAjyabhAro'yaM svayA bhadrAya rAyatAm // 22 // ahaM copari gacchAmi pratyantavAsibhUbhRtaH / tajjAtakSomazAntyartha svadezasya sukhAptaye // 23 // tacchutvA kumAro'vocat pUjya tvaM tiSTha shrmnnaa| ahaM gatvA mavatpreSyaM karomItthaM tvadAjJayA // 24 // iti prArthya tadAdezaM svasainyena samaM ripUn / vijetuM niryayau tasmAd-vizvanandI mahAbalI // 25 // gate tasmistadudyAnaM dadau rAjA svasUnave / aho dhigastu moho'yaM yadartha kriyate'zubham // 26 // jJAtvA tadvacanAM tadvanapAlapreSitAcarAt / vizvanandI mahAdhAro hRdi svasyetyacintayat // 27 // ityAdi cintavanase rAjA saMsAra, zarIra, bhoga aura lakSmI Adike viSayameM dugune saMvegako prApta hokara dIkSA grahaNa karaneke lie udyata ho gyaa||13|| usa uttama rAjAne usI samaya apane choTe bhAIko atisnehase vidhipUrvaka rAjya diyA aura apane putrako yuvarAja pada diyA / / 14 / / punaH jagad-vandya zrI zrIdhara nAmake munirAjake samIpa jAkara aura unheM mastakase namaskAra kara rAjAne bAharI aura bhItarI sarva parigrahako chor3akara mana-vacana-kAyakI zuddhipUrvaka deva-durlabha saMyama, muktike lie rAgako dUra karanevAle tInasau rAjAoMke sAtha, dhAraNa kara liyA // 14-16 / / tatpazcAt vaha saMyamI dhyAnarUpI khaDgase moha, indriya Adi zatruoMkA vinAza kara karma-ghAtaka upa-mahAupra tapazcaraNa karaneke lie udyata huA // 17 // idhara kisI samaya vizvanandI apane manohara udyAnameM apanI striyoMke sAtha lIlApUrvaka krIr3A karatA huA sthita thA / / 18 / / use aura usake ramaNIka udyAnako dekhakara usa udyAnake mohase mohita hokara vizAkhanandane apane pitAke pAsa jAkara yaha kahA-he tAta, vizvanandI kA udyAna mujhe do / anyathA maiM nizcayase videza-gamana kara jAU~gA / / 19-20|| usakI yaha bAta sanakara rAjA vizAkhabhatine mohase prerita hokara kahA-he patra. maiM zIghra hI kisI upAyase yaha udyAna tujhe duuNgaa| abhI tU Thahara jA / / 21 / / isake pazcAt kisI dUsare dina rAjAne kisI chala-prapaMcase vizvanandIko bulAkara kahA-he bhadra, tuma yaha rAjyabhAra grahaNa karo, maiM sImAvartI rAjAke Upara usase utpanna hue kSobhakI zAntike lie tathA apane dezakI sukha prAptike lie jAtA hU~ // 22-23 / / apane kAkAkI yaha bAta sunakara vizvanandI kumArane kahA-he pUjya, Apa sukhase rhie| maiM ApakI AjJAse jAkara usa zatruko ApakA dAsa banAtA hU~ // 24 // isa prakArase prArthanA kara aura usakI AjJA lekara apanI senAke sAtha zatruko jItaneke lie mahAbalI vizvanandI vahA~se calA gayA // 25 // usake cale jAnepara rAjA vizAkhabhUtine vaha udyAna apane vizAkhananda putrake lie de diyaa| AcArya kahate haiM ki aise mohako dhikAra hai ki jisase prerita hokara manuSya aise pApa kAryako karatA hai // 26 // tatpazcAt vanapAlake dvArA bheje gaye guptacarase rAjAkI yaha pravaMcanA jAnakara mahAdhIra vizvanandI apane hRdayameM isa prakAra socane lagA-aho, dekho isa mere kAkAne mujhe zatruoM For Private And Personal Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 3.41] tRtIyo'dhikAraH aho pazya pitRvyo'yaM mAM prahitya ripUn prati / kauTilyamIdRzaM cakre sneharAjyAGganAzakRt // 28 // athavA mohinAM tatki yadakRtyaM jagattraye / yataH kurvanti mohAndhA karmAtrAmutra nAzadam // 29 // vitakyati prasAdhyArIn hantuM svavanahAriNam / zIghraM ruSAtkumAro'tibalI svavanamAyayoM // 30 // tadbhayAtso'tibhotAramA sukapitthamahIlham / sphItaM vRttyA samAveSTaya tanmadhyabhAgamAzritaH // 31 // mahIruhaM tamunmUlya kumAro'ddhatavikramaH / tena hantaM nijaM zatramadhAvattadyAdaH // 32 // tato'sAvasRtyAzu zilAstambhasya kAtaraH / antardhAnaM gataH kAho jayo'trAnyAyakAriNAm // 33 // balI muSTiprahAreNa stambhamAhatya tatkSaNam / zatakhaNDa vyadhAd bhoH kimazakyaM sabalAtmanAm // 34 // tasmAtpalAyamAnaM taM dInAsyaM svApakAriNam / nirIkSya karuNAkAntamanA bhatveti so'smarat // 35 // aho dhigastu moho'yaM yadartha kAtarAGginnAm / bandhUnAM kriyate daNDo vadhabandhAdigocaraH // 36 // bhuktarvividhairbhogairduHkhaduHkhahetubhiH / eti tRptiM na jAtvAtmA taiH kiM sAdhyaM khalaiH satAm // 37 // svasthyaGgamathanodbhatA ye bhogA mAnanAzinaH / vizvAzarmAkarImatAn kiM tAnicchanti mAninaH // 38 // vicintyeti samAhUya tasmai datvAzu tadvanam / tyaktvA rAjyazriyaM so'gArasaMbhUtagurusaMnidhim // 39 // murnA nasvA yatondrAhI hitvA sarvaparigrahAn / sarvatrAptasusaMvego vizvanandI tapo'grahIt // 40 // apakAro'pyaho koke kvacinIcaiH kRto mahAn / jAyate propakArAya satAM zastrAttavaidyavat // 11 // ke prati bhejakara sneha, rAjya aura zarIrakI nAza karanevAlI aisI kuTilatA mere sAtha kI hai // 27-28|| athavA mohI janoMke lie tIna lokameM aisA kaunasA akRtya hai jise ve na kreN| mohAndha hokara manuSya isa loka aura paralokameM vinAzakArI karmako karatA hai / / 29 / / aisA vicAra kara aura zatruoMko jItakara apane vanakA apaharaNa karanevAleko mAraneke lie vaha atibalI vizvanandI kumAra roSase zIghra hI apane vanameM AyA // 30|| usake bhayase Darakara vaha vizAkhananda eka vizAla kapittha (kaiMtha ) ke vRkSako kA~ToMkI vArIse gherakara usake madhya bhAgameM jAkara avasthita ho gayA // 31 // taba adbhuta parAkramI usa vizvanandI kumArane usa vRkSako jar3amUlase ukhAr3akara usase apane zatruko mAraneke lie use bhayabhIta karatA huA usake pIche daur3A // 32 // taba vaha kAyara vizAkhananda zIghra vahA~se bhAgakara eka zilAstambhakI ADameM jAkara chipa gayA / aho, isa saMsArameM anyAyakAriyoMkI jIta kahA~ sambhava hai // 33 // taba usa balI vizvanandIne apane muSTi-prahArase usa stambhako tatkSaNa zatakhaNDa kara diyaa| are, balavAn AtmAoMke lie kyA azakya hai / / 34|| taba vahA~se bhAgate hue dInamukha apane apakArIko dekhakara aura karuNA-pUrita citta hokara vaha vizvanandI isa prakArase vicArane lagA-aho, isa mohako dhikkAra ho, jisase prerita hokara yaha jIva kAyaratAko prApta apane hI bandhuoMko vadha-bandhanAdirUpa daNDa detA hai // 35-36 / / duHkhoMse utpanna honevAle aura AgAmI bhavamai duHkhoMke kAraNabhUta ina bhoge gaye nAnA prakArake bhogoMse yaha AtmA kabhI bhI tRptiko nahIM prApta hotA hai| ataH aise ina duSTa bhogoMse santa janoMkA kyA prayojana siddha ho sakatA hai // 37 // strIke zarIra-manthanase utpanna hue ye bhoga manasvIjanoMke mAnakA nAza karanevAle haiM aura saMsArake samasta duHkhoMke nidhAnabhUta haiM, inakI kyA mAnI jana icchA karate haiM // 38 // aisA vicAra kara aura use bulAkara vaha udyAna use hI dekara aura saba rAjyalakSmI chor3akara vaha zIghra hI sambhUtaguruke samIpa gayA aura munirAjake caraNoMko mastakase namaskAra kara tathA sarva parigrahoMko choDakara evaM deha. bhoga, saMsAra Adi sabhImeM vairAgyako prApta hokara vizvanandIne tapako grahaNa kara liyA // 39-40 // granthakAra kahate haiM ki aho, lokameM nIca puruSoMke dvArA kiyA gayA mahAn apakAra bhI kabhI sajjanoMke bhArI upakArake lie ho jAtA hai / jaise ki vaidyake dvArA zastracikitsAse rogIkA upakAra hotA hai / / 4 / / For Private And Personal Use Only Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI-vIravardhamAnacarite [ 3.42vizAkhatirapyApya pazcAttApaM duruttaram / vinindha bahudhAtmAnaM labdhvA saMvegamaJjasA // 42 // bhavalakSmyaGgabhogAdau tamabhyetya munIzvaram / tyaktvA saMgAMstridhA dIkSAM prAyazcittamivAdadau // 43 // tatastapo'tiniHpApaM kRtvA ghorataraM ciram / svazaktyA vidhinA kRtvA mRtyau saMnyAsamUrjitam // 44 // tatphalenAmavatkalpe mahAzukrAbhidhe'maraH / maharddhiko'tidharmAtmA vizAkhabhUtisaMyamI // 45 // vizvanandI bhramantAnAdezagrAmavanAdikAn / tapasAtikRzAbhUtaH pakSamAsAdinAbalaH // 46 // kvacitsvatanusaMsthityai svIryApathAttalocanaH / zuSkauSThavadanAGgo'sau prAvizanmathurAM purIm // 17 // tadA durghya lanAnninyA bhraSTarAjyo mahIpateH / kasyacidUtabhAvenAgatya tAM sa purIM zaThaH // 44 // vizAkhananda evAdhIvaizyAsaudhAgrasaMsthitaH / sadyaHprasUtagozRGgaghAtAttaM durbalaM munim // 49 // praskhalantaM samAkSyAtikSINadehaparAkramam / ityavAdIt prahAsena durvacaH svasya ghAtakam // 50 // mune parAkramaste'dya zilAstambhAdibhaGgakRt / kka gataH prAktano darpaH zaurya kva ca mamAdiza // 51 // yatastvaM dRzyate'tIva durbalaH zaktidUragaH / jallAttAGgo'tizItAdyairdagdhakAyaH zavAdivat // 52 // iti tadurvacaH zrutvA krodhamAnodayAdyatiH / bhUtvA kopena raktAkSa ityantargatamAha saH // 53 // re duSTa mattapomAhAtmyAtprahAsaphalaM mahat / prApyasi tvaM na saMdehaH kaTukaM mUlanAzakRt // 54 // IdRzaM sa taducchityai nidAnaM budhaninditam / kRtvA svatapasA prAnte saMnyAsenAbhavadvyasuH // 55 // tatastapaHphalenAsau tatraivAbhUnsuro divi / yatrAsti sukhasaMlIno vizAkhabhUtisanmuniH // 56 // isa ghaTanAke pazcAt vizAkhabhUtine bhI bhArI pazcAttApako prApta hokara, apanI aneka prakArase nindA karake zIghra saMsAra, rAjyalakSmI, aura zarIra-bhoga AdimeM vairAgyako prApta hokara ukta munIzvarake samIra jAkara mana-vacana-kAyase sarva parigrahoM ko chor3akara prAyazcittake samAna dIkSAko grahaNa kara liyaa||42-43|| isake pazcAt cirakAla taka apanI zaktike anusAra atinirmala ghoratara tapa kara aura maraNa-samaya vidhipUrvaka utkRSTa saMnyAsako dhAraNa karake usake phalase vaha ati dharmAtmA vizAkhabhUti saMyamI mahAzukra nAmake kalpameM maharddhika deva utpanna huaa||44-45|| idhara vizvanandI muni bhI pakSa-mAsa Adike tapoMke karanese atikRza zarIra evaM nirbala hokara nAnAdeza, grAma, vanAdikameM vihAra karate oTha, mukha aura zarIrake sUkha jAnepara bhI IryApathapara dRSTi rakhe hue apane zarIrakI sthitike lie mathurApurImeM praviSTa hue| usa samaya nindya durvyasanoMke sevanase rAjyabhraSTa huA aura kisI anya rAjAkA dUta banakara mathurApurImeM Akara kisI vezyAke bhavanake agrabhAgapara baiThA huA vaha kubuddhi vizAkhananda sadyaHprasUtA gAyake sIMgake AghAtase atikRzadeha aura kSINaparAkrama durbala una vizvanandI muniko giratA huA dekhakara hAsyapUrvaka apanA ghAta karanevAle duvacana isa prakAra bolA / / 46-50 / / he mune, zilAstambha Adiko bhagna karanevAlA tumhArA vaha parAkrama kahA~ gayA ? tumhArA vaha pahalevAlA darpa aura zaurya kahA~ gayA ? so mujhe btaao| Aja to tuma zaktise atidUra aura atyanta dubaila dikhate ho ? tumhArA yaha zarIra malase vyApta aura atizItase dagdha murde Adike samAna dikhAI de rahA hai // 51-52 // isa prakArake usake durvacana sunakara krodha aura mAna kaSAyake udayase yaha muni kopase raktanetra hokara manameM bolA-are duSTa, mere tapake mAhAtmyase tU isa prahAsyakA svamUla-nAzaka mahAn kaTuka phala pAyegA, isameM koI sandeha nahIM hai| isa prakAra jJAniyoM dvArA nindita nidAna usake vinAza ke lie vaha muni karake apane tapase anta meM saMnyAsake sAtha marA aura usa tapake phalase vaha usI svargameM deva utpanna huA, jahA~para For Private And Personal Use Only Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 23 3.70] tRtIyo'dhikAraH tatra SoDaza vArAzipramAyuSkau surottamau / divyadehadharau dIptau saptadhAtuvivarjitau // 57 // vimAnamerunandIzvarAdiSu zrIjinezinAm / arcAcanaparau paJcakalyANakaraNodyatau // 58 // sahajAmbarabhUSAstravikriyAdibhUSitau / sarvAsAtAtigau kAntau svatapazcaraNArjitAn // 51 // bhuJjAnau vividhAn mogAn svadevImiH samaM mudA / zarmAbdhimadhyagau puNyapAkAttau tiSThataH sadA // 6 // athAsminnAdime dvIpe suramya viSaye zubhe / podanAkhye pure bhUpaH prajApatirabhUcchubhAt // 6 // devI jayAvatI tasya tayozcyatvA divo'jani / vizAkhamatirAjAcaro'maro vijayAkhyatuka // 12 // vizvanandicaro devaH svrgaadetyaabhvtsutH| tasya rAjJo mRgAvatyAM tripRSThAkhyo mahAbalI // 63 // candrendranIlavarNAGgo dIptikAntikalAGkitau / nyAyamArgaratau dakSau sapratApau zrutAnvitau // 6 // khabhacarasurAdhIzaiH sevyamAnapadAmbujau / mahAvimava saMpannau divyAbharaNamaNDitau // 6 // kramAtsadyauvanaM prApya lakSmIkrIDAgRhopamau / prAGmahApuNyapAkena saMprAptaparamodayau // 66 // divyabhogopabhogADhyau dAnAdiguNazAlinau / indrAdityAvivAbhAtastAvAdyau rAmakezavau // 67 // atheha vijayA|ttarazreNyAmalakApure / mayUragrIvarAjAbhUd rAjJI nIlAJjanAsya ca // 68 // tayovizAkhanandaH sa ciraM bhrAntvA bhavArNave / svargAdetya suto jAta: kvacitpuNyavipAkataH // 69 // azvagrIvAbhidho dhImAMtrikhaNDazrIvimaNDitaH / ardhacakrI suraiH sevyaH pratApo bhogatatparaH // 70 / / ki vizAkhati sanmunirAjakA jIva sukhameM magna deva thA / / 53-56 // vahA~para una uttama donoM devoMkI Ayu solaha sAgara pramANa thI, donoM saptadhAtu-rahita dIpta divya dehake dhAraka the aura donoM hI sadA vimAnastha tathA meruparvata, nandIzvaradvIpa AdimeM sthita zrIjinendra devoMkI pratimAoMke pUjanameM tatpara evaM tIrthaMkaroMka paMcakalyANakoM ke karanemeM udyata rahate the| ve sahajAta divya vastra, AbhUSaNa, mAlA aura vikriyA Rddhi Adise bhUSita, sarva prakArakI asAtAse rahita aura saundaryayukta the| tathA apane pUrvabhakke tapazcaraNase upArjita nAnA prakArake bhogoMko AnandapUrvaka apanI deviyoMke sAtha bhogate hue puNyakarmake vipAkase sadA sukhasAgarameM magna rahane lage // 57-60 // athAnantara isa Adima jambUdvIpameM zubha suramya dezake podanapura nAmake nagara meM prajApati nAmakA rAjA rAjya karatA thaa| puNyodayase usakI jayAvatI nAmakI eka sundara rAnI thI / unake vizAkhabhUti rAjAkA jIva vaha deva svargase caya kara vijaya nAmakA putra huaa||61-62|| usI rAjAkI dUsarI rAnI mRgAvatIke vizvanandIkA jIva vaha deva caya kara tripRSTha nAmakA mahAbalI putra utpanna huaa||63|| inameM se vijayakA zarIra candravarNa aura tripRSTakA zarIra nIlavarNakA thaa| donoM dIpti, kAnti aura kalAse saMyukta the| donoM nyAyamArgameM nirata, dakSa, pratApayukta, zAstrajJAnavAle the| khecara, bhUcara aura devoMke svAmiyoM dvArA unake caraNakamaloMkI sevA kI jAtI thii| donoM mahAvibhavase sampanna, divya AbharaNoMse maNDita kramase yauvana avasthAko prApta hokara lakSmIke krIDAgRhakI upamAko dhAraNa karate the| pUrvopArjita mahApuNyake paripAkase parama udayako prApta, divya bhogopabhogoMse yukta, dAnAdiguNazAlI ve donoM bhAI candramA aura sUrya ke samAna mAlUma par3ate the| ve donoM isa avasarpiNIkAlake Adha balabhadra aura vAsudeva the / arthAt vijaya prathama balabhadra aura tripRSTha prathama nArAyaNa the // 64-67 // athAnantara isa bhAratavarSa ke vijayAdha parvatakI uttara zreNImeM alakApura nAmake nagarameM mayUragrIva nAmakA rAjA rAjya karatA thaa| usakI rAnI nIlAMjanA thii| vaha vizAkhananda cirakAla taka saMsAra-sAgarameM paribhramaNa kara puNyake vipAkase svargameM gayA aura phira vahA~se caya kara ukta rAjA-rAnIke azvagrIva nAmakA buddhimAna, trikhaNDakI lakSmIse maNDita, devoMse For Private And Personal Use Only Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 24 zrI-vIravardhamAnacarite [3.71atha tasmin khagAdrAvuttarazreNyAM pravidyate / rathanUpurazabdAdicakravAlapurI parA // 7 // jvalanAdijaTI tasyAH patirAsIcchubhodayAt / caramAGgo'tipuNyAtmAnekavidyAvibhUSitaH // 72 // tatraivAdrau mahAramye pure dyutilakAbhidhe / candrAbhAkhyaH khagezo'bhUtsubhadrAsya priyAjaniH // 7 // vAyuvegA tayorjAtA putrI rUpAdizAlinI / yauvane pariNItA jvalanAdijaTinApi sA // 7 // arkakIrtistayoH sUnurbabhUvArka nibho guNaiH / sutA svayaMprabhAkhyA ca divyarUpA zubhAzayA // 75 // khagAdhIzo'nyadA vIkSya putrI sarvAGgayauvanAm / dadatIM jinagandhodakamAlA dharmatatparAm // 76 // naimittikaM samAhUya saMbhinna zrotRsaMjJakam / asyAH ko mavitA martA papracchetisa puNyavAn // 7 // tatpraznAtsa uvAcedaM rAjannAdyAdhacakriNaH / tripRSThasya mahAdevI tvatsuteyaM bhaviSyati // 7 // khagAnerubhayazreNyostadattAM cakravartitAm / tvamApsyasi khagezAnAM nAnyathaitacchrutoditam // 79 // iti tenoktasad-vAkye vikSAya nizcayaM nRpaH / amAtyamindranAmAnaM mAktikaM suzrutAGkitam // 40 // salekhaM prAbhRtenAmA prAhiNotpaudanaM prati / nyomnAsmAdAzu sa prApa vanaM puSpakaraNDakam // 1 // tripRSThaH prAk parijJAya naimittikamukhAtsvayam / tadAgamanamevAzu gatvA tatsanmukhaM mudA // 42 // bahumAnena dUtaM taM nRpAsthAnaM samAnayat / parArghya maNinirmANamanekanRpaveSTitam // 43 // paudanAdhipati so'pi mUrdhA natvA sapatrakam / pradAya prAbhRtaM tasmai yathAsthAnamupAvizat // 8 // vIkSya mudrA samubhidya tadantaHsthitapatrakam / prasArya vAcayAmAsa sa hotyasau kAryasUcakam // 8 // sevya, pratApI, bhogameM tatpara ardhacakrI (pratinArAyaNa ) putra utpanna huA // 68-70 / / usI vijayA parvatakI uttara zreNImeM rathanUpuracakravAla nAmakI uttama nagarI thii| usakA svAmI puNyodayase jvalanajaTI nAmakA aneka vidyAoMse vibhUSita, ati puNyAtmA aura caramazarIrI vidyAdhara thA // 71-72 // usI hI vijayArdhaparvatapara dyutilaka nAmake mahAramaNIkapurameM candrAbha nAmakA eka vidyAdharoMkA svAmI rahatA thaa| usakI subhadrA nAmakI priyA thii| unake vAyuvegA nAmakI rUpa-kAntizAlinI putrI huii| yauvanako prApta honepara jvalanajaTIne usake sAtha vivAha kiyA / unake guNoMse sUryake samAna arkakIti nAmakA putra utpanna huA aura svayaMprabhA nAmakI divyarUpavAlI zubhalakSaNA putrI bhI utpanna huI / / 73-75 / / eka bAra dharma meM tatpara vaha svayaMprabhA jaba apane pitAko gandhodaka aura puSpamAlA de rahI thI, taba sarvAGgayauvanavatI apanI putrIko dekha kara usa vidyAdharoMke svAmI jvalanajaTIne saMbhinnazrotA nAmavAle jyotiSIko bulAkara pUchA ki kauna puNyavAn merI isa putrIkA svAmI hogA ? usake praznake uttarameM usane kahA-he rAjan , ApakI putrI prathama ardhacakrI tripRSTha nArAyaNakI yaha mahAdevI (paTTarAnI ) hogI aura usake dvArA diye gaye isa vijayAdha parvatakI donoM zreNiyoMke vidyAdharoMke cakravartIpaneko tuma prApta kroge| merI yaha zAstrokta bAta anyathA nahIM ho sakatI hai||76-79|| isa prakAra usa jyotiSIke dvArA kahe gaye vAkyapara nizcaya karake jvalanajaTI rAjAne uttama zAstrajJAnase yukta bhakti-tatpara indra nAmake mantrIko bulAkara patra-sahita bheMTake sAtha use podanapura bhejaa| vaha AkAzamArgase zIghra hI vahA~ke puSpakaraNDaka vanameM pahu~cA / / 80-81 // tripRSTha jyotiSIke mukhase pahale hI usake Agamanako jAnakara svayaM hI harSase usake sammukha jAkara bahuta sammAnake sAtha usa dUtako rAjasabhAmeM livA lAyA / vaha dUta bhI zreSTha bahumUlya maNinirmita, aneka nRpaveSTita siMhAsana para baiThe hue podanAdhipatiko mastakase namaskAra karake aura patra-sahita bheMTa unheM dekara yathAsthAna baiTha gayA / / 82-84 / / podanezvarane liphApheke Upara kI moharako kholakara usake bhItara rakhe hue patrako pasArakara bA~cA, jisameM ki isa prakAra kAryakI sUcanA thI / / 85 / / For Private And Personal Use Only Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 3.100] tRtIyo'dhikAraH 25 zrImAnitaH khagAdhIzaH puNyadhIvinayAGkitaH / nyAyamArgarato dakSo nagarAd rathanU purAt // 8 // jvalanAdijaTI khyAto namivaMzanabhoM'zumAn / paudanAkhyapurAdhIzaM prajApatimahIpatim // 87 // AditIrthakarolpannabAhubalyanvayodbhavam / zirasA snehato natvA kuzalapraznapUrvakam // 8 // saprazrayaM prajAnAthamitthaM vijJApayatyasau / vaivAhikaH susaMbandhI vidheyo nAdhunA mayA // 8 // svayA vAstyAvayoH kiMtu pAramparyAgato'tra sH| vizuddhavaMzayoradya naiva kArya parIkSaNam // 10 // madrAgineyapUjyasya tripRSThasya svayamprabhA / matsutA zrIrivAnyAho Atanotu ratiM parAm // 11 // tadvandhubhASitaM zrutvA prajApatinRpo mudA / tasyeSTaM yanmameSTaM tadityamAtyamatoSayat // 12 // so'pi sanmAnadAnAdIn prApto rAjJA visrjitH| sadyaH svasvAminaM prApya kArya siddhiM nyavedayat // 13 // tato drutaM mudAnIya sArkakIrtiH khagAdhipaH / svayaMprabhA mahAbhUtyA vivAhavidhinA svayam // 9 // tripRSThAya dadau prItyA bhAvinImiva sacchriyam / aho puNyodayAtpuMsAM durlabhaM kiM na jAyate // 15 // jAmAtre'dAtpunaH siMhavAhinI khaganAyakaH / yathoktavidhinA cAnyAM vidyAM garuDavAhinIm // 16 // tayoH saMpadvivAhAdivArtAnavaNavahnitaH / carAsyAcca jvalitAzu so'zvagrIvo narAdhipaH // 9 // bahumiH khagapaiH sainyenAvRtaH saGgarAya ca / rathAvartAcalaM prApa cakraratnAdyalaMkRtaH // 98 // tadAgamanamAkarNya caturaGgabalAnvitaH / prAgevAgatya tatrAsthAtripRSThaH saha bandhunA // 99 // tato'dbhutaraNe tatra nirjito bhaavickrinnaa| mAyetarAdisaMgrAmaihayagrIvo'tivikramAt // 10 // __ yahA~ rathanapura nAmaka nagarase vidyAdharoMkA svAmI, puNyabuddhi, vinayAvanata,nyAyamArgarata, dakSa, namivaMzarUpa gaganakA sUrya zrImAn jvalanajaTI nAmakA rAjA Adi tIrthaMkara RSabhadevase utpanna bAhubalIke vaMzameM paidA hue podanApurake svAmI zrI prajApati mahIpAlako snehase mastaka dvArA namaskAra kara vaha prajAnAthase isa prakAra savinaya nivedana karatA hai ki hama logoM kA vaivAhika sambandha ( ApakA hamAre sAtha ) athavA hamArA Apake sAtha abhI taka nahIM huA hai, kintu hamArA ApakA paramparAgata sambandha hai| hama donoMkA vaMza vizuddha hai, ataH isa viSayameM koI parIkSaNa nahIM karanA cAhie | merI putrI svayaMprabhA jo mAno sAkSAt dUsarI lakSmIke samAna hai, vaha mere pUjya bhAgineya (bhAneja ) tripRSThakI parama ratiko vistArita kre| arthAt merI putrI Apake putrakI priyA hove / / 86-91 / / prajApati rAjA apane usa bandhukI isa kahI gayI bAtako sunakara harSase bolA-'jo bAta unheM iSTa hai, vaha mujhe bhI iSTa hai|' aisA kahakara usa samAgata mantrIko santuSTa kiyA // 12 // tathA sammAna-dAnAdike dvArA rAjAse bidA pAkara vaha mantrI (dUta ) zIghra hI apane svAmIke pAsa pahu~cA aura kAryakI siddhiko nivedana kiyA / / 13 / / tatpazcAt arkakIrti putrake sAtha vidyAdharoMke svAmI jvalanajaTIne zIghra hI svayamprabhA putrIko lAkara harSase vivAha vidhike sAtha svayaM hI prItipUrvaka tripRSThake lie dii| vaha kanyA mAno Age honevAlI uttama rAjyalakSmIke hI samAna thI / aho, puNyake udayase manuSyoMko kauna sI durlabha vastu nahIM prApta hotI hai / / 94-95 / / punaH vidyAdhareza jvalanajaTIne apane jAmAtAke lie siMhavAhinI aura garuDavAhinI ye do vidyAe~ yathokta vidhise dI / / 16 / guptacarake mukhase una donoMke sampanna hue vivAha AdikI bAtake zravaNarUpa agnise prajvalita huA vaha narapati azvagrIva zIghra hI vidyAdharoMse aura senAse saMyukta hokara tathA cakraratna A dase alaMkRta hokara yuddha ke lie rathanUpurake parvatapara AyA // 97-98 / / usake Agamanako sunakara caturaMgiNI senAse yukta ho apane bhAI vijayake sAtha tripRSTha pahalese hI vahA~para Akara Thahara gayA // 99 // tatpazcAt usa 1.ba moghetarAdi0 / For Private And Personal Use Only Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI-vIravardhamAnacarite [3.101cakraratnaM krudhAdAyAsannamRtyuya'ghodayAt / parItya preSayAmAsa tripRSThaM prati niSThuram // 10 // tattaM pradakSiNIkRtya tasthau taddakSiNe bhuje / tasya puNyavipAkena trikhaNDazrIvazIkaram // 102 // tripRSTo dvatamAdAya cakra zatrabhayaMkaram / uhizya svaripaM kopAdakSipatriSTurAzayaH // 103 // azvagrIvo'pi tenApya mRti raudrAzayo'zubhAt / bahvArambhadhanAdyaiH prAgbaddhazvabhrAyureva ca // 10 // kRtsnaduHkhAkarIbhUtaM zarmadUraM ghRNAspadam / mahApApodayenAgAtsaptamaM narakaM kudhIH // 105 // tripRSTho'tha jagatkhyAti labdhvA tannirjayAdyazaH / prasAdhya cakraratnena trikhaNDasthAnnarAdhipAn // 106 // khagezAnmAgadhAdIMzca vyantarAdhipatIn balAt / tebhya AdAya sArArthAn kanyAratnAdigocarAn // 107 // zreNIdvayAdhipatyena rathanUpurabhUpatim / niyojya parayA bhUtyA SaDaGgabalaveSTitaH // 10 // siddhadigvijayaH zrImAn sAgrajo bahupuNyavAn / lIlayA prAvizaddivyaM svapuraM yAdimaNDitam // 109 // prAgarjitAyapAkena saptaratrAdyalaMkRtaH / amaraiH khecaraiH SoDazasahasranRpairnutaH // 110 // sahasradvayaSTasaMkhyAbhiH bhUpaputrImiranvaham / kevalaM vividhAn bhogAnanvabhUdAdikezavaH // 111 // mRtyuparyantamevAtigRdvayA vRttAMzadUragaH / dharmadAnArcanAdInAM nAmamAtraM vihAya ca // 112 // tataH zvabhrAyurevAsau bahvArambhaparigrahaiH / atIvaviSayAsaktyA badhvA dunilezyayA // 113 // raudradhyAnena muktvAsUna pApamArega pApadhIH / dharmAdRte papAtAnte saptame narakArNave // 114 // tatropapAdadeze sa bIbhatse'tighRNAspade / adhomukho hi pUrNAGgaM saMprApya ghaTikAdvayAt // 115 // adbhata yuddha meM bhAvI cakravartI tripRSThane vidyopanata mAyAvI evaM anya zastrAstroMke dvArA atiparAkramase azvagrIva ko jIta liyaa| taba AsannamRtyu usa azvagrIvane pApake udayase krodhita ho cakraratnako niSThuratApUrvaka tripRSThake Upara claayaa| vaha cakraratna tripRSTa kI pradakSiNA dekara usake puNyodayase usakI dAhinI bhujApara Akara virAjamAna ho gyaa| taba tripRSThane tInakhaNDakI lakSmIko vazameM karanevAle aura zatruoMke lie bhayaMkara usa cakrako zIghra lekara niSThura hRdaya hoke krodhase apane zatruko lakSya karake pheMkA / raudrapariNAmI kubuddhi azvagrIva bhI usa cakrake dvArA maraNako prApta hokara tathA bahuta Arambha-parigrahAdike dvArA pUrvameM narakAyuke bA~dhaneke mahA azubha pApodayase samasta duHkhoMkI khAnibhUta, sukhase dUra, ghRNAspada, sAtaveM narakako prApta huA / / 100-105 // - isake pazcAt usa azvagrIvake jItanese jagad-vyApta yaza aura khyAtiko prApta kara cakraratnake dvArA tInakhaNDoMmeM rahanevAle sarva rAjAoMko, vidyAdharezoMko aura vyantaroMke adhipati mAgadha Adi devoMko apane balase vazameM karake aura unase kanyAratna Adi viSayaka sAra padArthoko lekara, tathA vijayAdha parvatakI donoM zreNiyoMke Adhipatyapara rathanUpurake narezako niyukta kara, SaDaGgasenAse veSTita, bar3e bhAI vijayake sAtha digvijaya siddha karake vaha bahupuNyazAlI zrImAn tripRSThanArAyaNa lIlApUrvaka lakSmI-zobhA Adise maNDita apane divyapurameM praviSTa huA // 106-109 // pUrvopArjita puNyake paripAkase sudarzanacakra Adi sapta ratnoMse alaMkRta, deva, vidyAdhara aura solaha hajAra rAjAoMse namaskRta, aura solaha hajAra rAjaputriyoMke sAtha nirantara ekamAtra nAnA prakArake bhogoMko vaha Adi vAsudeva tripRSTha bhogane lagA // 110-111 / / maraNa-paryanta vaha atigRddhise bhogoMko bhogatA huA, cAritrake aMdAse bhI dUra rahatA huA, aura dharma, dAna, pUjanAdike nAmamAtrako bhI chor3akara viSayoMmeM ati Asakta rahA / isa kAraNa aura bahuta Arambha parigrahase, tathA khoTI lezyAse narakAyuko bA~dhakara vaha pApabuddhi raudradhyAnase prANoMko chor3akara dharmake binA pApake bhArase sAtaveM naraka-sAgarameM gyaa||112-114|| vahA~ ati bIbhatsa, ati ghRNAspada utpattisthAnameM adhomukha hue usakA janma huaa| do ghar3ImeM hI pUrNa zarIrako prApta kara eka hajAra bicchuoMke kATanese bhI adhika For Private And Personal Use Only Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 3. 131 ] tRtIyo'dhikAraH vRzcikaikasahasrAdhikavedanavidhAyini / rAvaM paraM prakurvANo nyapatacchvabhrabhUtale // 116 // utpatyAzu punastasmAd gavyUtizataviMzatim / vajrakaNTakasaMkIrNe mahApIThe papAta saH // 117 // tato vIkSya sa dInAtmA nArakAn mAraNoddhatAn / kRtsnA sAtAkarIbhUtaM tatkSetramityacintayat // 118 // aho keyaM dharA nindyA sarvaduHkhanibandhanA / kenAmI nArakA raudrA vedanAdAnapaNDitAH // 119 // ko'haM kasmAdihAyAta ekAkI sukhadUragaH / kena duHkarmaNA vAhamAnIto'tra bhayAspade // 120 // ityAdicintanAdApya vibhaGgAvadhimAzvataH / zvabhre svapatitaM jJAtrA vilApamiti so'karot // 121 // aho mayA purA jIvarAzayo'nekazo hatAH / asatyakaTukAdIni bhASitAni vacAMsi ca // 122 // parazrIyAdivastUni sevitAni haThAnmayA / melitAni dhanAdIni lobhagrastena pApinA 123 // khAditAnyakhAdyAni cAsevya sevitAni vai / apeyAnyapi pItAni paJcendriyavazAtmanA // 124 // kimatra bahunoktena mayA sarva khalAtmanA / pApamekaM kRtaM ghoraM prAgbhave svasya ghAtakam // 125 // na kRtaH paramo dharmaH svargamuktinibandhanaH / na manAk pAlitAnyeva vratAni zubhadAni ca // 126 // nAnuSThitaM tapaH kiMcitpAtradAnaM na jAtucit / pUjanaM vA jinAdInAM zubhakarma na cAparam // 127 // ana teSAM samastAnAM mahAghAcaraNAtmanAm / vipAkena mahAtIvrA vedanA me puraHsthitAH // 128 // ato'haM ca ka gacchAmi kaM pRcchAmi vadAmi kam / kasya vA zaraNaM yAmi kastrAtA me bhaviSyati // 129 // ityAdicintanotpannaiH pazcAttApaidu ruttaraiH / dahyamAnamanA yAvadvartate so'tiduHkhabhAk // 130 // tAvatte prAktanAH pApA nArakA etya tatkSaNam / mudgarAdiprahAraistaM ghnanti nUtananArakam // 131 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vedanA denevAlI naraka bhUmipara dAruNa zabda karatA huA girA / punaH vahA~ se eka sau bIsa koza Upara uchalakara vajramaya kaMTakoMse vyApta narakakI mahA duHkhadAyI bhUmipara vaha girA / / 115-117 / / taba vahA~ vaha dInAtmA tripRSThakA jIva mAraneke lie uddhata nArakiyoMko tathA samasta asAtAkI khAnirUpa usa kSetrako dekhakara isa prakAra cintavana karane lagA // 118 // aho, sarvaduHkhoMkI kAraNabhUta yaha kauna-sI nindya bhUmi hai ? yahA~para vedanA dene meM atikuzala mahAbhayAnaka ye raudrasvabhAvI nArakI kauna haiM ? maiM kauna hU~ ? sukhase dUra, akelA maiM kahA~ gayA hU~ ? athavA kisa duSkarma se maiM isa atibhayAvane sthAnapara lAyA gayA hU~ ? ityAdi cintavana karanese zIghra prApta hue vibhaMgAvadhijJAnase apaneko naraka meM patita huA jAnakara vaha isa prakAra se vilApa karane lagA ||119 - 121 / / aho, maiMne pUrvabhavameM aneka bAra jIvarAziyoM kA saMhAra kiyA, asatya aura kaTuka-nindya Adi vacana bole, parAyI lakSmI, strI aura anya vastuoM maiMne balAtkArase sevana kiyA, lobhagrasta hokara mujha pApIne dhanAdikA saMgraha kiyA, akhAdya vastuoMko khAyA, asevanIya padArthoM kA sevana kiyA aura nizcayase pA~coM indriyoMke vaza hokara maiMne apeya madirA AdikA pAna kiyA / / 122 - 124 / / isa viSaya meM adhika kahane se kyA mujha pApAtmAne pUrva bhavameM apanA hI ghAta karanevAle sarva pApoMko kiyA / kintu svarga aura muktiko denevAlA parama dharma nahIM kiyA aura na sukhadAyI vratoMko hI raMcamAtra pAlana kiyA / na tapakA anuSThAna hI kiyA aura na kabhI pAtroMko dAna hI diyA / jinadevAdikI pUjA hI kI aura na koI dUsarA zubha kAma hI kiyA / isalie yahA~ para una mahA pApAcaraNavAle samasta kAryoMke vipAkase yaha mahAtIvra vedanA mere sAmane upasthita huI hai / / 125 - 128 / / ataeva aba maiM kahA~ jAU~, kise pUchUM aura kisase kahU~ ? maiM kisakI zaraNa jAU~ ? yahA~para kauna merA rakSaka hogA ? ityAdi vicArase utpanna hue duruttara pazcAttApoM se jisakA hRdaya jala rahA hai aisA vaha tripRSThakA jIva ati duHkha bhogatA huA avasthita thA, tabhI pUrva meM utpanna hue pApI nArakI loga usake samIpa tatkSaNa Akara isa navIna nArakIko mudgara Adi prahAroMse mArane lage // 129 - 131 // For Private And Personal Use Only Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI-vIravardhamAnacarite [3.132utpATayanti kecicca tasya netre pare khalAH / vidArayanti sarvAGgaM troTayantyantramAlikAm // 132 // nighRNAH kvAthayantyanye kRtvAsyAGgaM tilopamam / kecicchastreNa kRntantyaGgopAGgAnyakhilAni ca // 13 // AgatyokSipya ta kecittaptatailakaTAhake / prapUtkAraM prakurvANaM nyakSipan dAhahetave // 13 // tena sarvAGgadagdho'smAtso'tIvadAhapIDitaH / vaitaraNyA jale gatvA nyamajatta prazAntaye // 135 // tatrAtikSAradurgandhatoyoAdyaiH kadarthitaH / asipatravanaM so'gAdvizrAmAyAtiduHkaram // 136 // tasya vAyuvazAttIkSNarasipatramarducyutaiH / chinnabhinna mabhUttasya bIbhatsaM gAtramAsA // 137 // tato'tikhaNDitAGgo'sau dInaH kRtsnAsukhAbdhigaH / taduHkhazAntaye gatvA prAvizatparvatAntaram // 138 // tatrApi pApibhiH karairnArakairvikriyAvalAt / vyAghrasiMhAdirUpAyaiH prArabdhaH khAdituM ca saH // 139 // ityAdivividhaM ghoraM kavivAcAmagocaram / bhuGakta tyaktopamaM duHkhaM pApapAkena so'nvaham // 140 // sarvAbdhisalilAsAdhyAtRSAbhistRSito'pi saH / bindumAtraM jalaM pAtuM labhate na kadAcana // 14 // vizvAnna bhakSaNAzAmyA kSudhayA sa bubhukSitaH / tilamAnasamAhAraM prApnoti nAzituM kvacit // 142 // lakSayojanamAno'yaHpiNDaH kSipto'tra kenacit / drutaM zItatuSAreNa zatakhaNDaM prayAtyaho // 143 // ityAdyanyanmahAduHkhaM kAyavAGmanasodbhavam / paraM parasparodIritaM kSetrotpannamaJjasA // 14 // bhuGkte so'nvahamatyantaM pApapAkena raudradhIH / trayastriMzatsamudrAyuH kRSNale zyaH sukhAtigaH // 145 // kitane hI duSTa nArakI usake netra ukhAr3ane lage, kitane hI usake sarva aMgakA vidAraNa karane lage aura kitane hI usakI A~toM kI AvalIko bAhara nikAlane lge| kitane hI nirdayI nArakI usakA kvAtha ( kAr3hA) banAne lage, kitane hI zastroMke dvArA usake zarIrako tila samAna khaNDa-khaNDa karane lge| kitane hI nArakI usake sarva aMga aura upAMgoMko kATane lge| kitanoMne Akara cillAte hue use uThAkara tapta telake kar3AhameM pakAneke lie DAla diyaa| isase usakA sarvAMga jala gayA aura vaha atyanta dAhase pIr3ita hokara vahA~se nikala kara zAnti pAne ke lie vaitaraNIke jala meM jAkara dduubaa| usake atyanta khAre, durgandhita pAnI kI laharoM Adi se pIr3ita hokara vizrAma pAne ke lie vaha atiduSkara asipatravanameM gayA / / 132-136 / / vAyuke vegase gire hue usa vanake vRkSoMke talavArakI dhArake samAna tIkSNa pattoMse usakA zarIra chinnabhinna hokara nizcayataH ati bhayAnaka ho gayA // 137 / / taba ati khaNDita zarIravAlA vaha dIna nArakI sarva duHkhoMke samudrameM DubakI lagAtA huA usa duHkhakI zAntike lie parvatake madhyabhAgameM praviSTa huaa| vahA~para bhI pApI krUra nArakI vikriyAke balase vyAghra, siMha, rIcha Adike rUpa banAkara use khAne lge| inako Adi lekarake aneka prakArake kavike vacana-agocara, upamA-rahita duHkhoMko vaha nArakI pApake vipAkase nirantara bhogane lagA // 138-140 / / sabhI samudroMke jala-pAnase bhI nahIM zAnta honevAlI pyAsase pIr3ita rahate hue bhI use kabhI eka bindu jala pIneke lie nahIM milA / saMsArake samasta annake bhakSaNase bhI nahIM zAnta honevAlI bhUkhase pIr3ita honepara bhI kabhI tila-pramANa bhI AhAra khAneke lie nahIM milA // 141-142 // una narakoMmeM zIta vedanA itanI adhika hai ki yadi eka lAkha yojanake pramANavAlA lohekA golA kisIke dvArA vahA~ DAla diyA jAye to vaha vahA~ke ati zIta tuSArase aho zIghra hI zatadhA khaNDa-khaNDa ho jAye // 143 // ina duHkhoMko Adi lekara una nArakiyoMke parasparameM diye gaye zArIrika, vAcanika aura mAnasika duHkhoMko tathA kSetra-janita asahya mahAduHkhoMko vaha raudrabuddhi nArakI pApakarmake vipAkase nirantara bhogane lgaa| vahA~para tripRSThake jIva usa nArakI kI Ayu tetIsa sAgaropama thI, kRSNa lezyA thI aura vaha sadA duHkhoMse santapta rahatA thA / / 144-145 / / For Private And Personal Use Only Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 3.150] tRtIyo'dhikAraH arthatasya viyogena balamadro'tipuNyadhIH / vizvAGgabhogarAjyAdau virakti prApya so'asA // 14 // kRtvA ghorataraM vedhA tapo dhyAnAsinA tataH / kRtsnakarmaripUna hatvA labdhvAnantacatuSTayam // 14 // devArcanIyaM nirvANamanantasukhasAgaram / niraupamyaM nirAbAdhaM jagAma vizvavanditam // 14 // iti sucaraNayogAd bhuktabhogo'pi caiko'gamadiha jagadagryaM satpadaM bandhuranyaH / kucaraNavidhipAkAdantyapAtAlarandhaM carata caraNasAraM bho viditveti dakSAH // 149 // etadduHkhanivAraka zivakaraM karmArividhvaMsakaM hyantAtItaguNArNavaM mavaharaM svarmuktizarmAkaram / vizvezaM zaraNaM jagattrayasatAM vanyaM ca pUjyaM varaM vande tadguNasiddhaye'ntimajinaM zrIdharmatIrthaGkaram // 15 // iti zrIbhaTTArakasakalakItiviracite vIravardhamAnacarite sthUlabhavacatuSTayavarNano nAma tRtIyo'dhikAraH // 3 // tripRSTha nArAyaNake viyogase samasta deha, bhoga aura rAjyAksei virakta hokara usa puNyabuddhi vijaya balabhadrane munidIkSA le lI aura atighora bahiraMga-antaraMga donoM prakArakA tapa karake punaH dhyAnarUpI khaDgase samasta karmarUpI zatruoMko naSTa kara aura anantacatuSTayako prApta kara tathA devoMke dvArA pUjAko pAkara anantasukhake sAgara, nirupama, nirAbAdha evaM vizva-vandita nirvANako prApta huA / / 146-148|| isa prakAra uttama cAritrake bhogase eka bhAI sarvasAMsArika sukhoMko bhogakara jagatke agrabhAgapara sthita mokSarUpa satpadako prApta huaa| aura dUsarA bhAI khoTe AcaraNase upArjita pApake vipAkase antima pAtAlake chidra svarUpa saptama narakako prApta huaa| aisA jAnakara he catura manuSyo, sArabhUta cAritrakA AcaraNa karo // 149 // yaha dharmarUpI tIrtha sarvaduHkhoMkA nivAraka hai, ziva-kAraka hai, karmarUpa zatruoMkA vidhvaMsaka hai, ananta guNoMkA sAgara hai, saMsArakA saMhAraka hai, svarga-muktike sukhakA bhaNDAra hai| aise dharmarUpa tIrthake pravartaka jagatke Iza, tIna lokako zaraNa denevAle santa janoMse vandanIya, uttama aura pUjya antima tIrthaMkara zrI vardhamAna jinako maiM unake guNoMkI siddhike lie vandanA karatA hU~ // 15 // isa prakAra bhaTTAraka zrI sakalakIti-viracita isa vIra vardhamAnacaritameM unake sthUla cAra bhavoMkA varNana karanevAlA tIsarA adhikAra samApta huA // 3 // For Private And Personal Use Only Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir caturtho'dhikAraH zrImate muktinAthAya svAnantaguNazAline / mahAvIrAya tIrthaze trijagatsvAmine namaH // 1 // athaiSa nArakaH zvanAnnirgatya svAyuSaH kSaye / vanisiMhagirau siMho babhUvAzubhapAkataH // 2 // tantrApyena upAjyocca himAdiRrakarmabhiH / tasyodayena sa prApa nindyAM ratnaprabhAvanim // 3 // anubhaya mahAduHkhamekAbdhyantaM tato hi saH / cyutvA duHkarmabaddhAtmA dvIpe'sminnAdime zubhe // 4 // bhArate siddhakUTasya prAgbhAge himavagireH / sAnAvabhUnmRgAdhIzastIkSNadaMSTro mRgAntakaH // 5 // kadAcittaM mRgaikasya bhakSayantaM dadarza khe / gacchan bhavyahitodyukto yamI nAmnAjitaMjayaH // 6 // cAraNaddhipariprApto hyanekaguNasAgaraH / sahAmita guNAkhyena muninA vyomagAminA // 7 // smRtvA tIrthakaro so'vatIrya namaso mahIm / upavizya zilApIThe kRpayA cAraNAgraNIH // 8 // mRgAdhipaM samAsAdya taddhitAyetyuvAca vai / bho bho bhavya mRgAdhIza zRNu pathyaM mayoditam // 9 // tripRSThezabhave pUrva tvayA bhuktAH zumodayAt / bhogA manoharAH sarvendriyatRptikarAH parAH // 10 // divyastrIbhiH samaM prApya trikhaNDasvAmijAM zriyam / atIvaviSayAsaktyA mRtyantaM sad-vRSAdvinA // 11 // tebhyo jAtamahApApapAkena viSayAndhadhIH / mRtvA tvaM saptamaM zvabhraM gato duHkarmaceSTitaH // 12 // tatra vaitaraNI bhImA kSArapUtyapakukardamAm / pravezito'tipApiSThestvaM prAgmajanajAghataH // 13 // taptAyaHpiNDanirghAtaizcUrNito nArakaibalAt / saMtaptalohanArIbhiH prAptazcAliGganaM muhuH // 14 // muktike nAtha, AtmIya, anantaguNazAlI, trijagatsvAmI, tIrthaza zrImAn mahAvIra bhagavAnako namaskAra ho // 1 // athAnantara vaha tripRSTha nArAyaNakA nArakI jIva Ayuke kSaya honepara vahA~se nikalakara vanisiMha nAmaka parvatapara pApake udayase siMha huA // 2 // vahA~para bhI hiMsAdi mahAkara kA~se pApakA upArjana kara unake udayase vaha nindanIya ratnaprabhA nAmakI prathama narakabhUmiko prApta huA // 3 // vahA~para eka sAgaropama kAla taka mahAduHkhoMko bhogakara khoTe karmoMse ba~dhA huA vaha nArakI vahA~se nikalakara isI prathama zubha jambUdvIpameM bharata kSetrake siddhakUTa ke pUrvabhAgameM zikharapara tIkSNa dAr3hoMvAlA, mRgoMkA yamarUpa mRgAdhIza siMha huA // 45 // kisI samaya bhavyoMke hitameM tatpara, aneka guNoMke sAgara, cAraNaRddhike dhAraka amitaguNa nAmaka AkAzagAmI munike sAtha AkAzameM jAte hue ajitaMjaya nAmake munirAjane use eka mRgako khAte hue dekhA // 6-7|| tIrthaMkaradevabhASita vacanakA smaraNa kara ve cAraNa-RddhidhAriyoMmeM agraNI munirAja dayAse prerita hokara pRthvIpara utarakara aura eka zilApIThapara usa siMhake samIpa baiThakara usake hitArtha isa prakAra bole-bho bho bhavya mRgarAja, mere hitakArI vacana suna / / 8-9 / / tUne pahale tripRSTha nArAyaNake bhavameM puNyake udayase sarva indriyoMko tRpta karanevAle, tIna khaNDakI sAmrAjyalakSmIko pAkara divya striyoMke sAtha dharmake vinA parama manohara bhogoMko viSayAndha buddhi hokara bhogA hai // 10-11 / / una bhogoMke sevanase utpanna hue mahApApake paripAkase marakara tU sAtaveM narakameM gayA / vahA~para duSkarma kI ceSTAvAle tujhe pApI nArakiyoMne pUrva janmameM snAna karanese utpanna hue pApake phala svarUpa khAre, pIva aura kIcar3amaya jalase bharI huI bhayAnaka vaitaraNImeM praveza karAyA / / 12-13 / / usI bhavameM kiye gaye parastrIsaMgake pApase For Private And Personal Use Only Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4.30] caturtho'dhikAraH parastrIsaMgapApena baddho nAnAtibandhanaiH / koSThanAsikAdInAM chedanaisvaM kadarthitaH // 15 // jIvahiMsodbhavAghena sakSmakhaNDaistilopamaiH / khaNDito'tIvadInAtmA zUlImAropito bhavAn // 16 // ityAyairvividha? raiH kadarthanAdikoTibhiH / pIDitaH zaraNaM nityaM prArthayaMstvaM na cAptavAn // 17 // nirgatya narakAdAyuHkSaye karmAribhirvRtaH / jAtaH siMhaH parAdhInastvamihaivAtipApadhIH // 18 // kSutpipAsAtapAtIvazItavarSAdibhirbhavAn / bAdhyamAnaH punaH kRtvA krUrakarmAzumAkaram // 19 // prANihiMsAdinA tasya vipAkenAtiduHkhamAk / prathamAM pRthivIM prApto vizvA / prathamAM prathivIM prApto vizvAzamakhanI khalaH // 20 // etya tasmAdihotpannastvamadyApi samudvahan / krUratAM paramAM kiM te vismRtA zvabhravedanA // 21 // ato durgatinAzAya tyaktvA krauyaM tvamaJjasA / gRhANAnazanaM sAraM vratapUrva zubhArNavam // 22 // taduktamiti sa zrutvA labdhvA jAtismRti tadA / ghorasaMsAraduHkhauvabhayAtsarvAGgakampitaH // 23 // galadvASpajalo'tIvazAntacitto'bhavattarAm / azrupAtaM zucA kurvan pazcAttApabhavena ca // 24 // punarmanihariM vIkSya svasmin baddhanirIkSaNam / zAntAntaraGgamabhyetya kRpayaivamabhASata // 25 // purA purUravA millo bhUtvA tvaM dharmalezataH / saudharme nirjaro jAtastasmAnacyutvA zubhodayAt // 26 // abhUmarIcinAmeha bharatezasuto mahAn / vRSabhasya svAminA sAdhaM kRtadIkSAparigrahaH // 27 // parISahabhayAtyaktvA sanmArga pApapAkataH / gRhItvA durgatehe tuM veSaM pAkhaNDinAM bhavAn // 28 // sanmArgadUSaNaM kRtvA kumArgamabhivardhayan / pitAmahasya sadvAkyamanAdRtyAdiduSTadhIH // 29 // tanmithyodbhavapApena janmamRtyAdipIDitaH / bhavAraNye bhraman prApto duHkhaM duHkarmasaMbhavam // 30 // una nArakiyoMne ati santapta lohekI putaliyoMse balAt bAra-bAra AliMgana karAyA, aura tape hue loheke piNDoMse mAra-mArakara terA cUrNa kara diyaa| usa bhavameM kI gayI jIva-hiMsAke pApase una nArakiyoMne nAnA prakArake bandhanoMse bA~dhakara, kAna, oTha aura nAka Adi aMgoM ko chedana kara aura zastroMse tila-tila samAna sUkSma khaNDa kara-karake tujhe khUba duHkha diye haiM aura atidIna bane hue tujhe zUlIpara car3hAyA hai // 14-16 / / inako Adi lekara nAnA prakArakI ghora koTi-koTi yAtanAoMse tujhe nitya khUba pIr3ita kiyA hai aura tere prArthanA karanepara bhI tujhe kisI ne zaraNa nahIM dI // 17 // Ayuke kSaya honepara narakase nikalakara karma vairiyoMse ghirA parAdhIna huA tU yahA~ para siMha huaa| taba bhI tujha pApabuddhine jIvoMkI hiMsA kara-karake mahApApoMkA upArjana kiyA, tathA bhakha-pyAsa, garmI-sardI aura varSA Adike mahAduHkhoMse pIr3ita ho ati duHkha bhogatA huA vahA~para upArjita pApa karmake vipAkase duSTa tU samasta duHkhoMkI khAnirUpa prathama pRthvIko prApta huA // 18-20 // vahA~ se nikalakara tU punaH yahA~para siMha huA hai aura Aja bhI parama krUratAko dhAraNa kara isa dIna hariNako khA rahA hai ? kyA tujhe narakakI ve saba vedanAe~ vismRta ho gayI haiM // 21 // ataH aba tU zIghra hI durgatike nAzake lie krUratAko chor3akara vratapUrvaka puNyake sAgarasvarUpa anazanako grahaNa kara // 22 // munirAjake isa prakArake vacana sunakara aura jAtismaraNa jJAnako prApta kara usI samaya ghora saMsAbake duHkha-samudAyake bhayase sarvAMgameM kampita hokara A~khoMse A~suoMko bahAtA huA vaha siMha atyanta zAntacitta ho gyaa| pazcAttApase utpanna hue zokase azrupAta karate hue aura apanI ora ekaTaka dRSTi se dekhate hue usa siMhako dekhakara aura use antaraMgameM zAntacitta huA jAnakara munine dayAse prerita hokara isa prakAra kahA // 23-25 // he mRgarAja, Ajase kitane hI bhava pUrva tU purUravA bhIla thA / vahA~ dharmakA leza pAkara usake phalase saudharma svargameM deva huaa| vahA~se cyuta hokara puNyake udayase tU bharatanarezakA mahAna putra marIci huaa| taba tUne yahA~para RSabhadeva svAmIke sAtha dIkSA dhAraNa kara lI // 26-27 // punaH parISahoMke bhayase sanmArgako chor3akara pApake udayase durgatike kAraNabhUta For Private And Personal Use Only Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 32 zrI-vIravardhamAnacarite [4.31viyogairiSTavastUnAM saMyogaizca khalAtmanAm / svAniSTakAriNAM rogallezAyaiH pracuraiH paraiH // 3 // aparaM ca mahadduHkhaM bRhatpApodayArpitam / bhramatA suciraM kAlaM trasasthAvarayoniSu // 32 // sakalAsAtapUrNAsu parAdhInatayA tvayA / labdhaM ghorataraM nindramasaMkhyAtasamAvadhi // 33 // kenApi hetunAvApya vizvananditvamAptavAn / saMyamaM tannidAnena tripRSTho'bhUnavAnnRpaH // 34 // ito'smin bhArate kSetre dazame bhAvijanmani / tIrthakRdantimo nUnaM bhaviSyasi jagaddhitaH // 35 // jambUdvIpasthapUkhyividehe shriidhraahvyH| tiirthkteti saMpRSTaH kenacitsadasi sthitaH // 36 // bhagavannAdime dvIpe bharate yo bhaviSyati / caramastIrthakRttasya jIvaH kAdha pravartate // 37 // iti tatpraznato'vAdIjinendraH svagaNAn prati / trikAlagocarA sarvA tvadIyAM sukathAmimAm // 38 // jinezazrImukhAdetacchrutvA divyaM kathAnakam / bhUtaM mAvi mayA kRtsnaM te hitAya nirUpitam // 39 // idAnIM tvaM cirAyAtaM mithyAtvaM mavakAraNam / hAlAhalamivojjhisvA samyaktvaM zuddhikAraNam // 10 // dharmakalpataromalaM zaGkAdidoSavarjitam / sopAnaM prathamaM muktisaudhasya svIkuru drutam // 41 // tena te jAyate nUnaM vizvAbhyudayamAsA / jagattrayamavaM saukhyaM cAhadatyAdisatpadam // 42 // yato na darzanenaiva samo dharmoM jagattraye / na bhUto na bhavitA nAsti sarvAbhyudayasAdhakaH // 43 // mithyAtvena samaM pApaM na bhUtaM na bhaviSyati / na vidyate triloke'pi vizvAnarthanibandhanam // 44 // zraddhAnaM sapta tatvAnAM cAhadAgamayoginAm / niHsaMdehaM jinaH prAhurdazanaM jJAnavRttadam // 45 // AMAHARMA pAkhaNDiyoMkA veSa grahaNa kara, sanmAgameM dUSaNa lagAkara aura kumArgako bar3hAte hue apane pitAmaha RSabhadevake uttama vacanoMkA anAdara karake atyanta duSTabuddhi hokara mithyAtvakA upArjana kiyA / punaH usa mithyAtva karmase utpanna hue pApase janma-maraNAdi se pIr3ita hote hue tuma isa saMsAra-kAnanameM paribhramaNa karate hue duSkarmase utpanna mahAduHkhoMko prApta hue ho // 28-30 // iSTa-vastuoMke viyogase, durjana manuSyoMke aura apane aniSTakArI vastuoMke saMyoga se aura bhArI roga-klezAdike duHkhoMse tuma pIDita rahe ho| isake pazcAt bhArI pApake udayase ati dIrghakAlataka tumane sarvaprakArakI asAtAoMse paripUrNa asa-sthAvara yoniyoMmeM parAdhIna hokara ghUmate hue mahAnindya, atighora duHkhoMko asaMkhyAta kAlataka bhogA // 31-33 / / punaH kisI puNyake nimittase tuma vizvanandIke bhavako prApta hue aura vahA~para saMyamakA pAlana kara tathA nidAnakA bandha kara usake phalase tuma tripRSTha rAjA hue // 34 // aba isase Age dasaveM bhavameM tuma isI bhAratavarSa meM jagatkA hita karanevAle antima tIrthakara niyamase hooge // 34-35 / / jambUdvIpastha pUrva videha nAmake kSetrameM zrIdhara nAmaka tIrthakara samavazaraNameM virAjamAna haiN| unase kisIne pUchA-he bhagavan , isa jambUdvIpake bharatakSetrameM jo antima tIrthakara hogA, vaha Aja kahA~para hai / isa prakArake prazna karanepara jinendradevane apane gaNoMke prati tumhArI yaha trikAla viSayaka zubha kathA kahI // 36-38|| jinendradevake zrImukhase sunakara maiMne tere hitake lie yaha bhUta aura bhAvI sarva divya kathAnaka tujhe kahA hai // 39 // aba tU cirakAlase Aye hue, saMsArake kAraNabhUta isa mithyAtvako hAlAhala viSake samAna samajhake chor3a aura pavitratAkA kAraNabhUta, dharmarUpa kalpavRkSakA mUla, muktirUpa prAsAdakA prathama sopAna yaha samyaktva zaMkAdi doSoMse rahita hokara ke zIghra svIkAra kara / / 40-41 / / isa samyaktvake prabhAvase tere nizcayase zIghra vizvake samasta abhyudaya, tIna jagatke sukha aura tIrthakarAdike uttama pada prApta hoNge| kyoMki tIna jagatmeM samyagdarzanake samAna sarvaabhyudayoMkA sAdhaka dharma na huA na hai aura na hogA // 42-43 // tathA samasta anarthokA kAraNa mithyAtva-jaisA pApa tIna lokameM na huA, na hai aura na hogA // 44 // jinendradevane sAta tattvoMke, aura satyArtha devazAstra-guruoMke sandeha-rahita zraddhAnako jJAna-cAritrakA denevAlA samyagdarzana kahA hai // 45 / / For Private And Personal Use Only Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir caturtho'dhikAraH saMnyAsena samaM cedaM gRhANa tvaM vRSAptaye / tyaktvA mAMsAGgighAtAdIn svarmuktyAdisukhAvaham // 46 // utkRSTazrAvakANAM sadvataiH sarvairjagaddhitaH / tyaktadoSaiH sahAtIva zuddhidaiH zrIjinoditaiH // 47 // adya prabhRti tenAsti saMsArazramaNAd bhayam / ruciM vidhehi sanmArge dumAge viramAJjasA // 48 // itthaM yogimukhendUdbhavaM saddharmasudhArasam / pItvA mithyAviSaM ghoraM vamityAzu cirAgatam // 49 // muhaH pradakSiNIkRtya muniyugmaM surArcitam / praNamya zirasAdhAya zraddhAnaM hRdaye param / / 5 / / tattvArthazrIjinAdInAM samyaktvaM sakalaivrataiH / saMnyAsena samaM siMhaH svIcakre kAlalabdhitaH // 5 // nirAhAraM vinA jAtu vratamasya na jAyate / yataH kvacinmRgArINAmAhAro na palAtparaH // 52 // ato'sya paramaM dhayaM vratAcaraNamUrjitam / athavA kAlalabdhyAtra kiM na jAyeta durghaTam / / 5 / / tadA prabhRti siMho'bhUt saMyamI ca prazAntadhIH / citrastha iva zAntAGgaH sarvasAvadhavarjitaH // 54 // duHsthiti saMsUnityaM manasA bhAvayan muhuH / kSuttaSAdibhavAM sarvo sahana bAdhAM vanodbhavAm // 55 // dhairyatvena dayAM kurvan vizvasattveSvanAratam / aprazastaM dvidhA dhyAnaM hatvA svaikAgracetasA // 56 // dharmadhyAnadagAdIni cintayan so'vahAnaye / nizcalAnaM vidhAyoccaiH saMyamIva sthiro'bhavat // 57 // yAvajIvaM prapAlyocairitthaM vratakadambakam / saMnyAsasahitaM prAnte tyaktvA prANAn samAdhinA // 5 // gratAdijaphalenAbhUtkalpe saudharmanAmani / siMho maharddhikaH siMhaketunAmAmaro mahAn / / 5 / / saMpUrNa vapurAsAya navayauvanamaNDitam / upapAdazilAgama ghaTikAdvayamadhyataH // 60 // . vijJAyAvadhiyodhena prAgbhavaM vratajaM phalam / prazasvadharmamAhAtmyaM mo'dhAhameM matiM dRDhAm // 61 // isalie tU dharmakI prAptike lie mAMsa bhakSaNa evaM prANighAta Adiko chor3akara svarga-mukti Adike sukha denevAle isa samyagdarzanako tathA zrI jinadeva-kathita, jagat-hitakArI atIva zuddhi-pradAtA sabhI nirdoSa savratoMko saMnyAsake sAtha grahaNa kara // 46-47|| yadi tujhe saMsArake paribhramaNase duHkha hai, to Ajase hI sanmArgameM ruciko dhAraNa kara aura durgise zIghra virAma le // 48 // isa prakAra yogirAjake mukhacandrase prakaTa hue uttama dharmarUpI amRta rasako pIkara aura cirakAlase Aye hue ghora mithyAtvako zIghra vamana kara, deva-pUjita muni-yugalakI bAra-bAra pradakSiNA aura mastakase namaskAra karake kAlalabdhike balase usa siMhane zrAyakake sarvavratoMke aura saMnyAsake sAtha tattvArthakA evaM deva-zAstra gurukA parama zradvAna hRdayameM dhAraNa karake samyagdarzanako svIkAra kiyA // 49-51 / / nirAhAra rahane ke vinA siMhake vrata kabhI sambhava nahIM hai, kyoMki mRgAri-siMhoMkA mAMsake sivAya kahIM bhI aura koI dUsarA AhAra nahIM hai // 52 / / ataH usa siMhakA yaha parama dhairya hai ki usane isa prakArakA uttama vratakA AcaraNa karanA svIkAra kiyaa| athavA kAlalabdhise isa saMsArameM kyA durghaTa vAta sughaTa nahIM ho jAtI hai // 53 // isake pazcAt vaha saMyamI siMha ekadama zAnta buddhivAlA ho gyaa| vaha citrameM likhita siMhake samAna zAnta zarIra aura sarva sAvadyase rahita hokara saMsArakI khoTI sthitikA manase nitya bAra bAra bhAvanA karatA huA, bhUkha-pyAsa Adise utpanna tathA vana-janita sabhI bAdhAoMkA dhaiya ke sAtha sahana karatA huA, sarva prANiyoMpara nirantara dayA dhAraNa karatA huA, Ata-raudra ina donoM prakArake aprazasta dhyAnoMko dUra kara apane ekAgracittase pApoMkI hAnike lie dharmadhyAna aura samyagdarzanAdikA cintavana karatA huA nizcala aMga karake ucca saMyamI munike samAna sthira ho gayA // 54-57 // yAvajjIvana isa prakAra utkRSTa rItise sabhI vrata samUhakA saMnyAsasahita pAlana kara aura anta meM samAdhike sAtha prANoMkA tyAga kara vaha siMha . vratAdi pAlana karanese utpanna hue puNyake phalase saudharma nAmaka kalpameM siMhaketu nAmakA mahARddhivAlA mahAna deva huA // 58-59 / / upapAda zilAke bhItara do ghar3I kAlameM hI navayauvana For Private And Personal Use Only Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 34 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI vIravardhamAnacarite [ 4.62 tatazcaityAlaye gatvA divyASTavidha pUjanaiH / so'haMtAM maNimUrtInAM bhaktyA cakre mahAmaham ||32|| punaH zrIpratimAnAM nRlokanandIzvarAdiSu / sarvAbhyudayasiddhyarthaM kRtvA pUjAM jinezinAm // 63 // gaNeza | dimunIndrANAM praNAmaM ca mudAmaraH / zrutvA tebhyaH sutatvAdInupAyaM bahudhAvRSam ||64 || AsAdyAnu nijaM sthAnaM svapuNyajanitAM zriyam / svIcakAra mahAdevI vimAnAdikagocarAm // 65 // ityAdivividhaM puNyaM sadArjagan suceSTayA / saptahastorudivyAGgo netronmeSa/ divarjitaH // 66 // Adya kSmAntAvadhijJAnavikriyarddhibalAnvitaH / atItairdvisahasrAbdaiH sudhAhAraM hRdAharan / / 67 / / triMzaddinairatikrAntairmanAgucchvAsamAbhajan / pazyan rUpaM vilAsaM ca nartanaM divyayoSitAm // 68 // kurvan krIDAM svadevIbhiH saudhodyAnAcalAdiSu / svecchayA viharan bhUtyA saMkhyadvIpAdviSu svayam / / 69 / / sarvaduHkhAtigo vizvazarmAmRtAbdhimadhyagaH / dvisAgaropamAyuSkaH svedadhAtumalAtigaH // 70 // bhuJjAno vividhAn bhogAn purA sucaraNArjitAn / na jAnAno gataM kAlaM mudAste tatra so'maraH || 71 || atha prAdhAtakIkhaNDe videhe pUrvasaMjJake / dezo'sti maGgalAvatyAkhyeyamAGgalyakArakaH // 72 // tanmadhye vijayArdhAdvirgavyUtyekazatonnataH / bhAti kUTajinAgAra vanazreNipurAdiSu ||73 || tasyAdreruttarazreNyAM nagaraM kanakaprabham / rAjate kanakaprAkArapratolI jinAlayaiH // 74 // patiH kanakapuGkhAkhyastasyAsIt khecarAdhipaH / priyA kanakamAlAkhyAsyAbhavat kanakojjvalA ||75 // tayozcyutvA sa saudharmAt siMhaketusuraH zubhAt / kanakojjvalanAmAbhUt sUnuH kanakakAntimAn // 76 // maNDita sampUrNa zarIrako prApta kara aura avadhijJAnase pUrva bhavameM pAlana kiye gaye vrata-janita phalako aura prazaMsanIya dharmake mAhAtmyako jAnakara usa devane dharma meM apanI buddhiko aura bhI dRr3ha kiyA / / 60-61 // tatpazcAt caityAlaya meM jAkara usane arhantoMkI maNimayI mUrtiyoMkI divya aSTavidha dravyoMse bhakti ke sAtha mahApUjana kiyA || 62 // punaH sarva abhyudayakI siddhike lie usane manuSya loka aura nandIzvara Adi dvIpoMmeM sthita zrI pratimAoMkA aura zrI jinendroM tathA gaNadhara di munIndroMkA pUjana karake, praNAma karake aura harSa ke sAtha unase jIvAdi sutattvoMkA upadeza sunakara aura aneka prakArase puNyakA upArjana kara vApasa apane sthAnapara Akara apane puNyase utpanna huI mahAdeviyoMkI aura vimAna Adi sambandhI sarva lakSmIko usane svIkAra kiyA ||63-65 / / isa prakAra vaha deva apanI uttama ceSTAse jinapratimApUjana, dharmazravaNa Adike dvArA nAnA prakAra ke puNyakA upArjana karatA huA svarga meM samaya bitAne lagA / usakA divya zarIra sAta hAtha unnata thA, usake netra nimeSa-unmeSa Adise rahita the, pahalI ratnaprabhA pRthivIke antataka ke avadhijJAna aura tatpramANa vikriyA karanekI zaktise yukta thA, do hajAra varSa bItane para mana se amRta AhAra karatA thA, tIsa dina bItanepara kucha thor3I-sI zvAsa letA thA aura divyAGganAoMke rUpa, vilAsa aura nRtyako dekhatA huA, deva-bhavana, udyAna aura parvatAdipara apanI deviyoMke sAtha krIDA karatA, asaMkhya dvIpoM aura parvatoMpara svayaM apanI icchAnusAra vibhUti ke sAtha vihAra karatA rahatA thA / vaha sarva duHkhoMse rahita aura prasveda, rakta-mAMsAdi sarva dhAtuoMse rahita zarIravAlA thA, samasta sukharUpa amRta sAgarameM nimagna rahatA thA, aura vaha do sAgaropamakI AyukA dhAraka thA / isa prakAra pUrva Acarita cAritrase upArjita nAnA prakArake bhogoMko bhogatA huA vaha deva bItate hue kAlako nahIM jAnatA huA Ananda se svarga meM rahane lagA ||66-71 // athAnantara pUrvadhAtakIkhaNDa meM pUrva videha meM maMgalAvatI nAmakA maMgalakAraka deza hai, usake madhya meM eka sau koza U~cA vijayArdhaparvata hai, vaha kUTa, jinAlaya, vanazreNI aura nagara Adi se zobhAyamAna hai| usa parvatakI uttarazreNI meM kanakaprabha nAmakA eka nagara hai, jo For Private And Personal Use Only Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4.90 ] caturtho'dhikAraH pitAsyAdau jinAgAre kRtvA kalyANavardhakAn / mahAbhiSekapUjAdIn paJcakalyANabhAginAm // 77 // tarpayitvA sudAnAdyairbandhudInAdivandinaH / gItanartanavAdyAdyaizcakre jAtamahotsavam // 7 // bAlacandra ivAsAdya kramAd vRddhiM sa sundaraH / payaHpAnAnnanepathyaiH svayogyaH sakalapriyaH // 79 // paThitvAnekazAstrANi hyamyasya nikhilAH kalAH / rUpalAvaNyakAntyAdiguNa kIva rAjate // 8 // tato'smai yauvane tAto vivAhavidhinA mudA / kanyAM kanakavatyAkhyAM dadau gRhivRSAptaye / / 81 // anyedhurbhAryayA sAdhaM kumAraH krIDituM yayau / mahAmeruM jinArcAdIn vandituM ca zumAya saH // 42 // tatra vIkSyAvadhijJAnavIkSaNaM munipuGgavam / nabhogAmyAyanekarddhibhUSitaM triHparItya saH // 83 // praNamya zirasAprAkSIddharmArthIti tadAptaye / bhagavanme'naghaM dharma brUhi yenApyate zivam // 8 // AkarNya tadvaco yogI jagAvitthaM tadIpsitam / dakSa tvamekacittena zRNu dharma dizAmyaham // 45 // bhavAbdhau patanAd bhanyAn ya uddhatya zivAlaye / dhatte vA trijagadrAjye taM dharma viddhi tattvataH // 86 // yenAvAbhyudayaH puMsAM manorathazatAgamaH / vilIyante'dhaduHkhAdyA bhramet kIrtirjagattraye // 7 // amutra yena jAyante devarAjAdibhUtayaH / sarvArthasiddhitIrthezabalacakripadAni ca // 8 // taM dharma kevaliproktaM jAnIhi tvaM sukhAkaram / ahiMsAlakSaNaM sAraM niHpApaM nAparaM kvacit / / 89 // ahiMsA satyamasteyaM brahma saMgavivarjanam / IryAbhASaNAdAnanikSepotsargasaMjJakAH // 10 // suvarNamaya prAkAra, pratolI aura jinAlayoMse zobhita hai| usakA svAmI kanakapuMkha nAmakA eka vidyAdhareza thA / usakI suvarNake samAna ujjvala dehakAntiko dhAraNa karanevAlI kanakamAlA nAmakI priyA thii| una donoMke vaha siMhaketudeva saudharma svargase cyuta hokara puNyase svarNakAntikA dhAraka kanakojjvala nAmakA putra huA / / 72-76 / / usake janma honepara usake pitAne sarva-prathama jinAlayameM paMcakalyANakoMke bhoktA tIrthaMkaradevoMkA kalyANa-vardhaka mahAbhiSekapUrvaka mahApUjana karake, uttama dAna-mAnAdise bandhuoM, dInajanoM aura vandIgaNoMko tRpta kara gIta, nRtya, vAditrAdise usakA janma-mahotsava kiyA // 77-78|| sakala janoMko priya vaha sundara bAlaka apane yogya dugdha-pAna, annAhAra aura vastrAbhUSaNAdiko prApta kara bAlacandrake samAna kramase vRddhiko prApta hokara, aneka zAstroMko par3hakara, aura samasta kalAe~ sIkhakara rUpa, lAvaNya aura kAnti Adi guNoMke dvArA devake samAna zobhAko prApta huA // 79-80 / / tadanantara yauvana avasthAmeM usake pitAne gRhastha dharmakI prAptike lie harSase vidhiparvaka kanakavatI nAmakI kanyAke sAtha usakA vivAha kara diyA / / 8 / / kisI eka dina vaha apanI bhAryAke sAtha krIDA karane aura jinapratimAoMkA pUjana-vandana karaneke lie mahAmeru parvatapara gayA // 82 / vahA~ para avadhijJAnarUpa netrake dhAraka, AkAzagAmI Adi aneka RddhiyoMse bhUSita uttama munirAjako dekhakara usane tIna pradakSiNAe~ dekara aura mastakase namaskAra karake dharma-prAptike lie dharma ke icchuka usane dharmakA svarUpa pUchA-he bhagavan , mujhe dharmakA svarUpa kahie, jisase ki zivapadakI prApti hotI hai / / 83-84 // usake vacana sunakara yogIzvarane usako abhISTa vacana isa prakAra kahe-he catura, maiM dharmakA svarUpa kahatA hU~, tU ekAgra cittase suna ||85|| jo saMsAra-samadrameM patanase bhavyoMkA uddhAra kara tIna jagatake rAjya svarUpa zivAlayameM rakhatA hai, use paramArthase dharma jAno / / 8 / / jisake dvArA isa lokameM prANiyoMke saikar3oM manorathoMkA AgamanarUpa abhyudaya prApta hotA hai, pApa-janita duHkha Adi vilIna ho jAte haiM aura tIna lokameM kIrti phailatI hai, tathA paralokameM jisake dvArA devendra AdikI vibhUtiyA~, sarvArthasiddhi-kAraka tIrthaMkara, cakravartI aura baladeva Adi pada prApta hote haiM, use tuma sarva sukhoMkA bhaNDAra kevali-bhASita dharma jaano| vaha dharma ahiMsA lakSaNavAlA hai, sAra hai aura niSpApa hai| isake atirikta aura koI dharma satya nahIM hai / / 87-89 // vaha For Private And Personal Use Only Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 36 zrI vIravardhamAnacarite manoguptirvacoguptiH kAyaguptirbudhairimaiH / trayodazaprakAraiH sa sAdhyate rAgadUragaiH ||91|| tathA mUlaguNaiH sarvaiH kSamAdidazalakSaNaiH / ate paramo dharmo jitamohAkSataskaraiH // 12 // dhImaMstvayApyanuSTheyo dharmo'yaM yatigocaraH / bAlye'pi bhoH prahatyAzu smarAdhArIMstapo'sinA // 53 // dharmaM vidhehi citte svaM dharmaNAlaMkuru svayam / dharmAya tyaja gehAdIn dharmAnnAnyaM svasAvara ||14| dharmasya zaraNaM yAhi tiSTha dharme nirantaram / taM kRtvA sarvathA dharma pAhi mAmiti cAya ||15|| kimatra bahunoktena hatvA mohamahAmaTam / sarvayatnena saddharmaM muktaye svIkuru drutam // 96 // iti tadvAkyamAkarNya tathyaM saddharmasUcakam / AsAdyAGgamavasyAdau nirvadamiti cintayan // 96 // aho parahitArtheSa vakti me hitakAraNam / ato'haM tvaritaM sAraM tapo gRhNAmi muktaye // 98 // yato na jJAyate nRNAM kadA mRtyurbhaviSyati / garbhasthAnadyajAtAn vA mArayedantako'rbhakAn // 99 // ahamindra surezAdIn kAlena pAtathed yamaH / yadi tarhyasmadAdAnAM kAzrAzA jIvitAdiSu // 100 // kAryo dharmo vRddhatve matveti taM na kurvate / ye zaThAste kSaNAda yAnti yamasya grAsatAmaghAt // 103 // ato vicakSaNaiH kAryaH sarvAvasthAsu so'nizam / AzaGkya maraNaM svasya na kAryaM kAlalaGghanam // 102 // vicintyeti hRdA dhImAMstyaktvA bAhyAbhyantaropadhIn / pizAcImiva tAM kAntAM cArAdhya yatisatkamau // manovAkkAyasaMzuddhyA pravrajya trijgnnutaam| jagrAha muktaye sArAM svarmuktisukhamAtaram // 104 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only [ 4.91 dharma ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya aura parigrahatyAgarUpa hai, IrSyA, bhASA, eSaNA, AdAna, nikSepaNa aura utsargasamitirUpa hai, tathA manogupti, vacanagupti aura kAyaguptisvarUpa hai / jJAnI jana rAgase dUra rahate hue ina teraha prakAroMse usa dharmakI sAdhanA karate haiM / tathA sarva mUlaguNoM se kSamAdidaza lakSaNoMse moha aura indriya- coroMko jItakara vaha parama dharma arjita kiyA jAtA hai // 90 92 || dhImana, tumheM isa muni -viSayaka dharmakA anuSThAna karanA cAhie / he bhavya, bAlyakAla honepara bhI tuma kAma Adi zatruoMko taparUpI khaDgase zIghra nAza kara apane cittameM ukta dharmako dhAraNa karo aura apaneko dharmase alaMkRta karo / dharmake lie tuma ghara Adiko chor3o, dharmake sivAya tuma anya kucha bhI AcaraNa mata karo, dharmakI zaraNa jAo, dharma meM hI nirantara saMlagna raho aura yaha karake sadA yahI prArthanA karo ki he dharma, tU merI rakSA kara ||93-95 // isa viSaya meM adhika kahane se kyA hai, tU moha mahAbhaTa ko mArakara sarva prayatnase mukti prApti ke lie zIghra uttama dharmako svIkAra kara ||16|| isa prakAra una munirAja ke tathyapUrNa, saddharmasUcaka vAkya sunakara saMsAra, zarIra aura strI Adi meM vairAgyako prApta hokara vaha isa prakAra socane lagA- aho, para hitake icchuka ye munirAja, mere hitake kAraNabhUta ina vacanoMko kaha rahe haiM, ataH maiM mukti ke lie zIghra hI sArabhUta tapako grahaNa karatA hU~ / / 97-98 / / kyoMki yaha jJAta nahIM hotA hai ki manuSyoMkI kaba mRtyu hogI ? yaha yamarAja garbhasthoMko aura Aja hI utpanna hue baccoMko mAra DAlatA hai ||19|| jaba yaha yama ahamindra aura devendra Adiko bhI kAlase - samaya Ane para - mAra girAtA hai, taba hamAre jaise dIna puruSoM kI to isa jIvana AdimeM kyA AzA kI jA sakatI hai || 100 || 'hama dharma bur3hApA Anepara kareMge / ' aisA mAnakara jo zaTha puruSa yathAsamaya dharma nahIM karate haiM, ve pApodayase kSaNabhara meM yamake grAsapane ko prApta hote haiM || 101 || isalie caturajanoM ko apane maraNakI pratisamaya AzaMkA karake sabhI avasthAoM meM nirantara dharma karanA cAhie aura kAlakA ullaMghana nahIM karanA caahie| arthAt dharma sevanameM pramAda nahIM karanA cAhie || 102 || aisA hRdayameM vicArakara aura apanI kAntAko pizAcI samajhakara usa buddhimAn kanakojjvala vidyAvarane bAhya aura Abhyantara donoM prakAra ke parigrahako chor3akara evaM sAdhuke caraNoMkI ArAdhanA kara mana, vacana, kAyakI zuddhipUrvaka tIna lokase pUjanIya svarga Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4.120] caturtho'dhikAraH tato'sAvArtaraudradhyAnadurlezyA vihAya ca / prayatnena zubhA dharmazuklalezyA bhajan sadA // 105 // vikathAlApavArtAdIstyaktvA dharmakathAH parAH / siddhAntapaThanaM kurvan satAM dharmApadezanam // 106 sarAgasthAnalokAdInutsRjya dhyAnasiddhaye / gahAvanazmazAnAdvinirjaneSu vasana sudhIH // 17 // aTavIgrAmadezAdIn viharanirmamAzayaH / dviSabhedaM tapo'tyarthamAcaran kamahAnaye // 10 // ityAdyanyatprazastaM ca sarvAn mUlaguNAn parAn / yatyAcArotamArgaNa pratipAlya ca saMyabham / / 109 // anaghaM mRtyuparyantaM cAnte saMnyAsamAdadau / hitvA caturvidhAhArAn svAGgAdI mamatA muniH / / 10 // tato jitvAtidhairyeNa kSuttRSAdiparISahAn / svavIrya prakaTIkRtya muktizrIsAdhanodyataH / / 111 // ArAdhyArAdhanAH sarvAH prayatnena samAdhinA / dharmadhyAnena muktvAsUn nirvikalpamanA yatiH // 15 // tapovratArjitA yena svarne lAntavanAmani / maharddhiko'maro jAto'nekakalyANamatibhAka // 113|| tatsvAvadhinA jJAtvA prAgbhavaM tapasA phalam / bhUtvA dRDhamanA dharma punaH zrIdharmasiddhaye // 114|| trilokasthA jinendrArcA ahaM to gaNinA munIn / cArcayan praNamannityaM svarjayan puNyamUrjitam // 15 // ayodazasamudrAyuH paJcahastocchuitAGgat / prayodazasahasrAbdaiH sudhAhAraM hRdA majan // 11 // niHkrAntaiH sArdhaSaNmAsaiH sugandhivapurucchavasan / tRtIyAdhodharAvyAptAvadhicidvikriyAnvitaH // 1 // saptadhAtumalasvedAtigadivyazarIrabhAka / samyagdRSTiH zumadhyAnajina pUjAratI mahAn // 11 // nartanItavAdyAdyairmadhurai zarmakArakaiH / bhuJjAno mahato bhogAn divyadevAbhiranvaham / / 119 // bhAvanAM bhAvayan vRtte dRSTiciganamaNDitaH / mudAste so'maraiH sevyo majAn zarmAmRtAmbudhau / / 120 // aura muktike sukhoMkI jananI aisI sArabhUta jinadIkSAko muktike lie grahaNa kara liye // 103-104 // tatpazcAt ve sujJAnI kanakojjvala muni Arta-raudradhyAna aura durlezyAko chor3akara, prayatnake sAtha zubha dharmadhyAna aura zuklalezyA sadA dhAraNa karate hue, vikathAlApa aura nirarthaka bAtacItako choDakara uttama dharmakathA karate. siddhAntazAstroMko paDhate, sajjanoMko dharmakA upadeza dete, sarAga sthAna aura sarAgI puruSoMkA saMgama chor3ate, dhyAnakI siddhike lie guphA, vana, imazAna, parvata Adi nirjana sthAnoM meM basate, aTavI, Ama, dezAdikameM mamatvarahita citta hokara vihAra karate hue karmoMkA nAza karaneke lie atyanta ugra bAraha prakArakA tapazcaraNa karane lage // 185-108|| inako Adi lekara anya prazasta kartavyoMko tathA sabhI uttama mUlaguNoMko yati-AcArokta mArgase pAlakara, aura maraNa-paryanta nirdoSa saMyamako pAlakara jIvanake antameM unhoMne saMnyAsako dhAraNa kara liyaa| cAroM prakArake AhAroMkA aura apane zarIra AdimeM mamatAkA tyAga kara una munirAja ne atidhairyake sAtha bhUkha, pyAsa Adi parISahoMko jItakara evaM mukti lakSmIke sAdhanameM udyata ho apane vIryako prakaTa kara sabhI ArAdhanAoMkI prayatnase samAdhidvArA ArAdhanA kara, nirvikalpamana ho una yatirAjane dharmadhyAnase prANoMko chor3A aura tapazcaraNa evaM vrata-pAlanase upArjita puNyake dvArA vaha lAntava nAmake svargameM aneka. kalyANayukta vibhUtikA dhAraka maharddhika deva huA / / 189-113 // vahA~ para tatkAla utpanna hae apane avadhijJAnase parva bhava meM kiye gaye tapakA phala jAnakara vaha deva dharma meM dRr3hacitta ho aura bhI zrIdharmakI siddhike lie tIna lokameM sthita jinendroMkI pratimAoMkI tathA antioM , gaNadharoM aura munijanoMkA nitya pUjana-namana karate hue utkRSTa puNyakA upArjana karane lagA // 114-115 / / vahA~ para usakI teraha sAgaropama Ayu thI, pA~ca hAtha unnata zarIra thA, teraha hajAra varSoMse hRdaya dvArA amRta-AhArako sevana karatA thA, sAr3he chaha mAsa bItanepara zvAsocchvAsa letA thA, sugandhita zarIra thA, nIce tIsarI pRthivItaka vyApta avadhijJAna aura itanI hI vikriyA karanekI zaktise sampanna thA, saptadhAtu, mala-mUtra, For Private And Personal Use Only Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 38 zrI-vIravardhamAnacarite [4.121 atha jambUmati dvope viSaye kozalAhaye / ayodhyA nagarI ramyA vidyate sajjanai tA // 121 // vajraseno nRpastasyAH patirAsIcchubhodayAt / zIlavatyAhvayA tasya kAntAbhUcchIlazAlinI / / 122 // so'maro nAkatazcyutvA hariSeNAbhidhaH sutaH / divyalakSaNapUrNAGgastayoH puNyAdajAyata / / 123 // sabandhubhiH kRtaM matyA kRtsnaM jAtamahotsavam / prApya bhogopamogaizca kaumAratvaM dhiyAnvitam // 12 // adhItya jaina siddhAntasArArthAnastravidyayA / samaM dharmAdiniSpattyai janatAnandakArakaH // 25 // rUpalAvaNyatejo'GgakAntidIpyAdisadguNaiH / divyAMzukAdinepathyairbhUSito'maravad bamau / / 126 // tato'sau yauvane vApya bahvI rAjasutAH zubhAt / pituH padaM zriyAmApya bhunakti sukhamulvaNam // 12 // sAdhaM sadRgvizuddhayA sadbratAni gRhamedhinAm / gArhasthyadharmasiddhayartha niHpramAdena pAlayan / / 128 // aSTamyAM ca caturdazyAM tyaktvA sAvadyamaJjasA / bhUtvA munisamo dhImAn muktyai proSadhamAcaran / / 129 // utthAya zayanAtprAtaH sAmAyikastavAdikAn / prayatnena vidhatte sa AdI dharmapravRddhaye // 13 // pazcAddevArcanaM bhUtyA svagRhe jinadhAmani / dhautAmbaradharo bhaktyA trivargasiddhidaM majan / / 131 // yogyakAle supAtrAya datte dAnaM yathAvidhi / prAsukaM madhuraM dakSaH sAkSAdbhAvanayA yathA // 132 // aparAhne svayogyAni satkarmANi zumAptaye / sAmAyikAdisarvANi karoti jitamAnasaH // 133 // prasvedAdise rahita divya zarIrakA dhAraka thA, mahAn samyagdRSTi, zubhadhyAna aura jinapUjanameM nirata rahatA thaa| sukha-kAraka nRtya, gIta aura madhura vAditroMke dvArA divya deviyoMke sAtha nirantara mahAn bhogoMko bhogatA huA, cAritrameM bhAvanA karatA huA, samyagdarzana aura samyagjJAnarUpa ratnase maNDita tathA devoMse sevya, vaha devarAja sukharUpa amRtasAgarameM magna rahatA huA Anandase rahane lagA // 116-120 / / athAnantara isI jambUdvIpake kozala nAmaka dezameM ayodhyA nAmakI ramaNIka nagarI hai, jo sajjanoM se bharI huI hai| puNyodayase usa nagarIkA svAmI vajrasena rAjA thA aura zIlako dhAraNa karanevAlI zIlavatI nAmakI usakI rAnI thii||121-122|| una donoMke svargase cyuta hokara vaha deva puNyase divya lakSaNa-paripUrNa dehavAlA hariSeNa nAmakA putra utpanna huaa|123|| rAjAne apane bandhujanoMke sAtha bar3I vibhUtise usakA janmamahotsava evaM anya sabhI mAMgalika vidhi-vidhAna kiye / kramazaH bhogopabhogoMke dvArA buddhimattAse yukta usane kumArAvasthAko prApta kara dharmAdi puruSArthoM kI siddhike lie zastravidyAke sAtha jaina siddhAntake sArabhUta tattvArthako par3hakara, rUpa, lAvaNya, teja, zarIra kAnti aura dIpti Adi sad-guNoMke dvArA janatAko Anandita karatA huA vaha divya vastrAbharaNa Adi veSa-bhUSAse devake samAna zobhAko prApta huA // 124-126 // __tatpazcAt yauvanAvasthAmeM puNyodayase bahuta-sI rAjakumAriyoMko prApta kara aura pitAkI rAjyalakSmIke padako pAkara vaha uttama sukhako bhogane lagA // 127 / / punaH samyagdarzanakI vizuddhike sAtha gRhasthoMke dharmakI siddhike lie zrAvakoMke sad-vratoMko pramAdarahita hokara pAlana karatA, aSTamI aura caturdazIko sarva pApabhogoMkA tyAga karake muni samAna hokara vaha buddhimAna mukti-prAptike lie proSadhopavAsako pAlatA aura prAtaHkAla zayanase uThakara sarvaprathama sAmAyika, tIrthaMkarastavana Adi AvazyakoMko prayatnake sAtha karatA thaa| pazcAt dharmakI vRddhike lie snAna karake dhule hue vastra pahanakara bhaktike sAtha apane gharake jinAlayameM jAkara vibhUtike sAtha deva-pUjana karake yogyakAla meM yogya supAtrake lie trivargakI siddhi karanevAle prAsuka madhura dAnako vaha catura yathAvidhi navadhA bhaktike sAtha sAkSAt svayaM dAna detA thA // 128-132 // aparAhnakAlameM svayogya kAryoMko karake punaH manako jItanevAlA vaha hariSeNa rAjA puNyakI prAptike lie sAyaMkAla ke samaya sAmAyika Adi sarva dharma-kAryoMko For Private And Personal Use Only Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4. 142 ] caturtho'dhikAraH yAtrAM vrajati so'haM kevaliyogondrayoginAm / saMghena mahatA sAkaM dharmaM tIrthapravRttaye // 134 // tebhyaH zRNoti saddhamaM tasvAcArAdimizritam / rAgahAnyai vide bhUpastrizuddhayA zarmavAridhim // 135 // vAtsalyaM kurute dharmI dharmAya dharmazAlinAm / tadyogyadAnasanmAnaiH prItyA tadguNaraJjitaH // 136 // jinacaityAlayoddhAraiH pratiSThArcAdikoTibhiH / jainazAsanamAhAtmyaM vyanaktyeSa sadA sudhIH // 137 / / yacchakroti sa puNyAtmA sarvazaktyA tadAcaran / yanna zaknotyanuSThAtuM vidhatte tasya bhAvanAm // 138 // ityAdivividhAcAraiH kurvan dharmaM girA hRdA / vapuSA kArayaMzcAnyairmanyaiH sadupadezanaiH // 139 // trivargavRddhikRdrAjyaM pAlayan nyAya vartmanA / so'nvabhUtparamAn bhogAn svapuNyodayajAn sudhIH || 140 // iti sukRtavipAkAt prApya samrAjyalakSmI nirupamasukhasArAn so'tra bhuke narezaH / jagati viditakIrtizceti matvA zivAya majata paramayatrAccharmakAmAH sudharmam // 141 // dharmaH prAcarito mayA suvidhinA dharmaM bhaje pratyahaM dharmeNAnucarAmi vRttamamalaM dharmAya nityaM namaH / dharmAnnAparamAzrayAmi zaraNaM dharmasya gacchAmyadhAd dharme lInamanA ahaM bhavabhayAnmAM pAhi dharmAdhataH / / 142 / / iti zrIbhaTTArakasakalakIrtiviracite zrIvIra - vardhamAnacarite siMhAdibhavasaptadharmaprAptivarNano nAma caturtho'dhikAraH ||4|| 39 karatA thA // 133 // dharmatIrtha kI pravRtti ke lie vaha bar3e bhArI saMghake sAtha arhanta, kevalI, gandra aura sAdhuoM ke darzana bandanake lie yAtrAe~ karatA thA, unase tattva aura AcArAdise mizrita arthAt dravyAnuyoga, caraNAnuyoga Adi sarva anuyogayukta sukhake sAgara uttamadharmako rAgakI hAni aura jJAnakI vRddhike lie triyogazuddhipUrvaka sunatA thA // 134-135 // yAtrAoMse lauTakara vaha hariSeNa rAjA dharmake lie dharma-zAliyoMkA unake guNoMse anuraMjita hokara prItise yathAyogya dAna-sammAna ke dvArA sAdharmI vAtsalya karatA thA / arthAt prItibhoja dekara vastrAbhUSaNAdise sAdharmI janoMkA yathocita sammAna karatA thA // 136 // | vaha buddhimAn rAjA prAcIna jina caityAlayoMkA uddhAra karake tathA nAnA prakArakI pratiSThA, pUjanAdike dvArA sadA hI jainazAsana ke mAhAtmyako jagatmeM vyakta karatA rahatA thA || 137|| vaha puNyAtmA jisa kAryako kara sakatA thA, usa dharmakAryako sarvazaktise sadA AcaraNa karatA aura jise karane ke lie samartha nahIM hotA, usa karane kI bhAvanA karatA rahatA thA || 138 || ityAdi aneka prakArake AcaraNoM se vaha svayaM dharma karatA, tathA mana, vacana aura kAyase sadupadezoMke dvArA anya bhavya jIvoMse karAtA huA trivarga ( dharma, artha, kAma ) kI vRddhi karanevAle rAjyako nyAyamArga se pAlana karatA huA vaha buddhimAn rAjA apane puNyodayase prApta parama bhogoMko bhogane lagA / / 139-140 // isa prakAra puNyake paripAkase uttama rAjya lakSmIko pAkara saMsAra meM sarva ora jisakI kIrti phaila rahI hai, aisA vaha hariSeNa nareza vahA~ para sArabhUta anupama sukhoMko bhogatA huA samaya vyatIta karane lagA / aisA jAnakara sukhake icchuka puruSoMko zivapadakI prApti ke lie parama yatna se uttama dharmakA sevana karanA cAhie || 141 || maiMne uttama vidhi ke sAtha pahale dharma AcaraNa kiyA hai| maiM aba bhI pratidina dharmako sevana karatA hU~, dharma ke dvArA nirmala cAritrako pAlatA hU~, aise dharmako merA nitya namaskAra hai / dharmase anya kisI kA maiM Azraya nahIM letA hU~, kintu pApase dUra rahakara dharma kI zaraNa jAtA hU~ / bhava bhaya se Darakara maiM dharmameM manako saMlagna karatA hU~ / he dharma, mujhe pApa se bacAo // 142 // For Private And Personal Use Only isa prakAra bhaTTAraka sakalakIrti-viracita zrI vIra - vardhamAnacaritameM siMha Adi sAta bhavoMkA aura unameM dharmakI prAptikA varNana karanevAlA caturthaM adhikAra samApta huA ||4|| Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paJcamo'dhikAraH kArAtivijetAraM vIraM vIragaNAgrimam / vande rudrakRtAnekaparIpahabharakSamam // 1 // athAnyedyaH sa kAlAptyA hariSeNamahIpatiH / mitho vitarkayedevaM vivekAnavalamAnase // 2 // kiMlakSaNo'hamevAtmA kIdRzA vapurAdayaH / amI kIdRgvidhaM caitatkuTumbaM bandhakAraNam / / 3 / / kuto me zAzvataM zarma kathamAzA vinazyati / kiM hitaM cAhitaM loke kiM kRtyaM kiM kiletaram // 4 // aho dRgjJAnavRttAdiguNarUpo'hamAtmavAn / ete'trAcetanAH pUtigandhayo'GgAdipudgalAH // 5 // yathAtra militaM pakSivarga tuGge tarau nizi / kule tathA kuTumbaM ca svasvakAryaparAyaNam // 6 // nirvANAnnAparaM kiMciccha zvataM zarma dRzyate / vinA saMgaparityAgAjAvAzA na praNazyati // 7 // tapo ratnatrayebhyo'nyaddhitaM jAtu na vidyate / mohAkSaviSayebhyo'nyannAhitaM cAzubhAkaram // 8 // ato vaiSayika saukhyaM viSavaddheyamAsA / tapo ratnatrayaM sAramAdeyaM hitakAMkSiNA // 9 // tatkRtyaM dhImatAM yena hIhAmutra sukhaM yazaH / tadakRtyaM tarAM yena nindA duHkhaM parAbhavam // 10 // ityAdicintanAdApya saMvegaM karmanAzakRt / jagaddhogazarIrAdau hitAyAdhAtsa udyamam // 11 // tato nikSipya rAjyasya durbhAraM loSTavattaji / AdAtuM sa tapobhAraM sugamaM niryayau gRhAt // 12 // karma zatruoMke vijetA, vIra puruSoM meM agraNI aura rudrakRta aneka upasargoM evaM parISahoMke sahana karane meM samartha zrI vIra jinendrakI maiM vandanA karatA hU~ // 1 // . athAnantara kisI samaya vaha hariSeNa rAjA kAlalabdhikI prAptise apane vivekase nirmala cittameM isa prakAra vicArane lagA ki merA yaha AtmA kisa svarUpavAlA hai aura ye zarIra Adi kisa prakAra ke svarUpavAle haiM ? bandhakA kAraNa yaha kuTumba kisa prakArakA hai ? nitya sukhakI prApti mujhe kaise hogI aura kaise merI yaha AzA vinaSTa hogI ? lokameM merA hita aura ahita kyA hai ? yahA~ merA kyA kartavya hai aura kyA akartavya hai // 2-4 / / aho, maiM darzana jJAna cAritrarUpa AtmAvAlA hU~ aura ye zarIrAdike pudgala apavitra, durgandhi aura acetana haiM // 5 / / jaise yahA~ para rAtrike samaya U~ce vRkSapara pakSiyoMkA samUha mila jAtA hai usI prakAra manuSyakulameM bhI ye strI-putrAdikA kuTumba mila rahA hai, kintu saba apane-apane kAryameM parAyaNa haiM // 6 // ___ yahA~ para mokSake sivAya aura kahIMpara bhI nitya sukha nahIM dikhatA hai aura parigrahake tyAgake binA kabhI bhI yaha AzA-tRSNA nahIM naSTa ho sakatI hai // 7 // yahA~para tapa aura ratnatrayake sivAya anya koI vastu hita karanevAlI nahIM hai| tathA moha aura indriya viSayoMke sivAya anya koI ahita aura azubha karanevAlA nahIM hai / / 8 / yaha indriyoMke viSayoMse utpanna huA sukha viSake samAna nizcayase heya hai| ataH hitake cAhanevAle puruSako sArabhUta tapa aura ratnatraya grahaNa karanA cAhie / / 9 / / buddhimAnoMko vahI kArya karanA yogya hai, jisase isa loka aura paralokameM sukha aura yaza ho / aura vahI kArya akRtya hai jisase nindA, duHkha aura parAbhava ho // 10 // isa prakArake cintavanase saMsAra, zarIra aura bhoga AdimeM karmoMkA nAza karanevAle saMvegako prApta kara usane apane hitake lie udyama kiyA // 11 / / tadanantara loSThake samAna rAjyake durbhArako putrapara DAlakara aura sugama tapobhArako grahaNa karane ke lie For Private And Personal Use Only Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 5.26 ] 41 amanane paJcamo'dhikAraH zrutasAgaranAmAnaM yogIndra zratapAragam / AsAdya zirasA navA triHparItya jagala tam // 13 // bAhyAntaHsthAkhilAn saMgAMkhizuddhayA pravihAya saH / mumukSurmuktaye jainoM dIkSAM mapo mudAdadau / / 1 / / tataH karmAvighAtAya tapovajrAyudhaM dadhe / duSTAbhArimanorodhi prazastaM dhyAnamAcarat / / 15 // ekAkI siMhavannityaM dharmazuklaprasiddhaye / kandarAdriguhAraNyazmazAnAdiSu saMvaset // 16 // aTavIgrAmakheTAdIn viharan yatra cAMzumAn / astaM yAti sa tatraiva tiSTed rAtrau dayAdhIH // 17 // sadisaMkule jhaMjhAvAtavRSTayAdiduHkare / prAvRTkAle humUle sa vidhatte yogamUrjitam // 10 // hemante catvare vAsau nadItIre himAkule / dhyAnoSmaNA hatAzeSazItabAdhAH sthitiM bhajet // 19 // prISme sUryAzusaMtapse parvatAne zilAtale / kuryAd nyutsargamAhatyoSNabAdhAM jJAnapAnataH // 20 // ityAdyanyataraM ghoraM kAyaklezaM sadA bhajan / bAhyaM so'bhyantare dakSo dhyAnAdhyayanahetave // 21 // guNAn mUlottarAn sarvAn pratipAlya susaMyamam / Adade'nazanaM cAnte tyaktvAhAravapUMSi vai // 22 // tato dRgjJAnacAritratapasAM muktidAyinAm / ArAdhanAM vidhAyoH zoSayitvA nijaM vapuH // 23 // tapo'minA parityajya prAgAn srvsmaadhinaa| tatphalena mahAzukre so'manmaharddhiko'maraH // 24 // tatrApyAntarmuhatena sahajAmbaramaSaNaH / bhUSitaM yauvanAnyaM sa kAyaM dhAtumalAtigam // 25 // mahatI svaHzriyaM vIkSyAsAdyAvadhiH sa tatkSaNam / jJAtvA prAgvRttakaM tena sarva dharmaparo'jani // 26 // vaha hariSeNa rAjA gharase nikalA // 12 // aura zruta-pAragAmI zrutasAgara nAmake yogIndra ke pAsa jAkara jagatse namaskRta unheM zirase namaskAra kara aura tIna pradakSiNA dekara, bAhya aura Abhyantara samasta parigrahoMko trikaraNa-zuddhise tyAga kara usa mumukSu rAjAne muktikI prAptike lie harSake sAtha dIkSA grahaNa kara lI // 13-14 // tatpazcAt karmarUpI parvatake vighAtake lie taparUpa vasrAyudhako usane dhAraNa kiyaa| aura duSTa indriya aura manarUpa zatruoMko rokanevAle uttama dhyAnako dhAraNa kiyA // 15 // vaha dharma aura zukladhyAnakI siddhike lie parvatoMkI kandarAoM, guphAoMmeM tathA vana-zmazAna AdimeM nitya ekAkI siMhake samAna nirbhaya hokara basane lagA // 16 / / aTavI, grAma, kheTa AdimeM vihAra karate hue jahA~para sUrya asta ho jAtA, vahIMpara vaha dayAI citta rAtrimeM Thahara jaataa| vaha varSAkAlameM sarpa Adise vyApta, jhaMjhAvAta aura varSA Adise bhayaMkara vRkSake malameM utkRSTa yogako dhAraNa karatA, hemanta RtameM himase vyApta catuSpathapara athavA nadIke kinAre dhyAnakI garamIse sarva prakArakI zItabAdhAko dUra karatA huA rahane lagA // 17-19 / / prISmakAlameM sUryakI kiraNoMse santapta parvatake Upara zilAtalapara jJAnAmRtake pAnase uSNabAdhAko dUra karatA huA kAyotsarga karatA thA // 20 // inako Adi lekara anya aneka bAhya taparUpa kAyaklezako vaha catura muni Abhyantara dhyAna aura svAdhyAyarUpa tapoMkI siddhike lie sadA sahane lagA ||21 // isa prakAra jIvana-bhara sabhI mUlaguNoM, uttaraguNoM aura saMyamako pAlana kara antameM AhAra aura zarIrako chor3akara hariSeNamuni anazanako grahaNa kara liyA // 22 // tatpazcAt muktikI denevAlI darzana, jJAna, cAritra aura tapa ina cAroM ArAdhanAoMkI bhalI bhA~tise ArAdhanA kara aura taparUpI agnise apane zarIrako sukhA karake sarva prakArakI samAdhike sAtha hariSeNa munine prANoMko chor3akara usake phalase mahAzukra nAmake svagameM mahadhika devapada pAyA / / 23-24 // vahA~para antarmuhUrta mAtrase hI sarva dhAtuoMse rahita, yauvana avasthAse yukta aura sahaja vastrAbhUSaNoMse bhUSita divya deha pAkara, tathA svargakI mahatI vibhUtiko dekhakara, tatkSaNa utpanna hue avadhijJAnase pUrva bhava-sambandhI sarva vRttAntako jAnakara vaha deva dharmameM tatpara ho For Private And Personal Use Only Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 42 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI vIravardhamAnacarite [ 5.27 tataH saddharmasiddhyarthaM gatvA zrIjinamandire / cakAra paramAM pUjAM vizvAbhyudayakAriNIm ||27|| jalAdyaSTavidhairdravyaistatrotpannaicyutopamaiH / samaM tUryanikairmaktyA stutistavanamaskRtaiH ||28|| punastirya loke ca jinamUrtIrjinezinaH / natvA prapUjya tadvANIM zrutvA satpuNyamArjayat ||29|| iti dharmAttacitto'sau catuH karonnatAGgamAk / SoDazAbdhipramAyukaH zubhalezyAH zubhAzayaH // 30 // caturthAvaniparyantaM mUrtivastucarAcaram / jAnan svAvadhinA yukto vikriyaddhiM ca tatsamAm ||31|| gatairgRhNan sudhAhAraM sahasravarSaSoDazaiH / majan sugandhimucchvAsaM pakSaiH SoDazabhirgataiH // 32 // prAktapazcaraNotpannAn divyAn bhogAnanAratam / svadevIbhirmahAmatyA bhuJjAno'nalpazarmadAn ||33|| niraupamyAn nRloke'smin dharmadhyAnaparAyaNaH / mudAste nirjarastatra nimagnaH sukhasAgare ||34|| atha saddhAtakIkhaNDe dvIpe pUrvAbhidhAnake / videhe pUrvasaMjJe'sti viSayaH puSkalAvatI ||35|| prAguktavarNanA tatra nagarI puNDarIkiNI / mahatI zAzvatA divyA cakribhogyA hi vidyate // 36 // patistasyAH sumitrAkhyo narezo'bhUt supuNyavAn / rAjJI tasyAbhavadmyA suvratAkhyA vratAGkitA ||37 // mahAzukrAsa Agatya devo'tidivyalakSaNaH / priyamitrAbhidho jAtastayoH putro jagatpriyaH // 38 // tatpitAsya vibhUtyAdau kRtvA tAM jinAlaye / mahAbhiSekasatpUjAM vizvAbhyudaya zarmadAm // 39 // datvA dAnAni bandhubhyo'nAthavandibhya eva ca / surya trikaketvAdyairvyadhAjjAtamahotsavam // 40 // dvitIyAcandravadvizvajanatAnandavardhakaH / surUpAtizayairyogyaiH payaHpAnAnnavastubhiH // 41 // gayA / / 25-26 / / tatpazcAt uttama dharmakI siddhike lie zrI jinamandirameM jAkara samasta laukika sukhoMkI siddha karanevAlI paramapUjA, svarga meM utpanna hue anupama jalAdi, aSTavidha dravyoMse bhakti-dvArA tInoM prakAra ke bAjoM ke sAtha, stuti, stavana aura namaskAra pUrvaka kI || 27-28|| punaH tiryagloka aura manuSyalokameM jinendroMkI jinapratimAoMkI pUjA karake namaskAra kara aura jinarAjoMkI vANIko sunakara brahmadevane uttama puNyako upArjana kiyA ||29|| isa prakAra ha deva sadA dharma meM citta lagAkara apanA samaya vyatIta karane lagA / usakA zarIra cAra hAtha unnata thA, solaha sAgaropama Ayu thI, zubhalezyA aura zubhamanovRtti thI ||30|| cauthI pRthivItaka apane avadhijJAnase sabhI mUrtike carAcara vastuoMko jAnatA huA vahA~ taka kI vikriyA RddhikI zaktise yukta thA / solaha hajAra varSa bItane para vaha amRta AhArako grahaNa karatA thA, aura solahapakSa bItanepara sugandhita ucchvAsa letA thA / / 31-32 / / pUrvabhava meM kiye gaye tapazcaraNa se utpanna hue, bhArI sukha denevAle divya bhogoMko mahAvibhUtise apanI deviyoMke sAtha nirantara bhogane lagA / vahA~ke anupama bhogoMkI isa manuSya lokameM koI upamA nahIM hai / isa prakAra vaha deva Anandase sukha- sAgara meM nimagna rahane lagA / / 33-34 / / / athAnantara uttama dhAtakIkhaNDa dvIpake pUrva bhAgavartI pUrva videhameM puSkalAvatI nAmakA deza hai / vahA~ para pUrvokta varNanavAlI puNDarIkiNI nagarI hai jo vizAla, zAzvatI, divya aura cakravartI dvArA bhogya hai || 35-36 || usa nagarIkA svAmI sumitra nAmakA atipuNyavAn rAjA thaa| usakI vrata-bhUSita suvratA nAmakI sundarI rAnI thii| una donoMke mahAzukra vimAnase Akara vaha deva divyalakSaNavAlA, jagatpriya, priyamitra nAmakA putra huA / janma honepara usake pitAne bhArI vibhUtike sAtha sarvaprathama jinAlaya meM jAkara samasta abhyudaya sukhoM ko denevAlI mahAbhiSeka pUrvaka uttama pUjA kI || 37-39 || punaH bandhujanoMko, anAthoM aura vandI logoMko dAna dekara tIna prakAra ke bAjoMke sAtha dhvajA Adi phaharAkara putrakA janma mahotsava manAyA ||40|| vaha bAlaka samasta janatAke Anandako bar3hAtA huA, atizaya sundara rUpase, yogya dugdha-pAna, annAhAra Adi vastuoMse, kIrti, kAnti aura zarIrake bhUSaNoMse dvitIyAke candramA samAna vRddhiko prApta hokara dikkumAra yA devakumArake samAna atyanta zobhAko For Private And Personal Use Only Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 5.58 ] paJcamo'dhikAraH kramato vRddhimAsAdya kIrtikAntyaGgabhUSaNaiH / mahAn bhAti kumAro'sau 'dikkumAra ivorjitaH // 42 // tataH so'dhyApakaM jainaM prApya dharmArthasiddhaye / papATha sudhiyA sArAM vidyA dharmArthasUcinIm // 43 // yauvane tu mahAmaNDalezvarazrIsamanvitam / pituH padaM samApyeSa bhunakti sukhamulvaNam // 44 // tadAsyAdbhutapuNyena prAdurAsan svayaM kramAt / cakrAdisarvaravAni nidhayo nava corjitaaH||45|| tato'sau parayA bhUtyA SaDaGgabalaveSTitaH / bhrAntvA SaTakhaNDabhUbhAgaM narakhecaranAyakAn // 46 // Akramya mAgadhAdIMzca vyantarezAn suhelayA / mahimneva vaze svasya cakre cakrAdisAdhanaiH // 47 // tebhyaH kanyAdiratnAni sAravastUni cakrabhRt / AdAya parayA lakSmyAlaMkRtaH surarAjavat // 48 // nivRttya lIlayA svasya purI surapurImiva / prAvizat khagamatyendraya'ntarezaiH samaM mudA // 49 // asyAsan parapuNyena khabhUcaranRpAtmajA / SaNNavati-sahasrANi rUpalAvaNyakhAnayaH // 50 // rAjAno maulibaddhA dvAtriMzatsahastrasaMkhyakAH / namantyasya padadvandvaM svamU jJAvidhAyinaH // 51 // caturazItilakSAH syurgjaastunggmnohraaH| tAvantazca rathA aSTAdazakoTituraGgamAH // 52 // caturazItikovyazca zIghragAmipadAtayaH / gaNabaddhAmarAstasya sahasraSoDazapramAH // 53 // aSTAdazasahasrapramAmlecchavasudhAbhujaH / sevante tasya pAdAbjau nRvidyezAmarAcitau // 54 // senApatiH sthapatyAkhyaH strI harmyapatireva hi / purohito gajo'zvo daNDazcakaM carma kAkiNI // 55 // maNizchannamasizceti ratnAni syuzcaturdaza / rAjyamogAGgakartRNi rakSitAnyamaraiH prabhoH // 56 // padmaH kAlo mahAkAlaH sarvaratvo hi pANDukaH / naisarSo mANavaH zaGkhaH piGgalo'mI zubhodayAt // 57 // nidhayo nava saMrakSyA devaizcakrabhRto gRhe / bhogopabhogavastUni pUrayanti kSayojjhitAH // 5 // prApta huA // 41-42 // punaH jaina adhyApakako prApta hokara usane dharma aura arthakI siddhike lie dharma aura arthako prakaTa karanevAlI sArabhata vidyAko uttama baddhi se paDhA // 43 // ya avasthAmeM mahAmaNDalezvarakI rAjyalakSmIse yukta pitAke padako pAkara yaha uttama sukhako bhogane lagA // 44|| tatpazcAt usake adbhata puNyase svayaM hI cakra Adi sabhI caudaha ratna aura utkRSTa navoM nidhiyA~ kramase prakaTa huI / / 45 / punaH SaDaMga senAse veSTita usane bhArI vibhUtike sAtha paTkhaNDa bhUbhAgapara paribhramaNa karake manuSya aura vidyAdharoMke svAmiyoMpara AkramaNa kara cakra Adi sAdhanoMke dvArA unheM jiitaa| tathA mAgadhAdika vyantara devoMko apanI mahimAse hI krIDApUrvaka apane vazameM kara liyA // 46-47 / / isa prakAra usa cakravartIne una rAjA logoMse kanyA Adi ratnoMko aura anya sArabhUta vastuoMko lekara utkRSTa lakSmIse alaMkRta ho devendrake samAna lauTakara lIlAse svargapurIke tulya apanI purImeM vidyAdharendroM aura vyantarendroMke sAtha praveza kiyA // 48-49 // isa priyamitra cakravartIke parama puNyase vidyAdhara aura bhUmigocarI rAjAoMse utpanna huI, rUpa aura lAvaNyakI khAni aisI chiyAnabe hajAra rAniyA~ thIM / battIsa hajAra AjJAkArI mukuTabaddha rAjA loga apane mastakoMse isake donoM caraNoMko namaskAra karate the // 50-51 // unnata evaM manohara caurAsI lAkha hAthI the, caurAsI lAkha hI ratha the aura aThAraha karor3a ghor3e the // 52 // caurAsI karor3a zIghragAmI paidala calanevAle sainika the / solaha hajAra gaNabaddha deva, tathA aThAraha hajAra mleccha rAjA loga manuSya, vidyAdhara aura devoMse pUjita usake caraNoMkI sevA karate the // 53-54|| usa cakravartI senApati, sthapati, gRhapati, paTTarAnI, purohita, gaja, azva, daNDa, cakra, carma, kAkiNI, maNi, chatra aura khaDga ye caudaha ratna the jo ki rAjya-sukha aura bhogake karanevAle the, tathA devoMse rakSita the // 55-56 // puNyake udayase usa cakravartIke gharameM devoMke dvArA 1. a kumAro surakumAra0 / For Private And Personal Use Only Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI-vIravardhamAnacarite [5.59koTISaNNavatiH grAmA dezakheTapurAdayaH / saudhAyudhAGgamogAdyAzcakriyogyA vibhUtayaH // 55 // niHzeSA asya vijJeyA AgamoktAH sukhAkarAH / jAtA puNyaprabhAveNa SaTkhaNDaprabhavAH parAH // 30 // imAmanyAM parAM lakSmI cAsAdya nRsurArcitaH / dazAGgamogavastUni bhuGkte'sau sukhamulvaNam // 61 // dharmAtsarvArthasaMsiddhirAtkAmasukhaM mahat / tattyAgAtparadharmeNa muktizca jAyate satAm // 62 // matvetyeSa sudhInityaM manovAkkAyakarmabhiH / kRtAyaiH preraNezcaikaM vidhatte dharmamuttamam // 63 // tato'tidRgvizuddhiM sa niHzaGkAdiguNotkaraiH / pAlayegniraticArANi vratAni jhagAriNAm // 6 // catuHparvasu pApanAn kurute proSadhAn sadA / nirArambhaH zubhadhyAnaparo muktyai yamIva saH // 65 // kArayitvA bahUn tuGgAn hemarattairjinAlayAn / bahvIrjinendra mUrtIH pratiSThA tAsAM ca bhaktitaH // 66 // svAlaye caityageheSu sAmagrayA parayAnvaham / arcayedahatAM divyAH pratimAstadguNAya saH // 6 // dadAti munaye dAnaM prAsukaM vidhipUrvakam / kIrtipuNyamahAbhogapradaM bhaktyA hitAptaye // 68 nirvANabhUmitIrthezatadvimbagaNiyoginAm / vandanArcanabhaktyartha vrajedyAtrA sa dharmadhIH // 19 // zRNoti svajanaiH sAdhaM cAGgapUrvANi dhIdhanaH / vairAgyAya dvidhA dharma jinezagaNabhRddhavaneH // 7 // sa sAmAyikamApanno hyahorAtrakRtAzubham / vivekI kSapayennityaM svanindAgarhaNAdikaiH // 71 // ityAdyaiH sa zubhAcAraiH kuryAddharma svayaM sadA / kArayedupadezena bhRtyasvajanabhUbhRtAm // 72 // saMrakSita pana, kAla, mahAkAla, sarvaratna, pANDuka, naisarpa, mANava, zaMkha aura piMgala ye nau nidhiyA~ thIM, jo ki sadA akSayarUpa se bhoga-upabhogakI vastuoMko pUratI rahatI thIM // 57-58 / / usa cakravartIke chiyAnabe karor3a grAma, deza, kheTa aura nagara Adi the / tathA cakravartIke yogya hI rAjaprAsAda, Ayudha aura zarIrake bhoga Adi vibhUtiyA~ thIM // 59 // isa prakAra puNyake prabhAvase SaTkhaNDoMmeM utpanna huI, sukhoMkI khAnirUpa sabhI Agamokta utkRSTa vibhUti usa cakravartIkI jAnanA cAhie // 60 // isa uparyukta tathA anya bhI uttama lakSmIko pAkara deva aura manuSyoMse pUjita vaha cakravartI dazAMgabhoga vastuoMko aura utkRSTa sukhako bhogatA thA // 61 // dharmase sarva arthakI bhale prakAra siddhi hotI hai, arthase mahAn kAmasukha prApta hotA hai aura usake tyAgase sajjanoMko mukti prApta hotI hai / aisA samajhakara vaha buddhimAn cakravartI mana, vacana, kAyase svayaM hI nitya uttama dharma karatA thA, tathA preraNA karake dUsaroMse uttama dharmakA AcaraNa karAtA thA // 62-63 // isake pazcAt vaha cakravartI apane samyagdarzanakI vizuddhiko niHzaMkita Adi guNoMke samudAyase bar3hAne lagA, zrAvakoMke vratoMko niraticAra pAlane lagA, mAsake cAroM poMmeM pApake vinAzaka proSadhopavAsoMko sadA Arambha rahita aura zubhadhyAnameM tatpara hokara mukti-prAptike lie sAdhuke samAna karane lagA // 64-65 / / svarNa-ratnoMse bahuta-se U~ce jinAlayoMko banavA karake, tathA bahuta-sI jinamurtiyoMkA nirmANa karAke aura bhaktise unakI pratiSThA karAke apane gharameM tathA jinAlayoMmeM virAjamAna karake pratidina utkRSTa sAmagrIse unake guNa prApta karane ke lie vaha cakravartI una divya pratimAoMkA pUjana karatA thA // 66-67 // muniyoMke lie Atma-hitArtha, bhaktise vidhipUrvaka kIrti, puNya aura mahAbhogaprada prAsuka dAna detA thA // 68|| vaha dharmabuddhivAlA cakravartI nirvANabhUmiyoMkI, tIrthaMkaroMkI unake pratibimboMkI, gaNadhara aura yogijanoMkI vandanA, pUjana aura bhakti karaneke lie yAtrAko jAtA thA // 69 / / vaha buddhimAn tIrthakara deva aura gaNadharoMkI divyadhvanise svajanoMke sAtha aMga aura pUrvoko tathA vairAgyake lie muni-zrAvakake dharmako sunatA thA // 70 / / vaha vivekI sAmAyikako prApta hokara dina-rAtameM kiye gaye azubha kAryoMko apanI nindA-garhaNA Adi karake nitya kSapita karatA thA // 71 // ityAdi zubha AcAroMke For Private And Personal Use Only Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 5.86 ] paJcamo'dhikAraH aaisit dharmamUrtirvA babhau vizvamahIbhujAm / madhye zrIjinadevo vAmarANAM puNyaceSTitaiH // 73 // athaikadA narezo'sau kSemaMkarajinezvaram / vandituM parivAreNa vibhUtyAmA yayau mudA // 74 // triHparItya jinendra taM natvA mUrdhnA prapUjya saH / bhaktyA divyAcaMnAdravyairnR koSThe sa upAvizat // 75 // taddhitAya janAdhIzo'sau divyadhvajinAnagham / gaNAn pratItyanuprekSApUrvakaM dharmamAdizat // 76 // Ayurvizvavapurbhoga rAjyazrIkhasukhAdikAn / zampA iva calAn jJAtvArAdhyo mokSo'calo budhaiH // 77 // mRtyurukklezaduHkhAderna jantoH zaraNaM kacit / dharmaM vineti maravAho kartavyastatkSayAya saH // 78 // vizvaduHkhAkarIbhUtaM ghoraM saMsArasAgaram / vijJAyAtra tadantASTye sevyaM ratnatrayaM mahat // 79 // ekAkinaM viditvA svaM janmamRtyujarAdiSu / dhyeyo hyeko jinendro vA svAtmaikasvapadAtaye // 80 // anyasvaM svAtmanojJAtvA vapurAdezva nizvayAt / maraNAdau svasiddhyarthaM tyaktvAGgAdIn hitaM cara // 81 // saptadhAtumayaM nindyaM pUtigandhi kalevaram / yamAgAraM sudhIrvIkSya kathaM na dharmamAcaret // 82 // karmAveNa jIvAnAM saMpAto'tra bhavArNave / masveti sudhiyA prAhmA dIkSAdyAstravahAnaye // 83 // saMvareNa satAM nUnaM muktizrIrjAyate tarAm / jJAtveti sa vidheyo'tra muktyai muktvA gRhAzramam // 84 // yadAtra nirjarA kRtsnakarmaNAM tapasA satAm / tadaiva muktirAmeti jJAtvA kArya tapo'nadham // 85 // paramArthena vijJAya duHkhaiH pUrNa jagattrayam / cAnantazarmaMdaM mokSaM tadApsyai saMyamaM bhaja // 86 // 45 dvArA vaha sadA svayaM dharma karatA thA aura upadeza dekarake apane bhRtyoM, svajanoM evaM rAjAoMse karAtA thA / / 72|| isa prakAra vaha samasta rAjAoMke madhyameM apanI puNya ceSTAoMse dharmamUrtike samAna zobhAko prApta huA, jaise ki devoMke madhyameM jinadeva zobhAko prApta hote haiM || 73 // For Private And Personal Use Only isake pazcAt eka dina vaha cakravartI apane parivArake sAtha bar3I vibhUtise harSita hotA huA kSemaMkara jinezvarakI vandanA karaneke lie gayA ||74 || vahA~para una jinendradevako tIna pradakSiNA dekara, mastakase namaskAra karake aura bhaktise divya pUjana- dravyoM dvArA pUjA karake manuSyoMke koThemeM jA baiThA ||15|| taba jinezvaradevane usake hita ke lie divyadhvani dvArA sarvagaNoMko lakSya karate hue pratIti (zraddhA) aura anuprekSApUrvaka dharmakA upadeza diyA ||76 || bhagavAn ne kahA-Ayu, zarIra, bhoga, rAjyalakSmI aura indriyoMke sukha Adika sabhI saMsArakI vastuoMko bijalIke samAna caMcala anitya jAnakara jJAniyoMko acala mokSakI ArAdhanA karanI cAhie ||77|| mRtyu, roga, kleza aura duHkhAdise prANIko zaraNa denevAlA dharmake binA kahIM para bhI aura koI nahIM hai, ataH aisA samajhakara duHkhoMke kSaya karane ke lie aho bhavyajIvo, tumheM dharma karanA cAhie || 78|| yaha ghora saMsAra-sAgara sarva duHkhoMkA bhaNDAra hai, aisA samajhakara usake anta karaneke lie mahAn ratnatraya dharmakA sevana karanA cAhie // 79 // janma, maraNa aura jarA Adi avasthAoM meM apane ko akelA samajhakara ekatvakI prAptike lie ekamAtra jinendradevakA athavA apanI zuddha AtmAkA dhyAna karanA cAhie ||80|| apane AtmAko zarIrAdise bhinna jAnakara nizcayase Atmasiddhike lie maraNAdike samaya zarIrAdiko chor3akara hitakA AcaraNa karanA cAhie // 81 // | yaha zarIra saptadhAtumaya hai, nindya hai, pUti gandhavAlA hai aura yamakA ghara hai, aisA dekhakara jJAnI jana kyoM nahIM dharmakA AcaraNa kareM // 82 // karmoMke Asravase jIvoMkA saMsAra samudra meM patana hotA hai, aisA mAnakara AsravakI hAnike lie jJAnI janoMko dIkSA grahaNa karanI cAhie ||83|| saMvarake dvArA santa janoMko niyamase muktizrI zIghra prApta hotI hai, aisA jAnakara gRhAzrama chor3ake muktike lie prayatna karanA cAhie ||84|| jaba tapake dvArA sarva karmoM kI nirjarA ho jAtI hai, tabhI sajjanoMko muktirAmA prApta hotI hai, aisA jAnakara sabako nirdoSa tapa karanA cAhie || 85|| paramArthase isa jagattrayako duHkhoMse bharA huA jAnakara aura Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 46 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI vIravardhamAnacarite [ 5.87 martya janma kulArogyAyurvIdRcidyamAdikAn / vibudhya durlabhAn suSThu yatadhvaM svahite budhAH // 87 // dharmaH zrIvaliproktajigacchrI sukhAkaraH / hantA bhavAdyaduHkhAnAM kartavyaH sarvayajJataH // 88 // dRzcidvRttatapoyogaiH bhrAntyAdyairdazalakSaNaiH / nihatya mohasaMtAnaM mumukSubhiH zivAye || 89 || sukhinA vidhinA dharmaH kAryaH svasukhavRddhaye / duHkhinA duHkhaghAtAya sarvathA cetarairjanaiH // 90 // sa eva paNDito dhImAn sa eva sukhbhaagbhvet| sa eva jagatAM pUjyaH sa eva mahatAM guruH // 91 // yo vihAyAnyakarmANi svAlambanazatAni ca / karoti nirmalAcArairdharmamekaM prayatnataH ||12|| matveti sudhiyA svAyurbhaGguraM ca jagattrayam / tyaktvAhibilavad gehaM dharmaH kAryo'tra nistuSaH ||13|| ityastha dhvaninA cakrI jJAtvAnityaM jagattrayam / nirviNNaH svAGgarAjyAdau bhUtvA hRdIvyacintayat // 94 // aho bhuktA jagatsArA mayA bhogA jaDAtmanA / tathApi na manAgU jAtA tRptistai meM khazarmaNi // 95 // to ye viSayAsaktA Ihante bhogasevanaiH / tRSNAnAzaM ca tailena te'bhizAnti jaDAzayAH // 96 // yathA yathA narAn prArthyA AyAnti bhogasaMpadaH / tathA tathA niruddhAzA visarpati jagattrayam // 97 // yena kAyena bhujyante bhogAH sAkSAt sa dRzyate / pUtigandho'ti niHsAro viSTAkRmimalAlayaH // 9.8 // zarIraM gRhyate yasmin saMsAre sa vilokyate / kRtsnAzarmAkarIbhUtaH parAdhIno durAzayaH // 99 // rAjyaM rajonibhaM nUnaM sarvapApanibandhanam / kAminya enasAM khanyo bandhavo bandhanopamAH // 100 // mokSako ananta sukhA denevAlA samajhakara usakI prApti ke lie he bhavyo, saMyamako dhAraNa karo ||86|| isa saMsAra meM manuSya janma, uttama kula, Arogya, pUrNa Ayu, uttama buddhi, samyagdarzana, samyagjJAna aura saMyama Adiko uttarottara durlabha jAnakarake jJAniyoMko Atmahita meM samyaka prakAra prayatna karanA cAhie || 87|| zrI kevala praNIta dharma ho jagatmeM zrI aura sukhakA bhaNDAra hai aura saMsArake duHkhoMkA vinAzaka hai, isalie sarva prayatna se dharma karanA cAhie // 88 // vaha dharma samyagdarzana, jJAna, cAritra aura tapake yogase, tathA kSamA Adi daza lakSaNoMse prApta hotA hai / ataH mumukSu janoMko zivaprApti ke lie moha- santAnakA nAza kara usa dharmakA sevana karanA cAhie || 89 // | sukhI janoMko apane sukhakI vRddhike lie, tathA duHkhI janoMko apane duHkhoMke nAzake lie tathA sarva sAdhAraNa logoMko donoM kAryoMke lie sarva prakArase dharma karanA cAhie ||10|| saMsAra meM vahI puruSa paNDita hai, vahI buddhimAna hai, vahI jagatkA pUjya hai, vahI mahApuruSoMkA mAnanIya hai aura vahI sukhakA bhAgI hotA hai jo apane Azrita saikar3oM anya kAryoMko chor3akara prayatnapUrvaka nirmala AcaraNoMke dvArA ekamAtra dharma ko karatA hai / / 91-92 || aisA samajhakara apanI Ayu aura tIna jagat ko kSaNabhaMgura mAnakara tathA zarIrako sarpake bila samAna chor3akara nirdvandva ho dharma karanA cAhie ||13|| isa prakAra kSemaMkara tIrthaMkarakI divyadhvanise cakravartIne tIna jagatko anitya jAnakara aura apane zarIra, rAjyAdise virakta hokara hRdayameM yaha vicArane lagA - aho, mujha jar3AtmAne jagat meM sArabhUta sabhI bhogoMko bhogA hai, tathApi unase mere indriya-sukhameM jarA-sI bhI tRpti nahIM huI hai, ataH jo viSayAsakta jana bhogoMke sevanase tRSNAke nAzakI icchA karate haiM, jar3Azaya (mUrkha ) telase agniko zAnta karanA cAhate haiM / 94 - 96 // jaise-jaise icchita bhoga sampadAe~ manuSyoMke samIpa AtI haiM vaise-vaise hI usakI AzAe~ tIna jagatmeM phailatI jAtI haiM ||17|| jisa zarIra se ye bhoga bhoge jAte haiM, vaha sAkSAt pUrti gandhavAlA, niHsAra aura viSTA, kRmi evaM malakA ghara dikhAI detA hai ||18|| jisa saMsAra meM yaha zarIra grahaNa kiyA jAtA hai, vaha samasta duHkhoM kI khAnirUpa, parAdhIna aura durvipAkarUpa dikhAI detA hai // 99 // | yaha rAjya nizcayase dhUlike samAna hai aura sarva pApoMkA kAraNa hai / ye For Private And Personal Use Only Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 5.117 ] paJcamo'dhikAraH 47 vezyeva zrIvudhairnindyA sukhaM vaiSayika kaTu / hAlAhalasamaM sarva bhaGguraM vizvasaMbhavam // 10 // bahunoktena kiM sAdhyaM vinA ratnatrayaM nRpaH / na kiMcid vidyate sAraM hitaM vA trijagatsvapi // 102 // ato'hamadhunA chittvA mohajAlaM zubhAtigam / jJAnAsinA jagatpUjyAM dIkSAM gRhNAmi muktaye // 103 // iyanti me dinAnyatra saMyamena vinA vRthA / gatAni viSayAsaktasyAtaH kiM kAlalaGghanam // 10 // vicintyeti padaM dattvA sarvamitrAkhyasUnave / nidhiratnAdimiH sAdhaM zriyaM hatvA tRNAdivat // 105 // mithyAtvAdyupadhIn sarvAnantare ca nraadhipH| jagrAhAzvAtI mudrAM muktaye muktikAriNIm // 106 // durlamAM trijagalloke devatiryakkujanminAm / sahastrabhUmi paiH sAkaM saMvegAdiguNAnvitaiH // 107 // tato'sau mahatIzaktyA kurvan ghoraM dvidhA tapaH / dhyAnAdhyayanasArANi niHpramAdazca sanmuniH // 108 // mulottaraguNAn samyaka pAlayatirjitAzayaH / trikAlayogamApannastrigupasyArumA nirAmravaH // 10 // sthiti bhajana janAtItATavIgiriguhAdiSu / nAnAdezapuranAmavanAdIn viharan sadA // 110 // pakSamAsopavAlAdInAM pAraNakavAsare / kRtAdidUragaM gRdhyA vinAhAraM cidAharan // 111 // tanvan prabhAvanAM jene zAsane nRsurArcite / tapaHsiddhAntadharmopadezaiH sadbhagyavatsalaH // 112 // ityAyaiH paramAcAraiH saMyamaM doSadUragam / kAlAntaM pratipAlyoccaiH prAnte samAdhisiddhaye // 113 // tyaktvA caturvidhAhArAn paramArthAptamAnasaH / saMnyAsamAdade yogI kRtvA yogasya nigraham // 11 // tato vyaktaM vidhAyoccaiH svavIyaM tapase mahat / soDhvA kSudhApipAsAdIn dvAviMzatiparISahAn // 115 // caturArAdhanAH samyagArAdhya muktimaatRkaaH| prANAn muktavAtiyatena jinadhyAnaparAyaNaH // 116 // priyamitramunIndro'sau tadarjitazubhodayAt / sahasrAre'bhavadevo mahAsUryaprabhAmidhaH // 117 // sundara striyA~ pApoMkI khAni haiM, ye sarva bandhujana bandhanoMke samAna haiM // 100 / yaha lakSmI vezyAke samAna jJAniyoM ke dvArA nindya hai, yaha vaiSayika sukha hAlAhala viSake samAna kaTuka hai aura saMsArameM utpanna huI sabhI vastue~ kSaNabhaMgura haiM // 101 / / adhika kahanese kyA sAdhya hai, ratnatrayadharmake binA tInoM hI jagatmeM sAra aura hitakara kucha bhI nahIM hai / / 102 / / isalie aba maiM daHkhamaya isa mohajAlako jJAnarUpI khaDase kATakara apanI muktike lie jagatpajya jinadIkSAko grahaNa karatA hU~ // 103 / / mujha viSayAsaktake itane dina yahA~para saMyamake binA vyartha cale gaye haiM / ataH aba samaya bitAnese kyA lAbha hai ? aisA vicArakara aura sarvamitra nAmake putrake lie rAjyapada dekara nau nidhi aura caudaha ratnoMke sAtha sArI rAjyalakSmIko tRNa Adike samAna chor3akara tathA mithyAtva Adi sabhI Antarika parigrahoMko bhI chor3akara usa narezane mukti-prAptike lie muktikAriNI, tIna lokameM deva, tiryaMca evaM kujanmavAle nArakiyoMko durlabha aisI ArhatI jinamudrAko saMvega-vairAgya Adi guNoMse mukta eka hajAra rAjAoMke sAtha usa narAdhipa priya mitra cakravartIne zIghra grahaNa kara liyA // 104-107 // tatpazcAt ve priyamitra munirAja pramAdarahita hokara bhArI zaktise donoM prakArakA ghora tapa aura sArabhUta dhyAna-adhyayana karate, mUla aura uttara guNoMko samyak pAlana karate, manako jItakara trikAla yogako prApta hokara, tIna guptiyoMse sugupta aura nirAsrava hokara nirjana aTavI giri-gaphA AdimeM nivAsa karate, sadA nAnA deza, pura, grAma aura vanAdikameM vihAra karate pakSa-mAsopavAsa Adiko karake unake pAraNAkAlameM kRta, uddiSTa Adi doSoMke binA zuddha AhArako saMyamakI rakSAke lie lete, deva-manuSya-pUjita jainazAsanakI prabhAvanA tapa, siddhAnta aura dharmake upadezase karate hue ve sad-bhavyavatsala municaryAkA pAlana karate vicarane lge||108-112|| ityAdi parama AcAroMke dvArA nirdoSa saMyamako maraNAnta uttama prakArase pAlana kara antameM samAdhikI siddhike lie cAroM prakArakA AhAra tyAga kara paramArthameM manako lagAkara priyamitra yogirAjane yogakA nigraha karake, tapake lie apane For Private And Personal Use Only Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 48 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI vIravardhamAnacarite [ 5.118 tatropapAdayyAyAM prApya yauvanamUrjitam / tatkAlajAvadhijJAnena jJAtvA prAktapaHphalam // 118 // bhUtvA dharme rato'tyantaM sAkSAttatphaladarzanAt / tadAptyai zrojinAgAraM yayau ratnamayaM suraH // 119 // tatra zrIjinabimbAnAM pUjanaM paramaM mudA / sAdhaM svaparivAreNa cakre'niSTavinAzanam // 120 // saMkalpamAtrasaMjAtairdivyairarcanavastubhiH / so'STabhedairnamaH stotraistUryatrikamahotsavaiH // 121 // punazcaityadrumAdhaHsthAH pratimA arhatAM zubhAH / abhyarcya madhyalokAni merunandIzvarAdiSu // 122 // gatvAcayA jinAcazca samastAH kRtrimetarAH / bhUyo nazvA jagajjyeSThAMstIrtheza munipuGgavAn // 123 // bahUni dharmatatvAni zrutvA tacchrImukhAmbujAt / zreyo'laM samupArjyAsAvAyayau nijamAzrayam // 124 // svapuNyajanitAM lakSmImapsaraH svarvimAnagAm / svIkRtyeti parAn bhogAn bhunaktyeSo'kSa tRptidAn // 125 // aSTAdazasamudrAyuzcakSurunmeSavarjitaH / saptadhAtumalAtIta sArdhaMtrikaradehavAn // 126 // aSTAdaza sahasrAbdairgataiH sarvAGgazarmadam / amRtAhAramAdatte manasA sa cyutopamam // 127 // navamAsairvyatItaiH sa ucchvAsaM labhate manAk / caturthakSitiparyantaM vetti dravyazcarAcarAn // 128 // mUrtAn svAvadhinA yAtAyAtaM kartuM kSamo'maraH / vikriyarddhiprabhAveNa kSetre'vadhiprame'nizam // 129 // saudhodyAnAhi dezeSvasaMkhyadvIpAdviSu svayam / svecchayA viharan kuryAt krIDAM devIbhiranvaham // 130 // kvacidvINAdivAditraiH kvacid gotairmanoharaiH / kacidinyAGganAnAM sacchRGgArarUpadarzanaiH // 131 // anyadA dharmagoSThIbhiH kvacitkevalipUjanaiH / anyedyurarhatAM paJcakalyANaparamotsavaiH // 132 // ityAdyanyAyaka maudhairdharmeNa zarmaNAmaraH / nayan kAlaM suraiH sevyastasthau saukhyAdhimadhyagaH // 133 // mahAn parAkramako uttama prakArase vyakta kara kSudhA, pipAsA Adi bAIsa parISahoMko sahana kara aura muktikI mAtAsvarUpa cAroM ArAdhanAoMkI samyak prakArase ArAdhanA kara jinadhyAna meM tatpara ve priyamitra nAmake munIndra ati prayatnake sAtha prANoMko chor3akara usa tapazcaraNAdise upArjita puNyake udayase sahasrAra svarga meM mahAsUryaprabha nAmake deva hue ||113-117 // vahA~ upapAdazayyApara pUrNa yauvana avasthAko prApta kara, tatkAla utpanna hue avadhijJAnase pUrvajanmakRta tapakA phala jAnakara sAkSAt usakA phala dekhanese aura bhI adhika dharmakI prApti ke lie dharma meM atyanta nirata hokara vaha deva apane vimAnake ratnamaya zrI jinAlaya meM gayA | 118 - 119 / / vahA~para harSase apane parivArake sAtha zrI jinabimboMkA aniSTa-vinAzaka parama pUjana saMkalpamAtrase utpanna hue aSTabhedarUpa divya pUjana- dravyoMse tathA namaskAra, stotra, tIna prakArake vAdyoM dvArA mahotsava - pUrvaka karake, punaH caitya vRkSoMke nIce avasthita arhantoMkI zubha pratimAoM ko pUjakara, madhyalokameM jAkara vahA~ke meru parvata nandIzvara dvIpa AdimeM sthita samasta kRtrima akRtrima jinapratimAoMkA pUjana karake, unheM namaskAra kara punaH jagat- ziromaNi tIrthaMkaroM aura zreSTha munijanoMko namaskAra kara unake zrImukhakamalase bahuta prakArase dharma aura tattvoMkA svarUpa sunakara aura puNyakA upArjana kara vaha deva apane sthAnako vApasa AyA / / 120-124 // vahA~para apane puNyase utpanna apsarAoM evaM svarga-vimAna-gata anya lakSmIko svIkAra karake indriyoMko tRpta karanevAle parama bhogoMko vaha deva bhogane lagA // 125 // | vaha aThAraha sAgaropama AyukA dhAraka, netroMke unmeSase rahita aura sapta dhAtu varjita sAr3he tIna hAtha pramANa zarIravAlA thA || 126 || aThAraha hajAra varSa bItane para sarvAMgako sukhadAyI, upamA-rahita amRta- AhArako manase grahaNa karatA thA // 127 // nau mAsa bItane para vaha kucha ucchvAsa letA thaa| cauthI pRthivItakake cara-acara mUrta dravyoM ko apane avadhijJAnase jAnatA thA, aura vikriyA Rddhike prabhAvase avadhijJAna pramANa-kSetrameM nirantara gamanAgama karanemeM vaha deva samartha thA / / 128 - 129 // bhavana, udyAna, parvata- pradeza, asaMkhyAta dvIpa samudra aura parvatAdipara svayaM svecchAse vihAra karate hue deviyoMke sAtha For Private And Personal Use Only Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 5.146 ] paJcamo'dhikAraH atha jamvAhvaye dvIpe kSetre bharatasaMjJake / chatrAkArapuraM ramyamasti dharmasukhAkaram // 134 // tasya svAmI zumAdAsInnandivardhanabhUpatiH / rAjJI vIramatI tasya babhUva puNyazAlinI // 135 // cyusvA sa nirjaro nAkAttayoH sUnurajAyata / nandanAmA surUpAdyairjagadAnandakArakaH // 136 // sa bandhuvihitAH putrajAtotsavAdisaMpadaH / yogyaiH payo'nabhUSAdyairvRddhi prApya guNaH samam // 137 // kramAdadhItya zAstrAstravidyAzcAdhyApakAddhiyA / kalAvivekarUpAyairnAkIvAbhAti puNyavAn // 138 // tato'sau yauvane labdhvA rAjyaM pituH zriyA saha / divyAn bhogAn hi bhuJAna iti dharma mudAcaret // 139 // niHzaGkAdiguNotkarSavidhatte dRgvizuddhi tAm / dvAdazavatapUrNAni yatnena pratipAlayet // 140 // upavAsAnnirArambhAn kuryAtsa sarvaparvasu / dAnaM sanmunaye bhaktyA dadAti vidhinAnvaham // 141 // karoti mahatI pUjAM jinezAM svjinaalye| yAtrAM vrajed gaNendrAhadyoginAM dharmavRddhaye // 152 // dharmAdiSTArthasaMprAptirarthAt samIhitaM sukham / sukhatyAgAddhi nirvANastatra zarma kSayAtigam // 43 // ityevaM dharmamUlaM sa viditvA sakalaM sukham / ihAmutra tadAptyai saddharmamekaM bhajet sadA // 144 // svayaM zubhazatAcArairvacobhiH prerakaiH satAm / dharmAnumatisaMkalpaH sarvAvasthAsu dharmadhIH // 145 // tatphalotthamahAmogAn bhuJjAno rAjyasaMpadaH / anayaccharmaNA kAlaM mahAntaM so'sukhAtigaH // 146 // nirantara kahIM krIr3A karate, kahIM vINA Adi vAditroMse, kahIM manohara gItoMse, kahIMpara devAMganAoMke sundara zrRMgAra yukta rUpoMko dekhanese, kahIMpara dharma-goSThiyoMse, kahIMpara kevaliyoMke pUjanase aura kabhI tIrthaMkaroMke paMcakalyANakoMke parama utsavoMse, tathA isI prakArake anya puNyakAryoko karate hue dharma aura sukhake sAtha vaha deva samayako bitAtA huA anya devoMse sevita hokara sukha-sAgarameM nimagna rahane lagA // 130-133 // athAnantara isI jambU nAmaka dvIpake bharatanAmaka kSetrameM chatrake AkAravAlA, dharma aura sukhakA bhaNDAra eka ramaNIka chatrapura nAmakA nagara hai // 134 // puNyodayase usakA svAmI nandivardhana nAmakA rAjA thaa| usakI puNyazAlinI vIramatI nAmakI rAnI thii||135|| una donoMke vaha deva svargase cyuta hokara nanda nAmakA putra utpanna huaa| vaha apane sundara rUpa Adike dvArA jagatko Ananda karanevAlA thA // 136 / / bandhujanoMke dvArA kiye gaye putrajanmotsava AdikI sampadAko pAkara, tathA yogya dugdha, anna, veSa-bhUSA ( Adise ) aura guNoM ke sAtha vRddhiko prApta hokara, kramazaH apanI buddhike dvArA adhyApakase zAstra aura zastra vidyAoMko par3hakara, kalA, viveka aura rUpa Adike dvArA vaha puNyavAn nandakumAra devake samAna zobhita hone lagA // 137-138 // tatpazcAt yauvana-avasthAmeM lakSmIke sAtha pitAke rAjyako pAkara ( aura apanI striyoMke sAtha ) divya bhogoMko harSase bhogatA huA dharmakA AcaraNa karane lagA // 139 / / vaha niHzaMkita Adi guNoMke dvArA samyagdarzanakI vizuddhi karane lagA, yatnake sAtha niraticAra pUre zrAvaka vratoMko pAlane lagA // 140 // sarvapoM meM Arambharahita hokara upavAsoMko karane lagA, bhaktise vidhipUrvaka pratidina uttama muniyoMko dAna dene lagA // 141 / / apane jinAlayameM jinendradevoMkI mahApUjAko karane lagA aura dharmakI vRddhike lie tIrthakara, gaNadhara aura yogiyoMkI yAtrAko jAne lagA // 142 // dharmase iSTa arthakI prApti hotI hai, arthase manovAMchita sukha milatA hai aura sukhake tyAgase nirvANa aura vahA~kA akSaya-ananta sukha prApta hotA hai, isa prakAra sarvasukhoMkA mUla dharmako samajhakara vaha nanda rAjA isa loka aura paralokameM usakI prAptike lie ekamAtra dharmako sadA sevana karane lagA // 143-144 // svayaM saikar3oM uttama AcaraNoMse preraka vacanoMse aura sajjanoMke dharma-kAryoMkI anumatirUpa saMkalpoM se vaha sarva avasthAoMmeM For Private And Personal Use Only Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 50 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI vIravardhamAnacarite iti zubhaparipAkA candanAmA narezo nirupamasukhasArAnApa bhogAMzca divyAn / vimala caraNayorya tato'treti matvA bhajata jinasudharmaM zarmakAmA zivAya // 147 // dharmaikaH kriyatAM hyanantasukhadaM dharmaM kurudhvaM budhAH dharmeNa vrajatAdbhutaM guNagaNaM dharmAya mUrdhnA nutiH / dharmAnmAzrayatA paraM sugataye dharmasya dhattAzrayaM dharme tiSThata dharma eva bhavatAM kuryAcchivaM cAzu me // 148 // iti bhaTTArakazrI sakalakIrttiviracite zrIvIravardhamAnacarite devAdizubhabhavacatuSTayaprarUpako nAma paJcamo'dhikAraH ||5|| dharma- buddhivAlA rAjA dharmake phalase utpanna hue mahAbhogoMko aura rAjya - sampadAko bhogatA huA duHkhoMse rahita hokara dIrghakAla taka sukhase samaya bitAne lagA // 145-146 // isa prakAra puNyake paripAkase vaha nandanAmaka rAjA divya, anupama sukhake sArabhUta bhoga prApta huaa| aisA jAnakara sukhake icchuka bhavyajana ziva-prApti ke lie nirmala AcaraNa-yogoMse yatna pUrvaka uttama jinadharmako sevana kareM ||147|| [ 5.147 eka mAtra dharma karanA cAhie, he jJAnI jano, tuma loga ananta sukhako denevAle dharmako karo, dharmake dvArA hI tuma loga adbhuta guNa-samUhako prApta hoo, dharma ke lie mastaka jhukAkara namaskAra hai, dharma se atirikta anya kisIkA Azraya mata lo, sugatike lie dharmakA Azraya dhAraNa karo aura dharma meM sadA sthita raho / dharma hI Apa logoMkA aura merA zIghra kalyANa kare | he dharma, hama sabako zIghra zivapada do || 148|| isa prakAra bhaTTAraka zrIsakalakIrti-viracita zrIvIravardhamAnacaritameM devAdi uttama cAra bhavoMkA varNana karanevAlA yaha paMcama adhikAra samApta huA ||5|| For Private And Personal Use Only Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SaSTho'dhikAraH hantA mohAkSazatrUNAM trAtA bhavyAGginAM bhavAt / kartA ciddharmatIrthAnAM vIro'stu tadguNAya me // 1 // athai kadA sa dharmArtha proSThilaM yogisattamam / vandituM matimAn bhaktyA yayau bhavyagaNAvRtaH // 2 // tatrAbhyASTabhivyairdivyairbhaktyA munIzvaram / mUrnA natvA sa dharmAya tatpAdAntamupAvizat // 3 // tadvitAya parArthI so'naghaM dharma nRpaM prati / ityuktuM sugirArebhe lakSaNairdazabhiH paraiH // 4 // dhIman dharmaH paraH kAryaH kSamayottamayA tvayA / upadve kRte duSTairjAtu kopo na dharmahRt // 5 // kartavyaM mArdavaM dkssmnovaakkaaykomlaiH| dharmArtha na ca kAThinyaM yogAnAM dharmanAzakRt // 6 // dharmAGgamArjavaM dhAryamavakraryogakarmabhiH / na vakratA vidheyAtra kvaciddharmavinAzinI // 7 // vaktavyaM vacanaM satyaM dharma saMvegakAraNam / dharmibhidharmasiddhayartha nAsatyaM dharmanAzakam // 8 // indriyArthAdivastvaughe lolupaM lomazAtravam / hatvA nirlobhadharmAGga zaucaM kArya na nIrakRt // 9 // SaDaGginAM dayAM kRtvA nigrahaM cAkSacetasAm / saMyamo dharmasiddhayarthamanupTeyo na cetaraH // 10 // vidheyAni tapAMsyeva dharmasidvikarANyapi / budhairdhAdazabhedAni svazaktyA dharmasiddhaye // 11 // parigrahaparityAgaM dAnaM zrutadayodbhavam / dharmahetovidhAtavyaM dharmadaM ca guNAkaram // 12 // moha aura indriyarUpa zatruoMke hantA, saMsArase bhavya prANiyoMke trAtA, aura jJAna evaM dharmatIrtha ke kartA zrIvIra bhagavAna ina guNoMkI prApti ke lie mere sahAyaka hoM // 1 // .. athAnantara eka bAra bhavyajanoMse ghirA huA vaha buddhimAn nanda rAjA dharma-prAptike nimittase proSThila nAmaka yogirAjakI vandanAke lie bhaktike sAtha gayA // 2 // vahA~ para divya aSTa dravyoMse bhakti pUrvaka munIzvarakI pUjA karake aura mastakase namaskAra karake dharma-zravaNa karaneke lie unake caraNoMke samIpa baiTha gayA // 3 / / taba paropakArI una munirAjane rAjAke hitArtha daza lakSaNa rUpa uttama bhedoMke dvArA nirdoSa dharmako uttama vANIse isa prakAra kahanA prArambha kiyA // 4 // he dhIman rAjan, duSTajanoMke dvArA upadrava karane para bhI dharmakA nAza karanevAlA krodha kabhI nahIM karanA cAhie aura uttama kSamAse yukta dhame dhAraNa karanA cAhie // 5 // catura janoMko dharmake lie mana vacana kAyakI komalatAse mArdava bhAva rakhanA cAhie aura dharmake nAzaka bhogoMkI kaThoratA nahIM rakhanA cAhie // 6 // sarala mana vacana kAyase dharmakA aMga Arjava bhAva dhAraNa karanA cAhie aura dharmavinAzinI kuTilatA yahA~ kabhI bhI nahIM karanI cAhie ||7|| dharmojanoMko dharmakI siddhike lie dharma aura vairAgyake kAraNabhUta satya vacana bolanA cAhie aura dharmanAzaka asatya nahIM bolanA cAhie // 8 // indriyoMke viSayAdi vastu-samudAyameM lolupatA rUpa lobha-zatruko nAza kara nirlobharUpa dharmakA aMga zaucadharma dhAraNa karanA caahie| jalakI zuddhi zaucadharma nahIM hai // 9 // chaha kAyake jIvoMkI dayA karake aura indriya-manakA nigraha karake dharmakI siddhike lie saMyama dhAraNa karanA cAhie aura asaMyamase bacanA cAhie // 10 // jJAnIjanoM ko dhamakI siddhi karanevAle bAraha bhedarUpa tapa apanI zaktike anusAra dharma-siddhike lie karanA cAhie // 11 // parigrahakA parityAga kara jJAna aura saMyamako utpanna karanevAlA dharmaprada aura guNoMkA bhaNDAra aisA pavitra dAna dharmake For Private And Personal Use Only Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI-vIravardhamAnacarite [6.13AkiJcanyamanuSTheyaM yogaiya'tsargapUrvakam / dharmabIjaM sudharmAya cintAtItasukhAkaram // 13 // brahmacarya mudA sevyaM paramaM dharmakAraNam / dharmArthibhirvidhAya svAmbAsamAH sakalAH striyaH // 14 // amIbhilakSaNaH sArairdazabhiyeM mumukSavaH / kurvate paramaM dharma muktidaM yatigocaram // 15 // vizvAbhyudayazarmANi te samApya jagattraye / tatphalenAcirAnUnaM bhavanti muktivallabhAH // 16 // sAkSAdasyApyanuSThAnaM dUre tiSThantu dhImatAm / dhatte tannAmamAtraM yaH so'pi na syAt sukhAtigaH // 17 // ityevaM dharmamAhAtmyaM vicArya kSaNamaGguram / bhavabhogAGgavastUnAM niHsAraM ca vivekimiH // 18 // tyaktvA bhogAGgasaMsArAn havA mohAkSazAtravAn / svaritaM sarvazaktyAtra dharmaH sAdhyaH zivAptaye // 19 // iti tasyoktamAkarNya nivedaM trividhaM nRpaH / bhAsAdya nirmale citte cintayeditthamAtmavAn // 20 // anantaduHkhasaMtAnaprado'hocAntavarjitaH / saMsAro'nAdirevAyaM kathaM syAt prItaye satAm // 21 // bhavo yadi khalo nAsti cAkhilAzarmapUritaH / tarhi tyaktaH kathaM muktyai jinAdyaiH zarmazAlimiH // 22 // kSuttaTakAmakopAdyAH prajvalantyamayo'nizam / yatra kAyakuTIre'smin dhImatAM tatra kA ratiH // 23 // yatrAkSataskarAH sarve dharmArthApahAriNaH / vasanti tatra kAye kaH sudhIrvasitumIhate // 24 // duHkhapUrvAstadante'tiduHkhadAhAdivardhinaH / parAdhInAzcalA bhogA ye tAn kaH sevate budhaH // 25 // ye bhogA duHkarA jAtA rAmAsvAGgakadarthanaiH / tyAjyA mahagirAsevyAH kSudvaiste kiM sukhAvahAH // 26 // yadyad vicAryate vastu mogAGgeSu sukheSu ca / tattatparAM ghRNAM datte sAdhubuddhyA zumaM na ca // 27 // hetu denA cAhie // 12 // kAyotsargapUrvaka zarIrase mamatA tyAga kara triyogoMse acintya sukhAkara aura dharmakA bIja AkiMcanya uttama dharmakI prAptike lie anuSThAna karanA cAhie // 13 / / dharmArthIjanoMko sarva striyA~ apanI mAtAke samAna samajhakara dharma ke kAraNabhUta parama brahmacarya harSase sevana karanA cAhie // 14 // jo mokSAbhilASI loga ina sArabhUta daza lakSaNoMke dvArA muni-sambandhI aura muktidAtA isa parama dharmako karate haiM, ve isa tIna jagatmeM usake phalase samasta abhyudaya-sukhoMko prApta kara zIghra hI niyamataH muktike vallabha hote haiM // 15-16 // buddhimAnoMke isa dharmakA sAkSAt AcaraNa to dUra rahe, kintu jo dharma ke nAma mAtrako bhI dhAraNa karatA hai, vaha bhI kabhI duHkhI nahIM hotA / / 17 / isa prakArase dharmakA mAhAtmya vicAra kara, tathA saMsAra, zarIra-bhoga Adi vastuoMko kSaNabhaMgura aura niHsAra jAnakara vivekiyoMko cAhie ki ve saMsAra, zarIra aura bhogoMko chor3akara, tathA moha aura indriyarUpa zatruoMkA nAza kara, ziva-prAptike lie pUrNa zaktise zIghra dharma sAdhana kareM // 18-19 // isa prakAra munirAja-bhASita dharmako sunakara aura saMsAra-zarIra bhogoMse nirvedako prApta hokara vaha AtmahitaiSI rAjA apane nirmala cittameM isa prakAra vicArane lagA / / 20 / / aho, ananta duHkhoMkI santAnako denevAlA yaha anAdi ananta saMsAra sajjana puruSoMkI prItike lie kaise ho sakatA hai // 2 // yadi yaha saMsAra duSTa aura samasta duHkhoMse bharapUra na hotA, to sukhazAlI tIrthakarAdi mahApuruSoMne mukti-prAptike lie ise kaise chor3A / / 22 // jisa zarIra rUpI kuTIrameM kSudhA, tRSA, kAma-krodha Adi agniyA~ nirantara prajvalita rahatI haiM, usa zarIrameM buddhimAnoMkI prIti kaise sambhava hai // 23 // jisa zarIrameM dharmAdirUpa dhanako curAnevAle sabhI indriyacora rahate haiM usa zarIrameM kauna buddhimAna rahanekI icchA karatA hai / / 24 / / jo bhoga duHkhapUrvaka utpanna hote haiM, antameM atidaHkha evaM dAhako baDhAte haiM, parAdhIna haiM aura caMcala haiM, unheM kauna jJAnI puruSa sevana karatA hai / / 25 / / jo bhoga strI aura apane zarIrake saMghaTanase utpanna hote haiM, duHkhakAraka haiM aura mahApuruSoMke dvArA tyAjya haiM, ve kyA kSudrajanoMke dvArA sevya aura sukhakAraka ho sakate haiM ? kabhI nahIM // 26 / / bhogoMke kAraNoM meM aura unake sukhoMmeM nirmala buddhise jisa-jisa vastukA vicAra karate haiM, vaha-vaha vastu atyanta ghRNA paidA karatI hai, koI bhI zubha pratIta nahIM hotI For Private And Personal Use Only Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 6.42 ] SaSTho'dhikAraH ityAdi cintanAdApya vairAgyaM dviguNaM nRpaH / tameva yoginaM kRtvA hatvA dvividhopadhIn // 28 // anantajanmasaMtAnadhAtakaM munisaMyamam / Adade parayA zuddhayA siddhaye siddhikAraNam // 29 // gurUpadezapotenAzvekAdazAGgavAridheH / pAraM jagAma nando'sau niHpramAdena sahiyA // 30 // svavIyaM prakaTIkRtya dviSaDbhedaM tapaH param / prAraMbhe sarvazaktyA saMkatu karmannamityasau // 31 // pakSamAsAdiSaNmAsAvadhi so'nazanaM tapaH / zoSakaM sakalAkSANAM karmAdrivajramAcaret // 32 // ekagrAsAdinAnekabhedabhinnaM tapo bhajet / AtmavAnavamodaryaM kvacinnidrAghahAnaye // 33 // AzAkSayakaraM vRttiparisaMkhyAbhidhaM tapaH / caturekagRhAdyaizca so lAbhAyAnyadA caret // 34 // tapo rasaparityAgaM bhajate'sau jitendriyaH / nirvikRtyA kvacitkAJjikAne nAtyakSazarmaNe // 35 // strIpaNDakAdiniHkrAnte guhAgirivanAdike / dhyAnAdhyayanakRd dhatte vivikaM zayanAsanam // 36 // jhaJjhAvAtamahAvRSTyA vyApte mUle tarorasau / prAvRTkAle sthitiM kuryAd dhairya kambalasaMvRtaH // 37 // catvare vA saritIre tuSArAke'tiduHsahe / kAyotsarga vidhatte hemante dagdhadrumopamaH // 38 // bhAnuramyaughasaMtapte'drimUrdhasthazilAtale / grISme dhyAnAmRtAsvAdI sa tiSThet sUryasammukhaH // 39 // ityAdyairvividhairyogaiH kAyakkezAbhidhaM tapaH / kAyAkSazarmahAnyai sa dhIradhIH kurute'nizam // 40 // evaM bAhyaM sa SaDbhedaM tapo'bhyantaravRddhidam / pratyakSaM ca nRNAM kuryAd vRddhaye'ntastapazcidAm // 41 // prAyazcittaM tapo vRttazuddhidaM so'nizaM caret / dazadhAlocanAdyaizca niHpramAdaH svazuddhaye // 42 // 53 hai ||27|| ityAdi cintavanase dugune vairAgyako prApta hokara rAjA ne unhIM yogirAjako guru banAkara, donoM prakAra ke parigrahoM ko chor3akara ananta saMsAra-santAnake nAzaka siddhikA kAraNa aisA muniyoMkA sakala saMyama parama zuddhise grahaNa kara liyA ||28-29 || guruke upadeza rUpa jahAjase vaha nanda muni niHpramAda aura uttama buddhike dvArA zIghra hI gyAraha aMgarUpa zrutasAgara ke pArako prApta ho gayA ||30|| punaH usane apane parAkramako prakaTa karake karmoMkA nAzaka bAraha prakArakA parama tapa apanI zaktike anusAra karanA prArambha kiyA ||31|| ve nandamuni sarva indriyoMkA zoSaka, karma-parvatake bhedana ke lie vajratulya, aise anazana tapako pakSa, mAsa Adise lekara chaha mAsa takakI maryAdApUrvaka karane lage ||32|| kabhI nidrAke pApanAza karane ke lie eka grAsa Adise lekara aneka bhedarUpa avamodarya tapako ve AtmalakSI nandamuni karane lage ||33|| AzAkA kSaya karanevAle vRttiparisaMkhyAna tapako eka, do, cAra Adi gharoMtaka jAnekA niyama kara AhAra-lAbhake lie karane lage ||34|| ve jitendriya munirAja atIndriya sukhakI prApti ke lie kabhI-kabhI nirvikAra vRttise kAMjika annako lekara rasaparityAga tapa karate the ||35|| ve strI-napuMsaka Adise rahita, giri-guphA, vana AdimeM dhyAna aura svAdhyAyako karanevAle vivikta zayanAsana tapako karate the ||36|| ve varSAkAlameM jhaMjhAvAta aura mahAvRSTise vyApta vRkSake mUla meM dhairya rUpa kambala or3hakara baiThate the ||37|| tuSArase vyApta, atizItala hemanta Rtu meM ve munirAja jale hue vRkSa ke samAna hokara caurAhoMpara athavA nadI ke kinAre kAyotsarga karate the ||38|| grISmakAlameM sUryakI kiraNoMke puMjase santapta parvata ke zikharapara sthita zilAtala para dhyAnAmRtarasake AsvAdI ve munirAja sUrya ke sammukha baiThate the ||39|| inako Adi lekara nAnA prakArake yogoMke dvArA ve dhIra-vIra munirAja kAya aura indriya sukha ke nAza karane ke lie nirantara kAyakleza nAmaka tapako karate the ||40|| For Private And Personal Use Only isa prakAra yaha bAhya chaha bhedarUpa tapa manuSyoMke pratyakSa hai aura Abhyantara tapakI vRddhi karanevAlA hai | ataH ve munirAja antaraMga tapoMkI vRddhike lie bAhA tapa aura caitanya guNoMko prApti ke lie antaraMga tapa karane lage // 41 // antaraMga tapoMmeM prathama tapa prAyazcitta hai, yaha Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI-vIravardhamAnacarite [6.43dRJcidvRttatapo'AnAM tadvatAM ca suyoginAm / sarvArthasiddhidaM kuryAt trizuddhyA vinayaM cide // 43 // AcAryAdimanojJAntAnAM pUjyAnAM jagad-budhaiH / suzrUSAjJAdibhirvaiyAvRttyaM sa dazadhA caret // 44 // karoti paJcabhedaM svAdhyAyaM yogavazIkaram / niHpramAdo'GgapUrvANAM mano'kSadamanAya saH // 45 // tyaktvAGgAdau mamatvaM sa nyutsagaM bhajate'nvaham / karmAraNyAnalaM dhImAnirmamatvasukhAptaye // 46 // aniSTayogajaM sveSTaviyogajanitaM mahat / rogotthaM ca nidAnaM hItyArtadhyAnaM caturvidham // 47 // tiryaggatikaraM ninyaM kliSTAzayabhavaM sudhIH / dharmazuklAttacito'sau svapne'pi nAzrayat kvacit // 48 // sattvahiMsAnRtasteyopadhirakSAvidhAyinAm / AnandaprabhavaM ninyaM raudradhyAnaM caturvidham // 49 // raudrakarmAzayotpannaM narakAdhvaphalAvaham / dharmojjvale manAga nAsya citte dhatte padaM kvacit // 50 // AjJApAya-vipAkAkhya-saMsthAnavicayAnyapi / dharmadhyAnAni catvAri svargAgraphaladAni ca // 5 // prazastAyauMdhacintAdizuddhAzayabhavAni saH / sarvAvasthAsu sarvatra dhyAye dekApracetasA // 52 // pRthaktvAbhidhamekatvAvIcArAhvayamUrjitam / sUkSmakriyAcyavanAkhyaM zeSakriyanivartakam // 53 // caturdhati mahad-dhyAnaM zukla sAkSAcchivapradam / nirvikalpahRdA dhImAn dhyAyatyeSa vanAdiSu // 54 // iti dvAdazabhedAni tapAMsyatra mahAnti saH / kamandriyAdizatraNAM ghAtane vajramAnyapi // 55 // vizvardhisukhabIjAni kaivalyotpAdakAni vai| samIhitArthakartRNi sarvazaktyA sadAcarat // 56 // svIkRta vratoMkI zuddhi karatA hai / ataH niHpramAda hokara ve Atma-zuddhike lie AlocanAdi daza bhedoMke dvArA prAyazcitta tapa nirantara karane lage // 42 // ve munirAja darzana, jJAna, cAritra, tapa aura inako dhAraNa karanevAle pUjya yogiyoMkA sarva arthakI siddhi karanevAlA vinaya AtmasvarUpakI prAptike lie karane lage // 43 // ve AcArya, upAdhyAyase lekara manojJa paryanta daza prakArake jagat-pUjya puruSoMkI vaiyAvRtya zuzrUSA karake aura AjJA-pAlanAdike dvArA karane lage // 44 // ve mana aura indriya damanake lie yogoMko vazameM karanevAlA aMga-pUrvokA pA~ca bhedarUpa svAdhyAya pramAda-rahita hokara ke karane lage // 45 // ve jJAnI munirAja zarIrAdimeM mamatva tyAga kara karmarUpa vanako jalAneke lie agni samAna vyutsarga tapa nirmamatvarUpa sukhakI prAptike lie nirantara karane lage // 46|| ve buddhimAn munirAja aniSTasaMyogaja, iSTaviyogajanita, roga-janita aura nidAnarUpa cAroM prakArake mahAnindya tiryamgatiko karanevAle aura saMkliSTa cittase utpanna honevAle ArtadhyAnako kabhI svapnameM bhI Azraya nahIM karate the, kintu dharma aura zakladhyAnameM hI apanA citta saMlagna rakhate the // 47-48|| ve jIvahiMsA, anRta ( asatya), corI aura parigrahake saMrakSaNa karanevAle jIvoMko Ananda utpanna karanevAlA, raudrakarmake abhiprAyase utpanna honevAlA, narakamArgake phalako denevAlA cAroM prakArakA nindya raudradhyAna apane dharmadhyAnase ujjvala cittameM kabhI bhI raMcamAtra nahIM rakhate the // 49-50 // ve nandamunirAja uttama tattvoMke cintavana Adi zuddha abhiprAyase utpanna honevAle, AjJAvicaya, apAyavicaya, vipAkavicaya aura saMsthAnavicayarUpa cAroM prakArake dharmadhyAnako jo ki svargake uttama phaloMko denevAlA hai, sabhI avasthAoM meM sarvatra ekAgracittase dhyAte the||51-52|| ve buddhimAna munirAja pRthaktva vitarkasavIcAra, ekatva vitarka avIcAra, sUkSmakriyA pratipAti aura zeSakriyA nivRttirUpa cAroM prakArake mahAn zukladhyAnako, jo ki sAkSAt mokSakA dAtA hai, vana Adi ekAnta sthAnoMmeM dhyAte the // 53-54|| isa prakAra bAraha bhedarUpa mahAtapoMko, jo ki karma aura indriya Adi zatruoMke ghAtanemeM vajrake samAna haiM, saMsArakI samasta Rddhi aura sukhake bIjasvarUpa hai, kevalajJAnake utpAdaka hai aura abhISTa arthaka karanevAle haiM, sadA sarvazaktise AcaraNa karate the // 55-56 / / For Private And Personal Use Only Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 6.70] SaSTho'dhikAraH tapobhirduSkarairetaiH prAdurAsan maharddhayaH / etasyAnekazI divyA jJAnAdyAH sukhakhAnayaH // 57 // sarvasattveSu maitrI sa vidhatte dharmamAtRkAm / dharmAkaraM pramodaM ca munIndraguNazAliSu // 54 // vRttamUlAM kRpAM kuryAd rogaklezADhyadehiSu / mithyAdRgviparIteSu mAdhyasthyaM ca sukhArNavam // 59 // tallInahRdayasyAsya caturpu bhAvanAsvapi / rAgadveSau sthitiM kartuM svapne'pi na kSamau kvacit // 60 // trizuddhayA bhAvayannityaM SoDazemAH subhAvanAH / tadguNArpitacitto'sau tIrthanAthavibhUtidAH // 6 // Adau dRSTivizuddhayarthaM niHzaGkAdIn guNAn parAn / svIcakre'STau malAn hatvA sad-dRSTeH paJcaviMzatim // 62 // sUkSmatatvavicAreSu jinoktadharmayogiSu / prAmANyapuruSAcchaGkAM tyaktvA niHzaGkitAM vyadhAt // 63 // tapaseha paratrApi svarbhogazrIsukhAdiSu / zvabhradeSu nihatyAkAGkSA sa niHkAsitAM dadhe // 6 // malajallAktadeheSu guNazAliSu yogiSu / vicikitsAM vidhojjhitvA so'dhAnirvicikitsatAm // 65 // devacidgurudharmAdIn parIkSya jJAnacakSuSA / mUDhatvaM trividhaM muktvAmUDhatvaguNamAdadau // 66 // bAlAzaktajanainirdoSajainazAsanasya saH / AgataM doSamAcchAdyopagRhanaguNaM majet // 6 // calato dRktapovRttAdyaGgIkRtebhya eva saH / tadguNeSu sthirIkRtya sthitIkaraNamAcaret // 6 // niHsneho'pi svakAyAdau sadyaHprasUtadhenuvat / sadharmaNi mahAsnehaM kRtvA vAtsalyamAbhajet / / 69 // mithyAtamo'tra nidhUya tapojJAnAMzubhirmuniH / prakAzya zAsanaM jainaM kuryAd dharmaprabhAvanAm // 7 // ina duSkara tapoMse una munirAjake sukhakI khAnirUpa aneka prakArakI divya zArIrika mahARddhiyA~ prakaTa ho gayIM aura bIja, buddhi Adi aneka jJAnaRddhiyA~ bhI unheM prApta huI // 57 // ve munirAja sarva prANiyoM para dharmakI mAtRsvarUpa maitrI bhAvanA, guNazAlI munIndroMke Upara dharmAkara pramoda bhAva, roga-kleza-yukta prANiyoM para dharmakA mUla kRpAbhAva aura mithyA dRSTi evaM viparIta buddhivAloMpara sukhakA sAgara mAdhyasthya bhAva rakhate the / / 58-59|| ina cAroM bhAvanAoMmeM tallIna hRdayavAle una munirAjake svapnameM bhI rAga-dveSa bhAva sthiti karane ke lie kabhI samartha nahIM hue // 60 // . ve munirAja tIrthakarakI vibhUtiko denevAlI ina vakSyamANa solaha uttama bhAvanAoMkI tIrthaMkaroMke guNoMmeM samarpita citta hokara nirantara mana vacana kAyakI zuddhise bhAvanA karane lage // 61 / unameM sabase pahale samyagdarzanakI vizuddhike lie usake pacIsa doSoMko dUra kara nizzaMkita Adi ATha mahAna guNoMko unhoMne svIkAra kiyA // 62 / / unhoMne jina-bhASita dharmake karanevAle sUkSma tattvoMke vicAranemeM 'prAmANika puruSake vacana anyathA nahIM ho sakate' aisA nizcaya karake sarva prakArakI zaMkAko chor3akara nizzaMkita guNako dhAraNa kiyA // 63 / / unhoMne tapake dvArA isa lokameM tathA paralokameM svargoMke bhoga, lakSmI, sukha AdimeM jo ki antameM naraka-nivAsake dAtA haiM, AkAMkSAkA tyAga kara niHkAMkSita aMgako dhAraNa kiyA // 64|| mala aura zArIrika maila Adise jinakA zarIra vyApta hai aise guNazAlI yogiyoMmeM mana vacana kAyase glAnikA tyAga karake nirvicikitsA aMgako dhAraNa kiyaa||65|| una munirAjane deva, zAstra, guru aura dharma AdikI jJAnanetrase parIkSA kara tInoM prakArakI mUr3hatAoMkA tyAga kara amUDhatva guNako svIkAra kiyA // 66 // nirdoSa jaina zAsanameM ajJAnI aura asamartha puruSoMke dvArA prApta hue doSoMko AcchAdana karake upagUhana guNakA pAlana kiyA // 67 // samyagdarzana, tapa, cAritra Adiko aMgIkAra karake usase calAyamAna hue jIvoMko upadeza Adike dvArA unhIM guNoMmeM punaH sthira karake sthitIkaraNa aMgakA AcaraNa kiyA // 68 / / apane zarIra AdimeM ve munirAja sneha-rahita the, phira bhI sadyaHprasUtA gau jaise apane bachar3epara atyanta sneha karatI hai, usI prakAra unhoMne sAdharmI janoMmeM ati sneha karake vAtsalyaguNakA pAlana kiyA // 69 / / una munirAjane isa saMsArameM phaile hue mithyAtvarUpa andhakArako apane tapa aura jJAnakI For Private And Personal Use Only Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI-vIravardhamAnacarite [6.71etairaSTaguNaH kRtvA sabalaM darzanaM ymii| tena karmaripUna hanyAdyathA rAjyAGgabhRnnapaH // 71 // devalokAprazastAnyasamayotthaM tridhAtmakam / pApAkaraM sa dharmaghnaM mUDhatvaM sarvathAtyajat // 72 // sajAtisukulaizvaryarUpajJAnatapobalAH / zilpitvaM bahudhAtreti madA aSTau kumArgagAH // 73 // jAtyAyaiH sad-guNairyuktaH sanmapyeSo'khilaM jagat / jAnan nityAtigaM teSu nAvahajjAtu durmadam // 74 / / mithyAdRjJAnacAritrAstadvantaH kvadhvagA jaDAH / ityanAyanaM SoDhA zvabhradaM so'tyajat vidhA // 75 // niHzaGkAdiguNebhyo ye doSAH shngkaadyo'shubhaaH| viparItAhitAnaSTau sarvathA sa nirAkarot // 76 // etAn prakSAlya cinnIrAtpaJcaviMzati dR'malAn / darzanaM nirmalIkRtya tadvizuddhiM cakAra saH // 7 // saMvegaskinirvedo nindA gaINameva hi / sarvatopazamo bhaktirvAtsalyamanukampikA // 8 // amImiraSTabhiH sArairguNairalaGa kRto muniH / tArthezohyAdyasopAne dRgvizuddhau sthitiM vyadhAt // 79 // jJAnadarzanacAritropacArANAM ca tadvatAm / guNAdhikamunInAM sa trizuddhyA vinayaM bhajet // 8 // aSTAdazasahasrapramazIlAMzca vrtaatmnH| yatnena pAlayennityaM so'tIcAraparA 181 // abhIkSNamaGgapUrvAdijJAnamajJAnaghAtakam / paThecca pAThayecchiSyAn niHpramAdo'ghazAntaye // 2 // dehabhogAGgavargeSu kRtsnAnarthakareSu saH / mohAkSArAtihantAraM saMvegaM bhAvayet param // 13 // kiraNoMse nAza karake aura jaina zAsanakA prakAza karake dharmakI prabhAvanA kI // 7 // una saMyamI munirAjane ina uparyukta ATha guNoMke dvArA apane samyagdarzanako sabala karake aura usake dvArA karmarUpa zatruoMko vinaSTa kiyA; jaise ki rAjA apane rAjyake aMgoMko puSTa karake zatruoMko naSTa karatA hai // 7 // unhoMne devamUr3hatA, lokamUr3hatA aura anya matoMse utpanna huI pAkhaNDamUr3hatAko jo ki pApakI khAni haiM aura dharmakI ghAtaka haiM, sarvathA chor3a diyA thA |72 / / unhoMne sajjAti, sukula, aizvarya, rUpa, jJAna, tapa, bala aura aneka prakAra zilpakalAcAturyarUpa AThoM madoMko jo ki kumAgameM le jAnevAle haiM, sarvathA chor3a diyA thaa| yadyapi ve svayaM sajAti, sukula Adi sad-guNoMse yukta the, tathApi isa samasta jagatko anitya jAnakara ukta jAti-kulAdikakA unhoMne kabhI ahaMkAra nahIM kiyA / / 73-74|| unhoMne mithyAdarzana, jJAna, cAritra aura inake dhAraka kumArgagAmI jar3a (mUrkha), sevaka ina chahoM prakArake naraka le jAne vAle anAyatanoMko triyogase tyAga kara diyA thA / / 75|| niHzaMkita Adi guNoMse viparIta aura ahitakArI zaMkA Adi azubha doSa haiM, unako unhoMne sarvathA dUra kara diyA thA // 76 // una munirAjane samyagdarzanake ina pacIsa maloMko jJAnarUpI jalase dhokara aura samyagdarzanako nirmala karake usakI parama vizuddhi kI // 77 // saMvega, saMsAra-zarIra aura bhoga ina tInoMse viraktirUpa nirvada, nindA, gahaNa, sarvatra upazamabhAva, bhakti, vAtsalya aura anukampA ina sArabhUta ATha guNoMse alaMkRta una munirAjane tIrthakarapadake prathama sopAnasvarUpa darzanavizuddhimeM apane-Apako avasthita kiyA // 78-79 / / ve munirAja darzana jJAna cAritra aura upacAra vinaya, tathA inake dhAraNa karanevAle adhika guNazAlI muniyoMkI triyogakI zuddhipUrvaka vinaya karate the // 8 // unhoMne atIcAroMse parAGmukha rahate hue aThAraha hajAra zIloMko aura vratoMko yatnake sAtha nitya pAlana kiyA // 81 // ajJAnakA ghAta karanevAle aMga aura pUrvarUpAdi rUpa zrutajJAnakA ve nirantara paThana karate the aura pApa-zAntike lie pramAda-rahita hokara ziSyoM ko par3hAte the / / 82 / / ve munirAja sarva anarthoMke karanevAle zarIra, bhoga aura saMsArake kAraNabhUta padArthoM meM moha aura indriyarUpa zatruoMkA nAzaka parama saMvegakI bhAvanA karate the / / 83 // 1. a parAGmukhAn / For Private And Personal Use Only Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 6. 99 ] SaSTho'dhikAraH yogibhyo jJAnadAnaM sattvebhyaH so'bhayaM sadA / dadyAddharmopadezaM ca sarvajIva sukhAvaham // 84 // hantRduSkarmakhArINAM dviSaDbhedaM tapo'nagham / prAguktavarNanopetaM svazaktyA so'nvahaM caret ||85 // rujAdibhiH sa sAdhUnAmasamAdhivatAM sadA / zuzrUSayopadezAdyaiH samAdhiM vRttadaM majet // 86 // AcAryo'dhyApakaH ziSyastapasvI glAna eva hi / gaNo gurukulaH saMghaH sAdhurmanojJa ityamI // 87 // vaiyAvRttye'tra yogyAH syurdaza teSAM mahAtmanAm / svAnyayorguNadaM kuryAd vaiyAvRtyaM sa muktaye // 88 // manovacanakAyAdyairarhatAM bhaktimUrjitAm / dharmArthakAmamokSANAM .... (?) sarvadAzrayat // 89 // AcAryANAM gaNArthyAnAM paJcAcAraparAyiNAm / SaTtriMzadguNabhrAtRRNAM dhatte maktiM trirattadAm ||10|| bahuzrutavattAM vizvodyotakAnAM munIzinAm / ajJAnadhvAntahantRRNAM bhakti jJAnakhaniM zrayet // 91 // ekAntAndhata mohanturjena pravacanasya saH / samastatattvapUrNasya dadhyAd bhaktiM zrutAmbikAm // 92 // samatA stutirevAnuvandanA hi trikAlajA / satpratikramaNaM pratyAkhyAnaM vyutsarga eva hi // 93 // imAnyAvazyakAnyeSa siddhAntabIjajAnyapi / niyamenAghahantRNi kAle kAle karoti nai ||94 || cidvijJAnatapoyogairutkRSTAcaraNaiH sadA / vidhatte'GgihitAM sArAM jainamArgaprabhAvanAm ||15|| samyagjJAnavatAM puMsAM kRtvA sanmAnamaJjasA / kuryAt pravacanasyAsau vAtsalyaM vizvadharmadam // 96 // amUMstIrtheza sadbhUtikarAn SoDazakAraNAn / zuddharmano vacaH kAyairbhAvayitvA sa pratyaham // 97 // tatphalena babandhAzu tIrtha kRnnAmakarma hi / anantamahimopetaM trijagatkSobhakAraNam // 18 // prakampante surezAM viSTarANi yatprabhAvataH / muktizrIH svayamAgatya datte cAliGganaM satAm // 99 // 57 ve yogiyoMke lie jJAnadAna, prANiyoMke lie abhayadAna sabake lie sukhakAraka dharmakA upadeza sadA dete the ||84 // jinakA pahale varNana kiyA gayA hai, jo duSkarma aura indriyarUpa zatruoMkA nAzaka hai aise bAraha prakArake nirdoSa tapoMko apanI zaktike anusAra sadA AcaraNa karate the ||85|| ve roga Adike dvArA asamAdhiko prApta sAdhuoMkI sevA-zuzrUSA aura upadeza Adise cAritrakI rakSaka sAdhu samAdhiko sadA karate the || 86|| ve AcArya, upAdhyAya, ziSya, tapasvI, glAna ( rogI ) gaNa, gurukula, saMgha aura manojJa ina daza prakArake mahAtmA puruSoMkI muktiprApti ke lie svapara - guNakAraka yathAyogya vaiyAvRttya karate the ||87-88 // ve munirAja dharma, artha, kAma aura mokSake denevAle arhantoMkI mana, vacana, kAyake dvArA sadA utkRSTa bhakti karate the // 89 // For Private And Personal Use Only gaNa dvArA pUjya, paMcAcAra-parAyaNa aura chattIsa guNa-dhAraka AcAryoMkI ratnatraya - dAnI bhaktiko ve sadA karate the ||10|| ajJAnAndhakArake nAzaka, vizva ke prakAzaka aise bahuzrutavanta munirAjoMkI jJAnakI khAnirUpa bhakti karate the ||21|| ve ekAnta andhatamake nAzaka, samasta tattvase paripUrNa, jaina pravacanakI aura jinavANI mAtAkI parama bhakti karate the ||12|| ve munirAja samatA stuti trikAla vandanA satpratikramaNa, pratyAkhyAna aura vyutsarga ye chaha Avazyaka jo ki siddhAnta ke bIjabhUta haiM, aura niyamase pApake nAzaka haiM, unheM yathAkAla--yathAsamaya niyamase karate the / 93-94 || ve cid acitke bhedavijJAnase, tapoyogase aura utkRSTa AcaraNoMse sadA jIvoMkA hita karanevAlI sArabhUta jainamArga kI prabhAvanA karate the ||95 // ve samyagjJAnI puruSoMkA niyamase sammAna karake pUrNadharmako denevAle pravacanakA vAtsalya karate the ||96 || isa prakAra tIrthaMkarakI sad-vibhUtiko denevAlI ina solaha kAraNa bhAvanAoMkI zuddha mana vacana kAyase pratidina bhAvanA karake usake phala dvArA tIrthaMkara nAmakarmakA zIghra bandha kiyA / yaha tIrthaMkara nAmakarma ananta mahimAse saMyukta hai aura tIna lokameM kSobhakA kAraNa hai || 97-98 || jisa tIrthaMkara prakRtimeM prabhAvase indroMke siMhAsana prakampita hote haiM aura mukti lakSmI svayaM Akarake santoMkA AliMgana karatI hai ||19|| 8 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI-vIravardhamAnacarite [6.100 tato'sau mRtyuparyantaM prapAlyAnaghasaMyamam / viditvA nijamalpAyustyaktvAhAravapuHkriyAm // 10 // trijagaccharmakartAraM vratasAphalyakArakam / saMnyAsaM parayA zuddhayAdade mokSasamAdhaye // 101 // tato dRrajJAnacAritratapasAM zuddhikAriNAm / bhArAbhyArAdhanA yatnAnmuktisvyambA caturvidhA // 2 // nirvikalpaM manaH kRtvA sthApayitvA cidAtmani / samAdhinAtyajad dhImAn prANAn vizvAGgirakSakAn // 103 // tatastadyogapAkena so'cyutendro'bhavadyatiH / divi SoDazame'nekabhUtivAdhauM surArcitaH // 10 // tatra so'ntarmuhUrtena saMprApya vArUrjitam / bhUSitaM sahajairdivyaiH sambhUSAmbarayauvanaiH // 105 / / ranopAdazilAntaHsthamRdupalyato mudA / utthAya vIkSya tatsavaM rAmaNIyakamadbhutam // 106 // nAkarddhistrIvimAnAdi-sAzcaryahRdayaH zanaiH / suptosthita ivendraH svamanasItthamacintayat // 10 // bhaho ko'haM supuNyAtmA ko'yaM dezaH sukhAkaraH / ke'trAmI vatsalA dakSA amarA vinayAktitAH // 108 // kA imA lalitA devyo divyazrIrUpakhAnayaH / keSAmete viyadratnamayAH praasaadpngktyH||109|| kasyedaM saptadhAnIkaM manojJaM surarakSitam / kasyAyaM paramastuGgasamAmaNDapa arjitaH // 110 // divyaratnamayaM tujhaM kasyaitaddhariviSTaram / imA anyA niraupamyA baDhyAH kasya vibhUtayaH / / 111 // kena vA kAraNenAyaM janaH sarvo'tisundaraH / vinIto vIkSya mAmatra sAnando vartate tarAm // 112 // athavA'hamihAnItaH kenA tAyakarmaNA / purArjitena deze'smin vizvarddhikulamandire // 113 // ityAdi-cintamAnasya tadA tasyAmarezinaH / nAyAti nizcayaM yAvad hRdi saMdehanAzakRt / / 114 // tAvattatsacivA dakSA avadhijJAnacakSuSA / tadAkUtaM parijJAyAbhyetya natvAzu tatkramau // 115|| svahastau kuDmalIkRtya mUrbhA divyagirA mudA / tatsaMdehavinAzAya taM pratItyavadan vidaH // 116 // isa prakAra maraNa-paryanta nirdoSa saMyamakA pAlana kara aura apanI alpAyuko jAnakara unhoMne AhAra aura zArIrika kriyAoMko chor3akara trijagatke sukha denevAle aura vratoMko saphala karanevAle saMnyAsako unhoMne mokSa aura samAdhikI prAptike lie parama vizuddhike sAtha dhAraNa kara liyA // 100-101 / / tatpazcAt darzana, jJAna, cAritra aura tapakI zuddhi karanevAlI muktiramAkI mAtRsvarUpA cAroM ArAdhanAoMkA parama yatnase ArAdhana kara, manako vikalpoMse rahita kara, tathA zuddha AtmAmeM apaneko sthApita kara una buddhimAna nandamunirAjane samasta prANiyoMkI rakSA karanevAle apane prANoMko samAdhipUrvaka chor3A // 102-103 / / tatpazcAt ve munirAja usa samAdhi-yogake phalase aneka prakArakI vibhUtike samudra aise solahaveM acyutakalpameM devoMse pUjita acyutendra utpanna hue // 104 // vahA~para yaha acyutendra antarmuhUrta meM sahaja utpanna hue divya mAlya, AbhUSaNa, vastra aura yauvanAvasthAse bhaSita uttama zarIrako pAkara, ratnamayI upapAda zilAke antaHsthita komalazayyAse uThakara tathA vahA~kI sabhI ramaNIya addhata vastuoMko dekhakara svargakI Rddhi, deviyA~ aura vimAna Adike dekhanese hRdayameM Azcaryamukta hokara dhIrese sokara uThate hue rAjakumArake sadRza vaha indra apane manameM isa prakAra cintavana karane lagA // 105-107 // aho, maiM puNyAtmA kauna hU~, sukhoMkA bhaNDAra yaha kauna deza hai, ye vatsala, dakSa, vinayase paripUrNa deva kauna hai ? divya lakSmI aura rUpakI khAni ye sundara deviyA~ kauna haiM ? ye AkAzameM adhara rahanevAlI ratnamaya bhavanoMkI paMktiyA~ kinakI haiM ? yaha deva-rakSita, manojJa sAta prakArakI yaha senA kisakI hai ? yaha parama unnata dedIpyamAna sabhAmaNDapa kisakA hai, yaha divya ratnamaya uttuMga siMhAsana kisakA hai ? ye dUsarI anupama nAnA prakArakI bahuta-sI vibhUtiyA~ kisakI haiM ? kisa kAraNase ye sabhI atisundara vinIta jana mujhe dekhakara ati Anandita ho rahe haiM ? // 108-112 / / athavA pUrvopArjita kisa adbhuta puNyakarmake dvArA maiM isa samasta RddhiyoMse paripUrNa mandiravAle dezameM lAyA gayA huuN||113|| ityAdi prakArase cintavana karanevAle usa devendrake For Private And Personal Use Only Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 6.128] SaSTho'dhikAraH mo deva kuru naH svAmin prasAdaM svacchayA dazA / nutAnAM zRNu vAkyaM te pUrvAparArthasUcakam // 117 // adya nAtha vayaM dhanyAH saphalaM no'dya jIvitam / yatastvayAdhunA svenotpAdenAtra pavitratAH // 118 // mahAnacyutanAmAyaM kalpo vizvarddhisAgaraH / rAjate'khilakalpAnAM mUrdhni cUDAmaNiryathA / / 119 // . atra saMkalpitAH kAmAH sukhaM vAcAmagocaram / durlabhaM yastriloke'pi sulamaM tatsatAmiha // 12 // gAvaH kAmadu ghAH sarve pAdapAH kalpazAkhinaH / cintAmaNaya evAtra ratnAnyeva nisargataH // 12 // nAtra jAtu pravartante Rtavo duHkhahetavaH / kintvekaH sAmyatApannaH kAlaH syAd vizvasaukhyadaH // 122 // dina-rAtrivibhAgo'tra vidyate jAtucinna hi / ralAlokaH sphuratyeko dinazrIsukhakArakaH // 123 // nAtra dono'sukhI rogI durbhago vA gataprabhaH / apuNyo nirguNo'jJazca jAtu svapne'pi dRzyate // 124 // vartate'tra sadApyekA mahApUjA jinezinAm / jinAlayeSu nRtyAdyaizcotsavo'nudinaM mahAn / / 125 / / asaMkhyasaMkhyavistArAH svarvimAnA hi yojanaiH / zatAnekAnaSaSTipramA ete zarmavArdhayaH / / 126 / / teSAM madhye trayoviMzatyagraM zataM prakIrNakAH / zreNIbaddhAstato jJeyA bhanye divyAH sahendrakoH // 12 // ete sAmAnikA devA sahasradazasaMkhyakAH / AjJAM vinA mahAbhogaistvatsamAnA maharDikAH // 12 // jabataka hRdayameM sandehakA nAza karanevAlA nizcaya nahIM ho rahA thA, tabhI usake kuzala vidvAn saciva avadhijJAnarUpa netrase usake abhiprAyako jAnakara aura usake caraNoMko namaskAra kara apane donoM hAthoMko jor3akara mastakapara rakhate hue harSase divya vANI dvArA usakA sandeha dara karane ke lie usase bole // 114-116 / / he devendra, he svAmin , nirmala dRSTise hama logoMpara prasanna hoie, aura namaskAra karate hue Apake pUrvApara artha-sambandhake sUcaka hamAre vAkya sunie // 117 // he nAtha, Aja hama loga dhanya haiM, Aja hamArA jIvana saphala ho gayA, kyoMki Aja Apane apane janmase yahA~para hama logoMko pavitra kiyA hai // 118 // yaha sarva RddhiyoMvAlA sAgara acyuta nAmaka mahAn svarga hai jo ki samasta kalpoMke mastakapara cUr3AmaNi ratnake samAna zobhita ho rahA hai // 119|| yahA~para manovAMchita bhoga aura vacanoMke agocara sukha prApta haiN| jo vastu tInoM lokoMmeM durlabha hai, vaha saba yahA~ utpanna honevAloMko sulabha hai // 120 / / yahA~para svabhAvase hI sabhI gAya kAmadhenu haiM, sabhI per3a kalpavRkSa haiM, aura sabhI ratna cintAmaNi haiM // 121 // yahA~para duHkhakI kAraNabhUta Rtue~ kabhI nahIM hotI haiN| kintu sarvasukhadAyaka sAmyatAko prApta eka-sA hI kAla rahatA hai||122|| yahA~para kabhI bhI dina-rAtakA vibhAga nahIM hotaa| kintu dinakI zobhA aura sukhakA karanevAlA ekamAtra ratnoMkA prakAza rahatA hai // 123 / / yahA~para dIna, duHkhI, rogI, abhAgI, kAntihIna, pApI aura guNa-rahita koI bhI jIva svapnameM bhI nahIM dikhAI detA hai // 124 / / yahA~para jinamandiroMmeM sadA hI zrI jinendradevoMkI mahApUjA hotI rahatI hai aura nRtya-saMgIta Adise pratidina mahAn utsava hotA rahatA hai / / 125 / / yahA~para asaMkhyAta aura saMkhyAta yojana vistAravAle zreNIbaddha deva-vimAna haiM, jinakI saMkhyA eka sau unasaTha hai aura ve sabhI sukhake sAgara haiM // 126 / / unake madhyameM anya ekasau teIsa prakIrNaka vimAna haiM / ye saba divya haiN| isa acyuta kalpameM chaha indraka vimAna haiM // 12 // ye daza hajArakI 1. rSADandrakA, pratibhAti / 2. zloka saM. 126-127 meM jo zreNIbaddha aura prakIrNakavimAnoMkI saMkhyA dI gayI hai, usakA milAna tiloyapaNNattI aura trilokasArAdimeM dI gayI saMkhyAse nahIM hotA hai| 'sahendrakA' pAThake sthAnapara 'SaDindra kAH' pATha mAnakara chaha indraka vimAna artha kiyA hai| kyoMki trilokasAra gA0462 meM AnatAdi cAra kalpoMmeM chaha indraka batalAye haiM ?-anuvAdaka / For Private And Personal Use Only Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI vIravardhamAnacarite [ 6.129 trayastriMzatpramA ete trayastriMzAH surottamAH / tava putrasamAnAH syuH snehanirbharamAnasAH || 129 || catvAriMzatsahasrANi hyAtmarakSA ime'marAH / te'pyaGgarakSakaistulyA vimavAyaiva saMsthitAH // 130 // eSAntaH pariSatte'sti sapAdA zatasaMkhyikA / sArdhaMdvizatasaMkhyA ca madhyamA pariSatparA // 131 // zatapaJcamA bAhyA tavAdezavidhAyinI / catvAro lokapAlA ete tallokAntapAlakAH || 132 // ratri lokapAlAnAM pratyekaM sumanoharAH / dvAtriMzad gaNanA devyaH santi zarmAdikhAnayaH / / 133 / aSTAvimA mahAdevya rUpasaundaryabhUSitAH / tavAdezavidhAyinyastvadrAgaraJjitAzayAH // 134 // AsAM santyatra pratyekaM parivArasurAGgamAH / trijJAnavikriyayAnyAH sArdhaM dvizatasaMkhyakAH // 135 // etA vallabhakA devyastriSaSTipramitAH zubhAH / tava ceto'pahAriNyo mahatIrUpasaMpadA / / 136 / / piNDitA nikhilA devyastAste nAtha samarpitAH / dvisahasrAdhikai kAma saptatipramitAH parAH / / 137 || dazalakSa caturviMzatisahasrapramANyapi / vikarotyekazo devI divyarUpANi yoSitAm / / 138 / / hastino'zvA rathA pAdAtayo vRSAzca sattamAH / gandharvAH suranartakyaH saptAnIkAnyamUnyapi // 139 // tadekaikacamUnAM syuH saptakakSAH pRthak pRthak / devAsteSAM hi pratyekaM santi senA-mahattarAH // 140 // prathame ca gajAnIke sahasraviMzatipramAH / gajA zeSeSvanIkeSu dviguNadviguNA matAH / / 141 / / tathaiva turagAdInAM SaTsainyAnAM surAdhipa / vindi saMkhyAmanUnAM tvaM tava sevAparAyiNAm || 142 || ekaikasyA hi devyA apsarasAM pariSattrayam / gItanRtyakalAjJAnavijJAnAdikulAlayam // 143 // pariSatprathamAyAmapsarasaH paJcaviMzatiH / dvitIyAyAM ca paJcAzat tRtIyAyAM zatapramAH // 144 // 1 saMkhyAvAle sAmAnika deva haiM / AjJA ke vinA zeSa saba mahAbhogoM meM ye Apake samAna hI mahARddhivAle haiM || 128 || ye tIsa saMkhyAvAle devoMmeM uttama trAyastriza deva haiN| ye Apake putrake samAna haiM aura inakA hRdaya Apake prati snehase bharA huA hai // 129 // | ye cAlIsa hajAra AtmarakSaka deva haiM, jo Apake aMgarakSakoMke samAna haiM aura kevala vaibhava ke lie hI haiM / / 130 // ye eka sau pacIsa deva ApakI antaHpariSad ke sadasya haiM / ye do sau pacAsa deva madhyama pariSad ke sabhAsad haiM aura ye pA~ca sau deva bAharI pariSad ke pAriSada haiN| ye sabhI deva ApakI AjJAkArI hai| ye cAra lokapAla haiM jo ApakI apanI-apanI dizAkA lokase antataka pAlana karate haiM // 131-132 / / ina lokapAloM meM se pratyekakI battIsa-battIsa deviyA~ haiM, jo sukha bhogAdikI khAni haiM || 133 // | ye rUpa lAvaNya se bhUSita ApakI ATha mahAdeviyA~ haiM, jo ApakI AjJAkAriNI aura Apake rAgameM raMjita hRdayavAlI haiM || 134|| ina pratyeka mahAdevIke parivAra meM DhAI-DhAI sau deviyA~ haiM jo tIna jJAna aura vikriyA Rddhise yukta haiM || 135|| ye tirasaTha vallabhakA deviyA~ haiM jo ki uttama bhArI rUpa-sampadAse yukta haiM, Apake cittako haranevAlI haiM ||236|| he nAtha, ye saba milAkara do hajAra ikahattara parama deviyA~ Apako samarpita haiM ||13|| ye ApakI eka-eka mahAdevI daza lAkha caubIsa hajAra striyoMke divyarUpa vikriyAse banA sakatI haiM // 138|| hAthI, ghor3e, ratha, payAde, baila, gandharva aura devanartakI vAlI ye sAta prakArakI ApakI uttama senA hai || 139|| eka-eka jAtikI senAkI pRthak-pRthak sAta-sAta kakSAe~ haiM / pratyeka kakSA ( palaTana) ke alaga-alaga senA mahattara ( senApati ) deva haiM ||140 // hAthiyoMkI pahalI kakSA meM bIsa hajAra hAthI haiN| zeSa kakSAoMmeM isase dUnI dUnI saMkhyA hai| isI prakAra he devendra, ApakI AjJA - parAyaNa ghor3e Adi chahoM senAoMke pratyeka kakSAkI saMkhyA jAnie / / 141-142 / / eka-eka devIkI apsarAoMkI tIna-tIna sabhAe~ haiM, jo ki gIta, nRtya, kalA, jJAna-vijJAnAdi guNoMse sampanna haiM || 143 || mahAdevIkI prathama anta:pariSad meM pacIsa deviyA~ haiM, dUsarI madhyama pariSad meM pacAsa deviyA~ haiM aura tIsarI bAharI For Private And Personal Use Only Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 61 6.159] SaSTho'dhikAraH etA vibhUtayo divyA anyAzca vividhAH parAH / nAtha te'dbhutapuNyena saMmukhIbhAvamAgatAH / / 145 // samagrasvargarAjyasya mava svAmI svamadya ca / gRhANa sakalA bhUtIniraupamyAH svapuNyataH // 146 // ityAdi tadvacaH zrutvAthAvadhijJAnamaJjasA / tena prAgbhavavRttAdIn jJAtvA bhUtvA parAyaNaH // 547 // dharme jinoktamArge ca sAkSAd dRSTaphalaH sudhIH / acyutendra uvAcedaM vacaH prAgbhavasUcakam / / 14 / / aho mayA purA ghoraM kRtaM sarva tapo'nagham / dhyAnAdhyayanayogAdyAH zubhAH kAtaramItidAH // 149 // ArAdhitA jagatpUjyAH supaJcaparameSThinaH / ratnatrayaM trizuddhayAmA pRtaM bhAvanayA param // 15 // nirdagdhaM viSayAraNyaM smarakhAcarayo hatAH / kaSAyaripavaH sarve nirjitAzca parISahAH // 15 // dazalAkSaNiko dharmaH sarvazaktyA purA myaa| anuSThitastatastenAtrAhaM saMsthApitaH pade // 152 // athavA svargasAmrAjyamidaM kRtsnaM gatopamam / dharmasyaiva phalaM manye vipulaM vizvazamadam / / 153 // ato dharmasamo bandhurnAnyo lokatraye kvacit / dharmastrAtA bhavAmbhodherdharmaH sarvArthasAdhakaH // 154 // sahagAmI nRNAM dharmo dharmaH pApArihiMsakaH / dharmaH svarmuktidAtA ca dharmo vizvasukhAkaraH // 155 / / iti matvA budhaiH kAryaH sarvAvasthAsu sarvadA / zarmArthibhiH paro dharmoM nirmalAcArakoTibhiH // 156 // aho vRttena yenaiSa jAyate sakalo mahAn / tatrAtra labhyate jAtu tato'dyAhaM karomi kim // 157 / / dRkzuddhirathavaikA me'trAstu dharmAdisiddhaye / bhaktiH zrIjinanAthAnAM tanmUrtInAM parArcanA // 15 // ityuktvA snAnavApyAM sa snAtvA dharmArjanAya ca / akRtrimaM jinAgAraM yayau devAGganAvRtaH / / 159 / / pariSadmeM sau deviyA~ haiM // 144 // he nAtha, ye saba divya vibhUti aura anya aneka prakArakI sampadA Apake adbhuta puNyase Apake sammukha upasthita haiM // 145 // he nAtha, Aja Apa apane puNyase isa samasta svargake rAjyake svAmI ho aura isa samasta anupama vibhUtiko grahaNa karo // 146 / / ____ isa prakArase usa saciva devake vacanoMko suna karake aura tatkAla utpanna hue avadhijJAnase pUrvabhavake vRttAntako jAnakara dharmameM tatpara hotA huA vaha buddhimAn acyutendra sAkSAt puNyake phalako dekhakara pUrvabhava-sUcaka yaha vacana bolA // 147-148 / / aho, maiMne pUrvabhavameM sarva prakArakA nirdoSa ghora tapa kiyA hai, kAyarajanoMko bhaya denevAle zubha dhyAna, adhyayana aura yogAdi kiye haiM, jagatpUjya paMcaparameSThIkI ArAdhanA kI hai, vizuddha bhAvanAke sAtha parama ratnatrayadharmako dhAraNa kiyA hai, indriyoMke viSayarUpa vanako jalAyA hai, kAmadeva rUpa zatruko mArA hai, kaSAyarUpa zatruoMkA damana kiyA hai, sabhI parISahoMko jItA hai aura pUrNa sAmarthya se maiMne pahale kSamAdi daza lakSaNavAle dharmakA paripAlana kiyA hai usIne mujhe yahA~ isa padapara sthApita kiyA hai // 149-152 // athavA upamA-rahita aura sarvasukhadAyaka yaha samasta svargakA vizAla sAmrAjya dharmakA hI phala hai, aisA maiM mAnatA hU~ // 153 / / ataH tInoM lokoMmeM kahIMpara bhI dharmake samAna dUsarA koI bandhu nahIM hai| dharma hI saMsAra-samudrase pAra utAranevAlA rakSaka hai aura dharma hI saba arthakA sAdhaka hai / / 154 / / dharma hI jIvoMkA sahagAmI hai, dharma hI pAparUpa zatrukA nAzaka hai, dharma hI svarga-muktikA dAtA hai aura dharma hI samasta sukhoMkI khAni hai| aisA samajhakara sukhake icchuka jJAnI janoMko cAhie ki ve sabhI avasthAoMmeM sadA hI nirmala AcaraNoMse parama dharma kA pAlana kareM // 155-156 // aho, jisa cAritrase usa lokameM aura isa lokameM yaha saba mahAn vaibhava prApta hotA hai usa cAritra dharmako pAlana karaneke lie Aja maiM kyA karU~ // 157 // athavA dharma AdikI siddhike lie eka darzanavizuddhi hI mere yahA~ para hove, tathA zrI jinanAthoMkI bhakti aura unakI mUrtiyoMkA parama pUjana hI karUM ? aisA kahakara aura snAna-vApikAmeM snAna karake devAMganAoMse ghirA huA vaha acyutendra dharmopArjanake lie apane akRtrima jinAlayameM gayA // 158-159 / / For Private And Personal Use Only Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI-vIravardhamAnacarite [6.160 cakAra mahatI pUjA namaskArapuraHsarAm / tatrArhatA subimbAnAM bhaktibhAravazIkRtaH // 16 // sakalpamAtrasaMjAtairdivyairaSTavidhArcanaiH / toyAdiphalaparyantairgItavAdyastavAdimiH // 16 // tato'bhyarcya jinArcAzva caityapAdapasaMsthitAH / tiryagnulokanAkasthA gatvA bhaktyA surezvaraH // 162 // natvA prapUjya tIrthezagaNezAdimunIzvarAn / zrutvA tebhyaH svatatvAdInmahAdharmamupArja yat // 163 // tasmAdetya nijaM sthAnaM svadharmajanitAM parAm / vibhUti vividhAM sarvA svIcakre so'marArpitAm // 16 // trikaroccAtidivyAGgadharo netrapriyo mahAn / svedadhAtumala tIto nayanaspandavarjitaH // 165 // SaTpramAvaniparyantAn rUpidravyAMstridhAtmakAn / jAnan svAvadhibodhena vikriyarddhiprabhAvataH / / 166 // gamanAgamanaM kartuM kSamaH kSetre svacitsame / dvAviMzatyabdhimAnAyurvizvAbharaNabhUSitaH // 167 // dvAviMzatisahasrAbdairgataiH sarvAGga-tRptidam / divyaM sudhAmayAhAramAharanmanasorjitam // 168 // ekAdazapramairmAsainiSkAntaizca bhanAgmajan / sugandhidivyamucchvAsaM suramIkRtadikcayam // 169 / / paJcakalyANakAnyeva tIrthezAM bhaktinirmaraH / zeSakevalinAM kurvan kalyANadvikamanvaham // 17 // svakIyaM vardhayan dharma mahA_dimahotsavaiH / sarvadenArcitAyabjo dharmakarmAgraNImahAn // 17 // mahAdevImirevAsau sAdha krIDAdikoTibhiH / sukhaM manaHpravIcAramavaM tyaktopamaM mahat // 172 // bhuJjAnaH paramAnandasukhasAgaramadhyagaH / Aste tatrAcyutAdhIzaH kRtsnAmaranamaskRtaH // 173 // vahA~para usane bhakti-bhAvase namrIbhUta hokara arhantoMke pratibimboMkA namaskArapUrvaka mahApUjana saMkalpamAtrase utpanna hae jalAdi-phala paryanta ATha prakArake divya davyoMse gIta. natya, vAdya. stavanAdike dvArA kI / / 160-161 // tatpazcAt caitya vRkSoMke nIce virAjamAna jinapratimAoMko pUjakara vaha devendra bhaktike sAtha tiryakloka, manuSyaloka aura devalokameM sthita kRtrima-akRtrima caityAlayoMkI vandanAke lie gayA aura tIrthaMkara gaNadhara Adi munIzvaroMko namaskAra-pUjana kara aura unase dharma-tattvako sunakara usane mahAn dharma upArjana kiyA // 162-163 // ____ tatpazcAt vahA~se vApasa apane sthAna para Akara apane puNyase utpanna aura devoM dvArA samarpita nAnA prakArakI sarva vibhUtiko usane svIkAra kiyA // 164 // vaha indra tIna hAtha unnata ati divya dehakA dhAraka, netroMko atipriya, sveda-dhAtu Adi sarva maloMse rahita aura netra-TimakArase rahita thA // 165 / / chaThI pRthivI takake tIna prakArake rUpI dravyoMko apane avadhi-jJAnase jAnatA huA vaha deva avadhijJAna pramANa kSetrameM vikriyA Rddhike prabhAvase gamanAgamana karanemeM samartha thA, bAIsa sAgara pramANa Ayu thIM aura saba uttama AbharaNoMse bhUSita thA // 166-167 / / bAIsa hajAra varSa bItanepara sarvAMgako tRpta karanevAlA amRtamaya divya AhAra manase grahaNa karatA thA / / 168 // gyAraha mAsa bItanepara dimaNDalako surabhita karanevAlA sugandhivAlA divya ucchvAsa nAmamAtrako letA thA // 169 // bhaktise bharA huA vaha acyutendra tIrthaMkaroMke paMca kalyANakoMko, evaM zeSa kevaliyoMke jJAna-nirvANa ina do kalyANakoMko nirantara karatA huA mahApUjanAdike mahotsavoM dvArA apane dharmako bar3hAtA thA, sarva devoMse pUjita haiM caraNa-kamala jisake aisA dharma-kAryameM agraNI vaha mahAna devendra apanI mahAdeviyoMke sAtha koTi prakArake krIr3A-kautUhalAdise khelatA manaHpravIcArajanita anupama mahAn sukhako bhogatA thA // 170-172 / / isa prakAra sarvadevoMse namaskRta acyuta svargakA svAmI vaha devendra vahA~para parama AnandarUpa sukha-sAgarake madhyameM nimagna rahane lagA // 173 // For Private And Personal Use Only Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 6.175 ] SaSTho'dhikAraH iti vRSaparipAkAdApya nAkAmarAjyaM sakalavibhavapUrNa so'nvabhUd divyabhogAn / surapatiratisArAMzceti matvA majadhvaM zamadamayamayogairdharmamekaM sudakSAH // 17 // dharmazcAcarito mayA saha janairdharma prakurve'nizaM dharmeNAnucarAmi vRttamatulaM dharmAya mUrdhA namaH / dharmAmnAparamAzraye zivakRte dharmasya mArga bhaje / dhoM me dadhato mano'tra hRdaye he dharma tiSThAnvaham // 175 // iti zrI-bhaTTArakasakalakItiviracite zrIvIravardhamAnacarite nanda-nRpa tapo'cyutendrodbhavavibhUtivarNano nAma SaSTho'dhikAraH / / 6 / / isa prakAra dharmake phalase vaha devendra sarvavaibhavoMse paripUrNa svargake uttama rAjyako prApta kara sArabhUta divya mahAbhogoMko bhogane lgaa| aisA jAnakara sucatura puruSa zama, dama aura yogase eka dharmako hI nirantara pAlana kareM // 174 // sAthiyoMke sAtha mere dvArA dharma AcaraNa kiyA gayA, maiM dharmako nitya karatA hU~, dharmake dvArA maiM anupama cAritrakA pAlana karatA hU~, dharmake lie mastaka navAkara namaskAra hai, maiM dharmase bhinna kisI anya vastukA Azraya nahIM letA hU~, mokSakI prAptike lie maiM dharmake mArgakA sevana karatA hU~, dharma meM apane manako lagAnevAle mere hRdayameM he dharma, tuma nirantara virAjamAna raho // 17 // isa prakAra bhaTTAraka zrI sakalakItiviracita zrI-vIravardhamAnacaritameM nandarAjAke tapakA, acyutendrakI utpatti aura vahA~ko vibhUtikA varNana karanevAlA chaThA adhikAra samApta huA / / 6 / / For Private And Personal Use Only Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saptamo'dhikAraH kRtsnavighnaughahantAraM trijannAtha sevitam / vande zrIpArzvatIrthezaM paJcakalyANanAyakam // 1 // atheha bhArate kSetre videhAbhidha UrjitaH / dezaH saddharmasaMghAdyairvideha iva rAjate // 2 // tatratyA munayaH kecid videhAH saMbhavantyaho / vRttAttasmAtsa dezo'tra vidhatte nAma sArthakam // 3 // kecittIrthe satkarma banAnti bhAvanAdibhiH / yAnti paJcottaraM keciccAhamindrAlayaM divam // 4 // kecid bhaktyA pradAyoccaiH dAnaM pAtrAya tatphalAt / yAnti bhogadharAM cAnye zakrAsthAnaM jinArcayA ||5|| nirvANabhUmayo yatra vilokyante pade pade / nRdevakhacarairvandyA arhatkevaliyoginAm || 6 || yatrAraNyAcalAdIni bhAnti dhyAnasthayogibhiH / tuGgazrIjinadhAmaughaiH purAdIni ca saMtatam ||7|| yatra grAmapurIkheTamaTavAdyA vanAni ca / tuGgairjinAlayaiH sadbhiH zobhante'yAkarA iva // 8 // viharanti yatIzaughA yatra dharmapravRttaye / caturvidhairamA saMdhairgaNezAH kevalekSaNAH // 9 // ityAdi varNanopetadezasyAbhyantare puram / kuNDAmidhaM virAjeta nAmivaddhArmikairmahat // 10 // yattuGgagopuraiH zAlakhAtikAbhyAM surakSakaiH / alaGghyaM zatrubhizcAbhAt sAketapuravattarAm // 11 // yatra kevalitIrthezAM kalyANAyAgataiH suraiH / teSAM yAtrAdibhizvako vartate paramotsavaH // 12 // yatronnatA jinAgArA hemaratnamayAH zubhAH / vibhrAjante budhaiH sevyA iva dharmAvadhayo'dbhutAH // 13 // samasta vighna samUha ke vinAzaka, tIna jagatke svAmiyoMse sevita aura paMcakalyANakoMke nAyaka zrI pArzvanAtha tIrthezakI maiM vandanA karatA hU~ // 1 // athAnantara isI bhAratavarSa meM videha nAmaka eka vizAla deza hai, jo zreSTha dharma aura munIzvaroMke saMgha Adise videhakSetrake samAna zobhAyamAna hai ||2|| aho, vahA~ke kitane hI munirAja zuddha cAritrase deha-rahita (mukta) hote haiM, isa kAraNase vaha deza 'videha' isa sArthaka nAmako dhAraNa karatA hai ||3|| vahA~ke kitane manuSya darzanavizuddhi Adi bhAvanAoMke dvArA uttama tIrthaMkara nAmakarmako bA~dhate haiM aura kitane hI paMca anuttara vimAnoM meM jAkara ahamindrapada prApta karate haiM ||4|| kitane hI bhavya jIva ucca bhaktike sAtha pAtra ke lie dAna dekara bhogabhUmiko jAte haiM aura kitane hI jina-pUjanake prabhAvase indroMkA sthAna prApta karate haiM // 5 // jisa dezameM tIrthaMkara aura sAmAnyakevaliyoMkI deva, manuSya, vidyAdharoMse vandya nirvANabhUmiyA~ pada-pada para dRSTigocara hotI haiM // 6 // jahA~ke vana aura parvatAdika dhyAna-sthita yogiyoMke dvArA zobhita haiM aura jahA~ke nagara-prAmAdika uttuMga jinamandiroMse nirantara zobhA pA rahe haiM ||7|| jahA~ para grAma, pura, kheTa, maTamba Adi aura vana- pradeza unnata aura uttama jinAlayoM se puNyakI khAnike samAna zobhita haiM ||8|| jahA~ para dharmakI pravRttike lie kevalajJAnI bhagavanta, gaNadhara aura munirAjoMke samUha cAroM prakArake saMghoMke sAtha vihAra karate rahate haiM || 9 || ityAdi varNana - se saMyukta usa deza ke bhItara nAbhike samAna madhyabhAga meM kuNDapura nAmaka mahAn nagara virAjamAna hai // 10 // jo surakSaka uttuMga gopuroMse, koTa aura khAIse zatruoM dvArA alaMghya hai, ataH sAketapura (ayodhyAnagara ) ke samAna ayodhyA hai || 11|| jahA~ para kevalI aura tIrthaMkaroMke kalyANakoMke lie, tathA tIrthayAtrAdike lie samAgata devoM dvArA sadA parama utsava hotA rahatA hai ||12|| jahA~para unnata suvarNa-ratnamayI uttama jinAlaya zobhAyamAna hai, jo jJAnI janoM ke For Private And Personal Use Only Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 7.28] saptamo'dhikAraH jayanandastavAdyaizca gItavAdyasunartanaH / maNibimbavrajairdivyaiha mopakaraNairvaraiH // 14 // teSvargAyai nRyugmAni yAtAyAtAni cAnvaham / divyarUpANi zobhante'marayugmAni vA guNaH // 15 // yatratyA dAnino nityaM pAtradAnAya dhIdhanAH / prapazyanti gRhadvAraM muhurbhaktibharAGkitAH // 16 // kecitsupAtradAnena labhante ca surArcanAm / tadratnavRSTimAlokya pare syurdAnatatparAH // 17 // yatpuraM rAjate tuGgasaudhAyadhvajapANibhiH / AhvayatIva nAkezAnuccaistarapadAptaye // 18 // dAtAro dhArmikAH zUrA vrtshiilgunnaalyaaH| jinendrasadgurUNAM ca bhaktisevArcanAparAH // 19 // nItimArgaratA dakSA ihAmutra hitodyatAH / dharmazIlAH sadAcArA dhaninaH sukhino budhAH // 20 // divyarUpA narA nAryastatsamAna guNAGkitAH / vasanti tuGgasaudheSu yatra devA ivorjitAH // 21 // patistasya mahIpAlaH zrImAn siddhArthasaMjJakaH / AsIt kAzyapagotrastho harivaMzanabho'zumAn // 22 // jJAnatrayadharo dhImAn nItimArgapravartakaH / jinabhakto mahAdAtA divyalakSaNalakSitaH // 23 // dharmakarmAgraNIdhIraH sadadaSTivatsalaH satAm / kalAvijJAnacAturyavivekAdiguNAzrayaH // 24 // vratazIla zubhadhyAnamAvanAdiparAyaNaH / kha-bhUcarasurAdhIzaiH sevitAhinUpAgraNIH // 25 // dIptikAntipratApAyairdivyarUpAMzukaiH paraiH / nepathyaiH sakalaiH sArairdharmamUlapravartanaiH // 26 // narendraH so'tipuNyAtmA babhau vizvamahIbhujAm / madhye yathAmarANAM ca surarAjo'tipuNyadhIH // 27 // tasyAbhavan mahAdevI sannAmnA priykaarinnii| anaupamyairguNavAtairjagatAM puNyakAriNI // 28 // dvArA sevyamAna haiM ataH ve adbhuta dharmake samudrake samAna pratIta hote haiM // 13 // ve jinAlaya jaya, nanda Adi zabdoMse, stavana Adise, gIta, vAdya, nRtyAdise, divya maNimayI jinabimboMse aura uttama divya, hema-racita upakaraNoMse yukta haiM aura unameM manuSya-yugala (bIpuruSoMke jor3e ) pUjanake lie sadA Ate-jAte rahate haiM, jo apane guNoMke dvArA divya rUpavAle deva-yugalake samAna zobhita hote haiM / / 14-15 / / jahA~ke buddhimAn dAnI puruSa bhakti-bhArase yukta hokara pAtradAnake lie nitya apane gharakA dvAra bAra-bAra dekhate rahate haiM / / 16 / / kitane hI puruSa supAtradAnase devoM dvArA pUjAko prApta hote haiM aura unake dvArA kI gayI ratnavRSTiko dekhakara kitane hI dUsare loga dAna deneke lie tatpara hote haiM // 17 // jo nagara U~ce prAsAdoMke agrabhAgapara lagI huI dhvajArUpI hAthoMse uccatara padakI prApti ke lie devendroMko bulAtA huA-sAM zobhatA hai / / 18 / / usa nagarake U~ce bhavanoMmeM dAtAra, dhArmika, zUravIra, vrata-zIla-guNoMke dhAraka, jinendra deva aura sad-guruoMkI bhakti, sevA aura pUjAmeM tatpara, nIti-mArga-nirata, catura, isa loka aura para lokake hita-sAdhane meM udyata, dharmAtmA, sadAcArI, dhanI, sukhI, jJAnI, aura divyarUpavAle manuSya tathA unake samAna guNavAlI striyA~ rahatI haiM, ve strI-puruSa deva-deviyoMke samAna puNyazAlI pratIta hote haiM // 19-22 // usa kuNDapurake svAmI zrImAn siddhArtha nAmavAle mahIpAla the, jo kAzyapagotrI, harivaMzarUpa gaganake sUrya, tIna jJAnake dhAraka, buddhimAna, nItimArgake pravartaka, jinabhakta, mahAdAnI, divya lakSaNoMse saMyukta, dharmakAyoMmeM agraNI, dhIra vIra, samyagdRSTi, sajjanavatsala, kalA vijJAna cAturya viveka Adi guNoMke Azraya, vrata zIla zubhadhyAna bhAvanAdimeM parAyaNa, rAjAoMmeM pramukha the aura jinake caraNa vidyAdhara, bhUmigocarI aura devendroMke dvArA sevita the // 23-25 / / ve puNyAtmA siddhArtha narendra dIpti, kAnti, pratApa Adise, divyarUpa vastroMse, utkRSTa veSa-bhUSAse aura sArabhUta dharmamUlaka sarvapravRttiyoMse samasta rAjAoMke madhyameM isa prakAra zobhAyamAna the, jaise ki atipuNya buddhivAlA devendra devoMke madhyameM zobhA pAtA hai // 26-27 / usa siddhArtha nareza kI rAnI 'priyakAriNI' isa uttama nAmavAlI mahAdevI thii| jo apane anupama guNa-samUhase jagatkI puNyakAriNI thI // 28 // For Private And Personal Use Only Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 66 zrI vIravardhamAnacarite sA kalevaindavI kAntyA jagadAnandadAyinI / kalAvijJAna cAturyairbhAratIva janapriyA // 29 // jitanIrajapAdAbjA nakhacandrAMzurAjitA / maNinUpurazaMkArairmukharIkRtadiGmukhA // 30 // kadalIgarbhasAdRzyamRdujaGghA manoharA / cArujAnudvayopetA cudArorudrayAGkitA // 31 // manobhUdhAmasaMkAzakalatrasthAnabhUSitA / kAJcIdA mAMzukairdivyaiH pariSkRtakaTItaTA ||32|| kRzamadhyA mahAkAyA nimnanAbhistanUdarA / maNihArAdibhUSAGgA tuGgavArupayodharA // 33 // nirjitAzokamacchAyamRdudivyakarAnvitA / kaNThAbharaNazobhAcyA zubhakaNThAtikokilA // 34 // mahAkAntikalAlApadIptyudyotitasammukhA / karNAbharaNavinyAsaiH sukarNAbhyAmalaMkRtA // 35 // aSTamIndusamAkAralalATA divyanAsikA / manojJabhrUlatAnIlakeza khagyutamastakA // 36 // atIva rUpasaundarya lAvaNyasuzrutAtmikA / paramaikhijagatsA rairaNubhirnirmitA satI // 37 // ityAdyairaparaiH kRtsnaiH strIlakSaNasa muskaraiH / sA zacIva babhau loke'sAdhAraNa guNavajaiH // 38 // khanIva guNaratnAnAM nidhirvAkhilasaMpadAm / zrutadevIva sAnekazAstrAbdheH pAragA vyamAt // 39 // sAbhavatpreyasI bhartuH prANebhyo'tigarIyasI / indrANIvAmarendrasya parA praNayabhUmikA ||40|| tau dampatI mahApuNyaparipAkAnmahodayau / mahAbhogopabhogAdIn bhuJjAnau tiSThato mudA // 41 // atha saudharmakalpeza jJAtvAcyutasurezinaH / SaNmAsAvadhizeSAyuH prAheti dhanadaM prati // 42 // zrIdAtra bhArate kSetre siddhArthanRpamandire / zrIvardhamAnatIrthezazvaramo'vatariSyati // 43 // ato gatvA vidhehi tvaM ratnavRSTiM tadAlaye / zeSAzvaryANi puNyAya svAnyazarmAkarANi ca // 44 // For Private And Personal Use Only [ 7.29 vaha apanI kAntise candramAkI kalAke samAna jagatko Ananda denevAlI thI / kalA vijJAna cAturya dvArA sarasvatIke samAna sarvajanoMko priya thI, apane caraNakamaloMse jalameM utpanna honevAle kamaloMko jItatI thI, nakharUpa candrakI kiraNoMse zobhita thI, maNimayI nUpuroMkI jhaMkAroMse sarva dizAoMko vyApta karatI thI / / 29-30 / / ke leke garbha- sadRza komala jaMghAvalI, manohara, do sundara jAnuoMse yukta, do udAra UruoMse bhUSita, kAmadeva nivAsasthAnavAle strI- cihna se bhUSita, kAMcIdAma ( karadhanI ) aura divya vastroMse pariSkRta kamaravAlI, madhyameM kRza aura Upara puSTa zarIravAlI, gambhIranAbhivAlI, kRzodarI, maNiyoMke hAra Adise bhUSita aMgavAlI, unnata sundara stanoMkI dhAraka, azokakI patrakAntiko jItanevAle komala hAthoMse yukta, kaNThake AbhUSaNoMse zobhita, uttama kaNTha - svara se kokilakI bolIko jItanevAlI, mahAkAnti, kalakalAlApa aura dIptise prakAzita uttama mukhavAlI, kAnoMke AbhUSaNa yukta sundara AkAravAle kAnoMse alaMkRta, aSTamIke candrasamAna lalATavAlI, divya nAsikAvAlI, sundara bhrUlatA, nIlakeza aura puSpamAlAse yukta mastakavAlI, atyanta rUpa-saundarya, lAvaNya aura uttama vidyAoMko dhAraNa karanevAlI vaha satI priyakAriNI, mAno tIna lokameM sArabhUta paramANuoMse nirmita pratIta hotI thii| ina ukta guNoMko Adi lekara anya samasta strI- lakSaNoMke samUha se tathA asAdhAraNa guNoMke puMjase vaha lokameM zacIke samAna zobhatI thI / / 31-38 / vaha guNarUpa ratnoMkI khAni thI, samasta sampadAoM kI nidhAna thI aura zrutadevIke samAna aneka zAstra - samudra kI pAraMgata thI / vaha apane bhartArako prANoMse bhI adhika pyArI thI aura indrake indrANI ke samaya parama premakI bhUmikA thI / / 39-40 / / mahApuNyake paripAkase mahAn udayako prApta ve dampatI rAjA-rAnI mahAn bhogopabhogako bhogate hue Anandase rahate the || 41 // athAnantara saudharmasvargakA indrane ukta acyutendrakI chaha mAsa pramANa zeSa Ayuko jAnakara kuberake prati isa prakAra kahA - he dhanada, isa bharatakSetra meM siddhArtha rAjAke rAjamandirameM antima tIrthaMkara zrIvardhamAna svAmI avatAra leMge, ataH tuma jA karake unake Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 7.58] saptamo'dhikAraH 67 ityAdezaM sa yakSezo mU dAyAmarezinaH / dviguNIbhUtasadbhAva AjagAma mahItalam // 45 // tataH pratyahamArebhe maNikAJcanavarSaNaH / ratna vRSTiM mudA kartu bhUpadhAmani so'maraH // 46 // nAnAratnamayAdhArA sairAvatakarAkRtiH / patantI zrIrivAyAntyabhAt puNyakalpazAkhinaH // 47 // dIprA hiraNyamayI vRSTiH patantI khANaNAd babhau / jyotirmAleva sAyAntI sevituM pitarau guroH // 18 // prAggarbhAdhAnataH SaNmAsAntaM siddhArthamandire / sAdha kalpadrumodbhutapuSpagandhAmbuvRSTimiH // 49 // ranavRSTiM cakAroccamahAya'maNikAJcanaiH / dhanado'nudinaM bhUtyA sevayA zrIjinezinaH // 50 // tadA nRpAkayaM dIpramANikyasvarNairAzibhiH / pUrNa tanmaNiramyaudhairgrahacakramivAbamau // 51 // kecid vicakSaNA vIkSya sAGgaNaM bhUpadhAma tat / vyAptaM sanmaNihemAdyaistadetyAhuH parasparam // 52 // aho pazyedamatyantaM mAhAtmyaM trijagadguroH / yato'sya mandiraM ratnaiH pUrayAmAsa yakSarAT // 53 // tadAkApare'pyUcurityaho naitadadbhutam / kintu bhaktyAhaMtaH pitroH sevAM kurvanti vAsavAH // 54 // tacchrutvAnye vadantItthaM sarvametadaho phalam / dharmasya pravaraM ratna vRSTayarhatsutagocaram // 55 // yato dharmeNa jAyante putrA lokatrayArcitAH / tIrthazapadakalyANasaMpado durghaTAni ca // 56 // tato'pare jaguzcaivamaho sasyamidaM vacaH / yasmAd dharmAite na syuH sUnvAyabhISTasaMpadaH // 5 // tasmAt sukhArthibhinityaM kAryoM dharmaH prayatnataH / ahiMsAlakSaNo dvedhANumahAvratanirmalaiH // 8 // bhavanameM ratnoMkI varSA karo, tathA puNya-prAptike lie sva-parako sukha karanevAle zeSa Azcaryoko bhI karo // 42-44 // vaha yakSeza amarendra ke isa Adezako zirodhArya kara dviguNa harSita hotA huA mahItala para AyA / / 45 / / tatpazcAt usa yakSezane siddhArtha rAjAke bhavanameM pratidina maNisuvarNa barasAte hue harSase ratnavRSTi Arambha kara dI // 46 // airAvata hAthIkI sUMr3ake samAna AkAravAlI nAnA ratnamayI vaha dhArA AkAzase giratI huI aisI zobhatI thI, mAno puNyarUpI kalpavRkSase lakSmI hI A rahI ho // 47 // gaganAMgaNase giratI huI vaha dedIpyamAna hiraNyamayI vRSTi isa prakAra zobhA de rahI thI, mAno trijagad-guruke mAtA-pitAko sevA karaneke lie jyotirmaya nakSatramAlA hI A rahI ho // 48 // garbhAdhAnase pUrva chaha mAsataka siddhArtha narezake mandirameM kalpavRkSoMse utpanna hue puSpoMke aura sugandhita jalavarSAke sAtha, tathA bahumUlyavAle maNiyoM aura suvarNo ke dvArA zrI jinezvaradevakI vibhUtise sevA karaneke lie pratidina mahAratnavRSTi karane lagA / / 49-50 / / usa samaya kAntimAna mANikya aura suvarNakI rAziyoMse paripUrNa rAjamandira maNiyoMkI ramaNIka kiraNa-samUhase prakAzamAna grahacakrake samAna zobhAko prApta ho rahA thA // 51 // usa samaya kitane hI vicakSaNa puruSa uttama maNi-suvarNAdise vyApta rAjabhavana aura A~ganako dekhakara paraspara isa prakAra kahane lage // 52 // aho, trijagad-guruke isa asIma mAhAtmyako dekho ki yakSarAjane isa rAjAkA mandira ratnoMse pUra diyA hai // 53 // unakI yaha bAta sunakara dUsare loga bole-aho, yaha koI adbhuta bAta nahIM hai, kyoM ke tIrthakarake mAtA-pitAkI sevAko deva bhaktise karate haiM // 54|| unakI yaha bAta sanakara anya puruSa isa prakAra boleaho, yaha saba dharmakA prakRSTa phala hai jo honevAle tIrthakara putrake sambandhase yaha bhArI ratnavarSA ho rahI hai / / 55 // kyoMki dharmake prabhAvase tIna loka-dvArA pUjita tIrthakara padakI kalyANarUpa sampadAvAle putra utpanna hote haiM aura duHkhase prApta honevAlI vastue~ bhI sukhase anAyAsa prApta ho jAtI haiM // 56 // taba dUsare loga isa prakAra bole-aho, yaha vacana satya hai, kyoMki dharmake binA putra Adi abhISTa sampadAe~ nahIM prApta hotI haiM // 57 / isalie sukhake icchuka manuSyoMko nitya hI prayatna pUrvaka dharma karanA caahie| vaha ahiMsA lakSaNa dharbha nirmala aNuvrata aura mahAvatake bheise do prakArakA hai // 58 / / For Private And Personal Use Only Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI-vIravardhamAnacarite [7.59athaikadA mahAdevI saudhAntama'duHtalpake / suptAtizarmaNA svasthA pazcime prahare zubhe // 59 // nizAyAH puNyapAkenApazyatsvapnAn jagaddhitAn / imAn SoDaza tIrthezavizvAbhyudayasUcakAn // 60 // dadarzAdau gajendraM sA trimadaM zvetamUrjitam / tato dIpraM gavendraM ca candrAmaM mandraniHsvanam // 61 // lasatkAnti mahAkAyaM mRgendraM raktakandharam / padmA snApyAM hariNa kumbhaviSTare devadantibhiH // 62 // sAdAkSIdAmanI divyAmodAkRSTamadAlinI / hatadhvAntaM ca saMpUrNa tArAdhIzaM satArakam // 63 // nirdhatatamasodyotaM bhAskara sodayAcalAt / kummI hemamayau padmapihitAvAsyAvalokayat // 6 // matsyau sarasi saMphulla kumudAmbhojasaMcaye / taratsarojakiJjalkaM pUrNa divyaM sarovaram // 65 // udavelaM ca mahAdhvAnamabdhimeSA vyalokayat / sphuranmaNimayaM tujhaM divyaM siMhAsanaM param // 66 // svarvimAnaM mudApazyatparArdhyaratnabhAsvaram / phaNIndrabhavanaM pRthvImudbhidyodgatamUrjitam // 67 // adrAkSId ratnarAziM ca tadaMzUdyotitAmbaram / nirdhUmavapuSaM dIptaM pAvakaM sA jinAmbikA // 68 // teSAmante mudAdrAkSIttuGgakAyaM gajottamam / pravizantaM svavaktrAbje sutAgamanasUcakam // 69 // tato jaz2ambhire prAtastUryANAmadbhutAH svarAH / tasyAH prabodhamAdhAtumiti peThuH supAThakAH // 7 // kalakaNThAH sumAGgalyagItAdInyaskhalagiraH / prabodhasamayo devi te'yaM sammukhamAgataH // 71 // muJca talpaM yathAyogyaM kuru kRtyaM zubhAvaham / yenAmoSi jagatsAraM vizvakalyANasaMcayam // 72 // isake pazcAt kisI dina vaha svastha mahAdevI priyakAriNI rAjamandirake bhItara komala zayyApara rAtrike antima zubha praharameM ati sukhase so rahI thI, taba usane puNya-paripAkase jagatke hita karanevAle, aura tIrthaMkarake sarva abhyudayake sUcaka ye vakSyamANa solaha svapna dekhe // 59-60 / / usane Adi meM tIna sthAnoMse mada jharate hue zveta madonmatta gajendrako dekhaa| tatpazcAt gambhIradhvani karanevAle dIptiyukta candra samAna ujjvala vRSabharAjako dekhA // 61 / / tadanantara kAntiyukta, lAla kandhevAlA vizAla dehakA dhAraka mRgarAjako dekhA / punaH kamalAsanapara baiThI huI lakSmIko deva hastiyoMke dvArA suvarNakalazoMse snAna karAte hue dekhA // 62 // punaH usane divya sugandhise unmatta bhauMroMko AkRSTa karanevAlI do mAlAe~ dekhiiN| punaH andhakArako nAza karanevAlA, tArAoMke sAtha sampUrNa kalAoMse yukta candramA dekhA // 63 / / punaH andhakArako sarvathA nAza karanevAlA aisA udayAcalase udita hotA huA sUrya dekhA / isake pazcAt kamaloMse Dhake hue mukhavAle do suvarNamayI kalaza dekhe // 64 / tadanantara kumudoM aura kamaloMke saMcayavAle sarovarameM krIr3A karatI do machaliyA~ dekhiiN| punaH jisameM kamala-parAga taira rahA hai aisA jala-pUrNa divya sarovara dekhA // 65|| punaH usane ganbhIra dhvani karatA huA umar3atA samudra dekhaa| punaH sphurAyamAna maNimaya uttuMga divya siMhAsana dekhA // 66 // punaH harSita hotI huI rAnIne bahumUlya ratnoMse prakAzamAna devavimAna dekhaa| punaH bhUmiko bhedakara nikalatA huA dedIpyamAna dharaNendrakA vimAna dekhA // 67|| apanI kiraNoMse AkAzako prakAzita karanevAlI ratnarAzi dekhii| sabase antameM usa jinamAtAne pradIpta nirdhama agni dekhI / // 68 // ina svapnoMke antameM pramoda saMyukta mAtAne putrake AgamanakA sUcaka, unnata gajarAjako apane mukhameM praveza karate hue dekhA // 69 // - tatpazcAt prAtaHkAlIna bAjoMkI adbhuta dhvani cAroM ora phaila gayI aura usa mAtAko jagAne ke lie sundara kaNThavAle tathA askhalita vANIvAle vandIjana uttama maMgala gIta Adiko gAte hue isa prakAra stuti karane lage-he devi, jaganekA samaya tere sammukha Akara upasthita huA hai, ataH zayyAko chor3o aura apane yogya zubha kAryoMko karo jisase 1. ba trimadazruti- / 2. ba hiraNya / For Private And Personal Use Only Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 7.87] saptamo'dhikAraH prabhAte zrAvakAH kacit smtaapnmaansaaH| sAmAyikaM prakurvanti kAraNyahutAzanam // 73 // utthAya zayanAt kecit sarvavighnavinAzakAn / parameTinamaskArAn japanti zrIsukhAkarAn // 7 // mahAprAjJAH pare jJAtatattvAH saMrudhya mAnasam / bhajante dharmakaddhayAnaM karmannaM zarmasAgaram // 75 // anye dhIrA bhajanti sma kAyaM tyaktvA zivAptaye / putsagaM vidhihantAraM svarmokSasukhasAdhanam // 76 // ityAyaiH zubhakarmodhairdakSo lokaH pravartate / svahitAya prabhAte'smin dharmadhyAnena saMprati // 7 // jinasUryodgame yadvat khadyotA iva durmatAH / jAyante niHprabhAstadvacchendutArA inodgame // 7 // arhad-bhAnUdaye yadvatkuliGgitaskaroskarAH / praNazyanti tathAdityodaye caurA bhayAturAH // 79 // yathAjJAnatamo divyadhvanyaM zumirjinAMzumAn / nirNAzayati tadvaca bhAsvAnaizyaM tamo'zumiH // 8 // sanmArgasupadArthAdIn zuddhavAkiraNairyathA / prakAzayati tIrthezastathenaH kiraNairapi // 4 // yathAhadvacanAMzvaudhairvikAsaM yAnti nizcitam / mano'mbujAni bhanyAnAM tathAnjAnInarazmibhiH // 8 // pApihRtkumudAnyAzu lamate mlAnimarhataH / dinyavAkiraNastadvat kumudAnInamAcayaH // 43 // prAtaH kAlo'dhunA devi vartate vizvazarmakRt / dharmadhyAnasya yogyo'yaM sarvAbhyudamasAdhakaH // 8 // ataH puNyAsmike puNyaM kuru muktvAzutalpakam / sAmAyikastavAdyaistvaM kalyANazatabhAgbhava // 85 / / iti tatsAramAGgalyagItaiH karNasukhAvahai / dhvanadbhirvAdyasaMghAtaiH saha sA rAzyajAgarIt // 86 // tataH svamavilokotthAnandanirmaramAnasA / utthAya zayanAdevI cakre nityakriyA parAm // 8 // ki tuma jagatmeM sArabhUta saba kalyANoMko pAogI // 70-72 // prabhAtakAlameM samatA-sahita cittavAle kitane hI zrAvaka sAmAyikako karate haiM, jo ki karmarUpI vanako jalAneke lie agnike samAna hai / / 73 / / kitane hI manuSya zayyAse uThakara sarva-vighna-vinAzaka, lakSmI aura sukhake bhaNDAra paMcaparameSThiyoMke namaskAra-mantrakA jApa karate haiN|74|| kitane hI tattvoMke jJAtA mahAbuddhimAn loga manako rokakara karmakA nAzaka aura sukhakA sAgara dharmadhyAna karate haiM // 75|| kitane hI dhIra puruSa mukti prAptike lie zarIrakA tyAga kara karma-nAzaka evaM svarga-mokSa sukhakA sAdhaka kAyotsarga karate haiM // 76 / / ityAdi zubha kAryoke dvArA catura loga aba isa prabhAtakAlameM apane hitake lie dharmadhyAnake sAtha pravRtta ho rahe haiM / / 77|| jisa prakAra jina devarUpI sUryake udaya honepara kumatirUpI khadyota prabhA-hIna ho jAte haiM, usI prakAra isa samaya sUryake udaya honepara ye candramA aura tArAgaNa prabhA-hIna ho rahe haiM // 78 // jisa prakAra arhantarUpI bhAnuke udaya honepara kuliMgIrUpI coroMkA samUha naSTa ho jAtA hai, usI prakAra isa samaya sUryake udaya honepara cora bhayabhIta hokara vinaSTa ho rahe haiM / / 72 / / jisa prakAra jinendrarUpI sUrya apanI divyadhvani rUpI kiraNoMse ajJAnarUpI andhakArakA nAza karatA hai, usI prakAra yaha sUrya bhI apanI kiraNoMke dvArA rAtrike andhakArakA nAza kara rahA hai / / 80 // jisa prakAra tIrthakara bhagavAn apane zuddha vacana-kiraNoMke dvArA sanmArga aura jIvAdi padAthoMko prakAzita karate haiM, usI prakAra yaha sUrya bhI apanI kiraNoMse sAMsArika padArthoMko prakAzita kara rahA hai / / 81 / / jisa prakAra arhantadevake vacana-kiraNoMke samUhase bhavya jIvoMke hRdaya-kamala vikasita ho jAte haiM, usI prakAra sUryakI kiraNoMse ye kamala bhI vikasita ho rahe haiM / / 82. jisa prakAra arhantadevake divya vacana-kiraNoMse pApiyoMke hRdaya-kumuda mlAna ho jAte haiM, usI prakAra sUryakI kiraNa-samUhase kumuda mlAna ho rahe haiM / / 83 // he devi, aba yaha sarva sukha-kAraka prAtaHkAla ho rahA hai, jo ki sarva abhyudaya ke sAdhaka dharmadhyAnake yogya hai // 84 // ataH he puNyazAlini, zIghra zayyAko chor3akara sAmAyika, jinastava Adike dvArA puNya kArya karo aura zata kalyANabhAginI hovo // 85|| isa prakAra una bandIjanoMke sArabhUta, kAnoMko sukhadAyI, maMgala gItoMke dvArA bajate hue bAjoMke sAtha vaha rAnI jAga gayI / / 8 / / taba svapnoMke For Private And Personal Use Only Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI-vIravardhamAnacarite [7.88zreyonibandhinI sArAM vizvamAnalyakAriNIm / ekAgracetasA muktyai stavasAmAyikAdibhiH // 18 // tato majjananepathyamaNDanAni vidhAya sA / parItA svajanaiH kaizcijagAma bhUpateH sabhAm // 49 // AgacchantI nRpo vIkSya priyAM saMmAdhya snehataH / madhurairvacanaistasyai dadau svArdhAsanaM mudA / / 9 / / sukhAsInA tato'pyeSA vidhAya svamukhe mudam / manoharagirA hotthaM svamartAraM vyajijJapat // 11 // devAdya pazcime bhAge yAminyAH sukhanidriA / bhadrAkSaM SoDazasvamAnahamadbhutakAraNAn // 12 // imAn gajAdivahvayantAn mahAzcaryakarAn parAn / pRthaka pRthaka tvameteSAM phalaM nAtha mamAdiza // 13 // tadAkAryeti so'vAdIt trijJAnI zRNu sundari / ekAgracetasAmISAM dizAmi phala mUrjitam / / 9 / / prazaste bhavitA kAnte tIrthanAtho gajekSaNAt / jagajjyeSTho mahAdharmarathapravartako vRSAt // 15 // siMhenAnantavIryo'sau kaubhayUthaghAtakaH / lakSmyAmiSekamAptaSa mero mUrdhni surezvaraiH / / 96 // dAmnA sugandhi dehazca saddharmajJAnatIrthakRt / pUrNendunA budhAlAdI saddharmAmRtavarSaNaH // 17 // bhAsvatAjJAnakudhvAntahantA sabhAsvaradyutiH / kummAbhyAM nidhimAgI sajJAnadhyAnasudhAghaTaH // 98 // matsyayugmekSaNAd vizvazarmakartA mhaasukhii| sarasA lakSaNairdivyairudAsI vyaJjanaizca saH // 19 // abdhinA kevalajJAnI navakevalilabdhivAn / siMhAsanena sAmrAjyapadayogyo jagadguruH // 10 // svarvimAnAvalokena divaH so'vatariSyati / nAgendrabhavanAlokAt so'vadhijJAnanetravAn // 10 // dekhanese utpanna hue Anandase jisakA hRdaya paripUrNa hai, aisI usa devIne zayyAse uThakara puNyavardhinI aura sarvamaMgalakAriNI nitya kriyAoMko ekAgracittase muktike lie sAmAyika, jinastuti Adike sAtha kiyA / / 87-88 // tatpazcAt snAna karake aura vastrAbhUSaNa dhAraNa karake vaha kitane hI svajanoMke sAtha rAjAkI sabhAmeM gayI // 89 / / rAjAne apanI priyAko AtI huI dekhakara snehake sAtha madhura vacana bolakara harSase use apanA AdhA Asana diyA // 10 // taba siMhAsanapara sukhase baiThakara isa rAnIne apane mukhapara pramoda dhAraNakara manohara vANI dvArA apane svAmIse isa prakAra nivedana kiyA // 21 // he deva, Aja rAtrike antima paharameM sukhase sote hue maiMne adbhuta puNyake kAraNa ye solaha svapna dekhe haiM // 92 / / aisA kahakara usane hAthIko Adi lekara agni paryanta mahA Azcarya karanevAle una uttama svapnoMko nivedana kiyA aura bolI-he nAtha, ina svapnoM kA bhinna-bhinna phala mujhe batAie // 93 // rAnIkA yaha kathana sunakara tIna jJAnake dhAraka siddhArthane kahA-he sundari, tuma ekAgracittase suno, maiM inakA uttama phala kahatA hU~ // 24 // he uttama priye, hAthIke dekhanese tere tIrthanAtha putra hogaa| bailake dekhanese vaha jagatmeM zreSTha aura mahAn dharmarUpa rathakA pravartaka hogA // 15 // siMhake dekhanese vaha karmarUpI gaja-samudAyakA ghAtaka ananta vIryazAlI hogaa| lakSmIke dekhanese vaha sumerukI zikharapara devendroM dvArA janmAbhiSekako prApta hogA // 16 // mAlAoMke dekhanese vaha sugandhita dehavAlA aura saddharmajJAnarUpa tIrthakA pravartaka hogaa| pUrNacandrake dekhanese vaha zreSTha dharmarUpa amRtakA barasAnevAlA aura jJAniyoMko Ananda karanevAlA hogA // 97 // sUryake dekhanese ajJAnarUpI andhakArakA nAzaka bhAsvara kAntikA dhAraka hogaa| kalaza-yugalake dekhanese vaha aneka nidhiyoMkA svAmI aura jJAna-dhyAnarUpI amRtase paripUrNa ghaTavAlA hogA // 98|| matsya-yugalake dekhanese vaha sarva sukhoMkA karanevAlA, mahAsukhI hogaa| sarovarake dekhanese vaha divya lakSaNoM aura vyaMjanoMse zobhita zarIravAlA hogA / / 29 // samudra ke dekhanese vaha kevalajJAnI aura navakevalalabdhiyoMvAlA hogaa| siMhAsanake dekhanese vaha sAmrAjya padake yogya jagad-guru hogA // 100 / / svargavimAnake dekhanese vaha svargase avatarita hogaa| nAgendra-bhavanake dekhanese vaha 1. a parivArajanaiH / For Private And Personal Use Only Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 7.118] saptamo'dhikAraH 71 dRJcidvRttAdiratnAnAmAkaro ranarAzitaH / bhagninA karmakASThANAM bhasmIbhAvaM kariSyati // 102 // gajendrAkAramAdAya bhavatyAsyapravezanAt / svadgarbha nirmale tIrthe'mtimo'vatariSyati // 103 // ityamISAM ca samyaksaraphalAkarNanataH stii| kRtvA romAJcitaM gAnaM putraM prApteva sAtuSat // 10 // tadaivAdisurezasyAdezAcchyAdyAH sudevatAH / padmAdihRdavAsinyastatrAjagmuzca SaTpramAH // 105 // vyadhustIrthakarotpattyai tAstasthA garmazodhanam / svargAdupAhRtairdivyaiH zucidravyaiH zubhAptaye // 106 // punardevyo jinAmbAyAmAdadhuH svAnimAn guNAn / sarvA abhyarNavartinyastatsevAdiparAyaNAH // 10 // zrIH zriyaM hoH svalajAM ca pratidhairya mahadhe / tasyAM kIrtiH stuti buddhirbodhi lakSmIzca vaibhavam // 108 // nisarganirmalA devI bhUyastAbhirvizodhitA / tadAcchasphaTikeneva ghaTitAGgItarAM bamau // 109 // tadaivASADhamAsasya zukle SaSThI dine zucau / uttarASADhanakSatre zubhe lanmAdike sati // 110 // so'marendro'cyutAccyutvA dharmadhyAnena dharmakRt / sugarbha priyakAriNyAH zucau puNyAdavAtarat // 111 // tadgarbhAdhAnamAhAtmyAd ghaNTAzabdo mahAnabhUt / svalokeSu surezA viSTarANi pracakampire // 112 // svayamevAmavatsihanAdo jyotiSkadhAmasu / zaGkhadhvanimahAmAsId bhavanAdhipasAsu // 113 // merIravo'tigambhIro vyantarANAM graheSu ca / zeSAzcaryANi jAtAni bahAni sarvadhAmasu // 114 // ityAdi vividhAzcaryadarzanAcchIjinezinaH / vivedaravatAraM te caturNikAyavAsavAH // 11 // tataste tridazAdhIzAH svasvabhUtyupalakSitAH / svaM svaM vAhanamArUDhAH saddharmakaraNodyatAH // 16 // svAGgAbharaNatejobhiryotayanto dizo daza / dhvajachatravimAnAya zchAdayanto nabho'GgaNam // 117 // sAmarAH sakalatrA jayavAdyAdiravAkitAH / jinakalyANasaMsiddhaya mAjagmustatpuraM param // 11 // avadhijJAnarUpa netrakA dhAraka hogaa||10rtnraashike dekhanese vaha samyagdarzana, jJAna, cAritrAdi guNoMkA bhaNDAra hogaa| aura agnike dekhanese vaha karmarUpa kASThako bhasma karegA // 102 / / mukhameM praveza karate hue gajendrake dekhanese Apake nirmala garbhameM antima tIrthakara gajendrake AkArako dhAraNa karake avatarita hogA // 103 // isa prakAra ina svapnoMkA uttama phala sunanese vaha satI romAMcita zarIra hotI huI putrako prApta hue ke samAna atyanta santuSTa huI // 104 // isI samaya saudharma surendra ke Adezase padma Adi sarovaroMmeM rahanevAlI zrI Adi chahoM deviyA~ vahA~ AyIM // 105|| unhoMne svargase lAye hue divya pavitra dravyoMse puNya prAptike nimitta tIrthakarakI utpattike lie usa priyakAriNIke garbhakA zodhana kiyA // 106|| punaH samIpameM rahakara aura usakI sevAmeM tatpara hokara una sabhI deviyoMne jina mAtAmeM ye apane-apane guNa sthApita kiye // 107 / / mAtAke zarIrameM zrI devIne apanI zobhAko, hrI devIne apanI lajjAko, dhRti devIne mahAn dhairyako, kIrtidevIne stutiko, buddhidevIne bodhiko aura lakSmI devIne apane vaibhavako dhAraNa kiyA / / 108 / / vaha devI svabhAvase hI nirmala thI; punaH una deviyoMke dvArA vizuddha kiye jAnepara svaccha sphaTikamaNi nirmita zarIrake samAna atyanta zobhAko prApta huI // 109 / / usI samaya ASAr3hamAsake zuklapakSake pavitra SaSThIke dina uttarASAr3hA nakSatra meM zubha lagnAdika honepara vaha dharmAtmA devendra dharmadhyAnake sAtha acyuta svargase cyuta hokara puNyodayase priyakAriNIke pavitra garbha meM avatarita huA // 110-111 / / usake garbhadhAraNake mAhAtmyase svargalokameM ghaNTAoMkA bhArI zabda huA aura indroMke Asana kampita hue // 112 / / jyotiSka devoMke sthAnoM meM svayameva hI siMhanAda huA / bhavanavAsiyoMke bhavanoMmeM zaMkhadhvani hone lagI // 113 / / vyantaroM ke gharoM meM ati gambhIra bheriyoMkA zabda huaa| usa samaya sarva hI sthAnoMmeM isI prakAra ke aneka Azcarya hue // 114 // ityAdi nAnA prakArake AzcaryoMko dekhanese caturNikAyake devoMne zrI tIrthakara devake garbhAvatArako jAnA // 115 / / taba ve sabhI devendra apanI-apanI vibhUtike sAtha apane-apane vAhanoMpara ArUr3ha ho uttama dharmake karanemeM udyata hue apane For Private And Personal Use Only Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI-vIravardhamAnacarite [7.119tadAnekavimAnaizcApsaromiH surasainyakaiH / tatpuraM parito ruddhaM reje'marapuraM yathA // 19 // jinendrapitarau bhaktyA hyAropya hariviSTare / amiSicya kanatkAJcanakumbhaiH paramotsavaiH // 120 // prapUjya divyabhUSAstragvastraiH zakrAH sahAmaraiH / garbhAntasthaM jinaM smRtvA praNemusbiparItya te // 121 // ityAdyaM garbhakalyANaM kRtvA saMyojya sadguroH / ambAyAH paricaryAyAM dikkumArIranekazaH // 122 // AdikalpAdhipo devaiH samaM zarupAyaM ca / paraM puNyaM suceSTAmi kalokaM mudA yayau / / 123 // iti sucaraNadharmAccharmasAraM nunAke nirupamamiha bhuktvA tIrthakartAvatIrNaH / / zivamatisukhasiddhayai ceti matvAzrayadhvaM hyamalacaraNadharma zarmakAmA jinoktam // 124 // dharmo'dharmaharaH sudharmajanako dharma zritAstadvido dharmeNava kilApyate jinapadaM dharmAya muktyai nmH| dharmAnnAstyaparo jagatsuzivakRddharmasya hetuH kriyA dharme mAM sthitivantameva vidhibhiheM dharma muktaM kuru // 125 // vIro vIrabudhAgraNIrjitaripuM vIraM zrayante budhA vIreNAricayaH satAM vighaTate vIrAya siddhayai namaH / vIrAnnAstyarighAtako'tra subhaTo vIrasya nityA guNA vIre vIrataraM dadhe nijamano mAM vIra vIraM sRja / / 126 // iti bhaTTAraka-sakalakIti-viracite zrI-vIravardhamAnacarite 'bhagavad-garbhAvatAra-varNano nAma saptamo'dhikAraH / / 7 / / zarIrake AbhUSaNoMke tejase dazoM dizAoMko udyotita karate, dhvajA, chatra, vimAnAdise gaganAGgaNako AcchAdita karate aura jaya-jaya nAda karate aura bAjoMko bajAte hue apanI striyoM aura apane deva-parivArake sAtha bhagavAnke garbhakalyANakI siddhike lie usa uttama kuNDapura nagara Aye / / 116-118 // usa samaya aneka vimAnoMse, apsarAoMse aura deva-sainikoMse vaha kuNDapura sarva ora se vyApta hokara amarapurake samAna zobhita hone lagA / / 119|| indroMne tIrthaMkara bhagavAnake mAtA-pitAko bhaktise siMhAsanapara baiThAkara camakate hue suvarNa kalazoM dvArA parama utsavake sAtha abhiSeka karake, divya vastra, AbhUSaNa aura mAlAoMse sarva devoMke sAtha pUjA karake unhoMne garbhake bhItara virAjamAna jinadevakA smaraNa kara aura tIna pradakSiNA dekara namaskAra kiyA / / 120-121 / / isa prakAra garbhakalyANaka karake aura jagad-gurukI mAtAkI sevAmeM aneka dikkumAriyoMko niyukta karake tathA parama puNya upArjana karake vaha Adi kalpakA svAmI saudharmendra uttama ceSTAvAle devoM ke sAtha harSita hotA huA devalokako calA gayA // 122-123 / / isa prakAra uttama AcaraNa kiye gaye dharma ke prabhAvase manuSya aura svargalokameM anupama sArabhUta sukhoMko bhogakara tIrthaMkara devane avatAra liyaa| aisA samajhakara sukhake icchuka jana zivagatike sukhoMkI siddhike lie jina-bhASita nirmala cAritra dharmakA Azraya leveM // 124 // dharma adharmakA hartA hai aura sudharmakA janaka hai, ataH sudharmake jAnakAra usa dharmakA Azraya lete haiN| dharmake dvArA hI nizcayase jina pada prApta hotA hai, ataH mukti prApti ke artha dharmake lie namaskAra hai| jagatmeM dharma ke atirikta anya koI sukhakArI nahIM haiM, dharmakA kAraNa cAritra-AcaraNa hai, ataH dharma meM sthiti karanevAle mujhe he dharma, tuma karmoMse mukta kro||125|| vIra bhagavAn vIroM meM jJAniyoMke agraNI haiM, ataH paNDita loga zatruoMke jItanevAle vIra bhagavAnkA Azraya lete haiM, vIrake dvArA hI santapuruSoMkA zatru-samUha vighaTita hotA hai, ataH siddhi-prAptike artha vIra prabhuke lie namaskAra hai| isa lokameM vIrase atirikta aura koI subhaTa zatruoMkA nAza karanemeM samartha nahIM hai, vIra prabhuke guNa nitya haiM, maiM vIra bhagavAnmeM apane ati vIra manako dhAraNa karatA hU~, he vIra bhagavan , mujhe vIra bnaao||126|| isa prakAra bhaTTAraka zrI sakalakIti-viracita zrI-vIravardhamAna caritameM bhagavAnke garbhAvatArakA varNana karanevAlA saptama adhikAra samApta huA // 7 // For Private And Personal Use Only Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aSTamo'dhikAraH paJcakalyANabhoktAraM dAtAraM trijagacchiyaH / botAraM saMsRteH puMsAM voraM tacchaktaye stuve // 1 // atha maGgaladhAriNyaH kAzcittasyAH surAGganAH / kAzcinmajanapAlinyazcAnyAstAbUladAyikAH // 2 // kAzcinmahAnase lagnAH zayyAviracane parAH / pAdaprakSAlane kAzcidAsan divyaprasAdhane // 3 // kAzcidivyAH srajastasyai dadyaH kalpalatA iva / kSaumAMzukAni kAzciccAnyA ratnAbharaNAni ca // 4 // utkhAtAsikarAH kAzcidaGgarakSAvidhau sthitAH / tasyA abhISTabhogAdIn dAtuM cAnyAstadicchayA // 5 // puSpareNubhirAkINa mArjayanti nRpAGgaNam / kAzciJcAnyAH prakurvanti candanacchaTayokSitam // 6 // vicitraM balivinyAsaM ratnacUrNaiH prakurvate / kAzcid dhuzAkhipuSpaudhairanyA upaharanti ca // 7 // kAzcirakhe tuGgahAgre taralA maNidIpikAH / nizAsu bodhayanti sma vinvAnastamo'bhitaH // 8 // gatAvaMzakasaMdhAnamAsane'pyAsanApaMNam / sthitau ca paritaH sevAM tasyAzcakaH surAGganAH // 9 // kadAcijalakelIbhirvanakrIDAbhiranyadA / anyedhurmadhurairgItaistatsutotthaguNAnvitaiH // 10 // parecarnartanai trapriyaistUrya trikaiH paraiH / kathAgoSThobhiranyedyaH prekSaNagoSThImiranyadA // 11 // ityAyetparairdivyairvikriyarddhiprabhAvajaiH / vinodaistA jinAmbAyA devyazcakrustarAM sukham // 12 // paMcakalyANakoMke bhoktA, tIna lokakI lakSmIke dAtA aura saMsArI jIvoMke trAtA zrI vIranAthakI maiM unakI zakti prAptike lie stuti karatA hU~ // 1 // bhagavAna ke garbha meM Aneke pazcAt una kumArikA deviyoMmeM se kitanI hI deviyA~ mAtAke Age maMgala dravyoMko rakhatI thIM, kitanI hI deviyA~ mAtAko snAna karAtI thIM, kitanI hI tAmbUla pradAna karatI thIM, kitanI hI rasoIke kAmameM laga gayIM, kitanI hI zayyA sajAnekA kAma karane lagIM, koI pAda-prakSAlana karAtI, koI divya AbhUSaNa pahanAtI, koI mAtAke lie kalpalatAke samAna divya mAlAe~ banAke detI, koI rezamI vastra pahanane ke lie detI aura koI ratnoMke AbhUSaNa lAkara detI thI // 2-4 // kitanI hI deviyA~ mAtAkI zarIrarakSAke lie hAthoMmeM talavAra liye khar3I rahatI aura kitanI hI deviyA~ mAtAkI icchAke anusAra unheM abhISTa bhogAdikI vastue~ lAkara detI thIM / / 5 / / kitanI hI deviyA~ puSpa-parAgase vyApta rAjAMgaNako sApha karatIM aura kitanI hI candanake jalakA chir3akAva karatI thIM // 6 // kitanI hI deviyA~ ratnoMke cUrNase sAMthiyA Adi pUratI thIM, aura kitanI hI kalpavRkSoMke puSpoMse bane phUla-gucchaka bheMTa karatI thIM / / 7 / kitanI hI deviyA~ AkAzameM U~ce rAjabhavanake agrabhAgapara rAtake samaya prakAzamAna maNi-dIpaka jalAtI thIM jo ki saba orake andhakArakA nAza karate the| mAtAke gamana karate samaya kitanI hI deviyA~ vastroMko sa~bhAlatI thIM aura unake baiThate samaya Asana-samarpaNa karatI thiiN| mAtAke khar3e honepara ve deviyA~ cAroM ora khar3I hokara unakI sevA karatI thIM // 8-9 // ve deviyA~ kabhI jalakrIr3AoMse, kabhI vanakrIr3AoMse, kabhI usake garbhastha putrake guNoMse yukta madhura gItoMse, kabhI netra-priya nRtyoMse, kabhI tIna prakArake bAjoMse, kabhI kathA-goSThiyoMse aura kabhI darzanIya sthaloMko dikhAneke dvArA mAtAkA manoraMjana karatI thIM // 10-11 // inako Adi lekara vikriyA Rddhike prabhAvase utpanna hue nAnA prakArake anya divya vinodoMke dvArA ve jina-mAtAko sarva prakArase sukhI karatI For Private And Personal Use Only Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 74 zrI-vIravardhamAnacarite [8.13ityeSA dikumArIbhirvidhinA paryupAsitA / tatpramArivAviSTA babhau tyaktopamA satI // 13 // navame mAsyathAbhyaNe antarvazI mahAguNAm / prajJAprakarSasaMprAptAM devyastAmityaraJjayan // 14 // nigUDhArthakriyAzabdai nApraznaimanoharaiH / prahelikAniroSTyAyaiH kAvyaiH zlokaizca dharmadaiH // 15 // virakto nityakAminyAM kAmuko'kAmuko mahAn / saspRho niHspRho loke parAtmAnyazca yaHsa kaH // 16 // (prahelikA) dRzyo'dRzyamicidbhUSaH prakRtyA nirmalo'nyayaH / hantA dehavidherdevonA yaH kva vartate'dya saH // 17 // (prahelikA) bhasaMkhyanRsurArAdhyo dRzyo'tra trijagadguruH / jayatAtte suto'nekairguNaiH sAraizca sundari // 18 // (niroSTayam ) nityabIrAgarakto yastyaktAnyacIsukhAzayaH / sUnuste jagatAM nAtho no rakSatu guNAkaraH // 19 // (niroSTayam ) haraharyAdivizveSAM mano'mba trijagatpateH / garmAdhAnena divyena jagatakalyANakAriNi // 20 // (kriyAgopitam ) bhaTAdhubhUnanAthAnAM tIrthatAM tIrthadhAriNe / dharmatIrthakarospatteH svastha garbhAjagadvite / / 21 // (kriyAgopitam ) hitakRtka ihAmutra devi yo'nantazarmaNe / bijagaddhitakoMzca kartA ciddharmatIrthayoH // 22 // thIM // 12 / / isa prakAra una dikkumArI deviyoMke dvArA vidhipUrvaka upAsanA kI gayI satI jina-mAtAne unake prabhAvase vyApta hokara anupama zobhAko dhAraNa kiyA // 13 // _ athAnantara navama mAsa ke samIpa Anepara mahAguNazAlinI, buddhi prakarSadhAriNI usa garbhavatI mAtAkA mana deviyoMne gUr3ha artha aura gUr3ha kriyApadavAle nAnA prakArake manohara praznoMse, prahelikA (paheliyA~ ) pUchakara, niroSThaya (oThase nahIM bole jAnevAle vargoMse yukta) kAvya, aura dhArmika zlokoMke dvArA isa prakArase raMjAyamAna karanA prArambha kiyA // 14-15 / / deviyoMne pUchA-he mAtA, banAo-nitya hI kAminI janoMmeM Asakta hokarake bhI virakta hai, kAmuka hokarake bhI akAmuka hai aura icchA-sahita hokara bhI icchA-rahita hai ? aisA lokameM kauna zreSTha AtmA hai ? mAtAne unake isa praznakA uttara isa praznameM paThita 'parAtmA' padase diyaa| arthAta jo paramAtmA hotA hai, vaha makti strImeM Asakta hote hae bhI sAMsArika striyoMse virakta rahatA hai / / 16 / / punaH deviyoMne pUchA-~jo adRzya hokarake bhI dRzya hai, ratna trayase bhUSita honepara bhI trizUladhAraka nahIM hai, prakRtise nirmala aura avyaya honepara bhI dehakI racanAkA nAzaka hai, parantu vaha mahAdeva nahIM hai, aisA vaha jIva abhI kahA~ rahatA hai ? isakA uttara iso zloka-paThita 'devonA' padase mAtAne diyA / arthAt vaha devarUpadhAraka manuSya tIrthakara haiM // 17 // he sundari, asaMkhya nara aura sura-ArAdhya, dRzya, trijagadguru aneka sAravAn guNa-yukta terA putra hai| (yaha nirauSThya kAvya hai, kyoMki isa ilokameM oThase bole jAnevAlA eka bhI zabda nahIM hai) // 18 // jo nitya-strI-rAga-rakta hai, anya strIsukhakA tyAgI hai, aisA jagatkA nAtha terA guNAkara suta hamArI rakSA kre| ( isa padyameM bhI sabhI nirauSThaya akSara haiM ) // 19 / / he jagatkalyANakAriNi, mAtaH, trijagatpatiko apane divya garbhameM dhAraNa karanese hara, hari Adi sarva devoMke manakI rakSA kro| (isa zlokameM 'ava' kriyA chipI honese yaha kriyAgata padya hai)20||he jagata-hitaMkari. apane garbhase dharma-tIrthakarakI utpatti karaneke kAraNa tIrthadhAriNI tU deva, vidyAdhara aura bhUmigocarI rAjAoMkA tIrthasthAna bana / / 21 / / ( isa padyameM 'aTa' yaha kriyA gupta hai) / (prazna-) he devi ! isa loka aura paralokameM For Private And Personal Use Only Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 75 8.35 ] aSTamo'dhikAraH mahAgurugurUNAM ko yo garIyAn jagattraye / sarvaizvAtizayairdivyairguNairantAtigairjineT / / 23 / / prAmANyaM sadAcaH kasya yaH sarvajJo jagaddhitaH / nirdoSo vItarAgazca tasya nAnyasya jAtacit // 24 // pIyUSamiva kiM peyaM janmamRtyuviSApaham / jinendrAsyogavaM jJAnAmRtaM duzcidiSaM na ca // 25 // kiM dhyeyaM dhImatAM loke dhyAnaM ca parameSThinAm / jinAgamaM svatattvaM vA dharmazuklaM na cAparam // 26 // tvaritaM karaNIyaM kiM yena nazyati saMsRtiH / anantA raSTicivRttayamAdi tanna cAparam // 27 // sahagAmI satAM ko'tra 'dharmabandhurdayAmayaH / sarvatrApadi satvAtA pApArirapi nAparaH // 28 // dharmasya kAni karta Ni tapo ratnatrayANi ca / vratazIlAni sarvANi kSamAdilakSaNAnyapi // 29 // dharmasya kiM phalaM loke yA vishvendrvibhtyH| satsukhaM zrIjinAdInAM tatsarva tatphalaM param // 30 // lakSaNaM kIdRzaM dharmiNAmana zAntatA parA / nirahaMkAratA zuddhakriyA tatparatAnizam // 31 // kAni pApasya kartRNi mithyAtvAdIni khAni ca / kopAdIni kusaMgAni SoDhAnAyatanAnyapi // 32 // pApasya kiM phalaM yaccAmanojJaM duHkhakAraNam / durgato klezarogAdinindyaM sarva hi tatphalam // 33 // pApinA lakSaNaM kIdRgvidhaM tIvakaSAyatA / paranindAtmazaMsAdiraudratvAdIni tatparam // 14 // ko lobhI sarvadA yo'trakaM dharma majate sudhIH / mumukSurvimalAcAraistapoyogaizca duHkaraiH // 35 / / jIvoMkA hita karanevAlA kauna hai ? ( uttara-) jo cetana-dharma tIrthakA kartA hai, vahI ananta sukhake lie tIna jagatkA hita karanevAlA hai // 22 // (prazna-) guruoMmeM sabase mahAna gura kauna hai ? ( uttara-) jo sarva divya atizayoMse ananta guNoMse gariSTha haiM, aise jinarAja hI mahAna guru haiM / / 23 // (prazna-) isa lokameM kisake vacana prAmANika haiM ? ( uttara-) jo sarvajJa, jagat-hitaiSI, nirdoSa aura vItarAga hai, usake hI vacana prAmANika haiM, anya kisI ke nahIM haiM / / 24 / / (prazna-) janma-maraNarUpa viSako dUra karanevAlI, amRtake samAna pIne yogya kyA vastu hai ? ( uttara-) jinendradevake mukhase utpanna huA jJAnAmRta hI pIneke yogya hai / mithyAjJAniyoMke viSarUpa vacana nahIM // 25 / / (prazna-) isa lokameM buddhimAnoMko kisakA dhyAna karanA cAhie ? (uttara-) paMca parameSThiyoMkA, jinAgamakA, AtmatattvakA aura dharmazaklarUpa dhyAnoMkA dhyAna karanA caahie| anya kisIkA nahIM / / 26 / / (prazna-) zIghra kyA kAma karanA cAhie ? ( uttara-) jisase saMsArakA nAza ho, aise ananta darzana, jJAna, cAritrake pAlanekA kAma karanA cAhie, anya kAma nahIM // 27 // (prazna-) isa saMsAra sajjanoMke sAtha jAnevAlA kauna hai ? ( uttara-) pApakA nAzaka, sarvatra ApadAoMmeM rakSaka aisA dayAmayI dharma bandhu hI sAtha jAnevAlA hai, anya koI nahIM // 28 // (prazna-) dharmake karanevAle kauna haiM ? ( uttara-) tapa, ratnatraya, vrata, zIla aura kSamAdi lakSaNavAle sarva kArya dharmake karanevAle haiM / / 29 / / ( prazna - ) isa lokameM dharmakA kyA phala hai ? ( uttara- ) samasta indroMkI vibhUti, tIrtha karAdikI lakSmI aura uttama sukhakI prApti hI dharmakA uttama phala hai // 30 // ( prazna-) dharmAtmAoMkA kyA lakSaNa haiM ? ( uttara-) uttama zAnta aura ahaMkAra-rahita svabhAva honA, tathA zuddha kriyAoMke AcaraNameM nitya tatpara rahanA ye dharmAtmAke lakSaNa haiM // 31 // ( prazna-) kaunase kArya pApake karanevAle haiM ? ( uttara-) mithyAtva Adika, paMca indriyA~, krodhAdi kaSAya, kusaMga aura chaha anAyatana ye saba pApake karanevAle haiM // 32 // na-) pApakA kyA phala hai ? (uttara-) apriya aura dukhake kAraNa milAnA, durgatimeM roga-klezAdi bhoganA aura nindya paryAya pAnA ye sarva hI pApake phala haiM // 33 // (prazna-) pApiyoMke lakSaNa kisa prakArake haiM ? ( uttara - ) tIvra kaSAyI honA, para-nindA aura apanI prazaMsA karanA, raudra kArya karanA ityAdi pApiyoMke lakSaNa haiM // 34 // ( prazna- ) mahAlobhI kauna hai ? ( uttara- ) jo buddhimAn saMsArameM sadA ekamAtra dharmakA hI sevana karatA hai, aura UT For Private And Personal Use Only Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 76 zrI-vIravardhamAnacarite [ 8.36vivekI ko'tra yo vetti vicAraM nistuSaM hRdi / devazAstragurUNAM ca dharmAdInAM na cAparaH // 36 // ko dharmI yo yutaH sAraiH kSamAdyairdazalakSaNaH / jinAjJApAlako dhomAn vratI jJAnI na cAparaH // 37 // kimamutra supAtheyaM yatpuNyaM nirmalaM kRtam / dAnapUjopavAsAdyairvatazIlayamAdibhiH // 38 // saphalaM janma kasyeha yenAptA bodhiruttamA / muktizrIsukhamAtA ca tasya nAnyasya jAtucit // 39 / / kaH sukhI jagatAM madhye yaH sarvopadhivarjitaH / jJAnadhyAnAmRtasvAdo vanavAsI na cAparaH // 40 // cintA kvAtra vidheyAho kArINAM vidhAtane / sAdhane muktilakSmyAzca nAnyatra khAdizarmaNi / / 41 // ka vidheyo mahAn yatnaH pAlane zivadAyinAm / ratnatrayatapoyogajJAnAdInAM na saMpadAm // 42 // kaH suhRtparamaH puMsAM yo balAtkArayed vRSam / tapo dAnaM vratAdIni durAcAraM nivAyaM ca // 43 // kaH zatrurviSayo yo'tra tapodIkSAvatAdikAn / hitAn dadAti na dAtuM sa zatruH svAnyayoH kudhIH // 44 // kiM zlAghyaM yanmahahAnaM sukSetre'lpadhanAnvitaiH / tapo vA durbalAGgairyat kriyate'naghamUrjitam // 45 // tvatsamA kA mahAdevI mahAdevaM jagadgurum / sUte yA dharmakartAraM matsamA sA na cAparA // 46 // kiM pANDityaM zrutaM jJAtvA yadurAcAradurmadam / manAga na kriyate'nyadvA pApahetukriyAdikam // 47 // kiM mUrkhatvaM parijJAya yajjJAnaM hitakAraNam / tapo dharmakriyAcAraM niHpApaM na vidhIyate // 48 // nirmala AcaraNoMse tathA duSkara tapoyogoMse mokSakI icchA karatA hai, vahI mahAlobhI hai // 35 / / ( prazna- ) isa lokameM vivekI puruSa kauna hai ? ( uttara- ) jo manameM devazAstra gurukA aura dhamodikakA nirdoSa vicAra karatA hai, vaha vivekI hai / anya koI nahIM // 36 // (prazna-) dharmAtmA kauna hai ? ( uttara- ) jo sArabhUta uttama kSamAdi dazalakSaNa dharmase saMyukta hai, jinaAjJAkA pAlaka hai, buddhimAna , vratI aura jJAnI hai, vahI dharmAtmA hai| anya koI nahIM // 37 / / (prazna-) paralokameM jAte samaya uttama pAtheya ( mArgakA bhojana ) kyA hai ? ( uttara-) dAna, pUjA, upavAsAdise, tathA vrata, zIla saMyamAdise upArjita nirmala puNya hI paralokakA uttama theya hai // 38 / / (prazna-) isa saMsArameM kisakA janma saphala hai? ( uttara-) jisane muktizrIkI sukhamayI mAtAsvarUpa uttama bodhi prApta (bhedajJAna) kara lI hai, usIkA janma saphala hai, anya kisIkA nahIM / / 39 / / ( prazna- ) jagatmeM sukhI kauna hai ? ( uttara-) jo sarva parigrahase rahita hai, jJAna aura dhyAna rUpa amRtakA AsvAdana karanevAlA hai, aisA vanavAsI sAdhu saMsArameM sukhI hai aura koI sukhI nahIM // 40 // (prazna-) saMsArameM cintA kisa vastukI karanA cAhie ? ( uttara-) karma-zatruoMke vighAta karanemeM, aura mukti lakSmIke sAdhanameM cintA karanA cAhie / indriyAdike sukhameM nahIM // 41 / / ( prazna - ) mahAn prayatna kahA~ karanA cAhie ? ( uttara-) ziva denevAle ratnatrayadharma meM, tapaHsAdhanameM aura jJAnAdikI prAptimeM prayatna karanA cAhie / sAMsArika sampadAoMke pAne meM nahIM // 42 / / ( prazna-) manuSyoMkA parama mitra kauna hai ? ( uttara - ) jo AgrahapUrvaka dharmako, tapa, dAna aura vratAdiko karAveM aura durAcArako chur3Ave // 43 // ( prazna -) saMsArameM viSama zatru kauna hai ? (uttara-) jo AtmahitakAraka tapa, dIkSA aura vratAdiko grahaNa na karane deve, vaha kubuddhi apanA aura dUsaroMkA parama zatru hai // 44 // ( prazna- ) prazaMsA karaneke yogya kyA kArya hai ? ( uttara-) jo alpa dhanase yukta honepara bhI uttama kSetrameM mahAn dAna de aura durbala aMga honepara bhI nirdoSa uttama tapazcaraNa kare, usake ye donoM kArya prazaMsanIya haiM // 45 // (prazna-) tumhAre samAna aura dUsarI mahAdevI kauna hai ? (uttara-) jo jagatke guru aura dharmake kartA mahAn devako utpanna karatI hai, vaha mere samAna hai, dUsarI koI nahIM hai, // 46 // ( prazna-) pANDitya kyA hai ? ( uttara- ) jo zAstroMko jAnakara jarA-sA bhI durAcaraNa aura durabhimAna nahIM karatA, tathA pApakI kAraNabhUta anya kriyAdiko nahIM karanA hI pANDitya hai // 47 // (prazna- ) mUrkhatA kyA hai ? ( uttara-) For Private And Personal Use Only Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 8.62] aSTamo'dhikAraH ke caurA durdharAH puMsAM dharmaratnApahAriNaH / paJcAkSAH pApakartAraH sarvAnarthavidhAyinaH // 49 // ke zurA ye jayantyatra parISahamahAbhaTAn / dheryAsinA kaSAyArIn smaramohAdizAtravAn // 10 // ko devo'khilavettA yo doSASTAdazadUragaH / anantagaNavArAzidharmakartA paro na ca // 51 // ko mahAn gururevAna yo dvidhA saGgavarjitaH / jagadbhavyahitodyuno mumukSu paraH kacit // 52 // iti tAbhiH prayuktAnAM praznAnAM zubhakAriNAm / sarvavidgarbhamAhAtmyAduttaraM sA sphuTaM dadau // 53 // nisargeNAmalA buddhirvijJAne'syAstarAmabhUt / trijJAnabhAsvaraM devamudvahantyA nijodare // 54 // suto'syA udarastho'pi nAjIjananmanAga vyathAm / zuktistho jalabinduH kiM vikriyAM yAti jaatucit||55|| tribalIbhaGgaraM devyAstathaivAsthAttanUdaram / tathApi vavRdhe garbhastatpramAvo mahAtmanaH // 56 // sAbhAtpuruSaratnena tena garbhasthitena bhoH / ratnagarbhA dharevAnyA mahatI kAntisaMzritA // 57 // zakreNa prahitendrANI hyapsarobhiH samaM mudA / siSeye yadi tAM devIM tasyAH kA varNanA parA // 58 // ityAdyaiH paramotsAhamahotsatrazataiH paraiH / navame mAsi saMpUrNa caitre mAli zubhodaye // 59 // trayodazIdine zukle yoge'yamaNi nAmani / zubhe lagnAdike devI sukhena supuve sutam // 60 // lasatkAntihatadhvAntaM divyadehaM jagaddhitam / trijJAnabhUSitaM dIpraM dharmacittIrthakArakam // 61 // " tadAsya janmamAhAtmyAtprApurnirmalatAM dizaH / nabhasAmAvavo vAyuH sugandhiH ziziraH zanaiH // 32 // hitakAraka jJAnako pA karake bhI niSpApa dharma, kriyA aura AcArako nahIM karanA hI mUrkhatA hai|||48|| (prazna-) durdhara cora kaunase haiM ? ( uttara-) jIvoMke dharmarUpa ratnake curAnevAle, pApa-kAraka, aura sarva anartha vidhAyaka indriya-viSaya hI durdhara cora haiM // 49 // ( prazna- ) isa jagatmeM zUra-vIra kauna haiM ? ( uttara- ) jo dhairyarUpI talavAra ke dvArA parISaha rUpI mahAn subhaToMko, kapAyarUpa ariyoMko aura kAla-mohAdi zatruoMko jItate haiM, ve hI puruSa zUravIra haiM // 50 // (prazna-) deva kauna hai ? (uttara-) jo sarva vastuoMkA jJAtA hai, aThAraha doSoMse rahita hai, ananta guNoMkA sAgara hai aura dharma tIrthakA kartA hai, vahIM deva hai| dUsarA nahIM // 51 / / (prazna-) mahAn guru kauna hai ? (uttara-) jo antaraMga-bahiraMga donoM prakArake parigrahase rahita hai, jagat ke bhavya jIvoMke hita karane meM udyata hai, aura mokSa kA icchuka hai, vahI saccA gurU hai aura koI nahIM / / 52 / / isa prakArase una deviyoMke dvArA pUche gaye zubha-kAraka praznoMkA uttama spaSTa uttara sarvavettA garbhastha tIrthaMkarake mAhAtmyase usa mAtAne diyA / / 53 / / yadyapi mAtA priyakAriNI svabhAvase hI nirmala buddhivAlI thI, to bhI apane udarameM trijJAnI sUryarUpa jinadevako dhAraNa karanese viziSTa jJAnameM usakI buddhi aura bhI adhika nipuNa ho gayI // 54 / / garbhastha putrane apanI mAtAko jarA-sI bhI pIr3A nahIM dii| zuktike bhItara sthita jalabindu kyA kabhI kucha vikAra karatA hai? nahIM karatA // 55 // mAtAkA tribalIse sundara kRza udara jyoMkA tyoM rahA aura garbha bar3hatA rahA / yaha prabhAva garbhastha mahAn AtmAkA thA // 56 // gabhameM sthita usa puruSaratnase vaha mAtA isa prakArase zobhAko prApta huI, jaise ki mahAkAntise yukta dUsarI ratnagarbhA pRthvI hI ho // 57 / / yadi zakendra ke dvArA bhejI gayI indrANI apsarAoMke sAtha harSase usa priyakAriNI devIkI sevA karatI thI, to usakI mahimAkA aura adhika kyA varNana kiyA jA sakatA hai // 58 / isa prakArake parama utsAha-pUrNa saikar3oM mahotsavoMke sAtha garbhakAlake nau mAsa pUrNa honepara caitra mAsake zubhodayavAle zukla pakSa meM trayodazIke dina 'aryamA' nAmaka yogameM zubha lagnAdike samaya sukhase putra ko paidA kiyA // 59-60 / / vaha putra prakAzamAna zarIrakI kAntise andhakArako nAza karanevAlA, divya dehakA dhAraka, jagat-hitaipI, tIna jJAnase bhUSita dedIpyamAna aura dharmatIrthakA kartA thA // 61 // usa samaya isa putrake janma honeke mAhAtmyase sarva For Private And Personal Use Only Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI-vIravardhamAnacarite [ 8.63amlAna kusumaiva'STiM pracakruH surabhUrUhAH / caturNikAyadevezAmAsanAni ca kampire // 63 // anAhatAH pRthudhvAnA ghaNTAdipramukhAnakAH / dadhvanu kinAM loke vadantIva jinotsavam // 64 // siMhazaDAmahAbherIravA Asana svayaM tadA / sahAnyaiH sakalAzcayanikAyatritaye pare // 65 // cistaiH sAmarAH zakrA jJAtvA janmajinezinaH / tatkalyANe matiM cakruH saudharmendrAdayo'khilAH // 66 // tadevendrAjJayA devapRtanA niryayurdivaH / mahAdhvAnAH krameNava mahAbdheriva vIcayaH // 6 // hastino'zvA rathA gandharvA nartakyaH padAtayaH / vRSamA iti devezAM saptAnIkAni niryayuH // 6 // atha saudharmakalpeza Aruhya devadantinam / airAvataM sahendrANyA pratasthe nirja rairvRtaH // 69 // tataH sAmAnikAdyA hi niHzeSA nAkino mudA / svasvabhUtyA zritA dharmodyatAstaM parivabire // 7 // dundubhInAM mahAdhvAnairdevAnAM jayaghoSaNaiH / tadAbhavanmahAdhvAnaH saptAnIkeSu visphuran // 1 // keciddhasanti valganti nRtyantyAsphoTayanti ca / puro dhAvanti gAyanti tatra devAH pramodinaH // 72 // tataH khAGgaNamArudhya svaiH svaiichatrairdhvajotkaraH / vimAnairvAhanairvAdharavatIrya mahItalam // 73 // vibhUtyA parayA sAdhaM kramAtkuNDapuraM param / caturNikAyadevezAH prApurnAkyaGganAvRtAH // 7 // naTA madhyo bhAgena paritastatpuraM suraiH / devIbhirabhavad zatra zakAyazca nRpAGgaNam // 75 // tataH zacI pravizyAzu prasavAgAramUrjitam / dinyadehakumAreNa sA vIkSya jinAmbikAm // 76 // muhuH pradakSiNIkRtya mUrnA natvA jagadgurum / jinamAtuH puraH sthitvA zlAghate smeti tAM guNaH // 7 // dizAe~ nirmala ho gayIM aura AkAzameM manda sugandhita pavana calane lagA // 62 // svargake kalpavRkSoMne khile hue phUloMkI varSA kI, aura cAroM jAtike devendroMke Asana kA~pane lage // 63 / / svargalokameM vinA bajAye hI gambhIra dhvani karanevAle ghaNTA Adi pramukha bAje bajane lage, mAno ve prabhu ke janmotsavakI hI bATa joha rahe hoM // 14 // zeSa tIna jAtike devoMke yahA~ siMha, zaMkha aura bherIke zabda usa samaya apane Apa hI anya Azcaryoke sAtha hone lage // 65 // ina saba cihnoMse devoMke sAtha indroMne tIrthaMkara devakA janma jAnakara saba devoMne bhagavAnke janmakalyANaka karanekA vicAra kiyA // 66 // tabhI indrakI AjJAse deva-senA mahAdhvani karatI huI mahAsamudrakI taraMgoM ke samAna kramazaH svargase nikalI // 67 / hAthI, ghor3e, ratha, gandharva, nartakI, payAde aura baila yaha sAta prakArakI devoMkI senA nikalI / / 68 / / tabhI saudharma svargakA svAmI airAvata nAmake deva gajarAjapara indrANIke sAtha baiThakara devoMse ghirA huA svargase calA // 6 // tatpazcAt sAmAnika Adi samasta devagaNa apanI-apanI vibhUtike sAtha dharmameM udyata hokara aura indrako gherakara cale / / 70 / / usa samaya dundubhiyoMkI mahAdhvanise tathA devoMke jaya-jayakArase sAtoM prakArakI senAoMmeM phailatA huA mahAna zabda huA // 71 / / usa samaya harSita hote hue kitane hI deva ha~sa rahe the, kitane hI kUda rahe the, kitane hI nAca rahe the, kitane hI hAthoMse tAliyA~ bajA rahe the, kitane hI Age daur3a rahe the aura kitane hI deva gA rahe the // 72 // taba ve deva apane-apane chatroMse, dhvajAoMke samUhoMse, vimAnoMse, vAhanoMse aura bAjoMse gaganAMgaNako vyApta karate hue bhUtalapara utare aura parama vibhUtike sAtha apanIapanI devAMganAoMse ghire hue ve caturnikAyake devendra kramase usa uttama kuNDapura pahuMce / / 73-74 / / usa samaya nagarakA madhya aura Urdhva bhAga deva deviyoMke dvArA sarva orase ghira gayA, tathA zakra Adi indroMke dvArA rAjAkA A~gana vyApta ho gayA / / 75 // tatpazcAt zacI zIghra prakAzamAna prasUtigRha meM praveza karake, divya deha ke dhAraka bAlakake sAtha jina-mAtAko dekhakara, bAra-bAra unakI pradakSiNA karake mastakase jagad-guruko namaskAra karake aura jinamAtAke Age khar3I hokara guNoMke dvArA unakI isa prakAra stuti For Private And Personal Use Only Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 8.92] aSTamo'dhikAraH tvaM devi bhuvanAmbAsi jananAlijagatpateH / mahAdevI tvamevAsi mahAdevAGgajodbhavAt // 78 // tvayAdya sArthakaM nAma kRtaM he priyakAriNi / svasya vizvapriyotpattestato'nyA strI na te samA // 79 // ityabhistutya gUDhAGgI tAM mAyAnidrayAnvitAm / kRtvA mAyAmayaM bAlaM nibhAya tatpuro'param // 8 // svakarAbhyAM mudAdAya dIptyA dyotitadiGamukham / jinaM saMspazyaM tadgAnamAghrAya tanmukha muhuH // 8 // bheje sA paramAM prIti mahatIM rUpasaMpadAm / nirunmeSatayA divyarUpotthAnAM vilokanAt // 82 // tato'sau bAlasUryeNa brajantI tena khe babhau / tadaGgakAntitejobhiH prAcIva bhAnunA samam // 43 // chavaM dhvaja subhRGgAraM kalazaM supratiSThakam / cAmaraM darpaNaM tAlamityAdAya svapANibhiH // 8 // aSTau maGgalavastUni jaganmaGgalakAriNaH / tadA maGgaladhAriNyaH dikkumAryaH puro yayuH // 85 // tato mudA sabhAnIya jagadAnandavartinam / indrANI devarAjasya vyadhAt karatale jinam // 86 // tanmahArUpasaundaryakAntilakSaNadarzanAt / pramodaM paramaM prApya sa jinaM stotumudyayau // 8 // tvaM deva paramAnandaM kartumasmAkamudgataH / vizvAn darzayituM loke padArthAn bAlacandravat // 8 // tvaM jJAnin jagatAM nAtho mahatAM tvaM mahAguruH / patirjagatpatInAM tvaM dhAtA ciddharmatIrthayoH // 89 // Amananti munIndrAstvAM kevalenodayAcalam / trAtAraM bhavyajIvAnAM bhartAraM muktisastriyaH // 10 // mithyAjJAnAndhakUpe'smin patato bhavyadehinaH / dharmahastAvalambena bahUMstvamuddhariSyasi // 91 // sudhiyo'tra bhavadvANyA hatvA mohAdidurvidhIn / yAsyanti paramaM sthAnaM ke'pi svargAdi cAparam // 92 / / karane lagI // 76-77 / he devi, trijagatpatiko janma denese tuma sarva lokakI mAtA ho, mahAdeva svarUpa putrake utpanna karanese tuma hI mahAdevI ho, saMsArake priya putrakI utpattise tumane apanA 'priyakAriNI' yaha nAma Aja sArthaka kara diyA hai, saMsArameM tumhAre samAna aura koI strI nahIM hai // 78-79 // isa prakArase jinamAtAkI stuti kara gupta dehavAlI usa indrANIne unheM mAyArUpa nidrAse yukta karake aura unake samIpa dUsarA mAyAmayI bAlaka rakhakara, apanI kAntise dazoM dizAoMko prakAzita karanevAle bAlajinendrako harSake sAtha donoM hAthoMse uThAkara, unake zarIrakA AliMgana kara aura bAra-bAra mukha cumbana kara, divyarUpa-janita alaukika rUpa sampadAko nirnimeSa dRSTise dekhatI vaha parama prItiko prApta huI / / 80-82 // usa samaya vaha indrANI bhagavAnke zarIrakI kAnti aura tejase yukta bAlasUrya ke sAtha AkAzameM jAtI huI isa prakArase zobhAko prApta huI, jaise ki udita hote hue sUryake sAtha pUrva dizA zobhatI hai / / 83 / / usa samaya jagatmeM maMgala karanevAlI dikkumArI deviyA~ chatra, dhvajA, bhRGgAra, kalaza, supratiSThaka (svastika), camara, darpaNa aura tAla ( paMkhA) ina ATha maMgala vastuoMko apane hAthoM meM lekara indrANIke Age calI / / 84-85 / / isa prakAra saMsArameM Ananda karanevAle bAla jinako lAkara indrANIne hake sAtha devendra ke karatalameM diyA // 86 // una bAla jinake rUpa, saundarya, kAnti aura zubha lakSaNoMke dekhanese parama pramodako prApta hokara vaha jinadevakI stuti karaneke lie udyata huA // 87 // he deva, tuma hamAre parama Anandako karaneke lie tathA lokameM sarva padArthoMko dikhAne ke lie bAlacandrake samAna udita hue ho // 88 / / he jJAnavAna, tuma jagatke nAtha ho, mahApuruSoMke bhI mahAna guru ho, jagatpatiyoMke bhI pati ho, aura dharmatIrthake vidhAtA ho ||8|| he deva, munIndragaNa Apako kevalajJAnarUpa sUryakA udayAcala, bhavyajIvoMkA rakSaka aura mukti ramAkA bhAra mAnate haiM // 20 // isa mithyAjJAnarUpa andha kUpameM par3e hue bahutase bhavya jIvoMko dharmarUpa hastAvalambana dekarake Apa unakA uddhAra karoge // 91 // isa saMsArameM kitane hI buddhimAna loga ApakI divyavANIse apane mohAdi karma zatruoMkA nAzakara mokSarUpa parama For Private And Personal Use Only Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI-vIravardhamAnacarite [ 8.93adya pravartate deva hyAnandaH paramaH satAm / triloke dharmaheturno'bhavattIrthakarodayAt // 13 // ato deva vayaM kurmaH zirasA te namaskriyAm / sevAM bhakti mudAjJAM ca dadhmo nAnyasya jAtucit // 14 // stutveti taM jagannAthaM svAGkamAropya devarATa / hastamuccAlayAmAsa meru gantaM gajAzritaH // 15 // jaya nandeza vardhasva tvamityoccaivaM nivajaiH / surAH kalakalaM cakrustadA vyAptaM digantaram // 16 // athotpeturnabhomAgaM proccarajjayaghoSaNAH / nAkino'bhAsurendreNa pramodAGkitavigrahAH // 97 // tadAkAze naTanti sma lIlayApsarasaH puraH / vibhorcajantya evAtra harSAstUryatrikaiH samam // 9 // janmAbhiSekasaMbandhicArugItAlyanekazaH / divyakaNThA hi gandharvA gAyanti saha vINayA / / 19 / / kurvanti vividhAn nAdAn devadundubhayo'bhutAn / madhurAn suradoHsparzAda badhirIkRtadiGamukhAn // 100 kinnaryaH kinnaraiH sAdhaM gItaM gAnaM manoharam / pUrNa jinaguNaH sAraiH kartumArebhire mudA / / 10 / / vapurbhagavato dibnaM pazyantaH svAGganAnvitAH / tadAnimeSanetrANAM phalaM prApuH surAsurAH // 102 // saudharmAdhipateraGkamadhyAsInasya sadguroH / zirasIndusamaM chatramaizAnendraH svayaM dadhe // 10 // sanatkumAramAhendrau cAmarokSepaNamuMdA / kSIrAbdhivIcisAdRzyairbhajato dharmanAyakam // 104 / / tadAtanI parAM bhUtiM vIkSya ke cejjinezinaH / zakraprAmANyamAzritya svIcakurdarzanaM hRdi // 105 / / jyotippaTalamullaGadhya prayayurdaivanAyakAH / tanyantazcendracApAni khe'GgabhUSaNarazmibhiH / / 10 / / kramAtprApuH surAdhIzA mahotsavazataiH paraiH / vibhUtyAmA mahatyA ca mahAmeru mahonnatam // 10 // sthAnako prApta kareMge aura kiAne hI svargAdiko jAyeMge / / 22 / / he deva, Apa tIrthaMkarake udaya honese tIna lokameM santajanoM ko Aja parama Ananda ho rahA hai, kyoMki Apa dharma-pravRttike kAraNa haiM // 93 // ataeva he deva, hama mastaka namAkara Apako nakaskAra karate haiM aura harSase ApakI sevA, bhakti evaM AjJAko dhAraNa karate haiN| hama anya devakI sevA-bhakti kabhI nahIM karate haiM / / 14 / / isa prakAra vaha devendra stuti karake hAthIpara baiThakara aura usa jagannAthako apanI goda meM virAjamAna kara sumerupara calane ke lie apanA hAtha Upara uThAkara ghumAyA // 95 // usa samaya saba devoMne 'he prabho, ApakI jaya ho, Apa Anandako prApta hoM, vRddhiko prApta hoM isa prakAra uccasbarase jaya-jayanAda kiyaa| unakI isa kalakala dhvanise sarva dizAoMke antarAla vyApta ho gaye / / 96 // ____ athAnantara pramodase vyApta zarIravAle ve deva jaya-jaya zabda uccAraNa karate hue indrake sAtha AkAzakI ora ur3a cale // 97 / / usa samaya atyanta harSako prApta apsarAe~ tIna prakArake bAjoMke sAtha lIlApUrvaka AkAzameM prabhuke Age gamana karatI huI hI nAca kara rahI thIM // 98 // divya kaNThabAle gandharva deva apanI vINAke sAtha janmAbhiSeka sambandhI sundara gIta aneka prakArase gA rahe the / / 29 / usa samaya deva-dundubhiyA~ svargalokake sparzase sarva dizAoMko badhira karane vAle madhura, adbhuta nAnA prakArake zabdoMko karane lagIM / / kinnaroMke sAtha kinnarI deviyoMne harpase sArabhUta jinendra-guNoMse paripUrNa manohara gItoMkA gAnA prArambha kiyA // 100-101 / / usa samaya sara aura asuroMne apanI-apanI deviyoMke sAtha bhagavAna ke divya rUpavAle zarIrako dekhate hue animeSa netroMkA phala prApta kiyA / / 102 // saudharma indrakI goda meM virAjamAna jagad-guruke zirapara candra ke samAna zubhra chatrako svayaM IzAnendrane lagAyA // 103 // sanatkumAra aura mAhendra svargake indra kSIrasAgarakI taraMgoMke samAna ujjvala camara harSase Dhorate hue usa dharmake svAmIkI sevA karane lage / 104 // usa samayakI jinezvara devakI parama vibhUtiko dekhakara kitane hI devoMne indrako pramANatAkA Azraya lekara apane hRdayameM samyagdarzanako svIkAra kiyA // 105|| ve deva-nAyaka jyotiSpaTala kA ullaMghana kara aura apane zarIrake AbhUSaNoMkI kiraNoMse AkAzameM indradhanuSakI zobhAko For Private And Personal Use Only Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 8.122 ] aSTamo'dhikAraH 1 vedasyonnatibhUrlakSakamUnameva ca / yojanAnAM sahasreNa sahasraM kanda unnataH ||108 || tasyAdyaM bhadrazAlAkhyaM vanaM bhadraM virAjate / caturmahAjinAgAraivizAladhvajabhUSitaiH // 109 // zataika yojanA | maistadardhavistRtaiH paraiH / ubhayo'rdhasamuttuGge ratnopakaraNAnvitaiH // 110 // gavyUtidvisahasrANi gatvA pRthvyAzca sundaram / etasya mekhalAyAM bhrAjatejanyaM nandanaM vanam // 111 // paridhAnamivAne kapAdapaiH kUTadhAmabhiH / svarNaratnamayairdivyaizcatuzcaityAlayottamaiH / / 112 / / vaiyojana sahasrANi sArdhadviSaSTisaMkhyayA / gatvAparaM mahadramyaM bhAti saumanasaM vanam // 113 // tasyaivevopasaMkhyAnaM sarvartuphaladaidumaiH / aSTottarazatA caDhayaizcatuH zrIjinadhAmabhiH // 114 // navAsya patriMzatsahasrayojanAnyapi / mUrdhni pANDukamevAntyaM rAjate vanamulvaNam ||115|| ziroruhamivAtIva sundaraM drumasaMcayaiH / catuzcaityAlayaistuGgaiH zilAsiMhAsanAdibhiH / / 116 / / tanmadhye cUlikA bhAti mukuTazrIrivorjitA / catuHkhayojanotsedhA svargAdhovartinI sthirA // 117 // merorIzAnadigbhAge mahatI pANDukAyA / yojanAnAM zaThAyAmA paJcAzadvistRtA zilA ||118 / / aSTacchritA pavitrAGgA kSAlitA kSIravAribhiH / ardhacandrasamAkArA bhAtIvAndhyASTamI dharA ||119 / / chatracAmarabhRGgArasu pratiSThakadarpaNaiH / kalazadhvajatAlaizca maGgaladravyadhAraNaiH // 120 // vaiDUryasaMnibhaM tasyA madhye suhariviSTaram / kozapAdocchritaM krozapAdabhUbhAga vistRtam // 121 // tadardhamukhavistAraM jinasnAnaiH pacitritam / rAjate maNitejobhirbheroH zRGgamivAparam // 122 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 81 vistArate, tathA saikar3oM prakArake mahotsava karate hue kramase parama vibhUtike sAtha mahAna unnata mahAmerupara pahu~ce || 106-107 / / usa sumeru parvata kI U~cAI isa bhUmitalase eka hajAra yojana kama eka lAkha yojana hai / bhUmimeM usakA skanda eka hajAra yojana kA hai || 108 // usa sumeruparvata ke bhUmitalapara bhadrazAla nAmaka prathama vana tIna koTa aura dhvajAoMse bhUSita cAra mahAn caityAlayoMse zobhAyamAna hai || 109 // ye caityAlaya pUrva-pazcima dizAmeM eka sau yojana lambe, uttara-dakSiNa dizAmeM pacAsa yojana caur3e aura una donoMke Adhe arthAt picahattara yojana U~ce haiM, tathA ratnoMke upakaraNoMse yukta haiM // 110 // pRthvIse arthAt bhadrazAla vanase For Private And Personal Use Only hajAra koza arthAt pA~ca sau yojana Upara jAkara sumerukI prathama mekhalA ( kaTanI ) para dUsarA sundara vana hai // 111 // yaha vana bhI aneka prakArake vRkSoMse, kUTa prAsAdoMse, tathA suvarNa - ratnamaya divya uttama cAra caityAlayoMse zobhita hai // 112 // | isase Upara sAr3he bAsaTha hajAra yojana Upara jAkara tIsarA mahA ramaNIka saumanasa nAmakA vana hai / yaha bhI sarva RtuoMke phala denevAle vRkSoMse aura eka sau ATha-ATha pratimAoMse yukta cAra zrIjinAlayoMse saMyukta hai, zeSa kathana nandana vanake samAna samajhanA cAhie / / 113 114 // | isase Upara chattIsa hajAra yojana jAkara sumeruke mastaka para cauthA uttama pANDukavana zobhita hai // 115 // vaha kezoM ke samAna vRkSa samUhoMse, cAra uttuMga caityAlayoMse, pANDukazilA aura siMhAsanAdise atyanta sundara hai ||116 | usa pANDuka vanake madhya meM mukuTazrIke samAna uttama cUlikA zobhita hai / vaha cAlIsa yojana U~cI hai, svargake adhobhAgako sparza karatI hai aura sthira hai| ||117|| sumerukI IzAna dizAmeM eka vizAla pANDuka zilA hai, jo sau yojana lambI aura pacAsa yojana caur3I hai, tathA ATha yojana U~cI hai, kSIrasAgarake jalase prakSAlita honeke kAraNa pavitra aMgavAlI hai, ardha candrake samAna AkAravAlI hai, jo ki ISatprAgbhAra pRthvI ke samAna zobhatI hai / / 118 - 119 / / vaha chatra, cAmara, bhRMgAra, svastika, darpaNa, kalaza, dhvajA aura tAla ina aSTa maMgala dravyoMko dhAraNa karatI hai // 120 // usa pANDuka zilAke madhyameM vaiDUryamaNike samAna varNavAlA siMhAsana hai, jo cauthAI koza U~cA, cauthAI koza lambA aura usake Adhe pramANa caur3A hai| tIrthaMkaroMke janmAbhiSekoMse pavitra hai, maNiyoMke tejase 11 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI-vIravardhamAnacarite [8.123tasya dakSiNadigbhAge'styanyasiMhAsanaM mht| saudharmendrasya cezAnendrasyottaradizi sphuTam // 123 // tasya madhyasthaharyAsanasyopari sureshvrH| vibhUtyA parayAnIya suraiH sAdhaM mahotsavaiH // 124 / / parItyAdhaM girIndraM taM suracAraNasevitam / nyadhAcchItIrthakartAraM prAGmukhaM snAnasiddhaye // 125 // iti paramavibhUtyA tIrthakRtpuNyapAkAtsakalasuragaNezAH sthApayAmAsurantyam / iha jinavararAjaM hIti matvA subhavyA bhajata vimalapuNyaM kAraNahU~ yaSTasaMkhyaH // 126 // puNyaM tIrthakarAdibhUtijanakaM puNyaM zritAstadvidaH puNyenaiva pavitritaM jagadidaM puNyAya bhadrA kriyaa| puNyAnnApara eva zarmajanakaH puNyasya mUlaM vrataM puNye'nekaguNA bhavantyasumatAM mAM puNya, pUtaM kuru // 127 / / vIro vorabudhaiH stutazca mahitI vIraM pravIrAH zritAda vIreNAzu samApyate guNacayo vIrAya bhaktyA namaH / vIrAnAstyaparaH smarArihatako vIrastha divyA guNA vIre mAM vidhinA sthitaM vidhijaye bho vIra vIraM kuru // 128 // iti zrIbhaTTArakasakalakItiviracite vIravardhamAnacarite priyakAriNIprajJAprakarSatIrtha kRt(janma)surAcalAnayanavarNano nAmASTamo'dhikAraH / / 8 / / zobhita hai| vaha sumeruke dUsare zikharake samAna mAlUma par3atA hai // 121-122 / / usa siMhAsanakI dakSiNa dizAmeM saudharmendra ke khar3e honekA aura uttara dizAmeM IzAnendra ke khar3e honekA ekaeka sundara siMhAsana hai / / 123 / / devoMke svAmI saudharmendrane uparyukta tIna siMhAsanoMmeM se bIcake sihAsanake Upara bhArI vibhUtise, mahAn utsavoMke dvArA devoMke sAtha lAkara, deva aura cAraNaRddhivAloMse sevita usa girirAja sumerukI pradakSiNA dekara janmAbhiSekakI siddhike lie tIrthaMkara bhagavAnako pUrvamukha virAjamAna kiyA // 124-125 / / isa prakAra tIrthaMkara prakRti ke puNya-paripAkase samasta deva aura unake svAmI indroMne parama vibhUtike sAtha antima zrI vardhamAna jinarAjako vahA~para sthApita kiyA / aisA mAnakara bhavyajana solaha kAraNa bhAvanAoMse nirmala puNyakI ArAdhanA kareM // 126 / / yaha utkRSTa puNya tIrthaMkarAdike vaibhavakA janaka hai, jJAnI jana puNyakA Azraya lete haiM, puNyase hI yaha jagat pavitra hotA hai, uttama kriyAe~ puNyake lie hotI haiM, puNyase atirikta aura koI vastu sukhakAraka nahIM hai, puNyakA mUla kAraNa vrata hai, puNyase prANiyoMke aneka guNa prApta hote haiM, isalie he puNya, tU mujhe pavitra kara / / 127 / / vIrajina vIra jJAnIjanoMke dvArA saMstuta aura pUjita haiM, uttama vIra puruSa vIra jinakA Azraya lete haiM, vIrake dvArA zIghra hI uttama guNa-samudAya prApta hotA hai, isalie vIranAthako bhaktise namaskAra hai| vIrase bhinna aura koI manuSya kAmazatrukA nAzaka nahIM hai, vIra jinendra ke guNa divya haiM, vIranAthameM vidhipUrvaka sthita mujhe he vIra bhagavana , karma-vijayake lie vIra karo // 128 / isa prakAra bhaTTAraka zrI sakalakIti viracita zrIvIravardhamAnacaritameM priyakAriNIke prajJA prakarSa, tIrthakarakA janma aura sumerupara le jAnekA varNana karanevAlA AThavA~ adhikAra samApta huA // 8 // For Private And Personal Use Only Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir navamo'dhikAraH tAmathAveSTaya sarvatra draSTukAmA mahotsavam / jinendrasya yathAyogye tasrdhamodyatAH surAH / / 1 // digpAlAH sva-svAdigbhAgaM svainikAyaiH samaM gudA / tiSThanti iSTukAmAsta ujansakalyANasaMpadaH // 2 // mahAn maNDapavinyAsastana cakreDamaraiH paraH / yatra devagaNaM kRtsnamAste smAbAdhitaM mithaH // 3 // tatrAvalambitA mAlAH kalpabhUruha puSpajAH / rejurdhabharajhaGkArairgAtukAmA ivezinam // // tatra prAraMbhire divyaM gItagAnaM kalasvanAH / gandharvAzca sukinnoM jinakalyANaNaH // 5 // nRtyaM cAmaranartakyo bahabhAyarasAGkitAH / dhvananti devavAdyodhAH kSipyante'rdhAH anekazaH // 6 // zAntipuSTayAdikAmaicokSipyante dhuupraashyH| surAH kalakalaM kuyu jayanandAdighoSaNaH // 7 // atha saudharmanAkezo vibhoH prathamamajane / pracakre kalazoddhAraM kRtvA prastAvanAnidhim // 8 // aizAnendro'pi sAnando muktAsrakcandanArcitam / Adada kalazaM pUrNa kalazodvAramantravit // 9 // zeSAH kalpAdhipAH sarve sAnandajayaghoSaNAH / paricArakatAmApuryathottaparicaryayA // 1 // indrANIpramukhA devyo dharmarAgarasotsukAH / tadAsan paricAriNyo maGgala dravyamaNDitAH // 11 // pUtaM svAyaMbhuvaM dehaM nisargAkSIrazoNitam / spaSTu nAnyajalaM yogyaM dugdhAbdhisalilAdate // 5 // matveti nAkino nUnaM tataH zreNI kRtA mudA / prastA ambha Anetumantare'dhyacalendrayoH / / 13 / / athAnantara jinendradevake janma mahotsavako dekhaneke icchuka dhamodyata ve sarvadeva usa pANDuka zilAko sarva orase gherakara yathAyogya sthAnoMpara baiTha gaye // 11 // bhagavAnke janmakalyANakakI sampadAko dekhane ke icchAvAle digpAla apane-apane nikAyoM (jAti-parivAroM) ke sAtha apane-apane digbhAgameM harSapUrvaka baiThe // 2 // vahA~ para devoMne eka vizAla maNDapa banAyA, jahA~ para samasta devagaNa paraspara binA kisI bAdhAke sukhapUrvaka baiThe // 3 / / usa maNDapameM kalpavRkSoMse utpanna hue phUloM kI mAlAe~ laTakAyI gayIM, unapara guMjAra karate hue bhaure aise mAlUma par3ate the, mAno jinendradevake guNa hI gA rahe hoM / / 4|| vahA~ para sundara kaNThavAle kinnara aura kinnariyoMne jinadevake janmakalyANaka-sambandhI guNoMke dvArA divya gIta gAnA prArambha kiyA / / 5 / / deva-nartakiyoMne aneka rasa-bhAvase yukta nRtya karanA prArambha kiyaa| devoMke nAnA prakAra ke bAje bajane lage, zAnti-puSTi AdikI icchAse devAne aneka prakArake puSpa, akSata-muktA Adi pheMkanA prArambha kiyA, sugandhita dhUpa-puMja ur3AyA gayA aura devoMne jaya, nanda' Adi zabdoMko ucAraNa karate hue kalakala nAi kiyaa| 6-7 / / tatpazcAt saudharma indrane prastAvanA vidhi karake bhagavAna ke prathamAbhiSekake lie kalazoMkA uddhAra kiyA / / 8 / / kalazodvArake mantrako jAnanevAle IzAnendrane bhI Anandake sAtha motI, mAlA aura candanase carcita jalase bhare hue kalazako hAtha meM liyA // 2 // usa samaya zeSa sabhI kalpoMke indra AnandapUrvaka jaya-jaya zabda uccAraNa karate hue yathAyogya paricaryAke dvArA paricArakapaneko prApta hue / // 10 // dharmarAgake rasase paripUrNa indrANI Adi deviyA~ maMgala dravyoMse maNDita hokara paricArikAe~ banakara paricaryA karane lagIM // 11 // 'svayambhU bhagavAnkA deha svabhAva se hI kSIra rakta varNavAlA honese pavitra hai' ataH ise kSIrasAgarake jalase atirikta anya jala sparza karane ke lie yogya nahIM hai| aisA nizcaya karake devoMkI For Private And Personal Use Only Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI-vIravardhamAnacarite [9.14kanatsvargamayaiH kumbhairmukhe yojanavistRtaiH / aSTayojanagambhIrairmuktAdAmAdyalaMkRtaiH // 14 // sahasrapramitAn bAhUn divyAbharaNamaNDitAn / vinirmame tadAdIndraH snapanAya jinezinaH // 15 // sa taiH sAbharaNahastaiH sahasrakalazAnvitaiH / babhau sadbhAjanAGgAkhyaH kalpazAkhIva tejasA // 16 // tato jayeti saMprocya trivAra nijamUrdhani / mahatIM prathamAM dhArAM saudharmendro nyapAtayat // 17 // vadA kalakalo bhUyAn pracakre'saMkhyanirjaraiH / jaya jIva punIhi tvamiti vAkyamanoharaiH // 18 // tathA sarvaiH surAdhIzaiH samaM dhArA nipAtitAH |bhushstairmhaakumbhaiH svarnadIpUrasaMnibhAH // 19 // yasyAdrermUni tA dhArAH patanti tatprahArataH / tatkSaNe so'calo nUnaM prayAti zatakhaNDatAm // 20 // tAdRzIH patatIrdhArA mUrdhani shriijineshvrH| apramANa mahAvIryaH kusamAnIva manyate // 21 // ucchalansyo virejustA apachaTAH khe'tiduurgaaH| jinAGgasparzamAtreNa pApAnmuktA ivordhvagAH // 22 // tiryagvisAriNaH kecit snAnAmbhaHzIkarA vimoH / bhuktAphaladyutiM tenurdigvadhUmukhamaNDane // 23 // reje tadammasAM paraH paritastaddhanAntare / AplAvayannivAdIndra vicitrAkArajarjitaH // 24 // padmarAgairdharApIThaiH kvacinmarakataprabhaiH / nAnAmaNimayaizcAnyaiH kummAsyAtpatitAmbujaiH // 25|| tatsnAnAmbhobhirAkINaM tadvanaM bhagnapAdapam / babhau nirantaraM dRSTyA kSIrArNava ivAparaH // 6 // ityAyairvividhairdivyamahotsavazataiH praiH| dIpadhUpArcanAgItanRtyavAdyAdikoTibhiH // 20 // sAmagyA parayA sArdhaM zuddhAmbusnapanaM vibhoH / saMpUrNa kalpanAthAste pracakruH svAtmasiddhaye // 28 // zreNI (paMkti ) kSIrasAgara aura sumeruparvatake bIca meM jala lAneke lie harSa ke sAtha khar3I ho gayI // 12-13 // jina kalazoMse jala lAyA jA rahA thA ve camakate hue svarNa nirmita the, motiyoMkI mAlA Adise alaMkRta the, ATha yojana U~ce ( madhyameM cAra yojana caur3e ) aura mukhameM eka yojana vistRta the // 14 // una eka hajAra kalazoMko lekara jinezvarakA abhiSeka karaneke lie saudharmendrane divya AbhUSaNoMse maNDita apanI eka hajAra bhujAe~ banAyIM // 15 / / / samaya vaha AbhaSaNavAle tathA hajAra kalazoMse yakta hAthoMke dvArA apane tejase bhAjanAGga jAti ke kalpavRkSake samAna zobhita huA // 16 // saudharmendrane tIna bAra jaya-jaya zabdako bolakara bhagavAnake mastakapara pahalI mahAna jaladhArA chor3I // 17 // usa samaya bhArI kala-kala zabda huA, asaMkhya devoMne 'bhagavAna , ApakI jaya ho, Apa pavitra ho' ityAdi prakArake manohara vAkya uccAraNa kiye / / 18 / isI prakAra zeSa sarva devendroMne bhI eka sAtha una mahAkumbhoMke dvArA svargaGgAke pUrake sadRza jala dhArA chor3I / / 19 / / aisI vizAla jaladhArAe~ jisa parvatake zikharapara chor3I jAveM to usake prahArase vaha parvata tatkAla niyamase zata khaNDa ho jAya // 20 // kintu apramANa mahAvIryazAlI zrI jinezvara devane apane mastakapara giratI huI una jaladhArAoMko phUloMke samAna samajhA / / 21 / / usa samaya ati dUra taka Upara uchalate hue jalake chIMTe aise zobhita ho rahe the, mAno jinendra ke zarIrake sparzamAtrase pApa-mukta hokara Uparako jA rahe haiM / / 22 / / prabhuke snAna jalake kitane hI tirache phailate hue kaNa digvadhuoMke mukhamaNDanameM muktAphaloMkI kAntiko vistAra rahe the / / 23 / / abhiSekakA jala-pUra sumeruke vanamadhyabhAgameM nAnA prakArake AkAravAlA hokara girIndra ( sumeru ) ko AplAvita karatA huA sA zobhita ho rahA thA // 24 // bhagavAna ke abhiSeka kiye hue jalase vyApta honeke kAraNa DUbe hue vRkSoMvAlA vaha pANDukavana nirantara jalavRSTi se dUsare kSIrasAgarake samAna zobhita ho rahA thA // 25 / / ityAdi aneka prakArake divya parama saikar3oM mahotsavoMse, dIpa-dhUpAdise kI gayI pUjAoMse, koTi-koTi gIta nRtya aura bAjoMke dvArA utkRSTa sAmagrIke sAtha una svargake svAmI indroMne apane Atma-kalyANake lie bhagavAnkA zuddha jalase abhiSeka kiyA // 26-28 // For Private And Personal Use Only Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir navamo'dhikAraH punaH zrItIrthakartAramabhyaSiJcacchatAdhvaraH / gandhAmbuvandanAyai ca vibhUtyAmA mahotsavaiH // 29 // sugandhidravyasanmizrasugandhijalapUritaiH / gandhodakamahAkumbhairmaNikAJcananirmitaiH // 30 // patantI sA guroraGge dhArA reje'tipiJjarA / tadgAtrasparzamAtreNa saMjAtevAti pAvanI // 31 // jagatAM pUrayannyAzAH sarvAH puNyavidhAyinIH / puNyadhAreva dhArAsau nastanotu zivazriyam // 32 // yA puNyAtravadhAreva sUte vizvAnmanorathAn / sA naH karotu siddhayarthaM samastAbhISTasaMpadaH // 33 nizAtA khaDgadhAreva vighnajAlaM nihanti yaa| satAM sA hantu nau dhArA pratyUhAn zivasAdhane // 34 // sudhAdhAreva yA puMsAM nihantyakhilavedanAm / sAsmAkaM vedanAM hantu mokSAdhvamalakAriNIm // 35 // divyAGgaM zrImataH prApya yA yAtAtipavitratAm / pavitrayatu sAsmAkaM manoduHkarmajallataH // 36 // itthaM gandhodakaiH kRtvA te'bhiSekaM surdhipaaH| vibhoH zAntyai satAM zAnti ghoSayAmAsuruccakaiH // 37 // tatsugandhAmbu te cakruruttamAGgeSu nAkinaH / sarvAGgeSu svazuddhayai ca svargasyopAyanaM mudA // 38 // gandhAmbusnapanasyAnte jayAdighoSaNaH saha / vyAtyukSI te mudA cakraH sacUrNargandhavAribhiH // 39 // nivRtAvamiSekasya kRtamajjanasakriyAH / AnarcustaM mahAbhaktyA devendrA nRsurArcitam // 40 // divyairgandhaistatAmodaimutAphalamayAkSataiH / kalpazAkhijamAlAthaiH sudhApiNDacaruvajaiH // 41 // maNidIpairmahAdhUpaiH kalpadmaphalotkaraiH / mantrapUtaiH mahApaiMzca kusumAJjalivarSaNaH // 42 // kRteSTayaH kRtAniSTavidhAtAH kRtapauSTikAH / iti janmAbhiSekaM bhoH surezA niratiSThapan // 43 // punaH saudharmendrane gandhodakakI vandanAke lie parama vibhUti aura mahAna utsavoMke sAtha sugandhI dravyoMke sammizraNase sugandhita jalase bhare hue, maNi aura suvarNase nirmita gandhodakavAle mahAkumbhoMse bhI tIrthakara devakA abhiSeka kiyA // 29-30|| jagadguruke zarIrapara giratI huI vaha aneka varNavAlI jaladhArA unake zarIrake sparzamAtrase atyanta pavitra huI ke samAna zobhAko dhAraNa kara rahI thI // 31 / / jagatke jIvoMkI sarva AzAoMko pUrNa karanevAlI, puNyavidhAyinI puNyadhArAke samAna vaha jaladhArA hamalogoMko zivalakSmI deve // 32 jaladhArA puNyAtravadhArAke samAna sarva manorathoMko pUrNa karatI hai, vaha hamAre bhI samasta abhISTa sampadAkI siddhi kare / / 33 / / jo tIkSNa khaDgadhArAke samAna sajjanoMke vidhna jAlakA nAza karatI hai, vaha jaladhArA hamAre ziva-sAdhanameM AnevAle vighnoMkA nAza kare // 34 / / jo jaladhArA amRtadhArAke samAna jIvoMkI samasta vedanAoMko naSTa karatI hai, vaha hamAre mokSamArgameM mala utpanna karanevAlI vedanAkA nAza kare // 35 // jo jaladhArA zrImAna vIranAthako prApta hokara ati pavitratAko prApta huI hai, vaha hamAre manake duSkarmoMse hameM pavitra kare // 36 // isa prakAra una devendroMne prabhukA sugandhita jalase abhiSeka karake sajjanoMke vighnoMkI zAnti ke lie uccasvarase zAntikI ghoSaNA kI, arthAt zAnti pATha par3hA // 37 / una devoMne apanI zarIrakI zuddhike lie svargakI bheMTa samajhakara harSa ke sAtha usa uttama gandhodakako apane mastakapara aura sarvAMgameM lagAyA // 38 / / sugandhita jalase abhiSeka honeke antameM jayajaya Adi zabdoMko uccAraNa karate hue una devoMne harSake sAtha usa cUrNa-yukta sugandhita jalase paraspara siMcana kiyA arthAt ApasameM usa sugandhita jalake chIMTe DAle // 39 / / isa prakAra abhiSekake samApta honepara zarIramajjanarUpa sakriyA karake una devendroMne devoM aura manuSyoMse pUjita prabhukI mahAbhaktike sAtha, jinakI sugandha sarva ora phaila rahI hai aise divya sugandha dravyoMse, muktAphalamayI akSatoMse, kalpavRkSoMse utpanna hue puSpoMkI mAlA Adise, amRtapiNDamaya naivedya puMjase, maNimaya dIpoMse, mahAn dhUpase, kalpavRkSoMke phala-samUhase, mantroMse pavitrita hAyoMse aura puSpAMjaliyoMkI varSAse pajA kii||40-42|| isa prakAra aniSToMkA vinAza karanevAlI pUjAoMko karake, tathA zAnti-pauSTikAdi kAryoM ko karake una devendroMne janmAbhi For Private And Personal Use Only Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI-vIravardhamAnacarite [9.44 triH parItya jinAdhIzaM praNemuH zirasA samam / zacIbhirnirja raizcAnyairvAsavaH pramudoddhatAH // 44 // papAta kausumo vRSTistadA gandhodakaiH samam / divo vavau marunmandaM sugandhiH ziziro'maraiH // 45 // yasya janmAbhiSekasya snAnapIThaM surAcalaH / indraH snApayitA kumbhAH kSIrameghAyitAH parAH // 46 // sarvA devyazca natakyaH snAnadroNI payo'rNavaH / kiMkarA nirjarA dakSaH kastaM varNayitu kSamaH // 47 // athAbhiSekasaMpUrNa indrANI trijgdguroH| divyaM prasAdhanaM kartuM prArabhe kautukAnvitA // 48 // tasyAbhiSikta gAtrasya zironetramukhAdiSu / lagnAnambhaHkaNAn devI mamAtyamalAMzukaiH // 49 // nisargadivyagandhAnamIziturva purUjitam / anvalipyata bhaktyA sA dravyaH sAndraH suganvibhiH // 50 trijagattilakIbhUtasyAsya bhAle'cyutoparma / cakAra tilakaM dIprabhaktirAgeNa kaMvalam // 51 // jagaccUDAmaNerasya nydhaanmndaarmaalyaa| uttaMsena samaM mUni dIptaM cUDAmaNiM param // 52 // vizvanetrasya devasya svabhAvAsitacakSuSoH / cakre sAJjanasaMskAraM svAcAra iti labhyate // 53 / / aviddhachidrayozcArukarNayostrijagatpateH / kuNDalAbhyAM sphuradratnAbhyAM zomAM sA parAM vyadhAt // 54 // kaNThaM sA maNihAreNa bAhuyugmaM mahadvibhoH / mudrikAbhiralaMcakre keyUrakaTakAGgadaiH / / 55 / / kaTItaTe babandhAsya kiGkiNI bhavirAjitam / dIpraM maNimayaM dAma tejasA vyAptadigmukham // 56 / / pAdau gomukhanirbhAsamaNibhistasya sAkarot / vAcAlito sarasvatyA sevyamAnAvivAdarAt // 57 / / ityasAdhAraNairdivyairmagaDanastaskRtaiH pareH / nisargakAntitejobhilakSaNaiH sahajaiguNaiH / / 5 / / Sekako sampanna kiyA // 43|| punaH apanI-apanI indrANiyoMke sAtha indroMne, tathA apanI deviyoMke sAtha saba devoMne atyanta pramudita hote hue tIna pradakSiNAe~ dekara jinendradevako namaskAra kiyA // 44 / / usa samaya devoMne gandhodakake sAtha puSpoMkI varSA kI, aura manda sugani zItala pavana calane lagA // 45 // jisake janmAbhiSekakA snAnapITha samekaparvata ho. indra abhiSeka karanevAlAho. kSIrasAgarake jalase bhare hae uttama kalaza hoM. sarvadeviyA~ nRtyakAriNI hoM, kSIrasAgara droNI ( jalapAtra ) ho aura deva kiMkara hoM, usakA varNana karaneke lie kauna dakSa puruSa samartha hai ? koI bhI nahIM // 46-47 // abhiSekakA kArya samApta honepara Azcaryako prApta indrANIne trijagad-gurukA zRGgAra karanA prArambha kiyA // 48 // sarvaprathama usane bhagavAna ke jalAbhipikta zarIrake zira, netra aura mukha Adi para lage hue jalakaNoMko nirmala vastrase poMchA // 49 / / tatpazcAt svabhAvase hI divya sugandhase yukta bhagavAna ke uttama zarIrapara bhaktike dvArA gIle sugandhita dravyoMkA lepa kiyA // 50 // punaH tIna jagatke tilaka svarUpa prabhuke anupama lalATapara kevala bhaktike rAgase prerita hokara dedIpyamAna tilaka kiyA / / 51 / / punaH jagatake cUr3AmaNi prabhuke mastakapara mandAra puSpoMkI mAlA aura mucuTake sAtha parama pradIpta cUDAmaNi ratna vA~dhA // 52 / / tatpazcAt vizvake netrarUpa prabhuke svabhAvase hI ati kRSNa netroMmeM aJjana-saMskAra kiyA, yaha usane apane AcAra pAlanake lie kiyA // 53 / / punaH trijagatpatike abiddha chidra vAle donoM kAnoMmeM prakAzamAna ratna jaTita kuNDaloMko pahinA kara parama zobhA kI / / 54|| tatpazcAt usa indrANIne prabhuke kaNThako maNihArase, bAhu-yugalako keyUra, kaTaka aura aMgada AbhUpoMse tathA aMguliyoMko mudrikAoMse zobhita kiyaa||55|| tadanantara usane prabhukI kamarameM choTI-choTI ghaNTiyoMse virAjita apane prakAzase dizAoMke mukhako vyApta karane ke lie dedIpyamAna maNimayI kAMcIdAma (karadhanI ) pahanAyI // 56 / / punaH prabhuke donoM caraNoMmeM maNimayI gomukhavAle prakAzamAna kar3e pahinAye, jo ki aise pratIta hote the mAno sarasvatI devI Adarase unake caraNoMkI sevA hI kara rahI ho // 50 // isa prakAra indrANIke dvArA pahinAye gaye asAdhAraNa divya parama AbhUSaNoMse tathA svabhAva-janita kAnti, teja, lakSaNa aura guNoMse yukta ve bhagavAn aise zobhita For Private And Personal Use Only Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 9.73 ] navamo'dhikAraH lakSmyAH puJja ivodbhutastejasA vA nidhirmahAn / saundaryasyeva saMghAtaH sadguNAnAmivAkaraH / / 59 // bhAgyAnAmiva saMvAso rAzi, yazasAM parAH / svabhAvarucira: kAyastadAmAdIzino'malaH // 6 // itthaM prasAdhyamAnaM taM zakrotsaGgasthitaM shcii| svayaM vismayamAyAsItpazyantI rUpasaMpadaH // 6 // tadAtanI parI zobhA vIkSya srvaanggshaalinH| vibhostRptimanAsAdya dvinetrAbhyAMcyutopamAm // 12 // punastAmIkSitu cakra sAzcaryahRdayaH sureT / sahasranayanAnyAzu nimeSavimukhAnyapi // 63 / / devAH sarve'khilA decyo mahatI rUpasaMpadam / dadRzuzca prabhoH prItyAnimeSairdivyalocanaiH // 6 // tataH paraM pramodaM te prApya zakrA mahAdhiyaH / udyayustamiti stotu tIrthakRtpuNyajaiguNaiH // 65 // tvaM deva snAtapUtAGgaH sahajAtizaH paraiH / bhaktyAdya snApito'smAbhiH kevalaM svAdhahAnaye / / 66 / / nijaganmaNDanobhata tvaM prakRtyAtisundaraH / vinA va maNDanaH prItyA maNDitaH svasukhAptaye // 67 / / saMcaranti vibho te'ya mahatyo guNarAzayaH / prapUrya sakalaM vizvaM surezAM hRdayeSvapi // 6 // tvatta: kalyANamApsyanti deva kalyANakAkSiNaH / bhavadvANyA haniSyanti mohino mohazAtravam // 6 // tvayoddiSTamahAtIrthapotena bhavavAridhim / anantamuttariSyanti ratnatrayadhanezvarAH // 7 // bhavadvAkkiraNarnAtha mithyaajnyaantmo'nyjsaa| hataM bhavyAtmanAM zIghraM vinazyati na saMzayaH // 7 // anaya dRSTicidvRttaratnAdIn zivakAriNaH / prAdurbabhUvithezatvaM dAtu dAtA mahAn satAm / / 72 // tvaM svAmin kevalaM nAtrotpannaH svaraya zivAptaye / kiMtu svama ktisiddhayartha dhImatAM cAdhvadarzanAt / / 3 hue, mAno lakSmIke puMja hI hoM, athavA tejoMke nidhAna hoM, athavA saundarya ke samUha hoM, athavA sad-guNoMke sAgara hI hoM, athavA bhAgyoM ke nivAsa hoM, athavA yazoM kI ujjvala rAzi hoN| isa prakAra svabhAvase hI sundara aura nirmala prabhukA zarIra ukta AbhUSaNoMse aura bhI adhika zobhAyamAna ho gayA // 58-60 // isa prakAra AbhaSaNoMse bhaSita aura indrakI goda meM virAjamAna una bhagavAnakI rUpasampadAko dekhatI huI cI svayaM hI Azcaryako prApta huI // 6 / / usa samaya sarvAMgazobhita prabhukI parama anupama zobhAko do netroMse dekhane para tRpta nahIM hote hue Azcarya yukta hRdayavAle indrane aura bhI adhika dRr3hatAse dekhane ke lie nimeSa rahita eka hajAra netra banAye // 62-63 / / usa samaya sabhI devoM aura deviyoMne prabhuke zarIrakI bhArI rUpa sampadAko parama prItike sAtha nirnimepa divya netroMse dekhA // 64 // tadanantara parama pramodako prApta hue ve mahAbuddhizAlI indragaNa tIrthaMkara prakRtike puNyase utpanna hue guNoMke dvArA isa prakAra stuti karaneke lie udyata hue / / 65 / / he deva, Apa snAnake vinA hI janmajAta parama atizayoMke dvArA pavitra zarIravAle haiM, Aja kevala apane pApoMke nAza karane ke lie hamane bhaktise Apako snAna karAyA hai / / 66 / / he tIna lokake AbhUpaNa svarUpa bhagavan , Apa svabhAvase hI vinA AbhUpaNoMke ati sundara ho, hamane to kevala sukhakI prAptike lie prItise Apako AbhaSaNoMse maNDita kiyA hai // 67 // he prabho. Apake mahAga gaNoMkI rAzi sarvavizvako pUra karake Aja indroMke hRdayameM bhI saMcAra kara rahI hai / / 68 / / he deva, kalyANake icchuka loga Apase kalyANako prApta hoMge aura mohIjana ApakI vANIse apane mohazatrukA nAza kareMge // 69 / / ratnatraya dhanake dhAraNa karanevAle bhavya jIva Apake dvArA upadiSTa mahAtIrtharUpa jahAjase isa ananta saMsAra sAgarake pAra utaraMge // 70 / / he nAtha, ApakI vacana kiraNoMse bhavyAtmAoMkA mithyAjJAnarUpa andhakAra zIghra vinAzako prApta hogA, isameM koI saMzaya nahIM hai // 71 / / he Iza, mokSa prApta karanevAle amUlya samyagdarzana, jJAna, cAritrAdi rUpa ratna deneke lie Apase prakaTa hue haiM, isalie Apa sajjanoMke mahAn dAtA ho / / 72 / / he svAmina, Apa yahA~ para kevala apanI muktikI prAptike lie hI nahIM utpanna hue haiM, kintu For Private And Personal Use Only Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI-vIravardhamAnacarite [9,74muktirAmA mahAmAga cAsaktA tvayi vartate / snihyanti trijagadvyAstvadguNairaJjitAzayAH // 7 // mohamallavijetAraM trAtAraM zaraNArthinAm / mohAndhakUpapAtAca hantAraM karmavidviSAm // 75 // netAraM bhavyasArthAnAM zAzvate pathi tIrthakRt / kartAraM dharmatIrthasya vidastvAmAmanantyaho // 6 // adya janmAbhiSekeNa vayaM nAtha pavitritAH / te guNasmaraNenaiva no'bhavanni malaM manaH // 77 // bhavatstutizubhAlAparjAtaM naH saphalaM vacaH / gAtraM cAvayaH sAdha sevayA te guNAmbudhe // 7 // maNiH zuddhAkarodbhato yathA saMskArayogataH / dIpyate'dhikamIza tvaM tathA snAnAdisaMskRtaH // 79 // trijagatsvAminAM svAmI tvaM nAthAsi mahAna bhuvi / patirvizvapatInAM tvaM jagaddhandhurakAraNaH // 8 // ato deva namastubhyaM paramAnandadAyine / namaste cistrinetrAya namaste paramAtmane // 1 // namastIrthakRte tubhyaM namaH sadguNasindhave / malasvedAtigAtyantadivya dehAya te namaH // 42 // nirvANadarzine tubhyaM namaH karmArinAzine / jitapaJcAkSamohAya paJcakalyANabhAgine // 83 // namo nisargapUtAya bhuktimuktyekadAyine / namo'timahimAptAya namo'kAraNabandhave // 84 // namo muktyaGganAmatre namo vizvaprakAzine / brijagatsvAmine tubhyaM namo'dhigurave satAm // 85 / / tvAM mude hetyabhiSTutya deva nAzAsmahe vayam / trijagatsarvasAmrAjyaM kintu dehi jagadvitAm // 86 // sAmagrI sakalAM pUNAM mokSasAdhanakAriNIm / tvatsamAM kRpayAsmAkaM dAtA na tvatsamo yataH // 87 // jJAniyoMko bhI mArga dikhAkara unakI svarga aura muktikI siddhike lie utpanna hue haiM // 73 / / he mahAbhAga, muktirAmA ApameM Asakta ho rahI hai aura tIna jagatke bhavya jIva bhI Apake guNoMse anuraMjita hRdayavAle hokara Apase parama sneha rakhate haiM / 74|| aho bhagavan , jJAnI loga Apako mohamallakA vijetA, zaraNArthiyoMko mohAndhakUpameM giranese bacAnevAlA rakSaka, kamazatruokA nAzaka, bhavya sArthavAhoko zAzvata muktimAgameM le jAnevAlA netA aura dhamatIrthakA kartA tIrthakara mAnate haiM / / 75-76 / / he nAtha, Aja Apake janmAbhiSekase hama loga pavitra hue haiM, aura Apake guNoMkA smaraNa karanese hamArA mana nirmala huA hai / ApakI zubha stuti karanese hamAre vacana saphala hue haiM aura he guNasAgara, ApakI sevAse saba aMgoMke sAtha hamArA zarIra pavitra huA hai / / 77-78 // he Iza, zuddha khAnise utpanna huA maNi jaise saMskArake yogase aura bhI adhika camakane lagatA hai, usI prakAra snAna Adike saMskArako prApta hokara Apa aura bhI adhika zobhAyamAna ho rahe hai / / 79|| he nAtha, Apa tIna jagatake svAmiyoM ke svAmI haiM, saMsArameM samasta vizvapatiyoMke Apa mahAna pati haiM, aura saMsArake akAraNa bandhu haiM / / 80 / / ataH he deva, parama Anandake denevAle Apake lie namaskAra hai, jJAnarUpa tIna netroMke dhAraka Apake lie namaskAra hai, paramAtmasvarUpa Apake lie namaskAra hai, tIrthake pravartana karanevAle Apako namaskAra hai, sadguNoMke sAgara Apako namaskAra hai, prasveda mala Adise rahita atyanta divyadehavAle Apako namaskAra hai, karmazatruoMkA nAza karanevAle Apako namaskAra hai, pA~coM indriyoMko aura mohako jItanevAle Apako namaskAra he, paMcakalyANakoMke bhoganevAle Apako namaskAra hai, svabhAvase pavitra aura bhukti-(svargIya sukha) muktike denevAle Apako namaskAra hai, mahAmahimAko prApta Apako namaskAra hai, akAraNa bandhu Apako namaskAra hai, muktirAmAke bhartAra Apako namaskAra hai / vizvake prakAza karanevAle Apako namaskAra hai, trijagatke svAmI Apako namaskAra hai aura sajjanoMke mahAguru Apako namaskAra hai // 81-85 // he deva, yahA~para isa prakAra harSase ApakI stuti karake hama tIna lokake sarva sAmrAjyako lenekI AzA nahIM karate haiM, kintu jagatkA hita karanevAlI, apane samAna hI pUrNa sarvasAmagrI kRpA karake hameM dIjie, kyoMki saMsAra meM Apake samAna aura koI dAtA nahIM hai / / 86-87 / / For Private And Personal Use Only Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 9.103] navamo'dhikAraH itISTaprArthanAM kRtvA vyavahAraprasiddhaye / nAkezAH sArthakaM sAramidaM nAmadvayaM vyadhuH // 8 // ayaM syAnmahatAM vIraH karmArAtinikandanAt / zrIvardhamAna evAsau vardhamAnaguNAzrayAt // 89 // ityAkhyAdvayaM kRtvA tathaivAtimahotsavaiH / AropyairAvataskandhaM divyarUpaM jinezvaram // 10 // vibhatyA parayA sAkaM jayanandAdighoSaNaiH / zeSakAryAya nAkezA AjagmustatpuraM param // 9 // tadArudhya puraM viSvag nabhobhAgaM ca tadvanam / tasthuH sarvANyanIkAni devA devyazcaturvidhAH // 12 // tataH katipayairdevairdevadevaM sa devarAT / AdAyAmA nRpAgAraM praviveza zriyorjitam // 13 // tatra gRhAGgaNe ramye maNisiMhAsane zizum / azizuM guNakAntyAdyaiH saudharmandronyavIvizat // 14 // siddhArthabhUpatiH sArdha bandhubhiharSitAnanaH / prItyA visphAritAkSastaM dadazitakAntikam // 15 // zacyA prabodhitA rAjJI sApazyatsvasutaM mudA / tejaHpuJjamivotpannaM vizvAbharaNabhaSitam // 16 // saudharbhazaM samaM zacyA tAvadRSTAM jagatpateH / pitarau tuSTimApannau paripUrNamanorathau // 17 // tatastau jagatAM pUjyau prapUjya svargalokajaiH / vicitraimaNinepathyairdivyazcAmbaradAmabhiH // 18 // prItaH saudharmakalpendraH prazazaMsetyamAmaraiH / yuvAM dhanyau mahApuNyavantau vizvAgrimo parau // 19 // loke gurU yuvA yasmApitarau trijagatpituH / patI trijagatAM mAnyau jananAt trijagatpateH // 10 // vizvopakAriNau jAtau yuvA kalyANabhAginau / vizvopakAri tIrthezasutotpAdanahetutaH // 10 // caityAlayamivAgAramidamArAdhya madya naH / mAnanIyau yuvAM pUjyau asmadgurusamAzrayAt // 102 // ityabhiSTutya tau devaM samaya taskare'mareT / kSaNaM tasthI mudA kuvaMstadvAto merujAM varAm // 103 // isa prakArase iSTra prArthanA karake indoMne lokavyavahArakI prasiddhike lie sArthaka aura sArabhata ye do nAma rkhe| karmarUpI zatruoMko nAza karane hetu ye mahAvIra haiM aura nirantara bar3hanevAle guNoMke Azrayase ye zrIvardhamAna haiM // 88-89 // isa prakAra do nAma rakhakara divyarUpadhArI jinezvarako airAvata gajake kandhe para virAjamAna karake pUrva ke samAna hI atyanta mahotsava aura bhArI vibhUtike sAtha 'jaya, nanda' Adi zabdoMko uccAraNa karate hue ve devendra zeSa kAryoMko sampanna karaneke lie vApasa kuNDapura Aye // 90-91 // vahA~ Akara nagarako, AkAzako aura vanoMko sarva orase gherakara sarva deva-senAe~ aura cAroM jAtike deva-deviyA~ yathAsthAna Thahara gaye // 92 / / tatpazcAt kucha devoMke sAtha usa devarAjane devoMke deva zrIjinendradevako lekara zobhAsampanna rAjabhavana meM praveza kiyA // 93 // vahA~ rAjabhavanake aMgaNa (cauka ) meM saudharmendrane ramaNIka maNimayI siMhAsanapara guNakAnti Adise azizu ( zaizavAvasthAse rahita ) kintu vayase zizu jinendrako virAjamAna kiyA // 94 // taba bandhujanoMke sAtha harSita mukha siddhArtha rAjAne ati prItise A~kheM phailAkara adbhuta kAntivAle bAla jinadevako dekhA // 95 / / indrANIke dvArA jagAyI gayI priyakAriNI rAnIne sarva AbhUSaNoMse bhUSita samutpanna tejapuMjake samAna apane putrako ati harSake sAtha dekhA // 96 / usa samaya jagatpati zrIvardhamAna svAmIke mAtA-pitA indrANIke sAtha saudharmendrako dekhakara paripUrNa manoratha ho atyanta santoSako prApta hue ||97|ttpshcaat saudharmendrane svargalokameM utpanna nAnA prakArake maNimayI vastrAbhUSaNoMse aura divya puSpamAlAoMse una jagatpUjya mAtA-pitAkI pUjA kara devoMke sAtha prasanna hote hue unakI isa prakArase prazaMsA karane lagA-Apa donoM hI lokake guru haiM, kyoMki Apa trijagat-pitAke mAtA-pitA haiM, trijagatpatike utpanna karanese Apa loga hI trijaganmAnya svAmI haiM, saMsArake upakArI tIrtheza putrake utpanna karaneke nimittase kalyANabhAgI Apa donoM hI vizvake upakArI haiM / / 98-101 / / Aja ApakA yaha bhavana jinamandirake samAna hamAre lie ArAdhya hai| hamAre paramaguruke Azrayase Apa donoM hI hamAre lie mAnanIya aura pUjya haiM // 102 / / isa prakAra devoMkA svAmI saudharmendrane mAtA-pitAkI stuti karake aura unake 12 For Private And Personal Use Only Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 90 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI vIravardhamAnacarite [ 9.104 janmAbhiSekajAM sarvAM vArtAM zrutvA savismayau / pramodasya parAM koTiM prApatustau mahodayau // 104 // tau bhUyo'numatiM labdhvA zakrasya bandhubhiH samam / cakratuH svasutasyeti jAtakarma mahotsavam // 105 // tasyAdau zrIjinAgAre jinAcaNAM mahAmaham / nRpAdyAzcakrire bhUtyA sarvAbhyudayasAdhakam // 106 // tataH svajanabhRtyebhyo dadau dAnAnyanekazaH / yathAyogyaM nRpo dInAnAthavandibhya eva ca // 107 // tadA toraNavinyAsaiH ketupaGktibhirUrjitaiH / gItairnRtyaizca vAditrairmahotsavazataiH paraiH // 108 // tatpuraM svaHpuraM vAbhAtsvardhAmaiva nRpAlayam / pramodanirbharAH sarve babhUvuH svajanAH prajAH // 109 // pramodanirmarAn vizvAMstadbandhU stanmahotsave / paurAMzca vIkSya devezaH svaM pramodaM prakAzayan // 110 // AnandanATakaM divyaM trivargaphalasAdhanam / gurorArAdhanAyAmA devIbhiH kartumudyayau // 111 // nRtyArambhe'sya sadgItagAnaM ( caiva) manoharam / katu prArebhire gandharvAstadvAdyAdibhiH samam // 112 // siddhArthAdyA nRpAdhIzAH sakalatrAzca sotsavAH / taM draSTuM prekSakAstatra putrotsaGgA upAvizan // 133 // Adau samavatAraM sa kRtvA netrasukhAvaham | janmAbhiSekasaMbaddhaM prAyuGktainaM zubhapradam ||114 || punarnanATa zakro'nyannATakaM bahurUpakam / adhikRtya jinendrasyAvatArAn prAgbhavodbhavAn // 15 // prakurvannUrjitaM nRtyaM sadIptimarAGkitam / kalpazAkhIva reje'sau divyAbharaNadAmabhiH || 316 // salayaiH kramavinyAsaiH parito raGgamaNDalam / parikrAman babhau zakro mimAna iva bhUtalam // 117 // hAthameM bhagavAnko samarpaNa kara merupara huI janmAbhiSekakI sundara vArtAko harSa ke sAtha kahatA huA kucha kSaNa khar3A rahA || 103 || janmAbhiSekakI sArI bAta sunakara Azcarya yukta ho ve donoM bhAgyazAlI mAtA-pitA atyanta pramodako prApta hue || 104 || tatpazcAt mAtA-pitAne saudharmendrakI anumati lekara bandhujanoMke sAtha apane putrakA janmamahotsava kiyA || 105 || sabase prathama unhoMne aura rAjAoMne zrIjinAlaya meM jAkara sarva kalyANakI sAdhaka zrI jinapratimAoMkI mahApUjA bhArI vibhUti ke sAtha kI ||106 || usake bAda siddhArtharAjAne apane parijanoMko, naukaroMko, dIna, anAtha aura bandIjanoM ko yathAyogya aneka prakArakA dAna diyA || 107|| usa samaya toraNa dvAroMse, vandanacAroMse, U~cI dhvajApaMktiyoMse, gItoMse, nRtyoMse, bAjoMse aura saikar3oM prakAra ke mahotsavoMse vaha nagara svargapura ke samAna aura rAja bhavana svarga-dhAmake samAna zobhAko prApta ho rahA thaa| sabhI svajana aura prajAjana atyanta pramudita hue || 108 - 2019 | usa janmamahotsava ke dvArA Anandase paripUrNa samasta bandhujanoMko aura puravAsiyoMko dekhakara saudharmendra apanA pramoda prakAzita kara zrIjagad-gurukI ArAdhanA karaneko apanI deviyoMke sAtha dharma artha kAmarUpa trivarga phalakA sAdhaka divya Ananda nATaka karaneke lie udyata huA ||110-111 // nRtyake prArambha meM gandharva devoMne apane-apane vINAdi bAjoMke sAtha manohara sad-gIta-gAna karanA prArambha kiyA ||112|| usa samaya zrI mahAvIra putrako goda meM baiThAye hue siddhArtha rAjA tathA apanI-apanI rAniyoMke anya rAjA loga aura ullAsako prApta anya darzakagaNa usa Ananda nATakako dekhane ke lie yathAsthAna baiTha gaye // 113 // | usa saudharmendrane sabase pahale nayanoMko Anandita karanevAlA, kalyANamayI janmAbhiSeka sambandhI dRzyakA avatAra kiyaa| arthAt sumerupara kiye gaye janma kalyANakakA dRzya dikhAyA | | 114 || punaH jinendradeva ke pUrvabhava-sambandhI avatAroMkA adhikAra lekara indra bahurUpaka anya nATaka kiyA ||115 || ullAsayukta, dIpti-bhAra se paripUrNautkRSTa nATakako karatA huA vaha indra usa samaya divya AbhUSaNa aura mAlAoMke dvArA kalpavRkSake samAna zobhAko prApta ho rahA thA // 116 // laya-yukta pAdavikSepoMke dvArA, raMgabhUmikI cAroM ora se pradakSiNA karatA huA vaha indra aisA mAlUma hotA thA mAno isa bhUtalako nApa For Private And Personal Use Only Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 9.131] navamo'dhikAraH kRtapuSpAJjalerasya tANDavArambhasaMbhrame / puSpavarSa mudAmuJcan devAstadbhaktivartinaH // 118 / / samaM tadyogyavAdyAni koTizo dadhvanustadA / AreNumadhuraM vINAH kalavaMzA visasvanaH // 11 // phalaM gAyanti kinArya UrjitaM gItasaMcayam / racitaM zrIjinendrANAM guNagrAmaiH zubhapradam // 20 // prayujyAsau mahacchuddhaM pUrvaraGgamanukramAt / karaNaraGgahAraizca vikRtya punarjitAn // 12 // sahasrapramitAn bAhun maNinepathyabhaSitAn / nanATa tANDavaM dinyaM darzayan rasamadbhutam / / 122 // nRpAdInAM sukhaM kurvan vikriyadvaryAghahAnaye / vicinnai recakaiH pAdakaTIkaNThakarAzritaiH / / 123 / / tasmin bAhusahasrAkye pranRtyatyamarezini / pRthvI tatkramavinyAsaiH sphuTantIva tadAcalat // 124 // vikSiptakaravikSepastArakAH parito bhraman / kalpadrama ivAnI caladaMzukabhUSaNaH // 12 // ekarUpaH kSaNAdivyo bahurUpo'paraH kSaNAt / kSaNAtsUkSmataraH kAyaH kSaNAd byApo mahonnataH // 26 // kSaNApAca kSaNAddUre kSaNAd vyomni kSaNAdbhuvi / kSaNAd dvikarayuktAGgaH kSaNAd bahakarAGkitaH // 12 // iti tanvan mudAtmIyaM sAmarthya vikriyodbhavam / indrajAlamivAdIndro'darzayannATakaM tadA // 128 // punarapsaraso neTuraGgahAraiH sacAribhiH / urikSapya bhralatAM zakrabhujarAziSu sasmitAH // 129|| vardhamAnalayaH kAzcidanyAstANDavalAsyakaiH / nanRturdaivanartakyazcitrarabhinayaH paraiH // 13 // kAzciderAvatI piNDImaindrI baddhvA surAGganAH / anRtyaMzca pravezaniSkramairdivyainiyantritaiH // 13 // hI rahA ho // 117 / / puSpAMjali bikherakara tANDavanRtya karate hue indrake Upara usakI bhakti karanevAle devoMne harSita hokara puSpoMkI varSA kI / / 118 // usa samaya tANDava nRtyake yogya karor3oM bAje baja rahe the, vINAoMne madhura jhaMkAra kiyA aura surIlI AvAjavAlI aneka bA~suriyA~ baja rahI thIM // 119 / / kinnarI deviyA~ zrI jinendra devake guNasamUhase yukta uttama kalyANa-kAraka sundara gItoMko gA rahI thIM // 120 / / isa prakAra anukramase mahAn pavitra pUrva raMga karake usa indra ne maNimayI AbhUSaNoMse bhUSita eka hajAra utkRSTa bhujAe~ banAkara, hastAMguli-saMcAlana aura aMga-vikSepoMke dvArA adbhuta rasako dikhalAte hue divya tANDava nRtya kiyA // 121-122 / / rAjAdi sabhI darzakoMko sukha utpanna karate hue, apane pApoMke vinAzake lie vikriyA Rddhise pAda, kamara, kaNTha aura hAthoMse aneka prakArake aMga-saMcAlana dvArA sahasra bhujAvAle usa saudharmendra ke nRtya karate samaya usake pAda vinyAsoMse pRthvI phUTatI huI-sI calAyamAna pratIta ho rahI thI // 123-124 / / caMcala vastra aura AbhUSaNavAlA vaha indra kiye gaye karavikSepoMke dvArA tArAoMke cAroM ora ghUmatA huA kalpavRkSake samAna nRtya kara rahA thA // 125 / / nRtya karate hue vaha indra kSaNabharameM eka rUpa aura kSaNa-bharameM divya aneka rUpavAlA ho jAtA thA / kSaNa-bharameM atyanta sUkSma zarIravAlA aura kSaNa-bharameM mahAunnata sarvavyApaka dehavAlA ho jAtA thA // 123 // kSaNa-bharameM samIpa A jAtA aura jhaNa-bharameM dUra calA ja kSaNa-bharameM AkAzameM aura kSaNa-bharameM bhUmi para A jAtA thaa| kSaNa-bharameM do hAthavAlA ho jAtA aura kSaNa-bharameM aneka hAthoMvAlA ho jAtA thA / / 127 / / isa prakAra atyanta harSase vikriyA-janita apanI sAmarthyako prakaTa karate hue indrane indrajAlake samAna usa samaya Ananda nATaka dikhAyA // 128 // tatpazcAt indrakI bhujAoMpara khar3I hokara musakarAte hue apsarAoMne apanI bhrUlatAoMko maTakAte aura karavikSepa karate hue nRtya karanA prArambha kiyA / / 129 // kitanI hI deviyA~ vardhamAna layake sAtha, kitanI hI tANDava nRtyake sAtha aura kitanI hI aneka prakArake abhinayoMke sAtha nAcane lagIM // 130 / / kitanI hI deviyA~ airAvata hAthIkA aura kitanI hI indrakA rUpa dhAraNa kara divya niyantrita praveza aura niSkramaNake dvArA nRtya karane lagIM // 13 // For Private And Personal Use Only Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 92 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI - vIravardhamAnacarite [ 9.132 kalpArhripasya zAkhAsu kalpavalya ivodgatAH / babhustAH parinRtyantaH karaugheSvama rezinaH // 132 // hastAGgulISu zakrasya nidhAya svakramAn zubhAn / neduH kAzcitsalIlaM tAH sUcInATyamivAzritAH // 133 // divyAH karAGgulIranyA bhremuzcAdisurezinaH / vaMzayaSTIrivAruhya tadagrArpitanAbhayaH // 134 // pratibAhumarezasya naTanthyo nAkiyoSitaH / yatnena saMcaranti sma vaJcayantyo nRvIkSaNAt // 135 // UrdhvamucchAlayaMstAH khe naTantIdarzayan punaH / kSaNAt kurvannadRzyAzca kSaNAnnayanagocarAH // 136 // itastataH svadorjAle gUDhaM saMcArayan mahAn / tadA harirabhUloke mAhendrajAlikopamaH // 137 // pratyaGgamasya ye ramyAH kalAcA nRtyato'bhavan / tA eva tAsu devISu saMvibhaktA ivArucan // 138 // ityAdyairvividhairdivyairnartanairvikriyodbhavaiH / AnandanATakaM prekSyaM pUrNa devIbhirAdarAt // 139 // kRtvAmA bahudhAkArairhAbairbhAvaiH sahotsavaiH / paraM saukhyaM surezo'rhaspitrAdInAmajIjanat // 140 // tataH zakrA jinendrasya zuzrUSAmaktihetave / devIrghAzrIrniyojyAmarakumArAMzca muktaye // 141 // tadvayorUpaveSAdikAriNaH zubhaceSTitaiH / devaiH sArdhamupArjyAtipuNyaM svaM svaM divaM yayuH // 142 // iti sukRtavipAkAtprApa tIrtheT surezaiH sakalavibhavapUrNaM janmakalyANasAram / zubhasukhaguNabIjaM mo viditveti dakSAH bhajata paramaya bAddharmamekaM sadaiva // 142 // usa samaya indrake bhujAsamUha para nRtya karatI huI ve deviyA~ aisI zobhita ho rahI thIM mAno kalpa vRkSakI zAkhAoM para phailI huI kalpalatAe~ hI hoM // 132 // kitanI hI deviyA~ zakra ke hAthakI aMguliyoM para apane zubha caraNoMko rakhakara lIlApUrvaka sUcInATya ( sUIkI nokoM para kiyA jAnevAlA nRtya ) ko karatI huI ke samAna nAcane lagIM || 133 || kitanI hI deviyA~ indrakI divya hastAMguliyoMke agra bhAgapara apanI-apanI nAbhiko rakhakara isa prakAra paribhramaNa kara rahI thIM, mAno bA~sakI lakar3Ipara car3hakara aura usake agra bhAgapara apanI nAbhiko rakhakara ghUma rahI hoM ||13|| kitanI hI deviyA~ indrakI pratyeka bhujApara nRtya karatI huI tathA manuSyoMko netroMke kaTAkSase ugatI huI saMcAra kara rahI thIM || 135 || vaha indra nRtya karatI huI una deviyoMko kabhI Upara AkAza meM uchAlakara nRtya karatA huA dikhAtA thA, kabhI unheM kSaNa-bhara meM adRzya kara detA thA aura kabhI kSaNabhara meM dRSTigocara kara detA thA || 136|| kabhI unheM apanI bhujAoM ke jAla meM gupta rUpase idhara-udhara saMcAra karAtA huA vaha indra usa samaya loka meM mahAn indrajAlikakI upamAko dhAraNa kara rahA thA // 137 // nRtya karate hue indrake pratyeka aMgameM jo ramaNIka kalA-kauzala hotA thA, vaha una sabhI deviyoMmeM vibhakta hue ke samAna pratIta hotA thA || 138 || ityAdi vikriyAjanita vividha divya nRtyoMke dvArA, bahuta prakAra ke AkAravAle hAva-bhAva-vilAsoMke dvArA Adarase deviyoMke sAtha darzanIya Ananda nATaka karake indrane mAtA-pitA aura darzaka AdikoMko parama sukha utpanna kiyA / / 139 - 140 // tadanantara mukti prAptyartha jinendradevakI zuzrUSA aura bhakti ke lie aneka deviyoMko dhAyarUpase aura bhagavAna ke vayake anurUpa veSa Adike karanevAle devakumAroMko indrane niyukta kiyA | punaH zubhaceSTAvAle devoMke sAtha mahAn puNyako upArjana karake ve saba devagaNa apaneapane svargako cale gaye // 141-142 // isa prakAra puNyake paripAkase tIrthaMkara devane indroMke dvArA samasta vaibhava se paripUrNa sArabhUta janmakalyANaka mahotsavako prApta kiyA / ataH aisA jAnakara catura puruSa uttama aura guNoM ke kAraNabhUta eka dharmako hI parama yatnake sAtha sadA sevana kareM ||143 // For Private And Personal Use Only Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 9.145] navamo'dhikAraH dharmo nAkinarendrazarmajanako dharmo guNAnAM nidhi dharmo vizvahitaMkaro'zubhaharo dharmaH zivazrIkaraH / dharmo duHkhamavAntako'samapitA dharmazca mAtA suhRn nityaM yaH sa vidhIyatAM budhajanA bhoH kiM hyasatkalpanaiH // 144 // yo vandyo'GgipitAmaho'sukhaharazciddharmatIrthakaraH ___ sarvajJo guNasAgaro'tivimalo vizvekacUDAmaNiH / kalyANAdisukhAkaro nirupamaH karmArividhvaMsako vandyo'ryo'tra mayA jagattrayabudhaimeM so'stu tadbhataye // 145 // iti bhaTTArakasakalakItiviracite zrIvIravardhamAnacarite bhagavajjanmA bhiSekavarNano nAma navamo'dhikAraH // 2 // dharma indra aura narendrake sukhakA janaka hai, dharma sarva guNoMkA nidhAna hai, dharma vizvabharake prANiyoMkA hitakAraka hai, azubhakA saMhAraka hai aura zivalakSmIkA kartA hai| dharma saMsArake duHkhoMkA anta karanevAlA hai, dharma asAmAnya pitA, mAtA aura mitra hai| isalie he jJAnI jano, isa dharmakA hI sadA pAlana kro| anya asatkalpanAoMse kyA lAbha hai / / 144 // jo zrIvIraprabhu prANiyoMke pitAmaha haiM, duHkhoMke haraNa karanevAle haiM, dharmatIrthake kartA haiM, sarvajJa haiM, guNoMke sAgara haiM, atyanta nirmala haiM, vizvake advitIya cUr3AmaNiratna haiM, kalyANa Adi sukhoMke bhaNDAra haiM, upamA rahita haiM, karma-zatruoMke vidhvaMsaka haiM, aura tIna lokake jJAnI puruSoMke dvArA evaM mere dvArA vandanIya aura pUjya haiM, ve mere ukta vibhUtike lie sahAyaka hoveM // 145 / / isa prakAra bhaTTAraka sakalakIti-viracita zrIvIravardhamAnacaritameM bhagavAnke janmAbhiSekakA varNana karanevAlA navama adhikAra samApta huA / / 9|| For Private And Personal Use Only Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dazamo'dhikAraH namaH zrIvardhamAnAya hatAbhyantarazatrave / trijagaddhitaka mUrdhnAnantaguNasindhave // 1 // atha kAzcicca dhAyastaM bhUSayanti zizuttamam / vastrAbharaNamAlyAdyairnAkotpannairvilepanaiH // 2 // snApayanyadivyaiH salilairdevayoSitaH / ramayanti mudA cAnyA nAnAkrIDana jalpanaiH // 3 // ehi hyehi jagatsvAmin prasArtha svakarAmbujAn / muhurityuktavattho'nyAH prItyainaM krIDayantyaho // 4 // tadAsau smitamAtanvan prasarpanmaNibhUtale / pitrormudaM tatAnoccairmanojJairbAlaceSTitaiH // 5 // jagadvandhvAdinetrANAM candrasyevotsavapradam / kalojjvalaM tadAsyAsIcchaizavaM vizvavanditam // 6 // mugdhasmitaM yadasyAbhUnmukhendau candrikAmalam / tena pitrormanastoSasamudro vavRdhetarAm // 7 // kramAcchrImanmukhAbje'syAbhavanmanmanabhAratI / vAgdevataiva tadvAlyamanukatu tathAzritA // 8 // prastpAdavinyAsaiH zanairmaNidharAtale / sa reje saMcaran bAlabhAnuvabhUSaNAMzubhiH // 9 // hastyazvamarkaTAdInAM rUpamAdAya sundaram / mudA taM krIDayAmAsurnAnAkrIDAparAH surAH // 10 // ityanyaiH zizuceSTaudhairbandhUnAM janayanmudam / kramAtsudhAnnapAnAdyaiH sa kaumAratvamAptavAn // 11 // abhyantara karmazatruke nAzaka, trijagatke prANiyoMke hitakartA aura ananta guNoMke sAgara zrIvardhamAnasvAmIke lie namaskAra hai // 1 // athAnantara kitanI hI deviyA~ usa zreSTha bAlakako svargaloka meM utpanna hue vastra, AbhUSaNa, mAlA aura candana- vilepanase bhUSita karatI thIM, kitanI hI deviyA~ divya jalase snAna karAtIM aura kitanI hI deviyA~ harSapUrvaka nAnA prakAra ke kheloMse aura madhura vacanoM se unheM ramAtI thIM ||2-3 // kitanI hI deviyA~ apane kara-kamaloMko pasArakara kahatIM - 'he jagatsvAmin, idhara Aie, idhara Aie,' isa prakAra prItise kahakara unheM apanI ora bulAtI aura khilAtI thIM ||4|| usa samaya ve bAla vIra jina manda manda musakarAte aura maNimayI bhUtalapara idhara-udhara ghUmate hue apanI sundara bAlaceSTAoMke dvArA mAtA-pitAko Anandita karate the ||5|| usa samaya bhagavAn ke zaizavakAlakI ujjvala kalAe~ samasta bandhujanAdikoM ke netroMko candramAke samAna utsava karanevAlI aura vizvavandita thIM ||6|| prabhuke mukha candrapara mugdha - smita ( manda musakAna ) rUpa nirmala candrikA thI, usase mAtA-pitA ke manakA santoSarUpa sAgara umar3ane lagatA thA || 7|| kramase bar3hate hue zrImAn mahAvIra prabhuke mukharUpI kamala meM manmana karatI huI sarasvatI prakaTa huI, so aisA mAlUma par3atA thA mAno vacana devatA hI unake bAlapanakA anukaraNa karaneke lie usa prakAra se Azrayako prApta huI hai || 8|| maNimayI dharAtala para dhIre-dhIre DagamagAte caraNa-vinyAsa se vicarate hue bhagavAn aise zobhita hote the mAno bhUSaNarUpI kiraNoMke sAtha bAlasUrya hI ghUma rahA ho ||9|| nAnA prakArakI krIr3AoM meM kuzala devakumAra hAthI, ghor3e, vAnara Adike sundara rUpa dhAraNa kara bar3e harSa se bAlajinako khilAte the || 10 | ina uparyukta tathA inake atirikta anya nAnA prakArakI bAlaceSTAoM ke dvArA bandhuoMko pramoda utpanna karate aura amRtamayI anna-pAnAdike sevanadvArA kramase bar3hate hue bhagavAn kumArAvasthAko prApta hue ||11|| For Private And Personal Use Only Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 95 10.26] dazamo'dhikAraH samyaktvaM kSAyikaM cAsya prAktanaM maladUragam / asti tenAkhilArthAnAM svayaM sunizcayo'bhavat // 12 // matizrutAvadhijJAnatritayaM sahajaM tadA / vibhorutkarSatAM prAyAdivyena vapuSA samam // 13 // tena vizvaparijJAnakalAvidyAdayo'khilAH / guNA dharmavicArAdyAzcAguH pariNatiM svayam // 14 // tato'yaM nRsurAdInAM babhUva gururUrjitaH / nAparo jAtu devasya gururvAdhyApako'styahIM // 14 // aSTame vatsare devo gRhidharmAptaye svayam / Adadau svasya bhogyAni vratAni dvAdazaiva hi // 16 // svedadUraM vapuH kAntaM malanIhAravarjitam / kSIrAcchazoNisaM ramyamAdisaMsthAnabhUSitam // 17 // sa vajrarSabhanArAcajyeSThasaMhananAnvitam / saurUpyotkRSTasaMyukta mahAsaurabhyamaNDitam // 18 // aSTottarasahasrapramairlakSaNeralaMkRtam / apramANamahAvIryAGkitaM dadhadvayo'malam // 19 // priyaM vizvahitaM cAbhUdvibhoH karNasukhAvaham / itthaM cAtizayairdinyaiH sahajairdazabhiryutam // 20 // apramANairguNaizcAnyaiH saumyAyaiH kIrtikAntibhiH / kalAvijJAnacAturyairRtazIlAdibhUSaNaiH // 21 / / kanaskAJcanavarNAbhadivyadehadharaH prabhuH / dvAsaptasyabdajIvI sa dharmamUrti rivAbabhau // 22 // athAnyeyuH surAH prAhuH kathAmasya parasparam / sabhAyAM kalpanAthasya mahAvoryodbhavAmiti // 23 // aho vIrajinasvAmI kaumArapadabhaSitaH / dhIraH zUrAgraNI vIro hyapramANaparAkramaH // 24 // divyarUpadharo'nekAsAdhAraNaguNAkaraH / vartate kIDayAsakto'dhunAsannabhavo mahAn // 25 // saGgamAkhyo'maraH zrutvA taduktaM taM parIkSitum / tasmAdetya mahodyAne drumakrIDAparAyaNam // 26 // vIraprabhuke nirmala kSAyika samyaktva pUrvabhavase hI prApta thA, usase unake sarvatattvoMkA yathArtha nizcaya svayaM ho gayA // 12 // bhagavAnke mati zruta aura avadhi ye tIna jJAna janmase hI prApta the, phira jyoM-jyoM unakA divya zarIra bar3hane lagA, tyoM-tyoM ve tInoM jJAna aura bhI adhika utkarSatAko prApta hue / / 13 / / ukta jJAnoMke prakarSase samasta padArthoM kA parijJAna, samasta kalAe~, sarvavidyAe~, sarvaguNa aura dhArmika vicAra Adi svayaM hI bhagavAnakI pariNatiko prApta hue // 14|| isa kAraNa ve bAla prabhu manuSyoM aura devoMke uttama guru sahajameM hI bana gye| isIlie vIradevakA koI dUsarA guru yA adhyApaka nahIM huA, yaha AzcaryakI bAta hai / / 15 / / AThaveM varSa meM vIra jinane gRhastha dharmakI prApti ke lie svayaM apane yogya zrAvakake bAraha vratoMko dhAraNa kara liyA // 16 // bhagavAnkA zarIra atizaya sundara, pasInA-rahita, mala-mUtrAdise rahita, dUdhake samAna ujjvala raktavAlA aura sugandhita thA / ve Adi samacaturasrasaMsthAnase bhUSita the, vajravRSabhanArAcasaMhananake dhAraka the, utkRSTa saundaryase yukta, mahAsukhase maNDita, eka hajAra ATha zubha lakSaNa-vyaMjanoMse alaMkRta aura apramANamahAvIryase yukta the| prabhu vizvahitakAraka aura ka)ko sukhadAyaka priya nirmala vacanoMke dhAraka the| isa prakAra ina sahaja utpanna hue daza divya atizayoM se yukta the, tathA saumyAdi apramANa anya guNoMse, kIrti-kAntise, kalAvijJAna-cAturyase aura vrata-zIlAdi bhUSaNoMse bhUSita the // 17-21 // prabhu tapAye hue soneke varNa jaisI AbhAvAle divya dehake aura bahattara varSakI Ayuke dhAraka the| isa prakAra ve sAkSAt dharmamUrtike samAna zobhate the / / 22 / / athAnantara eka dina saudharma indrakI sabhAmeM devagaNa bhagavAnke mahAvIryazAlI honekI kathA paraspara kara rahe the ki dekho-vIrajinezvara jo abhI kumArapadase bhUSita haiM aura krIr3AmeM Asakta haiM, phira bhI ve bar3e dhIra-vIra, zUroMmeM agraNI, apramANa parAkramI, divyarUpadhArI, aneka asAdhAraNa guNoMke bhaNDAra, aura Asanna bhavya haiM // 23-25 / / devoMkI yaha carcA sunakara saMgama nAmakA deva unakI parIkSA karaneke lie svargase usa mahAvanameM AyA, jahA~ para ki vIrajina For Private And Personal Use Only Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 96 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI vIravardhamAnacarite kumAraM bhAsurAkAraM dadarzAmA nRpAtmajaiH / kAkapakSadharaire kavayo bhirbahubhirmudA ||27|| taM vibhISayituM krUrakAlanAgAkRtiM suraH / kRtvA mUlAd drumasyAzu yAvatskandhamaveSTata // 28 // tadbhayAtte nipasyAzu viTapebhyo mahotalam / dUre palAyanaM cakruH sarve'timayavihvalAH // 29 // lalajjihvAzatAtyugraM tamahiM bhISaNAkRtim / mudAruhya vimIrdhIro niHzaGko nirmalAzayaH // 30 // kumAraH krIDayAmAsa mAtRparyaGkavattarAm / tRNavanmanyamAnastamapramANamahAbalI // 31 // taddhairyamasamaM vIkSya devaH sAzcarya mAnasaH / prakaTIbhUya taM stotuM prodyayau tadguNaiH paraiH // 32 // tvaM deva jagatAM svAmI dhairyasArastvameva hi / svaM kRtsnakarmazatrUNAM hantA trAtA jagatsatAm // 33 // anivAryA bhavatkIrtizcandrikevAtinirmalA / mahAvIryAdijA manyairlokanADhyAM samantataH // 34 // tvannAmasmaraNAd deva dhIrasvaM paramaM bhuvi / maGkSu saMpadyate puMsAM sarvArthasiddhidAyakam // 35 // atra nAtha namastubhyaM namo'tidivyamUrtaye / namaH siddhivadhUbhaneM mahAvIrAya te namaH // 36 // iti stutvA mahAvIranAma kRtvA jagadguroH / sArthakaM tRtIyaM so'smAnmuhurnatvA divaM yayau // 37 // kumAro'pi kvacitkRNvan svayazaH zazinirmalam / procyamAnaM yugandharvairvizvakarNasukhapradam // 38 // anyedyuH svaguNotpannagItasAgaNyanekazaH / kinnarIbhiH sukaNThIbhirgIyamAnAni sAdaram // 39 // anyadA nartanaM citraM nartakInAM surezinAm / pazyannetrapriyaM cAnyaM nATakaM bahurUpiNAm ||40|| kvacidAlokayan svasya raidAnItAni zarmaNe / bhUSaNAmbaramAlyAni divyAni svargajAni ca // 41 // [ 10.27 sundara kezoMke dhAraka, samAna avasthAvAle aneka rAjakumAroMke sAtha Anandase vRkSapara car3he hue kIr3A meM tatpara the| prabhuke prakAzamAna AkArako usa devane dekhA aura unheM DarAneke lie usane krUra kAle sA~pakA AkAra dhAraNa kiyA aura vRkSake mUla bhAgase lekara skandha taka usase lipaTa gayA / / 26-28 || usa bhayaMkara sA~pako vRkSapara lipaTatA huA dekhakara usake bhayase ativihvala hokara sabhI sAthI kumAra DAliyoMse bhUmipara kUda kUdakara dUra bhAga gaye || 29 // kintu dhIra-vIra, nirbhaya, niHzaMka, nirmala hRdayavAle vIra kumAra to lapalapAtI saikar3oM jIbhoMvAle, bhISaNa AkArake dhAraka usa sA~pake Upara car3hakara mAtAkI zayyA ke samAna krIr3A karane lage / apramANamahAbalI prabhune use tRNake samAna tuccha samajhA ||30-31|| vIrakumArake atula dhairyako dekhakara Azcaryacakita hRdayavAlA vaha deva prakaTa hokara unake uttama guNoMse isa prakAra stuti karane lagA ||32|| "he deva, Apa tInoM lokoMke svAmI haiM, Apa hI mahAdhIra vIra haiM, Apa hI sarva karmazatruoMke nAza karanevAle haiM aura jagat ke sajjanoMke rakSaka haiM ||33|| candrikAke samAna atinirmala mahAparAkramAdi guNoMse utpanna huI ApakI kIrti bhavya puruSoMke dvArA sArI lokanAlImeM anivArya rUpase sarvatra vyApta hai ||34|| he deva, saMsAra meM ApakI dhIratA parama zreSTha hai, Apake nAmakA smaraNa karane mAtrase puruSoMko sarva arthoMkI siddhi karanevAlA dhairya zIghra prApta hotA hai ||35|| ataH he nAtha, Apako namaskAra hai, atidivyamUrtike dhAraka Apako namaskAra hai, siddhivadhUke svAmI Apako namaskAra hai aura mahAna vIra prabhu, Apako merA namaskAra hai || 36 || isa prakAra stuti karake aura jagad guru vIra prabhukA 'mahAvIra' yaha tIsarA sArthaka nAma rakha karake bAra-bAra namaskAra kara vaha deva vahA~se svarga calA gayA ||37|| For Private And Personal Use Only vIrakumAra bhI deva gandhavake dvArA gAye gaye, sabake kAnoMko sukhadAyI, candrake samAna nirmala apane yazako sunate hue vicarane lage ||38|| kabhI sundara kaNThavAlI kinnarI deviyoMke dvArA AdarapUrvaka gAye apane guNoMkA varNana karanevAle gItoM ko sunate, kabhI devanartakiyoMke vividha prakArake nRtyoMko dekhate aura kabhI aneka rUpa dhAraNa karanevAle devoMke netra-priya nATakako dekhate the || 39-40|| kabhI svarga meM utpanna hue aura kubera-dvArA lAye gaye Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 10.56 ] dazamo'dhikAraH 97 kacitsurakumArAdyaiH samaM kurvanmudorjitAm / jalakeliM tathAnyeyurvanakrIDAM nijecchayA // 42 // ityAdyairvahubhiH krIDAvinodaiH sa nirantaram / anvabhUtparamaM zarma yogyaM dharmavato'pi san // 43 // saudharmendro'karottasya mahatsaukhyaM svazarmaNe / vicitrairnartanaiH ramyaiItagAnamanoharaiH // 44 // kAritairnijadevIbhiH svargajairdivyavastubhiH / kAvyavAdyAdigoSTImidharmagoSThIbhiranvaham // 45 // itthaM so'dbhutapuNyena bhuJjAnaH sukhamulvaNam / kramAlebhe jagaccharmakAraNaM yauvanaM param // 46 / / tadAsya mukuTenAlaMkRte mndaarmaalyaa| ziro'linibhavAlaM ca dhamodrikRTavadababhI // 47 // lalATaM ruruce tasya kapolosthasukAntibhiH / nidhAnamiva bhAgyAnAM vASTamIcandravattarAm // 48 // kiM vaya'te'sya netrAbje cArubhravibhramAGkite / yadunmeSAdimAtreNa pratRpyante jagajanAH // 49 // maNikuNDalatejobhirvibhoH karNau rarAjatuH / gItAnAM pAragau jyotizcakreNa veSTitAviva // 50 // tanmukhendoH parA zobhA vayete kiM pRthakkarAm / nissariSyati yadyasmAda dhvanirdivyo jagadvitaH // 51 // nAsikAdharadantAnAM nisargaramaNIyatA / kaNThAdInAM ca yAsyAsIkastAM proktaM kSamo budhaH // 52 // pRthu vakSaHsthalaM tasya maNihAreNa maSitam / vidadhe mahatI zobhA vIracicchIgRhopamAm // 53 // mudrikAGgadakeyUrakaGkaNAdyairalaMkRtau / bAhU so'dhAjanAbhISTapradau kalpAMhnipAviva // 54 // tadAzritA nakhA dIpA mayUkhAbhivibhAntyaho / kSamAdIna dazadharmAGgAn loke vaktumivodyatAH // 55 // svAGgamadhye babhArAsau sAvartI nAbhimaddhatAm / sarasImiva vAgdevIlakSmyoH krIDAdihetave // 56 // .. . hy wy khr dyty dy jy khyw d wdh nfs z sukhakAraka divya vastra, AbhUSaNa aura mAlAoMko dekhate, kabhI devakumAroMke sAtha Anandase jalakrIr3A karate aura kabhI apanI icchAse vanakrIDAko jAte the // 41-42 // ityAdi prakArake aneka krIr3A-vinodoMke sAtha vIra kumAra dharmIjanoMke yogya parama sukhakA nirantara anubhava karane lage // 43 / / saudharmendra bhI apane sukhake lie nAnA prakArake ramaNIka nRtya aura manohara gIta-gAna apanI deviyoMke dvArA karAtA, svargameM utpanna huI divya vastuoMke dvArA bheMTa samarpaNa karatA, aura nirantara kAvya-vAdyagoSThI aura dharmagoSThIke dvArA una vIra prabhuko mahAna saukhya pahu~cAtA thA // 44-45 / / isa prakAra vIrakumAra adbhuta puNyase utkRSTa sukhako bhogate hue kramase sAMsArika sukhakI kAraNabhUta parama yauvanAvasthAko prApta hue / / 4 / / yuvAvasthAke prApta honepara mukuTa aura mandAramAlAse alaMkRta vIra prabhukA bhramaroMke samAna kAle bAloMse yukta sira dharmarUpa parvatapara sthita kUTake samAna zobhAyamAna hotA thA // 47 // kapoloMse utpanna huI kAntike dvArA unakA aSTamIke candratulya lalATa bhAgyoMke nidhAnake samAna zobhita hotA thA // 48 // sundara bhra-vibhramase yakta unake netrakamaloMkA varNana kiyA jAye, jinake nimeSa-unmeSamAtrase jagat-jana atyanta santuSTa hote the // 49 // maNimayI kuNDaloMkI kAntise prabhuke sundara gItoMko sunanevAle donoM kAna isa prakAra zobhita hote the mAno ve jyotiSacakra se hI veSTita hoM // 50 / / unake mukhacandrakI parama zobhAkA kyA pRthak varNana kiyA jA sakatA hai, jisase ki kaivalya prApta honepara jagat-hitakArI divyadhvani nikalegI / / 21 / / unake nAka, adhara, oSTha, aura dA~toMkI, tathA kaNTha AdikI jo svAbhAvika ramaNIyatA thI, use kahane ke lie kauna buddhimAn samartha hai // 52 / / maNiyoMse nirmita hArase bhUpita unakA vizAla vakSaHsthala vIralakSmIke gharake samAna bhArI zobhAko dhAraNa karatA thA // 53 // ve mudrikA, aMgada, keyUra, kaMkaNa Adi AbhUSaNoMse alaMkRta do bhujAoMko abhISTa phala denevAle kalpavRkSoMke samAna dhAraNa karate the // 54 // unake donoM hAthoMkI a~guliyoMke kiraNoMse dedIpyamAna dazoM nakha aise zobhAyamAna hote the, mAno lokameM kSamAdi dharmake daza aMgoMko kahane ke lie udyata hoM / / 55 / / ve apane zarIrake madhya meM Avarta yukta gambhIra sundara nAbhiko dhAraNa kiye hue the, jo aisI jJAta hotI thI, mAno sarasvatI aura lakSmI kI krIDAdi For Private And Personal Use Only Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI-vIravardhamAnacarite [10.57samekhalaM kaTIbhAgaM lasadaMzukaveSTitam / smarAreH sa dadhe'gamyaM brahmabhUpagRhopamam // 57 // babhArorudvayaM dIptaM vIro jaGgre ca komale / kadalyA garmataH kiMtu vyutsargAdividhau kSame // 54 // pAdAbjayomahAkAntirasya kenopamIyate / kiGkarA iva devendrAH kurvantyArAdhanaM yayoH / / 59 / / ityAdyA paramA zobhA syAkezAyaM nakhAgrataH / svabhAvenAbhavadyA tAM vidvAn ko gadituM kSamaH // 60 // jagattrayasthitairdivyairdIpraiH pUtaizca pudgalaiH / sugandhairnirmita: kAyo vibhoH sadvidhinAsamaH // 61 // Adhe saMhananaM tasya vajrAsthighaTitaM hyabhUt / vajrAsthiveSTitaM vajranArAcairbhinna mUrjitam // 62 // madakhedAdayo jAtu nAsya gAtre padaM vyadhuH / mahArAgAdikA doSA AtaGkAzca tridoSajAH // 6 // jagatpriyA zubhA vANI vizvasanmArgadezinI / dharmamAteva cAsyAsInAparonmArgavartinI // 6 // bharturdivyAGgamAzritya cAmUni lakSaNAnyapi / babhuryathAtra dharmAdyA guNA Azritya dharmiNam // 65 // zrIvRkSaH zaGkha evAjasvastikAGkuzatoraNam / saccAmaraM sitacchatraM ketanaM siMhaviSTaram // 66 // matsyau kumbhau mahAbdhizca kUrmazcakraM sarovaram / vimAnaM bhavanaM nAgo martyanAyauM mahAn hariH // 67 / / bANabANAsane gaGgA devarAjo'calAdhipaH / gopuraM puramindvakauM jAtyazvastAlavRntakam // 68 // mRdaGgo'hirajau vINA veNuH paTTAMzukApaNI / dIprANi kuNDalAdIni vicitrAmaraNAni ca // 69 / / udyAnaM phalitaM kSetraM supakakalamAnvitam / vajra ratnaM mahAdvIpo dharA lakSmI subhAratI // 7 // hiraNyaM kalpavallI hi cUDAranaM mahAnidhiH / surabhiH saurabheyo'pi jambUvRkSazca pakSirATa // 7 // siddhArthapAdapaH saudhamuni tArakA grahAH / prAtihAryANyahAryANi cAnyAni maGgalAnyapi // 72 // ke lie vApikA hI ho / / 16 / / ve sundara mekhalA (kAMcIdAma) yukta, zobhAyamAna rUpase veSTita kaTibhAgako dhAraNa karate the, jo aisA pratIta hotA thA mAno kAmadevake agamya aise brahmanRpatikA ghara hI ho / / 57 // ve vIraprabhu kAntiyukta aura keleke garbhabhAgase bhI komala, kintu kAyotsarga Adike karane meM samartha do Uru aura jaMghAoMko dhAraNa karate the // 58|| unake caraNa-kamaloM kI mahAkAntiko kisakI upamA dI sakatI hai, jinakI ki ArAdhanA devendra bhI kiMkarake samAna karate haiM // 59 // isa prakAra nakhake agrabhAgase lekara keke agrabhAga takakI unake zarIrakI parama zobhAko jo svabhAvase hI prApta huI thI, kahaneke lie kauna vidvAn samartha hai // 60 // tIna lokameM sthita, divya, kAntiyukta, pavitra, sugandhita pudgala-paramANuoMse hI vidhAtAne prabhukA anupama zarIra racA thA / / 61 / / unakA prathama vanavRSabha-nArAca-saMhanana thA, jo ki vajramaya haDiyoMse ghaTita, vajramaya veSTanoMse veSTita aura vajramaya kIloMse kIlita thA // 62 / / unake zarIrameM mada, kheda Adi vikAra, rAgAdi doSa, aura tridoSa-janita rogAdine kabhI sthAna nahIM pAyA thA / / 63 / / unakI zubha vANI jagat-priya, vizvako sanmArgakA upadeza denevAlI aura dharmamAtAke samAna kalyANakAriNI thI, kudevoMke samAna unmArga-pravartAnevAlI nahIM thI // 64 / / vIraprabhuke divya zarIrako pAkara ye Age kahe jAnevAle lakSaNa (cihna) aise zobhAyamAna hote the, jaise ki dharmAtmAko pAkara dharmAdika guNa zobhita hote haiM // 65|| ve lakSaNa ye haiMzrIvRkSa, zaMkha, kamala, svastika, aMkuza, toraNa, cAmara, zveta chatra, dhvajA, siMhAsana, matsyayugala, kalaza yugala, samudra, kacchapa, cakra, sarovara, deva-vimAna, nAga-bhavana, strI-puruSa-yugala, mahAsiMha, dhanuSa, bANa, gaMgA, indra, sumeru, gopura, nagara, candra, sUrya, uttama jAtikA azva, tAlavRnta, mRdaMga, sarpa, mAlA, vINA, bA~surI, rezamI vastra, dukAna, dIptiyukta kuNDala, vicitra AbhUSaNa, phalita udyAna, supaka dhAnyayukta kSetra, vana, ratna, mahAdvIpa, pRthvI, lakSmI, sarasvatI, suvarNa, kalpalatA, cUDAmaNiratna, mahAnidhi, kAmadhenu, uttama vRSabha, jambU vRkSa, pakSirAja (garur3a), siddhArtha (sarSapa) vRkSa, prAsAda, nakSatra, tArikA, graha, prAtihArya ityAdi divya For Private And Personal Use Only Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 10.87 ] dazamo'dhikAraH ityAdyairlakSaNairdivyairaSTottarazatapramaiH / vyaJjanaiH sakalaiH sAraiH parairnavazatAntikaiH // 73 // vicitrAbharaNaiH sragbhirnisargasundaraM vibhoH / divyamaudArikaM dehaM babhau vyaktopamaM bhuvi // 74 // kimatra bahunoktena kicilakSaNaM zubham / rUpaM saMpatpriyaM vAkyaM vivekAdiguNavrajam // 75 // jagattraye'pi tatsarvaM tIrthakRtpuNyapAkataH / babhUva svayamevAnyadvA nekazarmakRtprabhoH // 76 // ityAdyanyatarai ramyairguNAtizaya nirmalaiH / bhUSitaH sevyamAno'sau nRkhecarasurAdhipaiH // 77 // trizuddhyA pAlayan gehivratAni dharmasiddhaye | avikramAdRte nityaM zubhadhyAnAni cintayan // 78 // kumAralIlayA divyAn nRpazakrArpitAnmudA / bhuJjAno mahato bhogAn svapuNyajanitAn zubhAn // 79 // triMzadvarSANi pUrNAni kumArazarmaNAnayat / mandarAgo jagannAthaH kSaNatratsammatirmahAn // 80 // athAnyedyurmahAvIraH kAlalabdhyA praperitaH / cAritrAcaraNAdInAM kSayopazamataH svayam // 81 // prAk paribhramaNaM svasya vicintya bhavakoTibhiH / utkRSTaM prApa bairAgyaM vizvabhogAGgavastuSu // 82 // tato'sya dhImatazcitte vitarka ityabhUttarAm / ratratrayatapaH kartA mohArAtikSayaMkaraH // 83 // aho vRthA gatAnyatra mameyanti dinAni ca / mugdhasyeva vinA vRttaM durlabhAni jagattraye // 84 // prAktanA vRSabhAyA ye teSAmAyuH supuSkalam / sarvatra kartumAyAti na cAsmatsadRzAM kvacit // 85 // neminAthAdayo dhanyA viditvA svasya jIvitam / svalpaM bAlye'pyagurdhIrAH zIghraM muktyai tapovanam // 86 ato'tyalpAyuSAM naivAtrakA kAlakalA kvacit / saMyamena vinA netuM na yogyA hitakAGkSiNAm // 87 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 99 eka sau ATha lakSaNoMse aura nau sau uttama vyaMjanoMse, tathA zarIrapara dhAraNa kiye gaye aneka prakArake AbhUSaNoMse aura mAlAoMse svabhAvataH sundara bhagavAnkA divya audArika zarIra atyanta zobhAyukta thA, jisakI saMsArameM koI upamA nahIM thI / 66 - 74 / / isa viSaya meM adhika kahane se kyA lAbha hai ? isa jagattrayameM jo kucha bhI zubha lakSaNa, rUpa, sampadA, priyavacana, vivekAdi guNoMkA samUha hai, vaha saba tIrthaMkara prakRtike puNya- paripAkase vIraprabhuko svayameva hI sukha ke sAdhana prApta hue the / / 75-76 / / ityAdi anya aneka ramaNIya nirmala guNAtiyoM se bhUSita aura narendra, vidyAdhara evaM devendroMse sevita vIraprabhune dharma kI siddhike lie mana-vacana-kAyakI zuddhi dvArA zrAvakake vratoMko nitya aticAroMke binA pAlana karate, zubha dhyAnoMkA cintana karate, apane puNyase upArjita evaM manuSyoM aura indroMse samarpita divya zubha mahAn bhogoMko bhogate hue kumArakAlIna lIlAke sAtha kumArakAlake tIsa varSa eka kSaNa ke samAna pUrNa kiye| isa avasthA meM ve jagannAtha sanmatideva parama mandarAgI rahe | arthAt unake hRdaya meM kabhI kAma-rAga jAgRta nahIM huA, kintu sAMsArika viSayoMse udAsIna hI rahe / / 77-80 / / For Private And Personal Use Only athAnantara kAlalabdhi se prerita mahAvIra prabhu kisI dina cAritrAvaraNIya karmoMke kSayopazamase svayaM hI apane koTibhavoMke pUrva paribhramaNakA cintavana karake saMsAra, zarIra aura bhogake kAraNabhUta dravyoM meM utkRSTa vairAgyako prApta hue / 81-82 / / taba una mahAbuddhizAlI prabhuke cittameM ratnatraya dharma aura tapazcaraNakA karanevAlA, tathA mohazatrukA nAzaka aisA bitarka utpanna huA ||83|| aho, tIna jagat meM durlabha mere itane dina cAritrake binA mUr3ha puruSake samAna vRthA hI cale gaye ||84|| pUrvakAlavartI jo vRSabhAdi tIrthaMkara the, unakA AyuSya bahuta thA, isalie ve sAMsArika sarva kArya kara sake the / aba alpa AyuvAle hamAre jaisoMko sarva kArya karanA kabhI ucita nahIM hai || 85 || neminAtha Adi dhIra-vIra tIrthaMkara dhanya haiM ki jo apanA svalpa jIvana jAnakara bAlakAlameM hI zIghra mukti-prAptike lie tapovanako cale gaye // 86 // isalie isa saMsAra meM hitako cAhanevAle alpAyuke dhAraka puruSoMko saMyama ke binA kAlakI Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 100 zrI-vIravardhamAnacarite [10.88svalpAyuSo dinAnyatra gamavanti tapo vinA / ye te sIdantyahI mRDhA yamena grasitA bhuvi // 8 // citraM trijJAnanetro'haM mUDhavatsaMyamAdRte / iyantaM kAlamAtmajJaH sthito gehAzrama, vRthA / / 89 // tena jJAna trayeNAtra kiM sAdhyaM yena nekSyate / karmAdeH svaM pRthakkRtvA muktizrImukhapaGkajam // 10 // jJAnasya satphalaM teSAM ye caranti tapo'nagham / anyeSAM viphalaH kezo jJAnAbhyAsAdigocaraH // 11 // sacakSurya: patekUpe tasya cakSurnirarthakam / yathA jJAnI patenmohakUpe yastasya tad vRthA // 12 // ajJAnena kRtaM pApaM yattajjJAnena mucyate / jJAnena yatkRtaM pApaM tadatra kena mucyate // 13 // iti matvA kvacitpApaM na kArya jJAnazAlibhiH / prANAtyaye'pi saMprApte mohAdinindyakarmabhiH // 9 // yato mohena jAyete rAgadveSo hi durdharau / tAbhyAM dhorataraM pApaM pApena durgatI ciram // 95|| paribhramaNamatyarthaM tasmAdvAcAbhagocaram / labhante prANino duHkhaM parAdhInAH sukhacyutAH // 96 // matveti jJAnibhiH pUrva hantavyo mohazAtravaH / sphuradvairAgyakhagana vizvAnarthakaraH khalaH // 27 / / so'pyaho zakyate jAtu na hantaM gRhmedhibhiH| tasmAttaddaratastyAjyaM pApavad-gRhabandhanam // 9 // sarvAnarthakarIbhUtaM bAlatve'pi vicakSaNaH / unmattayauvanatve vA dhoramuktyAptaye yataH // 19 / / ta eva jagatAM pUjyA mahAnto dhairyazAlinaH / nighnanti yauvanasthA ye smarAri suSTu durjayam // 10 // yato yauvanabhapena preritA madanAdayaH / paJcAkSataskarA yAnti vikriyAM paramAM bhuvi / / 101 // AyAte mandatAM yauvanarAje te'pi yaantyho| mandatAM svAzrayAbhAvAjarApAzena veSTitAH // 102 // eka kalA bhI bitAnA yogya nahIM hai / / 87|| aho, alpa Ayuke dhAraka jo manuSya tapake binA jIvana ke dinoMko vyartha gavAte haiM, ve mUDhajana yamarAjase grasita hokara saMsArameM duHkha pAte haiM / / 88 / Azcarya hai ki tIna jJAnarUpa netroMkA dhAraka aura AtmajJa bhI maiM mur3hake samAna saMyamake binA itane kAla taka vRthA gRhAzrama meM raha rahA hU~ / / 8 / / isa saMsArameM tIna jJAnakI prAptise kyA sAdhya hai jabataka ki karmAdise apane svarUpako pRthaka karake mukti-lakSmIkA mukha-kamala nahIM dekhA jAye // 90 / / jJAna pAnekA satphala unhIM puruSoMko hai jo ki nirmala tapakA AcaraNa karate haiN| dUsaroMkA jJAnAbhyAsAdi-viSayaka kleza niSphala hai // 91 / / jo netra dhAraNa karake bhI kUpameM par3e, usake netra nirarthaka haiN| usI prakAra jo jJAnI moharUpa kUpameM par3e, to usakA jJAna pAnA vRthA hai / / 12 / / jo pApa ajJAnase kiyA jAtA hai vaha jJAnase chUTa jAtA hai| kintu jJAnase (jAna karake) kiyA gayA pApa saMsArameM kisake dvArA chUTa sakegA? kisIke dvArA bhI nahIM chUTa sakegA // 93 // aisA samajhakara jJAnazAliyoMko prANoMke jAnepara bhI moha-janita nindya kAryoM ke dvArA kabhI koI pApa kArya nahIM karanA cAhie / / 24 / / kyoMki mohase hI durdhara rAga-dveSa hote haiM, unase punaH atighora pApa hotA hai tathA pApase durgatimeM cirakAla taka paribhramaNa karanA par3atA hai aura usase sukha-vimukta prANI parAdhIna hokara vacanoMke agocara ati bhayAnaka duHkhoMko pAte haiM // 95-96 / / aisA samajhakara jJAnI janoMko pahale moharUpI zatru sphurAyamAna vairAgyarUpa khaDgase mAra denA cAhie, kyoMki vaha duSTa samasta anarthoMkA karanevAlA hai. // 97 / / aho, vaha mohazatru gRhasthoMke dvArA kabhI nahIM mArA jA sakatA hai, isalie pApakAraka yaha gharakA bandhana dUrase hI chor3a denA cAhie // 98 / / yaha gRha-bandhana bAlapanameM aura unmatta yauvana avasthA meM sarva anarthokA karanevAlA hai, ataH dhIra-vIra buddhimAnoMko mukti-prAptike lie usakA tyAga kara hI denA cAhie / / 19 / / ve hI puruSa jagatmeM pUjya haiM, aura ve hI mahAdhairyazAlI haiM, jo ki yauvana avasthAmeM hI ati durjana kAmazatrukA nAza karate haiM // 100 // kyoMki yauvanarUpa bhUpake dvArA prerita hue paMcendriyarUpI cora saMsArameM parama vikArako prApta hote haiM // 101 // yauvanarUpI rAjAke manda par3anepara apane Azrayake abhAvase vRddhAvasthArUpI pAzake dvArA veSTita hokara ve indriya-cora bhI For Private And Personal Use Only Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 10-107] dazamo'dhikAraH tasmAnmanye tadevAhaM tapo duSkaramUrjitam / damanaM viSayArINAM yuvabhiH kriyate ca yat // 103 // vicintyeti mahAprAjJaH sanmatiH projjvale hRdi / niHspRho rAjyabhogAdau saspRhaH zivasAdhane // 104 // kArAgArasamaM gehaM jJAtvA rAjyazriyA samam / tyaktuM tapovanaM gantuM prodyamaM paramaM vyadhAt // 105 // iti zubhapariNAmAtkAlalabdhyA ca tIrtheT sakalasukhanidhAnaM prApa saMvegasAram / madanajanitasaukhyaM yo'pyabhuktvA kumAra iha dizatu sa vIro me stutaH svAM vibhUtim // 106 // vIro vIragaNaiH stutazca mahito vIrA hi voraM zri vIreNAtra vidhoyate'khilasukhaM vIrAya mUrdhnA namaH / vIrAvIrapadaM bhavet trijagatAM vIrasya vIrA guNA vIre mAM dadhataM mano'rivijaye zrIvIra vIraM kuru // 107 || iti bhaTTAraka- zrI sakala kIrtiviracite zrIvIra vardhamAnacarite bhagavatkumArakAlavairAgyotpattivarNano nAma dazamo'dhikAraH ||10|| 101 mandatAko prApta ho jAte haiM || 102 || isalie maiM use hI parama duSkara tapa mAnatA hU~ jo ki yuvAvasthAvAle puruSoMke dvArA viSayarUpa zatruoMkA damana kiyA jAtA hai || 103 || isa prakAra vicAra karake mahAprajJAzAlI sanmati prabhu apane ujjvala hRdayameM rAjyabhoga niHspRha (icchA rahita) hue aura ziva-sAdhana karaneke lie saspRha (icchAvAle) hue ||104 || unhoMne gharako kArAgAra ke samAna jAnakara rAjyalakSmI ke sAtha use chor3ane aura tapovana jAneke lie parama udyama kiyA || 105 // isa prakAra zubha pariNAmoMse aura kAlalabdhise tIrthaMkara prabhu kAma-janita sukhako nahIM bhoga karake hI samasta sukhoMke nidhAnabhUta utkRSTa saMvega ko prApta hue| isa prakAra ke ve vIra kumAra mere dvArA stutiko prApta hokara mujhe apanI vibhUti deveM ||106 || vIra prabhu vIrajanoMke dvArA saMstuta aura pUjita haiM, vIra puruSa vIranAtha ke Azrayako prApta hote haiM, vIrake dvArA hI isa saMsArameM samasta sukha diye jAte haiM, aise vIra prabhuke lie mastaka se namaskAra hai / vIrase jagat ke jIvoM ko vIrapada prApta hotA hai, vIrake guNa bhI vIra haiM, vIrameM apane manako dhAraNa karanevAle mujhe he zrI vIra bhagavan, zatruko jItane ke lie vIra karo ||107|| For Private And Personal Use Only isa prakAra bhaTTAraka zrI sakalakIrti-viracita zrI vIravardhamAna caritra meM bhagavAn ke kumArakAla meM vairAgyakI utpattikA varNana karanevAlA dasavA~ adhikAra samApta huA ||10|| Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ekAdazo'dhikAraH vande vIraM mahAvIraM karmArAtinipAtane / sanmatiM svAtmakAryAdau vardhamAnaM jagatnaye // 1 // atha svAmI mahAvIraH svavairAgyapravRddhaye / acintayadanaprekSA dvAdazeti jagadvitAH // 2 // anityAzaraNe saMsArakatvAnyatvasaMjJakAH / tato'zucyAtravau saMvarAbhidho nirjarA tathA // 3 // lokastridhAtmako bodhidurlabho dharma eva hi / dviSaDbhedA imA proktA anuprekSA virAgadAH // 4 // AyurnityaM yamAkAntaM jarAsyasthaM ca yauvanam / rogoragabilaM kAyaM khasukhaM kSaNabhaGguram // 5 // yatkiMcid dRzyate vastu sundaraM bhuvanatraye / karmodbhavaM hi tatsarvaM nazyekAlena nAnyathA // 6 // yadAyurdulabhaM puMsAM bhavakoTizatairapi / kSaNavidhvaMsi mRtyostatkA durAzAnyavastuSu // 7 // yato garbhAtsamArabhya dehinaM samayAdibhiH / nayati svAntikaM pApI yamo vizvakSayaMkaraH // 8 // yadyauvanaM satAM mAnyaM dharmazarmAdisAdhanam / tadapi vyAdhimRtyAdeH kSaNAd yAtyabhravatkSayam // 9 // yauvanasthA yataH kecid rAgAgnikavalIkRtAH / bhuJjanti vividhaM duHkhaM cAnye vandigRhe pRtAH // 10 // yasyArtha kriyate karma nindhaM zvabhrAdisAdhakam / niHsAraM tadapi proktaM kadamba caJcala yamAt // 11 // rAjyalakSmIsukhAdIni cakriNAmapi bhUtale / abhracchAyopamAnyanna sthiratA kAnyavastuSu // 12 // karmarUpa zatruoMke nAza karane meM mahAvIra, apane AtmIya kArya Adike sAdhanameM sanmati aura jagattrayameM vardhamAna aise zrI vIraprabhuko vandana karatA hU~ // 1 // athAnantara mahAvIra svAmI apane vairAgyakI vRddhike lie jagata-hitakArI anitya, azaraNa, saMsAra, ekatva, anyatva, azuci, Asrava, saMvara, nirjarA, triprakArAtmaka loka, bodhidurlabha aura dharmanAmavAlI, vairAgya-pradAyinI bAraha anuprekSAoMkA cintavana karane lage // 2-4|| __ saMsArakI anityatAkA vicAra karate hue ve socane lage-prANiyoMkI Ayu nitya hI-pratisamaya yamase AkrAnta ho rahI hai, yauvana vRddhAvasthAke mukha meM praveza kara rahA hai, yaha zarIra rogarUpI sA~poMkA bila hai aura ye indriya-sukha kSaNabhaMgura haiM / / 5 / / isa tIna bhuvanameM jo kucha bhI vastu sundara dikhatI hai, vaha saba karma-janita hai aura samaya Anepara naSTa ho jAyegI, yaha anyathA nahIM ho sakatA // 6 / / jaba zatakoTi bhavoMse bhI ati durlabha manuSyoMkI Ayu mRtyuse kSaNabharameM naSTa ho jAtI hai, taba anya vastuoMmeM sthiratAkI icchA karanA durAsAmAtra hai / / 7 / kyoMki garbhakAlase lekara yaha vizvakA kSaya karanevAlA pApI yamarAja prANIko prati samaya apane samIpa le jA rahA hai // 8 // jo yauvana sajjanoMke dharma aura sukhakA sAdhana mAnA jAtA hai, vaha bhI vyAdhi aura mRtyu Adise meghake samAna kSaNabharameM kSayako prApta ho jAtA hai / / 9|| yauvana avasthAmeM rahate hue hI kitane manuSya rAgarUpI agnike grAsa bana jAte haiM aura kitane hI bandIgRhameM baddha hokarake nAnA prakArake duHkha bhogate haiM // 10 // jisa kuTumbake lie yaha prANI naraka Adi durgatiyoMke sAdhaka nindya karma karatA hai, vaha kuTumba bhI yamase grasta hai, caMcala hai, ataH niHsAra kahA gayA hai / / 11 / / isa bhUtalapara jaba cakravartiyoMke bhI rAjyalakSmI aura sukhAdika megha-chAyAke samAna asthira haiM taba anya vastuoMmeM sthiratA kahA~ For Private And Personal Use Only Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 11.25 ] ekAdazo'dhikAraH 103 vijJAyeti kSaNadhvaMsi jagadvastvakhilaM budhAH / sAdhayanti dutaM mokSaM nityaM nityaguNAkaram // 13 // (anityAnuprekSA 1) yathAna nirjane'raNye siNhdNssttaantraacchishoH| na ko'pi zaraNaM jAtu rugmRtyAdestathAGginAm // 14 // yataH sendraiH suraiH sarvezvakrividyAdharAdibhiH / yamena nIyamAno'GgI kSaNaM mAtuM na zakyate // 15 // maNimantrAdayo vizve kRtsnaashvaussdhraashyH| vyarthIbhavantyahI naNAmAgate sammakhe'ntake // 16 // zaraNyAH sadbudhaiH proktA jinAH siddhAzca sAdhavaH / sahagAmI satAM trAtA dharmaH kevalibhASitaH // 17 // tapodAnajinendrArcAjaparatnatrayAdayaH / vizvAniSTAghahantAraH zaraNyAH dhImatAM bhuvi // 18 // zaraNaM yAnti ye'mISAM bhavatrastAzayA budhAH / te'cirAttadguNAnApya parAH syustatsamAH sphuTam // 19 // caNDikAkSetrapAlAdIn ye yAnti zaraNaM zaThAH / te grastA rogaduHkhaughaiH patanti narakArNave // 20 // matveti dhIdhanaiH kAryA zaraNyAH parameSThinaH / tapodharmAdayaH svasya vizvaduHkhAntakAriNaH // 21 // tathAnantaguNaiH pUrNo mokSo'nantasukhAkaraH / vidbhiH svasya zaraNyo'nuSTeyo ratnatrayAdimiH // 22 // (azaraNAnuprekSA 2) saMsAro hyAdimadhyAntadUrazcAbhavyadehinAm / ananto'zarmasaMpUrNaH sAnto bhavyAtmanAM kvacit // 23 // sukhadaHkhobhayaM bhAti saMsAre'tra jaDAtmanAm / anvahaM kevalaM duHkhaM jJAninAM ca materbalAt // 24 // yato yadeva manyante viSayotthaM sukhaM jaDAH / tadeva cAdhikaM duHkhaM vidaH zvAbhrAdyadhArjanAt // 25 // sambhava hai // 12 / / isa prakAra isa samasta jagatko kSaNa-vidhvaMsI jAnakara jJAnI puruSa zIghra hI nitya gaNoMke bhaNDArarUpa sthAyI mokSakA sAdhana karate haiM // 13 // (yaha anityAnuprekSA hai-1) jisa prakAra nirjana vanameM siMhakI dAr3hoMke bIca meM sthita mRga-zizukA koI zaraNa nahIM hai, usI prakAra prANiyoMko roga aura maraNase bacAneke lie koI zaraNa nahIM hai // 14 // yamarAjake dvArA le jAye jAnevAle prANIkI eka kSaNa bhI rakSA karaneke lie sarva deva, indra, cakravartI aura vidyAdharAdi bhI samartha nahIM haiM // 15 // aho, manuSyoMko le jAne ke lie yamarAjake sammukha A jAnepara maNi-mantrAdika aura saMsArakI samasta auSadhirAziyA~ vyartha ho jAtI haiM / / 16 / / jJAnIjanoMne arahanta jina, siddha paramAtmA, sAdhujana aura kevali-bhASita dharma sajjanoMke rakSaka aura sahagAmI kahe haiM // 17 // saMsArameM buddhimAnoMke lie tapa, dAna, jinendrapUjana, japa, ratnatraya Adi hI zaraNa denevAle aura sarva aniSTa aura pApoMkA nAza karanevAle haiM // 18 // saMsArake duHkhoMse trasta citta-jo paNDitajana ukta arahanta Adike zaraNako prApta hote haiM, ve zIghra hI unake guNoMko prApta hokara niyamase unake samAna ho jAte haiM // 19 // mUrkha caNDikA aura kSetrapAla Adike zaraNa jAte haiM, ve roga-duHkha Adike samUhase pIr3ita hokara narakarUpa samudra meM girate haiM // 20 // aisA jAnakara jJAnIjanoMko apane samasta duHkhoMke anta karanevAle paMcaparameSThI aura tapa-dharmAdikA zaraNa grahaNa karanA cAhie // 21 // tathA ananta guNoMse paripUrNa aura ananta sukhoMkA sasudra aisA mokSa ratnatraya Adike dvArA siddha karanA cAhie, vahI AtmAko zaraNa denevAlA hai // 22 // (azaraNAnuprekSA-2) yaha saMsAra abhavya jIvoMke lie Adi, madhya aura antase dUra hai, arthAt anAdiananta hai aura ananta duHkhoMse bharA huA hai| kintu bhavyajIvoMkI apekSA vaha zAnta hai // 23 // mUrkhajanoMke lie isa saMsArameM sukha aura duHkha donoM pratibhAsita hote haiN| kintu jJAniyoMko to buddhike balase kevala duHkharUpa hI pratIta hotA hai // 24|| jar3a buddhivAle loga jisa viSayajanita sukhAbhAsako sukha mAnate haiM, jJAnIjana use narakAdi durgatiyoMke kAraNabhUta pApoMkA For Private And Personal Use Only Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 104 zrI-vIravardhamAnacarite [11.26dravyAdibhramaNaH paJcaprakArAM ca bhavATavIm / duHkhavyAghrAdisaMsecyA bhImA khataskarairbhRtAm // 26 // sarve'GginazciraM premabhramanti galake dhRtAH / karmAribhibhraMmiSyanti heti ratnatrayAhate // 27 // na gRhItA na muktA ye pudgalAH khAGga-karmabhiH / na syuste'ya bhavAnantAna bhramadbhirvizva-jantubhiH // 28 // vidyate sa pradezo na yatrotpamA mRtA na ca / sarve'Gginobhramanto'saMkhyapradeze'khile'tra khe // 29 // utsarpiNyavasarpiNyo styekaH samayo'tra sH| yatra jAtA vyayaM prAptA bahuzo nAkhilAGginaH // 30 // caturgatiSu sA yonina syAdyA kRtsnadehibhiH / na nItA nojjhitA muktvA vimAnAni caturdaza // 31 // mithyAdipratyayaiH saptapaJcAzatsaMkhyakaiH khalaiH / duSkarmANyanizaM jIvA bhramanto'trArjayatyaho // 32 // ityanAsAdya yaM dharma bhramanyatra sadAzinaH / bhavaghnaM bahuyatnena bhavabhItA bhajantu tam // 33 // dharmeNAnantazarmADhayaM nirvANaM duHkhadUragam / yatnAdanatrayeNAzu zarmakAmAH zrayantvaho // 34 // (saMsArAnuprekSA 3) ekAkI jAyate prANI hyeko yAti yamAntikam / eko bhramedbhavAraNyaM caiko bhuGke'sukhaM mahat // 35 // eko rogAdibhisto labhate tIvra vedanAm / tadaMzaM naiva gRhNanti pazyantaH svajanAH kvacit // 36 // yamena nIyamAno'GgI kurvannAkandamulvaNam / ekAkI zakyate trAtuM kSaNaM jAtu na bandhubhiH // 37 // upArjana karanese bhArI duHkha mAnate haiM // 25|| duHkharUpI vyAghrAdise sevita, bhayAnaka aura indriyaviSayarUpa cauroMse bharI huI dravya, kSetrAdirUpa pA~ca prakArakI saMsArarUpa gahana aTavImeM sabhI prANI ratnatrayadharmake binA dravya, kSetra, kAla, bhava, aura bhAvarUpa paMca prakArake parAvartanoMke dvArA karmazatruoMse galA pakar3e hueke samAna bhUtakAlameM ghUme haiM, vartamAnakAlameM ghUma rahe haiM aura bhaviSyakAlameM ghUmeMge / / 26-27 / / isa saMsAra meM ananta bhavoMke bhItara paribhramaNa karate hue sabhI prANiyoMne apanI indriyoM aura karmoM ke rUpase jina pudgala paramANuoMko grahaNa na kiyA ho aura chor3A na ho, aisA koI pudgala paramANu nahIM hai / arthAt sabhI pudgala paramANuoMko ananta bAra zarIra aura karmarUpase grahaNa karake chor3A hai| yaha dravyaparivartana hai / / 28 / / isa asaMkhyapradezI lokAkAzameM aisA eka bhI pradeza zeSa nahIM hai. jahA~para paribhramaNa karate hae sabhI prANiyoMne janma aura maraNa na kiyA ho| yaha kSetraparivartana hai // 29|| utsarpiNI aura avasarpiNI kAlakA aisA eka bhI samaya nahIM bacA hai, jisameM sabhI prANiyoMne ananta bAra janma na liyA ho aura maraNako na prApta hue hoN| yaha kAlaparivartana hai|||30|| devalokake nau anudiza aura pA~ca anuttara ina caudaha vimAnoMko chor3akara zeSa cAroM gatiyoMmeM aisI eka bhI yoni zeSa nahIM hai, jise ki samasta prANiyoMne ananta bAra grahaNa na kiyA ho aura chor3A na ho| yaha bhavaparivartana hai / / 31 / / aho, ye saMsArI jIva mithyAtva, kaSAyAdi sattAvana pratyayarUpa duSToMke dvArA paribhramaNa karate hue nirantara duSkarmokA upArjana karate rahate haiN| yaha bhAvaparivartana hai // 32 // isa prakAra jisa sad-dharmako nahIM prApta kara prANI isa saMsArameM sadA bhramaNa karate rahate haiM, usa saMsAra-nAzaka sad-dharmako bhava-bhayabhIta puruSa bahuyatna ke sAtha sevana kareM / / 33 / / sukhake icchuka he bhavyajano, duHkhoMse rahita aura ananta sukhoMse paripUrNa zivapadako zIghra pAneke lie ratnatrayarUpa dharmakA Azraya karo // 34 // ( saMsArAnuprekSA-3) saMsArameM yaha prANI akelA hI janma letA hai aura akelA hI yamake samIpa jAtA hai, akelA hI bhava-kAnanameM bhramaNa karatA hai aura akelA hI mahAduHkhako bhogatA hai // 35 / / jaba rogAdise pIr3ita yaha prANI tIvra vedanAko pAtA hai, usa samaya dekhate hue bhI svajana-bandhugaNa kahIM bhI usa vedanAkA aMzamAtra bhI hissA nahIM bA~Ta sakate haiM // 36 / / yamake dvArA le jAyA huA yaha akelA prANI jaba atyanta karuNa vilApa karatA jAtA hai, usa samaya bandhujana eka For Private And Personal Use Only Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 11.50 ] ekAdazo'dhikAraH eko yaH kurute pApaM svasya durgatikAraNam / ninyaiH sAvayahiMsAdyaiH svaparIvAravRddhaye // 38 // tatphalena sa evAnna prApya zvabhrAdidurgatIH / bhunakti paramaM duHkhaM tenAmA na jano'paraH // 39 // upAyako mahatpuNyaM jinendrAdivibhUtidam / dRktapojJAnavRttAdyaistadvipAkena dhIdhanaH // 40 // bhukke vyaktopamaM saukhyaM svargAdigatau mahat / AsAdya mahatIrmUtIrnAparaH ko'pi tatsamaH // 41 // eko hatvA svakarmAstaporatnatrayAdibhiH / anantasukhasaMpanaM yAti mokSaM bhavAtigaH // 42 // ityekatvaM parijJAya sarvatra svasya dhIdhanAH / ekaM cidAtmakaM nityaM dhyAyantu tatpadAtaye // 43 // ( ekatvAnuprekSA 8 ) anyastvaM svAtmano viddhi janmamRtyAdiSu sphuTam / svAGgakarma sukhAdibhyo nizvayAdvAkhilAGginAm // 44 // anyA mAtA pitApyanyo'nye'no sarve'pi bAndhavAH / strIputrAdyAzca jAyante karmapAkAjjagattraye // 45 // sahajaM vapurAtmIyaM pRthagyatra vilokyate / sAkSAnmRtyAdike tatra kiM svakIyaM gRhAdikam // 46 // AtmanaH syAtpRthagbhUtaM manaH pudgalakarmajam / saMkalpajAlapUrNa ca nizcayena vaco dvidhA ||47 || karmANi karmakAryANi sukhaduHkhAnyanekazaH / jIvAccAnyasvarUpANi bhavanti paramArthataH // 48 // indriyaiH padArthAdIn jIvo jAnAti tattvataH / te'pi jJAnAtmano bhinnA vijJeyAH pudgalodbhavAH // 49 // rAgadveSAdayo bhAvA vartante ye'sya tanmayAH / te'pi karmakarAH karmabhavA jIvamayA na ca // 50 // 105 kSaNabhara bhI rakSA karaneke lie kabhI samartha nahIM haiM ||37|| yaha akelA prANI apane parivArakI vRddhi ke lie nindya sAvadya hiMsAdi pApakAryoMke dvArA apanI durgatike kAraNabhUta jisa pApakarmakA upArjana karatA hai, usake phalase vaha yahA~para hI aneka prakArake duHkhoMko pAkara parabhava meM narakAdi durgatiyoMke mahAduHkhoMko bhogatA hai, usake sAtha dUsarA koI jana usa duHkhako nahIM bhogatA hai / / 38-39 || koI eka buddhimAn manuSya samyagdarzana, jJAna, cAritra, tapa Adi dvArA tIrthaMkarAdikI vibhUti denevAlA mahAna puNya upArjana karake usake paripAkase svarga Adi sugatiyoM meM bhArI vibhUti pAkara anupama sukhako bhogatA hai, usake samAna dUsarA koI mahAna puruSa nahIM hai ||40-41 || yaha akelA hI jIva tapazcaraNa aura ratnatraya dhAraNAdike dvArA apane karma-zatruoM kA nAza kara aura saMsArake pAra jAkara ananta sukhasampanna mokSako prApta karatA hai || 42 || isa prakAra saMsAra meM sarvatra jIvako akelA jAnakara he buddhizAliyo, Apa loga usa zivapadake pAneke lie nitya ho apane eka caitanyasvarUpAtmaka AtmAkA dhyAna kareM ||43|| For Private And Personal Use Only ( ekatvAnuprekSA 4) he Atmana, tuma apanI AtmAko janma-maraNAdimeM spaSTataH sarva prANiyoMse anya samajho, aura nizcayase apane zarIra, karma aura karma - janita sukha-duHkhAdise bhI bhinna samajho // 44 // isa tribhuvana meM mAtA anya hai, pitA bhI anya hai aura ye sabhI bandhujana anya haiM / kintu karmake vipAkase ye strI-putra Adi ke sambandha hote rahate haiM ||15|| maraNake samaya janmakAlase sAtha AyA huA apanA yaha zarIra hI jaba sAkSAt pRthak dikhAI detA hai, taba spaSTa rUpase bhinna dikhanevAle ghara Adika kyA apane ho sakate haiM ? kabhI nahIM || 46 || paudgalika karmase utpanna huA yaha dravya mana aura aneka prakArake saMkalpa-vikalpa jAlase paripUrNa yaha terA bhAvamana, tathA dravyavacana aura bhAvavacana bhI nizcayase terI AtmAse sarvathA bhinna haiM / isI prakAra jJAnAvaraNAdi karma aura karmoMke kArya ye aneka prakArake sukha-duHkhAdi bhI paramArthataH jIvase bhinna svarUpavAle haiM ||47-48 / / yaha jIva jina indriyoMke dvArA ina bAhya padArthoM ko jAnatA hai, ve indriyA~ bhI pudgala karmase utpanna huI haiM, ataH inheM bhI apane jJAna svarUpase bhinna jAnanA cAhie || 49 || jIvake bhItara jo rAga-dveSAdi bhAva ho rahe haiM aura 14 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 106 zrI-vIravardhamAnacarite [11.51ityAdyanyataraM vastu yatkiMcitkarmajaM muvi / tatsarva tattvato jJeyaM pRthagbhUtaM nijAtmanaH // 51 // bahUktenAtra kiM sAdhyaM dRgjJAnAdiguNAn parAn / tattanmayAn vihAyAnyatsvakIyaM jAtu no bhavet // 52 // vapurAdeviditvetyanyatvaM svasya cidAtmanaH / dhyAnaM kurvanti yogIndrA yatnAtkAyAdihAnaye // 53 // (anyatvAnuprekSA 5) zukrazoNitamataM yatpUritaM saptadhAtubhiH / viSTAyazucivastvodhastadaGga ko majetsudhIH // 5 // kSutpipAsAjarArogAnayo yatra jvlntyho| tatra kAyakuTIre kiM nivAsaH zasyate satAm // 55 // vasanti yatra rAgadveSakaSAyasmaroragAH / tatra gAtravile nityaM jJAnI kaH sthAtumicchati // 56 // kAyo'yaM kevalaM pApI svena nAzucitanmayaH / kintu sugandhivastvAdIn svAzritAnapi dUSayet // 57 // mAtaGgapATake yadvadamyaM kiMcinna dRzyate / carmAsthyAdIn vinA tadvatsarvAGge maNDite'pi ca // 5 // poSitaM zoSitaM caitadasmarAzibhaviSyati / yadyavazyaM vapustahi tapase zoSitaM varam // 59 // yato'yaM poSitaH kAyo datte rogAdyadurgatIH / zoSitastapasAmutra dAtA svamuktisatsukhAn // 10 // yadyanenApavitreNa pavitrA guNarAzayaH / kaivalyAcAH prasiddhayanti tatkArya kA vicAraNA // 6 // viditveti zarIreNAnityena vimalAtmabhiH / sAdhyo mokSo drutaM nityastyaktvA tatsaMbhavaM sukham // 12 // jinameM yaha jIva tanmaya ho rahA hai, ve bhI karma-janita aura navIna karmabandha-kAraka vibhAva haiM, ataH para haiN| ve jIvamaya nahIM haiM // 50 // ityAdi rUpase karma-janita jo kucha bhI vastu saMsArameM vidyamAna hai, vaha saba vAstava meM apanI AtmAse sarvathA bhinna jAnanA cAhie // 51 / / isa viSayameM bahuta kahanese kyA sAdhya hai, samyagdarzana-jJAnAdi AtmAke svAbhAvika tanmayI uttama guNoMko chor3a karake saMsArameM koI bhI vastu apanI nahIM hai // 52 // isalie yogIzvara zarIrAdise apane cetana AtmAko bhinna jAnakara kAya Adike vinAzake lie zuddha cetana AtmAkA dhyAna karate haiM // 53 // (anyatvAnuprekSA 5) jo zarIra mAtA-pitAke raja-vIryase utpanna huA hai, sAta dhAtuoMse bharA huA hai, viSTA Adi azuci vastuoM ke puMjase paripUrNa hai, usa zarIrako kauna buddhimAn puruSa sevana karegA / / 54|| aho, jisa zarIrameM bhUkha-pyAsa, jarA-roga Adi agniyA~ sadA jalatI rahatI haiM, usa zarIrarUpa kuTIrameM sajjanoMkA nivAsa kyA prazaMsanIya hai ? kabhI nahIM // 55 / / jisa zarIrarUpI bilameM rAga, dveSa, kaSAya aura kAmarUpI sarpa nitya nivAsa karate haiM, vahA~ kauna jJAnI puruSa rahanekI icchA karegA ? koI bhI nahIM / / 56 / / yaha pApI zarIra kevala svayaM hI azuci aura azucimaya nahIM hai, kintu apane AzrayameM AnevAle sugandhI kezara, karpUra Adi dravyoMko bhI dUSita kara detA hai / / 57 / / jaise bhaMgIke viSTApAtrameM kucha bhI ramaNIya vastu nahIM dikhAI detI hai, usI prakAra carma-maNDita isa sarvAMgameM bhI haDDI, mAMsa, rakta Adike savAya koI ramya vastu nahIM dikhAI detI hai // 58|| khAna-pAnAdi poSaNa kiyA gayA aura tapazcaraNAdise zoSaNa kiyA gayA yaha zarIra antameM agnise jalakara avazya hI rAkhakA Dhera ho jAyegA, yadi yaha nizcita hai, taba tapake lie sukhAyA gayA yaha zarIra uttama hai / / 5 / / kyoMki poSaNa kiyA gayA yaha zarIra isa janma meM rogAdiko aura parabhava meM durgatiyoMko detA hai| kintu tapake dvArA sukhAyA gayA yaha zarIra parabhava meM svarga aura muktike uttama sukhoMko detA hai / / 60 / yadi isa apavitra zarIrake dvArA kevalajJAnAdi pavitra guNarAziyA~ siddha hotI haiM, taba isa kAryameM vicAra karanekI kyA bAta hai // 61 / / aisA jAnakara isa anitya zarIrase nirmala AtmAoMko nitya mokSa zarIra-janita sukha chor3akara siddha karanA cAhie // 62 / / 1. ba svedunaa| For Private And Personal Use Only Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 11.75 ] ekAdazo'dhikAraH 107 apavitreNa dehena kRtsnakarmamalAtigaH / pavitro vibudhaiH kAryaH svAtmA dRJcittapojalaiH // 33 // (azucyanuprekSA 6) rAgAyai rAgiNo yatra prayAti pudgalabajaH / karmarUpeNa sa jJeya Asravo'nantaduHkhadaH // 6 // sacchidraM ca yathA potaM manjatyabdhau jalAgamaiH / tathA karmAsravaiH prANI hyanante bhavasAgare // 65 // durmatotthaM kumithyAtvaM paJcadhAnarthamandiram / aviratyau dviSaDbhedAH pramAdAstrikapaJcadhA // 66 // mahApApAkarIbhatAH kaSAyAH paJcaviMzatiH / yogAH paJcadazaite'tra pratyayA durdharAH khalAH // 67 // samyAvRttasuyalAdyAyudhaistIkSNairmumukSubhiH / ivArayaH prahantavyAH karmAsravanibandhanAH // 6 // karmAgamamahadvAraM niroddhaM ye kSamA na hi / kurvanto'pi tapo dhoraM jAtu teSAM na nivRtiH // 69 / / yaiH svakarmAnavo rUddho dhyAnAdhyayanasaMyamaiH / teSAM samIhitaM siddhaM kiM sAdhya kAyadaNDanaiH // 7 // yAvatkarmAsravI yogAjAyate caJcalAtmanAm / tAvanmokSo na tatsaGgAdvardhate bhavapaddhatiH // 71 // masvetyAdau suyatnena ruddhvA sarvAzubhAsravam / rakhatrayazubhadhyAnaistataH prApya cidAtmanaH // 72 // nirvikalpaM mahadhyAnaM kRtsnakarmArighAtakam / zubhAstravAn svamokSAya nirAkurvanti yoginaH // 73 // (AsravAnuprekSA 7) yogaH karmAsrava dvAranirodhaH kriyate'tra yH| munibhirvRtta guptyAyaiH saMvaraH sa zivapradaH // 7 // trayodazavidhaM vRttaM saddharmo dazabhedabhAk / anuprekSA dviSaDbhedaH parISahamahAjayaH // 7 // ataH jJAniyoMko isa apavitra dehase bhinna, sarva karma-malase rahita, apanA AtmA darzana-jJAnataparUpa jalake dvArA pavitra karanA cAhie // 63 // (azucyanuprekSA-6) jisa rAgavAle AtmAmeM rAgAdibhAvoMke dvArA pudgalapiNDa karmarUpa hokarake AtA hai, vaha ananta duHkhoMkA denevAlA Asrava jAnanA cAhie // 64 / / jisa prakAra chidrayukta jahAja samudrameM DUba jAtA hai, usI prakAra karmoM ke Asravase yaha prANI bhI isa ananta saMsAra-sAgarameM DUbatA hai / / 65 / / karmoM ke isa Asravake kAraNa anarthoMkA sthAna, durmatoMse utpanna huA pA~ca prakArakA mithyAtva hai, chaha prakArakI indriya-avirati aura chaha prakArakI prANiavirati, pandraha prakArakA pramAda, mahApApoMkI khAnirUpa pacIsa kaSAya, aura pandraha yoga haiM / ye sabhI karmAsravake kAraNa haiM, jo duHkhase dUra kiye jAte haiM aura durjana haiM // 66-67 / / bhokSAbhilASI janoMko cAhie ki ve ina karmAsravake kAraNoMkA zatraoMke samAna samyagdarzana, jJAna, cAritra Adi tIkSNa zastroMke dvArA prayatnake sAtha vinAza kareM / / 68|| jo puruSa ghora tapako karate hue bhI karmoM ke Aneke ina mahAdvAroMko rokane meM asamartha haiM, unakI kabhI nirvRti (mukti) nahIM ho sakatI hai // 69 / / jina puruSoMne dhyAna, adhyayana aura saMyamake dvArA apane karmAsravako roka diyA hai, unakA manoratha siddha ho cukA hai| phira unheM zarIrako kleza pahu~cAnese kyA sAdhya hai ? ||70 / / jabataka caMcala AtmAoMke yogase karmAsrava ho rahA hai, tabataka unako mokSa nahIM mila sktaa| kintu Asravake saMgase unakI saMsAra-paramparA hI bar3hatI hai // 71 // aisA samajhakara yogIjana sabase pahale suprayatnase sarva azubha AsravoMko roka karake ratnatraya aura zubhadhyAnake dvArA cetana AtmasvarUpako prApta karate haiN| tatpazcAt sarva karmazatruoMke ghAtaka nirvikalpa paramadhyAnako dhAraNa karake AtmAke mokSake lie zubha Asravako bhI tyAga dete haiM / / 72-73 / / (AsravAnuprekSA 7) munijana yoga, cAritra, gupti Adike dvArA jo karmAsravake dvArakA nirodha karate haiM, vaha mokSakA denevAlA saMvara hai // 74 // karmAsravako rokaneke kAraNa isa prakAra haiM-pA~ca For Private And Personal Use Only Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 108 zrI-vIravardhamAnacarite [11.76sAmAyikAdicAritraM paJcadhA zazinirmalam / dharmazuklazubhadhyAnajJAnAbhyAsAdayo varAH // 76 // ete munIzvaraiH sevyAH karmAstravanirodhinaH / hetavaH saMvarasyoccairjagatsArAH prayatnataH // 7 // karmaNAM saMvaro yeSAM yoginAM pratyahaM paraH / nirjarA sutapo mokSAsteSAM syuH sadguNAH svayam // 78 // sahantazca tapAklezaM katu duSkarma saMvaram / azaktA ye vratAsteSAM muktirvA nirmalA guNAH // 79 // saMvarasya guNAnitthaM jJAtvA mokSotsukAH sadA / dRJcidvRttAdi-sadyogaiH kurvIdhvaM sarvathAna tam // 40 // (saMvarAnuprekSA 8) prAgarjitavidhInAM yaH kriyate tapasA kSayaH / nirjarAnAvipAkA sA yatInAM zivakAriNI // 1 // jAyate karmapAkena nirjarA yAkhilAtmanAm / svabhAvenAna sA heyA savipAkAnyakarmadA // 82 // vidhIyate tapoyogairyathA yathA svakarmaNAm / nirjarA yAti muktizrImuneH pAzcaM tathA tathA // 83 // jAyate nirjarA pUrNA yadaiva kRtsnakarmaNAm / tapasAtra tadaiva syAdyoginAM muktisaGgamaH // 84 // vizvazarmakhanI sArA muktirAmAmbikA parA / anantaguNadA secyA tIrthanAthairgaNAdhipaH // 85 / / sarvAzarmAtigA puMsAM mAteva hitakAriNI / nirjarA trijagatpUjyA vijJeyA bhavanAzinI // 86 // ityetasyA guNAn jJAtvA tapo dhoraparISahaiH / sarvayalena kAryA sA mavabhItaiH zivAptaye // 4 // (nirjarAnuprekSA 9) anana mahAvrata, pA~ca samiti aura tIna guptirUpa teraha prakArakA cAritra, uttama kSamAdirUpa daza prakArakA dharma, anityAdi bAraha anuprekSA, kSudhAdi-bAIsa mahAparISahoMkA jItanA, sAmAyika Adi pA~ca prakArakA candratulya nirmala cAritra-paripAlana, dharmazuklarUpa zubhadhyAna aura uttama jJAnAbhyAsa Adi / karmAsravake rokanevAle aura jagatmeM sAra ye sabhI saMvarake utkRSTa kAraNa munIzvaroko prayatna pUrvaka sevana karanA caahie|75-77|| jina yogiyA~ke AnevAle kA~kA pratidina parama saMvara hai aura tapase saMcita karmoMkI nirjarA ho rahI hai. unako mokSa aura sad-guNa svayaM prApta hote haiM // 78|| jo loga tapake klezako sahana karate hue bhI duSkarmokA saMvara karaneke lie asamartha haiM, unakI mukti kahA~ sambhava hai aura nirmala sad-guNa pAnA bhI kahA~se sambhava hai // 79 / / isa prakAra saMvarake guNoMko jAnakara mokSake lie utsuka puruSa samyagdarzana, jJAna, cAritrAdi sadyogoM dvArA sadA sarva prakArase karmoMkA saMvara kara // 8 // ( saMvarAnuprekSA 8) pUrvakAlameM upAjita karmokA tapake dvArA jo kSaya kiyA jAtA hai, vaha ziva pada prApta karanevAlI avipAka nirjarA yogiyoMke hotI hai // 81 / / karmakI vipAkakAlake dvArA sabhI saMsArI praNiyoMke jo svabhAvataH karma-nirjarA hotI hai, vaha savipAka nirjarA hai| yaha navIna karmabandha karAtI hai, ataH tyAganeke yogya hai // 82 // tapoyogoMke dvArA jaise-jaise apane karmoMkI nirjarA kI jAtI hai, vaise-vaise hI muktilakSmI tapasvI munike pAsa AtI jAtI hai // 83 // tapase jaba hI sarva karmoM kI pUrNa nirjarA hai, taba hI yogijanoMko muktikA saMgama ho jAtA hai / / 84 // yaha nirjarA sarva sukhoMkI khAni hai, muktirAmAkI mAtA hai, parama sArabhUta hai, ananta guNoMko denevAlI hai, tIrthanAthoM aura gaNanAthoMke dvArA sevana kI jAtI hai, sarva duHkhoMkA nAza karatI hai, mAtAke samAna manuSyoMkI hitakAriNI trijagatpUjya hai aura saMsArako nAza karanevAlI hai, aisA jAnanA caahie| isa prakAra isa nirjarAke guNoMko jAnakara bhavabhaya-bhIta jJAnIjanoMko mokSaprAptike lie ghora tapazcaraNa aura parISaha-sahanake dvArA sarva prayatnase isa karma-nirjarAko karanA cAhie / / 85-87 / / (nirjarAnuprekSA 9) For Private And Personal Use Only Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 11.102 ] ekAdazo'dhikAraH SaDa dravyA yatra lokyante sa lokastrividho mataH / adhomadhyolabhedenAkRtrimaH zAzvato mahAn // 88 // saptarajjuprabhe'syAdhobhAge ratnaprabhAdikAH / syuH zvabhramayAH saptavizvaduHkhAzubhAkarAH // 89 / / tAsa syuH paTalAnyekonapaJcAzaca saMgrahe / caturbhiradhikAzItilakSANi durbilAnyapi // 10 // teSu ye prAgbhave duSTA mahApApavidhAyinaH / krUrakarmaratA nindyAH saptavyasanasevinaH // 11 // mahAmithyAmatAsaktA ApannA nArakI gatim / vAcAbhagocaraM duHkhaM te labhante parasparam // 12 // chedanairvividhAkAraistADanaizca kadarthanaiH / zUlAdirohaNaistIH kSuttuSNAdiparISa haiH // 13 // jambUdvIpAdayo dvIpA lavaNodAdayo'bdhayaH / asaMkhyA meravaH paJcatuGgAstrizatkulAndrayaH // 14 // viMzatirgajadantA vijayArdhAH zatasaptatiH / vakSArAkhyA azItizcaturiSvAkAraparvatAH // 15 // daza kurudrumA mAnuSottareNa sahorjitAH / sArdhadvIpadvaye santi jinadhAmAdibhUSitAH // 96 // viSayAzca nagaryaH saptavyAdhikazatapramAH / caturgatiSu muktyambAstripaJcakarmabhUmayaH // 17 // jananyo vizvabhogAnAM triMzadbhogadharAH parAH / mahAnadyo vibhaGgAzca hradAH kuNDAdayo varAH // 18 // vijJeyA Agame dakSaH SaDdevI kamalAdayaH / atra nandIzvare dvIpe'anAdyadrayagravartinaH // 19 // dvipaJcAzatsamuskRSTAH sarvadevanamaskRtAH / santi ye zrIjinAgArAstAn sadA praNamAmyaham // 10 // candrAH sUryA grahAstArAH sanakSatrA asaMkhyakAH / AyuHkAyadhizarmAdyajyotiSkAH paJcadhetyaho // 10 // madhye'mISAM vimAnAnAM sarveSAM syujinAlayAH / hemaratnamayAH sArcA etAnnaumi sahArcayA // 10 // jahA~para jIvAdi chahoM dravya avalokana kiye jAte haiM, vaha loka kahA jAtA hai| yaha loka akRtrima, zAzvata aura mahAna hai| tathA adholoka, madhyaloka aura Urdhvalokake bhedase tIna prakArakA hai / / 88 / isa lokake sAta rAju pramANa adhobhAgameM samasta azubha duHkhoMkI khAnirUpa narakamaya ratnaprabhAdika sAta bhUmiyA~ haiM / / 8 / / unameM unacAsa (49) paTala haiM aura unameM caurAsI lAkha khoTe bila haiM // 20 // jo duSTa jIva pUrvabhavameM mahApApa karate haiM, krUra karmoM meM saMlagna rahate haiM, nindanIya haiM, sapta vyasanasevI haiM aura mahAmithyAtvI kumatoMmeM Asakta haiM, aise jIva una naraka biloMmeM utpanna hokara nAraka paryAyako prApta hote haiM aura vacanoMke agocara mahAduHkhoMko sahate haiM / ve paraspara chedana-bhedana, vividha prakArake tADana, kadarthana, zUlArohaNa Adike dvArA tathA tIvra bhUkha-pyAsa Adi parISahoMke dvArA rAta-dina duHkhoMko pAte haiM / / 91-23 / / madhyalokameM jambUdvIpako Adi lekara asaMkhya dvIpa aura lavaNa-samudrako Adi lekara asaMkhya samudra haiM, pA~ca unnata meruparvata haiM, tIsa kulAcala haiM, bIsa gajadanta parvata haiM, eka sau sattara vijayA giri haiM, assI vakSAra parvata haiN| cAra ikSvAkAra parvata haiM, daza kurudrama haiM, eka mAnuSottara parvata hai| pA~ca meru Adi ye saba ar3hAI dvIpa meM haiN| ye sabhI parvata unnata jinAlayoM aura kUTAdikoMse vibhUSita haiM / / 94-96 / / manuSyalokameM eka sau sattara bar3e deza aura eka sau sattara mahAnagariyA~ haiN| cAroM gatiyoMmeM le jAnevAlI aura muktikI mAtArUpa pandraha karmabhUmiyA~ haiM / / 97 / / samasta bhogoMkI jananI tIsa bhogabhUmiyA~ haiM / isake atirikta gaMgA-sindhu Adi mahAnadiyA~, vibhaMga nadiyA~, padma Adi hada aura gaMgAprapAta Adi zreSTha kuNDa Adi bhI haiM / / 28 / / hRdoMke sarovaroMmeM avasthita kamala aura unapara rahanevAlI zrI-hrI Adi deviyA~ bhI isI manuSyalokameM rahatI haiM, so yaha saba varNana AgamameM dakSa catura puruSoMko jAnanA caahie| isI madhyalokameM AThavA~ nandIzvara dvIpa hai, jahA~para aMjanagiri Adi parvatoMpara ati utkRSTa bAvana zrI jinAlaya haiM, jo sarvadevoMke dvArA namaskRta hai| maiM bhI unako sadA namaskAra karatA hU~ // 99-100 // isa madhyalokake Upara candra-sUrya-grahatArA aura nakSatra ye pA~ca prakArake asaMkhyAta jyotiSka deva rahate haiM, ve sabhI asaMkhyAta varSekI Ayuke dhAraka Rddhi aura sukhAdise sampanna haiM // 101 / / ina sabhI jyotiSka devoMke For Private And Personal Use Only Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 110 zrI vIravardhamAnacarite [ 11.103 saptarajjvantare svargAH saudharmAyAzca SoDaza / nava graiveyakAdyAH syurUrdhvaloke sukhAkarAH // 103 // kalpakalpAtigeSveva triSaSTipaTalAnyapi / lakSAzcaturazItizca navatiH saptasaMyutAH ||104 // sahasrANi trayoviMzatiH saMkhyeti jinairmatA / sarveSAM svarvimAnAnAM vizvazarmanibandhinAm // 105 / / bhave ye prAktane dakSAstaporatnatrayAGkitAH / mahAdharmavidhAtArazcArhannirgranthabhAktikAH // 106 // jitendriyAH samAcArAH prAptA devagatiM hi te / bhuJjanti vividhaM teSu sukhaM vAcAtigaM mahat // 107 // dinyastrIbhiH samaM nityaM cApsaronRtyalokanaiH / svecchayA krIDanairbhogairgItAdizravaNaiH paraiH || 108 // lokAgre'sti vinamayA mokSazilA parA / narakSetrapramA vRttA sthUlA dvAdazayojanaiH || 109 || anantasukhasaMlInAH siddhA antAtigAH parAH / jJAnAGgAH santi ye tasyAM vande tadgataye'tra tAn // 110 // iti lokatrayaM jJAtvA sukhaduHkhobhayAzritam / rAgaM vihAya sarvatra tadagrasthaM zivAlayam // 111 // anantaguNazarmADhyaM nityaM zarmArthinaH param / ratnatrayatapoyogairbhajatAzu prayatnataH // 112 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( lokAnuprekSA 10 ) atyantadurlabho bodhizcaturgatiSu saMtatam / bhramatAM karmakartRRNAM nidhivacca daridviNAm // 113 // mAnuSyaM durlabhaM cAdAvandhau cintAmaNiryathA / tasmAdapyAryakhaNDaM ca khaNDAdapyuttamaM kulam ||114 // kulAdIrghAyuraprApyaM tataH paJcAkSapUrNatA / durlabhA ratnakhAnIva paJcAkSAnnirmalA matiH // 115 // vimAnoMmeM jinAlaya haiM aura unameM svarNa-ratnamayI jinapratimAe~ haiM / ina sabako maiM pUjA-bhaktike sAtha namaskAra karatA hU~ || 102 || madhyalokake Upara Urdhvaloka meM sAta rAjuke bhItara saudharmAdika solaha svarga, nau graiveyaka aura nau anudizAdi vimAna haiM, ve sabhI sukha ke AkAra haiM || 103 || svargalokake ukta kalpa aura kalpAtIta vimAnoMke tirasaTha paTala haiM / unake sarva vimAnoMkI saMkhyA caurAsI lAkha sattAnave hajAra teIsa jinadevoMne kahI hai / ye sabhI sAMsArika sukhoMko denevAle haiM / / 104-105 / / jo catura puruSa pUrvabhava meM ratnatraya dharmayukta tapazcaraNa karate haiM, mahAna dharmake vidhAyaka haiM, arhantadeva aura nirgrantha guruoMke bhakta hai, indriya-vijayI aura uttama sadAcArI haiM, ve devagatiko prApta hokara vahA~para vacanoMke agocara nAnA prakAra ke mahAn sukhoMko divya striyoMke sAtha apsarAoMke nRtya dekhakara, unake divya gItAdi sunakara aura unake sAtha apanI icchAnusAra krIr3A karate hue bhogate haiM // 106-108 / / lokake agrabhAgapara dedIpyamAna ratnamayI siddhazilA hai, jo manuSya kSetra pramANa paiMtAlIsa lAkha yojana vistRta golAkAra hai aura bAraha yojana moTI hai || 109 || usa siddhazilAke Upara ananta parama sukhameM lIna ananta siddha bhagavanta virAjamAna haiM, ve sabhI jJAnazarIrI haiM / usa siddhagatiko pAneke lie maiM unakI vandanA karatA hU~ / / 110 / / isa prakAra sukha aura duHkha ina donoMse yukta tInoM lokoMkA svarUpa jAnakara aura sabase rAga chor3akara lokake agrabhAgapara avasthita ananta sukha se yukta parama zivAlayakI sukhArthI jana ratnatraya aura tapoyoga se zIghra hI prayatna pUrvaka ArAdhanA kareM / / 111-112 / / ( lokAnuprekSA 10 ) saMsArameM cAroM gatiyoMke bhItara nirantara paribhramaNa karate hue karmoMke karanevAle prANiyoMko bodhikI prApti atyanta durlabha hai, jisa prakAra ki daridriyoMko nidhikI prApti ati kaThina hai ||113 || sabase pahale to saMsAra - samudra meM par3e hue jIvoMko manuSyabhava pAnA cintAmaNi ratnake samAna durlabha hai, usase bhI adhika kaThina Arya khaNDakA pAnA hai aura usase bhI adhika kaThina uttama kulakI prApti hai / uttama kulase bhI adhika kaThina dIrgha Ayu pAnA hai, usase bhI adhika kaThina pA~coM indriyoMkI paripUrNatA hai / usa paMcendriyaparipUrNatA se bhI bahuta For Private And Personal Use Only Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 11.129 ] ekAdazo'dhikAraH 111 matermandakaSAyitvaM tsmaanmithyaatvhiintaa| tato'ho vinayAdyAH sadguNA atyantadurlabhAH // 116 // tebhyo'pyatIva duSprApA sAmagrI dharmakAriNI / devazAstrayatIzAnAM kalpavallIva dehinAm / / 117 // sAmagrayA dRgvizuddhizca jJAnaM vRttaM tapo'nagham / alabhyaM varamRtyAdIni satAM sulabhAni na // 118 ityAdyakhilasAmagrI labdhvA ye sAdhayantyaho / hatvA moha vido muktiM tairvAdhiH saphalaH kRtaH // 19 // tAmApya dharmamokSAdau pramAdaM ye prakurvate / nimajjanti bhavAbdhau te cyutapotA janA yathA // 120 // matvetIha mahAn yatno muktI dharmAdisAdhane / maraNe cottame dakSaH kartavyo'tra bhave bhave // 12 // (bodhidurlabhAnuprekSA ") mavAbdhau patanAjIvAn ya uddhatya shivaalye| jinendrAdipade vAzu dhatte sa dharma uttamaH / / 122 // satkSamA mArdavo'pyAjavaM satyaM zaucameva hi / saMyamo'nu tapassyAga AkiMcanyamamaithunam // 123 // amUni protamAnyantra dazaiva lakSaNAnyapi / mahAdharmasya bIjAni vidheyAni tadarthibhiH // 12 // yato'traitai prajAyeta mahAdharmaH zivapradaH / hantA duSkarmaduHkhAnAM vizvazanibandhanaH // 125 // tathA ratnatrayAcArairmUlottaraguNavajaiH / tapasA jAyate dharmo yatInAM muktisaukhyakRt // 126 // dharmeNa sulabhAH sarvAstrailokyasthAH susaMpadaH / nijAH striya ivAyAnti svayaM prItyAtra dharmiNaH // 27 // AkRSTA dharmamantreNa dadAtyAliGgAnaM svayam / muktistrI dharmiNAM nUnaM kA kathAmarayoSitAm // 128 // yaskiMcid durlabhaM loke mahAdhyaM sukhasAdhanam / tatsarva dharmataH puMsAM saMpadyeta pade pade // 129 / / durlabha nirmala buddhikA pAnA hai, jaise ki ratnoMkI khAnikA pAnA bahuta durlabha hai // 114-116 / / ina sabase bhI atyadhika durlabha deva zAstra guruoMkA samAgama aura dharmakAriNI sAmagrIkA pAnA hai, jaise ki dIna prANiyoMko kalpalatAkA pAnA durlabha hai // 117 / / ukta dharma-sAmagrIse bhI adhika kaThina darzanavizaddhi, nirmala jJAna, cAritra, tapa aura samAdhimaraNa AdikI prApti hai| kintu jo saJcAritradhAraka santa puruSa haiM, unheM yaha saba milanA sulabha hai // 118 / / ityAdi samasta sAmagrIko pA karake jo jJAnI puruSa mohakA nAza kara muktikA sAdhana karate haiM, ve hI bodhikI prAptiko saphala karate haiM // 119 / / ukta sarva sAmagrI pA karake bhI jo dharma aura mokSAdikI sAdhanAmeM pramAda karate haiM, ve jahAjase gire hue manuSyake samAna saMsAra-samudra meM DUbate haiM / / 120 / / aisA jAnakara catura puruSoMko muktike lie dharmAdike sAdhanemeM bhava-bhavameM uttama maraNakI prApti meM mahAn yatna karanA cAhie // 121 / / (bodhidurlabhabhAvanA 11) jo saMsAra-samudrameM giranese jIvoMkA uddhAra karake zivAlayameM athavA tIrthaMkara-cakravartI Adike padoMmeM zIghra sthApita kare, vahI uttama dharma hai / / 122 / / vaha dharma uttama kSamA, mAdava, Arjava, satya, zauca, saMyama, tapa, tyAga, AkiMcanya aura brahmacarya ina uttama daza lakSaNa rUpa dhamake icchuka janoMko mahAdhama keye uttama bIja dhAraNa karanA cAhie // 123-124|| kyoMki ina bIjoMke dvArA hI isa lokameM mokSa-dAtA, duSkarma-janita duHkhoMkA nAzaka aura sarva sukhoMkA kAraNabhUta mahAn dharma utpanna hotA hai // 125|| tathA ratnatrayake AcaraNase, mUlaguNoM aura uttaraguNoMke samudAyase tathA tapase muktisukhakA karanevAlA muniyoMkA dharma ' hotA hai // 126 / / dharma ke dvArA tIna lokameM sthita sabhI uttama sampadAe~ saralatAse prApta hotI haiM aura ve dharmAtmAke pAsa prItise apanI striyoMke samAna svayaM samIpa AtI haiM // 127 // dharmarUpI mantrase AkRSTa huI muktirUpI strI jaba dharmAtmA puruSako nizcayase svayaM hI Akara AliMgana detI hai, taba anya devAMganAoMkI to kathA hI kyA hai // 128 / / lokameM jo kucha durlabha aura bahumUlya sukhasAdhana haiM, ve saba dharmase puruSoMko pada-padapara prApta hote haiM // 129 / / For Private And Personal Use Only Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 112 zrI-vIravardhamAnacarite [11.130dharmoM mitraM pitA mAtA sahagAmI hitaMkaraH / dharmaH kalpadrumazcintAratnaM dharmo nidhAnakam // 130 // dhanyAsta evaM loke'smin dharma ye kurvate'nizam / pramAdaparihAreNa pUjyA lokatraye satAm // 31 // ye dharmeNa vinA mUDhA gamayanti dinAnyaho / vRSabhAste budhaH proktA niHzRGgA gRhabhArataH // 132 // . jJAtveti dhIdhanairjAtu vinA dharmAtpramAdataH / naikA kAlakalA neyA kSaNadhvaMsi yato jagat // 133 // (dharmAnuprekSA 12) iti vigatavikArAstIvavairAgyamUlAH sakalaguNanidhAnAH pAparAgAdidUrAH / jinamunigaNasevyA dhIdhanA rAgahAnyai hyanavaratamanuprekSA hRdi sthApayantu // 134 // etA dvAdaza bhAvanAH suvimalA muktizriyo'trAmbikA antAtItaguNAkarA bhavaharAH siddhAntasUtrodbhavAH / ye dhyAyanti yatIzvarAH pratidinaM teSAM na kAH saMpadaH svamektyAdivibhUtayazca paramA Avirbhavanti svayam // 135 // yo bhuktvA naradevajAM bahuvidhAM lakSmI supuNyodayAd bhUtvA tIrthakaro jagattrayagururbAlye'pi karmApaham / vairAgyaM paramaM samApa zivadaM vizvAGgabhogAdiSu sa zrIvIrajinaH stuto mama nato bAlye'stu dIkSAptaye // 136 // iti bhaTTAraka-zrIsakalakItiviracite zrIvIravardhamAnacarite bhagavadanuprekSA cintanavarNano nAmaikAdazo'dhikAraH / / 11 / / dharmahI mitra. pitA. mAtA. sAtha jAnevAlA aura hita karanevAlA hai| dharma hI kalpanA. cintAmaNi aura saba ratnoMkA nidhAna hai // 130 // jo loga isa lokameM pramAdakA parihAra karake nirantara dharmako karate haiM, ve dhanya haiM aura ve hI tInoM lokoMmeM sajjanoMke pUjya haiM // 131 / / aho, jo mUDhajana dharmake binA dina gaMvAte haiM, jJAnIjanoMne unheM gRhake bhArako Dhonese sIMgarahita baila kahA hai // 132 // aisA jAnakara buddhimAnoMko dharmake binA pramAdase kAlakI eka kalA bhI vyartha nahIM khonI cAhie, kyoMki yaha saMsAra kSaNabhaMgura hai / / 133 / / / (dharmabhAvanA 12) isa prakAra vikAra-rahita, tIvra vairAgya-kAraka, sakala guNoMkI nidhAna bhUta, rAgAdi pApoMse vihIna, tIrthaMkara aura munijanoMke dvArA sevya ye bAraha anuprekSAe~ rAgabhAvake vinAzake lie jJAnIjana sadA apane hRdayameM dhAraNa kareM // 134 // ye ati nirmala bAraha bhAvanAe~ muktilakSmIkI mAtA haiM, ananta guNoMkI bhaNDAra haiM, saMsArakI nAzaka hai, siddhAntasUtrase utpanna huI haiN| inako jo yatIzvara pratidina dhyAte haiM, unako kauna-sI sampadAe~ nahIM prApta hotI haiN| unako to parama svarga aura mukti Adi vibhUtiyA~ svayaM prApta hotI haiM / / 135 / / jo uttama puNyake udayase manuSyoM aura devoMmeM utpanna huI aneka prakArakI lakSmIko bhogakara aura tIrthakara hokara bAlakAlameM bhI tIna jagatke guru ho gaye aura karmokA nAza karanevAle, evaM zivapada denevAle aise saMsAra zarIra aura bhogAdimeM parama vairAgyako prApta hue, ve zrI vIra jinendra mere stuta aura namaskaraNIya haiM aura bAlakAlameM ve dIkSAkI prApti ke lie sahAyaka hoveM / / 13 / / isa prakAra bhaTTAraka zrI sakalakIti viracita zrI vIravardhamAna caritameM bhagavAnkI anuprekSA cintanakA varNana karanevAlA gyArahavA~ adhikAra samApta huA ||11|| For Private And Personal Use Only Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dvAdazo'dhikAraH mimimar vIraM vIrAgrimaM naumi mahAsaMvegabhUSitam / muktikAntAsukhAsaktaM viraktaM kAmaje sukhe // 1 // atha sArasvatA devA AdityA vahvayo'ruNAH / gIrvANA gardatoyAkhyA nirjarAstuSitAbhidhAH // 2 // avyAbAdhA ariSTA ityaSTabhedAH surottmaaH| brahmalokAlayAH saumyA laukAntikasamAhvayAH // 3 // prAgbhave'bhyastaniHzeSazrutavairAgyabhAvanAH / sarve pUrvavido dakSA nisargabrahmacAriNaH // 4 // pariniHkrAntakalyANazaMsino'malamAnasAH / ekAvatAriNo vandyAH zarairdevarSayo'maraiH // 5 // svajJAnena parijJAya taskalyANamahotsavam / avatIrya mahIM svargAdAjagmunikaTaM guroH // 6 // mUrdhA natvA mahAvIraM karmArihananodyatam / prapUjya parayA bhaktyA svarNodbhavamahArcanaiH // 7 // viraksijanakairvAkyaizcArthyAbhiH stutibhirmudA / iti prArebhire stotumRSayaste mahAdhiyaH // 8 // tvaM deva jagatAM nAtho gurUNAM tvaM mahAguruH / jJAninAM tvaM mahAjJAnI bodhakAnAM prabodhakAH // 9 // ato'smAbhirna bodhyastvaM svayaMbuddho'khilArthavit / asi bodhayitAsmAkaM bhavyAnAM ca na saMzayaH // 10 // prabodhito'thavA dIpo yathArthAdIn prakAzayet / tathA tvamapi vizvArthAn bhuvi vyaktAn kariSyasi // 11 // kintu deva niyogo'yaM bhavatsaMbodhanAdiSu / stutivyAjena no'yevaM mukharIkurute balAt // 12 // yatastrijJAnanevastvaM heyAdeyAdisarvavit / zikSA dAtuM kSamaH kaste dIpaH kiM dIyate raveH // 13 // mohArivijayodyogaM tvayaitatsaMvidhitsunA / adhunAnuSTitaM bandhukRtyaM deva jagatsatAm // 14 // mahAna saMvegase bhUSita, muktiramAke sukhameM Asakta, kAma-janita sukhameM virakta aise vIra-ziromaNi zrI vIra-jinendrako maiM namaskAra karatA hU~ // 1 // athAnantara sArasvata, Aditya, vahni, aruNa, gardatoya, tuSita, avyAbAdha aura ariSTa nAmavAle, brahmaloka nivAsI, laukAntika nAmadhArI, saumyamUrti, pUrvabhavameM sampUrNa zruta aura vairAgyabhAvanAke abhyAsI, sarvapUrvoke vettA, janmajAta brahmacArI, ekabhavAvatArI, nirmala cittadhArI, indra aura devoMke dvArA vandya, evaM abhiniSkramaNa kalyANaka meM tIrthaMkaroMko sambodhana karanevAle devarSi jaba apane avadhijJAnase bhagavAn mahAvIrake cittako virakta jAnA, taba ve svargase utarakara isa bhUtalapara jagadguruke samIpa Aye aura karma-zatruoMke ghAta karaneke lie udyatta zrI mahAvIra prabhuko mastakase namaskAra kara tathA svagameM utpanna hue mahAn dravyoMse parama bhaktike sAtha pUjakara virakti-vardhaka vAkyavAlI arthapUrNa stutiyoMke dvArA atyanta pramodake sAtha una mahAbuddhizAlI devarSiyoMne isa prakAra stuti karanA prArambha kiyA // 2-8 // he deva, Apa tInoM lokoMke nAtha haiM, guruoMke mahAguru haiM, jJAniyoMke mahAguru haiM, prabodha denevAloMke mahAprabodhaka hai, ataH Apa hamAre dvArA prabodhane ke yogya nahIM haiM, Apa to svayaMbuddha haiM, samasta tattvArthake vettA haiM, aura hamAre-jaise logoMke tathA samasta bhavyajIvoMke prabodhaka haiM, isameM koI sandeha nahIM hai / / 9-10 // jaise prabodhita ( prajvalita ) pradIpa ghaTapaTAdi padArthoko prakAzita karatA hai, usI prakAra Apa bhI samasta jIva-ajIvAdi padArthoMko saMsArameM prakAzita kareMge // 11 // kintu he deva, Apako sambodhana karanekA yaha hamArA niyoga hai, isalie vaha Aja stutike chalase hameM vAcAla kara rahA hai // 12 // yataH Apa tIna jJAnarUpI netroMke dhAraka haiM, aura heya-upAdeya Adi sarvatattvoMke jJAyaka haiM, ataH Apako zikSA deneke lie kauna samartha hai ? kyA dIpaka sUryako prakAza dikhA sakatA hai // 13 // he deva, moha-zatruke 15 For Private And Personal Use Only Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 114 zrI-vIravardhamAnacarite [12.15 yatastvattaH prabho prApya dharmapotaM sudurlabham / bhavAbdhimuttariSyanti kecidbhavyAH sudustaram // 15 // kecidratnatrayaM labdhvA bhavaddharmopadezataH / tasphalena ca yAsyanti sarvArthasiddhimUrjitAm / / 16 / / mavadvoM'zubhiH kecinmithyAjJAnatapazcayam / nirdhUya vizvatattvArthAn drakSyanti ca zivAtmajAm // 17 // tvatto'trAbhISTasaMsiddhinikhilA sudhiyAM bhuvi / bhaviSyati na sandehaH svAmin svarmokSazarma ca // 18 // mohapaGke nimagnAnAM satAM hastAvalambanam / tvaM dAsyasi vibho nUnaM dharmatIrthapravartanAt // 19 // tvadvAkyajala denApya vairAgya vajramadbhutam / zatacUrNIkariSyanti budhA mohAdvimarjitam // 20 // bhavattattvopadezena pApinaH pApamaJjasA / kAminaH kAmaza ca haniSyanti na saMzayaH // 21 // kecitvadAktikA nAtha tvatpAdAmbujasevanAt / svIkRtya dRgvizunuyAdona bhaviSyanti bhavatsabhAH // 22 // adya mohAkSazacaughAste kampyante jagadviSaH / saMvegAsitaM vIkSya tvAM svamRtyAdizaGkayA // 23 / / yatastvaM durjayArAtIn kSamo jetuM ca helyaa| para SahabhaTAMstIkSNAn svAnyeSAM subhaTottama // 24 // ato dhIra kurUdyogaM mohaakssaayrisNjye| vizvabhavyopakArAya ghAtikArighAtane // 2 // yato'yaM te samAyAtaH kAlaH sanmukhamUrjitaH / tapaH katu vidhIna hantuM netuM bhavyAn zivAlayam // 26 // ataH svAmin namastubhyaM namaste guNasindhave / namaste muktikAntAptyai prodyatAya jagaddhita // 27 // niHspRhAya namastubhyaM svAGgamogasukhAdiSu / saspRhAya namastubhyaM muktistrIsukhasAdhane // 2 // vijayakA udyoga karaneke icchuka Apane yaha jagatke santajanoMke lie uttama bandhu-kartavya pAlana karanekA vicAra kiyA hai // 14 // he prabho, Apase ati durlabha dharmapotako pA karake kitane hI bhavya jIva isa dustara saMsAra-sAgarake pAra utareMge, kitane hI jIva Apake dharmopadezase ratnatrayako pAkara usake phalase ati utkRSTa sarvArthasiddhiko jAyeMge // 15-16 / / kitane hI jIva ApakI vacana-kiraNoMse mithyAjJAnarUpa andhakAra-puMjakA vinAza kara aura samasta tattvArthako jAkara zivaramAkA mukha dekheNge||17|| saMsArameM sudhIjanoMko Apase samasta abhISTa arthakI siddhi hogI aura he svAmin , ve svarga evaM mokSake sukhako prApta kareMge, isameM koI sandeha nahIM hai // 18 // he prabho, moharUpI kIcar3ameM nimagna puruSoMko dharmatIrthakA pravartana kara Apa nizcayase unheM hastAvalambana deMge // 19 // Apake vAkyarUpI meghase adbhuta vairAgyarUpI vajra pA karake paNDita loga mahAna moharUpI parvatake saikar3oM khaNDa karake cUrNa kara deMge // 20 // Apake tattvopadehAse pApIjana apane pApoMko aura kAmIjana apane kAma-zatruko mAreMge, isameM koI saMzaya nahIM hai / / 21 / / he nAtha, kitane hI Apake bhaktajana Apake caraNa-kamaloMkI sevA karake aura samyagdarzanakI vizuddhi Adi kAraNoMko svIkAra karake Apake samAna hoMge ||22|| he prabho, jagatkA akalyANa karanevAle moha aura indriya zatruoMkA samUha Apako saMvegarUpa khaDga dhAraNa kiye hue dekhakara apane maraNa AdikI zaMkAse kampita ho rahA hai / / 23 / / kyoMki he subhaTottama bhagavan , Apa apane aura dUsaroMke duHsaha parISaha bhaTarUpa durjaya zatruoMko krIDAmAtrase jItane ke lie samartha haiM / 24 / / ataeva he dhIra-vIra prabho, moha aura indriya zatruoMke jItane ke lie, ghAtikarmo ke nAza karaneke lie tathA saMsArake bhavya jIvoMke upakAra karane ke lie Apa udyoga kiijie||25|| he bhagavan, yataH Apake sammukha yaha uttama avasara tapa karane ke lie, kauMko nAza karane ke lie aura bhavyajIvoMko zivAlaya le jAne ke lie upasthita huA hai, anaH he svAmin , Apake lie namaskAra hai, Apa guNoMke samudra haiM, ataH Apako namaskAra hai, he jagat-hitakArina , muktikAntAkI prAptike lie Apa udyata hue haiM, ataH Apako namaskAra hai // 26-27|| Apa apane zarIra meM aura indriya-bhogoMke sukhAdimeM niHspRha haiM, ataH Apake lie namaskAra hai| Apa muktistrIke sukha sAdhanemeM saspRha haiM, isalie For Private And Personal Use Only Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 12.42] dvAdazo'dhikAraH 115 namaste'dbhutavIryAya kaumArabrahmacAriNe / sAmrAjyazrIviraktAya raktAya zAzvatazriyAm // 29 // namo'dhigurave tubhyaM mahate guruyoginAm / namaste vizvamitrAya svayaMbuddhAya te namaH // 30 // anena stavanenAtrAmutra janmani janmani / mahAdAtaH pradehi tvaM tapazcAritrasiddhaye // 31 // IdRzIM sakalAM zakti bhavadIyAM bhavadguNaiH / sahabAlye'pi no nAtha mohArAtivinAzinIm // 32 // iti stutvA jagannAthaM jagattrayabudheDitam / nijeSTaprArthanAM kRtvA svaniyoga vidhAya ca // 33 // upAyaM paramaM puNyaM namaHstutizatArcanaiH / tatpAdAbjau muhurnatvA yayuH svarga maharSayaH // 34 // tadaiva sAmarAH sarva caturNikAyavAsavAH / sakalanA mahAbhatyA svasvavAhanamAzritAH // 35 / / ghaNTAnAdAdicihnaudhaitviA tatsaMyamotsavam / AjammustatpuraM bhaktyA mahotsavazataiH samam // 36 // tatpuraM tadanaM mAgAzcArudhya surasainyakAH / nabhobhAgaM mudA tasthuH sakalatrAH savAhanAH // 37 // Adau taM muktibhartAramAropya hariviSTare / saMbhUya vAsavAH sarve'bhyaSiJcan paramotsavaiH // 38 // kSIrodAbdhipayaHpUrNahemakumbhairmahonnataiH / gItanartanavAdyAdyairjayakolAhalasvanaiH // 39 // punastaM bhUSayAmAsurjagatritayabhUSaNam / divyairaMzukanepathyairmAlyaiste malayodbhavaiH / / 4 / / tadA sa mAtaraM svasya mahAmohAttamAnasAm / bandhUzca pitaraM dakSaM mahAkaSTena tIrthakRt // 41 // viviktairmadhurAlArupadezazatAdibhiH / vairAgyajanakairvAkyaiH svadIkSAyai hyabodhayat // 42 // Apako namaskAra hai // 28|| Apa adbhuta vIryazAlI haiM, kumArakAlase hI brahmacArI haiM, laukika sAmrAjya lakSmIse virakta haiM aura zAzvata mokSalakSmImeM anurakta haiM, ataH Apako namaskAra hai // 29 // he guruoMke guru, Apako namaskAra hai, he yogiyoMke pUjya, Apako namaskAra hai, he samasta vizvake mitra, Apako namaskAra hai aura he svayaM bodhiko prApta hue bhagavan , Apako namaskAra hai // 30 // he mahAdAtaH, isa stavanake phalasvarUpa Apa isa janma meM aura parajanmajanmAntaroMmeM bhI tapa aura cAritrakI siddhike lie apane guNoM ke sAtha he nAtha, hameM bhI bAlakAlameM moharUpI zatruko vinAza karanevAlI sampUrNa zakti dIjie ||31-32 / / isa prakAra ve devarSi laukAntika deva tIna lokake jJAniyoMse pajita jagannAtha vIra prabhukI stuti karake, apanI iSTa prArthanA karake, apanA niyoga pUrA karake, namaskAra, stuti aura pUjanase parama puNya upArjana karake aura bhagavAnke caraNa-kamaloMko bAra-bAra namaskAra karake svargaloka cale gaye // 33-34|| ___ una laukAntika devoMke jAte hI cAroM jAtike sabhI devagaNa ghaNTAnAda Adi cihnoMse bhagavAnakA saMyamotsava jAnakara apanI-apanI deviyoMke sAtha apane-apane vAhanoMpara savAra hokara bhaktike sAtha saikar3oM mahotsavoMko karate hue usa kuNDapura nagarako Aye aura usake vanoMko aura sarva mArgIko avaruddha kara ve deva sainika apanI deviyoM aura apane vAhanoMke sAtha harpita ho AkAza meM Thahara gaye / / 35-37 / / sarvaprathama una saba devoMne muktike bhartAra una vIra prabhuko siMhAsanapara virAjamAna karake kSIrasAgarake jalase bhare hue mahAunnata kalazoMke dvArA parama utsavase, gIta nRtya-vAditra Adise, tathA jaya-jayanAdake kolAhala pUrNa zabdoMke sAtha unakA abhiSeka kiyA // 38-39 // punaH trijagatke bhUSaNasvarUpa una vIra prabhuko unhoMne divya vastra, AbhUSaNa, aura malayAcalapara utpanna huI puSpamAlAoMse AbhUSita kiyA // 40 // tatpazcAt una vIra prabhune mahAmohase vyApta cittavAlI apanI mAtAko, dakSa pitAko aura anya bandhu janoMko vairAgya-utpAdaka madhura vacanoMke dvArA aura saikar3oM prakArake upadezI vAkyoMse alaga-alaga sambodhita karate hue mahAkaSTase unheM apanI dIkSAke lie samajhAyA // 41-42 // For Private And Personal Use Only Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI-vIravardhamAnacarite [12.43tato'sau zivikAM divyAM doprAM candraprabhAbhidhAm / surendranirmitAM devaH saMyamazrIsukhotsukaH // 43 // Aruroha mudA zakradattahastAvalambanaH / pratijJAmiva dIkSAyAM tyaktvA bandhUn zriyA samam / / 44 // tadArUDho jagannAtho vizvAbharaNabhUtibhiH / varottama ivAbhAsIttapolakSmyAH surAvRtaH // 45 // Adau tAM zivikAmuhuH padAni sapta bhUmipAH / tataH khagAdhipA byomni ninyuH saptakramAntaram // 46 // svaskandhAropitAM kRtvA tato'muM trijagatsurAH / khamutpetu taM bhUtyA dharmarAgarasotkaTAH // 47 // aho prabhoH sumAhAtmyaM varNyate kiM pRthaktarAm / tadAsya bhuvanAdhIzA Asan yugyakavAhinaH // 48 // puSpavRSTiM mudA cakruH paritastaM divaukasaH / vavau vAtakumArottho marud gaGgAkaNAn kiran / // 49 // prasthAnamaGgalAnyasya prapeTurdevavandinaH / bayaH prayANabheryazca surairAsphAlitAstadA / / 10 / / mohAdyarijayodyogasamayo'yaM jagatpateH / iti zakrAjJayA devA ghoSayAmAsureva tam / / 51 / / jayeza nanda vardhasvAtreti kolAhalaM mahat / bharturo khamArudhya cakrurhaSTAH surAsurAH // 52 / / pradhvananti nabho vyApya devendrAnakakoTayaH / naTanti suranartakyo vicitrakaraNAdibhiH // 53 // mohArivijayodbhUtayazogItAnyanekazaH / gAyanti zarmadAnasya kinnaryo'tikalasvanAH // 54 // ito'mutaH pradhAvanti pramodabharanirmarAH / pracalanti khamAcchAdya dhvaja chatrAdikoTayaH // 55 / / padmArpitakarA lakSmIbajate purato vibhoH / sAdhaM samaGgalArdhAbhirdikkumArIbhirudyatAH // 56 // ityAviSkRtamAhAtmyo vIjyamAnaH prakIrNakaiH / zvetachatrAGkito mUrdhni devendraH parito vRtaH // 5 // tatpazcAt devendra-racita, candraprabhA nAmakI dedIpyamAna divya pAlakIpara saMyamarUpI lakSmIke sukha prApta karaneke lie utsuka, aura indrake dvArA diyA gayA hai hAthakA sahArA jinako aise zrI vIra jinadeva rAjyalakSmIke sAtha saba bandhujanoMko chor3akara dIkSAmeM pratijJAbaddhake samAna car3he // 43.44 // usa samaya samasta AbhUSaNoMkI vibhUtise yukta aura devoMse AvRta ve jagatke nAtha mahAvIra prabhu usa pAlakIpara virAjamAna hokara aise zobhita ho rahe the, mAno tapolakSmIko varaneke lie jAnevAle uttama vara hI hoM / / 45 / / sarva prathama usa pAlakIko rAjAoMne sAta pada taka uThAyA, tatpazcAt sAta pada taka vidyAdharoMne uThAyA aura usake pazcAt dharmAnurAgake rasase paripUrita ve sabhI devagaNa usa pAlakIko apane kandhoMpara AropaNa karake bar3I vibhUtike sAtha zIghra AkAza meM ur3akara le cale // 46-47 // aho, usa prabhuke mahA. mAhAtmyakA kyA alaga varNana kiyA jA sakatA hai, jisakI ki pAlakIko uThAnevAle lokanAyaka indrAdika hoN||48|| usa samaya devoMne AkAzase phUloMkI varSA kI aura vAyukumAra devoMne gaMgAke jalakaNoMse yukta surabhita samIra pravAhita kI // 49 / / usa samaya deva vandIjanoMne bhagavAnke abhiniSkramaNa kalyANaka sambandhI maMgala pATha par3he, aura devoMne aneka prayANabheriyoMko bajAyA // 50 // 'jagatpatike mohAdi zatruoMko jItaneke udyogakA yaha samaya hai' isa prakArase indrakI AjJAse usa samaya devoMne ucca svarase ghoSaNA kI / / 51 / / usa samaya svAmIke Age harSita hue surAsuroMne 'he Iza, tumhArI jaya ho, nando, va?,' ityAdi zabdoMko bolate hue AkAzako avaruddha kara mahAn kolAhala kiyA // 52 // usa samaya devendroMke koTikoTi bAje AkAzako vyApta karate hue bajane lage aura nAnA prakArake hAva-bhAvoMke sAtha deva nartakiyA~ nRtya karane lgiiN| kinnariyA~ ati madhura svarase prabhuke mohazatruke vijayako prakaTa karanevAle aneka prakArake sukhada yazogIta gAne lagIM // 53-54 // usa samaya pramodake bhArase bhare hue devagaNa idharase udhara daur3a rahe the, aura koTi-koTi dhvajA-chatrAdise AkAzako AcchAdita karate hue cala rahe the, // 55 // prabhuke Age kamaloMko hAthameM liye hue lakSmIdevI maMgala dravyoMko dhAraNa karanevAlI dikkamAriyoMke sAtha-sAtha Age cala rahI thii||56|| devendroMke dvArA jinake Upara ca~vara Dhore jA rahe haiM aura mastakapara zveta chatra lagAyA gayA hai, For Private And Personal Use Only Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 12.70] dvAdazo'dhikAraH sragvI svargopanItaiH saMmaNDitoM'zukabhUSaNaiH / vIraH purAdvanaM ganchan paurairityabhinanditaH / / 58 / / vraja siddhaya jayArAtIn kuru kRtyaM jagadguro / zivapanthAstavAdyAstu kalyANakoTibhAgbhava // 59 // kecidvicakSaNA vIkSya gacchataM taM tapovanam / abhuktabhogasAmrAjyaM jaguristhaM parasparam // 6 // aho pazya mahaccitramidameSa yato jineTa / kaumAratve'pi kAmAriM hatvA yAti tapovanam // 6 // tadAkarNya pare prAharayameva kSamo'tra bhoH / mohAkSamadanArAtIn hantaM nAnyazca jAtucit // 6 // tataH samadhiyaH kecidityacarmo bhavedidam / sarva vairAgyamAhAtmyaM bAhyAntaH zatranAzakRt // 63 // IdazAH svargajA bhogAH saMpadastrijagadbhavAH / yena tyaktaM ca zakyante hantaM paJcAkSataskarAH // 6 // yatastyajed virakto'tra tRNavaccakrisaMpadaH / rAgI dAridrayadagdho'pi kuTIraM nojjhitaM kSamaH // 65 // nye vadantyevamaho satyaM vaco'tra vH| vairAgyeNa vinA yasmAtkuto'sya niHspRhaM manaH // 66 // ityAdivacanAlApaiH kecittatstavanaM vyadhuH / kecitpaurAH praNemustaM pazyantyanye'tikautukAt // 6 // itthaM sa vividhAlApaiH ilAdhyamAnaH pade pade / janairjagattrayInAthaH puropAntamupAgamat // 6 // athAto nirgate sUnau jinAmbAntaHzucA hatA / vallIva davadagdhAGgA tugviyogAgninA pitA // 69 / / rodanaM ceti kurvANA bandhubhiH samamArtadhIH / vilopairbahumirduHkhAtsa putramanu niryayuH // 70 // tacchruta bhItarI jo sarva ora se devendroMke dvArA samAvRta hai, jo svargase lAye gaye mAlAoM aura vastrAbhUSaNoMse maNDita haiM aura isa prakAra jinakA mAhAtmya sarva ora prakaTa ho rahA hai, aise ve vIra bhagavAna jaba nagarase vanako jA rahe the, taba puravAsiyoMne yaha kahate hue unakA abhinandana kiyA-he jagad-guro, Apa zatruoMko jIteM, siddhi prAptike lie kartavya kAryako kareM, ApakA mArga sukhamaya ho, Apa koTi-koTi kalyANoMko prApta ho // 57-59|| sAmrAjya sukha aura strIbhogako bhoge binA hI tapovanako jAte hue vIra bhagavAnako dekhakara kitane hI vicakSaNa puruSa parasparameM isa prakArase vArtAlApa karane lage-aho, dekho, yaha mahAn AzcaryakI bAta hai ki yaha jinarAja kumArAvasthAmeM hI kAmarUpI zatruko mArakara tapovanako jA rahe haiM // 60-61 / / unakI isa bAtako sunakara dUsare loga kahane lage-are, isa lokameM moha, indriya-bhoga aura kAmazatruko mAraneke lie yaha vIra prabhu hI samartha hai, aura dUsarA kadAcit bhI samartha nahIM hai // 62 / / unakI yaha bAta sunakara kitane hI sUkSma buddhizAlI puruSa bole-are, bAharI aura / zatrako nAza karanevAle vairAgyakA yaha saba mAhAtmya hai // 63 // jisase ki aise svargIya bhoga, aura trijagatkI sarva sampadAko bhI chor3aneke lie aura paMcendriyarUpI coroMko mAraneke lie ye samartha ho rahe haiM // 64 // yaha parama vairAgyakA hI prabhAva hai ki ye cakravartI kI sampadAko virakta hokara tRNake samAna chor3a rahe haiN| anyathA rAgI aura daridratAse yukta puruSa to apanI jIrNa parNakuTIrako bhI chor3aneke lie samartha nahIM hotA hai // 65 / / unakI yaha bAta sunakara dUsare loga kahane lage-aho, tumhArA kahanA satya hai, kyoMki vairAgyake binA inakA aisA niHspRha mana kaise ho sakatA hai||66|| ityAdi vacanAlApoMke dvArA kitane hI loga unakA stabana kara rahe the, kitane hI puravAsI loga unheM praNAma kara rahe the aura kitane hI loga ati kautukase unheM dekha rahe the // 67 / isa prakAra logoMke dvArA pada-padapara aneka prakArake vacanAlApoMse prazaMsA kiye jAnevAle ve tIna jagatke nAtha nagarake anta meM pahu~ce / / 6 / / __isa prakAra apane putra vIra kumArake gharase cale jAne para jina-mAtA trizalA Antarika zokase Ahata hokara dAvAgnise jalI huI velike samAna hotI huI aura putra-viyogakI agnise pIr3ita siddhArtha pitA bhI Artacitta hokara bandhujanoMke sAtha duHkhase rote aura bhArI For Private And Personal Use Only Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 118 zrI-vIravardhamAnacarite [12.71 hA putra va gato'dya tvaM tyaktvA mAM muktiraJjitaH / drakSyAmi nayanAbhyAM tvAM kadAhaM madurapriya / / 71 // tvadviyogaM yato'trAhaM kSaNama naM kSamA na hi / tatastvAmantareNeza jIviSyAmi kathaM ciram // 72 // hAtikomala gAnastvaM kathaM jevyasi durjayAn / sarvAn parISahAn ghorAnupasargAnanekazaH // 73 // durdamendriyamAtaGgAMskailokya jayinaM smaram / kaSAyArIzca dhairyeNa kena putra haniSyasi // 7 // hAsi bAlastvamekAkI kathaM sthAsyasi duSkare / bhImAraNye guhAdau ca krUraimAsAzimi te // 75 // vilApamiti kurvANAM vrajantIM tAM skhalakramAm / etya divyagiretyUcunirudhya tanmahattarAH // 76 // devi kiM betsi nAsyedaM caritraM tvaM jagadguroH / ayaM trijagatImA sutaste'dbhutavikramaH // 77 // bhavAbdhau patanAtpUrvamuddhRtyAtmAnamAtmavit / pazcAdbhavyAn bahunnUnamuddhariSyati tIrtharAT // 7 // pAzairbadvo yathA siMhastipTheLAtu na durjayaH / tathA devi sutaste ca baddho mohAdibandhanaiH // 79 // atyAsannamavaprAnto jagaduddharaNakSamaH / tvatsuto dInavad gehe'zubhe kuryAtkathaM ratim // 8 // tathA trijJAnanetro'yaM jJAtavizvo viraktadhIH / patenmohAndhakUpe'smin mUDhavatkena hetunA // 85 / / vijJAyeti mahAdakSe jahi zokamaghAkaram / kuru dharma gRhaM gatvA jJAtvAnityaM jagattrayam // 8 // mUrkhA eva yataH zoka kurvantISTaviyogataH / dakSA dharma ca saMvegAtsarvAniSTavighAtakam // 8 // ityAdi tadvacaH zravyaM zrutvA devI prabuddhadhIH / vivekAMzubhirAhatya svAntaHzokatamo drutam // 84 // vilApa karate hue putrake pIche-pIche gharase nikale // 69-70 / / hAya putra, Aja tuma mujhe chor3akara kahA~ jA rahe ho? he mukti meM anurakta, he mere hRdayake pyAre. aba maiM tumheM apane netroMse kaba dekhUgI / 71 / / jaba maiM tere viyogako kSaNamAtra bhI sahana karaneko samartha nahIM hU~, taba tere binA maiM cirakAla taka kaise jIvita raha sakU~gI / / 72 / / he putra, tuma ati komala zarIravAle ho, phira ina durjaya parIpada aura aneka prakArake ghora upasargoMko kaise jItoge ? ina durdamanIya indriyarUpI hAthiyoMko, trailokyavijayI isa kAmadevako, aura ina kaSAyarUpI zatruoMko kisa dhairyase ghAta karoge // 73-75 // hAya putra, tuma abhI bAlaka ho, phira isa duSkara bhayakArI vanameM aura krUra mAMsa-bhakSI nihAdise bhare hue guphA AdimeM kaise rahoge / / 75 / / isa prakArase vilApa karatI aura bhagavAnake pIche-pIche giratI-par3atI jAtI huI usa trizalA mAtAko usake mahattara puruSoMne Akara aura Age jAnese rokakara divya vANIse isa prakAra kahA-he devi, kyA tuma isa jagad-guruke isa caritrako nahIM jAnatI ho ? terA yaha putra tIna lokakA svAmI hai aura adbhuta parAkramI hai // 76-77|| yaha tIrthaMkara haiM, yaha AtmavettA pahale saMsArasAgarameM patanase apanA uddhAra karake pIche bahuta-se bhavya jIvoMkA nizcayase uddhAra karaMge // 78 // jaise durjaya siMha kabhI bhI pAzoMse ba~dhA huA nahIM raha sakatA hai, usI prakAra he devi, tumhArA yaha putra bhI moha Adike bandhanoMse ba~dhA huA gharameM kaise raha sakatA hai arthAt nahIM raha sakatA hai // 72 / / inakA saMsAra ati nikaTa A gayA hai, yaha jagatke uddhAra karane meM samartha tumhArA putra dIna janake samAna isa azubha gharameM kaise prIti kara sakatA hai / / 80 // yaha tumhArA putra tIna jJAnarUpa netroMkA dhAraka hai, saMsArakA jJAtA hai, saMsArase virakta cittavAlA hai| phira yaha kisa kAraNase mUDhajanake samAna isa moharUpa andhakUpameM giregA // 81 / / aisA jAnakara he mahAcatura mAtA, pApakA Akara ( khAni ) isa zokako chor3o aura ghara jAkara tathA isa tIna jagatko anitya jAnakara dharmakA AcaraNa karo // 82 // kyoMki iSTa janoMke viyogase mUrkha loga hI zokako karate haiN| kintu jo catura puruSa hote haiM, ve saMvegase sarva aniSThoMke vighAtaka dharmakA pAlana karate haiM / / 83 / / ityAdi prakArake udbodhaka aura zravaNIya mahattaroMke vacanoMko sunakara prabuddha buddhi vaha devI vivekarUpI kiraNoMse apane manake zokarUpI andha For Private And Personal Use Only Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 12.98] dvAdazo'dhikAraH 119 dhRtvA svahRdaye dharma saMvegAGkitavigrahA / bandhubhiH saha bhRtyaizca jagAma nijamandiram // 45 // jinendro nAtidUraM khamutpatya netragocaram / janAnAM maGgalArambhairyathoktaH saMyamAptaye // 86 // AjagAma suraiH sAdhaM vanaM khaNDAbhidhaM mahat / sacchAyaM saphalaM ramyaM dhyAnAdhyayanavRddhidam // 87 // tatraikasmin zilApaTTe candrakAntamaye zucau / devaiH prAgnirbhite vRtte drumaudhacchAyazItale // 6 // candanadravadattAcchacchaTAmaGgalamaNDite / indrANIkaravinyastaratnacUrNopahArake // 89 // ketumAlAvRtAkAze vicitrapaTamaNDape / dhUpadhUmAtadigbhAge paryantatamaGgale // 9 // yAnAdavAtarada vIro vIrakarmAttamAnasaH / nirAkAGkSI zarIrAdau sAkAzI mokSasAdhane // 11 // atha zAnte janakSobhe tatrAsIna udaGamukhaH / sarvatrArAtimitrAdau samatAM bhAvayan parAm // 22 // kSetrAdIna dazabAhyasthAnupadhIMzcetanetarAn / mithyAtvAdyantaraGgAMzca caturdazAtidustyajAn // 13 // vastrAbharaNamAlyAni trizuddhayA mohahAnaye / atyajanniHspRho'GgAdau saspRhaH svAtmazarmaNi // 94 / / tataH siddhAnamaskRtya palyaGkAsanamAzritaH / mohapAzAnivAluJcatkezaughAn paJcamuSTibhiH // 15 // viramya sarvasAvadyAnmanovAkAyakarmabhiH / aSTAviMzatimevAdyAn sArAnmUlaguNAn parAn // 16 // AtApanAdiyogotthAna nAnottaraguNAn varAn / vratAni samitIguptIH svIkRtya sakalA jineTa // 17 // sarvatra samatApanaH sAmAyikAkhyasaMyamam / kRtsnadoSAtigaM sAraM svIcakAra guNAkaram // 98 // kArako zIghra dUra kara apane hRdayameM dharmako dhAraNa kara saMvegase vyApta zarIravAlI vaha mAtA bandhujanoM aura sevakoMke sAtha apane rAjamandirako vApasa lauTa AyI // 84-85 / / tadanantara yathokta mAMgalika AyojanoMse manuSyoMke netragocara AkAzameM na atidUra, na atisamIpa jAte hue vIra jinendra saMyamakI prAptike lie devoMke sAtha jJAtRkhaNDa nAmaka mahAvanameM pahu~ce, jo ki uttama chAyAvAlA, phala-yukta, ramaNIya aura dhyAna-adhyayanakI vRddhi karanevAlA thA / / 86-87 / / usa vanameM devoMke dvArA pahale hI nirmANa kiye gaye eka gola candrakAntamayI pavitra zilApaTTapara vIra bhagavAn pAlakIse utarakara jA virAje / vaha zilApaTTa vRkSoMke samUhakI chAyAse zItala thA, ghise hue candanake rasase jisapara chIMTe diye gaye the, sAMthiyA Adi maMgala-cihnoMse jo maNDita thA, indrANIke hAthoM ratnoMke cUrNase jisapara nandyAvarta Adi banAye gaye the, jisake Upara citra-vicitra vastroMkA maNDapa zobhAyamAna thA aura jo dhvajA-paMktiyoMse AkAzako vyApta kara rahA thA, jisake sarva ora dizAoMmeM dhUpakA sugandhita dhuA~ phaila rahA thA aura jisake cAroM ora maMgaladravya rakhe hue the / / 88-90 // vIra kArya karane meM jinakA mana saMlagna hai, jo zarIrAdikameM AkAMkSA-rahita haiM aura mokSake sAdhanameM AkAMkSA-yukta haiM, aise zrI vIraprabhu jana-saMkSobha ( kolAhala ) ke zAnta ho jAnepara usa zilApaTTake Upara uttara dizAkI ora mukha karake virAjamAna hue| usa samaya ve zatru-mitrAdi sarva prANiyoM para parama samatA bhAvakI bhAvanA kara rahe the / / 91-92 / / tabhI unhoMne kSetra-vAstu Adi dazoM prakAra ke cetana-acetana parigrahoMko tathA ati dAkhase chor3e jAnevAle mithaH Adi caudaha prakArake antaraMga parigrahoMko evaM vastra, AbhUSaNa aura mAlA AdikI zarIrAdi meM niHspRha aura svAtmIya sukhameM saspRha hote hue mohake nAza karaneke lie mana-vacana-kAyakI zuddhipUrvaka sarvadAke lie parityAga kara diyA / / 93-94 / / tatpazcAt padmAsanase baiThakara tathA siddhoMko namaskAra kara moha-pAzake samAna apane keza-samUhako pA~ca muTThiyoMse ukhAr3akara pheka diyA aura mana-vacana-kAyake dvArA sarva sAvadhoM ( hiMsAdi pApoM ) kA parityAga kara sarva guNoMke AdyasvarUpa sArabhUta aTThAIsa parama mUla guNoMko, AtApana Adi yogoMse utpanna honevAle nAnA prakArake uttara guNoMko, paMca mahAvratoMko, paMca samitiyoMko aura tInoM guptiyoMko vIra jinarAjane svIkAra karake sarvatra samatAbhAvako prApta hokara sarva doSoMse For Private And Personal Use Only Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 120 zrI-vIravardhamAnacarite [12.99ityasau mArgazIrSasya kRSNapakSe'pyaparAlake / hastottararkhayormadhyabhAgaM candre samAzrite // 19 // dazamyAM sumuhUrtAdau muktikAntAsakhI parAm / ekAkI hyAdade jainI dIkSA muktyai sudurlabhAm // 10 // kezAn bhagavato mUrdhni ciravAsAtpavitritAn / matvA pratIkSya devezo nidhAya pANinA svayam // 10 // sphuradnapaTalyAM hi gudAbhyarcya pidhAya ca / divyAMzukena nItvA sA surai ramyairmahotsavaiH // 102 // kSIrodAbdheH pavitrasya nisargeNa zucau jale / nyakSipat parayA bhUtyA bahumAnazubhAptaye // 10 // yadyaho kAlavAlaughAH pUjAM prAptA jinAzrayAt / tarhi tasmAnna kiM puMsAM jAyate sveSTasAdhanam // 104 // labhante'tra yathA yakSA jinAMhRyabjAzrayAnmaham / tathA nIcajanAH pUjAM durlamAM cAhaMdAzritAH // 105 // jAtarUpastadA hyeSa taptakAnabhAvapuH / nisagaiH kAntidIptyAyestejorAzirivAbabhau // 106 // tatastuSTAH surAdhIzAH stotumArebhire mudA / ityuccaistadguNagrAmaiH zrIvIraM parameSThinam // 107 // tvaM deva paramAtmAtra jagatAM gururUrjitaH / guNAkaro jagannAtho nirjitAriH sunirmalaH // 18 // ye guNA gaNanAtItA azakyAH stotumadbhutAH / deva te zrIgaNendrAdyaiH sarve'sAdhAraNA bhuvi // 189 // stUyante te kathaM hyasmadvidharalpadhiyAnvitaiH / maveti no mano dolAyate'tyantaM bhavatstutau // 11 // tathApi nirbharA yaikA bhaktirasti tavopari / saiveza tvatstave'trAsmAnmukharIkurute haThAt // 11 // bahirantarmalApAyAnnirmalA guNarAzayaH / sphuranti te'dya yogIza nirmadhena karA iva // 112 // rahita aura sarva guNoMkA Akara aisA sAmAyika nAmakA sArabhUta saMyama aMgIkAra kiyA // 95-98 // isa prakAra mArgazIrSamAsake kRSNapakSakI dazamIke dina aparAhnakAlameM uttarA aura hasta nakSatrake madhyabhAgameM candramAke Azrita honepara uttama muhUrtameM vIraprabhune akele hI muktikAntAkI parama sakhI aura atidurlabha aisI jainI dIkSAko mukti-prApti ke lie dhAraNa kiyA // 99-100 / / bhagavAn ke mastakapara cirakAla taka nivAsa karanese kezoMko ati pavitra mAnakara devendrane unheM svayaM uThAkara harSase unakI pUjA kara aura prakAzamAna ratnoMkI piTArImeM rakhakara tathA use divya vastrase Dhakakara devoMke sAtha ramaNIka mahotsava karate hue usa ratnapiTArIko pavitra kSIrasAgarake svabhAvataH pavitra jalameM parama vibhUtise bahu sammAnya puNyakI prAptike lie nikSepaNa kiyA // 101-103 // aho, yadi jinezvarake Azrayase ye kAle acetana bAloMkA samUha pUjAko prApta huA, to sacetana puruSoMko unase kyA iSTa sAdhana nahIM hogA? arthAta jinezvarake Azrayase manuSyoMko sabhI iSTa siddhiyA~ prApta hoMgI // 104|| jisa prakAra isa lokameM yakSa deva jinadevameM caraNa-kamaloMke Azrayase sammAnako pAte haiM, usI prakAra arhanta devakA Azraya lenevAle nIcajana bhI durlabha pUjAko prApta karate haiM // 105 / / usa samaya santapta suvarNa kAntivAle zarIrake dhAraka yathA jAtarUpavAle vIra bhagavAn naisargika kAnti aura dIpti Adi ke dvArA tejorAzike samAna zobhita hue // 106 // tava parama santoSako prApta hue devendroMne harSase unake guNa-grAmoM dvArA zrI vIra parameSTIkI isa prakAra ucca svarase stuti karanA prArambha kiyA // 107|| he deva, isa saMsArameM tuma hI paramAtmA ho, tuma hI tInoM jagatke mahAna guru ho, tuma hI guNoMke sAgara ho, jagannAtha ho, zatruoMke jItanevAle ho aura ati nirmala ho // 108 / / he deva, Apake jo gaNanAtIta ( asaMkhyAta) guNa haiM, ve adbhata haiM, saMsArameM ve asAdhAraNa haiM, unakI stuti karane ke lie zrI gaNadhara devAdi bhI azakya haiM, to phira alpa buddhise yukta hamAre-jaise logoMke dvArA unakI kaise stuti kI jA sakatI hai, yaha samajhakara hamArA mana ApakI stuti karane meM jhUlAke samAna jhoMke khA rahA hai // 109-110 / / tathApi he Iza, Apake Upara hamArI jo eka nizcala bhakti hai, vahI hameM ApakI stuti karaneke lie haThAt vAcAlita kara rahI hai // 111 / / he yogIza, bAhya aura Antarika maraNake vinAzase ApakI yaha nirmala guNoMkI For Private And Personal Use Only Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 12.126 ] dvAdazo'dhikAraH 121 AdyantaduHkhasanminaM calaM vaiSayikaM sukham / tyaktvehataH svAtmajaM saukhyaM paraM te ka nirIhatA // 113 // pUtigandhe kurAmAGge saMgaM muktvA prakurvataH / muktinAryAM mahArAgaM kathaM te rAgavicyutiH // 11 // heyAdeyaM sphuTaM jJAtvA tyaktvA heyaM nijAtmagam / AdeyaM bhajato nAtha kutaste samabhAvanA // 115 // dRSado ratnasaMjJAna vihAyAnayamahAmaNIn / dRSTyAdIn dadhato deva lomamuktiH kathaM tava // 116 // kSaNadhvaMsyapadaM rAjyaM hatvA nityaM cyutopamam / icchatastrijagadAjyaM kAya'te niHspRhaM manaH / / 117 // calAM lakSmI parityajya parAM lokAgrajAM zriyam / Ihataste kuto loke'trAzAmuktirjagatprabho // 118 // vighAtAnmadanArAte ratiprItyoH prakurvataH / vaidhavyaM brahmabANaiste va deva hRdaye kRpA // 119 // kRtsnakarmArisaMtAnaM ghnato dhyAnamaheSubhiH / mohabhUpatinA sAdha va te nAtha dayAM hRdi // 120 // tyaktvA bandhUni jAn svalpAn jagatAM bandhutAM parAm / kurvataH svaguNairdeva kathaM te bandhuvicyutiH // 12 // bhogAn bhujaGgabhogAbhAMstyaktvA dakSa prakurvataH / zukladhyAnasudhApAnaM kutaste proSadhavratam // 122 // vidhyApitajagattApA puNyadhAreva pAvanI / tvadIyeyaM mahAdIkSA naH punAtu budhArcitA // 23 // pravrajyAM jagatAM zuddhAM pavitrIkaraNakSamAm / trizuddhayA dadhate tubhyaM namo muktispRhayAlave // 124 // niHspRhAyAGgazarmAdau saspRhAya zivAdhvani / tapaHzrIsaMjuSe tyaktadvidhAsaGgAya te namaH // 125 // samyagdR jJAna cAritraratnatritayabhUSaNaH / anaya'rbhUSitAyeza namo nibhUSaNAtmane // 126 // rAzi Aja megha-rahita sUryako kiraNoMke samAna prakAzamAna ho rahI hai // 112 // he bhagavana , Adi aura anta meM duHkhoMse mizrita, caMcala viSaya-janita sukhako chor3akara svAtmaja utkRSTa sukhakI icchA karanevAle Apake niHspRhapanA kahA~ sambhava hai // 113 // atyanta dargandhiyukta striyoMke khoTe zarIrameM rAgako chor3akara muktiramaNImeM mahArAgako karanevAle Apake rAga-rahita ( vItarAga ) kaise mAnA jAye // 114 // heya aura upAdeyako spaSTa jAnakara heyako chor3akara upAdeya nija Anandako svIkAra karanevAle Apake he nAtha, samabhAvanA kahA~ hai // 115|| ratna nAmadhArI pattharoMko chor3akara samyagdarzanAdi amUlya mahAmaNiyoMko grahaNa karane vAle Apake he deva, lobha-mukti kaise mAnI jAye // 116 // kSaNa- bhaMgura, aura pApa-vardhaka isa laukika rAjyako chor3akara nitya aura anupama tIna jagatke sAmrAjya kI icchA karanevAle ApakA mana niHspRha kaise mAnA jA sakatA hai // 117 // he jagatprabho, laukika caMcala lakSmIko chor3akara sarvotkRSTa lokAgranivAsinI mukti lakSmIko cAhanevAle Apake saMsArameM AzArahitapanA kaise sambhava hai / / 118 // kAmadevarUpI zatrako brahmacaryarUpa bANoMke dvArA mAra denese rati aura prItiko vidhavA banAnevAle Apake hRdayameM he deva, dayA kahA~ hai // 119 / / dhyAnarUpI mahAvANoMke dvArA samasta karmazatraoMkI santAnakA moha-bhUpatike sAtha vinAza karanevAle Apake hRdayameM he nAtha, karuNA kahA~ hai // 120|| apane thor3e-se bandhuoMko chor3akara apane gaNoMke dvArA sAre jagata ke jIvoMke sAtha parama bandhatAko karanevAle Apake he deva. bandhaviyuktatA kaise sambhava hai // 121 // he dakSa, sarpaphaNAke sadRza viSayukta bhogoMko chor3a karake zukladhyAnarUpI amRtapAnako karate hue Apake proSadhavrata kaise sambhava hai / / 122 / / puNyadhArAke samAna jagatake santApoMko zAnta karanevAlI, pavitra aura vidvatpUjita ApakI yaha mahAdIkSA hama saba logoMko pavitra kare / / 123 / / tInoM lokoMko pavitra karanemeM samartha aisI zuddha dIkSAko mana-vacana-kAyakI zuddhise dhAraNa karanevAle aura muktike icchuka Apake lie namaskAra hai // 124 // zArIrika sukhAdimeM niHspRha aura zivamArgameM saspRha, tapaHzrIse saMyukta aura dvividha parigraha ke tyAgI he bhagavan , Apako namaskAra hai // 125 // anamola samyagdarzana-jJAnacAritrarUpa ratnatraya AbhUSaNoMse bhUSita he Iza, nibhUSaNa AtmasvarUpavAle tumhAre lie hamArA For Private And Personal Use Only Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 122 zrI-vIravardhamAnacarite [12.127nirastAkhilavastrAya digambaradharAya ca / namastubhyaM mahaizvaryasAdhanodyatacetase // 127 // sarvasaGgavimuktAya yuktAya guNasaMpadA / mahate muktikAntAya namastubhyaM jinezvara // 12 // namo'kSAtItazarmAktamAnasAya virAgiNe / upoSitAya te nAtha zukladhyAnAmRtAzine // 129 / / namo'dya dIkSitAyAya' te caturjJAnacakSuSe / svayaMbuddhAya tIrtheze savAlabrahmacAriNe // 130 // vimukhAyAkhilAkSAdau sammukhAya cidAtmani / nizcintAya namastubhyaM muktau cintAvidhAyini // 131 // namaH karmArisaMtAnaghAtine guNasindhave / namastubhyaM mahAkSAntyAdisulakSaNazAline // 132 // anena stavaneneDya jagadAzAprapUraNa / nArthayAmo jagallakSmI tvAM vayaM kiM tu deva naH / / 133 // bhavadIyAmimAM zakti tapodIkSAvidhAyinIm / bAlatve tvadguNaiH sAdhaM dehi muktyai bhave bhave // 134 // iti stutvA tamabhyarcya muhurnatvA surAdhipAH / upAya' bahudhA puNyaM namaHpUjAstavAdibhiH // 135 // kRtakAryAH suraiH sAdha sarva dharmAttamAnasAH / svasvAspadaM mudA jagmustakalyANakathAratAH // 136 // athAsau karmazatrughnaM dhyAnaM yoganirodhakam / nizcalAGgo vidhAyoccaistasthau hyazmotthamUrtivat // 137 // tadaiva tena yogena caturthajJAnamUrjitam / prAdurAsIdvibhorlenaM kevala jJAnasUcakam // 138 // iti vigatavikAro rAjyabhogAdilakSmI narasuragatijAtAM yo'nna bAlye viraktyA / tRNamiva khalu hitvA bhakSu jagrAha dIkSAM tamasamaguNakIA vIranAthaM stuve'ham // 13 // namaskAra hai // 126 // samasta prakArake vastroMke tyAgI aura dizArUpa ambara ( vastra ) ke dhAraka, tathA mahAna aizvarya ke sAdhanameM udyata cittavAle Apake lie namaskAra hai // 127 // sarvasaMgase vimukta, guNa sampadAse yukta, muktike mahAkAnta he jinezvara,Apake lie namaskAra hai / / 128 // atIndriya sukhase yukta cittavAle, virAgI, upavAsI aura zukladhyAnAmRtabhojI Apake lie he nAtha, namaskAra hai / / 129 / / he pUjya, Ajake dIkSita, cAra jJAnarUpa netrake dhAraka, svayaMbuddha, tIrtha ke svAmI aura uttama bAlabrahmacArI, samasta indriyasukhoMse vimukha, caitanya AtmAke sammukha, nizcinta aura mukti prAptimeM cintA karanevAle, Apake lie namaskAra hai / / 130-131 / / karma zatruoMkI santAnakA ghAta karanevAle, guNoMke sAgara, uttamakSamAdi daza lakSaNa dharmake dhAraNa karanevAle, Apako namaskAra hai // 132 / / he pUjya, he jagar3hAzAprapUraka, isa stavanake dvArA hama Apase kisI sAMsArika lakSmIkI prArthanA nahIM karate haiN| kintu he deva, bAlapanemeM bhI tapodIkSAvidhAyinI apanI isa zaktiko apane guNoMke sAtha muktike lie bhava-bhavameM hameM dIjie // 133-234|| ___ isa prakAra ve devoMke svAmI vIra prabhuko stuti karake, pUjA karake aura bAra-bAra namaskAra karake namana, pUjana aura stavanAdike dvArA bahuta prakArakA puNya upArjana karake kartavya kAyako pUrNa karanevAle, dharma meM saMlagna cittavAle, aura bhagavAna ke dIkSA-kalyANakakI kathAmeM nirata ve sabhI indra devoMke sAtha apane-apane sthAnoMko cale gaye / / 135-136 / / athAnantara ve vIra prabhu nizcala aMga hokara, karmazatruoMkA vinAzaka, yoga-nirodhaka dhyAnako dhAraNa karake pASANameM utkIrNa mUrtike samAna dhyAnastha ho gaye // 137 // usI samaya hI usa dhyAnayogake dvArA vIra prabhuke utkRSTa caturtha manaHparyaya jJAna prakaTa huA jo ki nizcayase kevalajJAnakI prAptikA sUcaka hai // 138 / / / isa prakAra vikAroMse rahita jisa vIra prabhune bAlakAlameM hI virakta hokara manuSya aura devagatimeM utpanna huI rAjya aura bhoga AdikI lakSmIko nizcayase tRNake samAna chor3akara zIghra hI dIkSAko grahaNa kiyA usa vIranAthakI maiM anupama guNoMke kIrtana dvArA stuti karatA huuN||139|| For Private And Personal Use Only Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 12-140] dvAdazo'dhikAraH vIro vIragaNApraNIrguNanidhirvIraM hi vIrAH zritAH ___ vIreNAzu samApyate varasukhaM vIrAya bhaktyA namaH / vIrAnnAstyaparo'tra vIrapuruSo vIrasya vIrA guNAH vIre dhyAnamahaM bhaje'pyanudinaM mAM vIra vIraM kuru // 14 // iti zrIbhaTTArakasakalakItiviracite zrIvIravardhamAnacarite bhagavaddIkSAkalyANavarNano nAma dvAdazo'dhikAraH // 12 / / vIra prabhu vIra janoMmeM agraNI haiM, guNoMke nidhAna haiM, aise vIranAthako vIra puruSa hI Azrita hote haiM, vIrake dvArA zIghra hI uttama sukha prApta hotA hai, aise vIra prabhuke lie bhaktise merA namaskAra hai| isa saMsArameM vIranAthase bhinna aura koI puruSa nahIM hai, usa vIrake guNa bhI vIra hI haiM, aise vIra jinendra meM maiM apanA pratidina dhyAna lagAtA hU~, he vIra prabho, mujhe vIra karo // 140|| iti zrI bhaTTAraka sakalakItiviracita zrI vIravardhamAna caritameM bhagavAnkI dIkSA kalyANakakA varNana karanevAlA bArahavA~ adhikAra pUrNa huA // 12 / / For Private And Personal Use Only Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir trayodazo'dhikAraH niHsaGgaM vigatAbAdhaM muktikAntAsukhotsukam / dhyAnArUDhaM mahAvIraM vande vIraguNAptaye // 1 // athaiSo'tIva zakto'pi SaNmAsAditapovidhau / tathApyanyamunInAM saccaryAmArgapravRttaye // 2 // pAraNAhani yogIndro pratidhairyabalAdhikaH / niroho'tyantabhogAdau mati cakre tanusthitau // 3 // tato brajan prayatnena svIryApathAttalocanaH / nirdhano'yaM dhanI caiSa manAga hRdItyacintayan // 4 // bhAvayan trikasaMvegaM kurvastoSa sudAninAm / kRtAdidUramAhAraM zuddhamanveSayan svayam // 5 // nAtimandaM na zIghraM ca nyasan pAdaM dayAdhIH / kramAdasau puraM ramyaM prAvizatkUlasaMjJakam // 6 // tatra kulAbhidho rAjA vIkSya pAtrottamaM jinam / nidhAnamiva duSprApyaM prApyAnandaM paraM hRdi // 7 // triHparItya praNamyAzu mRtvAGgapaJcakaM bhuvi / tiSTha tiSTha mudetyuktvA pratijagrAha dharmadhIH // 8 // tatastamupavezyoccaiH sthAna prAsukamUjitam / tatpAdapaGkajI zuddhajalaiH prakSAlya tajjalam // 9 // pavitramabhivandyAnu prapUjyASTavidhArcanaiH / bhaktibhAreNa bhUpo'sau nanAma zirasA tataH // 1 // adyAhaM sukRtIbhUto gArhasthyaM saphalaM ca me / pAtralAbhAdvicintyeti manaHzuddhi cakAra saH // 11 // dhanyo'haM deva nAthAdya saMpavitrIkRtastvayA / svAgamena gRhazcedamuktvA zuddhiM vyadhAd giraH // 12 // sarva prakArake pariprahase rahita, bAdhAoMse rahita, muktikAntAke sukha pAneke lie utsuka aura dhyAnAvasthita zrI mahAvIrako maiM vIra-jaise guNoM kI prApti ke lie vandana, karatA hU~ // 1 / / athAnantara yaha mahAvIra svAmI chahamAsI upavAsa Adi tapoMke karane meM atIva samartha the, to bhI anya muniyoMko uttama caryAmArga batalAneke lie pAraNAke dina dhRti aura dhairyase balazAlI, zarIra-bhogAdi meM atyanta niHspRha una yogIndra mahAvIrane zarIra sthitimeM buddhi kI arthAt gocarIke lie udyata hue // 2-3 / / taba prayatnake sAtha uttama IryApathapara dRSTi rakhakara 'yaha nidhana hai, aura yaha dhanI hai' aisA manameM jarA bhI cintavana nahIM karate, saMsAra, zarIra aura bhoga ina tInoMmeM saMvega bhAte, uttama dAniyoMko santoSa karate, kRta, kArita, uddiSTa Adi doSoMse rahita zuddha AhArakA svayaM anveSaNa karate, na ati manda aura na ati zIghra pAdavinyAsa rakhate ve dayAI citta mahAvIra prabhu kramase vicarate hue kUla nAmaka ramaNIka purameM pahu~ce // 4-6 / / vahA~para kUla nAmaka dharmabuddhi rAjAne sarva pAtroMmeM zreSTha vIra jinako dekhakara duSprApya nidhAnako pAneke samAna hRdayameM parama Ananda mAnakara unheM tIna pradakSiNA dekara aura zIghra paMca aMgoMko bhUmipara rakhate hue namaskAra karake 'he bhagavana, tiSTha tiSTha' aisA kahakara atiharSita hote hue unheM paDigAhA / / 7-8 / / tatpazcAt usa rAjAne bhagavAnako prAsuka, zreSTha uccasthAna para baiThAkara zuddha jalase unake caraNa kamaloMko prakSAlana karake usa jalako pavitra mAnakara use mastakapara lagAyA aura bhaktibhArase ATha dravyoMke dvArA unakI pUjA kI unheM namaskAra kiyA / / 9-10 / / punaH usane 'he bhagavan , Apake padArpaNase maiM pavitra ho gayA hU~,' merA yaha gArhasthya jIvana saphala ho gayA hai, pAtrake lAbhase maiM dhanya hU~, isa prakAra vicAra karate hue apanI manaHzuddhi kI // 11 // punaH usane 'he deva, maiM dhanya hU~, he nAtha, Aja Apane majhe pavitra kara diyA aura Apake Agamanase yaha ghara pavitra ho gayA aisA kahakara mo For Private And Personal Use Only Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 13.27] trayodazo'dhikAraH 125 pavitramadya gAtraM ye saphalo karasattamau / pAtradAnena matveti vapuHzuddhiM dadhe nRpaH // 13 // kRtAdidoSanirmuktAmeSaNAzuddhimUrjitAm / prAsukAnnabhavAM sArAM yogyAM cakre sa nirmalAm // 14 // ityetairvidhibhedaiH satpuNyArjananibandhanaiH / navamistakSaNaM bhUpo mahatpuNyamupArjayat // 3 // madbhAgyenAtra saMpUrNa pAtradAnaM sudurlabham / idaM jAtu vicintyeti zraddhAM dAne parAM vyadhAt // 16 // svazakti prakaTIkRtya pAtradAne sa udyayau / zrIratnavRSTikIAdIstaddAnAnmuktaye'tyajat // 17 // zuzrUSAjJAyarAgAdyastadbhaktitatparo'jani / tyaktvAkhilAnya kAryANi dharmasiddhaye nRpottamaH // 18 // ayaM prAsuka AhAro daanveleymuurjitaa| vidhinAnena dAna deyaM jJAnamApa cetyasau // 19 // bahupavAsasaMkezAn sahate'sau kathaM ymii| vicAryati kRpAM sodhAtparayA kSamayA samam / / 20 // iti dAtRNAn saptamahAphalakarAn parAn / gRhasthAnAM tadA rAjA svIcakAra vizAradaH // 21 // tatastasmai supAtrAya hitAya dAtRdehinAm / trizuddhyA vidhinA bhaktyA kSIrAnnadAnamUrjitam // 22 // prAsukaM madhuraM bhUpaH sarasaM doSadUragam / tapovRddhikaraM zuddhaM dadau zcattaDvinAzakam // 23 // tadA tadAnatastuSTA nirjarAH zubhayogataH / rAjAGgaNe nabhobhAgAdatnavRSTiM parAM vyadhuH // 24 // anaya'maNikoTInAM sthUlairdhArAvarghanaiH / akhaNDaiH puSpagandhodakamizca tamopahaiH // 25 // dundubhInAM ninAdA jajambhire gagane tadA / ghoSayanta ivAnekA dAtuH puNyaM yazo mahat // 16 // paraM pAtramidaM dAtustArakaM bhI bhavAmbudheH / ayaM dAtA mahAna dhanyo yaduhamAgato jineTa // 27 // usane apanI vacanazuddhi kI // 12 / / Aja merA zarIra Apake caraNa-sparzase pavitra ho gayA, pAtradAnase mere ye donoM zreSTha hAtha saphala ho rahe haiM, aisA mAnakara usa rAjAne kAyazuddhi kI // 13 / / punaH usane yaha kahate hue AhArazuddhi prakaTa kI ki yaha bhojana kRta Adi doSoMse rahita hai, prAsuka annase niSpanna huA hai, sAra, yogya aura nirmala hai // 14 // isa prakAra uttama puNyake upArjanake kAraNabhUta ina nava prakArake bhaktibhedoMke dvArA rAjAne usa samaya mahAn puNyakA upArjana kiyA / / 15 / / mere bhAgyase Aja yahA~ para yaha atyanta durlabha sampUrNa pAtra dAnakA suavasara prApta huA hai, jo ki anyatra kadAcit sambhava nahIM, aisA vicAra kara usa rAjAne dAna dene meM parama zraddhA prakaTa kI // 16 // apanI zaktiko prakaTa karake vaha pAtradAnameM udyata huA / muktike lie dAna deneke bhAvase usane laukika lakSmI, ratnavRSTi aura kIrti Adi kI icchAko chor3a diyA // 17|| usa samaya dharma-siddhike lie anya samasta kAryoMko chor3akara zuzrUSA, AjJA-pAlana, puNya-rAga Adike dvArA vaha uttama rAjA bhagavAnkI bhakti meM tatpara huA // 18 // yaha AhAra prAsuka hai, yaha uttama dAna-velA hai, isa vidhise mujhe dAna denA cAhie, isa prakArake AhAradAna deneke jJAnako vaha rAjA prApta huA // 19|| saMyamI sAdhu aneka upavAsa-janita klezako kaise sahana karate haiM? isa prakAra vicAra kara usa rAjAne parama kSamAke sAtha kRpAko dhAraNa kiyA // 20 // isa prakAra gRhasthoMke mahAphala-kAraka ina uttama sAta dAtArake guNoMko usa vidvAn rAjAne aMgIkAra kiyA // 21 / / tatpazcAt usa rAjAne vIra prabhu-jaise uttama supAtrake lie dAtAjanoMke hitArtha mana-vacana-kAyakI zuddhipUrvaka vidhise bhaktike sAtha uttama, prAsuka, madhura, sarasa, nirdoSa, tapakI vRddhi karanevAlA aura kSudhA-tRSAkA vinAzaka kSIrAnakA utkRSTa dAna diyA // 22-23 / / usa samaya usa dAnase santuSTa e deboMne paNyayogase rAjAke aMgaNa meM andhakAra-nAzaka anamola karoDoM maNiyoMkI sthala, akhaNDa. saghana. dhArA-samahoMse. phaloMkI sagandhise mizrita jalavarSA ke sAtha AkAzase bhArI ratnavarSA kI / / 24-25 / / usa samaya dAtAke mahApuNya yazakI ghoSaNA karate hue aneka dundubhiyoMkA zabda AkAzameM vyApta ho gayA // 26 // aho, dAtAko saMsAra-samudrase tAranevAle yaha jinendra parama pAtra haiM, aura yaha mahAn dAtA dhanya hai, ki jisake ghara jinarAja padhAre For Private And Personal Use Only Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI-vIravardhamAnacarite [13.28 etaddAnaM paraM puMsAM svargamuktinibandhanam / icyUcuH sagiro devA jayAdighoSaNaiH samam // 28 // aho yatheha labhyante pAtradAnena bhUtale / ravAnAM koTayo'nAH zubhrAH kIrtyAdayaH parAH // 29 // tathAmutra zriyo'nAH svargabhogadharAdiSu / nUnaM bahvayazca jAyante mahAbhogAdisaMpadaH // 30 // tadA rAjAGgaNaM sarva pUritaM ratnarAzibhiH / vilokya nipuNAH keciditthamAhuH parasparam // 31 // aho pazyedamava dAnasya pravaraM phalam / yenAdya pUritaM rAjamandiraM ratnavarSaNaH // 32 // tacchutvAnye vidaH prAhuH kiyanmAtramidaM phalam / kintu svarmuktisaukhyAdyA labhyante dAnataH parAH // 33 // Akarya tadvacaH kecitpratyakSaM vIkSya tatphalam / pAtradAne matiM cakruH svargazrIbhogadAyini // 34 // zrIvardhamAnatIthazo vItarAgahRdA tdaa| rAgAdIna dRratastyaktvA pANipAtreNa saMsthitaH // 35 // tanu:sthityai tadAhAraM gRhItvAto yayau vanam / pavitraM tadgRhaM bhUpaM kRtvA dAnaphalena ca // 36 // tatsudAnena bhUpo'pi svasya janma gRhAzramam / dhanaM ca saphalaM mene mahApuNyakaraM param // 37 // tasya dAnAnumodena bahavo dAnino'pare / dAtRpAtrastavAdyaizca tatsamaM puNyamArjayan // 3 // jinezo'pi bahan dezAn nAnAgrAmapurATavIH / vAyuvatiharannityaM nirmamatvaH prayatnataH // 39 // ekAkI siMha vad rAtrAvasad dhyAnAdisiddhaye / girikandaradurgazmazAneSu nirjaneSu ca // 40 // bahUn SaDASTamAdIMzca SaNmAsAntAMstapovidhIn / kuryAda vo'vamodarya kadAcitpAraNAhani // 41 // savRttiparisakhyAnaM kvaciddhale tapo'dbhutam / alAbhAyAghahAnyai catuHpathAdipratijJayA // 42 // haiM // 27 / / yaha paramadAna puruSoMko svarga aura mokSa kA kAraNa hai, isa prakAra devoMne jaya-jayakArakI ghoSaNAke sAtha sad vacana kahe // 28 // aho, jaise isa bhUtalapara pAtradAnase anamola ratnoMkI koTiyA~ prApta hotI haiM aura uttama nirmala kIrti Adi prApta hotI hai, usI prakAra paralokameM bhI svarga aura bhogabhUmi AdimeM nizcayase aneka anamola mahAbhogAdi sampadAe~ prApta hotI haiM / / 29-30 / / usa samaya ratnoMkI rAziyoMse sAre rAjAMgaNako pUrita dekhakara kitane hI nipuNa puruSa parasparameM isa prakAra kahane lage // 31 // aho, dAnakA utkRSTa phala yahIMpara hI dekho ki Aja yaha rAjabhavana ratnoMkI varSAse paripUrNa ho rahA hai / / 32 / / isa bAtako sunakara anya jJAnIjana boleare, yaha kitanA-sA dAnakA phala hai ? dAnase to svarga aura mokSake parama sukhAdika prApta hote haiM // 33 // unake ye vacana sanakara aura dAnake pratyakSa phalako dekhakara kitane hI para puruSoMne svargalakSmIke bhogoMko denevAle pAtradAnameM apanI buddhiko kiyaa| arthAt pAtradAna denekA nizcaya kiyA // 34 / / usa samaya zrIvardhamAna tIrthaza rAgAdiko dUrase hI chor3akara vItarAga hRdayase avasthita rahate hue zarIrakI sthitike lie pANipAtra dvArA AhArako grahaNa kara aura dAnake phalase rAjAko aura usake gharako pavitra karake vanako cale gaye / / 35-36 / / isa uttama dAnase rAjAne bhI apanA janma, apanA gRhAzrama aura mahApuNyakArI apanA dhana saphala mAnA // 37 // usake hAnakI anumodanAse anya bahutase dAniyoMne dAtA aura pAtrake stavana, guNa-gAna Adike dvArA rAjAke samAna hI puNyakA upArjana kiyA // 38 / / athAnantara vIra jineza nAnA grAma, pura, aTavI aura aneka dezoMmeM vAyuke samAna nirmamatva hokara prayatna ke sAtha ( jIva rakSA karate ) aura nitya vihAra karate hue vicarane lage // 39 / / ve vIra jina dhyAnAdikI siddhike lie bhayaMkara giri-guphA, durga, zmazAna AdimeM aura nirjana vana-pradezoMmeM siMhake samAna ekAkI rAtrimeM nivAsa karate the // 40 // ve jinadeva velAtelAko Adi lekara chaha mAsa takake upavAsoMko karane lge| kabhI pAraNAke dina avamodarya ( Unodara ) tapa karate, kabhI alAbha parISahako jItaneke lie catuSpatha AdikI pratijJA karake For Private And Personal Use Only Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 13.56 ] trayodazo'dhikAraH 127 rasatyAgaM tapo dadhyAnnirvikRtyAdinA kvacit / dhyAnAya vanAdau ca vivi zayanApanam // 43 / / prAvRTkAle vidhatte'sau jhaMjhAvAtAdisaMkule / mahAyogaM taromUle tikambalaveSTitaH // 44 // catuSpathe sarittIre zItakAle sthitiM bhajet / dhyAnAgnidhvastazItauvaH zItadagdhadrumabaje // 45 // bhAnutIkSNAMzusaMtapte parvatAnazilAtale / uSNakAle prabhustiSTelsikto dhyAnAmRtAmbubhiH // 46 // kAyaklezaM bhajannevaM zarIrasukhahAnaye / ityasau SaDvidhaM cakre tapo bAhyaM sudussaham // 47 // prAyazcittAtigo devo niHpramAdo jitendriyaH / nirvikalpaM manaH kRtvA kAyotsarga vidhAya ca // 48 // sarvatra svAtmano dhyAnaM kRtsnakarmavanAnalam / kuryAtkarmArighAtAya paramAnandakAraNam // 49 // abhyantaraM tapaH sarva saMpUrNa tasya jAyate / tenAtmadhyAnayogena vizvAsavAnarodhanAt // 50 // iti tepe ciraM vIraH sattapAMsi parANi ca / svavIyaM prakaTIkRtya dvAdazaiva prayatnataH // 51 // AsItkSamAguNenAsAvakampaH pRthivIsamaH / prasannena svabhAvena nirmalo'chAmbuvatsadA // 52 // duSkarmAraNyadAhe sa jvaladagninibho'bhavat / durjayaH zatrutulyazca kaSAyAkSArighAtane // 53 // dharmabuddhyA majennityaM mahAdharmavidhAyinaH / ihAmutra sukhAbdhIn sa kSAntyAdIn dazalakSaNAn // 54 // kSuttRSAdibhavAn sarvAn jayed ghorAn parISahAn / vanasthopadravAn zaktyA vIro'tulaparAkramaH // 55 // mahAvratAni paJcaiva bhAvanAsahitAni saH / atIcArAdate dakSo mahAjJAnAya pAlayet // 56 // adbhata vRttiparisaMkhyAna tapako karate, kabhI nirvikRti AdikI pratijJA karake rasaparityAga tapako karate aura kabhI dhyAnake lie vanAdi nirjana pradezoMmeM viviktazayanAsana tapako karate the / / 41-43 / / ve vIrajina varSAkAlameM jhaMjhAvAta Adise vyApta vRkSake mUlameM dhairyarUpa kambalase veSTita hokara nivAsa karate, kabhI zItakAlameM caurAhoMpara aura nadIke kinAre dhyAnarUpI agnike dvArA zIta puMjako dhvasta karate hue nivAsa karate the, jisa zItakAlameM ki pracaNDa zItake dvArA vRkSoMke samUha jala jAte the // 44-45 / / uSNakAlameM vIra prabhu sUryakI tIkSNa kiraNoMse santapta parvatake zikharapara avasthita zilAtalapara dhyAnAmRtarUpa jalase siMcita rahakara Thaharate the||46|| isa prakAra zArIrika sukhako dUra karaneke lie vIra-jinendra kAyakleza tapako dhAraNa karate the| ina upayukta chahoM prakArake suduHsaha bAhya tapoMko vIra prabhune kiyA // 47 // vIra jinendra sadA pramAda-rahita hokara indriyoMko jItate the, ataH prAyazcitta lenekI unheM kabhI AvazyakatA nahIM thii| ve manako sarva prakArake saMkalpa-vikalpoMse rahita karake aura kAyotsarga karake sarvakarmarUpa vanako jalAneke lie agnike samAna apanI AtmAkA sarvatra dhyAna karate the| isa prakAra karma zatruke vighAtake lie parama AnandakA kAraNabhUta sarva prakArakA abhyantara tapa AtmadhyAnake yogase aura samasta AsravoMke nirodhase unake sadA hotA rahatA thA // 48-50 / isa prakAra vIra bhagavAnne apane vIryako prakaTa karake prayatnapUrvaka bArahoM hI uttama tapoMko cirakAla taka tapA / / 5 / / uttama kSamAguNake dvArA ve vIra bhagavAn pRthivIke samAna sadA akampa rahate the| aura prasanna svabhAvake dvArA ve sadA svaccha jalake samAna nirmala citta rahate the / / 52 / / duSkarma rUpa vanako jalAnemeM ve jalatI huI agnike samAna the, kaSAya aura indriya-zatruoMko ghAta karanemeM ve durjaya zatruke tulya the // 53 / / ve bhagavAn dharmabuddhise sadA paramadharmakA AcaraNa karate the aura isa loka tathA paralokameM sukhake sAgara aise kSamAdi daza lakSaNadharmako dhAraNa karate the // 54 / / ve atula parAkramI vIra prabhu apanI zaktise kSudhA-tRSAdi-janita sarvaghora parISahoMko tathA vanameM honevAle sabhI upadravoMko sahana karate the // 55 // ve daprabhu bhAvanAoMke sAtha, atIcAra-rahita pA~coM hI mahAvratoMko parama kevalajJAnakI prApti ke lie pAlana karate the // 56 / / For Private And Personal Use Only Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 128 zrI-vIravardhamAnacarite [13.57mAtaH pravacanasyaiSa zrayedaSTau mudAnvaham / samityAdyA hi guptyantAH karmapAMzuvinAzinIH // 57 // vizvottaraguNaiH sAdhaM sarvAnmUlaguNAn sudhIH / atandrito nayennaiva svapne'pi malasaMnidhim // 54 // ityAdiparamAcArAlaMkRto viharanmahIm / ujjayinyAH zmazAnaM devo'timuktakAkhyamAgamat // 59 // tatra raudre zmazAne'sau tyaktvA kAyaM zivAptaye / pratimAyogamAdhAya vIro'sthAdacalopamaH // 10 // parAtmadhyAnasaMlInaM meruzRGganibhaM jinam / sthANunAmAntimo rudro'dhogAmI vIkSya pApadhIH // 6 // dauSTyAttaddhairyasAmarthya parIkSitumadhAnmatim / upasarge jinendrasya pApapAkena tatkSaNam // 62 // vikRtya sthUlavetAlarUpANyeSo'pyanekazaH / svavidyayA jinaM dhyAnAccAlayituM samudyayau // 63 // tairbhayAnakarUpAyestarjagadbhidurIkSaNaiH / aTTahAsaiH sphuraddhvAnairnRtyadbhirvividhairlayaH // 64 // vyAttAnanaizca tIkSNAsvapalahastairgurornizi / dhyAnadhvaMsakara cakre hayupasarga suduHkaram // 65 // tasminnupadrave voro meruGga ivAbhavat / na manAk calito dhyAnAttairupadvakoTibhiH / / 66 // tataH pApI sa vijJAya hyacalaM zrIjinAdhipam / paraiH phaNIndrasiMhebhamarudvayAdikaiH zamaH // 67 // svakRtairvardhamAnasya vyadhArakAtarabhItidam / upasarga mahAghoramanyairvAkyairbhayaMkaraiH // 6 // tadApi na manAgadevaH svasvarUpAccacAla sH| tarAM nijAtmano dhyAnamAlambyAsthAnmahIndravat // 69 // tatastaM dhIratApannaM jJAtvA duSTo mahAdhiyam / parISahAMzcakArAsya pApArjanakapaNDitaH // 7 // kirAtasainyarUpAyaiH zastrahastairbhayAnakaiH / duHsahairvividhAkArairanyaiH kAtarabhItidaiH // 7 // ve karma-pAzakI vinAzaka pA~ca samiti aura tIna gupti rUpa AThoM pravacana-mAtAoMkA sadA hI harSase Azraya le rahe the // 57 / ve mahAbuddhimAn vIra bhagavAn samasta uttara guNoMke sAtha sarva mUlaguNoMko apramAdI hokara pAlana karate the aura svapnameM bhI kabhI maloM ( atIcAroM) ko pAsa nahIM Ane dete the / / 58 // ityAdi parama AcArase alaMkRta vIra jinendra pRthvIpara vihAra karate hue ujjayinIke atimuktaka nAmake zmazAnameM Aye // 59 / / usa raudra zmazAnameM vIra jineza ziva-prAptike lie kAyakA tyAga kara aura pratimAyogako dhAraNa kara parvatake samAna acala hokara dhyAnastha ho gaye // 60 / / parama AtmadhyAnameM saMlIna, meru zikharake samAna sthira jinarAjako dekhakara adhogAmI aura pApabuddhivAloM-sthANu nAmaka antima rudrane duSTatAke kAraNa unake dhairya ke sAmarthyakI parIkSAke lie pApake udayase usI kSaNa unake Upara upasarga karanekA vicAra kiyA // 61-62 // taba vaha apanI vidyAse aneka prakArake vizAla vetAla rUpoMko banAkara jinadevako dhyAnase calAne ke lie udyata huA // 63 // una bhayAnaka rUpAdike dvArA, tarjanA karanese, khoTI dRSTi se dekhanese, aTTahAsoMse, ghora dhvani karanese, vividha prakAra se layayukta nRtyoMse, phAr3e hue mukhoMse, tIkSNa zastra aura mAMsako liye hue hAthoMse usa rAtrimeM usane jagad-guruke dhyAnako naSTa karanevAlA ati duSkara upasarga kiyA // 64-65 // usa upadrabake samaya vIra jinendra meru zikharake samAna acala rahe aura usake una karor3oM upadravoMke dvArA dhyAnase raMcamAtra bhI vicalita nahIM hue / / 66 / / taba usa pApI zaTha rudrane zrI jinarAjako avicala jAnakara apanI vikriyAse banAye hue bar3e-bar3e phaNAvAle sA~poMse, siMhoMse, hAthiyoMse, pracaNDa vAyuse aura jalatI huI jvAlAoMse, isI prakArake anya bhayaMkara rUpoMse aura duSTa vAkyoMse kAyaroMko bhayabhIta karanevAlA mahAghora upasarga zrI vardhamAna jinendra ke Upara kiyA // 67-68 / / to bhI vIra jinadena apane dhyAnAvasthita svarUpase raMcamAtra bhI cala-vicala nahIM hue| kintu nija AtmAke dhyAnakA Alambana karake sumeruke samAna acala bane rahe // 69 // taba pApa-upArjana karanemeM ati paNDita vaha DhASTa rudra dhIratA yukta mahAvIrako jAnakara aneka prakArake parISaha aura upasargoMko karane lagA // 70 / / usane apanI vikriyAse bhIloMkI vikarAla senA banAyI, jinake hAthoM meM bhayAnaka zastra the, jo duHsaha aura For Private And Personal Use Only Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 13.85 ] trayodazo'dhikAraH 129 ityAdyupadavai| rairveSTitoapa jagatpatiH / tathApi na manAka klezaM manasAgAnagendravat // 72 // calatyacalamAleyamaho daivAt kvacidabhuvi / na jAtu yoginAM cittaM dhyAnAd ghorairupadravaiH // 73 // dhanyAsta eva loke'smin yeSAM yAti na vikriyAm / manAgmanaH sthitaM dhyA shtaadibhiH||74|| tato jJAtvA mahAvIramacalAkRtimUrjitam / lajjApannaH sa evetthaM tatstuti kartumudyayau // 75 // deva tvameva loke'smin vIryazAlI jagadaguruH / vIrAgraNImahAvIro mahAdhyAnI mahAtapAH // 76 // mahAtejA jagannAtho jitAzeSaparISahAH / niHsaGgo vAyuvaddhAro hyacalo'tra kulAdrivat // 77 // kSamayA bhasamo dakSo gambhIra iva sAgaraH / svacchAmbuvatprasannAtmA karmAraNye'nalopamaH // 78 // vardhamAnastvamevAtra vardhamAnAjagastraye / sanmatiH sArthakastvaM ca paramAtmA mahAbalaH // 72 // atra nAtha namastubhyamacalAkRtidhAriNe / namaH parAtmane nityaM pratimAyogazAline // 8 // iti kRtvA stutiM tasya muhurnatvA padAmbujau / sa mahAtimahAvIrAkhyAM vidhAya hyamatsaraH // 81 // umayAkAntayA sAdha natitvAnandanirbharaH / cAritracalito rudro jagAma nijamAzrayam // 42 // durjanA apyaho vIkSya sAhasaM mahatAM mahat / tuSyanti yogajaM nUnaM bhUtale kA kathA satAm // 8 // atha ceTakarAjasya candanAkhyAM sutAM satIm / vanakrIDAsamAsaktAM kazcitkAmAturaH khagaH // 84|| vIkSyopAyena nIvAzu gacchan pApaparAyaNaH / pazcAddhItvA svabhAryAyA mahATavyAM vyasarjayat // 85 // aneka prakArake bhayAvaha AkAroMkoM dhAraNa kiye hue the, aura kAyarajanoMko DarAnevAle the| unake dvArA usa rudrane bhagavAna ke Upara ghora upadrava kraaye| kintu unake dvArA sarva orase veSTita bhI jagatpati vIranAtha manase jarA bhI klezako nahIM prApta hue kintu sumeruke samAna sthira bane rhe|71-72|| AcArya kahate hai ki aho, saMsArameM devayogase kacit kadAcit parvatamAlA bhale hI calAyamAna ho jAye. kintu yogiyoMkA citta ghora upadravoMke dvArA dhyAnase kabhI vicalita nahIM hotA hai // 73 // isa lokameM ve puruSa hI dhanya haiM, jinakA dhyAnameM sthita mana saikar3oM-hajAroM upasargoM ke dvArA bhI raMcamAtra vikArako nahIM prApta hotA hai / / 74 / / taba vaha rudra mahAvIrako atyanta acalAkAra jAna karake lajjAko prApta hotA huA isa prakArase unakI stuti karaneke lie udyata huA / / 75 / / he deva, Apa hI isa lokameM parama vIryazAlI haiM, jagad-guru haiM, vIra puruSoMmeM agraNI haiM, mahAn vIra haiM, mahAdhyAnI haiM, mahAna tapasvI haiM, mahAtejasvI haiM, jagatke nAtha haiM, samasta parISahoMke vijetA haiM, vAyuke samAna niHsaMga haiM, dhIra-vIra haiM aura kulAcalake samAna acala haiM / / 76-77 / Apa kSamAse pRthvIke samAna haiM, dakSa haiM, sAgarake samAna gambhIra haiM, svaccha jalake samAna prasanna AtmA haiM, aura karmarUpa vanako jalAneke lie agnike samAna haiM // 7 // Apa tInoM lokoMmeM apane guNoMse bar3ha rahe hai, ataH Apa hI yathAthemeM vadhemAna hai, uttama buddhiko dhAraNa karate haiM, ataH Apa 'sanmati' isa sArthaka nAmavAle haiM, Apa hI paramAtmA haiM aura mahAbalI haiM / / 78-79 / / he pUjya svAmin , avicala dehake dhAraNa karanevAle Apake lie merA namaskAra hai, nitya pratimAyogazAlI Apa paramAtmAke lie merA namaskAra hai / / 80 // isa prakAra vardhamAna jinakI stuti karake aura bAra-bAra unake caraNa-kamaloMko namaskAra karake 'mahatimahAvIra' isa nAmako rakhakara matsara-rahita hokara apanI umA kAntAke sAtha Ananda-nirbhara ho nRtya karake cAritrase calAyamAna huA vaha rudra apane sthAnako calA gayA / / 81-82 / / AcArya kahate haiM ki aho, durjana puruSa bhI mahApuruSoMke yoga-janita mahAn sAhasako dekha karake jaba santuSTa hote haiM, taba bhUtalapara sajjanoMkI to kathA hI kyA hai ? arthAt ve to aura bhI adhika santoSako prApta hote haiM / / 8 / / athAnantara ceTaka rAjAkI vanakrIr3AmeM Asakta, candanA nAmakI satI putrIko dekhakara For Private And Personal Use Only Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 130 zrI-vIravardhamAnacarite [13.86svainaHkarmodayaM jJAtvA sA tatraiva mahAsatI / japantI sannamaskArAn dharmadhyAnaparAbhavat // 86 // vanecarapatiH kazcittAmAlokya dhanecchayA / nItvA vRSamasenasya samarpayadvaNikapateH // 8 // zredhibhAryA samadrAkhyA daSTA tada pasaMpadaH / bhavitA me sapatnIyamiti zaGkAM vyadhAda hRdi // 48 // sA purANaM kodravodanam / AranAlena sammizraM zarAve nihitaM sadA / / 89 // dadatI candanAyAzca zRGkhalAbandhanaM vyadhAt / tatrApi sA satI dakSA nAtyajaddharmabhAvanAm // 10 // anyedhurvatsadeze'tra takauzAmbIpuraM param / kAyasthityai mahAvIraH prAvizadrAgadragaH // 11 // pAtrottamaM tamAlokya vicchinna bandhanAbhavat / tadAnAya tadA pratyuvajantI candanA zumAt // 12 // tato nIlAlimAkezabhArambhUSaNAGkitA / gatvA sA vidhinA natvA pratijagrAha sanmatim // 13 // zIlamAhAtmyatastasyA abhavatkodvodanam / zAlyannaM taccharAvaM ca pRthukAJcanabhAjanam // 14 // aho puNyavidhiH puMsAM vizvAnaghaTitAnapi / ghaTayatyeva dUrasthAna mano'bhISTAnna saMzayaH // 15 // tato'smai parayA bhaktyA tadamadAnamUrjitam / navaprakArapuNyAcyA dadau sA vidhinA mudA // 16 // tatkSaNArjitapuNyena sA cApAzcaryapaJcakam / saMyogaM bandhubhiH sAdhaM dAnAski nApyate'tra moH // 17 // jagadvayApi yazastasyA abhavacchazinirmalam / iSTabandhvAdivastUnAM saGgamo'bhUtsudAnataH // 28 // athAsau bhagavAn vardhamAno'pi viharanmahIm / chadmasthena kramAnmaunI nIravA dvAdazavatsarAn // 99 / / koI kAmAtura aura pApa-parAyaNa vidyAdhara kisI upAyase use zIghra le ur3A aura AkAza mArgase jAte hue usane apanI bhAryAke bhayase pIche kisI mahAaTavImeM use chor3a diyA // 84-85 / / taba vaha mahAsatI apane pApakarmodayako jAnakara paMcanamaskAra mantrako japatI huI usI aTavImeM dharmadhyAnameM tatpara hokara rahane lagI // 86 // vahA~para kisI bhIloMke rAjAne use dekhakara dhana-prAptikI icchAse le jAkara vRSabhasena nAmake vaizyapatiko sauMpa dI / / 87|| sabhadA nAmakI usa seThakI strI ne usakI rUpa-sampadAko dekhakara 'yaha merI sauta banegI' aisI zaMkAko manameM dhAraNa kiyA // 88 / / taba usane usake rUpasaundaryakI hAnike lie ( usake keza mu~r3A diye aura ) sA~kalase bA~dhakara ( use eka kAlakoTharImeM banda kara diyaa|) tathA AranAla ( kAMjI ) se mizrita kodoMkA bhAta miTTIke sikoremeM rakhakara use nitya khAneko dene lgii| aisI avasthAmeM bhI usa satIne apanI dharmabhAvanAko nahIM chor3A // 89-90 / / kisI eka dina una mahAvIra prabhune rAgase rahita hokara zarIra-sthitike lie vatsadezakI isa kauzAmbIpurImeM praveza kiyA // 91 / / una uttamapAtra mahAvIra prabhuko dekhakara candanAke bhAva dAna deneke hue| puNyodayase usake bandhana tatkAla TUTa gye| sira kAle bhauMroMke samAna kezabhArase, aura zarIra mAlA-AbhUSaNoMse yukta ho gyaa| taba usane sAmane jAkara aura unheM namaskAra kara sanmati prabhuko paDigAha liyA / / 92-93 // usake zIlake mAhAtmyase kodoMkA bhAta zAli cAvaloMkA ho gayA aura vaha miTTIkA sikorA vizAla suvarNapAtra bana gayA // 94|| AcArya kahate haiM ki aho, yaha puNya karma puruSoMko samasta aghaTita aura dUravartI bhI abhISTa manorathoMko svayameva ghaTita kara detA hai, isameM koI saMzaya nahIM hai // 95 / / taba usa candanA satIne parama bhaktike sAtha nava prakArake puNyoMse yukta hokara arthAt navadhA bhaktipUrvaka vidhise harSita hote hue zrI mahAvIra prabhuko vaha uttama annadAna diyA // 96 / / isa mahAna dAnake prabhAvase usI samaya upArjita puNyake dvArA vaha paMcAzcaryoMko prApta huI aura tabhI bandhuoMke sAtha usakA saMyoga bhI ho gyaa| aho, puNyase kyA nahIM prApta hotA hai // 97 // usa candanAkA sudAnake prabhAvase candramAke samAna nirmala yaza jagatmeM vyApta ho gayA aura iSTa bandhujanoM aura iSTa vastuoMkA bhI saMgama ho gayA // 98 // athAnantara vardhamAna bhagavAn bhI mahItalapara vihAra karate hue mauna dhAraNa kara For Private And Personal Use Only Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 13.115 ] trayodazo'dhikAraH jRmbhika grAma trAhyasthe manoharavanAntare / RjukUlAnadItIre mahAratnazilAtale // 100 // pratimAyogamAdhAyAdhobhAge zAlabhUruhaH / vyadhAd dhyAnaM hRdA SaSThopavAsI jJAnasiddhaye // 101 // aSTAdazasahastraughazIlasannAhavarmitaH / bhUSito dvidvicatvAriMzallakSaguNabhUSaNaiH // 101 // mahAvratAdyanuprekSA bhAvanAMzukramaNDitaH / saMvegendra mArUDhazcAritraraNabhUsthitaH // 303 // ratnatraya mahAbANatapazcApakarAGkitaH / jJAnadRkkRtasaMdhAno guptyAdisainyaveSTitaH // 104 // ityAdyaparasAmagryAlaGkRto'yaM mahAbhaTaH / karmArAtIn bahUn raudrAnudyayau hantumaJjasA // 105 // tatrAdau karmahantRRNAM siddhAnAM niSkalAtmanAm / ityaSTau tadguNAn dhyAyettadguNArthI zivAptaye // 106 // samyaktvaM kSAyikaM jJAnaM darzanaM kevalaM param / anantaM ca mahadvIyaM sUkSmatvaM hyavagAhanam // 107 // tato'gurulaghutvaM tathAnpAbAdhaguNottamam / ityatrASTau guNA dhyeyA nityaM siddha guNArthibhiH // 108 // punarnirmalacitena sadAjJAvicayAdikAn / dharmadhyAnAnmahotkRSTAn dhyAtumArabdhavAn sudhIH // 109 // AdyAH kaSAya catvAro mithyAtva prkRtitrym| tiryagAyuzca devAyurnarakAyuramI daza // 110 // karmArayo'sya bhItyAzvayattrAnnAzamaguH svayam / tiSThato hi caturthAdyapramattAnvaguNe kvacit // 111 // tasmAlabdhajayo devo bRhatkarmArighAtanAt / bhaTottama ivAtyantaM zukladhyAnamahAyudhaH // 112 // taM satkSapakazreNI niHzreNIM muktidhAmani / Aruroha mahAvIraH karmArihananodyataH // 113 // styAnagRddhyAkhyaduSkarmanidrAnidrAvidhistataH / pracalApracalA zvabhragatistiryaggagatistathA // 114 // ekAkSadvitrituryendriyacaturjAtayo'zubhAH / zvabhratiryaggagatiprAyogyAnupUrvyaM tathAtapaH // 115 // For Private And Personal Use Only 131 chadmasthabhAvake sAtha kramase bAraha varSa bitAkara jRmbhikA grAmake bAhara sthita manohara vanake madhya meM RjukUlAnadIke kinAre mahAratnazilAtalapara zAlavRkSake nIce pratimAyogako dhAraNa kara, belAkA niyama lekara jJAnakI siddhike lie dhyAnAvasthita hue / / 99 101 / / usa samaya aTThAraha hajAra zIloMke samUharUpa kavacako dhAraNa kara, caurAsI lAkha uttama sad-guNarUpa bhUSaNoM se bhUSita hokara, mahAtratAdi anuprekSAbhAvanArUpa vastrase maNDita hokara, saMvegarUpI gajendra para ArUr3ha hokara, cAritrarUpI raNabhUmimeM avasthita hokara, ratnatrayarUpa mahAbANoM ko aura parUpa dhanuSako hAtha meM lekara, jJAna-darzanake dvArA sandhAnako sAdhakara, gupti Adi senAse veSTita hokara, isI prakArakI anya sarva sAmagrIse alaMkRta ho ve mahAsubhaTa mahAvIra prabhu ati raudrakarma-zatruoM ko zIghra vinAza karaneke lie udyata hue / 102 - 105 / / usa samaya unhoMne sarvaprathama mokSaprAptike lie siddhoMke guNoMke icchuka hokara karma-zatruoMke hanana karanevAle niSkala paramAtmA siddhoMke kSAyika samyaktva, kevalajJAna, kevaladarzana, ananta mahAvIrya, sUkSmatva, avagAhanatva, agurulaghutva aura avyAbAdha ina ATha uttama mahAguNoM kA dhyAna karanA prArambha kiyaa| jo jIva siddhoMke ukta guNoMko prApta karaneke icchuka haiM, unheM nitya hI ukta guNoMkA dhyAna karanA cAhie ||106 - 108 || punaH mahAbuddhizAlI mahAvIrane nirmala cittase AjJAvicaya Adi parama utkRSTa dharmadhyAnake bhedoMkA cintana karanA prArambha kiyA / / 109 / / usa samaya unake Adya anantAnubandhI cAra kaSAya, darzana mohanIyakI mithyAtva Adi tIna prakRtiyA~, tiryagAyu, devAyu aura narakAyu ye daza prakRtirUpa karmazatru Dara karake hI mAno binA prayatnake svayaM hI zIghra vinAzako prApta ho gaye / jaba ki vIrajina caturtha guNasthAna se lekara sAtaveM guNasthAna taka kisI eka guNasthAnameM virAjamAna the // 110-111 // ukta daza karmaprakRtiyoMke jItanese vijayako prApta ve mahAvIra bhagavAn uttama subhaTake samAna atyanta pavitra zukladhyAnarUpa mahAn Ayudhako dhAraNa kara zeSa karmazatruoMko hanana karaneke lie udyata hote hue mokSa - mahala meM pahu~caneke lie nasainI svarUpa kSapakazreNIpara zIghra car3he // 112-113 || kSapakazreNIpara car3hate hI vIrajinane styAnagRddhi, nidrAnidrA, pracalA Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 132 zrI vIravardhamAnacarite [ 13.116 udyotaH sthAvaraH sUkSmaH sAdhAraNa imAH khalAH / SoDazaprakRtIvaro jaghAnevArisaMcayAn // 116 // subhaTottamavaccAdyazukladhyAnAsinA svayam | anivRttikaraNasthAnasyAye bhAge sthito mahAn // 117 // bhAge'syaiva dvitIye'STau kaSAyAn vRttaghAtinaH / tRtIye klIbavedaM ca caturthe strIvedamAtmavAn // 118 // paJcame kila hAsyAdiSaGkaM bhAge ca dvitrike / puMvedaM saptame saMjvalanakrodhamatha STame // 119 // mAnaM saMjvalanaM vai navame mAyAM tathAntimAm / zuklAyudhena tenaivAhannA rAtIni vorjitaH // 120 // tato nihatakarmArisaMtAno balavAn jinaH / jayabhUmiM parAM cApya guNasthAnaM dvipaJcamam // 121 // nihatya sUkSmalobhaM sUkSmasAmparAya saMyamI / turyavRttena so'bhUtkSINakaSAyI tadAdbhutaH // 122 // iti mohamahArAtiM karmaNAM patimUrjitam / hatvA tatsenayA sArdhaM so'bhAcchUrAgraNIritra // 123 // athotpatya guNasthAnaM prApya dvAdazamaM jineT / kevalajJAnasAmrAjyaM svIkartumudyayau tarAm // 124 // nidrAM ca pracalAM so'kSapayadvisamaye'ntime / guNasthAnasya tasyaiva dvitIyazuklayogataH // 125 // jJAnAvaraNakarmANi paTatulyAni paJca vA / darzanAvaraNAnyeva zeSacatvAri paJcadhA // 126 // antarAyA imA ghAtiprakRtIzca caturdaza / dvitIyazukla bANena jaghAna trijagadguruH // 127 // dviSadguNasthAnasyAntime samaye jinaH / iti triSaSTikarmaprakRtIrhatvApa kevalam // 128 // jJAnamantAtigaM lokAlokatattvaprakAzakam / anantamahimopetaM muktilA jyakAraNam // 129 // vaizAkhazupakSasya dazamyAmaparAhna ke / hastottarAntaraM yAte candre yogAdike zubhe // 130 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pracalA, narakagati, tiryaggati, ekendriyajAti, dvIndriyajAti, trIndriyajAti, caturindriyajAti, narakagatyAnupUrvI, tiryaggatyAnupUrvI, Atapa, udyota, sthAvara, sUkSma aura sAdhAraNa ina arisaMcayasvarUpa solaha azubha duSTa prakRtiyoMko anivRttikaraNa nAmaka navama guNasthAnake prathama bhAga meM sthita rahate hue uttama subhaTake samAna prathama zukladhyAnarUpI khaDgake dvArA eka sAtha hI svayaM nAza kara diyA / / 114 - 117|| punaH unhoMne isI navama guNasthAnake dvitIya bhAgameM cAritrakI ghAta karanevAlI dUsarI apratyAkhyAnAvaraNa catuSka aura tIsarI pratyAkhyAnAvaraNa catuSka ina ATha kaSAyoM ko vinaSTa kiyA / punaH tIsare bhAga meM napuMsaka vedako cauthe bhAga meM strIvedako pA~caveM bhAga meM hAsyAdi chaha nokapAyoMko, chaThe bhAga meM puruSavedako, sAtaveM bhAga meM saMjvalana krodhako, AThaveM bhAgameM saMjvalana mAnako aura naveM bhAgameM saMjvalana mAyAko una samartha AtmasvarUpa ke dhAraka vIra prabhune usI prathama zukladhyAnarUpa Ayudha ke dvArA vinaSTa kiyA / / 118-120|| tatpazcAt karma zatruoMkI ukta santAna ke vinAza karanese balavAn vIrajinane parama vijayabhUmike samAna dazama guNasthAnako prApta hokara sUkSma sAmparAya saMyamI hote hue saMjvalana sUkSma lobhakA bhI vinAza kara cauthe saMyamake dvArA ve kSINakaSAyI ho gaye ||121 -122|| isa prakAra adbhuta parAkramazAlI vIrajina karmoM ke svAmI prabala moha mahAzatrukA usakI senAke sAtha vinAza kara zUrAmaNIke samAna zobhAko prApta hue || 123 || isake pazcAt ve jinarAja kSINakaSAya nAmake bArahaveM guNasthAnameM car3hakara kevalajJAnarUpI sAmrAjyako prApta karane ke lie udyata hue || 124 || taba unhoMne isa bArahaveM guNasthAnake carama samaya meM nidrA aura pracalA ina do karmaprakRtiyoMkA dvitIya zukladhyAnase kSaya kiyA || 125 || punaH jJAnake Upara vastrake samAna AvaraNa DAlanevAlI pA~coM jJAnAvaraNa prakRtiyoMko, cakSudarzanAvaraNAdi zeSa cAra darzanAvaraNa prakRtiyoMko aura pA~coM antarAyoMko ina caudaha karma prakRtiyoMko bArahaveM guNasthAnake antima samaya meM dvitIya zukladhyAnake dvArA tIna jagat ke guru mahAvIra prabhune eka sAtha vinaSTa kiyA aura isa prakAra tiresaTha karmaprakRtiyoMkA vinAza karake lokAlokake tattvoMkA prakAzaka, ananta mahimAse yukta, aura muktirUpa sAmrAjya kI prAptikA kAraNa ananta kevalajJAna vaizAkha mAsa kI zuklapakSakI dazamIke aparAhna For Private And Personal Use Only Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 133 13.136 ] trayodazo'dhikAraH samyaktvaM kSAyikaM mokSadaM yathAkhyAtasaMyamam / anantaM kevalajJAnaM darzanaM dAnamuttamam // 13 // lAmabhogopabhogA vIrya cemA hi cyutopamAH / navakevalalabdhIH sa svIcakAra jinAgraNIH // 132 // iti bhagavati vRttAnnirjitArau tadaiva nabhasi jayaninAdo devasaMdhairjajambhe / surapaTaharavaugheruddhamAsItkhalokaM bhuvanapativimAnazchAditaM yAtrapAsya / / 133 // ghanakusumavRSTizcApatatkhAtsurendrAH asamaparamabhaktyA zrIpatiM prANa stam / vigatamalavikArAH saMbabhUvurdizo'STau gaganamamalamAsIt kevalazrIprabhAvAt // 134 // mRduzizirataro'smAnmAtarizvA vavau ca sakalasurapatInAM kampire viSTarANi / samavazaraNabhUtiM yakSarADAzu cakre hyasamaguNanidhe zrIvardhamAnasya bhaktyA // 135 / / itthaM yo'tra nihatya ghAtikuripUn kaivalyarAjya zriyaM svIcakre'nupamaiH parairguNagaNaiH antAtigaiH kSAgrikaiH / tanvan vizvasatAM pramodamatulaM mavyakacUDAmaNiM taM lokatrayatAraNakacaturaM tadbhUtaye saMstuve // 13 // iti zrIbhaTTArakasakalakItiviracite zrIvIravardhamAnacarite kevalajJAnotpatti varNanaM nAma trayodazo'dhikAraH // 13 // kAlameM hasta aura uttarA nakSatrake madhyameM zubhacandrayogake samaya zubhalagna yogAdike honepara unhoMne prApta kiyA // 126-130 // usI samaya mokSako denevAlA kSAyika samyaktva, yathAkhyAta saMyama, ananta kevalajJAna, ananta kevaladazana, uttama ananta dAna lAbha bhoga upabhoga aura anantavIrya ina upamArahita nava kevalalabdhiyoMko jinoMmeM agraNI vIraprabhane svIkAra kiyA / / 131-132 / / / isa prakAra cAritrake prabhAvase bhagavAnake karmazatruoMke jIta lenepara AkAzameM usI samaya devasamUha ke dvArA jaya-jayakAra zabda vyApta ho gyaa| tathA devadundubhiyoMke zabdoMse AkAza vyApta ho gyaa| bhagavAnkI darzana-yAtrArtha AnevAle bhuvanapati-devoMke vimAnoMse AkAza AcchAdita ho gayA // 133 / / kevalalakSmIke prabhAvase AkAzase saghana puSpavRSTi hone lagI aura devendroMne Akara una zrIpati mahAvIra jinendrako anupama parama bhaktise namaskAra kiyA / usa samaya AThoM hI dizAe~ mala-vikArase rahita (nirmala) ho gayIM aura AkAza bhI nirmala ho gayA // 134 / / usa samaya mRdu zItala samIra manda-manda bahane lagI aura sabhI devendroMke Asana kampAyamAna hue| tabhI yakSarAjane Akara ananta guNoMke nidhAna zrIvardhamAna jinendrakI bhaktise zIghra samavasaraNa vibhUtikI racanA kI / / 135|| isa prakAra yahA~ para jinhoMne khoTe dhAtiyA karmazatruoMko mAra karake anupama, ananta kSAyika guNa-samUha ke sAtha kaivalyarAjya-lakSmIko prApta kiyA, jo saMsArake samasta sajjanoMko atula Anandake vistAranevAle haiM, bhavya janoMmeM advitIya cUDAmaNiratnake samAna haiM, tInoM lokoMke tAranemeM eka mAtra kuzala haiM, aise zrIvIrajinendrakI maiM unakI vibhUti pAneke lie stuti karatA hU~ // 136 / / iti zrIbhaTTAraka sakalakItiviracita zrIvIravardhamAnacaritameM kevalajJAnakI utpattikA varNana karanevAlA terahavA~ adhikAra samApta huA / / 13 / / For Private And Personal Use Only Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir caturdazo'dhikAraH zrIvIraM trijagannAthaM kevalajJAnabhAskaram / ajJAnadhvAntahantAraM vande trizvArthadarzinam // 1 // atha tarakevalotpattiprabhAvAdabhavatsvayam / nAdo jitAbdhinirghoSo ghaNTottho madhuro'dbhutaH // 2 // puSkaraiH svaisvathotkSipta puSkarArdhAH suradvipAH / sAnandA nanRtuH svarge calantaH parvatA iva // 3 // puSpAJjalInivAtenuH puSpavRSTIH surAGghripAH / rajastyaktA dizo'bhUvannambaraM nirmalaM hyabhUt // 4 // triSTarANi surezAnAM sahasA pracakampire / akSamANIva tadgavaM soDhuM zrIkevalotsave ||5|| maulayo nAkinAthAnAM nanrIbhAvamagustarAm / ityAsan strayamAzcaryAH nAke tatsUcakA iva // 6 // vijJAyaitaiH paraizvirindrAstatkevalodayam / mudotthAyAsanAnnamrAstadbhaktyAsan vRSotsukAH // 7 // jyotirloke tadaivAsInmahAn siMhasvaro'dbhutaH / babhUvuH svargavasihAsana kampAdayo'khilAH // 8 // zaGkhadhvanirabhUddIrgho bhAvanAdhipadhAmasu / abhUvan sakAzvaryA maulyAsanacalAdayaH // 9 // bherIravaH paro jAtaH svayaM vyantaravezmasu / AzcaryamabhavatsarvaM tadvatajjJAnasUcakam // 10 // ityAzcaryairvibudhyainaM prAptakevalalocanam / natvA mRghnakhilAH zakrAstatkalyANe tatiM vyadhuH // 11 // atha tajjJAnapUjAyai nizcakrAmAmarairvRtaH / prayANapaTaddeSUccaiH pradhvanatsvAdikalparAT // 12 // tadA balAhakAkAraM vimAnaM kAmakAbhidham / jambUdvIpapramaM ramyaM muktAlambanazobhitam // 13 // nAnAratvamayaM divyaM tejasA vyAptadigmukham / kiGkiNIsvanavAcAlaM cakre devo balAhakaH // 14 // tIna jagatke nAtha, ajJAnarUpa andhakArake nAzaka, kevalajJAnarUpa sUrya se samasta padArthoMke darzaka zrI vIra bhagavAn kI maiM vandanA karatA hU~ // 1 // athAnantara vIraprabhuke kevalajJAnakI utpattike prabhAva se devaloka meM samudrakI garjanAko bhI jItanevAlA, ghaNTAoMse svayaM utpanna huA adbhuta madhura nAda huA ||2|| devarAja apanI sUMDoMmeM kamaloMko lekara aura unheM AdhI Upara uThAkara calate hue parvata ke samAna svarga meM sAnanda nAcane lage ||3|| devalokake kalpavRkSoMne puSpAMjalike samAna puSpavRSTi kii| sarva dizAe~ raja-rahita ho gayIM aura AkAza nirmala ho gayA ||4|| bhagavAnakI kevalotpattike utsavameM indroMke garvako sahane meM asamartha hokara mAno devendroMke siMhAsana sahasA kA~pane lage ||5|| surendroMke mukuTa svayaM hI namrIbhUta ho gaye / isa prakAra svarga meM bhagavAn ke kevalo - tpattike sUcaka Azcarya hue ||6|| ina tathA isI prakAra ke anya cihnoMse bhagavAn ke kevalajJAnake udayako jAnakara indragaNa apane-apane AsanoMse uThakara harpita hote hue dharmotsuka ho bhagavad-bhaktise namrIbhUta ho gaye ||7|| usa samaya jyotiSka loka meM mahAna adbhuta siMhanAda huA | tathA svargake samAna siMhAsanoMkA kampana Adi sarva Azcarya hue ||8|| bhavanavAsI devoMke bhavanoM meM zaMkhoMkI mahAdhvani huI aura mukuTa namrIbhUta honA tathA AsanoMkA ka~panA Adi zeSa samasta Azcarya hue || 9 || vyantaroMke nilyoM meM bheriyoMkA bhArI zabda svayaM hone lagA aura bhagavAn ke kevalajJAna kI prAptike sUcaka zeSa sarva Azcarya hue ||10|| ina saba AzcaryoMse sarva deva aura indragaNoMne vIraprabhuke kevalajJAnarUpa netrako prApta huA jAnakara jJAnakalyANaka manAnekA vicAra kiyA || 11|| taba Adi saudharmakalpakA svAmI zakendra prasthAna-bheriyoko ucca svarase bajavAkara sarva devoMse AvRta ho bhagavAn ke kevalajJAnakI pUjA ke lie nikalA ||12|| taba balAhaka nAmaka abhiyogya jAtike devane jambUdvIpapramANa eka lAkha yojana vistRta, ramaNIka, muktAmAlAoMse zobhita, kiMkiNI ( choTI ghaNTiyoM ) ke For Private And Personal Use Only Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 14.28] caturdazo'dhikAraH 135 tuGgavaMzaM mahAkAya suvRttonnatamastakam / sAttvikaM balinaM yuktaM divyairya analakSaNaiH // 15 // tiryaglokAyitasthUladIrghAnekamahAkaram / vRttagAtraM mahottuGga kAmagaM kAmarUpiNam // 16 // sugandhidIrghaniHzvAsaM dIrghoSThaM dundubhisvanam / kalyANaprakRti ramyaM karNacAmarazomitam // 17 // mahAghaNTAdvayopetaM graiveyamAlayAGkitam / nakSatradAmazobhADhayaM hemakakSaM varAsanam // 18 // jambUdvIpaprabhaM dIpraM zvetitAkhila digmukham / madanirjharaliptAGgaM calantamiva parvatam // 12 // vikriya imayaM vikriyadaryA cairAvatAhvayam / nAgadattAbhiyogyezo vyadhAnnAgendramUrjitam // 20 // dvAtriMzatsanmukhAnyasya mukhaM prati radASTakam / dantaM pratisarI ramyamekaM pUrNa jalaiH pRthak // 21 // saraH pratyabjinI caikA hyabjinIsabjinI prati / dvAtriMzatkamalAnyeva pratyekaM kamalaM prati // 22 // dvAtriMzadramyapatrANi pRthak teSvAyateSu vai / dvAtriMzadevanartakyo divyarUpA manoharAH // 23 // nRtyanti salayasmeramukhAjA lalitabhravaH / mRdaGgagItatAlAthaivikriyAGga rasotkaTAH // 24 // ityAdivarNanopetaM taM gajendramadhiSThitaH / zacyA sahAtipuNyAtmA saudharmendro vyabhAttarAm // 25 // nidhivattejasA bhUtyA svAgabhUSaNarazmibhiH / gacca n zrIvardhamAnastha kaivalyArcAdihetave // 26 // pratIndro'pi mahAmatyA hyAruhya nijavAhanam / bhaktyA svaparivAreNa zakreNa saha niryayau // 27 // AjaizvaryAdRte zakrasamAH sAmAnyakAH guNaiH / niryayurdvidvicatvAriMzatsahasapramA (84000) mudA // 28 // zabdoMse mukharita, tejase sarva dizAoMke mukhoMko vyApta karanevAlA, sarvamanorathoMkA pUraka aisA nAnAratnamayI balAhakAkAra divya vimAna banAyA // 13-14 / / usI samaya nAgadatta nAmake Abhiyogya devoMke svAmIne eka vizAla airAvata hAthIko banAyA, jo unnatavaMzakA thA, vizAla kAyavAlA thA, jisakA mastaka golAkAra aura unnata thA, jo sAttvika prakRtikA thA, balazAlI thA, divya vyaMjana aura lakSaNoM se yukta thA, tiryagloka jaise lambe, moTe, vizAla aneka karoM ( zuNDAdaNDoM) ko dhAraNa karanevAlA thA, gola zarIravAlA, mahAuttuMga, icchAnusAra gamana karanevAlA, icchAnusAra aneka rUpa banAnevAlA thaa| jisakA sugandhita dIrgha zvAsocchvAsa thA, dIrgha oTha the, dundubhike samAna zabda karanevAlA thA, ramaNIka thA, jisake donoM kAnoMpara cAmara zobhita ho rahe the, jisake donoM ora mahAghaNTA laTaka rahe the, jisake galemeM sundara mAlA aMkita thI, nakSatramAlAkI zobhAse yukta thA, suvarNamayI siMhAsanase zobhita thA, jambUdvIpa pramANa vistRta thA, dedIpyamAna thA, apane zveta varNase samasta dizAoMke mukhoMko zveta kara rahA thA, mada jharanese jisakA sarva aMga lipta thA, jo calate hue parvatake samAna jJAta hotA thA, aisA vikriyARddhimaya airAvata nAmaka ojasvI nAgendrako usane apanI vikriyA Rddhise banAyA // 15-20 / / usa airAvata gajake battIsa mukha the, eka-eka mukhameM ATha-ATha danta the, eka-eka dantake prati jalase pUrNa eka-eka sarovara thA, eka-eka sarovarameM eka-eka kamalinI thI, eka-eka kamalinImeM battIsa battIsa kamala khila rahe the, pratyeka kamalameM battIsa ramaNIka patra the, una vistRta patroMpara divyarUpa dhAriNI manohara, layake sAtha smitamukha aura lalita bhrukuTivAlI, mRdaGga, gIta, tAla Adike sAtha, vikriyAmaya aMgoMse rasa-pUrita battIsa-battIsa deva-nartakiyA~ nRtya kara rahI thIM // 21-24 // ityAdi varNanase yukta usa gajarAjapara indrANIke sAtha baiThA apane zarIra ke bhUSaNoMkI kiraNoMse aura vibhUtise tejoMke nidhAnake samAna zrIvardhamAnasvAmIke kevalajJAnakI pUjAke hetu jAtA huA vaha atipuNyAtmA saudharmendra atyanta zobhAko prApta ho rahA thA // 25-26 / / pratIndra bhI apane vAhanapara ArUr3ha hokara apane parivArase saMyukta ho mahAvibhUti aura mahAbhaktise saudharmendra ke sAtha nikalA // 27 // jo AjJA aura aizvaryake sivAya zeSa saba guNoMmeM indra ke samAna haiM, aise caurAsI hajAra For Private And Personal Use Only Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 136 zrI vIravardhamAnacarite [ 14.29 trayastriMzatnamAstrAya triMzadevAH zubhAtaye / puroghomantrayamAtyAnAM samA indrAttamAyayuH // 29 // dviSaTsahasra (12000) devAcyAbhyantarA pariSatparA / caturdazasahasrAmaraiH saMyuktA ca madhyamA // 30 // nirjarairanvitA bAhyAH sahasraSoDazapramaiH / iti tripariSadddevA vatrire taM surezinam // 31 // zirorakSAsamA AtmarakSAstatsaMnidhiM yayuH / trikSAdhikaSaTtriMzatsahasrasaMkhyakAstadA // 32 // durgapAlanibhA lokapAlA lokAntapAlakAH / vavrire taM ca sarvAMzaM svaparIvAramaNDitAH // 33 // catuSTayAdhikAzItilakSasaMkhyA vRSottamAH / divyarUpAH puraH zakrasyAdye'nIke ca niryayau // 34 // AyAd dviguNasaMkhyAnA dvitIye vRSabhAH parAH / tebhyo dviguNasaMkhyAtAstRtIye sAsanA vRSAH // 35 // evaM saptavRSAnIkA dviguNadviguNapramAH / nAnAvarNAH surairyuktAH puro jagmuH surezinaH // 36 // tatpramAsturagAstuGgAH saptAnIkAnvitAH pRthak / rathA maNimayA dIprA adrayAmA dantinaH parA // 37 // udyamena pragacchantaH zIghragAmipadAtayaH / divya kaNThAzca gandharvA gAyantaH zrIjinotsavam // 38 // nRtyantyaH suranartakyo gItairvAdyairjinodbhavaiH / pratyekaM saptakakSAyAH kramAdasyAgrato yayuH // 39 // pauraizca saMnibhA devA gatasaMkhyAH prakIrNakAH / abhiyogyAbhidhAstadva dAsakarmakaropamAH // 40 // prajAbAhya samAnA bahavaH kilviSikAmarAH / saudharmendreNa bhaktyAmA nirgatAstanmahotsave // 41 // azvavAhanamArUDha aizAnendro'pi dharmadhIH / tatsamaM niryayau bhaktyA svavibhUtivirAjitaH // 42 // mRgendravAhanArUDhaH sanatkumAranAyakaH / mAhendraH sarvasAmagryA divyavRSabhamAzritaH // 43 // dIptasArasamArUDho brahmendrazcAmarairvRtaH / haMsavAhanamArUDho lAntavendro maharddhikaH // 44 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAmAnika deva bhI harSase nikale ||28|| purohita, mantrI aura amAtyoMke samAna taiMtIsa trayastriMzadeva bhI puNya prApti ke lie indrake samIpa Aye ||29|| bAraha hajAra devoMse yukta Abhyantara pariSad, caudaha hajAra devoMse saMyukta madhyama pariSad aura solaha hajAra devoM sahita bAhya pariSad Akara usa surendra saudharmendrako ghera liyaa| arthAt tInoM sabhAoMke ukta saMkhyAvAle sabhI deva jJAnakalyANakakI pUjA karane ke lie saudharmendrake samIpa Aye || 30-31 // zirorakSaka ke samAna tIna lAkha chattIsa hajAra AtmarakSaka deva usI samaya saudharmendra ke samIpa Aye ||32|| durgapAla ke samAna lokAnta taka svargakI pAlanA karanevAle lokapAla deva bhI apane parivAra ke sAtha sarva dizAoMko maNDita karate hue usako cAroM ora se gherakara A khar3e hue ||33|| indrakI prathama vRSabhasenA ke caurAsI lAkha divyarUpake dhAraka uttama baila indrake Age calane lage ||34|| inase dane baila vRSabhoMkI dUsarI senAmeM the, unase dUne baila vRSabhoMkI tIsarI senAmeM the / isa prakAra sAtavIM vRSabha senA taka dUne-dUne pramANavAle, nAnA varNoMke dhAraka sundara baila indrake Age calane lage || 35-36|| bailoMkI sAtoM senAoMkI saMkhyA ke samAna hI pramANavAlI ghor3oMkI sAta senAe~ unake pIche-pIche calIM / unake pIche maNimayI dIpriyukta ratha, parvatake samAna vizAla gaja, udyamake sAtha calanevAle zIghragAmI paidala sainika, divya kaNThavAle aura zrIjinotsava ke gIta gAnevAle gandharva, aura jinendra sambandhI gIta vAdyoMke sAtha nAcatI huI deva-nartakiyA~ ye saba krama se apanI-apanI ukta saMkhyAvAlI sAta-sAta kakSAoM ke sAtha Age-Age calane lage ||37 - 39 // puravAsI logoMke sadRza asaMkhyAta prakIrNaka deva, dAsake samAna kArya karanevAle Abhiyogya jAtike deva aura prajAse bAhara rahanevAle bahuta-se kilpika deva bhaktise saudharmendra ke sAtha usa mahotsava meM Age-Age cala rahe the ||40-41 // dharmabuddhivAlA aizAnendra bhI bhaktike sAtha apanI vibhUtise yukta hokara azvavAhanapara ArUr3ha ho saudharmendra ke sAtha nikalA || 42 // mRgarAja (siMha) ke vAhanapara car3hakara sanatkumArendra aura divya vRSabhapara car3hakara mAhendra bhI sarva sAmagrI ke sAtha nikalA ||43|| kAnti yukta sArasapara ArUDha hokara devoMse ghirA huA brahmendra, haMsavAhanapara ArUr3ha hokara maharddhika lAntavendra, For Private And Personal Use Only Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 14.61] caturdazo'dhikAraH 137 dIsAGgagaruDArUDhaH zukrandro nirja rairvRtaH / sAmAnyakAdikaiH strIbhistatpUjAyai ca niryayau // 45|| svAbhiyogyasurotpannamayUravAhanAnvitaH / sAmaraH sakalatrazca zatArendro'pi nirgataH // 46 // AnatendrAdayaH zeSAzcatvAraH kalpanAyakAH / vimAnapuSpakArUDhAstaskalyANAya niryayau // 47 // iti dvAdaza kalpendrAH svasvabhUtivirAjitAH / dviSaTpratIndrasaMyuktAH svasvavAhanamAzritAH // 48 // paTahAdimahAdhvAnaH pUrayanto dizo'khilAH / tanvantaH suracApAni svAGgabhUSAMzubhizca khe // 49 / / chAdayanto nabhobhAgaM vajachatrAdikoTibhiH / jaya-jIvAdizabdaurbadhirIkRtadigmukhAH // 50 // gotanartanavAdyAdimahotsavazataiH samam / jyotiSAM paTalaM prApuravatIrya divaH zanaiH // 51 // candrAH sUryA grahAH sarve nakSatrAstArakAmarAH / svatvavAhanamAruhya svasvabhUtivimaNDitAH // 52 / / asaMkhyAtAH svadevADhyA dharmarAgarasAGkitAH / jinakalyANasaMsiddhayai jagmustaiH saha bhUtalam // 53 // camaraH prathamo'dhendro virocano dvitIyakaH / bhUtezo dharaNAnando veNvAkhyo veNudhAryatha // 54 // zakraH pUrNo'vaziSTazca jalAmo jalakAntimAn / hariSeNo'marendro harikAnto'gnizikhI tataH // 55 // agnivAhananAmAmitagatyamitavAhanau / indro ghoSo mahAghoSo veLAanaprabhaJjanau // 56 // amI viMzatidevendrAH pratIndrAzca tathAvidhAH / bhavanAmarajAtInAmasurAdidazAtmanAm / / 57 // svasvavAhanamUlyAdyaiH svadevIbhiralaMkRtAH / dharAmudbhidya cAjagmustatpUjAyai mahItalam // 50 // kinnaraH prathamazvendrastataH kiMpuruSAbhidhaH / zakraH satpuruSAkhyo'tha mahApuruSanAmakaH // 59 // atikAyo mahAkAya indro gotaratistataH / surendro ratikArtimaNibhadraH pUrNabhadrakaH // 60 // bhImanAmA mahAbhImaH surUpaH pratirUpakaH / indraH kAlo mahAkAla itIndrAH SoDazAmRtAH // 6 // dIpta zarIravAle garur3apara ArUr3ha aura devoMse ghirA huA zukrendra bhI apane sAmAnikAdi devoMse tathA deviyoMse yukta hokara bhagavAnkI pUjAke lie nikale // 44-45 // apane Abhiyogya devase nirmita mayUra vAhanapara car3hakara zatArendra bhI apane deva aura devI-parivArake sAtha nikalA // 46 / / Anatendra Adi zeSa cAra kalpoMke svAmI indra bhI apane-apane devaparivAroMke sAtha puSpaka vimAnapara ArUr3ha hokara bhagavAnake jJAnakalyANakake lie nikale // 47|| isa prakAra bAraha kalpoMke indra apane bArahoM pratIndroMse saMyukta hokara apanI-apanI vibhUtike sAtha apane-apane vAhanoMpara car3hakara bherI Adike mahAnAdoMse samasta dizAoMko parita karate, apane bhUSaNoMkI kAntipUjase AkAzameM indradhanaSakI zobhAko vistArate, koTikoTi dhvajA aura chatroMse nabhobhAgako AcchAdita karate, jaya-jIva Adi zabda-samUhoMse dizAoMko badhira karate svargase dhIre-dhIre utarakara gIta nRtya vAditra Adike sAtha saikar3oM utsavoMko karate hue jyotiSI devoMke paTalako prApta hue // 48-51 // taba jyotiSka paTalake sabhI asaMkhyAta candra, sUrya, graha, nakSatra aura tArAgaNa apanI-apanI vibhUtise maNDita hokara dharmAnurAgake rasase vyApta ho, apanI-apanI deviyoMse yukta ho jinakalyANakI siddhike lie ukta kalpavAsI devoMke sAtha bhUtalakI ora cale // 52-53 / / usI samaya asurakumArAdi daza jAtike bhavanavAsI devoMke 1 camara, 2 vairocana, 3 bhUteza, 4 dharaNAnanda, 5 veNudeva, 6 veNudhArI, 7 pUrNa, 8 avaziSTa, 9 jalaprabha, 10 jalakAnti, 11 hariSeNa, 12 harikAnta, 13 agnizikhI, 14 agnivAhana, 15 amitagati, 16 amitavAhana, 17 ghoSa, 18 mahAghoSa, 19 velaMjana, aura 20 prabhaMjana ye bIsa indra aura bIsa hI unake pratIndra apanI-apanI vibhUti, vAhanAsa tathA apanI-apanI deviyoMse saMyukta hokara bhUmiko bhedana kara bhagavAnakI pUjAke lie isa mahItalapara Aye // 54-58 / / usI samaya kinnara Adi AThoM jAtike vyantara devoMke 1 kinnara, 2 kimpuruSa, 3 satpuruSa, 4 mahApuruSa, 5 atikAya, 6.mahAkAya, 7 gItarati, 8 ratikIrti (gItayaza ), 9 maNibhadra, 10 pUrNabhadra, 11 bhIma, 12 mahAbhIma, 13 sarUpa, 14 pratirUpa, 18 For Private And Personal Use Only Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 138 zrI-vIravardhamAnacarite [14.62 tAvanto hi pratIndrAzca svasvavAhanasaMsthitAH / vyantarAkhilayonInAM kinnarAdyaSTadhAtmanAm / / 62 // parayA svasvasAmagrayA bhUSitA nirjraavRtaaH| taskalyANAya bhUbhAgamudbhidyAgustadAzu hi // 13 // ete caturNikAyezAH shciigiirvaannbhuussitaaH| nimeSojjhitasannevAH paramAnandazAlinaH // 6 // kuDamalIkRtapANyabjAH zrIvIraM draSTumutsukAH / jayanandAdisaddhvAnamukharAH zIghragAminaH // 65 // dadRzurdUrato dIpaM vibhorAsthAnamaNDalam / vizvarddhigaNasaMpUrNa ratnAMzuvyAptadigmukham // 6 // dhanadAdimahAzilpinirmitasya jagadguroH / tasya muktvA gaNendraM ko racanA gadituM kSamaH // 17 // tathApi bhavyasArthAnAM dharmaprotyAdisiddhaye / karomi varNanaM kiMcitsvazaktyA samavasRteH // 6 // ekayojanavistIrNa suvRttaM bhrAjate tarAm / surendranIlaratnaudhaistasyAdyaM pIThamUrjitam // 69 / / bho viMzatisahasrAGkamaNisopAnarAjitam / muktvA sArdhadvigamyUtiM bhUmenabhasi saMsthitam // 7 // tasya paryantabhUmAgamalaMcakre'tidIptimAn / dhUlIzAlaparikSepo ratnapAMzumayo mahAn // 71 // kvacid-vidrumaramyAmaH kvacitkAJcanasaMnibhaH / kvacidaJjanapujAmaH kvacinchukacchadacchaviH // 72 // nAnAsuvarNaratnotthapAMsutejazcayaiH kvacit / tanvannivendracApAni hasan vA khe sa rAjate // 73 // caturdizvasya dIpyAkhyA hemastambhAgralambitAH / toraNA makarAsphoTamaNimAlA vibhAnyaho // 74 // tato'ntarAntaraM kiMcidgatvAmbupavivritAH / syuzcatasro jagatyo hi vIthInAM madhyabhUmiSu // 75 // caturgopurasaMyuktaprAkAratrayaveSTitAH / hemaSoDazasopAnayutA dIprA manoharAH // 76 // 15 kAla aura 16 mahAkAla ye solaha adbhutarUpadhArI indra apane solahoM pratIndroMke sAtha apane-apane vAhanoMpara ArUr3ha hokara apanI-apanI parama sAmagrIse bhUSita aura apane-apane deva-devI parivArase AvRta hokara bhrUbhAgako bhedana karake jJAnakalyANaka karaneke lie isa bhUtalapara Aye // 59-63 // ye cAroM devanikAyoMke svAmI, apanI indrANiyoM aura devoMse bhUSita, nimeSa-rahita uttama netroMke dhAraka, parama AnandazAlI, kara-kamaloMko jor3e, jaya, nanda Adi mAMgalika zabdoMko bolate zrIvIra prabhuko dekhaneke lie utsuka ataeva zIghra gamana karate hue yahA~para Aye // 64-65 / / aura unhoMne samasta RddhiyoMse paripUrNa, ratna kiraNoMse diGmukhako vyApta karanevAle, dedIpyamAna aise bhagavAnke samavazaraNa maNDalako dUrase dekhA // 66 // kubera Adi mahAzilpiyoMke dvArA nirmita jagadguruke usa samavazaraNakI racanAko kahane ke lie gaNadharadevako chor3akara aura kauna samartha ho sakatA hai // 67 / to bhI bhavya jIvoMke dharma-premakI siddhike lie apanI zakti ke anusAra usa samavazaraNakA kucha varNana karatA hU~ // 68 / vaha samavazaraNa golAkAra eka yojana vistAravAlA thA, usakA prathamapITha uttama indranIlamaNiyoMse racA gayA thA, ataH vaha atyanta zobhAyamAna ho rahA thA // 69 / / he bhavyo, vaha bIsa hajAra maNimayI sopAnoM ( sIr3hiyoM) se virAjita thA aura bhUtalase ar3hAI koza Upara AkAzameM avasthita thA / / 70|| usake kinAreke bhUbhAgake sarva ora atidIptimAna , ratnadhUlise nirmita vizAla dhUlizAla nAmakA pahalA parakoTA thA // 71 / / vaha kahIMpara vidruma (mUMgA ) kI sundara kAntivAlA thA, kahIM suvarNa AbhAvAlA thA, kahIM aMjana puMjake samAna kAlI AbhAvAlA thA aura kahIMpara zuka ( totA) ke paMkhoMke samAna hare raMgavAlA thA // 72 // kahIMpara nAnA prakArake ratna aura suvarNotpanna dhUlike teja-puMjase AkAza meM indradhanuSoMkI zobhAko vistAratA athavA ha~satA huA zobhita ho rahA thA / / 73 / / usakI cAroM dizAoMmeM dIpti-yukta suvarNastambhoMke agra bhAgapara makarAkRti maNimAlAvAle , cAra toraNadvAra suzobhita ho rahe the // 74 // usake bhItara kucha dUra calakara vIthiyoMkI madhyabhamimeM pajana-sAmagrIse pavitrita cAra vediyA~ thIM // 75 // ve cAra gopuradvAroMse saMyakta, tIna prAkAroM ( koToM ) se veSTita, suvarNamayI solaha sIr3hiyoMse bhUSita, dedIpyamAna aura manako For Private And Personal Use Only Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 14.90 ] caturdazo'dhikAraH tAsAM madhyeSu bhAntyuccaistatpramAH pIThikAH parAH / jinendrapratimAyuktA maNitejo'rcanAdibhiH / / 77 // pIThikAnAM ca madhyeSu catuHpoThAni sacchiyA / trimekhalAni divyAni rAjante maNidIptibhiH // 7 // teSAM madhyeSu rAjante kanatkAJcananirmitAH / madhyabhAgajinA DhyA mUni chanatrayAnvitAH // 79 // tuGgAH sArthakanAmAno dudRzAM mAnakhaNDanAt / mAnastambhA dhvajerghaNTAgItanRtyaprakIrNakaiH // 8 // teSAM paryantapRthvISu santi vApyaH sahotpalAH / dizaM prati catastro maNisopAnamanoharAH // 8 // nandottarAdinAmAnastA nRtyanta ivorjitaaH| UrmihastaivibhAtyuccaiyantyo vAligaJjanaH // 8 // tAsAM taTeSu vidyante kuNDAnyambubhRtAni ca / tadyAvAgatabhavyAnAM pAdaprakSAlanAya ca // 83 // stokAntaraM tato'tItya vIthIM vIthIM ca tAM dharAm / citAmbukhAtikA vane dvirephaiH kamalAkaraiH // 44 // bhAti sA vAtasaMghaTotthataraGga ravotkaraiH / nRtyantIva mudA gAyantIva vA tanmahotsave // 45 // tadantaHsthaM mahobhAgamavRNotsallatAvanam / vallIgulmadgumaughotthasarvartukusumAnvitam // 86 // ramyAH krIDAdayo yatra sazayyAzca ltaalyaaH| puSpaprakarasaMkIrNA dhRtaye davayoSitAm // 87 // candrakAntazilA yatra latAbhavanamadhyagAH / zItalA nAkinAthAnAM vizrAmAya manoharAH // 88 // tadvanaM rAjate'tIva sundaraM saphalaM priyam / azokAcairmahAvRkSastuGgerdvirephaguJjanaiH / / 89 // tato'dhvAnaM kiyantaM parityajya mahItalam / prAkAraH prathamo vane tuGgo hiraNmayo mahAn // 9 // haraNa karanevAlI thIM // 76 / una vediyoMke madhyabhAgameM jinendradevakI pratimAsahita, maNiyoMkI kAnti aura pUjanasAmagrIse yukta cAra U~ce pITha (siMhAsana ) zobhAyamAna the||77| una pIThoMke madhyameM cAra aura choTe pITha the jo uttama zobhAse, maNiyoMkI kAntise aura divya tIna mekhalA-(kaTinI-) yukta zobhita ho rahe the // 78|| unake madhyameM camacamAte suvarNase nirmita, madhyabhAgameM jinapratimAse yukta, zikharapara tIna chatroMse zobhita, dhvajA, ghaNTA Adise yukta, unnata, mithyAdRSTiyoMke mAna-khaNDanase sArthaka nAmavAle cAroM dizAoMkI vediyoMpara cAra mAnastambha the, jinake samIpa deva-devAMganAe~ gIta-nRtya karatI huI cAmara Dhora rahI thIM ||79-88|| una mAnastambhoMke samIpavAlI bhUmipara cAroM dizAmeM maNimayI sIr3hiyoMse manohara, jalabharI aura kamaloMse yukta aisI cAra vApiyA~ thIM // 8 // una vApiyoMke nandA, nandottarA Adi nAma the, ve apane jala-taraMgarUpI hAthoMse nAcatI huI-sI, aura kamalopara bhauroMkI guMjArase gAtI huIke samAna atyanta zobhita ho rahI thIM // 82 / / una vApiyoMke kinAroMpara jalase bhare hue kuNDa vidyamAna the, jo bhagavAnkI vandanA-yAtrAke lie AnevAle bhavya jIvoMke pAda-prakSAlanake lie banAye gaye the // 83 // vahA~se thor3I dUra Age calakara vIthI (galI) thI aura vIthI-dharAko gherakara avasthita, jalase bharI, kamaloMke samUhoM aura bhauroMse vyApta khAI thI // 84 // vaha khAI pavanake AghAtase utpanna huI taraMgoMse aura taraMga-janita zabdoMse bhagavAna ke jJAnakalyANakake mahotsavameM nRtya karatI aura gAtI huI sI zobhita ho rahI thI / / 85 / / usake bhItarake bhUbhAgako uttama latAoMkA vana ghere hue thA aura vaha latAvana aneka prakArakI veloM, gulmoM aura vRkSoM meM lage hue sarva RtuoMke phUloMse saMyukta thA // 86 / / vahA~para ramaNIka aneka krIr3A karaneke parvata the, jo uttama zayyAoMse, latAmaNDapoMse aura puSpa-samUhase vyApta the aura jo devAMganAoMke krIr3A-kautUhala evaM vizrAmake lie banAye gaye the / / 8 / una parvatoMpara latAbhavanoMke bhItara devendroM ke vizrAmake lie zItala aura manohara candrakAntamayI zilAe~ rakhI huI thIM / / 88 // una parvatopara azoka Adike U~ce mahAvRkSoMse aura unake puSpoMpara bhauroMkI guMjAroMse yukta phalazAlI, atIva sundara priyavana zobhAyamAna thA // 89 / / usake Age kucha dUra calakara mahItalako ghere hue, suvarNamayI mahAn unnata prathama For Private And Personal Use Only Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 140 zrI-vIravardhamAnacarite svAGgoparitale'ntarbahirlagnamauktikAdibhiH / nArAsaMtatizaGkAM sa dadhacchImAn manoharaH // 11 // kvacidvidramakAntyAdayaH kvacinnavadhanacchaviH / kvacicca suragopAbha indranIlacchaviH kvacit // 12 // kacidvicitraratnAMzuracitendradhanurmahAn / vidyudA piJjaro'nekavarNAzubhirba mau tarAm // 13 // sa hasanniva dvipavyAghrasiMhahaMsAdidehinAm / vallInAM nRmayUrANAM yugmarUpaizcito'khilaH // 14 // mahAnti gopurANyasya zobhante dikcatuSTaye / rAjitAni tribhUmAni prahasantIva tejasA // 15 // padmarAgamayaistuGgaH zikharaivyomalajibhiH / zRGgANIva mahAmerorgopurANi babhustarAm // 16 // tIrthezasya guNAneSu gAyanti devagAyanAH / kecicchRNvanti nRtyanti kaMcidArAdhayanti ca / / 97 / / bhRGgArakalazAbdAdyA maGgaladravyabhUtayaH / pratyeka gopureSvAsannaSTottarazatapramAH // 18 // ratnAbharaNanAnAbhAvicitrIkRtakhAGgaNAH / pratyeka toraNAsteSu zatasaMkhyA vimAntyahI / / 99 // nisargamAsvare kAye vinoH svAnavakAzatAm / matvevAbharaNAnyasthurnirudhya toraNAni bhoH // 10 // dvAropAnteSu rAjante zakhAdyA nidhayo nava / vairAgyeNa jinendreNa tiSThantIvAvadhIritAH // 10 // teSAmantarmahAvothyA dvayoH satpAzrcayorbhavet / pratyekaM ca caturdikSu nATyazAlAdvayaM mahat // 102 // tisRbhirbhUmibhistuGgau bhAtasto nATyamaNDapau / muktastridhAtmaka mArga satAM vaktumivodyatau / / 103 // hiraNmayavRhatstambhau zuddhasphATikabhittiko / teSu maNDaparaGgeSu nRtyanti smApsarovarAH // 104 // prAkAra thA // 90 / / usa prAkArake Upara, nIce aura madhyabhAgameM motI lage hue the, jinake dvArA zobhAyukta vaha manohara prAkAra tArAoMkI paramparAkI zaMkAko dhAraNa kara rahA thA / / 9 / / vaha prAkAra kahIMpara vidramakI kAntise yakta thA, kahIMpara navIna meghakI chaviko dhAraNa kara rahA thA, kahIMpara indragopa jaisI lAla zobhAse yukta thA aura kahIMpara indranIlamaNikI nIlI kAntiko dhAraNa kara rahA thA / / 92 / / kahIM para nAnA prakArake ratnoMkI kiraNoMse mahAna indradhanuSakI zobhAko vistAra rahA thA aura kahIMpara aneka varNavAle ratnoMkI kiraNoMse yukta hokara bijalIkI zobhA dikhA rahA thA / / 23 / / vaha samasta prAkAra hAthI, vyAghra, siMha, haMsa Adi prANiyoM, manuSyoM aura mayUroMke jor3oMse, tathA veloMke samUhoMse ha~sate hueke samAna zobhAyamAna thA // 94 / / isa prAkArakI cAroM dizAoMmeM tIna bhUmiyoM ( khaNDoM) vAle vizAla rajatamayI cAra gopura zobhita the, jo apane tejase ha~sate hueke samAna pratIta ho rahe the / / 95 / / ve gopura padmarAgamayI, U~ce AkAzako ullaMghana karanevAle zikharoMse aise zobhita ho rahe the mAno mahAmeruke unnata zikhara hI hoM ||16||un zikharoMpara kitane hI gandharva deva tIrthazvarake guNoMko gA rahe the, kitane hI una guNoMko suna rahe the, kitane hI nRtya kara rahe the aura kitane hI tIrthaMkara devakI ArAdhanA kara rahe the // 97 / pratyeka gopurapara bhRGgAra, kalA, darpaNa Adi AThoM jAtike maMgaladravya eka sau ATha-eka sau AThakI saMkhyAmeM virAjamAna the / / 98 / / pratyeka gopura dvArapara nAnA prakArake ratnoMkI kAntise gaganAMgaNako citra-vicitra karanevAle sau-sau toraNa zobhAyamAna ho rahe the // 99 // una toraNoMmeM lage hue AbhUSaNa aise pratIta hote the, mAno svabhAvase hI prakAzamAna prabhuke zarIrameM rahane ke lie avakAzako na pAkara ve aba toraNoMko vyApta karake avasthita haiM // 100 / una dvAroMke samIpa rakhI huI zaMkha Adi navoM nidhiyA~ aisI jAna par3atI thIM, mAno jinendradevake dvArA vairAgyase tiraskRta hokara dvArapara hI Thaharakara bhagavAnakI sevA kara rahI haiM // 101 / ina gopura dvAroMke bhItara eka-eka mahAvIthI thI, jisake donoM pArzvabhAgoMmeM do-do nATyazAlAe~ thiiN| isa prakAra cAroM dizAoMmeM dodo mahAnATyazAlAe~ thIM / / 102 // tIna bha miyoM ( khaNDoM) se yukta, U~ce ve nATyamaNDapa aise zobhita ho rahe the, mAno sajjanoMko muktikA ratnatrayasvarUpa tridhAtmaka mArga kahaneke lie udyata hai / / 103 / / una nATyamaNDapoMke vizAla stambha suvarNamayI the, unakI bhittiyA~ nirmala For Private And Personal Use Only Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 14.118 ] caturdazo'dhikAraH 141 bINayA saha gAyanti kAzcicca vijayaM vibhoH / divyakaNThAzvagandharvAH kaivalyAdibhavAn guNAn // 105 tato dhUpa dvau dvau vIthIna 'mubhayordizoH / dhUpadhUmaistatAmodaiH sugandhIkRtakhAGgaNau // 106 // tatra vIthyantareSvAsaMzcatastro vanavIthayaH / sarvatu phalapuSpADhyA nandanAdyA ivAparAH // 107 // azokasaptaparNAkhyacampakAzramahIruhAm / vanAni tAni bhAnsyuccairuttuGgaH pAdapatrajaiH // 108 // vanAnAM madhyabhAgeSu kvacidvApyo lasajjalAH / trikoNyazca catuSkoNAH puSkariNyaH kvacitparAH // 109 // kvacidvarmyANi ramyANi kvacidAkrIDamaNDAH / kacitprekSAlayAstuGgAzcitrazAlAH kvacicchubhAH // 110 // ekazAlA dvizAlAdyA doprAH prAsAdapaGktayaH / kvacitkrIDApradezAH syuH kvacicca kRtakAdvayaH // 111 // azokavanamadhye syAdazokazcaivyapAdapaH / pIThaM trimekhalaM haimaM ramyaM tuGgamadhiSThitaH // 112 // caturgopura saMbaddhavizAlapariveSTitaH / trayachatrAGkita mUrdhni raNaduSTo'tisundaraH // 113 // dhvajacAmaramAGgalyadravyazrIpratimAdibhiH / mAti devArcanaiH so'na jambUvRkSa ivonnataH // 114 // caturdivasya yA santi dIprAH zrIjina mUrtayaH / tAH surendrAH svapuNyAya pUjayanti mahArcanaiH // 115 // evaM zeSavaneSu syuzcaizyavRkSAH surArcitAH / saptaparNAdayo ramyAzchatrArhaspratimAdibhiH // 116 // mAlA zukamayUrAbjahaMsAnAM garuDAtmanAm / mRgeza vRSabhebhendracakrANAM divyarUpiNAm // 117 // dazabhedA dhvajAstuGgAH syurmohAri jayArjitAH / prabhokhijagadaizvarya mekIkartumivodyatAH // 118 // sphaTika maNimayI thiiN| una maNDapoMke bhItara uttama apsarAe~ nRtya kara rahI thIM // 104 // kitanI hI deviyA~ vINA ke sAtha prabhuke vijayakA gAna kara rahI thIM aura kitane hI divya kaNThavAle gandharva bhagavAn ke kaivalyaprAptise utpanna hue guNoMko gA rahe the // 105 // una vIthiyoMkI donoM dizAoMmeM do-do dhUpaghaTa the, jinake dhUpakI sugandhIko vistAranevAle dhue~ke dvArA gaganAMgaNa sugandhita ho rahA thA || 106 // | usake Age kucha dUra calakara vIthiyoMke madhya meM cAra vanavIthiyA~ thIM, jo sarva Rtuke phala-phUloMse yukta dUsare nandanAdi vanoMke samAna mAlUma par3atI thIM ||107|| una banavIthiyoMmeM azoka, saptaparNa, campaka aura AmravRkSoMke vana the, jo ki ati unnata vRkSasamUhoM se zobhita ho rahe the || 108 // una vanoMke madhyabhAgameM jalase bharI huI vApiyA~ thIM aura kahIMpara tikona aura catuSkonavAlI puSkariNiyA~ thIM || 109 || una vanoM meM kahIM para sundara bhavana the, kahIMpara sundara krIDAmaNDapa the, kahIM para darzanIya prekSAgRha the aura kahIM para unnata zobhAyukta citrazAlAe~ thIM // 110 // kahIM para eka khaNDavAle aura kahIMpara do khaNDavA dedIpyamAna prAsAdoMkI paMktiyA~ thIM, kahIMpara krIDAsthala the aura kahIM para kRtrima parvata the || 11|| vahA~ azoka vanake bIca meM azoka nAmakA caityavRkSa thA, jisakA pITha ramya, suvarNamayI tIna mekhalAoMvAlA thA aura vaha caityavRkSa bahuta U~cA thA // 112 // caityavRkSa tIna jhAloM (koToM) se veSTita thA, pratyeka zAlameM cAra-cAra gopura dvAra the / vaha caityavRkSa tIna chatroMse yukta thA aura usake zikharapara zabda karatA huA atisundara ECT CET AT | | 113 // | vaha caityavRkSa dhvajA, cAmara Adi maMgala dravyoMse aura zrI jinadevakI pratimA Adise yukta thA, devagaNa jahA~para pUjana kara rahe the aura vaha jambUvRkSake samAna unnata thA // 114 // | isa caityavRkSake Upara cAroM dizAoM meM dIptiyukta zrI jinamUrtiyA~ thIM, jahA~para Akara apane puNyopArjanake lie devendra mahAn dravyoMse unakI pUjA kara rahe the ||115 / isI prakAra zeSa vanoMmeM bhI devoMse pUjita, chatracAmara aura arhatpratimAoMse yukta ramaNIya saptaparNAdi caityavRkSa the || 116|| mAlA, zuka, mayUra, kamala, haMsa, garur3a, siMha, vRSabha, hAthI aura cakra ina daza cihnoMkI dhAraka divya rUpavAlI U~cI dhvajAe~ phaharAtI huI aisI jJAta hotI thIM mAno moha - zatruko jIta lenese upArjita prabhuke tIna lokake aizvaryako ekatrita karaneke lie udyata huI hoM // 117-118 // For Private And Personal Use Only Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 142 zrI-vIravardhamAnacarite [14.119ekaikasyAM dizi jJeyAH pratyekaM pAliketavaH / aSTottarazataM ramyAstaraGgA iva khAmbudheH / / 119 // marudAndolitasteSAM khe bhramannaMzukokaraH / vyAjuharSarivAbhAti jinArcAya jagajjanAn // 120 // sakketuSu srajo ramyAH saumanasyo lalambire / vastradhvajeSu divyAni sUkSmavastrANi ca sphuTam / / 121 // iti varhAdikeSveSu dhvajeSu surazilpibhiH / rAjante nirmitA divyA mayUrAdyAH sumUrtayaH // 122 // azItyagraM sahasraM syurdizyekasyAM ca piNDitAH / caturdikSu nabhodvitricaturaGkapramA dhvajAH // 123 // tato'bhyantarabhUbhAge zAlo'sti dvitIyo mahAn / zrImAnarjunanirmANaH prAkazAlavarNanAsamaH // 124 // pUrvavadgopurANyasya rAjatAni bhavanti vai / teSvAbharaNavinyastatoraNAni mahAnti ca // 125 // nidhayo maGgaladravyA nATyazAlAdvayaM bhavet / tadvadhUpaghaTau dvau dvau mahAvIthyubhayaM tayoH // 126 // syAnAdhyazAlayogItanartanAdikadambakam / zeSo'trApi vidhijJeya AdyazAlasamo'khilaH // 127 / / tato vIthyantarevasyAM kakSAyAM bhAsvaraM vanam / nAnAratnaprabholkarAsItkalpamahIruhAm / / 128 // ramyAH kalpadrumAstuGgAH sacchAyAH saphalA varAH / divyatragvastra bhUSADhyA rAjAyante'tra saMpadA // 129 // devodakkuravo'vezamAgatA iva sevitum / zomante dazabhedaiH svaiH sahAlaM kalpazAkhibhiH // 13 // nepathyAni phalAnyeSAM pallavA aMzukAni ca / mAlAH zAkhAgralambinyo doptAH prArohayaSTayaH // 13 // jyotiSkAH jyotiraGgeSu dIpAGgeSu ca nAkajAH / bhAvanendrAH sragaGgeSu prati krIDA prakurvate // 132 // asmin vanAntare'bhUvan divyAH siddhArtha pAdapAH / siddhArcAdhiSThitAichatracAmarAdivirAjitAH // 133 // eka-eka dizAmeM pratyeka cihnavAlI eka sau ATha ramaNIya dhvajAe~ jAnanA caahie| ve aisI pratIta hotI thIM, mAno AkAzarUpa samudra kI taraMgeM hI hoM / / 119 / / una dhvajAoMke pavanase hilate aura cAroM ora ghUmate hue vastra aise mAlUma hote the mAno jinarAjake pUjanake lie jagatke janoMko bulA hI rahe. hoM / / 120 / / una daza cihnavAlI dhvajAoMmeM-se mAlA cihnavAlI dhvajAoMmeM ramaNIka phUloMkI mAlAe~ laTaka rahI thiiN| vastra-cihnavAlI dhvajAoMmeM sUkSma cikane vastra laTaka rahe the // 12|| isI prakAra mayUra Adi cihnavAlI dhvajAoMmeM deva-zilpiyoM dvArA nirmita sundara mUrtivAle mayUra Adi zobhita ho rahe the // 122 / / ve dhvajAe~ eka-eka dizAmeM eka hajAra assI ( 1080) thIM aura cAroM dizAoMkI milAkara cAra hajAra tIna sau bIsa (4320) thIM // 123 / / usase Age calakara bhItarI bhUbhAgameM cA~dIse banA huA, lakSmIyukta dUsarA mahAn zAla ( koTa ) thA, jisakA varNana prathama zAlake samAna hI jAnanA cAhie // 124 / / isa zAlameM bhI pUrvazAlake samAna hI rajatamayI gopura dvAra the aura vahA~para AbhUSaNoMse yukta bar3e-bar3e toraNa the // 125 / / yahA~para bhI pUrvake samAna navanidhiyA~, aSTaprakArake maMgaladravya, do-do nATyazAlAe~ aura do-do dhUpaghaTa mahAvIthIke donoM ora the||126|| una donoM nATyazAlAoMmeM gIta-nRtya Adi tathA zeSa samasta vidhi bhI prathama zAlake samAna jAnanA cAhie // 127 / isase Age vIthIke antarAlameM nAnA prakArake ratnoMkI prabhAse zobhita kalpavRkSoMkA eka dedIpyamAna vana thA / jisameM divya mAlA, vastra, AbhUpaNa AdikI sampadAse yukta UMce, phaLavAle, aura uttama chAyAvAla ramaNIka kalpavRkSa zobhAyamAna ho rahe the // 128-129 // unheM dekhakara aisA jJAta hotA thA mAno devakuru aura uttarakasa hI apane daza jAtike kalpavRkSoMke sAtha bhagavAnkI sevA karaneke lie yahA~para Aye haiM / / 130 / / una kalpavRkSoMke phala AbhUSaNoMke samAna, patte vastroMke samAna, aura zAkhAoMke agrabhAgapara laTakatI huI dedIpyamAna mAlAe~ vaTa-vRkSakI jaTAoMke samAna pratIta hotI thIM // 131 / / ina kalpavRkSoMmeM-se jyotiraMga kalpavRkSoMke nIce jyotiSka deva, dIpAMga kalpavRkSoMke nIce kalpavAsI deva, aura mAlAMga kalpavRkSoMke nIce bhavanavAsI indra krIr3A karate hue vizrAma kara rahe the // 132 / / ina kalpavRkSoMke vanake madhyameM divya siddhArtha vRkSa the, jo ki siddha pratimAoMse For Private And Personal Use Only Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 14.148 ] caturdazo'dhikAraH pUrvoktA varNanA caityavRkSepyatrApi yojyatAm / kiM kalpAjripA ete saMkalpitasubhogadAH // 134 // paryante'tha vanAnAM sadamyAsti vanavedikA / cAmIkaramayai ratnaiH khacitAGgI prabhAsvarAH // 13 // rAjatAni virAjante tasyAM sadgopurANi vai / mukAsambanadAmodhairghaNTAjAlapralambanaiH // 13 // saGgItAtodyanRttaizca puSpamAlASTamaGgalaiH / uttuGgazikharaipraiiH ratnAbharaNatoraNaiH // 137 // tato vIthyantagalasthAM vividhA dhvajapatayaH / parAM mahomalaM cakruheM mastambhAvalambitAH // 13 // maNipITheSu susthAste zobhante svonnatizriyA / karmArivijayaM bhartuH puMsAM vaktumivodyatAH // 139 // aSTAzItyaGgulAnyeSAM rundratvaM gaNibhirmatam / paJcaviMzaticApAni stambhAnAmantaraM viduH // 140 // mAnastammA dhvajAstambhAH siddhArthacaityapAdapAH / stUpAH satoraNAH sarve prAkArA vanavedikAH // 141 // prokAstIrthakarotsedhAdurasedhena dviSaDguNAH / AyAmayogyameteSAM vistAraM jJAnino viduH // 142 // banAnAM sarvahANAM parvatAnAM tathaiva ca / tuGgatvametadevoktaM dvAdazAGgAbdhipAragaiH // 143 // vistIrNA adrayaH santi svocchAyAdaSTasaMgugam / stUpAnAM raundhramutsedhAtsAtirekaM bhaved dhruvam / / 144 // vadanti vedikAdInAmuraledhAcca caturthakam / vistAraM vizvatatvajJA gaNAdhIzAH surArcitAH // 145 // kvacinnadyaH kvacidvApyaH kvacitsaikatamaNDalam / kvacitsabhAgRhAdIni bhavantyatra vanAntare // 146 / / vanavIthImimAmantarvapre'sau vanavedikA / kaladhautamayI tuGgA caturgopurabhUSitA // 147 // asyAstoraNamAGgalyadravyAbharaNasaMpadaH / gItanartanavAdyAdyA vijJeyAH pUrvavarNitAH // 18 // adhiSThita aura chatra-cAmarAdi vibhUtise virAjita the // 133 // pUrvameM jo caityavRkSoMkA varNana kiyA gayA hai vaha ina siddhArtha vRkSoMmeM bhI samajhanA caahie| kintu ye kalpavRkSa saMkalpita sabhI uttama bhogoMko denevAle the / / 134|| ina kalpavRkSoMke vanoMke cAroM ora eka ramaNIka vanavedikA thI jo ki suvarNa-nirmita, ratnoMse jar3I huI aura ati prabhAyukta thii||135|| usa vanavedikAmeM motiyoMkI laTakatI huI mAlAoMke puMjase aura laTakate hue ghaNTA-samUhase yukta rajatamayI cAra uttama gopura dvAra the // 136 // ve saba saMgIta, vAditra aura nRtyoMse, puSpamAlA Adi aSTamaMgaladravyoMse, U~ce zikharoMse tathA dedIpyamAna ratnoMke AbhUSaNavAle toraNoMse zobhita the // 137 / usase Age vIthIke antarAlameM soneke stambhoMke agrabhAgapara phaharAtI huI aneka prakArakI dhvajA paMktiyA~ vahA~kI zreSTha bhUmiko alaMkRta kara rahI thIM // 138 // maNimayI pIThoMpara avasthita ve dhvajastambha apanI unnata zobhAse aise zobhita ho rahe the, mAno svAmIkI karma-zatrukI jItako puruSoMse kahane ke lie hI udyata ho rahe haiM // 139 / / una dhvajAstambhoMkI moTAI aThAsI ( 88 ) aMgula aura stambhoMkA pArasparika antarAla pacIsa (25) dhanuSa gaNadharoMne batAyA hai| samavazaraNameM sthita sarva mAnastambha, dhvajAstambha, siddhArthavRkSa, caityavRkSa, stUpa, toraNa-sahita prAkAra aura vanavedikAe~ tIrtha karake zarIrakI U~cAIse bAraha gunI U~cAIvAlI kahI gayI haiN| inakA AyAma aura vistAra jJAniyoMko inake yogya jAna lenA cAhie // 140-142 // samavazaraNameM sthita vanoMkI, sarva bhavanoMkI tathA parvatoMkI U~cAI bhI itanI hI dvAdazAMga zruta-sAgarake pAragAmI gaNadhara devoMne kahI hai // 143 // parvata apanI U~cAIse ATha guNita vistIrNa haiM, aura stUpoMkI moTAI unakI U~cAIse nizcayataH kucha adhika hai // 144 / / vizvatattvoMke jJAtA, deva-pUjita gaNadharadeva vanavedikAdikI caur3AI U~cAIse cauthAI kahate haiM // 145 / / isa vanake madhyameM kahIM nadiyA~, kahIM vApiyA~, kahIM sikatA-(bAlukA-) maNDala, aura kahIMpara sabhAgRha Adi the // 146 / / ina vanavIthIko ghere hue suvarNamayI, unnata aura cAra gopura dvAroMse bhUSita vanavedikA thI // 147 / isake toraNadvAra, mAMgalika dravya, AbhUSaNa sampadA, aura gIta-nRtya vAditrAdikI zobhA pUrvokta varNanake samAna hI jAnanI cAhie // 148 // For Private And Personal Use Only Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 144 zrI-vIravardhamAnacarite [ 14.149atholladhya pratolI tAM paritaH parivIthyabhUt / nAnAprAsAdapaktibhirnirmitA devazilpibhiH / / 149 // hiraNmayamahAstammA vajrAdhiSTAnabandhitAH / candrakAntazilA divyamittayo maNicitritAH // 15 // sahaya'dvitalAH kecitkecijJa tricatustalAH / candrazAlayutAH kecidvalabhicchandazobhitAH // 151 // prAsAdA bhAnti te tuGgAH svatejombudhimadhyagAH / dIprA uttaGgakUTA]otsnayA nirmitA iva // 152 // kUTAgArasabhAgehaprekSazAlA babhuH kvacit / zayyAsanayutAstuGgAH sopAnAH zvetitAmbarAH // 153 / / sagandharvAH surA vyantarA jyotikAH khagezvarAH / pannagAH kinnaraiH sAdha ramante teSa cAnvaham // 154 // kecittadgItagAnaizca kecirAditravAdanaiH / nRttadharmAdigoSThIbhirjinamArAdhayanti te // 155 // padmarAgamayAstuGgAzcitAH stUpA navodyayuH / vIthInAM madhyabhUbhAge siddhArhatpratimAnajaH // 156 // stUpAnAmantareSveSAM maNitoraNamAlikAH / vicitritanabhomAgA bhAntIvendradhanurnibhAH // 17 // dvidhAccaudhairdhvajacchatrasarvamaGgalasaMpadA / dharmamUrtaya evaiva rAjante te svatejasA // 15 // tatrAmiSicya saMpUjya bhavyAstA pratimAH parAH / tataH pradakSiNIkRtya stutvA'rjayanti sadvRSam // 159 // stUpahAvalIruddhAmullaGghya tAM mahoM tataH / nabhaHsphaTikazAlo'bhUtsphurajjyotsnAttadiktaTaH // 160 // vibhra jante'sya zAlasya divyAni gopurANi ca / padmarAgamayAnyuccairmavyarAgamayAni ca // 16 // atrApi pUrvavadjJeyA maGgaladravyasaMpadaH / nepathyatoraNAH sarve nidhayo nartanAdayaH // 162 / / isake pazcAt isa pratolIko ullaMghana karake usase Age sarva ora eka aura vIthI thI jo deva-zilpiyoMse nirmita nAnA prakArake prAsAda-( bhavana )-paMktiyoMse zobhita ho rahI thI // 149|| una prAsAdoMke suvarNamayI mahAstambha the, unakA vajramaya adhiSThAna bandhana thA, candrakAntamaNimayI zilAvAlI unakI divya bhittiyA~ thIM aura ve nAnA prakArakI maNiyoMse jar3I huI thIM // 150 / / usa prAsAda-paMktimeM kitane hI bhavana do khaNDavAle, kitane hI tIna khaNDavAle aura kitane cAra khaNDavAle the| kitane hI candrazAlA (chata ) se yukta the aura kitane hI valabhI (chajjA aura gelerI) se zobhita the||15|| dedIpyamAna, U~ce kUTAnoMse zobhita, apane tejakAntirUpI samudra ke madhya meM avasthita ve prAsAda aise zobhA de rahe the, mAno candrakI candrikAse hI nirmita hue hoM / / 152 // ve prAsAda kUTAgAra, sabhAgRha, prekSaNazAlA, zayyA aura AsanoMse yukta evaM uttuMga the| unake sopAna apanI dhavalimAse AkAzako dhavalita kara rahe the // 153 / / unameM gandharva, vyantara, jyotiSka aura pannagadeva, tathA vidyAdhara kinnaroMke sAtha sadA krIr3A kara rahe the // 154 // unameM se kitane hI gIta-gAyanoMse, kitane hI vAditra bajAnese, kitane hI nRtyoMse aura kitane hI dharmagoSThI Adike dvArA jinabhagavAnkI ArAdhanA kara rahe the // 155 / / una vIthiyoMke madhya bhUbhAgameM padmarAga maNimayI, nau U~ce stUpa the jo siddha aura arahantadevakI pratimAoMke samUhase yukta the // 156 / / ina stUpoMke antarAlameM nabhobhAgako citra-vicitrita karanevAlI maNimayI toraNamAlikAe~ indradhanuSake samAna zobhita ho rahI thIM // 157 / / ve arhanta-siddhoMkI pratimAsamUhase, dhvajA-chatrAdi sarva sampadAse aura apane tejase dharmamUrtiyoMke samAna zobhAyamAna ho rahI thIM // 158 // vahA~para jAkara bhavya jIva una uttama pratimAoMkA abhiSeka kara, pUjana kara, pradakSiNA dekara aura stuti karake uttama dharmakA upArjana kara rahe the // 159 / / isa stUpa aura prAsAdoMkI paMktise vyApta vIthIvAlI bhUmikA ullaMghana kara usase kucha Age apanI sphurAyamAna zubhra jyotsnAse digbhAgako Alokita karanevAlA, AkAzake samAna svaccha sphaTikamaNimayI eka zAla (prAkAra ) thaa| isa zAlake padmarAgamaNimayI, U~ce divya gopuradvAra zobhita ho rahe the, jo aise pratIta hote the, mAno bhavya jIvoMkA dharmAnurAga hI ekatrita ho gayA hai / / 160-161 / / yahA~para bhI pUrva ke samAna hI maMgaladravyasampadA, AbhUSaNayukta toraNa, navoM nidhiyA~ aura gIta-vAditra-nartana For Private And Personal Use Only Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 14.175 ] caturdazo'dhikAraH bhAnti cAmaratAlAbdadhvajachatraiH sahorjitAH / supratiSThikabhRGgArakalazA gopuraM prati // 163 // dvAreSu nikazAlAnAM gadAdipANayaH surAH / dvArapAlAH kramAdAsan bhaumabhAvananAkajAH // 16 // tatrAcchasphaTikAcchAlAdApIThAntaM samAyatAH / mittayaH SoDazAbhUvan mahAvIthyantarAzritAH // 165 // tAsAM sphaTikamittInAM mUrdhni zrImaNDapo'bhavat / viyadratnamayastuGgo ratnastambhaiH samuddhRtaH // 166 // satyaM zrImaNDapo'trAyaM jagacchrImadbhirAbhRtaH / yatrAddhvaninA bhavyA labhante dyuzivazriyam // 16 // tanmadhye rAjate tuGgA prathamA pIThikA tarAm / vaiDUryaratnanirmANA tejasA vyAptadigmukhA // 16 // tasyAH SoDazasopAnamArgAH syuH SoDazAntarAH / caturdikSu dviSaTkoSTapravezeSu ca vistRtAH // 169 // pIThikA tAmalaMcakruraSTau maGgalabhUtayaH / yakSazca dharmacakrANi proddhRtAni svamUrdhibhiH // 17 // sahasrArANi tAnyuccairvadantIvAMzuvAkcayaiH / dharma jagatsatAM mAnti jinAzrayAddhasanti vA // 171 // tasyA upari satpIThamabhavadvitIyaM param / tuGgaM hiraNmayaM kAntyA jitAdityendumaNDalam // 12 // cakrebhendravRSAmbhojadivyAMzukamRgezinAm / garuDasya ca mAlyasya dhvajA aSTau manoharAH // 173 // tasyoparitale tuGgA rAjante dIpravigrahaiH / dikSvaSTAsu supIThasya siddhASTaguNasaMnibhAH // 17 // tasyopari sphuradratnarocirvidhvastamazcayam / sarvaratnamayaM hyAsIttRtIyaM pIThamUrjitam // 15 // Adi saba sAja-bAja the // 162 / / pratyeka gopura dvArapara cAmara, tAlavRnta, darpaNa, dhvajA, aura chatroMke sAtha prakAzamAna supratiSThika, zrRMgAra aura kalaza ye aSTa maMgaladravya zobhita ho rahe the // 163|| ukta tInoM hI zAloMke dvAroMpara gadA Adiko hAthoMmeM liye hue vyantara, bhavanavAsI aura kalpavAsI deva kramase dvArapAla banakara khar3e hue the // 164 // vahA~para ukta svaccha sphaTika maNimayI zAlase lekara pITha-paryanta lambI, cAroM mahAvIthiyoMke antarAlake Azrita solaha bhittiyA~ thIM // 165 / / una sphaTikamaNimayI bhittiyoMke zikharapara ratnamayI stambhoMse uThAyA huA, nirmala ratna-nirmita, uttuMga zrImaNDapa thA / / 166 // yaha satyArthameM zrImaNDapa hI thA, kyoMki yaha tIna jagatkI sarvotkRSTa zrI (lakSmI) se bharapUra thA aura jahA~para Akara bhavyajIva arhantadevakI divyadhvanise svarga aura mokSakI zrIko prApta karate the / / 167 / usa zrImaNDapake madhyameM U~cI prathama pIThikA ati zobhita ho rahI thI, jo ki vaiDUryaratnoMse nirmANa kI gayI thI aura apane tejase sarva dizAoMke mukhoMko vyApta kara rahI thI // 16 // usa prathama pIThikAke sarva ora solaha antarAla-yukta solaha sopAnamArga the| jinameM se cAra sopAnamArga to cAroM dizAoMmeM the aura bAraha sopAnamArga bAraha koThoMke pravezadvAroMkI ora phaile hue the // 169 / / isa prathama pIThikAko AThoM maMgaladravya alaMkRta kara rahe the aura yakSadeva apane mastakoMpara dharmacakroMko dhAraNa kiye hue khar3e the| ve dharmacakra eka-eka hajAra ArevAle the aura aise zobhAyamAna ho rahe the, mAno apanI kiraNarUpa vacana-samUhase jagatke sajjanoMko dharmakA svarUpa hI kaha rahe hoM, athavA jinadevake Azrayase ha~sa hI rahe hoM // 170-171 // isa prathama pIThake Upara hiraNyamayI ati unnata dvitIya pITha thA, jo apanI kAntise candramaNDalako jIta rahA thA // 172 // isa dUsare pIThake uparitalapara cakra, gajarAja, vRSabha, kamala, divyAMzuka, siMha, garur3a aura mAlAkI ATha manohara U~cI dhvajAe~ AThoM dizAoMmeM zobhAyamAna ho rahI thIM, jo apane pradIpa AkAroMse siddhoMke ATha guNoMke sadRza pratIta ho rahI thIM // 173-174 / / isa dvitIya pIThake Upara apanI sphurAyamAna ratnakiraNoMke dvArA For Private And Personal Use Only Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI-bIravardhamAnacarite [14.176bhAti tatparamaM pIThaM jitvA tejAMsi nAkinAm / svAMzubhirhasatIvAtrAnekamaGgalasaMpadA // 176 // tasyopari jagatsArA pRthvIM gandhakuTI parAm / rairAD nivezayAmAsa tejomUrtimivAdbhutAm // 17 // bhAti sArthakanAmnI sA sugandhIkRtakhAGgaNA / divyagandhamahAdhUpanAnAstraka puSpavarNanaiH // 178 // tasyA yAM yakSarATcakre divyAM hi racanAM parAm / nAnAbharaNavinyAsairmukkAjAlairgatopamaiH / / 179 / / haimairjAlestarAM sthUlaiH sphuratnastamopahaiH / tAM ko varNayituM zakto budhaH zrIgaNinaM vinA // 10 // tasyA madhye vyadhAd raidaH parArdhyamaNibhUSitam / haima siMhAsanaM divyaM svaprabhAjitabhAskaram / / 18 // viSTaraM tadalaMcakre koTyAdityAdhikapramaH / bhagavAn zrImahAvIrastrijagannavyaveSTitaH // 18 // anantamahimArUDho vizvAGgayuddharaNakSamaH / caturmiraoNlaiH svena mahimnA'spRSTatattalaH // 183 // itthaM zrIjinapuGgavo budhanuto vizcaikacUDAmaNiH saMprAptaH paramAM vibhUtimatulAM bAhyAM suraiH kalpitAm / antAtItaguNaiH samaM nirupamaiH kaivalyabhUtyA ca yastaM lokaikapitAmahaM guNagaNaiH zrIvardhamAnaM stuve / / 184 / / yo lokatrayatAraNakacaturaH karmArividhvaMsaka Aste divyasabhAgaNaiH parivRto dharmopadezodyata: / no niSkAraNabAndhavastrijagati zrIvIranAtho mahAM llabdhvAnanta catuSTayaH svazirasA taddhataye naumi tam / / 185 // andhakArake samUhako vidhvasta karanevAlA, sarvaratnamayI tejasvI tRtIya pITha thA // 175|| yaha parama pITha apanI ujjvala kiraNoMke dvArA aura aneka mAMgalika sampadAse devoMke tejoMko jItakara ha~satA huA zobhita ho rahA thA // 176 / / isa tIsare pIThake Upara kuberarAjane jagatmeM sArabhUta utkRSTa gandhakuTI nAmakI pRthvIko racA thA jo ki adbhuta tejomUrtike samAna thI // 17 // vaha divya sugandhIvAle dhUpoMse, aura nAnA prakArake puSpoMkI varSAse gaganAMgaNako sagandhita karatI huI apanA 'gandhakaTI' yaha nAma sArthaka kara rahI thI // 178 // yakSarAjane usa gandhakuTIkI divya racanA nAnA prakArake AbharaNa-vinyAsoMse, upamA-rahita muktAjAlose, suvarNa-jAloMse, sthUla, sphurAyamAna aura andhakAra-vinAzaka ratnoMse kI thI, usakI zobhAkA varNana karaneke lie zrI gaNadharadevake binA aura kauna buddhimAn samartha hai // 179-180|| usa gandhakuTIke madhyameM yakSarAjane anamola utkRSTa maNiyoMse bhUSita, apanI prabhAse sUryakI prabhAko jItanevAlA, svarNamayI divya siMhAsana banAyA thA // 181 // usa siMhAsanako koTisUryakI prabhAse adhika prabhAvAle aura tIna lokake bhavyajIvoMse veSTita zrI mahAvIra prabhu alaMkRta kara rahe the // 182 // usapara ananta mahimAzAlI, vizvake sarvaprANiyoM ke uddhAra karane meM samartha, aura apanI mahimAse siMhAsanake talabhAgako cAra aMguloMse nahIM sparza karate hue bhagavAn antarikSameM virAjamAna the / / 183 // isa prakAra vidvajjanoMse namaskRta, vizvake ekamAtra cUDAmaNi, jinazreSTha zrIvIraprabhune devoM dvArA racita bAharI atula utkRSTa samavazaraNa vibhUtiko, tathA anupama ananta guNoMke sAtha kevala vibhUtiko prApta kiyA, una lokake anupama pitAmaha zrI vardhamAna jinendrakI maiM guNagaNoMke dvArA stuti karatA hU~ // 184 / / jo zrI vIranAtha tInoM lokoMke tAranemeM kuzala haiM, karma-zatruoMke vidhvaMsaka haiM, divya sabhAgaNoMse parivata haiM, dharmopadeza dene ke lie udyata haiM, jo tIna jagatke jIvoMke akAraNa bandhu haiM, aura ananta catuSTayako jinhoMne prApta kiyA hai aura jo mahAna haiM, aise zrI mahAvIra prabhuko maiM unakI vibhUti pAneke lie apanA mastaka For Private And Personal Use Only Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 147 14.186 ] caturdazo'dhikAraH asamaguNanidhAnaM kevalajJAnanetraM tribhuvanapatisevyaM vizvalokaikabandhum / nihatasakaladoSa dharmacittIrthakartAramiha zivaguNAptyai saMstuve vIranAtham / / 186 / / iti zrIbhaTTArakasakalakItiviracite zrIvIravardhamAnacarite devAgamana bhagavatsamavazaraNaracanAvarNano nAma caturdazo'dhikAraH / / 14 / / jhukAkara namaskAra karatA hU~ // 185 // jo anupama guNoMke nidhAna haiM, kevala jJAnarUpa netrake dhAraka haiM, tribhuvanake svAmiyoM dvArA sevita haiM, samasta vizvake ekamAtra bandhu haiM, sarva doSoMke nAzaka haiM, isa bhUtalapara dharmatIrthake kartA haiM, aise zrI vIranAthakI maiM zivake guNoMkI prAptike lie stuti karatA hU~ // 186 / / iti zrI bhaTTAraka sakalakIti-viracita zrI vIravardhamAnacaritameM devoMkA Agamana aura bhagavAnke samavazaraNa-racanAkA varNana karanevAlA caudahavA~ adhikAra samApta huA / / 14 / / For Private And Personal Use Only Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paJcadazo'dhikAraH zrImate kevalajJAnasAmrAjyapadazAline / namo vRtAya manyodhairdha matIrthapravartine // 1 // paritastaM jinAdhIzaM vyApya svAsthAnabhUtalam / sarva kusumavRSTIH prakurvanti suvAridAH ||2|| AyAntI sA nabhobhAgAdgandhAkRSTALiguJjanaiH / gAyantIva jagannAthaM mAti divyA tatAmbarA ||3|| sArthakarUpAdharastuGgo jagacchokApanodanAt / AsIdazokavRkSo'tra jinAbhyAse'tidIdhimAn // 4 // vicitrairmaNipuSpairmarakatA disupallavaiH / calacchAkhairmahAn bhAti bhavyAnAhvayatIva saH // 5 // vibhoH zirasi dIprAGgaM muktAlambanabhUSitam / nAnAratnabrajairdivyaiH pinaddhadaNDamUrjitam // 6 // zveta chatratrayaM dIptyA jitacandraM virAjate / trailokyAdhipatitvaM hi satAM sUcayatIva bho: ||7|| kSIrAbdhivacisAdRzyaizcatuHSaSTiprakIrNakaiH / yakSapANyArpitairdivyairvIjyamAno jagadguruH // 8 // trijagadbhavya madhyastho lakSmyA'laMkRtavigrahaH / varottama ivAbhAti muktinAryaH surUpavAn ||9|| sArdhadvAdazakoTimA jitAmbudagarjanAH / devadundubhayo devakarairAtADitAH parAH // 10 // tarjayanta ivAnekakarmAtIn jagatsatAm / kurvanti vividhAn zabdAn sujinotsavasUcakAn // 11 // divyaudArikadehotthaM dInaM bhAmaNDalaM prabhoH / kAntaM virAjate ramyaM koTisUryAdhikaprabham ||12|| nirAbAdhaM niraupamyaM priyaM vizvAmicakSuSAm / yazasAM pua eveva nidhirvA tejasAM param ||13|| jinendra zrI mukhAddivyadhvanirvizvahitaMkaraH / niryAti pratyahaM sarvatattvadharmAdi sUcakaH || 14 || kevalajJAnarUpa sAmrAjyapadake bhoktA, bhavya jIvoMse veSTita, aura dharmatIrtha ke pravartaka zrImAn mahAvIra svAmI ke lie namaskAra hai || 1 || jisa gandhakuTImeM bhagavAn virAjamAna the usa sthAnake sarva bhUbhAgako vyApta kara devarUpI megha puSpoMkI varSA kara rahe the || 2 || gaganamaNDalase AtI huI vaha divya puSpavRSTi apanI sugandhise AkRSTa hue bhramaroMkI guMjAra se jagat ke nAtha vIra jinezvarake guNoMko gAtI huI-sI pratIta ho rahI thI || 3 || jinadeva ke samIpa meM ati unnata dIptimAn azokavRkSa thA, jo ki jagatke jIvoMke zokako dUra karane se apane nAmako sArthaka kara rahA thA ||4|| vaha mahAna azokavRkSa maNimayI vicitra puSpoMse, marakatamaNi jaise varNavAle uttama pattoMse, tathA hilatI huI zAkhAoMse bhavya jIvoMko bulAtAsA pratIta hotA thA ||5|| prabhuke zirapara dIpta kAntivAlA, mukkAmAlAoMse bhUSita, divya nAnA ratna-samUhase jaTita daNDavAlA, aura apanI kAntise candramA kI kAntiko jItanevAlA chatratraya sajjanoMko bhagavAn ke tIna lokake svAmIpanekI sUcanA dete hueke samAna zobhita ho rahA thA ||6-7|| kSIrasAgarakI taraMgoM ke sadRza zubhra varNavAle, yakSoMke hastoM dvArA causaTha cAmaroMse vIjyamAna, tIna lokake bhavya jIvoMke madhya meM sthita, aura lakSmIse alaMkRta zarIravAle, uttama rUpavAle jagad guru zrI vardhamAna svAmI muktiramAke uttama varake samAna zobhita ho rahe the // 8-9 // meghoMkI garjanAko jItanevAlI, devoMke hAthoMse bajAyI jAtI huI sAr3he bAraha karor3a uttama devadundubhiyA~ aneka karma-zatruoM kI tarjanA karatI huI aura jagat ke sajjanoM ko uttama jinotsava kI sUcanA karatI huI nAnA prakArake zabdoMko kara rahI thIM / / 10-11 / / bhagavAnke divya audArika zarIra se utpanna huA dedIpyamAna koTi sUrya se bhI adhika prabhAvAlA ramya bhAmaNDala zobhita ho rahA thA // 12 // vaha bhAmaNDala sarvabAdhAoM se rahita, anupama, sarva prANiyoMke netroMko priya, yazoMkA puMja athavA tejoMkA nidhAna-sA hI pratIta ho rahA thA || 13|| vIrajinendra ke zrImukha se nikalanevAlI, vizvahita-kAriNI, sarva For Private And Personal Use Only Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 142 15.28 ] paJcadazo'dhikAraH ekarUpo yathA meghajalaughaH pAtrayogataH / citrarUpo dumAdInAM jAyate phalabhedakRt // 15 // tathA divyadhvanizcAdAvekarUpo'pyanakSaraH / nAnAbhASAmayo vyaktarUpo'kSaramayo mahAn // 16 // jAyate'nekadezotpannAnAM nRNAM ca nAkinAm / pazUnAM dharmacidvaktA vizvasaMdehanAzakRt // 17 // ratnapIThatrayAgrasthaM siMhAsanamanuttaram / ArUDho jagatAM nAtho dharmarAjaiva bhAtyaho // 18 // ityanadhyairmahAdivyaiH prAtihAryASTabhiH paraiH / alaMkrato mahAvIro sabhAyAM rAjate tarAma // 19 // vimoH prAgdizamArabhya satkoSThe prathame zubhe / gaNIndrAdyA munIzodhAH sthitiM cakre zivAptaye // 20 // dvitIye kalpanAyazcAdyendrANIpramukhAzcide / tRtIye cAryikAH sarvAH zrAvikAbhiH samaM mudA // 21 // caturthaM jyotiSAM devyaH paJcame vyantarAGganAH / SaSThe bhAvanadevAnAM padmAvatyAdidevatAH // 22 // saptame dharaNendrAdyAH sarve ca bhAvanAmarAH / aSTame vyantarAH sendrAH navame jyotiSAM surAH // 23 // candrasUryAdayaH sendrA dazame kalpavAsinaH / ekAdazasatkoSThe ca khagezapramukhA narAH // 24 // koSThe dvAdazame tiryaJco'hisiMhamRgAdayaH / iti dvAdazakoSTheSu parItya nijagadgurum // 25 // dviSabhedA gaNA bhaktyA kRtAJjalipuTAH zubhAH / tiSThantyagnidAhArtAH pAtuM tadvacanAmRtam // 26 // veSTitastairjagadartA bhAsate'tyantasundaraH / sarveSAM dharmiNAM madhye dharma mUrtirivocchritaH // 27 // atha te sAmarA devAdhIzA dharmarasotkaTAH / bhAle kRtakarAbjA jayajayAdipraghoSakAH // 28 // tattva aura dharmako prakaTa karanevAlI divya dhvani pratidina prakaTa hotI thI // 14 // jaise meghoMse barasA huA eka rUpavAlA, jalasamUha vRkSAdikoMke pAtra-yogase vividha prakArake phaloMkA utpanna karanevAlA hotA hai, usI prakAra bhagavAnakI eka rUpavAlI bhI anakSarI divyadhvani nAnA bhASAmayI aura vyakta akSaravAlI hokara aneka dezoMmeM utpanna hue manuSyoM, pazuoM aura devoMke samasta sandehoMkA nAza karanevAlI aura dharmakA svarUpa kathana karanevAlI thI // 15-17 // tIna ratnapIThoMke agrabhAgapara sthita anupama siMhAsanapara virAjamAna aise tIna jagatke nAtha vIrajinendra dharmarAjAke samAna zobhita ho rahe the / / 18 / isa prakAra ina amUlya utkRSTa ATha mahAprAtihAryoMse alaMkRta bhagavAna mahAvIra samavazaraNa-sabhAmeM atyanta zobhAyamAna ho rahe the / / 19 / / isa samavazaraNa-sabhAmeM bAraha koThe the| unameM-se bhagavAnakI pUrvadizAse lekara prathama zubha prakoSTha meM gaNadharAdi munIzvaroMkA samUha zivapadakI prAptike lie virAjamAna thA // 20 // dUsare koThemeM indrANI Adi kalpavAsinI deviyA~ virAjamAna thiiN| tIsare koThemeM sarva AryikAe~ zrAvikAoMke sAtha harSase baiThI huI thIM // 21 // cauthe koThemeM jyotiSI devoMkI deviyA~ baiThI thiiN| pA~caveM koThemeM vyantara devoMkI deviyA~ aura chaThe koThemeM bhavanavAsI devoMkI padmAvatI Adi deviyA~ baiThI thIM / / 22 / / sAtaveM koThemeM dharaNendra Adi sabhI bhavanavAsI deva baiThe the| AThaveM koThemeM apane indroMke sAtha vyantara deva baiThe the| naveM koThemeM candra-sUryAdi jyotiSI deva baiThe the // 23 // . dazave koThemeM kalpavAsI deva baiThe the| gyArahaveM koThemeM vidyAdhara Adi manuSya baiThe the aura bArahaveM koThemeM sarpa, siMha, mRgAdi tiryaMca baiThe the| isa prakAra bAraha koThoMmeM bAraha gaNavAle jIva bhaktise hAthoMkI aMjali bA~dhe hue, saMsAratApakI agnise pIr3ita honese usakI zAntike lie bhagavAnke vacanAmRtakA pAna karaneke icchuka hokara trijagad-guruko gherakara baiThe hue the // 24-26 // ukta bAraha gaNoMse veSTita, atyanta sundara, jagad-bhartA zrI vardhamAna bhagavAna sarvadharmIjanoMke madhya meM unnata dharmamUrtike samAna zobhAyamAna ho rahe the / // 27 // athAnantara dharmarUpa rasake pAna karaneke utkaTa abhilASI ve saudharmAdi indra apane For Private And Personal Use Only Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 150 zrI vIravardhamAnacarite [ 15.29 triH parItya jinAsthAnamaNDalaM zaraNaM satAm / pravizan parayA bhaktyA dRSTukAmA jagadgurum // 29 // mAnastambhamahAcaityadrumastUpeSu saMsthitAn / jinendrasiddha bimbodhAn pUjayanto mahArcanaiH // 30 // lokayanto niropamyAM divyAM tadracanAM parAm / devaiH kRtAM kramAcchakrAstatsamAM vivizurmudA // 31 // tatrottuGgapadArUDhaM tuGgasiMhAsanAzritam / tuGgakAyaM mahAtuGgamuttuGgairguNakoTibhiH // 32 // caturvaktraM mahAvIraM vIjyamAnaM prakIrNakam / dadRzuH parayA bhUtvA zakrAH visphAritekSaNAH // 33 // tatastaM triH parItyoccairbhaktimAravazIkRtAH / bhaktyA vinyasya bhUbhAge svajAnUn karmahAnaye // 34 // bhuvanatraya saMsevyau jinendrasya padAmbujau / nAkinAthA sphuranmUrdhnA praNemurnirjaraiH samam // 35 // zacyAdyAH sakalA devyaH svApsarobhiH samaM mudA / paJcAGgaM satpraNAmaM trijagannAthAya cakrire // 36 // tatpraNAme surendrANAM ratnazekhararazmibhiH / vicitritAvivAmAtAM jinendra caraNAmbujau // 37 // akRcchAyAmararAdhIzAstadguNagrAmaraJjitAH / parayA divyasAmagryA tatpUjAM kartumudyayuH // 38 // kanatkAJcanabhRGgAranAlebhyaH svacchatrArijAH / dhArAH svAghavizuddhayai te tatkramAgre nyapAtayan // 39 // tathAcayan mahAbhaktyA divyagandhairvilepanaiH / indrA bhagavato ramyaM pIThAnaM bhuktimuktaye // 40 // muktAphalamayairdivyairakSataiH zvetitAmbaraiH / vyadhuH paJconnatAn puAMstadagre'kSayazarmaNe // 41 // divyaiH kalpadrumodbhUtaiH puSpamAlAdikoTibhiH / cakruste mahatIM pUjAM vibhoH sarvArthasAdhinIm // 43 // sudhApiNDajanaivedyAn ratnathAlArpitAn surAH / prabhoH pAdAmbuje bhaktyAssDhaukayan svasukhAptaye // 43 // apane deva-parivAra ke sAtha mastakapara kara-kamaloMko rakhe aura jaya-jaya Adi ghoSaNA karate hue samavazaraNa meM praviSTa hue / unhoMne sajjanoMko zaraNa denevAle usa samavazaraNa maNDalakI tIna pradakSiNAe~ dIM / punaH jagad guru zrI vIrajinendrake darzanoMke icchuka una devendrAdikoMne parama bhakti ke sAtha mAnastambha, mahAcaityavRkSa aura stUpoMmeM virAjamAna jinendra aura siddha bhagavantoMke vimba-samUhakI mahAn dravyoMse pUjA kI / punaH samavazaraNakI devoM dvArA racita anupama divya racanAko dekhate hue ve harSa ke sAtha usa sabhA meM praviSTa hue ||28-31 / vahA~para uttuMga sthAna para rakhe hue unnata siMhAsanapara virAjamAna, ati uttama koTi-koTi guNoMse uttuMga kAyavAle, cAra mukhoMke dhAraka, cAmaroMse vIjyamAna mahAvIra bhagavAnko visphArita nevAle indrAdikoMne parama vibhUtike sAtha dekhA || 32-33|| taba bhaktibhArase namrIbhUta hokara una sabane ati bhakti ke sAtha bhagavAnkI tIna pradakSiNAe~ dekara bhUmi bhAgapara apanI jAnuoM ( ghuTanoM ) ko rakhakara karmoMke nAza karaneke lie tIna lokake jIvoMse sevita jinendradeva ke caraNa kamaloMko indroMne samasta devoMke sAtha mastakase namaskAra kiyA || 34-35 || zacI Adi sabhI deviyoMne apanI-apanI apsarAoMke sAtha trijagadIzvarako ati harpase paMcAMga namaskAra kiyA ||36|| unake namaskAra karate samaya indroMke ratnamayI mukuToMkI kiraNoMse citra-vicitra zobhAko dhAraNa karate hue jinendradeva ke caraNa-kamala atyanta zobhAyamAna ho rahe the ||37|| jinake zarIra kI chAyA nahIM par3atI hai, aise ve devoMke svAmI indrAdika bhagavAnke guNa- grAmase anuraMjita hokara utkRSTa divya sAmagrIke dvArA vIrajinendrakI pUjA karane ke lie udyata hue ||38|| unhoMne camakate hue suvarNa-nirmita zRMgAra nAloMse svaccha jalakI dhArA apane pApoM kI vizuddhi ke lie bhagavAn ke caraNoMke Age chor3I ||39|| punaH mahAbhakti se una indra bhukti aura muktikI prAptike lie bhagavAn ke ramaNIka pIThake Age divya gandhavilepana se pUjA kI ||40|| punaH apanI svacchatAse AkAzako dhavala karanevAle muktAphalamayI divya akSatoMse unhoMne akSaya sukha pAneke lie bhagavAnke Age pA~ca unnata puMja banAye // 41 // punaH kalpavRkSoMse utpanna hue divya koTi-koTi puSpamAlAdise sarva arthoMko siddha karanevAlI bhagavAnkI mahApUjA kI ||42 || punaH una devoMne ratnoMke thAloMmeM rakhe hue amRta For Private And Personal Use Only Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 15.57 ] paJcadazo'dhikAraH 151 sphuradratnamayaiHpairvizvodyotanakAraNaiH / te'dyotayan jagannAthakramAbjau svazvidAptaye // 4 // kAlogurvAdisad-dravyajAtedhUmotkarairvaraiH / tatAmodaijinAthrI te'dhUpayan dharmasiddhaye // 45 // kalpazAkhibharnAnAphalainetrapriyavaraiH / te'pUjayan jinendrAdhI mahAphalaprasiddhaye // 46 // pUjAnte te surAdhIzAH kusumAJjalikoTimiH / puSpavRSTiM mudA cakruH paritastaM jagadgurum // 47 // paJcaratnodbhavaizcUrNairvicitraM balimUrjitam / svahastenAlikhadbhaktyA vibhoragre zacI tadA // 4 // tataH praNamya tIrthezaM tuSTAste devanAyakAH / ISannamrA mahAbhaktyA svahastakuDmalIkRtAH // 49 // divyavAcA jinendrasya guNairantAtigaiH paraiH / Aremire stuti kartumitthaM tadguNahetave // 50 // tvaM deva jagatAM nAtho gurUNAM tvaM mahAguruH / pUjyAnAM tvaM mahApUjyo vanyastvaM vandyanAkinAm // 51 // yoginAM tvaM mahAyogI vatinAM tvaM mahAvratI / dhyAninAM tvaM mahAdhyAnI dhImatAM tvaM mahAsudhIH // 52 // jJAninAM tvaM mahAjJAnI yatInAM tvaM jitendriyaH / svAminAM tvaM paraH svAmI jinAnAM tvaM jinottamaH // 53 dhyeyAnAM tvaM sadA dhyeyaH stutyaH stutyAtmanAM vibho / dAtRNAM tvaM mahAdAtA guNinAM tvaM mahAguNI // 5 // dharmiNAM tvaM paro dharmI hitAnAM tvaM paro hitaH / trAtA tvaM bhavabhIrUNAM hantA tvaM svAnyakarmaNAm // 55 // zaraNyo niHzaraNyAnAM sArthavAhaH zivAdhvani / niHkAraNamahAbandhurabandhUnAM tvaM jagaddhitaH // 6 // lobhinAM tvaM mahAlobhI vizvAgrarAjyakAkSaNAt / rAgiNAM tvaM mahArAgI muktistrIsaGgacintanAt // 57 // piNDamayI naivedyako apane sukhakI prApti ke lie bhaktike sAtha prabhuke caraNa-kamaloMmeM car3hAyA // 43 / / punaH sphurAyamAna ratnamayI, vizvake prakAza karane meM kAraNabhUta dIpoMke dvArA apane caitanyasvarUpakI prAptike lie una indroMne jagatke nAtha vIrajinendra ke caraNa-kamaloMko prakAzita kiyA // 44 // tatpazcAt una indroMne kAlAguru Adi uttama dravyoMse nirmita, sugandhita zreSTha dhUpa-samUhase jinadevake caraNa-kamaloMko dhUpita kiyA // 45 / / tadanantara kalpavRkSoMse utpanna hue, netra-priya, zreSTha aneka mahAphaloMse unhoMne muktirUpa mahAphalakI siddhike lie jinendrake caraNa-kamaloMkI pUjA kI // 46 // isa prakAra aSTadravyoMse pUjA karaneke antameM una indroMne koTi-koTi kusumAMjaliyoMse jagad-guruke sarva ora harSita hokara puSpavRSTi kI // 47 // tatpazcAt indrANIne prabhuke Age pA~ca jAtike ratnoMke cUrNoM dvArA apane hAthase bhaktike sAtha aneka prakArake uttama sAMthiyA Adiko likhA // 48 // tadanantara pUjA karanese ati santuSTa hue una devoMke nAyaka indroMne kucha namrIbhUta hokara mahAbhaktise apane hAthoMko jor3akara tIrthaMkara prabhuko namaskAra kara divya vacanoMse jinendradevake anta-rahita (ananta ) guNoMke dvArA una guNoMkI prAptike lie isa prakAra stuti karanA prArambha kiyA // 49-50 // he deva, tuma sAre jagatke nAtha ho, tuma gurujanoMke mahAguru ho, pUjyoMke mahApUjya ho, vandanIya devendroMke bhI tuma vandanIya ho, // 51 // tuma yogiyoMmeM mahAyogI ho, vratiyoMmeM mahAvratI ho, dhyAniyoMmeM mahAdhyAnI ho, aura buddhimAnoMmeM tuma mahAbuddhimAna ho // 52 // jJAniyoM meM tuma mahAjJAnI ho, yatiyoMmeM tuma jitendriya ho, svAmiyoMke tuma parama svAmI ho aura jinoMmeM tuma uttama jina ho // 53 / / / dhyAna karane yogya puruSoMke tuma sadA dhyeya ho, stuti karane yogya puruSoMke tuma stutya ho, dAtAoMmeM tuma mahAdAtA ho aura he prabho, guNIjanoMmeM tuma mahAguNI ho // 54 // dharmIjanoMmeM tuma paramadharmI ho, hitakArakoMmeM tuma mahAn hitakAraka ho, bhava-bhIrujanoMke tuma trAtA ( rakSaka ) ho aura apane tathA anya jIvoMke karmoM ke nAza karanevAle ho // 55 / / azaraNoMko Apa zaraNa denevAle haiM, zivamArgameM sArthavAha haiM, abandhuoMke Apa akAraNa bandhu haiM aura jagatke hitakartA haiM // 56 // lobhIjanoMmeM Apa mahAlobhI haiM, kyoMki vizvake agrabhAgapara sthita muktisAmrAjyakI AkAMkSAse yukta haiM / rAgiyoMmeM Apa mahArAgI haiM, kyoMki mukti strIke For Private And Personal Use Only Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 152 zrI vIravardhamAnacarite [ 15.58 granthAnAM susagrantho dRgAdiratnasaMgrahAt / hantRRNAM tvaM mahAhantA karmArAtinikandanAt ||58|| tRNAM tvaM mahAjetA kaSAyAkSArinirjayAt / nirIhastvaM svakAyAdau vizvAgrazrIsa mIhakaH // 59 // devInikaramadhyastho brahmacArI paro'si ca / evavaktro'pi devastvaM caturvaktro vilokyate // 60 // zriyA vizvAtizAyinyA'laMkRtastvaM jagadguro / mahAnirgrantharADanAdvitIyo'si gaNAgraNIH // 61 // adya deva vayaM dhanyAH saphalaM no'ya jIvitam / kRtArthAzcaraNA adya svadyAtrAgamanAdvimo // 62 // adya naH saphalA hastAstavezArcanato guro / saphalAnyadya netrANi tvatpAdAmbujavIkSaNAt // 63 / / sArthakAni zirAMsyadya tvatkramAbjapraNAmataH / pavitrANyadya gAtrANi no bhavatpAdasevanAt // 64 // saphalA adya no vANyo deva te guNabhASaNAt / manAMsi nirmalAnyadya nAtha te guNacintanAt // 65 // deva te yA mahatyo'tra hyanantA guNarAzayaH / azakyAH stotumatyartha gautamAdigaNezinam // 66 // stutyAstAH kathamasmAbhiH paramA guNakhAnayaH / maveti svarastutau nAtha na kRtaH zrama UrjitaH // 67 // ato deva namastubhyaM namo'nantaguNAtmane / namo vizvAgrabhUtAya namaste gurave satAm // 68 // namaH parAtmane tubhyaM namo lokottamAya te / kevalajJAnasAmrAjyabhUSitAya namo'stu te // 69 // anantadarzine tubhyaM namo'nantasukhAtmane / namaste'nantavIryAya mitrAya trijagatsatAm // 70 // namaH zrIvardhamAnAya vizvamAMgalyakAriNe / namaH sanmataye tubhyaM mahAvIrAya te namaH // 71 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMgamakA cintana karate haiM // 57 // sagranthoM ( parigrahIjanoM ) meM Apa mahAsaprantha haiM, kyoMki Apane samyagdarzanAdi ratnoMkA saMgraha kiyA hai / ghAtakajanoMmeM Apa mahAghAtaka haiM, kyoMki Apane karmarUpI mahAzatruoMkA ghAta kiyA hai ||58 || vijetAjanoM meM Apa mahAvijetA haiM, kyoMki Apane kaSAya aura indriyarUpI zatruoMko jIta liyA hai| apane zarIra | dimeM icchArahita ho karake bhI Apa vizva ke agrabhAgapara sthita muktilakSmIke vAMchaka haiM // 59 // caturnikAyavAlI deviyoMke samUhake madhya meM sthita ho karake bhI Apa parama brahmacArI haiM tathA eka mukhavAle ho karake bhI Apa cAra mukhavAle dikhAI dete haiM ||60|| he jagadguro, Apa vizvAtizAyinI lakSmIse alaMkRta haiM, Apa mahAn nirgrantharAja haiM, Apake samAna saMsAra meM koI dUsarA nahIM hai| aura Apa gaNake agraNI haiM // / 61|| he deva, Aja hama loga dhanya haiM, Aja hamArA jIvana saphala huA hai, aura he prabho, Aja Apake darzanArtha yAtrAmeM Anese hamAre caraNa kRtArtha ho gaye haiM ||62|| he guro, ApakA pUjana karanese Aja hamAre hAtha saphala ho gaye haiM aura Apake caraNakamaloMko dekhanese hamAre netra bhI saphala hue haiM ||63 || Apake caraNa-kamaloMko praNAma karane se hamAre ye zira sArthaka ho gaye haiM aura Apake caraNoMkI sevAse hamAre ye zarIra Aja pavitra hue haiM ||64 || he deva, Apake guNoMko kahanese hamArI vANI Aja saphala huI hai aura he nAtha, Apake guNoMkA cintavana karane se hamAre mana Aja nirmala ho gaye haiM ||65 || he deva, ApakI jo ananta mahAguNarAzi hai, usakI samyaka prakArase stuti karaneke lie gautamAdi gaNadhara deva bhI azakya haiM, taba hama jaise alpajJAniyoMke dvArA ApakI parama guNarAzi kaise stavanIya ho sakatI hai| aisA samajhakara he nAtha, ApakI stutimeM hamane adhika zrama nahIM kiyA hai ||66-67 / / isalie he deva, Apako namaskAra hai, ananta guNazAlI, Apako namaskAra hai, vizvake ziromaNi, Apake lie namaskAra hai aura santajanoMke guru, Apake lie hamArA namaskAra hai // 68 // he paramAtmana, Apake lie namaskAra hai, he lokottama, Apake lie namaskAra hai, he kevalajJAna sAmrAjya se vibhUSita bhagavan, Apake lie hamArA namaskAra hai || 629|| he anantadarzin, Apake lie namaskAra hai, hai ananta sukhAtman, Apake lie namaskAra hai, hai anantavIryazAlin, Apake lie namaskAra hai, aura tIna lokake santoMke mitra Apake lie hamArA namaskAra hai || 70|| saMsArakA maMgala karanevAle zrI vardhamAna svAmIke lie namaskAra hai, he sanmate Apake For Private And Personal Use Only Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 15.86 ] paJcadazo'dhikAraH 153 namo jagattrayInAtha svAminA syAmine'nizam / namo'tizayapUrNAya divyadehAya te namaH // 72 // namo dharmAtmane tubhyaM namaH saddharmamUrtaye / dharmopadezadAtre ca dharmacakrapravartine // 73 // iti stutinamaskAramaktyArjitapuNyataH / tvatprasAdAjjagannAtha sakalA guNarAzayaH // 7 // svadIyA drutamasmAkaM santu tvatpadasiddhaye / yAntu karmArayo nAzaM sanmRtyAdyA mavantu ca // 75 // iti stutvA jagannAthaM muhurnatvA caturvidhAH / kRtveSTaprArthanAM bhaktyA sAmarA vAsavAstadA / / 76 // te dharmazravaNAya svasvakoSTheSu jhupAvizan / jinendrasanmukhA bhavyA devyo'pi ca hitAptaye // 7 // prastAve'smin vilokyAzu gaNAn dvAdazasaMkhyakAn / svasvakoSTheSu cAsInAn saddharmazravaNotsukAn // yAmavaye gate'pyasyAhato na dhvaninirgamaH / hetunA kena jAyetAdIndro hRdItyacintayat // 79 // tataH svAvadhinA jJAtvA gaNezAcaraNAkSamam / munivRndaM punazcetthaM devendrazcintayetsudhIH // 8 // aho madhye munIzAnAM munIndraH ko'pi taadRshH| nAsti yo'rhanmukhodbhUtAn vizvatatvArthasaMcayAn // 8 // zrutvA sakRskarotyatra dvAdazAGgazrutAtmanAm / sampUrNA racanAM zIghraM yogyo gaNabhRtaH pade // 8 // vicintyetyanavijJAya gautamaM vipramArjitam / gaNendrapadayogyaM ca gotamAnvayamUSaNam // 8 // kenopAyena so'pyatrAgamiSyati dvijottamaH / iti cintAM cakAroccaiH saudharmendraH prasannadhIH // 84 // aho eSa mayopAyo jJAta AnayanaM prati / vidyAdigarvitasyAsya kiMcitpRcchAmi durghaTam // 45 // kAvyAdimabakSu gatvAhaM puraM brahmAbhidhaM kila / tadajJAnAtpsa vAdArthI svayamatrAgamiSyati // 86 // lie hamArA namaskAra hai, he mahAvIra, Apake lie namaskAra hai // 71 // he jagattrayI nAtha, Apake lie namaskAra hai, he svAmiyoMke svAmina , Apake lie namaskAra hai, he atizaya sampanna Apake lie namaskAra hai, aura he divya dehake dhAraka, Apake lie hamArA namaskAra hai // 72 / / he dharmAtman , Apake lie namaskAra hai, he saddharmamarte, Apake lie namaskAra hai, he dharmopadezadAtaH, Apake lie namaskAra hai, aura he dharmacakrake pravartana karanevAle bhagavan , Apake lie hamArA namaskAra hai // 73 // he jagannAtha, isa prakAra stuti karane, namaskAra aura bhakti Adike karanese upArjita puNyake dvArA Apake prasAdase ApakI yaha sakala guNarAzi Apake padakI siddhike lie zIghra hI hameM prApta ho, hamAre karmazatruoMkA nAza ho aura hameM samAdhimaraNa,bodhilAbha AdikI prApti ho // 74-75 / / / isa prakAra ve caturnikAyake indra apane-apane devoMke sAtha jagannAtha zrI vIraprabhukI stuti karake bAra-bAra namaskAra karake aura bhaktike sAtha iSTa prArthanA karake dharmopadeza sunaneke lie apane-apane koThoMmeM jinendrakI ora mukha karake jA baiThe tathA anya bhavya jIva aura deviyA~ bhI apanI hitakI prAptike lie isI prakAra apane-apane koThoMmeM jinendrake sammukha jA baiThe // 76-77 / isI avasarameM samyak dharmako sunane ke lie utsuka aura apane-apane koThoMmeM baiThe hue bAraha gaNoMko zIghra dekhakara, tathA tIna praharakAla bIta jAnepara bhI ina arhantadevakI divyadhvani kisa kAraNase nahIM nikala rahI hai, isa prakArase indrane apane hRdayameM cintavana kiyA // 78-79|| taba apane avadhijJAnase buddhimAna indrane gaNadharapadakA AcaraNa karane meM asamartha manivRndako jAnakara isa prakAra vicAra kiyA ||8|| aho, ina munIzvaroMke madhyameM aisA koI bhI munIndra nahIM hai, jo ki arhanmukha kamala-vinirgata sarva tattvArthasaMcayako eka bAra sunakara dvAdazAMga zrutakI sampUrNa racanAko zIghra kara sake aura gaNadharake padake yogya ho||81-82|| aisA vicAra kara gautamagotrase vibhUSita gautamaviprako uttama evaM gaNadhara padake yogya jAnakara kisa upAyase vaha dvijottama gautama yahA~para AyegA, isa prakAra prasannabuddhi saudharmendrane gambhIratApUrvaka cintavana kiyA // 83-84 // kucha dera taka cintavana karaneke pazcAt vaha mana hI mana bolA-aho, usake lAneke lie maiMne yaha upAya jAna liyA hai ki vidyA 20 For Private And Personal Use Only Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 154 zrI-vIravardhamAnacarite [15.87 ityAlocya hRdA dhImAn yaSTikAnvitasatkaram / vRddhabrAhmaNaveSaM sa kRtvA tannikaTaM yayau // 8 // vidyAmadoddhataM vIkSya gautamaM pratyuvAca saH / viprottamAtra vidvAMstvaM maskAvyakaM vicAraya // 4 // madguruzrIvardhamAnAkhyo maunAlambo sa vidyate / brUte mayA samaM nAhaM kAvyArthI vihAgataH // 49 // kAvyArtho nAtra jAyetAjIvikA mama puSkalA / upakArazca bhavyAnAM tava khyAtirmaviSyati // 9 // tadAkarNya dvijaH prAha vRddha svatkAvyamaJjasA / yadi vyAkhyAmyahaM satyaM tatastvaM kiM kariSyasi // 9 // tataH zakro jagAvitthaM vipra svaM yadi nizcitam / yAthAtathyena maskAvyaM vyAkhyAsyAzu tataH sphuTam / / 12 / / tava ziSyo bhavAmyevaM no cettvaM kiM kariSyasi / tato'vAdItsa re vRddha zRNu me nizcitaM vacaH // 13 // vyAkhyAmi yadyahaM na tvatkAvyArtha majhvaho sphuTam / tamuhaM svadguroH ziSyo bhaviSyAmi na sNshyH||9|| etaiH paJcazataiH ziSyaiH svabhrAtRbhyAM saha drutam / adhunaiva jagatkhyAtastyaktvA vedAdijaM matam // 15 // asyAM mama pratijJAyAM sAkSyetatpurapAlakaH / kAzyapAkhyo dvijo'mI ca sAkSiNo nikhilA janAH // 16 // tacchrutvA te'vadan sarve kvacidaivAccaledaho / mandaro nAsya sadvAkyaM sanmateriva cAhata: // 17 // ityanyonyamaho vAco jAte sati nibandhane / tayorindrastato divyagiredaM kAvyamAha saH // 98 // traikAlyaM dravyaSaTkaM sakalagatigaNAH satpadArthA navaiva vizvaM paJcAstikAyA vratasamiticidaH saptatatvAni dharmAH / Adike garvase yukta usase kucha durghaTa ( ati kaThina ) kAvyAdike arthako zIghra usa brAhmaNake Age jAkara pUchu ? usa kAvyake arthako nahIM jAnanese vaha vAda (zAstrArtha ) kA icchuka hokara svayaM hI yahA~para A jAyegA / / 85-86 // hRdayameM aisA vicArakara vaha buddhimAna saudharmendra lakar3I hAthameM liye hue vRddha brAhmaNakA veSa banA karake usa gautamake nikaTa gayA // 87 // vidyAke madase uddhata gautamako dekhakara usane unase kahA-he viprottama, Apa vidvAn haiM, ataH mere isa eka kAvyakA artha vicAra kareM // 88 // mere guru zrI vardhamAna svAmI haiM, ve isa samaya mauna dhAraNa karake virAja rahe haiM aura mere sAtha nahIM bola rahe haiN| ataH kAvyake arthako jAnanekI icchAvAlA hokara maiM Apake pAsa yahA~ AyA hU~ // 89 / / kAvyakA artha jAna lenese yahA~ merI bahuta acchI AjIvikA ho jAyegI, bhavya janoMkA upakAra bhI hogA aura ApakI khyAti bhI hogI // 10 // usakI isa bAtako sunakara gautama vipra bolA-he vRddha, yadi tere kAvyako maiM zIghra satya artha-vyAkhyA kara dU~, to tuma kyA karoge // 91|| taba indrane yaha kahA-he vipra, yadi tuma nizcita yathArtharUpase zIghra mere kAvyakI spaSTa artha-vyAkhyA kara doge, taba maiM tumhArA ziSya ho jaauuNgaa| aura yadi ThIka artha-vyAkhyA nahIM kara sake to tuma kyA karoge? yaha sunakarake gautama bolA-re vRddha, tU mere nizcita vacana suna-'yadi maiM tere kAvyake arthakI spaSTa vyAkhyA na kara sakU~, to jagatprasiddha maiM gautama apane ina pA~ca sau ziSyoMke tathA apane ina donoM bhAiyoMke sAtha zIghra hI vedAdike matako chor3akara abhI tatkAla hI tere gurukA ziSya ho jAU~gA; isameM koI saMzaya nahIM hai // 92-95 / / merI isa pratijJAmeM isa nagarakA pAlaka yaha kAzyapa nAmaka dvija sAkSI hai aura ye samasta loga bhI sAkSI haiM // 26 // gautamakI yaha bAta sunakara ve saba upasthita loga bole-aho, kvacit-kadAcit daivavaza sumeru cala jAve, kintu isake sadvacana sanmati arhantake samAna kabhI nahIM cala sakate haiM // 97 / isa prakAra una donoMmeM paraspara pratijJA-baddha vacanAlApa hone para usa indrane divya vANIse yaha kAvya kahA / / 9 / / "traikAlyaM dravyaSaTkaM sakalagatigaNAH satpadArthA navaiva, vizvaM paJcAstikAyA vratasamiticidaH saptatattvAni dhrmaaH| For Private And Personal Use Only Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 15.111] paJcadazo'dhikAraH 155 siddhArgaH svarUpaM vidhijanitaphalaM jIvaSaTakAyalezyA etAn yaH zraddadhAti jinavacanarato muktigAmI sa bhavyaH // 19 // tadAkayeSa sAzcaryastadartha jnyaatumkssmH| mAnabhaGgabhayAditthaM mAnase hi vitarkayet // 10 // bhoridaM durghaTaM kAvyaM nAsyArtho jJAyate manAk / traikAlnaM kiM bhavedana dinosthaM vAbdasaMbhavam // 10 // atha kAlatrayotpannaM yattajAnAti sarvavit / vA yastadAgamajJaH sa nAnyo mAdRgjanaH kvacit // 1.2 // SaDadvavyAH ke'tra kathyante kasmin zAstre nirUpitAH / sakalA gatayaH kA mostAsAM kiM lakSaNaM bhuvi // 103 ye padArthA na zrutAH pUrvametAn ko jJAtumarhati / vizvaM kiM kathyate sarva trailokyaM vA na vedmayaham // 10 // ke'tra paJcAstikAyA hi vratAni kAni bhUtale / kA bhoH samitayo jJAna kenoktaM tasya kiM phalam // 105 // kAni saptaiva tattvAni ke dharmA vAtra kIdRzAH / siddhezva kAryaniSpattervAtra mArgo'pyanekadhA // 106 // . kiM svarUpaM vidhiH ko'tra kiM tasya janitaM phalam / ke SaDjIvanikAyAH kAH SaDlezyA na zrutAH kvacit // eteSAM lakSaNaM jAtu na zrutaM prAgmayA manAk / nAsmacchAstreSu vede vA smRtyAdiSu nirUpitam / / 108 // aho manye'hamatraivaM sarva siddhAntavAridheH / rahasyaM durghaTaM yattatsarvaM pRcchati mAmayam // 109 // manyate manmano'tredaM kAvyaM gUDhaM vinorjitam / sarvajJaM vA hi tacchiSyaM vyAkhyAtuM ko'pi na kSamaH // 10 // adhunA yadyanenAmA vivAdaM vitanomyaham / tato me mAnabhaGgaH syAtsAmAnyadvijavAdataH / / 111 // wwwwwwwwwwwwwww siddhermArgaH svarUpaM vidhijanitaphalaM jIvaSaTkAyalezyA etAn yaH zraddadhAti jinavacanarato muktigAmI sa bhavyaH // 99 / / " isa kAvyako sunakara Azcaryayukta ho aura usake arthako jAnane meM asamartha hokara vaha gautama mAna-bhaMgake bhayase mana meM isa prakAra vicArane lagA // 10 // aho. yaha kA vya bahuta kaThina hai, isakA jarA-sA bhI artha jJAta nahIM hotA hai| isa kAvyameM sarvaprathama jo 'kAlyaM' pada hai, so usase dinameM honevAle tIna kAla abhISTa haiM, athavA varSa sambandhI tIna kAla abhISTa haiM ? // 101 // yadi bhUta, bhaviSyat aura vartamAna sambandhI tIna kAla abhISTa haiM, to jo ina tInoM kAloMmeM utpanna huI vastuoMko jAnatA hai, vahI sarvajJa hai aura vahI usake AgamakA jJAtA ho sakatA hai, mujha sarIkhA koI jana kabhI usakA jJAtA nahIM ho sakatA // 102 / / kAvyameM jo SaDdravyoMkA ullekha hai, so ve chaha dravya kaunase kahe jAte haiM, aura ve kisa zAstrameM nirUpaNa kiye gaye haiM ? samasta gatiyA~ kauna-sI haiM, aura unakA kyA lakSaNa hai ? saMsArameM are, jina nau padArthoM kA nAma bhI nahIM sunA hai, unheM jAnane ke lie kauna yogya haiM ? vizva kise kahate haiM, sabako yA tIna lokako, yaha bhI maiM nahIM jAnatA hU~ / / 103-104|| isa kAvyameM paThita pA~ca astikAya kauna-se haiM, isa bhUtalameM kauna-se pA~ca vrata haiM, aura kauna-sI pA~ca samitiyA~ haiM ? jJAna kisake dvArA kahA gayA hai aura usakA kyA phala hai / / 105 / / sAta tattva kauna-se haiM, daza dharma kauna-se haiM, aura unakA kaisA svarUpa hai ? siddhi aura kArya-niSpattikA mArga bhI saMsArameM aneka prakArakA hai // 106 / / vidhikA kyA svarUpa hai aura usakA kyA phala utpanna hotA hai ? chaha jIvanikAya kauna-se haiM ? chaha lezyAe~ to kabhI kahIM para sunI bhI nahIM haiM // 107 / / kAvyokta ina sabakA lakSaNa maiMne pahale kabhI jarA-sA bhI nahIM sanA hai aura na hamAra vedameM, zAstroMmeM athavA smRti AdimeM inakA kucha nirUpaNa hI kiyA gayA hai // 108 / / aho, maiM samajhatA hai ki isa kAvyameM siddhAntasamadrakA sArA kaThina rahasya bharA haA hai. aura use hI yaha buDDA brAhmaNa mujhase pUcha rahA hai // 109|| merA mana yaha mAnatA hai ki yaha kAvya gUr3ha arthavAlA hai, use sarvajJake athavA unake uttamajJAnI ziSyake binA anya koI bhI manuSya artha-vyAkhyAna karaneke lie samartha nahIM hai / / 110 // aba yadi maiM isake sAtha vivAda karatA hU~ to sAdhAraNa brAhmaNake sAtha bAta karanese merA mAna bhaMga hogA? For Private And Personal Use Only Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 156 zrI-vIravardhamAnacarite [15.112ato gatvA karomyAzu vivAdaM guruNA saha / trijagatsvAminAsyaiva camatkArakaraM bhuvi // 112 // tenottamavivAdena mahAkhyAtirmaviSyati / sarvathA na manAhAnimeM jagadgurusaMzrayAt // 113 // vicintyeti sa kAlAdilabdhiprerita Aha vai / vAdaM vipra tvayA sAdhaM na kurve tvadguruM vinA // 114 // ityuktvAsau samAmadhye ziSyaiH paJcazatairvRtaH / bhrAtRbhyAM ca tato vegAniryayau sanmatiM prati // 115 // mAtsudhIjan mArge hRdaye cintayediti / asAdhyo'yamaho vipro guruH sAdhyo'sya me katham // 116 // athavA mahatI yogAbhAvi yattanmamAstu bhoH / kintu vRddhirna hAnimeM zrIvardhamAnasaMzrayAt // 117 // itthaM sa cintayan dUrAnmAnastambhAnmahonnatAn / dadarza puNyapAkena jagadAzcaryakAriNaH // 11 // teSAM darzanavajreNa mAnAdiH zatacUrNatAm / agAttasya zumo bhAvaH prAdurAsIcca mArdavaH // 11 // tato'tizuddhabhAvena pazyan sAzcaryamAnasaH / vibhUtiM mahatI divyAM prAvizattatsabhAM dvijaH / / 120 // tatrAntaHsthaM jagannAthaM vizvardhigaNaveSTitam / divyaviSTaramAsInamapazyatsa dvijottamaH // 12 // tato'sau parayA maktyA triH parItya jagadgurum / svakarau kuDmalIkRtya natvA taccaraNAmbujau // 122 // mUrdhA bhaktimareNaiva nAmAdyaiH SaDvidhaiH paraiH / sArthakaiH stutinikSepaiH svasiddhaya stotumudyayau // 123 // bhagavaMstvaM jagannAthaH sArtharnAmabhirUrjitaiH / aSTottarasahasraH saMbhUSito nAmakarmabhit / / 124 // nAmnaikenAkhilArthajJo yastvAM stauti mudA sudhIH / so'cirAsvatsamAnAni nAmAnyApnoti tatphalAt // ataH isake trijagatsvAmI guruke samIpa zIghra jAkara saMsArameM camatkAra karanevAle vivAdako kruuNgaa| usa uttama vivAdase merI mahAprasiddhi hogI aura jagad-guruke Azraya lenese merI mAna-hAni bhI kucha nahIM hogI // 111-113 // isa prakAra vicArakara aura kAlalabdhise prerita huA vaha gautama bolA-he vipra, nizcayase tere guruke binA maiM tere sAtha vAda-vivAda nahIM karatA hU~ / arthAt tere guruke sAtha hI bAta karU~gA // 114 / / isa prakAra sabhAke madhyameM kahakara apane pA~ca sau ziSyoM aura donoM bhAiyoMse ghirA huA vaha gautama vipra sanmati prabhake samIpa jAneke lie vahA~se baiMka nikalA // 115 // vaha baddhimAna kramazaH mArgameM jAte hae hRdayameM isa prakAra socane lagA ki jaba yaha bUr3hA. brAhmaNa hI asAdhya hai, taba isake guru mere lie sAdhya kaise ho sakatA hai // 116 // athavA mahApuruSake yogase jo kucha honevAlA hai, vaha mere hove / kintu zrI vardhamAnasvAmIke Azrayase merI vRddhi hI hogI, hAni nahIM ho sakatI hai // 117|| isa prakAra cintavana karate aura jAte hue gautamane dUsare hI saMsArameM Azcarya karanevAle ati unnata mAnastambhoMko puNyodayase dekhA // 118|| unake darzanarUpa vajrase usakA mAnasarUpI parvata zatadhA cUrNa-cUrNa ho gayA aura usake hRdayameM zubha mRdubhAva utpanna huA // 119 / / taba vaha gautama Azcaryayukta cittavAlA hokara ati zuddha bhAvase mahAna divya vibhUtiko dekhatA huA usa samavazaraNasabhAmeM praviSTa huA // 120 // vahA~para sabhAke madhyameM sthita, samasta Rddhi-gagase veSTita, aura divya siMhAsanapara virAjamAna zrI vardhamAnasvAmIko usa dvijottama gautamane dekhA // 121 / / taba vaha parama bhaktise jagad-gurukI tIna pradakSiNA dekara aura apane donoM hAthoMko jor3akara unake caraNa-kamaloMko mastakase namaskAra kara bhaktibhArase avanata ho nAma, sthApanA Adi chaha prakArake sArthaka stuti-nikSepoMke dvArA apanI siddhike artha stuti karaneke lie udyata huaa||122-123|| he bhagavan , Apa jagatke nAtha haiM, uttama, sArthaka eka hajAra ATha nAmoMse vibhUSita haiM aura nAmakarmake vinAzaka haiM // 124 // saba nAmoMke arthoMko jAnanevAlA jo buddhimAna puruSa Apake eka nAmase bhI haSake sAtha ApakI stuti karatA hai, vaha usake phalase Apake samAna hI eka hajAra ATha nAmoMko zIghra prApta kara For Private And Personal Use Only Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 15.141] paJcadazo'dhikAraH 157 matveti deva bhaktyAhaM tvannAmArthI sunAmamiH / karomi te stavaM bhaktyA hyaSTottarazatapramaiH // 126 // dharmarAD dharmacakrI tvaM dharmI dharmakriyAgraNIH / dharmatIrthakaro dharmanetA dharmapadezvaraH / / 127 // dharmakartA sudharmAlyo dharmasvAmI sudharmavit / dhArAdhyazca dharmIzo dharmIDyo dharmabAndhavaH // 120 // dharmijyeSTho'tidharmAtmA dharmabhartA sudharmabhAk / dharmabhAgI sudharmajJo dharmarAjo'tidharmadhIH // 129 // mahAdharmI mahAdevo mahAnAdo mahezvaraH / mahAtejA mahAmAnyo mahApUto mahAtapAH // 13 // mahAtmA ca mahAdAnto mahAyogI mahAvratI / mahAdhyAnI mahAjJAnI mahAkAruNiko mahAn // 131 // mahAdhIro mahAvIro mahA_o mahezatA / mahAdAtA mahAtrAtA mahAkarmA mahIdharaH // 13 // jagannAtho jagadbhartA jagatkartA jagatpatiH / jagajjyeSTho jaganmAnyo jagatsevyo jagannutaH // 133 // jagatpUjyo jagatsvAmI jagadIzo jagadguruH / jagadvandhurjagajetA jagannetA jagatprabhuH // 134 // tIrthakRttIrthabhUtAtmA tIrthanAthaH sutIrthavit / tIrthakaraH sutIrthAtmA tIrthezastIrthakArakaH // 135 // tIrthanetA sutIrthajJaH tIrthAIstIrthanAyakaH / tIrtharAjaH sutIrthAGkastIrthabhRttIthakAraNaH // 136 / / vizvajJo vizvatattvajJo vizvavyApI ca vizvavit / vizvArAdhyo hi vizvezo vizvalokapitAmahaH // 137 // vizvAgraNIhi vizvAtmA vizvAcyoM vizvanAyakaH / vizvanAtho hi vizveDyo vizvadhdavizvadharmakRt // 13 // sarvajJaH sarvalokajJaH sarvadarzI ca sarvavit / sarvAtmA sarvadharmazaH sArvaH sarvabudhAgraNIH // 139 // sarvadevAdhipaH sarvalokezaH sarvakarmahRt / sarvavidyezvaraH sarvadharmakRtsarvazarmabhAk // 140 // etairbhUtArthanAmaughaiH stutastvaM trijagatpate / stotAraM mAM svakAruNyAtvannAmasadRzaM kuru // 141 // letA hai, arthAt Apa-jaisA bana jAtA hai // 125 / / aisA mAnakara he deva, Apake nAmoMko pAnekA icchuka maiM bhaktise eka sau ATha uttama nAmoMke dvArA ApakA stavana karatA huuN||126|| he bhagavana , Apa dharmarAjA, dharmacakrI, dharmI, dharmakriyAmeM agraNI, dharmatIrthake pravartaka. dharmanetA aura dharmapadake Izvara haiM // 127 / / Apa dharmakartA, sudharmADhya, dharmasvAmI, sudharmavettA, dharmIjanoMke ArAdhya, dharmIjanoMke IzvaradharmI janoMke pUjya aura sarvaprANiyoMke dharmabandhu haiM // 128 // Apa dharmIjanoMmeM jyeSTha haiM, atidharmAtmA haiM, dharmake svAmI haiM aura sudharmake dhAraka evaM poSaka haiM / dharmabhAgI haiM, sudharmajJa haiM, dharmarAja haiM aura ati dharmavRddhivAle haiM // 129 // mahAdharmI haiM, mahAdeva haiM, mahAnAda, mahezvara, mahAtejasvI, mahAmAnya, mahApavitra aura mahAtapasvI haiM // 130 // Apa mahAtmA haiM, mahAdAnta (jitendriya), mahAyogI, mahAvratI, mahAdhyAnI, mahAjJAnI, mahAkAruNika (dayAlu) aura mahAna haiM // 131 // Apa mahAdhIra, mahAvIra, mahApUjAke yogya aura mahAna Izatvake dhAraka haiM / Apa mahAdAtA, mahAtrAtA, mahAna karmazIla aura mahIdhara haiM // 132 / / Apa jagannAtha, jagad-bhartA, jagatkartA, jagatpati, jagajjyeSTha, jaganmAnya, jagatsevya aura jagannamaskRta haiM // 133 // Apa jagatpUjya, jagatsvAmI, jagadIza, jagadguru, jagabandhu, jagajjetA, jagannetA aura jagatke prabhu hai // 134 // Apa tIrthakRta , tIrthasvarUpAtmA, tIrthanAtha, sutIrthavettA, tIrthaMkara, sutIrthAtmA, tIrtheza aura tIrthakAraka haiM, // 135 / / Apa tIrthanetA, sutIrthajJa, tIrtha-pUjya, tIrthanAyaka, tIrtharAja, sutIrthAGga, tIrthabhRt aura tIrthakAraNa haiM // 136 / / Apa vizvajJa, vizvatattvajJa, vizvavyApI, vizvavettA, vizvake ArAdhya, vizvake Iza aura vizva ( samasta) lokake pitAmaha haiM // 137 // Apa vizvake agraNI haiM, vizvasvarUpa haiM, vizvapUjya, vizvanAyaka, vizvanAtha, vizvAz2a, vizvadhRt aura vizvadharmakRt haiM // 138 / / he bhagavana , Apa sarvajJa haiM, sarva lokake jJAtA haiM, sarvadarzI aura sarvavettA haiN| Apa sarvAtmasvarUpa haiM, sarvadharmake Iza haiM, sArva ( sabake kalyANakArI ) haiM aura sarva budhajanoMmeM agraNI haiM // 139 / / Apa sarvadevoMke adhipati haiM, sarvalokake Iza haiM, sarvakarmoMke hartA haiM, sarvavidyAoMke Izvara haiM, sarvadharmake kartA aura sarva sukhoMke bhoktA haiM // 140 // he trijagatpate, ina yathArtha For Private And Personal Use Only Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 158 zrI-vIravardhamAnacarite [15.142 etAnyatha pratibimbAni kRtrimAkRtrimANi ca / hemaratnAzmajAtAni yAni santi jagattraye // 14 // tAni sarvANi vande'haM bhanirAgavazIkRtaH / stuve'rca ye'nizaM bhaktyA bhavatsmaraNahetave // 13 // tvadIyAH pratimA deva ye'rcayanti stuvanti ca / namanti bhaktimAreNa te syuryokatrayAdhipAH // 144 // sAkSAtvAM mUrtimantaM ye nutistutyarcanAdibhiH / sevante'harnizaM teSAM phalasaMkhyAM na vedamyaham // 145 // yAvantaH santi loke'smin zubhAH snigdhAH parANavaH / tairvinirmitaH kAyo deva divyo'tisundaraH // 146 yataste'haM niraupamya rAjate jagatAM priyam / koTInAdhikatejobhiruyotitadigantaram // 147 // pradIptaM sAmyatApamaM vaktraM te vikriyAtigam / AtyantikI manaHzuddhiM vadatIveza bhAsate // 148 / / bhavatpAdAmbujAbhyAM yAzritA bhUmirjagadguro / sAnaiva tIrthatAM prAptA vandyAsInmuninAkibhiH // 149 // kSetrANi tAni pUjyAni pavinitAni yAni moH / tvayA janmAdikalyANaithi prAptAni tIrthatAm // 150 // kAlaH sa eva dhanyo'tra yatra prAdurabhUJca te / vibho garbhAdikalyANaM niHkrAntiH kevalodayaH // 15 // anantaM kevalajJAnaM tvadIyaM vizvadIpakam / lokAlokanabhovyApya jJeyAbhAvAsthitaM vibho // 152 // atastvaM trijagatsvAmI sarvajJaH sarvatattvavit / vizvavyApI jagannAtho devAtra sammataH satAm // 153 // kevalaM darzanaM svAminnantAtItaM jagannutam / lokAlokaM vilokyeza tavAsthAjJAnavattarAm / / 154 // ke lie nAmoMke samUhase ApakI stuti kI hai, ataH stuti karanevAle mujhe bhI apanI karuNAse Apa apane nAmake sadRza kIjie // 141 / / he nAtha, tIna lokase jitanI bhI suvarNa, ratna aura pASANamayI kRtrima-akRtrima jinapratimAe~ haiM una sabakI maiM bhaktirAgake vaza hokara vandanA karatA hU~ aura Apake rasa nitya bhaktise pUjana karatA hU~ // 142-143 / / he deva, jo loga bhaktibhAvase ApakI ina pratimAoMkI pUjA karate haiM, stuti karate haiM aura namaskAra karate haiM, ve tIna lokake svAmI hote haiM // 144 // aura jo mUrtimAna ApakI namaskAra, stavana aura pUjanAdise sAkSAt aharniza ( rAta-dina) sevA karate haiM, unako prApta honevAle phaloMkI saMkhyA ko maiM nahIM jAnatA hU~ // 145 // __ he bhagavan , isa lokameM jitane bhI zubha aura snigdha paramANu haiM, unake dvArA hI ApakA yaha atisundara divya deha racA gayA hai // 146 / / kyoMki ApakA yaha upamA-rahita aura jagatpriya zarIra ati zobhAyamAna ho rahA hai| ApakA teja koTi sUryoke tejase bhI adhika hai aura samasta dizAoMke antarAlako prakAzita kara rahA hai // 147 // he Iza, ApakA sarva vikAroMse rahita sAmyatAko prApta aura pradIpta yaha mukha ApakI Atyantika hRdayazuddhiko kahate hue ke samAna pratIta ho rahA hai // 148 // he jagad-guro, Apake caraNa-kamaloMse jo bhUmi Azrita huI aura ho rahI hai, vaha yahA~para hI tIrthapaneko prApta huI hai aura munijana evaM devagaNase vandanIya ho rahI hai // 149 / / he nAtha, Apake garbha-janmAdi kalyANakoMke dvArA jo kSetra pavitra hue haiM, ve saba tIrthapaneko prApta hue haiM, ataH pUjya haiM // 150 / / he prabho, vahI kAla dhanya hai, jisa kAlameM Apa paidA hue, garbha-kalyANaka huA, niSkramaNa ( dIkSA ) kalyANaka huA aura kevalajJAnakA udaya huA hai // 151 / / he vibho, ApakA yaha ananta kevalajJAna vizvakA dIpaka hai , kyoMki vaha lokAkAza aura alokAkAzako vyApta karake avasthita hai, usake jAnane yogya padArthakA abhAva hai, arthAt Apake jJAnane jAnane yogya sabhI padArthoMko jAna liyA hai // 152 // isalie he deva, Apa tIna jagatke svAmI haiM, sarvajJa haiM, sarvatattvavettA haiM, vizvavyApI haiM, aura santajanoMne Apako jagannAtha mAnA hai // 153 / / he svAmina , ApakA anta-rahita aura jagatse namaskRta yaha kevaladarzana lokAlokako avalokana karake avasthita hai, ataH he Iza, vaha Apake jJAnake samAna hI atyanta zobhAko prApta ho rahA hai // 154|| For Private And Personal Use Only Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 15.168 ] paJcadazo'dhikAraH vIryaM te'ntAtigaM nAtha sati vizvArthadarzane / sarva doSaviniHkrAntaM niraupamyaM virAjate // 155 // anantaM paramaM saukhyaM nirAbAdhaM cyutopamam / atyakSaM te'bhavaddevAgocaraM vizvadehinAm // 156 // ananyaviSayA ete te divyAtizayAH parAH / sarvAsAdhAraNA vIra vibhrAjante mahodayAH ||157 // etAste niHspRhasyASTa prAtihAryavibhUtayaH / kRtsna vizvAtizAyinyaH zobhante'tra cyutopamAH // 158 // anye te gaNanAtItA guNA lokatrayAgraNAH / niraupamyAzca zakyante stotuM mAdRgvidhaiH katham // 159 // meghadhArAnabhastArAvArdhyardhyanatadehinAm / yathA na jJAyate saMkhyA tathA te guNavAridheH // 160 // Hear eared deva mayA nAtikrataH zramaH / bhASaNe te guNAnAM cAgocarANAM gaNezinAm // 161 // ato deva namastubhyaM namaste divyamUrtaye / sarvajJAya namastubhyaM namo'nantaguNAtmane // 162 // namaste hatadoSAya namo'bAndhavabandhave / nabho maGgalabhUtAya namo lokottamAya te // 163 // namo vizvazaraNyAya namaste mantramUrtaye / namaste vardhamAnAya mahAvIrAya te namaH // 164 // namaH sanmataye tubhyaM namo vizvahitAtmane / trijagadgurave deva namo'nantasukhAdhaye // 165 // iti stavananamaskAramaktirAgotthadharmataH / dAtAraM paramaM tvAM na yAce lokantrayazriyam // 166 // kintu dehi bhavamUrti sarvA karmakSayodbhavAm / me'nantazakatra ca nAtha nityAM jagannutAm // 167 // yatastvaM paramo dAtA'trAhaM lobhI mahAn bhuvi / ato me saphalaiSAstu prArthanA tvatprasAdataH // 168 // For Private And Personal Use Only 159 nAtha, sarvadoSoM se rahita ApakA anupama yaha anantavIrya vizvake samasta padArthoMke dekhane meM samartha ho rahA hai || 155 || he deva, ApakA bAdhArahita, anupama aura atIndriya ananta parama sukha vizva ke samasta prANiyoMke agocara haiM || 156 || he vIra prabho, dUsaroMmeM nahIM pAye jAnevAle aise asAdhAraNa ye sarva divya aura mahAn udayavAle parama atizaya ApameM zobhAyamAna ho rahe haiM // 157 // he bhagavan, sarvavizvAtizAyinI, upamA-rahita ye ATha prAtihArya - vibhUtiyA~ sarva icchAoMse rahita Apake zobhita ho rahI haiM || 158 || inake atirikta anya jo ApameM gaNanAtIta aura triloka ke agragAmI ananta nirupama guNa haiM, unakI stuti karane ke lie mere samAna jana kaise samartha ho sakate haiM || 159 // he guNasamudra, jaise meghadhArAkI bindue~, AkAzake tAre, samudrakI taraMgeM aura ananta prANiyoMkI saMkhyA hamAre jaisoMke dvArA nahIM jAnI jA sakatI hai, usI prakAra Apake guNa-samudra kI saMkhyA nahIM jAnI jA sakatI hai || 160 || aisA mAnakara he deva, ApakI stuti karanemeM aura gaNadharoMke bhI agocara Apake guNoMke kahane meM maiMne adhika zrama nahIM kiyA hai || 161 || ataH he deva, Apako namaskAra hai, he divya mUrtivAle, Apako namaskAra hai, he sarvajJa, Apako namaskAra hai aura he anantaguNazAlin, Apako namaskAra hai || 162|| doSoMke nAzaka Apako namaskAra hai, abAndhavoMke bandhu he bhagavan, Apako namaskAra hai, he lokottama, Apako namaskAra hai || 163 || vizvako zaraNa denevAle Apako merA namaskAra hai, mantramUrti, Apako namaskAra hai, he vardhamAna, Apako namaskAra hai, he sanmate, Apako namaskAra hai, he vizvAtman, Apako namaskAra hai, he trijagad-guro, Apako namaskAra hai aura ananta sukhake sAgara he deva, Apako merA namaskAra hai / / 164 165 / / isa prakAra stavana, namaskAra aura bhaktirAgase utpanna hue dharmake dvArA he bhagavan, maiM Apase tIna lokakI lakSmIko nahIM mA~gatA hU~, kintu he nAtha, karmoMke kSayase utpanna honevAlI, ananta sukhakArI, jagannamaskRta, apanI nitya vibhUtiko mujhe dIjie, kyoMki Apa isa saMsAra meM paramadAtA haiM aura maiM mahAn lobhI hU~ / ataH Apake prasAdase merI yaha prArthanA saphala hI hove // 166-168 / / Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [15.169 zrI-vIravardhamAnacarite tvaM deva tridazezvarArthitapadastvaM dharmatIrthoddhara stvaM karmArinikandano'tisumaTastvaM vizvadIpo'malaH / tvaM lokatrayatAraNakacaturastvaM sadguNAnAM nidhiH ___ saMsArAmbudhimaja nAjinapate tvaM rakSa mAM sarvathA // 169 // iti vibudhapatIDyo dRSTicidranamApto / nihtkumtshtrutisddhrmmaargH| jinapatipadapadmau gautamaH saMpraNamya stavanakaraNamaktyA svaM kRtArtha ca mene // 10 // vIro vIrajinAgraNIrgaNanidhirvIraM bhajante budhA vIreNavamavApyate zivapadaM vIrAya zuddhayai namaH / vIrAnnAtsyaparaH parArthajanako vIrasya tathyaM vaco vIre'haM vidadhe manaH svasadRzaM mAM vIra zIghraM kuru // 11 // iti bhaTTAraka-zrIsakalakItiviracite zrIvIravardhamAnacarite zrIgItamAgamana _ stutikaraNavarNano nAma paJcadazo'dhikAraH // 15 // he deva, Apa svargake adhIzvara indroMke dvArA pUjita padavAle haiM, Apa dharmatIrthake uddhAraka haiM, karma-zatruke vidhvaMsaka haiM, ataH Apa mahAsubhaTa haiM, Apa vizvake nirmala dIpaka haiM, Apa tInoM lokoMko tAranemeM advitIya catura haiM aura sadguNoMke nidhAna haiM, ataeva he jinapate, saMsAra sAgarameM DUbanese Apa merI sarva prakArase rakSA kIjie // 169 / / isa prakAra vidvAnoMke adhipatiyoMse pUjya, samyagdarzana aura samyagjJAnarUpa ratnako prApta, mithyAmatarUpa zatruke nAzaka aura sad-dharmake mArgake jJAtA gautamane jinendradevake caraNakamaloMko namaskAra karake aura stuti karanekI bhaktise apane Apako kRtArtha mAnA // 17 // vIra bhagavAn vIra jinoMmeM agraNI haiM, guNoMke nidhAna haiM, aise vIra jinendrakI jJAnIjana sevA karate haiN| vIrake dvArA hI zivapada prApta hotA hai, aise vIrake lie Atma-zuddhayartha namaskAra hai / vIrase atirikta anya koI manuSya paramArthakA janaka nahIM hai, vIra ke vacana satya haiM, aise vIra jinezameM maiM apane manako dharatA hU~, he vIra, mujhe apane sadRza zIghra karo // 171 / / isa prakAra bhaTTAraka zrIsakalakoti-viracita zrIvIra-vardhamAnacaritameM zrI gautamake Ane aura stuti karanekA varNana karanevAlA yaha pandrahavA~ adhikAra samApta huA / / 15 / / For Private And Personal Use Only Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SoDazo'dhikAraH zrImate vizvanAthAya kevalajJAnabhAnave / ajJAnadhvAntahantre'tra namo vizvaprakAzine // 1 // athAsau gautamasvAmI praNamya zirasA mudA / hitaM jagatsatAmicchan svasya zrItIrthanAyakam // 2 // ajJAnocchittaye jJAnaprApsyai sarvajJagocarAm / praznamAlAmimAmapAkSIdavizvAGgihitAM parAm // 3 // devAderjIvatattvasya lakSaNaM kIdRzaM bhuvi / kAvasthA ca kiyanto hi guNA bhedA dvidhAtmakAH // 4 // ke paryAyAH kiyanto vA siddhasaMsArigocarAH / ajIvasyApi tatvasya ke prakArA gaNAdayaH / / 5 / / zeSAsravAditattvAnAM ke doSaguNakAraNAH / kasya tatvasya kaH karttA kiM phalaM lakSaNaM ca kim // 6 // kena tattvena kiM vAtra sAdhyate kAryamaJjasA / kIdRzaizca durAcArairnarakaM yAnti pApinaH // 7 // kena duSkarmaNA mUDhAstiryagyoni ca duSkarAm / kIdRzaizca sadAcAraiH svarga gacchanti dharmiNaH // 4 // zubhena karmaNA kena nRgati zrIsukhAzritAm / kena dAnena vA yAnti bhogabhUmi zubhAzayAH // 9 // kena cAcaraNenAtra strIliGgaM jAyate nRNAm / paMvedaH puNyanArINAM kIbatvaM vA durAtmanAm // 10 // paGgavo badhirAzcAndhA mUkA vikalamUrtayaH / kena pApena jAyante prANino vyasanAkulAH // 11 // rogiNo rogahInAzca rUpiNo'tikurUpiNaH / subhagA durbhagAH kena vidhinAtra bhavanti ca // 12 // sudhiyo durdhiyo mUrkhA narA vidvAMsa eva ca / zumAzayAzca duzcitrA bhaveyuH kena karmaNA // 13 // dharmiNaH pApino bhogabhAgino bhogavarjitAH / dhanino nirdhanAH syuzca kIdazAcaraNotkaraiH // 14 // vizvake nAtha, ajJAnAndhakArake vinAzaka aura jagatke prakAzaka aise kevalajJAnarUpa sUrya zrIvardhamAnasvAmIke lie namaskAra hai / / 1 / / - athAnantara una gautamasvAmIne tIrthanAyaka zrI mahAvIraprabhuko harSake sAtha sirase praNAma karake apane aura jagatke santajanoMke hitArtha ajJAnake vinAza aura jJAnakI prAptike lie samasta prANiyoMkA hita karanevAlI yaha sarvajJa-gamya uttama praznAvalI pUchI // 2-3 / / he deva, sAta tattvoMmeM jo saMsArameM jIvatattva hai usakA kaisA lakSaNa hai, kaisI avasthA hai, kitane guNa haiM, unake vibhAgAtmaka kitane bheda haiM, kitanI paryAya haiM, siddha aura saMsArIviSayaka usake kitane bheda haiM ? isI prakAra ajIvatattvake bhI kitane bheda, guNa aura paryAya Adi haiM / / 4-5 / / tathA AsravAdi zeSa tattvoMke doSa aura guNoMke kAraNa kauna haiM ? kisa tattvakA kauna kartA hai, usakA kyA lakSaNa hai, kyA phala hai aura kisa tattvake dvArA isa saMsAra meM nizcayase kyA kArya siddha kiyA jAtA hai ? kisa prakArake durAcAroMse pApI loga narakameM jAte haiM. kisa daSkarmase maDha loga daHkhakArI tiryagyoniko jAte haiM. aura kisa prakArake sadAcaraNoMse dharmIjana svarga jAte haiM // 6-8 / / kisa zubhakarmase jIva lakSmI aura sukhase sampanna manuSyagatiko jAte haiM aura kisa dAnase uttama bhAvavAle jIva bhogabhUmiko jAte haiM / / 9 / / kisa prakArake AcaraNase isa saMsAra meM manuSyoMke puruSaveda, puNyazIlA nAriyoMke strIveda aura pApAcArI durAtmAoMke napuMsaka veda hotA hai / / 10 / / kisa pApase prANI la~gar3e, bahare, andhe, ga~ge, vikalAGga aura aneka prakArake duHkhoMse pIr3ita hote haiM // 11 // kisa prakArake karma karanese jIva yahA~ para rogI-nirogI, surUpI-kurUpI, saubhAgyavAna aura durbhAgI hote haiM / / 12 / / kisa karmase manuSya subuddhi-kubuddhi, vidvAn-mUrkha, zubhAzaya aura durAzayavAle hote haiM // 13 // kisa prakArake AcaraNa karanese manuSya dharmAtmA-pApAtmA, bhogazAlI-bhogavihIna, dhanI aura For Private And Personal Use Only Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 162 zrI-vIravardhamAnacarite [16.15labhyante karmaNA kena viyogAH svajanAdibhiH / saMyogAzceSTabandhvAdhaH samaM vehitavastubhiH // 15 // dAtRtvaM kRpaNatvaM ca gaNitvaM guNahInatAm / parakiGkaratAM svAmitvaM zrayet kena karmaNA // 16 // na jIvanti nRNAM putrA vidhinA kena bhUtale / bandhyatvaM vA mavennindhaM syuH sutAzcirajIvinaH // 17 // kAtaratvaM ca dhIratvaM nindyatvaM nirmalaM yshH| prApyate vidhinA kena niHzIlatvaM suzIlatA // 18 // satsaGgazcAtiduHsaGgo vivekitvaM ca mUDhatA / kulazreSTaM janairnindyiM labhyate kena hetunA // 19 // mithyAmArgAnurAgitvaM jinadharmAtiraktatAm / dRDhaM kAyaM ca niHzaktaM labhante kena karmaNA // 20 // muktaH ko mArga evAtra phalaM kiMvA sulakSaNam / yatInAM kaH paro dharmaH ko'nyo vA gRhamedhinAm // 21 // tayoH kiM satphalaM paMsAM kAni vA kAraNAnyapi / dharmotpattividhAtaNi zubhAnyAcaraNAni ca // 22 // dviSaTkAlasvarUpaM ca kIdRzaM kIdRzI sthitiH / trailokyasya zalAkAH puruSAH ke syurmahItale // 23 // kimatra bahunoktana bhUtaM bhAvi ca sAmpratam / trikAlaviSayaM jJAnaM dvAdazAGgamavaM ca yat // 24 // tatsarvaM tvaM kRpAna.tha divyena dhvaninA diza / bhanyAnAmupakArAya svargamuktivRSAptaye // 25 // iti praznavazAddevo vizvabhavya hitodyataH / tattvAdipraznarAzInAM sadbhAvaM ca tadIpsitam // 26 // divyena dhvaninA tItheTa svargamuktisukhAptaye / prAraMbhe vaktumitthaM ca muktimArgapravRttaye // 27 // zRNu dhIman manaH kRtvA sthiraM sarvagaNaiH samam / procyamAnamidaM sarva tvadabhipretasAdhanam // 28 // proktuvibhormanAga naasiidosstthaadispndvikriyaa| mukhAbje sAmyatApanne tathApi tanmukhAmbujAt / / 29 // nirdhana hote haiM // 14 // kisa karmase jIva apane iSTa janAdikoMse viyoga pAte haiM aura kisa karmase iSTa-bandhu Adike tathA abhISTa vastuoMke sAtha saMyoga prApta karate haiM // 15 // kisa karmase manuSya dAnazIlatA, kRpaNatA, guNazAlitA-guNahInatA, svAmitva aura paradAsatvako prApta hotA hai // 16 // kisa karmase isa saMsArameM manuSyoM ke putra nahIM jIte haiM aura kisa kamase cirajIvI putra utpanna hote haiM ? tathA kaise karma karanese striyoMke nindya bandhyApana hotA hai / / 17 / / kisa karmase jIvoMke kAyaratA-dhIratA, apayaza-nirmala yaza aura kuzIlatA-suzIlatA prApta hotI hai // 18 // kisa kAraNase jIva satsaMga-kusaMga, vivekitA-maDhatA, zreSThakula aura nindyakula prApta karate haiM / / 19 / / kisa karmase manuSya mithyAmArgAnurAgI aura jinadharmAnurakta hote haiM, tathA dRr3ha ( sabala ) kAya aura nirbala kAyako pAte haiM // 20 // isa saMsArameM muktikA kyA mArga hai, usakA kyA lakSaNa aura kyA phala hai ? sAdhuoMkA parama dharma kauna sA hai aura gRhasthoMkA apara dharma kyA hai // 21 // puruSoMko ina donoM dharmoke sevanase kyA satphala prApta hotA hai ? dharmakI utpatti karanevAle kaunase kAraNa haiM aura zubha AcaraNa kaunase haiM / / 22 / / utsarpiNI aura avasarpiNIke chahoM kAloMkA kyA svarUpa hai, usakI sthiti kaisI hai, aura isa mahItalapara tIna lokameM prasiddha zalAkA (gaNya-mAnya ) kauna hote haiM // 23 // isa viSayameM bahuta kahanese kyA ? he kRpAnAtha, jo pahale ho cukA hai, vartamAnameM ho rahA hai aura Age hogA ? aisA trikAla-viSayaka dvAdazAGgazrutajanita jo jJAna hai, vaha saba kRpA karake bhavyajIvoMke upakArake lie aura unheM svargamuktike kAraNabhUta dharmakI prApti ke lie apanI divyadhvanike dvArA upadeza dIjie // 24-25 / / isa prakAra gautamasvAmIke praznake vAse saMsArake samasta bhavya jIvoMke hita karaneke lie udyata, tIrthaMkara vardhamAnadevane muktimArgakI pravRttike lie sapta tattvAdi-viSayaka samasta prazna-samUhoMkA sadbhAva aura unakA abhISTa abhiprAya jIvoMko svarga aura mokSake sukha prApta karAneke lie divya dhvanise isa prakAra kahanA prArambha kiyA / 26-27 // bhagavAnne kahAhe dhIman , sarvagaNake sAtha manako sthira karake tumhAre sarva abhISTa-sAdhaka merA yaha vakSyamANa (uttara)-suno // 28 // aba bhagavAnne uttara denA prArambha kiyA, taba bolate samaya prabhuke For Private And Personal Use Only Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 16.42 ] SoDazo'dhikAraH niryayau bhAratI ramyA sarvasaMzayanAzinI / mandarAdvigu hotpanna praticchanda nibhA zubhA // 30 // aho tIrthezinAmeSA yogajA zaktirUrjitA / yayA jagatsatAmatropakAraH kriyate mahAn // 31 // he gautamAtra yAthAtmyaM tathyaM yatprocyate budhaiH / sarvajJoktapadArthAnAM tattatvaM viddhi nizcitam // 32 // dvedhA jIvA bhavantyatra muktasaMsAribhedataH / muktA bhedaviniHkrAntA bahubhedA bhavAdhvagAH // 33 // aSTakarmAnirmuktA guNASTakavibhUSitAH / ekabhedA jagadUdhyeyA samAnasukhasAgarAH // 34 // sarvaduHkhAtigA jJeyA siddhA lokAgravAsinaH / anantA vigatAbAdhA jJAnadehAzcyutopamAH // 35 // dvedhA saMsAriNI jIvAH sthAvastrasasaMjJakAH / vikalaikAkSapaJcAkSabhedaistredhAGginI matAH // 36 // caturdhA dehino nUnaM gatibhedena kIrtitAH / ekadvitricatuHpaJcendriyaiH paJcavidhAzca te // 37 // trasasthAvarabhedAbhyAM SaDvidhAH prANinaH smRtAH / satAM SaDjIvarakSAyai jinenAtidayAlunA // 38 // pRthvyAdyAH sthAvarAH paJca vikalAkSAGgirAzayaH / paJcAkSA iti vijJeyAH saptadhA jIvajAtayaH // 39 // paJcadhA sthAvarA ekabhedA vikaladehinaH / saMjJino'saMjJino'treti STadhA jIvayonayaH // 40 // paJcaiva sthAvarA dvitricatuHpaJcendriyAGginaH / iti syurnavadhA jIvaprakArAH zrIjinAgame // 41 // pRthvyaptejomarupratyeka sAdhAraNadehinaH / dvitrituryAkSapaJcAkSA ityatra dazadhAGginaH // 42 // 163 I sAmyatAko prApta mukha kamala meM raMcamAtra bhI oSTha Adi calanekI vikriyA (vizeSa - kriyA ) nahIM huI / tathApi unake mukha- kamalase sarva saMzayoM kA nAza karanevAlI mandarAcalakI guphAmeMse nikalI pratidhvanike samAna gambhIra, zubha aura ramaNIya vANI nikalI // 29-30 // AcArya kahate haiM ki aho, tIrthaMkaroM kI yaha yoga-janita UrjasvinI zakti hai ki jisake dvArA isa saMsArameM samasta sajjanoMkA mahAn upakAra hotA hai ||31|| bhagavAn bole - he gautama, isa saMsArameM jJAnI jana jise yathArtha satya kahate haiM, vaha sarvajJokta padArthoMkA vAstavika svarUpa hai, vahI tattva kahalAtA hai, yaha tU nizcita samajha ||32|| usa prayojanabhUta tattvake sAta bheda haiM / unameM prathama jIvatattva hai / saMsArI aura muktake bhedase jIva do prakArake haiN| mukta jIva bhedoMse rahita haiM, arthAt sabhI eka prakArake haiM / kintu bhava-bhramaNa karanevAle saMsArI jIva aneka bhevAle haiM ||33|| inameM mukta ( siddha ) jIva ATha karmarUpa zarIra se rahita haiM, samyavAdi ATha guNoMse vibhUSita haiM, eka bhedavAle haiM, jagat ke bhavya jIvoMke dhyeya haiM, samAna sukha ke sAgara haiM, sarvaduHkhoMse rahita haiM, lokake agrabhAgapara nivAsa karate haiM, sarvabAdhAoM se vimukta haiM, jJAnazarIrI haiM, sarva upamAoMse rahita haiM aura unakI ananta saMkhyA hai| aise saMsArase mukta hue jIvoMko siddha jAnanA cAhie ||34-35 / / trasa aura sthAvara nAmake bhedase saMsArI jIva do prakArake haiM, vikalendriya, ekendriya aura paMcendriyake bhedase ve tIna prakAra ke mAne gaye haiM ||36|| For Private And Personal Use Only naraka Adi cAra gatiyoMke bhedase ve nizcayataH cAra prakArake kahe gaye haiM, ekendriya, dvIndriya, trIndriya, caturindriya aura paMcendriyake bhedase ve pA~ca prakArake haiM ||37|| pRthivIkAyAdi pA~ca sthAvara aura trasakAyake bhedase saMsArI prANI chaha prakAra ke kahe gaye haiM, atidayAlu jinendroMne ina chaha kAyake jIvoMkI rakSAke lie sajjanoMko upadeza diyA hai ||38|| pRthivI, jala, agni, vAyu aura vanaspatise pA~ca sthAvara kAya, vikalendriya jIvarAzi aura paMcendriya isa prakAra sAta bhedarUpa jIva jAtiyA~ jAnanA cAhie ||39|| pA~ca prakArake sthAvara, eka bhedarUpa vikalendriya aura saMjJI - asaMjJIrUpa do prakArake paMcendriya, isa prakAra isa saMsAra meM ATha jAtikI jIvayoniyA~ haiM ||40|| pA~coM hI sthAvara, dvIndriya, trIndriya, caturindriyaye tIna vikalendriya aura paMcendriya jIva, isa prakAra zrI jinAgama meM saMsArI jIva nau prakAra ke kahe gaye haiM // 41 // pRthivI, jala, agni, vAyu, pratyeka aura Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 164 zrI-vIravardhamAnacarite [16.43sUkSmabAdarabhedAbhyAM dazadhA sthAvarAstathA / trasAH sarve budhaijJeyA ityekAdaza dehinaH // 43 // dazadhA sthAvarAH sUkSmavAdarAbhyAM ca vargitAH / vikalAkSA hi paJcAkSA amI jIvA dviSaDvidhAH // 44 // bhUjalAgnisamIrAH sarve vnsptyo'khilaaH| sukSmabAdarabhedAbhyAM dazadhA sthAvarAstathA // 45 // vikalAGgabhRta: paJcendriyA hRdayavarjitAH / saMjJino'breti mantabyAstrayodazavidhAGginaH // 46 // samanaskA manohonA dvitrituyeM ndriyAstathA / ekAkSA bAdarAH sUkSmA ete saptavidhAGginaH // 47 // paryAptetarabhedAbhyAM te sarve guNitA budhaiH / jJAtavyAstayAya jIvasamAsAzcaturdaza // 18 // aSTAnavatibhedAdibahudhA jIvajAtayaH / zrIvIrasvAminA proktA gautamAdyAn gaNAn prati // 49 // bhUmyaptejomaruskAyA nityetaranigodakAH / pratyekaM saptalakSAzca dazalakSA mahIruhAH // 50 // SaDalakSA vikalAkSANAM dviSaDlakSAzca yonayaH / tiryanArakadevAnAM nRNAM lakSAzcaturdaza // 51 // evaM caturazItipramalakSA jIvajAtayaH / samaM ca kulakoTIbhiH proktA devena tAn prati // 52 // caturdhA gatayaH paJcavidhA indriyamArgaNAH / SaTakAyA hi tathA paJcadazayogAzca vistarAt // 53 // tridhA vedAH kaSAyAzca paJcaviMzatisaMkhyakAH / aSTau jJAnAni saptaiva saMyamAzca zumetarAH // 54 // catvAri darzanAnyeva SaDlezyA hi varetarAH / bhavyetarA dvidhA jIvAH samyaktvaM SaDvidhaM tathA // 55 // paMcendriya, isa prakAra saMsArameM daza prakArake jIva haiM // 42 // pA~ca prakArake sthAvara jIva sUkSma aura bAdarake bhedase daza prakArake haiM, tathA dvIndriyAdi sarva trasakAya, isa prakAra gyAraha jAtike saMsArI prANI jJAniyoMko jAnanA cAhie / / 43 / / sUkSma-bAdarake bhedase vargIkRta daza prakArake sthAvara jIva, vikalendriya aura paMcendriya (sakalendriya) ye saba milakara bAraha prakArake saMsArI jIva hote haiM // 44 / / pRthivI, jala, agni, vAyu aura sarva vanaspati, ye saba sthAvara jIva sUkSma-bAdarake bhedase daza prakArake haiM, tathA vikalendriya, mAna-rahita asaMjJI paMcendriya aura mana-sahita saMjJI paMcendriya isa prakArase saMsArI jIva teraha prakArake samajhanA cAhie // 45-46 / / samanaska (saMjJI) paMcendriya mana-rahita amanaska (asaMjJI) paMcendriya, dvIndriya, trIndriya, caturIndriya, bAdara ekendriya aura sUkSma ekendriya, ye sAta prakArake prANI paryApta aura aparyAptake bhedase guNita hokara caudaha prakArake ho jAte haiN| ye hI caudaha jIvasamAsa unakI dayA (rakSA) karaneke lie jJAniyoMko jAnane ke yogya hai / / 47-48 / / isa prakAra vivakSA-bhedase uttarottara bar3hate hue aTThAnabe Adi aneka bheda rUpa bahuta prakAra kI jIva jAtiyA~ zrIvIra svAmIne gautamAdi sarva gaNoMke lie khiiN||49|| punaH vardhamAnadevane gautamAdi sarva gaNoMko caurAsI lAkha yoniyoMkA varNana isa prakArase kiyA-pRthivI, jala, agni, vAyu, sAdhAraNa vanaspati rUpa nityanigoda, itaranigoda ina chahoM jAtike jIvoMkI sAta-sAta lAkha yoniyA~ haiM (647=42 ) pratyeka vanaspatirUpa vRkSoMkI daza lAkha yoniyA~ haiN| vikalendriyoMkI chaha lAkha yoniyA~ haiM, tiryaMca, nAraka aura devoMkI bAraha lAkha yoniyA~ haiM aura manuSyoMkI caudaha lAkha yoniyA~ haiM / isa prakAra bhagavAnne kula koTiyoMke sAtha caurAsI lAkha pramANa jIva jAtiyA~ kahIM / / 50-52 / / ___punaH bhagavAnane jIvoMkI jAtiyoMke anveSaNa karAnevAlI caudaha mArgaNAoMkA varNana karate hue batalAyA-gati mArgaNA cAra prakAra kI hai, indriyamArgaNA pA~ca prakAra kI hai, kAyamArgaNA chaha prakArako hai, yogamArgaNA vistArase pandraha prakArakI hai (aura saMkSepase tIna prakArakI hai| ) // 53 // vedamArgaNA tIna prakArakI hai, kaSAyamArgaNA (saMkSepase krodhAdi cAra bhedarUpa hai aura vistArase) paccIsa bhedavAlI hai| jJAnamArgaNA ATha prakArakI hai, saMyamamArgaNA zubha aura azubha (asaMyama) ke bhedase sAta prakArakI hai, darzanamArgaNA cAra bheda rUpa hai, lezyAmArgaNA tIna zubha aura tIna azubhake bhedase chaha prakArakI hai, bhavyamArgaNA bhavya aura For Private And Personal Use Only Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 16.68 ] SoDazo'dhikAraH saMjJyasaMjJayabhidhA jIvA dvidhAhArakadehinaH / ityuktAstIrthanAthena mArgaNA hi caturdaza // 56 // mRgyAH saMsAriNo jIvA AzumArgaNakovidaiH / caturgatigatA yatnAjjJAnAya dRgvizuddhaye // 27 // mithyAsAsAdanau mizro'dirato dezasaMyataH / pramattAkhyo'pramattAbhidho'pUrva karaNAhvayaH // 58 // guNasthAno'nivRtyAdikaraNo navamastataH / sUkSmAdisAmparAyAkhyo hyupazAntakaSAyakaH // 59 // tataH kSINakaSAyaH sayogyayogijinAviti / caturdazaguNasthAnA vyAsenoktAzcaturdaza // 60 // nirvANaM ye gatA bhavyA yAnti yAsyanti bhUtale / kevalaM te guNairetAMzcAruhya nAnyathA kvacit // 61 // yato'traikAdazAGgArthavido'bhavyasya sarvadA / dIkSitasyaika evAho guNasthAno na cAparaH // 62 // yathA kAloH zarkarAdugdhaM ca pivan viSam / na muJcati tathA bhagyo midhyAtvaM cAgamAmRtam // 63 // ato'trAsannabhavyAnAM guNasthAnAstrayodaza / bhavantyeva na vAnyeSAM dUrabhavyAtmanAM kvacit // 64 // ityAkhyAyAdimaM tattvaM vorazvAgamabhASayA / punaH proktuM samAraMbhe satAmadhyAtmabhASayA // 65 // bahirAtmAntarAtmA tu paramAtmAtinirmalaH / iti tridhAGgino dakSaiH kathyante guNadoSataH // 66 // vicAraviko yo'tra tatvAtattve guNAguNe / sadgurau kugurau dharme pApe mArge zubhAzubhe // 67 // jinasUtre kuzAstre ca devAdeve vicAraNe / heyAdeye parIkSAdau bahirAtmA sa ucyate // 68 // 165 abhavyake bhedase do prakArakI hai, samyaktvamArgaNA chaha prakAra kI hai, saMjJAmArgaNAkI apekSA jIva saMjJI aura asaMjJIke bhedase do prakArakI hai, tathA AhAramArgaNA AhAraka-anAhArakake bheda se do prakArakI hai| isa prakAra tIrtha - nAyaka vIranAthane caudaha mArgaNAoMkA upadeza diyA ||54-56 / / mArgaNAoMke jAnakAra vidvAnoMko apane jJAnakI vRddhike lie tathA samyagdarzanakI vizuddhike lie cAroM gatiyo meM rahanevAle saMsArI jIvoMkA ina mArgaNAoMke dvArA zIghra yatnase mArgaNa (anveSaNa) karanA cAhie || 57 // punaH jIvoMke kramazaH vikAsako prApta honevAle caudaha guNasthAnoMkA upadeza diyA / unake nAma isa prakAra haiM - midhyAtva, sAsAdana, mizra, avirata, dezasaMyata, pramattasaMyata, apramattasaMyata, apUrvakaraNasaMyata, navama anivRttikaraNasaMyata, sUkSmasAmparAyasaMyata, upazAntakaSAyasaMyata, kSINakaSAyasaMyata, sayogijina aura ayogijina / ina caudahoM guNasthAnoMkA bhagavAnne vistAra se varNana kiyA / / 58-60 / / jo bhavya jIva isa saMsAra meM nirvANa (mokSa) ko gaye haiM, jA rahe haiM aura bhaviSya meM jAyeMge, ve ina guNasthAnoMpara ArohaNa karake hI gaye, jA rahe aura jaayeNge| yaha niyama kvacit kadAcit bhI anyathA nahIM ho sakatA hai ||61 || abhavyajIvake sadA kevala pahalA hI guNasthAna hotA hai, bhale hI vaha yahA~para gyAraha aMgoMkA vettA ho aura dIrghakAlakA dIkSita ho / usake pahale ke sivAya anya guNasthAna nahIM ho sakatA ||62 || jaise kAlA sA~pa zakkara mizrita dUdhako pItA huA bhI apane viSako nahIM chor3atA hai, usI prakAra AgamarUpa amRtakA pAna karake bhI abhavyajIva mithyAtvarUpa viSako nahIM chor3atA hai || 63 || isalie nikaTa bhavyajIvoMke Upara ke teraha guNasthAna hote haiM, abhavyoM ke aura dUra bhavyajIvoMke kabhI bhI ye guNasthAna nahIM hote haiM || 64 || For Private And Personal Use Only isa prakAra vIra jinendrane Agama bhASAse Adike jIvatattvako kahakara punaH sajjanoMko usakA upadeza adhyAtma bhASAse denA prArambha kiyA || 65 || jJAna- kuzala janoMne guNa aura dopake kAraNa prANiyoMko tIna prakArakA kahA hai- bahirAtmA, antarAtmA aura paramAtmA / inameM paramAtmA ati nirmala hai, (antarAtmA alpa nirmala hai aura bahirAtmA ati malayukta hai | ) ||66 || inameM se jo jIva tattva atattva meM, guNa-aguNameM, suguru-kugurumeM, dharma-adharma meM, zubhamArga-azubha mArga meM, jinasUtra- kuzAstra meM, deva- adeva meM, aura heya upAdeyake vicAra karane meM tathA unakI parIkSA Adi karanemeM vicAra-rahita hotA hai, vaha bahirAtmA kahA jAtA hai| Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 166 zrI-vIravardhamAnacarite padArthAn svecchayAdatte satyetaraprarUpitAn / yo vicArAdRte mUDho bahirAtmAgrimo'tra saH // 69 // hAlAhalanibhaM ghoraM sukhaM vaiSayikaM zaThaH / yo'tropAdeyabuddhayA sevate sa bahirAtmakaH // 7 // aikyaM jAnAti yo mUDhaH saMsargAdehadehinoH / jaDacinmayayoH so'tra jaDAramA jJAnadUragaH // 7 // tapaHzrutavratADhyo'pi dhyAnaM yaH svaparAtmanaH / na vetti bahirAtmAsau svavijJAnabahiHkRtaH / / 72 // pApaM puNyaM parijJAya bahirAtmA kubuddhitaH / kRtvA klezaM ca puNyAya bhramettena bhavATavIm // 3 // matveti sarvathA heyo bahirAtmA kumArgagaH / svapne'pyatra na kartavyastatsaGgo jAtu dhIdhanaH // 74 // tasmAdyo viparItAtmA vivekI jinasUtravit / sphuTaM vetti vicAraM ca tatvAtattve zubhAzubhe // 75 // devAdeve mate satyAsatye dharmAdiyogiSu / duSpathe muktimArgAdau so'ntarAtmA jinamataH // 76 // hAlAhalaviSAdyo'tra vetti vaiSayikaM sukham / sarvAnAkarIbhUtaM mumukSuH so'ntarAtmavAn // 77 / / karmabhyaH karmakAryebhyaH pRthagbhUtaM guNAkaram / mohAkSadveSarAgAGgAdibhyaH svAtmAnamaJjasA // 78 // niSkalaM siddhasAdRzyaM yogigamyaM cyutopamam / dhyAyedabhyantare lo'tra jJAnI. svAtmarato mahAn // 79 // svAtmadravyAnyadehAdidravyANAmantaraM mahat / yo jAnAti mahAprAjJaH sakalaM so'ntarAtmabhAk // 8 // kimatra vistaroktena nikaSagrAvasaMnibham / sadvicAre manaHsAraM yasyAsau jJAnavAn paraH // 81 // sarvArtha siddhiparyantasukhazrIjinavaibhavam / bhajetsucaraNajJAnAdibhizcAtrAntarAtmavAn // 82 // / / 67-68 / / jo jIva isa lokameM dUsaroMke dvArA prarUpita satya-asatyakA vicAra na karake svecchAse yadvA-tadvA padArthoMko jAnatA hai aura unheM usI prakArase grahaNa karatA hai, vaha pahalA bahirAtmA hai // 69|| jo zaTha puruSa indriya-viSaya-janita, hAlAhala viSa-sadRza bhayaMkara vaiSayika sukhako yahA~para upAdeya buddhise sevana karatA hai, vaha bahirAtmA hai / / 70 // jo mUr3ha jar3a zarIra aura cetana AtmAko zarIrake saMsargamAtrase eka mAnatA hai, vaha sad-jJAnase rahita bahirAtmA hai // 71 // tapa, zruta aura tase yukta ho karake bhI jo puruSa sva-para AtmAke vivekako nahIM jAnatA hai, vaha svavijJAnase bahiSkRta bahirAtmA hai / / 72 / / bahirAtmA jIva puNya-pApako jAnakara kubuddhise puNyake lie kleza karake usake phalase bhava-vanameM paribhramaNa karatA hai // 73 / / aisA jAnakara buddhimAnoMko kumArgameM le jAnevAlA bahirAtmapanA sarvathA chor3a denA cAhie aura usakI saMgati yahA~ svapnameM bhI kabhI nahIM karanI cAhie // 74 // isa Upara batalAye gaye bahirAtmAke svarUpase jo viparIta svarUpakA dhAraka hai, arthAt deha aura dehIkA vivekavAlA hai, jinasUtrakA vettA hai, jo tattva-atattva aura zubha-azabhake vicArako spaSTa jAnatA hai, deva-adevako, satya-asatya matako, dharma-adharmayogI kAryoMko, kumArga aura muktimAga Adiko bhalIbhA~tise jAnatA hai, use jinarAjoMne antarAtmA mAnA hai // 75-76 / / jo indriya-viSayajanita sukhako hAlAhala viSake samAna sarva anarthokI khAni mAnatA hai aura jo saMsArake bandhanoMse chUTanA cAhatA hai, vaha antarAtmA kahA jAtA hai // 7 // jo nizcayataH karmoMse, koMke kAryoMse, moha, indriya aura rAga-dveSAdi apanI anantaguNAkara AtmAko pRthagbhUta ( bhinna ) niSkala (zarIra-rahita) siddha-sadRza, yogi-gamya aura upamA-rahita apane bhItara dhyAna karatA hai, vaha svAtma-rata jJAnI aura mahAn antarAtmA hai / / 78-79 / / jo apane Atmadravya aura dehAdi anya dravyoMke sarva mahAn antarako jAnatA hai, vaha mahAprAjJa antarAtmA hai / / 8 / isa viSayameM adhika kahane se kyA, jisakA mana sadvicArameM kasauTIke pASANa-tulya hai, jo asAra asad-vicArakA tyAga kara sad-vicArako hI grahaNa karatA hai, vaha parama jJAnavAn antarAtmA hai / / 8 / / yaha antarAtmA apane uttama cAritra aura jJAnAdiguNoMke dvArA isa saMsArameM sarvArthasiddhi takake sukhoMko aura jinendra ke For Private And Personal Use Only Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 16.96 / SoDazo'dhikAraH vijJAyeti parityajya mUDhatvaM nikhilAtmasu / antarAtmapadaM grAhyaM paramAtmapadAptaye // 83 // sakaletarabhedena paramAtmA dvidhA bhavet / sakalo divyadehastho niSkalo dehavarjitaH // 84 // yo ghAtikarmanirmukto navakevalalabdhivAn / trijagannRsuraiH sevyo dhyeyo nityaM mumukSumiH // 85 // dharmopadezahastAbhyAM bhavyAnuddha mudyataH / bhavAbdhau patanAdakSaH sarvajJo mahatAM guruH // 86 // dharmatIrthakaro'nyo vA kevalI vishvvnditH| divyaudArikakAyasthaH samastAtizayAkritaH // 87 // dharmAmRtamayIM vRSTiM kurvalloke'pyanAratam / svargamuktiphalAptya paramAtmA sakalo hi saH // 48 // ayameva jagannAthaH sevyastatpadakAGkSibhiH / ananyazaraNIbhUya tatpadAya jinAgraNIH // 89 // kRtsnakarmAGganirmukto'bhUtoM jJAnamayo mahAn / trijagacchikharAvAso guNASTakavibhUSitaH // 10 // bijagannAthasaMsevyaH siddho vandyo mumukSabhiH / niSkalaH paramAtmA sa jagaJcUDAmaNirmahAn // 9 // dhyeyo'yaM muktisiddhayartha manaH kRtvAtinizcalam / siddho vizvAgrimo nityaM parameSTI zivArthimiH // 12 // yAdRzaM paramAtmAnaM dhyAyedyogI gatabhramaH / tAdRzaM paramAtmAnaM zivIbhUtaM labheta moH // 13 // utkRSTo bahirAtmA guNasthAne prathame mataH / dvitIye madhyamo darjadhanyastRtIye zaThaH // 14 // jaghanyo'ntarAtmA syAdguNasthAne caturthake / jyeSTo dvAdazame'nantakevalajJAnakArakaH // 15 // tayormadhye guNasthAnAH santi saptava ye zumAH / teSvanekavidho madhyamo'ntarAtmA zivAdhvagaH // 26 // vaibhavako bhogatA hai / / 82 // aisA jAnakara sarva AtmAoMmeM mUDhapanA chor3akara paramAtmapadakI prAptike lie antarAtmAkA pada grahaNa karanA cAhie / / 83 // sakala (zarIra-sahita ) aura niSkala ( zarIra-rahita ) ke bhedase paramAtmA do prakArakA hai / paramaudArika divya dehameM sthita arihanta sakala paramAtmA haiM aura deha-rahita siddha bhagavanta niSkala paramAtmA haiM / / 84 / / jo cAra ghAtiyA karmose vimukta haiM, anantajJAna Adi nau kevalalabdhiyoMke dhAraka haiM, tIna lokake manuSya aura devoMse sevya haiM, mumukSajanoMke dvArA nitya dhyAna kiye jAte haiM, dharmopadezarUpI hAthoMse bhava-sAgarameM girate hue bhavya jIvoMke uddhAra karaneke lie udyata haiM, dakSa haiM, sarvajJa haiM, mahAtmAoMke guru haiM, dharmatIrtha ke sthApaka tIrthaMkara kevalI haiM, athavA sAmAnya kevalI haiM, vizvavandita haiM, divya audArikadehameM sthita haiM, samasta atizayoMse yukta haiM aura jo bhavya jIvoMko svarga-muktikA phala prApta karAneke lie lokameM nirantara dharmAmRtamayI dRSTiko karate rahate haiM, ve sakala paramAtmA haiM / / 85-88 / / yahI jinAgraNI jagannAtha sakala paramAtmapadake AkAMkSI logoMke dvArA usa padakI prAptike lie ananyazaraNa hokara sevanIya haiM / / 8 / / jo sarva karmoMse aura zarIrase rahita haiM, amUrta haiM, jJAnamaya hai, mahAna haiM, tIna lokake zikharapara jinakA nivAsa hai, kSAyikasamyaktva Adi ATha guNoMse vibhUSita haiM, tIna lokake adhIzvaroMke dvArA saMsevya haiM, mumukSu janoMke dvArA vandya haiM aura jagaccUr3AmaNi haiM, aise mahAn siddha bhagavAn niSkala paramAtmA haiM / / 90-91 / / zivArthI janoMko muktikI siddhike lie manako ati nizcala karake vizvake agraNI yahI siddha parameSThI nitya dhyAna karaneke yogya haiM // 92 / / he gautama, bhrama-rahita hokara yogI puruSa jaise paramAtmAkA dhyAna karatA hai, vaha usI prakAra zivasvarUpa paramAtmAko prApta karatA hai // 13 // jo zaTha prathama guNasthAnameM nivAsa karatA hai, vaha utkRSTa arthAt sabase nikRSTa bahirAtmA hai| jo dvitIya guNasthAnameM rahatA hai, vaha madhyama jAtikA bahirAtmA hai| aura jo tRtIya guNasthAnameM vAsa karatA hai, use dakSa puruSoMne jaghanya bahirAtmA kahA hai / / 94 // cauthe guNasthAnameM rahanevAlA jaghanya antarAtmA hai, bArahaveM guNasthAnameM rahanevAlA aura antarmuhUrtameM hI kevalajJAnako utpanna karanevAlA hai, vaha utkRSTa antarAtmA hai / cauthe aura bArahaveM ina donoM For Private And Personal Use Only Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 168 zrI vIravardhamAnacarite [ 16.97 vijJeyaH paramAtmAsau guNasthAnadvaye'ntime / trijagajjanatArAdhyaH sayogyayogisaMjJakaH ||17|| dravyabhAvAbhidhaiH prANairyato'jIvaJca jIvati / jIviSyati tato jIvaH kathyate sArthanAmakaH // 98 // paJcendriyAyAH prANA mano vAkkAyajAstrayaH / AyurucchvAsaniHzvAsaH prANA dazetisaMjJinAm // 99 // nava prANA matA sadbhirasaMjJinAM mano vinA / karNAdRte bhavantyaSTau caturindriyadehinAm // 100 // nayana vinA sapta prANastrIndriyajanminAm / nAsikAmantareNa syuH SaDprANAH dvIndriyAtmanAm // 101 // ekAkSANAM catuHprANA vAGmukhAbhyAM binA smRtAH / vijJeyA Agame paryAptAnAM prANA anekadhA // 102 // upayogamayo jIvazcetanAlakSaNo mahAn / akartA karmano karmabandhamokSAdikarmaNAm // 103 // asaMkhyAtapradezI kilAmUrtaH siddhasaMnibhaH / paradravyAtigo dakSairnizcayenAtra kathyate // 104 // azuddhanizcayenAsau rAgAdibhAvakarmaNAm / kartA ca tatphalabhoktA svAtmajJAnabahisthitaH || 105 // karmana karmaNAM kartA vyaktopacaritAnnayAt / vyavahArAdasadbhUtAtsvAtmadhyAnaparAGmukhaH // 106 // vyavahAranayenA sadbhUtopacaritAtmanA / kartA ghaTapaTAdInAM saMsArI svAkSavaJcitaH // 107 // kAya pramANa AtmAyaM samudghAtaM vinA bhavet / yuktaH saMhAravistArAbhyAM pradIpa ivAnvaham // 108 // vedanAkhyaH kaSAyAbhidho vikurvaNanAmakaH / mAraNAntikanAmA taijasa AhArakAhvayaH // 109 // tataH kevalisaMjJo'mI samudghAtA hi sapta ca / trayaste yoginAM jJeyAH zeSAH sarvAtmanAM matAH // 110 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir guNasthAnoMke madhyameM jo sAta zubha guNasthAna haiM, unameM rahanevAle zivamArgagAmI kramazaH vikasita guNavAle, aneka prakArake madhyama antarAtmA haiM || 25-26| | antima do guNasthAnoM meM rahanevAle paramAtmA jAnanA caahie| unameM jo terahaveM guNasthAnavartI haiM, ve sayogijina haiN| aura caudahaveM guNasthAnavartI ayogijina kahalAte haiM / ye donoM prakArake paramAtmA tIna lokakI janatAke ArAdhya haiM ||17|| yataH jIva dravyaprANoM aura bhAvaprANoMse bhUtakAla meM jItA thA, vartamAnakAla meM jI rahA hai aura bhaviSyakAlameM jIvegA, ataH usakA 'jIva' yaha sArthaka nAma kahA jAtA hai ||18|| sparzana, rasanA, prANa, cakSu aura karNa ye pA~ca indriyA~, mana, vacana, kAya ye tIna yoga, Ayu aura zvAsocchvAsa ye daza dravyaprANa saMjJI paMcendriya jIvoMke hote haiM ||19|| manake vinA zeSa nau ukta prANa asaMjJI paMcendriya jIvoMse santa puruSoMne mAne haiM / ukta nau prANoM meM se karNendriyake vinA zeSa ATha prANa caturindriya jIvoMke hote haiM // 100 // inameM se netrendriyake binA zeSa sAta prANa trIndriya prANiyoM ke hote haiM / inameM se prANendriya ke vinA zeSa chaha prANa dvIndriya jIvoM ke hote haiM ||101 || unameM se rasanendriya aura vacanake vinA zeSa cAra prANa ekendriya jIvoM ke Agama meM mAne gaye haiM / isa prakAra paryApta jIvoMke ye aneka prakArake prANa jAnanA cAhie || 102 || jJAna aura darzanarUpa cetanA bhAvaprANa hai / nizcaya nayase jIva cetanA lakSaNavAlA hai, upayogamayI hai, mahAna hai, karma nokarma aura bandha-mokSAdi kAryoMkA akartA hai, asaMkhyAta pradezI hai, amUrta hai, siddha bhagavAn ke sadRza hai aura sarva paradravyoMse rahita hai aisA dakSapuruSa nizcayanayakI apekSA se kahate haiM / / 103-104 || azuddha nizcayanayakI apekSAse vaha jIva rAgAdi bhAvakarmoMkA kartA aura unake phalakA bhoktA hai aura apane AtmIya jJAna se bahirbhUta hai ||105|| apane AtmadhyAnase parAGmukha huA jIva upacarita vyavahAranayase jJAnAvaraNAdi karmoMkA, aura audArikAdi zarIrarUpa nokarmIkA kartA hai, tathA asadbhUtopacarita vyavahAranayase yaha apanI indriyoMse ugAyA huA saMsArI jIva ghaTa-paTa Adi dravyoM kA bhI kartA kahA jAtA hai / / 106 - 107 / / samudghAta avasthAke sivAya yaha jIva sadA zarIra pramANa rahatA hai / saMkoca - vistAraguNake nimittase yaha choTe-bar3e zarIra meM pradIpake samAna nirantara avagAhako prApta hotA rahatA hai || 108 || mUla zarIrako nahIM chor3ate hue kucha Atma For Private And Personal Use Only Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 16.123 ] SoDazo'dhikAraH svabhAvAkhyA guNA asya kevlaavgmaadyH| matijJAnAdayo jJeyA vibhAvAkhyA vidhiprajAH // 11 // vibhAvAkhyAzca paryAyA nRnArakasurAdayaH / zuddhAstasya pradezAH syuH svabhAvAkhyA vapuzcyutAH // 12 // vinAzaH prAkzarIrasya prAdurbhAvo'parasya ca / dhrauvya eva sa Atmeti tasyotpAdAdayastrayaH // 113 // ityAdibahudhA jIvatattvaM jinendra Adizat / vicitrairnayabhaGgAyedRgvizuddhaya gaNAn prati // 114 // atha pudgala evAna dharmo'dharmo dvidhA nabhaH / kAlazca paJcadhaivetyajIvatatvaM jagau jinaH // 115 // varNagandharasasparzamayAzcAnantapudgalAH / pUraNAdgalanAdatra saMprAptAnvarthanAmakAH // 116 // aNuskandhavibhedAbhyAM sAmAnyAtpudgalA dvidhA / avimAgI hyaNuH skandhA bahubhedA suvistarAt // 117 // athavA sUkSmasUkSmAdibhedaiste SaDvidhA manAH / sUkSmasUkSmAstataH sUkSmAH sUkSmasthUlAzca pudgalAH // sthUlasUkSmAstathA sthUlAH sthUlasthUlA iti sphuTam / pudgalAH SaDvidhA jJeyA snigdhasUkSmaguNAnvitAH // eko'NuH sUkSmasUkSmaH syAdadRzyo janacakSuSAm / aSTakarmamayAH skandhAH sUkSmA bhavanti pudglaaH||120|| zabdAH sparzA rasA gandhAH sUkSmasthUlAkhyapudgalAH / vijJeyAH sthUlasUkSmAste hAyAjyotsnAtapAdayaH // jalajvAlAdayo'nekazaH sthUlAH pudgalA mtaaH| bhUvimAnAdidhAmAdyAH sthUlasthUlA hi rUpiNaH // 122 // sparzAyA viza tiyeM syuraNau ca nirmalA guNAH / te svabhAvAbhidhAH skandhe vibhAvAkhyA guNAH pare // 123 // pradezoMke bAhara nikalaneko samudghAta kahate haiN| vaha sAta prakArakA hai-1 vedanA, 2 kaSAya, 3 vaikriyika, 4 mAraNAntika, 5 tejasa, 6 AhAraka aura 7 kevalisamudghAta / ina sAta samudghAtoMmeMse antake tIna samudghAta yogiyoMke jAnanA cAhie aura prArambhake zeSa cAra samudrAta sarva saMsArI jIvoMke mAne gaye haiM // 102-110|| jIvaka kaMvalajJAna, kevaladarzana Adi svAbhAvika guNa haiM aura matijJAnAdi kameM-janita vaibhAvika gaNa jAnanA cAhie // 11 // manuSya nAraka aura devAdi vaibhAvika paryAya hai aura zarIra-rahita zuddha Atmapradeza svAbhAvika paryAya hai / / 112 / / saMsArI jIva janma-maraNa karatA rahatA hai, ataH maraNa-samaya pUrva zarIrakA vinAza hotA hai, janma lete hue navIna zarIrakA utpAda hotA hai aura AtmA to donoM hI avasthAoMmeM vahI kA vahI dhrauvyarUpase rahatI hai, ataH jIvake utpAda vyaya aura dhrauvya ye tInoM hI haiM / / 113 // isa prakArase jinendradevane aneka naya-bhaMgAdikI vivakSAse manuSya-devAdi gaNoMko samyagdarzanakI vizuddhike lie jIvatattvakA aneka prakArase upadeza diyA // 114 / / tatpazcAt jinadevane ajIvatattvakA upadeza dete hue kahA ki vaha pudgala, dharmAstikAya, adharmAstikAya, loka-alokarUpa AkAza aura kAlake bhedase pA~ca prakArakA hai / / 115 / / pudgala ananta haiM aura vaha varNa, gandha, rasa aura sparzamaya hai / pUraNa aura galana honese yaha 'pudgala' aisA sArthaka nAmavAlA hai / / 116 / / sAmAnyataH aNu aura skandhake bhedase pudgala do prakArakA hai / pudgalake avibhAgI aMzako aNu kahate haiN| do yA do se adhika aNuoMke samudAyako skandha kahate haiN| vistAra kI apekSA vaha aneka bhedavAlA hai // 117 // athavA sUkSmasUkSma Adike bhedase pudgalake chaha bheda mAne gaye haiM, jo isa prakAra haiM-1. sUkSmasUkSma, 2. sUkSma, 3. sUkSmasthUla, 4. sthUlasUkSma, 5. sthUla aura 6. sthUlasthUla / ye chahoM prakAra ke pudgala snigdha aura rUkSa gaNase saMyukta jAnanA cAhie // 118-119 / / eka aNa sUkSmasakSma pudagala hai, jo ki manuSyoMkI A~khoMse adRzya hai| ATha karmamayI skandha sUkSma pudgala haiM // 120 / / zabda, sparza, rasa aura gandha ye sUkSmasthUla pudgala haiN| chAyA, candrikA, Atapa Adi sthUlasUkSma pudgala haiM // 121 // jala, agnijvAlA Adi aneka prakAra sthUla pudgala mAne gaye haiM aura bhUmi, vimAna, parvata, makAna Adi sthUlasthUla pudgala jAnanA cAhie // 122 / / (pudgalameM jo sparzAdi cAra guNa kahe gaye haiM, unameM sparza ke ATha bheda haiM, rasake pA~ca, gandhake do aura varNake pA~ca bheda hote haiN| ) sparzAdike ye bIsa guNa aNumeM nirmala svAbhAvika haiM aura skandhameM ve sparzAdi 22 For Private And Personal Use Only Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 170 zrI-vIravardhamAnacarite [16.124zabdo'nekavidho bandhaH sUkSmaH sthUlo hyapekSayA / saMsthAnaM SaDvidhaM bhedastamazchAyAtapastathA // 124 // udyotAyA amI syurvimAvaparyAyasaMjJakAH / pudgalAnAM svabhAvAkhyAH paryAyA aNuSu sthitAH // 125 // zarIravAGmanaHprANApAnAH syuH pudgalAtmanAm / paryAyeNa bhavantyeva dehinAM paJcendriyAdayaH // 126 // mRtyujIvitazarmAzarmAdInanekazo'GginAm / upagrahAn prakurvanti pudgalA vividhA bhuvi // 127 // ekAvapekSayA na syAtkAyo'tra pudgalAtmanAm / bahvaNvapekSayA skandhe jhupacArAsa ucyate // 128 // jIvapudgalayodharmaH sahakArI gatermataH / amUrto niSkriyo nityo matsyAnAM jalavadbhuvi // 129 // sa hyakartApyadharmaH syAjIvapudgalayoH sthiteH / nityo'mUrtaH kriyAhInazchAyeva pathikAGginAm // 13 // lokAlokanabhobhedAdAkAzo'tra dvidhA bhavet / avakAzapradaH sarvadravyANAM mUrtivarjitaH // 13 // dharmAdharmayutAH kAlapudgalA jIvapUrvakAH / khe yAvatyatra tiSThanti lokAkAzaH sa ucyate // 132 // tasmAdabahirananto'styAkAzo'nyadravyavarjitaH / nityo'mUrtaH kriyAhInaH sarvajJadRSTigocaraH // 133 // navajIrNAdiparyAyaivyANAM yaH pravartakaH / samayAdimayaH kAlo vyavahArAbhidho'sti saH // 13 // lokAkAzapradeze hyekaikA aNavaH sthitAH / minnabhinnapradezasthA rakhAnAmiva rAzayaH // 13 // teSAmasaMkhyakAlANUnAM niSkriyamayAtmanAm / jinairnizcayakAlAkhyasaMjJAna kathyate satAm // 136 // dharmAdharmakajIvAnAM lokAkAzasya kIrtitAH / asaMkhyAtAH pradezAH kinvataH kAlasya jAtu na // 137 // ataH kAlaM vinA te paJcAstikAyA bhavanti ca / kAlena saha SaTvavyAH kathyante zrIjinAgame // 138 // vibhAvarUpa guNa haiM / / 123 / / aneka prakArakA zabda, sthUla-sUkSmakI apekSAse do prakArakA bandha, chaha prakArakA saMsthAna, bheda, andhakAra, chAyA, Atapa tathA udyota Adi pudgalakI vibhAva saMjJAvAlI paryAya hai, (jo ki skandhoMmeM hotI hai ) / pudgaloMkI svabhAvaparyAya aNuoMmeM hotI hai // 124-125 // zarIra, vacana, mana, zvAsocchvAsa, aura pA~ca indriyA~ Adi saba pudgaloMkI paryAya haiM, jo ki prANiyoMke hotI haiM / / 126 / / ye pudgala saMsArameM jIvoMke jIvana, maraNa, sukha, duHkha Adi aneka prakArake upakAroMko karate haiM // 127 // eka aNukI apekSA saMsArameM zarIra nahIM bana sakatA hai, kintu bahuta aNuoMkI apekSAse zarIra banatA hai, ataH skandhameM aNuke upacArase zarIrako pudgalakI paryAya kahA jAtA hai / / 128 // dharmAstikAya dravya jIva aura pudgaloMkI gatikA sahakArI kAraNa mAnA gayA hai| kartA yA preraka nahIM hai / jaise saMsArameM jala matsyakI gatikA sahakArI kAraNa mAnA jAtA hai| yaha dharmAstikAya amUrta, niSkriya aura nitya hai // 129 / / adharmAstikAya dravya jIva aura pudgaloMkI sthitikA sahakArI kAraNa hai, jaise pathikajanoMke Thaharane meM chAyA sahakArI kAraNa mAnI jAtI hai| yaha adharmAstikAya dravya bhI sthitikA kartA yA preraka nahIM hai aura nitya amUrta aura kriyAhIna he // 130 // lokAkAza aura alokAkAzake bhedase yahA~ AkAza do prakArakA hai| yaha sarva dravyoMko Thaharaneke lie avakAza detA hai| yaha bhI mUrti-rahita aura niSkriya hai // 131 / / jitane AkAzameM dharmAstikAya, adharmAstikAya, kAla, pudgala aura jIva rahate haiM, vaha lokAkAza kahA jAtA hai // 132 // usase bAhara jitanA bhI ananta AkAza hai, vaha alokAkAza kahalAtA hai / usameM AkAzake sivAya anya koI dravya nahIM pAyA jAtA hai| yaha donoM bhedarUpa AkAza nitya, amUrta, kriyAhIna aura sarvajJake dRSTigocara hai // 133 / / jo dravyoMkA navIna jINaM Adi paryAyoMke dvArA parivartana karatA hai, vaha samayAdirUpa vyavahArakAla hai // 134 / / lokAkAzake eka-eka pradezapara ratnoMkI rAzike samAna jo eka-eka kAlANu bhinna-bhinna pradezarUpase sthita haiM, una niSkriya svarUpavAle asaMkhya kAlANuoMko santoMke lie jinendroMne 'nizcayakAla' isa nAmase kahA hai // 135-136|| dharmAstikAya, adharmAstikAya, eka jIva aura lokAkAza, inake asaMkhyAta pradeza kahe gaye haiM, kintu kAlake pradeza kabhI nahIM For Private And Personal Use Only Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 16.153] SoDazo'dhikAraH 171 yAvAnAkAza evAtra vyApto hyekANunA budhaiH / tAvAnAkAza ekapradezaH prokto'vagAhadaH // 139 // rAgAdidUSitenaiva yena mAvena rAgiNAm / Asavantyatra karmANi sa mAvAsrava eva hi // 14 // durbhAvakalite jIve pudgalAnAM ya AgamaH / pratyayaiH karmarUpeNa dravyAsravo mato'tra saH // 14 // vistareNAsravasyAsya mithyAtvAdyAzca hetavaH / prAgutA eva vijJeyA anuprekSAsthale mayA // 142 // cetanApariNAmena rAgadveSamayena ca / yena karmANi badhyante bhAvabandhaH sa eva hi // 143 // bhAvabandhanimittena saMzleSo jIvakarmaNoH / yo'sau catuHprakAro'tra dravyabandhI budhaiH smRtaH 144 // prakRtiH sthitibandho'nubhAga: pradezasaMjJakaH / iti caturvidho bandhaH sarvAnakiro'zumaH // 145 // prakRtyAdipradezAkhyau bandhau yogaiH prakIrtitau / kaSAyairmunibhiH sthityanubhAgI dehinAM khalau // 146 // jJAnAvaraNakarmANi matijJAnAdisadguNAn / AcchAdayanti jIvAnAM devAsyAni yathA paTAH / / 147 // darzanAvaraNAnyatra cakSurAdisudarzanAn / vArayanti svakAryAdau dvArapAlA yathAgatAn // 14 // madhuliptAsidhAreva vedanIyavidhinRNAm / sarSapAmaM sukhaM datte duHkha merusamaM param // 149 // madyavadvikalAn kuryAnmohanIyaM zaThAtmanaH / dRSTijJAnavicArAdau cAritre dharmakarmaNi // 15 // kAyabandigRhAjIvAn gantumAyurdadAti na / duHkhazokAdisaMpUrNAn zRGkhalevAzubhAkarAn // 15 // citrakAra ivAnekarUpAn kuryAJca janminAm / nAmakarmAhimArjArasiMhemanRsurAdikAn // 152 // gotrakarmanRNAM dadhyAd gotraM lokatrayArcitam / uttamaM ca janairnindhaM kummakAra ivAnvaham // 153 // hote haiM / ataeva kAlake binA zeSa pA~ca dravya 'astikAya' kahalAte haiN| kAlake sAtha ve hI saba zrI jinAgamameM Sadravya kahe gaye haiM // 137-138 / / isa lokameM jitanA AkAza eka aNuke dvArA vyApta hai, utanA AkAza jJAniyoM ke dvArA eka pradeza kahA gayA hai| vaha eka pradeza bhI apanI avagAhanAzaktise samasta paramANaoMko avagAha dene kI zakti rakhatA hai // 13 rAgI janoMke rAgAdise dUSita jisa bhAvake dvArA karma AtmAke bhItara Ate haiM, vaha bhAvAsrava hai // 140 // durbhAva-saMyukta jIvameM mithyAtva Adi kAraNoMse pudgaloMkA karmarUpase jo Agamana hotA hai, vaha jainAgamameM dravyAsrava mAnA gayA hai // 141 / / isa Asravake mithyAtva Adi kAraNa vistArase maiMne pahale anuprekSAke sthalapara kahe haiM, unheM jAna lenA caahie||142|| jIvake rAga-dveSamayI jisa cetana pariNAmase karma ba~dhate haiM, vaha bhAvAsrava hai // 143 // usa bhAvabandhake nimittase jIva aura karmakA jo paraspara saMzleSa hotA hai, vaha jJAniyoMke dvArA dravyabandha mAnA gayA hai / yaha cAra prakArakA hai-1. prakRtibandha, 2. sthitibandha, 3. anubhAgabandha aura 4. pradezabandha / yaha cAroM hI prakArakA bandha azubha hai aura samasta anarthokI khAni hai // 144-145 // inameMse prakRtibandha aura pradezabandha yogoMse hote haiM aura sthitibandha tathA anubhAgabandha kaSAyoMse hote haiM, ye saba prANiyoMko duHkha dete hai| aisA munijanoMne kahA hai // 146 / / jJAnAvaraNakarma jIvoMke matijJAnAdi sad-guNoMko AcchAdita karatA hai / jaise ki vastra devamUrtiyoMke mukhoMko AcchAdita karate haiN||147|| darzanAvaraNakarma cakSadarzana Adi darzanoMko rokatA hai / jaise ki dvArapAla rAjAse milaneke lie Aye hue logoMko apane kArya Adi karanemeM rokatA hai / / 148 / / madhulipta khaDgadhArAke samAna vedanIya karma manuSyoMko sukha to sarasoMke samAna alpa detA hai aura duHkha meruke samAna bhArI detA hai / / 149 // mohanIyakarma mUDhajanoMko madirAke samAna samyagdarzana, jJAna, cAritra aura dharma-karmAdike vicArameM vikala karatA hai / / 150 // Ayukarma zarIrarUpI bandIgRhase jIvoMko icchAnusAra abhISTa sthAnapara nahIM jAne detA hai aura sA~kalase jakar3e hue ke samAna duHkha zoka Adi samasta azubha vedanAoMkA Akara hai // 151 / / nAmakarma citrakArake samAna jIvoMke sA~pa, mArjAra, siMha, hAthI, manuSya aura devAdike aneka rUpoMko karatA hai // 152 / / gotrakarma kumbhakArake samAna kabhI tIna For Private And Personal Use Only Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 172 zrI vIravardhamAnacarite [ 16.154 dAna lAbhAdipaJcAnAM puMsAM vighnaM karotyaho / antarAyAmidhaM karma bhANDAgArIva sarvadA // 154 // ityAdyA bahudhA jJeyAH svabhAvA aSTakarmaNAm / pratikSaNabhavA nRNAM karmAgamanahetavaH // 155 // dRcidAvRtivedyAnAmantarAyasya cottamA / syAstriMzatkoTikoTI sAgarANAM pramitA sthitiH // 156 // koTIkoTisamudrANAM cotkRSTA saptatipramA / sthitidu mohanIyasya viMzatirnAmagotrayoH // 157 // trayatriMzatpayorAzirAyuSaH sthitirUrjitA / ityaSTakarmaNAmAha jinendraH sthitimuttamAm // 158 // vedanIyasya ca dvAdazamuhUrtapramA sthitiH / jaghanyASTamuhUrtapramANAtra nAmagotrayoH // 159 // sthitirantarmuhUrtapramA zeSapaJcakarmaNAm / madhyamA bahudhA jJeyA sarveSAM karmaNAM nRNAm // 160 // azubhaprakRtInAM syAdanubhAgazcaturvidhaH / nimbakAJjIrasAdRzyo viSahAlAhalopamaH // 161 // zubhaprakRti sarvAsAmanubhAgaH zubho bhavet / guDakhaNDasamaH zarkarAsudhAsaMnibho'GginAm // 162 // iti kSaNakSaNotpanno'nubhAgo'khilakarmaNAm / sukhaduHkhAdido'nekadhA saMsArAdhvagAminAm // 163 // sarveSvAtmapradezeSu saMbandhaM yAnti pudgalAH / anantAnantasaMkhyAH sUkSmAH pradezAvagAhinaH // 164 // rAgiNo'NubhRte hyekakSetre yaM ca nirantaram / pradezabandha eva syAt so'khilA zarmasAgaraH // 165 // iti caturvidho bandho vizva duHkhanibandhanaH / hantavyaH zatruvadakSairdRk civRttatapaH zaraiH // 166 // caitanyapariNAmo yo rAgadveSAtigo mahAn / karmAssravanirodhasya hetuH sa bhAvasaMvaraH // 167 // lokapUjita uccagotra meM jIvoMko utpanna karatA hai aura kabhI manuSyoMse nindita nIca kula meM utpanna karatA hai || 153 // antarAyakarma bhaNDArIke samAna sadA hI jIvoMke dAna, lAbha, bhoga, upabhoga aura vIrya ina pA~coMkI prApti meM vighna karatA hai || 154 || ityAdi prakArase AThoM karmoMke aneka jAtirUpa svabhAva jAnanA caahie| jIvoMke ye karmAgamanake kAraNa prati samaya hote rahate haiM, ataH jIva unase ba~dhatA rahatA hai || 155 // ( yaha prakRtibandhakA svarUpa kahA / aba karmo sthitibandhako kahate haiM ) - jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa, vedanIya aura antarAyakarma kI utkRSTa sthiti tIsa koDAkoDI sAgara - pramANa hai || 156 || darzanamohanIya karmakI utkRSTa sthiti sattara kaDAkoDI sAgara - pramANa hai / nAma aura gotrakarma kI utkRSTa sthiti bIsa sAgarapramANa hai / isa prakAra jinendra devane AThoM karmoMkI utkRSTa sthiti kahI / / 157-158 / / vedanIyakarmakI jaghanya sthiti bAraha muhUrta -pramANa hai / nAma aura gotra karmakI jaghanya sthiti ATha muhUrta -pramANa hai aura zeSa pA~ca karmokI jaghanya sthiti antarmuhUrta - pramANa hai / madhyama sthiti sarva karmoM kI manuSyoMke ( jIvoMke ) aneka prakArakI jAnanI cAhie || 159- 160 // ( aba karmoMkA anubhAgabandha kahate haiM -) azubha karma prakRtiyoMkA anubhAgabandha nimba-sadRza, kAMjIra-sadRza, viSa-sadRza aura hAlAhAlake sadRza cAra prakArakA azubha hotA hai || 161 || sabhI zubhakarma prakRtiyoM kA anubhAgabandha gur3a-sadRza, khA~Da-sadRza, zakkara- sadRza aura amRtake sadRza prANiyoMke zubha hotA hai || 162|| isa prakAra saMsArI prANiyoMko sukha-duHkhAdikA denevAlA sarvakarmoMkA aneka jAtivAlA anubhAga kSaNa-kSaNa meM utpanna hotA rahatA hai || 163 // ( aba pradezabandha kahate haiM-- ) rAgI jIvake sarva Atma- pradezoM para anantAnanta saMkhyA vAle sUkSma karma pudgala paramANu sambandhako prApta hote haiM aura ve paramANuoMse bhare hue eka kSetrameM nirantara eka pradezAvagAhI hokara avasthita hote rahate haiN| yaha pradezabandha hI samasta duHkhoM kA sAgara hai || 164-165 // yaha cAroM prakArakA karma-bandha sarva duHkhoM kA kAraNa hai, ataH dakSa puruSoMko cAhie ki ve darzana, jJAna, cAritra aura taparUpa bANoMke dvArA usakA zatruke samAna vinAza kareM || 166 || rAga-dveSase rahita jo mahAn caitanya pariNAma karmAsrava ke virodhakA kAraNa hai, vaha For Private And Personal Use Only Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 16.182] SoDazo'dhikAraH 173 sarvAstavanirodhI yaH kriyate tena yogibhiH / mahAvatAdisadhyAnanyAkhyaH sa sukhAkaraH // 16 // saMvarasya mayA pUrva muktA ye sabatAdayaH / parISahajayAdyAzca jJeyAsta hetavo budhaiH // 169 // savipAkAvipAkAbhyAM dvidhA syAnnirjarAGginAm / avipAkA munIdrANAM savipAkAkhilAtmanAm // 17 // prAguktaM nirjarAyAH pravarNanaM vistareNa ca / punaruktAdidoSasya bhayAtkaromi nAdhunA // 171 / / sarveSAM karmaNAM yo'tra kSayahetuH zivArthinaH / pariNAmo'tizuddhaH sa bhAvamokSo jinamataH / / 172 / / kRtsnebhyaH karmajAlebhyo vizleSo yazcidAtmanaH / caramadhyAnayogena dravyamokSaH sa kathyate // 173 // ApAdamastakAntaM ca yathA bandhanakoTibhiH / baddhasya mocanAtsaukhyaM paramaM jAyate'nvaham // 17 // tathA sarvAGgabaddhasya saMkhyaiH karmabandhanaiH / mokSAtsaukhyaM nirAbAdhamanantaM jAyatetarAm / / 175 // tato'trAtmA vrajedUrdhvasvabhAvenAtinirmalaH | amUrto jJAnavAn mokSaM kRtsnakarmAGganAzanAt / / 176 // tatra bhuGkte nirAbAdhaM niraupamyaM nijAtmajam / viSayAtImatyartha sarvadvandvaparicyutam / / 177 // vRddhi hAsAdiniSkrAntaM zAzvataM sukhamulbaNam / anantaM sakalotkRSTaM siddho jJAnavapurmahAn / / 178 // ahamindrAdayo devA narAzcakrikhagAdayaH / bhogabhUmibhavAzcAryAH pazavo nyantarAdayaH // 179|| sarve yatrubhujuH saukhyaM paraM bhuJjanti cAnvaham / bhokSyanti viSayotpannaM tatsarva piNDitaM bhuvi // 10 // tasmAt piNDIkRtAtsaukhyAdanantaM viSayAtigam / ekasmin samaye bhuGkte siddhaH karmAGgavarjitaH // 181 // masveti dhIdhanA mokSaM sAdhayantvapramAdataH / anantaguNazarmAptyai taporanatrayAdibhiH // 182 // bhAvasaMvara hai // 167 / isalie yogI puruSa mahAvratAdike pAlana aura uttama dhyAnake dvArA jo karmAsravakA nirodha karate haiM, vaha sukhoMkA Akara dravyasaMvara hai // 168 // saMvarake kAraNa jo vrata samiti gupti Adika aura parISahajayAdika maiMne pahale kahe haiM, ve budhajanoMke dvArA jAnaneke yogya haiM / / 169|| karmoM ke AtmAke bhItarase jhar3aneko nirjarA kahate haiN| vaha jIvoMke savipAka aura avipAkake bhedase do prakArakI hotI hai| inameMse avipAkanirjarA tapasvI muniyoMke hotI hai aura savipAkanirjarA sarva prANiyoMke hotI hai // 170 / / nirjarAkA vistArase varNana pahale kahA hai, ataH punaruktAdi doSake bhayase aba nahIM karatA hU~ // 171 / / zivArthI manuSyakA jo atyanta zuddha pariNAma sarva kamauke kSayakA kAraNa hotA hai, vaha jinendroMke dvArA bhAvamokSa mAnA gayA hai / / 172 / / antima zukladhyAnake yoga dvArA sarva karmajAloMse AtmAkA vizleSa ( sambandhaviccheda ) hotA hai, vaha dravyamokSa kahA jAtA hai // 173 / / jisa prakAra pairoMse lagAkara mastaka-paryanta koTi-koTi bandhanoMse ba~dhe hue jIvake bandhanoMke vimocanase parama sukha hotA hai, usI prakAra asaMkhya karma-bandhanoMke dvArA sarvAGgameM baMdhe hue jIvake bhI unake vimokSase nirAbandha carama sImAko prApta ananta sukha prati samaya hotA hai // 174-175 / / jaba yaha AtmA samasta karma-bandhanoMse vimukta hotA hai, tabhI vaha amUrta jJAnavAna aura ati nirmala AtmA UrdhvagAmI svabhAva honese Uparako jAtA hai, arthAt lokAntameM jAkara avasthita ho jAtA hai // 176 // vahA~para vaha mahAna jJAnazarIrI muktajIva Atmotpanna, nirAbAdha, nirupama, viSayAtIta, sarva-dvandva-vimukta, Atyantika, vRddhi hAnise rahita, zAzvata aura sarvotkRSTa sukhako bhogatA hai / / 177-178 // isa saMsArameM jo ahamindrAdi deva haiM, cakravartI Adi manuSya haiM, bhogabhUmija Arya aura pazu haiM, tathA vyantarAdika haiM, ina sabane jitanA sukha Aja taka bhogA hai, vartamAnameM pratidina bhoga rahe haiM aura bhaviSyakAlameM bhogeMge, vaha saba viSaya-janita sukha yadi ekatra piNDita kara diyA jAye, to usa piNDIkRta sukhase ananta-guNita viSayAtIta sukhako karmazarIrase rahita siddha jIva eka samayameM bhogate haiM // 179-281 / / aisA jAnakara buddhimAna loga usa ananta guNavAle sukhakI prApti ke lie tapa aura ratnatrayake dvArA mokSakI pramAda-rahita hokara sAdhanA karate haiM // 182 // For Private And Personal Use Only Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 174 zrI-vIravardhamAnacarite [16.183iti zivagatihesUna saptatattvAn samagrAn dRgavagamasubIjAna bhavyajIbaikayogyAn / nikhilaguNagaNAnAM dRgvizuddhathai jinendro nRkhagasurapatIbyo divyavANyA samAkhyat // 183 // yo devendranarendravanditapado dhyAyanti yaM yogino yenAtA prabhutA jagattrayanutA yasmai namantIzvarAH / yasmAnAstyaparo gurustribhuvane yasyApyanantA guNA yasmin muktivadhUH spRhAM prakurvate tattadvibhUtyai stuve // 144 / / iti bhaTTArakazrIsakalakItiviracite zrIvIravardhamAnacarite gautamapRcchA saptatattvavarNano nAma SoDazo'dhikAraH // 16 / / isa prakAra zivagatike kAraNabhUta sAta tattvoMko aura bhavyajIvoMke yogya darzana-jJAnake samagra bIjoMko samasta deva-manuSyAdigaNoMkI dRgvizuddhike lie narapati, khagapati aura surapati se pUjita vIra jinendrane divyadhvanise kahA // 18 // . - jinake caraNa devendroM aura narendroMse vandita haiM, yogIjana jinakA dhyAna karate haiM, jinake dvArA triloka-namaskRta prabhutA prApta kI gayI hai, jisake lie saMsArake samasta adhIzvara namaskAra karate haiM, jisase bar3A koI dUsarA tribhuvanameM guru nahIM hai, jisake guNa ananta haiM, aura jisake viSayameM mukti vadhU icchA karatI hai una vIra prabhuko unakI vibhUti pAneke lie maiM unakI stuti karatA hU~ // 184 // isa prakAra bhaTTAraka zrIsakalakoti-viracita zrIvIravardhamAnacaritameM gautamake prazna aura unake uttarameM sAta tattvoMkA varNana karanevAlA yaha solahavA~ adhikAra samApta huA // 16 // For Private And Personal Use Only Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saptadazo'dhikAraH vande jagattrayInAthaM kevala zrIvibhUSitam / vizvatattvAya vaktAraM vIrezaM vizvabAndhavam // 1 // atha te saptatattvA hi puNyapApadvayAnvitAH / padArthA nava kathyante samyaktvajJAnahetavaH // 2 // tato vyAsena tIrthezaH sarvavitpuNyapApayoH / hetUn phalAni mavyAnAM saMvegAyetyuvAca saH // 3 // mithyAtvapaJcamiH karaiH kaSAyaizcApyasaMyamaiH / pramAdaiH sakalainindharyogaiH kauTilyakarmabhiH // 4 // bhAtaraudrAtidunaiirdulezyAbhizca durdhiyA / zalyadaNDatrikaimithyAgurudevAdisevanaiH // 5 // dharmAdikAraNaH pApadezanai: pApinAM sadA / anyairvAtra durAcArairjAyate pApamUrjitam // 6 // parastrIdhanavastrAdilampaTaM rAgadUSitam / krodhamohAgnisaMtaptaM nirvicAraM ca nirdayam // 7 // mithyAsvavAsitaM pApazAstracintAparaM mnH| sUte ghoraM nRNAM pApaM viSayAkulIkRtam // 8 // paranindAparaM nindyaM svaprazaMsAkaraM bhuvi / asatyadUSitaM vAkyaM pApakarmaprarUpakam // 9 // kuzAstrAbhyAsasaMlInaM tapodharmAdidUSakam / jinasUtrAtigaM puMsAM tanoti pApasaMcayam // 10 // krUrakarmakaraH krUro vadhabandhavidhAyakaH / durdharo vikriyApanno dAnapUjAdivarjitaH // 11 // svecchAcaraNazIlazca tapovrataparAGmukhaH / janayetpApinAM kAyo'yaM mahacchvabhrakAraNam // 12 // jinendrajinasiddhAntanirgranthadharmadhAriNAm / nindanaidhiyAM nindyaM mahApApaM prajAyate // 13 // trilokake nAtha, kevalajJAnarUpI lakSmIse vibhUSita, samasta tattvoMke upadezaka aura vizvake bandhu aise zrI vIrajineza kI maiM vandanA karatA hU~ // 11 // athAnantara vIranAthane batalAyA ki ye jIvAdi sAta tattva hI puNya aura pApa inase saMyukta honepara nau padArtha kahe jAte haiN| ye padArtha samyagdarzana aura samyagjJAnakI prAptike kAraNa haiM / / 2 / tatpazcAt tIrthaza sarvajJa vIranAthane vistArase puNya-pApake kAraNa aura phala bhavya jIvoMke saMvegakI prAptike lie isa prakArase kahe ||3|| ekAnta viparIta Adi pA~ca prakArake mithyAtvoMse, krodhAdi cAra krUra kaSAyoMse-SaTakAyika jIvoMkI hiMsAdi karane rUpa asaMyamoMse, pandraha pramAdoMse, sarva nindanIya mana-vacana-kAyarUpa tIna yogoMse, kuTilakarmoMse, ati AtaM, raudrarUpa duAnoMse, kRSNAdi azubha lezyAoMse, tIna zalyoMse, tIna daNDoMse, kugurukudevAdikI sevA karanese, dharmAdike karmoko rokanese aura pApoMke karanekA upadeza denese, tathA isI prakArake anya durAcAroMse isa lokameM pApiyoMmeM sadA utkRSTa pApakarmoMkA saMcaya hotA rahatA hai // 4-6 // parastrI, paradhana aura paravastrAdimeM lampaTa, rAgase dUSita, krodhamoharUpa agnise santapta, viveka-vicArase rahita, nirdaya, mithyAtvavAsanAse vAsita, aura kuzAstroMkA cintavana karanevAlA aura viSayoMse vyAkulita mana manuSyoMke ghora pApa utpanna karatA hai ||7-8|sNsaarmeN para-nindAkAraka, svaprazaMsAkAraka, nindanIya, asatyase dUSita, pApa-prarUpaka, kuzAstrAbhyAsa-saMlagna, tapodharmAdi-dUSaka aura jinAgama-bAhya vacana puruSoMke mahApApakA saMcaya karate haiM / / 9-10 // krUra, krUrakarma-kAraka, vadha-bandha-vidhAyaka, duHkhada kArya karanevAlA, vikArako prApta, dAna-pUjAdise rahita, svecchAcaraNazIlavAlA, aura vrata-tapase parAGmukha kAya pApI janoMke narakake kAraNabhUta mahApApako upArjana karatA hai / / 11-12 // jinendra deva, jina siddhAnta, aura nigrantha dharmadhAraka gurujanoMkI nindA karanese durbuddhi logoMke nindya mahApApa For Private And Personal Use Only Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 176 zrI vIravardhamAnacarite [ 17.14 ityAdi nindyakarmANi pracurANi jinAdhipaH / mahApApanimittAni prAdizItaye nRNAm // 14 // krUrA bhAryA jagannindyAH zatrutulyAzca bAndhavAH / sutA durvyasanopetA svajanAH prANaghAtinaH // 15 // rogaklezadaridrAdyA vadhabandhAdayo'khilAH / pApodayena duHkhAdyA utpadyante ca pApinAm // 16 // andhA mUkA kurUpAzca vikalAGgAH sukhAttigAH / paGgavo badhirAH kubjakAH dAsAH paradhAmani // 17 // dInAzca durdhiyo nindyAH krUrAH pApaparAyaNAH / pApasUtraratAH pApAdbhavanti prANino bhuvi // 18 // saptaiva narakANyeva vizvaduHkhAkarANi ca / sarvaduHkhakhanIstiryagyonIH janma sukhAtigam ||19|| mAtaGgAdikulaM ninyaM mlecchajAtiM hyadhAvanim / labhante pApino'mutra duHkhaM vAcAmagocaram // 20 // adhomadhyordhvalokeSu yatkiMcidduHkhamulbaNam / kezadurgatiduHkhAdi tatsarvaM labhyate hyadhAt // 21 // iti pApaphalaM jJAtvA prANAnte'pi kadAcana / sukhArthibhirna tatkArya kArye koTizate sati // 22 // itthaM pApaphalAdIn sa sabhyAnAM bhItihetave / vyAkhyAya punarityAha puNyasya kAraNAdikAn // 23 // sarvebhyaH pApahetubhyo'pyanyathAcaraNaiH zubhaiH / samyagdRgjJAnacAritrairaNuvrata mahAtrataiH // 24 // kaSAyendriyayogAnAM nigrahairniyamAdibhiH / saddAna pUjanaizcArhadgurubhaktyAdisevanaiH // 35 // zubhabhAvanayA dhyAnAdhyayanAdisukarmabhiH / dharmopadezanaiH puNyaM labhyate paramaM budhaiH // 26 // nirvedatatparaM dharmavAsitaM pApadUragam / paracintAtigaM svAtmacintAvrataparAyaNam // 17 // gurudevApazAstrANAM parIkSAkaraNakSamam / kRpAkrAntaM manaH puMsAM janayetpuNyamUrjitam // 28 // parameSThijapastotraguNakhyApanatatparam / svanindAkaramanyeSAM nindAdUraM sukomalam // 29 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir utpanna hotA hai ||13|| ityAdi mahApApa ke nimittabhUta pracura nindyakarmoMkA zrI jinezvara devane manuSyoMko pApoMse Daraneke lie upadeza diyA ||14|| pApakarmake udayase hI krUra strI, lokanindya aura zatrutulya bAndhava, durvyasanoMse yukta putra, prANa ghAtaka svajana, roga-kleza-daridratAdi tathA vadha-bandhanAdi aura sarva prakAra ke duHkhAdika pApiyoMke utpanna hote haiM / / 15-16 / / pApakarma ke udayase hI prANI saMsAra meM andhe, gU~ge, kurUpa, vikalAGgI, sukha-rahita, paMgu, bahire, kubar3e, paragharameM dAsa banakara kAma karanevAle, dIna, durbuddhi, nindya, krUra, pApa-parAyaNa, aura pApavardhaka zAstroMmeM nirata hote haiM / / 17-18 || samasta duHkhoMke bhaMDAra jo sAta naraka haiM, sarva duHkhoM kI khAi jo tiryagyoni hai, mAtaMga Adike jo nIca kula haiM aura pApoMkI bhUmi jo mlecchajAti hai, pApI jIva parabhava meM unameM utpanna hokara vacana -agocara duHkhoMko pAte haiM / / 19-20 / / adholoka, madhyaloka aura Urdhva lokameM jitane kucha bhI mahAn duHkha haiM, kleza, durgati-gamana aura zArIrika mAnasika Adi duHkha haiM, ve saba pApase hI prApta hote haiM ||21|| isa prakAra se pApa karmake phalako jAnakara sukhArthIjanoM ko koTizata karmoMke hone para aura prANoMke viyoga hone para bhI pApake kArya kabhI bhI nahIM karanA cAhie ||22|| isa prakAra samavazaraNa sabhA meM vidya mAna sabhyoMko pApoMse Daraneke lie pApake phalAdikA vyAkhyAna karake punaH puNyake kAraNAdiko isa prakAra kahA ||23|| jitane bhI sabhI pApake kAraNa haiM, unase viparIta AcaraNa karanese, zubha kAryoM ke karane se, samyagdarzanajJAnacAritrase, aNuvrata aura mahAvratoMke pAlanese, kaSAya, indriya aura manoyogAdike nigraha karanese, niyamAdi dhAraNa karanese, uttama dAna denese, pUjana karanese, arhad-bhakti, gurubhakti Adi karanese, zubha bhAvanA rakhanese, dhyAna- adhyayana Adi uttama kAryoMse aura dharmopadeza denese paNDita jana parama puNyako prApta karate haiM || 24 - 26 || vairAgyameM tatpara, dharmavAsanAse vAsita, pApase dUra rahane vAlA, para- cintAse vimukta, svAtmacintA aura vratameM parAyaNa, deva guru-zAstrakI parIkSA karanemeM samartha aura karuNAse vyApta mana utkRSTa puNyako utpanna karatA hai / / 27-28 || paMcaparameSThI ke jApa stotra aura guNa kathanameM tatpara, For Private And Personal Use Only Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 17.45 ] saptadazo'dhikAraH 177 dharmopadezadaM miSTaM satyasImAdyadhiSThitam / vacaH sUte paraM puNyaM satAM cAhatpadAdijam // 30 // kAyotsargAsanApannaM jinendrayajanodyatam / gurusevAparaM pAtradAnadaM vikriyAtigam // 31 // zubhakarmakaraM sAmyatApannaM vapuradbhutam / vizvazarmakaraM puNyaM janayatyatra dhImatAm // 32 // aniSTaM yadbhavetsvasya tadanyeSAM na jAtu yaH / cintayetsarvadA tasya paraM puNyaM na saMzayaH // 33 // puNyakAraNabhUtAni bahUnyAkhyAya tIrtharAT / saMvegAya gaNAnAM tatphalamAhetyanekadhA // 34 // kAminIH kamanIyAGgAH kAmadevanibhAn sutAn / svajanAnmitratulyAMzca kuTumba zarmakAraNam // 35 // parvatAmAn gajendrAdIn kavivAkyAtigaM sukham / mahAbhogopabhogAMzca vapuH kAntaM vacaH zumam // 16 // mAnasaM karuNAkrAntaM rUpalAvaNyasaMpadaH / labhante puNyapAnAnAnyadvA duHkaraM janAH // 37 // jagattrayasthitA lakSmIrdulabhA puNyakAriNI / vazaM yAti svayaM puNyAd gRhadAsIva dharmiNAm // 38 // trijagannAthasevyAcaM paraM sarvajJavaibhavam / puNyodayena jAyeta satAM muktinibandhanam // 39 // vizvAmaragaNAbhyacyaM vizvabhogaikamandiram / vizvanIbhUSitaM puNyAllabhetendrapadaM kRtI // 4 // nidhiranAdisaMpUrNAH SaTakhaNDapramavAH zriyaH / puNyodayena jAyante puNyabhAjAM sukhAkarAH // 41 // yatkiMcid durlabhaM loke durghaTaM vA jagasnaye / sAraM sadvastu sarva mostarakSaNaM labhyate zumAt // 42 // ityAdivividhaM jJAtvA puNyasya pravaraM phalam / zarmakAmAH prayatnena kurudhvaM puNyamUrjitam // 43 // ityamA puNyapApAbhyAM tattvAnyuktvA jinAgraNIH / heyAdeyAdikataNi teSAM prAha gaNAn prati // 44 // madhye'tra jIvarAzInAM paJcaiva parameSThinaH / upAdeyAH satAM jJeyA vizvamavyahitodhatAH // 15 // svanindAkAraka, para-nindAse dUra rahanevAlA, sukomala, dharmakA upadeza denevAlA, miSTa aura satyakI sImA Adise yukta vacana arihantapada Adiko utpanna karanevAle puNyako sajjanoMke utpanna karatA hai / / 29-30 // kAyotsarga Asanako prApta, jinendra pUjanameM udyata, gurusevAmeM tatpara, pAtradAna karanevAlA, vikArase rahita, zubha kArya karanevAlA aura samatA bhAvako prApta kAya buddhimAnoMke sarva sukha utpana karanevAle adbhata puNyako utpanna karatA hai // 31-32 / / jo bAta apanA aniSTa karanevAlI hai, use kabhI bhI, jo dUsaroMke lie nahIM cintavana karatA hai, usake sarvadA parama puNyakA upArjana hotA rahatA hai, isameM koI saMzaya nahIM hai / / 33 / / isa prakArase tIthake samrAT vardhamAna svAmIne puNyake kAraNabhUta bahutase kAryoMko kahakara dvAdazagaNake jIvoMko saMvega-prAptike lie punaH unhoMne puNyake aneka prakArake phaloMko kahA // 34|| puNyake phalase jIva sundara zarIravAlI striyoMko, kAmadevake samAna suputroMko, mitratulya svajanoMko, sundara zarIrako, miSTa zubha vacanako, karuNAse vyApta manako, aura rUpalAvaNya-sampadAko tathA anya bhI durlabha vastuoMko prApta karate haiM // 35-37 // puNyake udayase tIna lokameM sthita, puNyakAriNI lakSmI gRhadAsIke samAna dharmI puruSoMke vazameM hokara svayaM prApta hotI hai // 38 // puNyake udayase sajjanoMko muktikA kAraNa tathA tIna lokake svAmiyoMse pUjya utkRSTa sarvajJavaibhava prApta hotA hai // 39 // puNyake udayase sukRtI puruSa samasta devoMse pUjya, sarva bhogoMkA eka mAtra mandira, aura saMsArakI zreSTha lakSmIse bhUSita indrapada prApta hotA hai // 40 // puNyasevI puruSoMke puNyake udayase nau nidhi aura caudaha ratnoMse paripUrNa, SaT khaNDa bhUmimeM utpanna aura sukhakI bhaNDAra aisI cakravartI kI sampadAe~ prApta hotI haiM // 41 / / saMsArameM jo kucha bhI durlabha athavA durghaTa sAra uttama vastue~ haiM, ve saba he bhavyo, zubha puNyase tatkSaNa prApta hotI haiM // 42 // ityAdi vividha prakArake puNyake zreSTha pharako jAnakara sukhake icchuka janoMko prayatna pUrvaka utkRSTa puNyakA upArjana karanA cAhie // 43 // isa prakArase jinAgraNI jinarAjane puNya-pApake sAtha sAta tattvoMko kahakara gaNoMke lie unake heya-upAdeyAdi kAraka kartavyoMko kahanA prArambha kiyA // 44 // isa saMsArameM sarva For Private And Personal Use Only Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 178 zrI-vIravadhamAnacarite [17.46 jJAnavAn siddhasAdRzyo nijAtmA guNasAgaraH / upAdeyo mumukSUNAM nirvikalpapadekSiNAm // 46 // athavA nikhilA jIvAH zuddhanizcayato budhaiH / upAdeyAH parijJeyAH vyavahArabahiHsthitaiH // 47 // vyavahAranayenAtra heyA mithyAdRzo'khilAH / abhavyA viSayAsaktAH pApino jantavaH zaThAH // 40 // ajIvatatvamAdeyaM kvacitsarAgadehinAm / dharmadhyAnAya heyaM ca vikalpAtigayoginAm // 49 // puNyAnavAyabandhau kvacidAdeyau sarAgiNAm / duHkarmApekSayA heyau mumukSUNAM ca muktaye // 50 // pApAnavAghabandhau ca vizvaduHkhanibandhanau / ayatnajanitI nindyau sadA heyau hi sarvathA // 51 // sarvayatnena sarvatrAdeye saMdaranirjare / mokSaH sAkSAdupAdeyo hyanantasukhakArakaH // 52 // iti heyamupAdeyaM jJAtvA heyaM prayatnataH / nihatya nipuNAH sarva gRhNantvAdeyamUrjitam // 53 // mukhyavRttyA bhavetkartA puNyAsavAyabandhayoH / samyagdRSTihastho vA vratI sarAgasaMyamI // 54 // puNyAsavAyabandhau ca kuryAd bhogAptaye kvacit / mithyAdRSTirvapuHkkezAdyAti mandodaye sati // 55 // mithyAdRSTividhAtA syAtpApAnavAghabandhayoH / mukhyavRtyA durAcArI kutsitAcArakoTimiH // 56 // saMvarAditritatvAnAM kartAraH kevalaM bhuvi / jitAkSA yogino dakSA ratnatrayavibhUSitAH // 57 // bhavyAnAM hetavo jJeyAH paJcAtra parameSThinaH / nirvikalpanijAramAno vA saMvarAdisiddhaye // 58 // mithyAdRzo bhavansyatra hetubhUtAzca saMsRteH / pApAkhavAghabandhAya sveSAM cAnyajaDAtmanAm // 52 // hetubhUtaM parijJeyamajIvatattvamaJjasA / samyagdRgjJAnayonaM paJcadhAkhiladhImatAm // 60 // puNyAravAyabandhau hetumUtau dRSTizAlinAm / tIrthezAdivibhUtezca mithyAdRzAM bhavapradau // 6 // jIva-rAziyoMke madhya pA~coM hI parameSThI sajjanoMke upAdeya jAnanA cAhie, kyoMki ye samasta bhavya jIvoMke hita karane meM udyata haiM // 45|| nirvikalpapadake icchuka mumukSujanoMko jJAnavAn, siddha-sadRza, aura guNoMkA sAgara aisA apanA AtmA hI upAdeya hai // 46 // athavA zuddha nizcayanayase, vyavahArase paravartI jJAniyoMko sabhI jIva upAdeya jAnanA cAhie // 47 // vyavahAranayakI apekSA isa saMsArameM sabhI mithyAdRSTi, abhavya, viSayAsakta, pApI aura zaTha jIva heya haiN||48|| sarAgI manuSyoMko dharmadhyAnake lie kahIM para ajIvatattva upAdeya hai aura vikalpa tyAgI arthAt nirvikalpa yogiyoMke lie ajIvatattva heya hai // 49 / / sarAgI jIvoMko kvacit kadAcit puNyAsrava aura puNya bandha duSkarmoM ( pApoM) kI apekSA upAdeya haiM aura mumukSu janoMko muktikI prAptike lie ve donoM heya haiM // 50 // ayatna-janita pApAsrava aura pApabandha samasta duHkhoMke kAraNa haiM, nindya haiM, ataH ve sarvathA hI heya haiM // 51 // saMvara aura nirjarA sarvayatnase sarvatra upAdeya haiM // 52 // isa heya aura upAdeya tattvako jAnakara nipuNa puruSa prayatnapUrvaka heyakA parityAga kara sarva upAdeya uttama tattvako grahaNa kareM // 53 // avirata samyagdRSTi, dezavratI gRhastha aura sakalavratI sarAgasaMyamI sAdhu mukhyarUpase puNyAsrava aura puNyabandhakA kartA hotA hai // 54 // aura kabhI mithyAdRSTi jIva bhI pApakarmoM ke manda udaya honepara bhogoMkI prAptike lie zArIrika klezAdi sahanese puNyAsava aura puNyabandhako karatA hai // 55 / / durAcArI mithyAdRSTi karor3oM khoTe AcaraNoMke dvArA mukhya rUpase pApAtrava aura pApabandhakA vidhAtA hotA hai // 56 // saMvara, nirjarA aura mokSa ina tIna tattvoMke karttA saMsArameM kevala jitendriya, ratnatraya-vibhUSita aura dakSa yogI hI hote haiM / / 57 // bhavya jIvoMko saMvarAdi tIna tattvoMkI siddhike lie vyavahAranayase isa lokameM paMcaparameSThI kAraNa jAnanA cAhie aura nizcayanayase nirvikalpa nija AtmA hI kAraNa jAnanA cAhie // 58 / / mithyAdRSTi jIva isa lokameM apane aura anya ajJAnI jIvoMke pApAsrava aura pApabandhake lie saMsArake kAraNa bhUta hote haiM / / 59 // isa prakAra samasta buddhimAnoMko pA~ca prakArakA ajIvatattva nizcayase samyagdarzana aura samyagjJAnakA kAraNa jAnanA cAhie // 60 // dRSTizAlI For Private And Personal Use Only Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 17.75 ] saptadazo'dhikAraH pApAsra vAyabandhau dvau kevalaM bhavakAraNau / zaThAtmanAM ca vijJeyau kRtsnaduHkhanibandhanau // 12 // bhavato hetubhUte'tra muktaH saMvaranirjare / sAkSAddheturbhavenmokSo hyanantasukhavAridheH // 6 // iti sarvapadArthAnAM svAmihetuphalAdikAn / samyaguktvA tataH zeSapraznAnityAha so'ikhalAn // 14 // saptadurvyasanAsaktAH parastrIzrayAdikAkSiNaH / bArambhakRtotsAhA bahuzrIsaMgrahodyatAH // 65 // krUrakarmakarAH RrA nirdayA raudramAnasAH / raudradhyAnaratAH nityaM viSayAmiSalampaTAH // 66 // nindyakarmAnvitA nindyA jinazAsananindakAH / pratikUlA jinendrANAM dharmiNAM ca suyoginAm // 6 // kuzAstrAbhyAsasaMlInA mithyAmatamadoddhatAH / kudevagurubhaktAH kukarmAghaprerakAH khalAH // 66 // atyantamohinaH pApapaNDitA dharmadaragAH / niHzIlAzca durAcArA vratamAtraparAGmukhAH // 6 // kRSNalezyAzayA raudrA mahApaJcAdhakArakAH / ityanyabahuduHkarmakAriNaH pApino'khilAH // 7 // ye te vrajanti duHkarmajAtapApodayena ca / rauddhyAnena vai mRtvA narakaM pApinAM gRham // 7 // AdyAdisaptamAntaM svaduSkarmayogyamaJjasA / vizvaduHkhAkarIbhUtaM nimeSArdhasukhAtigam // 72 / / mAyAvino'tikoTilyakamakoTividhAyinaH / parazrIharaNAsaktA aSTapraharabhakSakAH // 73 // mahAmUrkhAH kuzAstrajJAH pazuvRkSAdisevinaH / nityasnAnakarAH zuddhayai kutIrthagamanodyatAH // 7 // jinadharmabahi{tA vratazIlAdidUragAH / nindyAH kapotalezyAkhyA ArtadhyAnakarAH sadA // 75 / / arthAt samyagdRSTi jIvoMke puNyAsrava aura puNyabandha tIrthaMkarAdikI vibhUtike kAraNabhUta haiM aura mithyAdRSTiyoMke puNyAsrava aura puNyabandha saMsArake kAraNa haiM // 61 / / ajJAnI mithyAtviyoMke puNyAsrava aura puNyabandha ye donoM hI kevala saMsArake kAraNa aura samasta duHkhoMke nimitta jAnanA cAhie // 62 // saMvara aura nirjarA muktike paramparA kAraNabhUta haiM aura mokSa ananta sukha-sAgarakA sAkSAt hetu hai / / 63 // isa prakAra sarva padArthoM ke svAmI, hetu aura phalAdiko kahakara punaH bhagavAnne gautamake zeSa praznoMkA isa prakAra uttara denA prArambha kiyA // 64|| jo jIva sapta duvyasanoMmeM Asakta haiM, para-strI aura para-dhana AdikI AkAMkSA rakhate haiM, bahata Arambha-samArambha karane meM utsAhI haiM, bahata lakSmI aura parigrahake saMgraha meM udyata haiM, krUra haiM, krUra karma karanevAle haiM; nirdayI haiM, raudra cittavAle haiM, raudradhyAnameM nirata haiM, nitya hI viSayoMmeM lampaTa haiM, mAMsa-lolupI haiM, nindya karmoM meM saMlagna haiM, nindanIya haiM, jainazAstroMke nindaka haiM, jinendradeva, jinadharma aura uttama gurujanoMke pratikUla Acaraga karate haiM, kuzAstroMke abhyAsameM saMlagna haiM, mithyAmatoMke madase uddhata haiM, kudeva aura kuguruke bhakta haiM, khoTe karmoM aura pApoMkI preraNA dete haiM, duSTa haiM, atyanta mohI haiM, pApa karane meM kuzala haiM, dharmase dUra rahate haiM, zIla-rahita haiM, durAcArI haiM, vratamAtrase parAGmukha haiM, jinakA hRdaya kRSNalezyA-yukta rahatA hai, jo bhayaMkara haiM, pA~coM mahApApoMko karate haiM, tathA isI prakArake anya bahutase duSkarmoMke karanevAle haiM, aise samasta pApI jIva ina duSkarmoM se utpanna hue pApake dvArA, tathA raudradhyAnase marakara pApiyoMke ghara niyamase jAte haiM // 65-71 // vaha pApiyoMkA ghara pahalese lekara sAtaveM taka sAta naraka haiM, ve pApI apane duSkarmake anusAra yathAyogya narakoMmeM jAte haiN| ve naraka saMsArake samasta duHkhoMke nidhAnasvarUpa haiM aura unameM ardha nimeSa mAtra bhI sukha nahIM hai // 72 // jo mAyAcArI haiM, ati kuTilatAyukta koTi-koTi kAryoM ke vidhAyaka haiM, para-lakSmIke apaharaNa karanemeM Asakta haiM, dina-rAtake AThoM paharoM meM khAte-pIte rahate haiM, mahAmUrkha haiM, khoTe zAstroMke jJAtA haiM, dharma mAnakara pazuoM aura vRkSoMkI sevA-pUjA karate haiM, zuddhike lie nitya snAna karate haiM, kutIrthoM kI yAtrArtha jAneko udyata rahate haiM, jinadharmase bahibhUta hai, vratazIlAdise dUra rahate haiM, nindanIya haiM, kApotalezyAse yukta haiM, sadA ArtadhyAna karate rahate ha, For Private And Personal Use Only Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI-vIravardhamAnacarite [ 17.76ityAdyaparaduSkarmaratA ye bhUDhamAnasAH / ArtadhyAnena te prApya maraNaM duHkhaviThThalAH // 7 // tiryaggatIH pragacchanti bahvIrduHkhakhanIdrutam / maraNotpattisaMpUrNAH parAdhInAH sukhacyutAH // 7 // nAstikA ye durAcArAH paralokaM vRSaM tapaH / vRttaM jinendrazAstrAdIn manyante na ca durdhiyaH // 78 // te'tyantaviSayAsaktAstImithyAtvapUritAH / antAtItaM nikotaM prayAnti duHkhaikasAgaram // 79 // anantakAlaparyantaM mahAduHkhaM vaco'tigam / bhuJjanti tatra te pApAnmaraNotpattijaM khalAH // 40 // tIrthezAM sadgurUNAM ca jJAninAM dharmiNAM sadA / tapasvinAM ca kurvanti sevAM maktiM ca ye'rcanAm / / 81 // mahAvatAni cAhaM nirgranthAjJAM pAlayanti ye / aNuvratAni sarvANi munayaH zrAvakA mudA // 2 // dviSaDbhedatapAMsyeva svazaktyA ye prakurvate / kaSAyendriyacaurANAM vidhAya nigrahaM budhAH // 8 // dhyAyanti dharma zuklAkhyadhyAnAni jitamAnasAH / AtaraudrANi cAhatya zubhalezyAzayAnvitAH // 8 // dadhate dRSTihAraM ye hRdaye karNayorapi / jJAnakuNDalayugme ca mUrti cAritrazekharam // 85|| zrayanti ye'tisaMvegaM bhavabhogAGgadhAmasu / bhAvayanti sadAcArAptyai bhAvanAH zubhAH // 86 // kurvanti pratyahaM dharma kSamAdyairdazalakSaNaH / svayaM ye sarvazaktyA ca vAcA'nyeSAM dizantyalam // 8 // ityAdyanyaiH zubhAcArairarjayanti mahAvRSam / ye te sarve zubhadhyAnAnmRtvA yAnti surAlayam // 48 // zrAvakA munayo vAtra vizvasaukhyakasAgaram / sarvaduHkhAtigaM ramyaM puNyabhAjAM kulAlayam // 89 // ye dRSTibhUSitA dakSA niyamena vrajanti te / paraM kalpaM na jAtyeSAM matayo byantarAdikAH // 10 // ajJAnatapasA mUDhAH kAyaklezaM caranti ye| nIcadevagatiM vyantarAdikAM te'pi yAntyaho // 11 // tathA isI prakArake anya duSkarmoM ke karanemeM jo mUDhacitta puruSa saMlagna rahate haiM, ve ArtadhyAnase maraNa kara duHkhoMse vihvala ho bahuta duHkhoMkI khAnirUpa tiryaggatimeM jAte haiM, jahA~ para ve utpattise lekara maraNa-paryanta parAdhIna aura duHkhI rahate haiM / / 73-77 // jo nAstika haiM, durAcArI haiM, paraloka, dharma, tapa, cAritra, jinendra zAstra Adiko nahIM mAnate haiM, durbuddhi haiM, viSayoM meM atyanta Asakta haiM, tIvra mithyAtvase bhare hue haiM, aise jIva ananta duHkhoMke sAgara aise nigodako jAte haiN| aura vahA~ para ve pApI apane pApase ananta kAla-paryanta vacanAtIta janma-maraNa-janita mahAduHkhoMko bhogate haiM / / 78-80 // jo tIrthaMkaroMkI, sad-guruoMkI, jJAniyoMkI, dharmAtmAoMkI, tapasviyoMkI sadA sevA bhakti aura pUjA karate haiM, jo paMca mahAvratoMkA aura arhantadeva vA nirgrantha guruoMkI AjJAkA pAlana karate haiM, aise munijana hai, tathA jo sarva aNuvratoMkA pAlana karate haiM, aise zrAvaka haiM, jo harSase apanI zaktike anusAra bAraha prakArake tapoMko karate haiM, jo jJAnI kaSAya aura indriyarUpa coroMkA nigraha karake tathA Arta-raudradhyAnako dUra karake dharmadhyAna aura zukladhyAnako dhyAte haiM, manako jItanevAle haiM, zubhalezyAoMse jinakA citta yukta hai, jo apane hRdayameM samyagdarzana rUpI hArako, donoM kAnoM meM jJAnarUpa kuNDala-yugalako, aura mastakapara cAritrarUpa mukuTako dhAraNa karate haiM, jo saMsAra, zarIra, bhoga aura bhavanAdikameM atisaMvega bhAva rakhate haiM, jo sadAcArakI prAptike lie sadA zubha bhAvanAoMko bhAte rahate haiM, jo pratidina kSamAdi dazalakSaNoMse uttama dharmako apanI zaktike anusAra svayaM karate haiM, aura vacanoMke dvArA dharma-pAlanakA bhalI-bhA~ti upadeza dete haiM, ina aura isI prakArake anya zubha AcaraNoMse jo mahAn dharmakA upArjana karate haiM, ve saba jIva marakara zubhadhyAnake yogase devoMke Alaya (svarga) ko jAte haiM // 81-88 / / jo saMsArameM zrAvaka, muni aura samyagdarzanase bhUSita dakSa puruSa haiM, ve niyamase kalpavAsI devoMmeM utpanna hote haiM, unakI vyantarAdi gati kabhI nahIM hotI haiM / / 89-90 / / jo mUDha ajJAna tapase kAyakleza karate haiM, ve jIva hI vyantarAdikI nIcagatiko prApta karate haiM / / 9 / / For Private And Personal Use Only Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 17.107 ] saptadazo'dhikAraH svabhAvamArdavopetA ArjavAGkitavigrahAH / santoSiNaH sadAcArA nityaM mandakaSAyiNaH // 92 // zuddhAya vinItAzca jinendra gurudharmiNAm / ityAdyanyAmalA cArairmaNDitA ye'tra jantavaH // 93 // te labhante'nyapAkena cArya khaNDe zubhAzrite / nRgatiM satkulopetAM rAjyAdizrIsukhAnvitAm // 94 // bhaktyottama supAtrAyAnnadAnaM dadate'tra the / mahAbhogasukhAkIrNAM bhogabhUmiM brajanti te // 95 // yesa mAyAvino martyA atRptAH kAmasevane / vikArakAriNo'GgAdau yoSidveSAdidhAriNaH // 96 // mithyAdRzazca rAgAndhA niHzIlA mUDhacetasaH / nAryo bhavanti te loke mRtvA strIvedapAkataH // 97 // zuddhAcaraNazIlA yA mAyAkauTilyavarjitAH / vicAracaturA dakSA dAnapUjAditatparAH ||18|| svalpAkSazarmasaMtoSAnvitA dRgjJAnabhUSitAH / nAryaH puMvedapAkena jAyante'tra ca mAnavAH // 99 // atIva kAmasevAndhAH paradArAdilampaTAH / anaGgakrIDanAsaktA niHzolA vratavarjitAH // 100 // nIcadharmaratA nIcA nIcamArgapravartinaH / ye te napuMsakAH syuzca klItravedavazAjjaDAH // 101 // kArayanti pazUnAM yestibhArAropaNaM zaThAH / ghnanti pAdena satvAMzrekSaNAdate'dhvagAminaH // 102 // kutI pApakarmA gacchanti nirdeyAzayAH / mRtyA te paGgavo nindyAH syurAGgopAGgakarmaNA // 103 // azrutaM paradoSAdi zrutaM vadanti cerSayA / zRNvanti paranindAM ye vikathAM duHzrutiM jaDAH // 104 // kevalizrutasaGghAnAM dUSaNaM cAtra dharmiNAm / matreyurbadhirAste kujJAnAvaraNapAkataH // 105 // bruvantyatreya yAdRSTadRSTaM ye paradUSaNam / kuryurnetravikAraM va pazyantyAdarataH khalAH // 106 // parastrIstanayonyAsyAn kutIrtha devaliGginaH / te'tIva duHkhino'ndhAH syuzcakSurAvaruNodayAt // 107 // For Private And Personal Use Only 181 * jo svabhAva se mRdutA yukta haiM, jinakA zarIra saralatAse saMyukta hai, santoSI haiM, sadAcArI hai, sadA jinakI kaSAya manda rahatI hai, zuddha abhiprAya rakhate haiM, vinIta haiM, jinendra deva, nirgrantha guru aura jinadharmakA vinaya karate haiM, ina tathA aise hI anya nirmala AcaraNoMse jo jIva yahA~para vibhUSita hote haiM, ve puNya ke paripAkase zubhake AzrayabhUta AryakhaNDa meM satkulase yukta, rAjyAdi lakSmIke sukhase bharI huI manuSyagatiko prApta karate haiM / 92 - 94 || jo puruSa bhaktise uttama supAtroMko yahA~para AhAradAna dete haiM, ve mahAn bhogoM aura sukhoMse bharI huI bhogabhUmiko jAte haiM ||15|| jo manuSya yahA~para mAyAvI hote haiM, kAma sevana karanepara bhI jinakI tRpti nahIM hotI, zarIrAdimeM vikArI kArya karate haiM, strI Adike veSako dhAraNa karate haiM, mithyAdRSTi haiM, rAgAndha haiM, zIla-rahita haiM aura mUDhacitta haiM, aise manuSya marakara strIvedake paripAkase isa lokameM strI hote haiM / 96-27 / / jo zuddhAcaraNazAlI haiM, mAyA kuTilatA se rahita haiM; heya-upAdeyake vicArameM catura haiM, dakSa haiM, dAna-pUjAdimeM tatpara haiM, alpa indriyasukhase jinakA citta santoSa yukta hai, aura samyagdarzana- jJAna se vibhUSita haiM, aisI striyA~ puruSavedake paripAkase yahA~para manuSya hotI haiM // 98-99 || jo puruSa kAma sevana meM atyanta andha ( Asakta ) hote haiM, parastrI- putrI AdimeM lampaTa hai, hastamaithunAdi anaGgakrIr3A meM Asakta rahate haiM, zIla-rahita haiM, vrata-rahita haiM, nIca dharma meM saMlagna haiM, nIca haiM aura nIca mArga ke pravartaka haiM; aise jar3a jIva napuMsaka vedake vazase napuMsaka hote haiM / / 100-102 // jo zaTha pazuoM ke Upara unakI zaktise adhika bhArako lAdate aura ladavAte haiM, pairoMse prANiyoMko mArate haiM, binA dekhe mArgapara calate haiM; kutIrtha meM aura pApa kAryAdimeM jAte haiM, aise nirdaya cittavAle nindya jIva marakara aMgopAMganAmakarmake udayase paMgu ( la~gar3e ) hote haiM ||102-103 / / jo jar3a loga nahIM sune hue bhI para-doSoMko IrSyAse kahate haiM, para nindA, farer aura zAstroM sunate haiM, kevalI bhagavAn zruta saMgha aura dharmAtmAoMko dUSaNa lagAte haiM, ve kujJAnAvaraNakarmake vipAkase badhira ( bahare ) hote haiM / / 104-105 // jo anya logoMke dekhe yA anadekhe dUSaNoMko kahate haiM, netroM kI vikAra yukta ceSTA karate haiM, jo duSTa Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 182 zrI-vIravardhamAnacarite [17.108prajalpanti vRthA ye'tra vikathAH pratyahaM zaThAH / doSAnirdoSiNAM cAhacchrutasadgururmiNAm // 10 // paThanti pApazAstrANi svecchayA ca jinAgamam / vinayAdi vinA lobhakhyAtipUjAdivAJchayA // 109 // dharmasiddhAntatatvArthAnayuktyA'nyAna dizAnti ca / te jJAnAvRtipAkena mUkAH syuH zratavarjitAH // 10 // svecchayA ye pravartante hiMsAdipApapaJcasu / unmattA iva gRhanti tatvArthAn zrIjinoditAn // 11 // devazrutagurUn dharmArcAdIn satyAMstathetarAn / bhavanti vikalAste matijJAnAvaraNodayAt // 112 // kubuddhayA ye'tra sevante sapta vai vyasanAnyalam / viSayAmiSalAmpaTayAnmUrkhA durgatigAminaH / / 113 // mitratvaM ca prakurvanti vyasanAsaktacetasAm / mithyAdRzAM ca sAdhubhyo dUraM nazyanti pApinaH // 114 // te zvabhrAdigatIrdhAntvA punaH zvabhrAdisiddhaye / utpadyante'tipApena khalA durvyasanAkulAH / / 115 // tapoyamavratAdIn vinA ye'tilampaTAzayAH / poSayanti vapurnityaM nAnAbhogairvRSAdRte // 116 // caranti nizi cAnnAdIn pIDayansyaGginno vRthA / bhakSayanti hyakhAdyAni pApinaH karuNAtigAH // 117 // te'sAtakarmapAkena kRtsnarogaikabhAjanAH / jAyante rogiNastIvravedanA vihvalAzayAH // 118 // zarIre mamatAM tyaktvA ye caranti tapovratam / svasamAM jIvarAziM vijJAya ghnanti na jAtucit // 119 // AkrandaduHkhazokAdIn svAnyayojanayanti na / bhaveyuH sukhinaste'tra vizvarogAtigAH zubhAt / / 120 // ye na kurvanti saMskAraM vapuSo maNDanAdibhiH / taponiyamayogAdyaH kAyaklezaM zrayanti ca // 12 // sevante parayA bhaktyA pAdAbjAna jinayoginAm / zubhaprakRtipAkena divyarUpA bhavanti te // 122 // parastriyoMke stana, yoni Adi aMgoMko Adara aura premase dekhate haiM, kutIrthI, kudevabhakta aura kuliMgI hai, ve puruSa cakSudarzanAvaraNakarmake udayase atIva duHkha bhoganevAle andhe hote haiM // 106-107 // jo zaTha yahA~para pratidina vathA hI vikathAoMko kahate rahate haiM. nirdoSa arhanta, zruta, sad-guru aura dhArmikajanoMke mana-gaDhanta doSoMko kahate haiM, pApazAstroMko apanI icchAse par3hate haiM, aura jinAgamako vinaya Adike binA lobha, khyAti, pUjA AdikI icchA se par3hate haiM, jo dharma, siddhAnta aura tattvArthakA kuyuktiyoMse anyathArUpa dUsaroMko upadeza dete haiM, ve jIva jJAnAvaraNakarmake vipAkase zrutajJAnase rahita mUka (gUMge ) hote haiM // 108-110 / / jo jIva hiMsAdi pA~coM pApoMmeM apanI icchAse pravRtta hote haiM, zrIjinendradevase upadiSTa tattvArthako unmatta puruSake samAna yadvA-tadvA rUpase grahaNa karate haiM, tathA satya aura asatya deva zAstra, guru, dharma, pratimA Adiko bhI samAna mAnate haiM, aise jIva mati jJAnAvaraNakarmake udayase vikalAGgI hote haiM // 111-112 / / jo loga kubuddhise yahA~para sAtoM vyasanoMkA bharapUra sevana karate haiM, ve mUrkha viSaya-lolupatA aura mAMsa-bhakSaNakI lampaTatAse durgatiyoMmeM jAte haiM / / 113 / / jo loga narakAdikI siddhike lie vyasanAsakta cittavAle mithyAdRSTiyoMke sAtha mitratA karate haiM, aura sAdhu puruSoM se dUra rahate haiM, ve pApI jana vinAzako prApta hote haiM, ve ati pApake udayase narakAdi gatiyoMmeM paribhramaNa kara durvyasanI aura duHkhoMse vyAkula durgatiyoMmeM utpanna hote hai / / 114-115 / / jo ati lampaTa cittavAle puruSa tapa, saMyama, vratAdike vinA dharmako chor3akara nAnA prakArake bhogoMse zarIrako sadA poSaNa karate rahate haiM, rAtrimeM annAdiko khAte hai, prANiyoMko akAraNa vRthA pIr3A dete haiM, abhakSya vastuoMko khAte haiM, aura karuNAse rahita haiM, ve pApI asAtAkarmake paripAkase sarva rogoMke bhAjana, tIvra vedanAse vihvala cittavAle aise mahArogI utpanna hote haiM // 116-118 // jo puruSa zarIrameM mamatAkA tyAga kara tapa aura vratako pAlate haiM, apane samAna sarvajIvarAziko mAnakara kisI bhI jIvakA kabhI bhI ghAta nahIM karate haiM, jo Akrandana, duHkha, zoka Adi na svayaM karate haiM aura na dUsaroMko utpanna karAte haiM, ve manuSya yahA~para sAtA karmake udayase sarva rogAdise dUra rahate haiM, aura nirogI sukhI jIvana yApana karate haiM // 119-120|| jo jJAnI puruSa AbhUSaNa Adise zarIrakA saMskAra For Private And Personal Use Only Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 17.137 ] saptadazo'dhikAraH 183 1 1 kAyaM matvA svakIyaM ye kSAlayanti pazupamAH / zuddha cai ca maNDayantyatra rAgiNo bhUSaNAdibhiH // 123 // kudevagurudharmAdIn bhajanti zubhakAGkSayA / kurUpiNo'tibIbhatsA bhaveyuste'zubhodayAt // 124 // ye kurvanti parAM bhakti jinendrAgamayoginAm / Acaranti tapodhamaM vratAni niyamAdikAn // 125 // hatvA ca durmamatvAdIn jayantIndriyataskarAn / syuste netrapriyA loke subhagAH subhagodayAt // 126 // munau malAdilipsA ghRNAM kurvanti ye zaThAH / rUpAdInAM madAn garvAdIhante parayoSitaH // 127 // utpAdayanti vA prItiM svajanAnAM mRSoktibhiH / durbhagodayataste syurdubhagA vizvaninditAH // 128 // dada se kutsitAM zikSAM ye'nyeSAM vaJcanodyatAH / vicAreNa vinA bhakti pUjAM dharmAya kurvate // 129 // devazAstragurUNAM ca satyAsatyAtmanAM jaDAH / te matyAvaraNAnnindyA jAyante durdhiyo'zubhAH // 130 // subuddhiM dadate'nyeSAM tapodharmAdikarmasu / vicArayanti te nityaM tattvAtattvAdikAn bahUn // 131 // sArAn gRhNanti dharmAdIn muJcantyanyAn budhottamAH / matyAvaraNamandAtte santi medhAvino vidaH || 132|| pAThyanti na pADhAhaM ye jJAnamadagarvitAH / jAnanto'pi durAcArAMstanvanti svAnyayoH khalAH // 133 // hitaM jinAgamaM tyaktvA paThanti duHzrutaM cide / vadanti kaTukAlApAn vacazcAgamaninditam // 134 // parapIDAkaraM loke vAsatyaM dharmadUragam / ninyAH santi mahAmUrkhAste zrutAvaraNodayAt // 135 // paThanti pAThayantyanyAn ye sadA zrIjinAgamam / kAlAdyaSTavidhAcArairvyAkhyAnti dharmasiddhaye // 136 // bodhayanti bahUn manyAn dharmopadezanAdibhiH / pravartante svayaM zazvanirmale dharmakarmaNi // 137 // nahIM karate haiM, aura tapa-niyama- yogAdike dvArA kAyaklezako karate haiM, parama bhakti se jinadeva aura yogiyoMke caraNa-kamaloMkI sevA karate haiM, ve zubhakarma ke paripAkase divyarUpake dhArI hote haiM / / 121-122 // jo pazu-tulya mUDha jIva yahA~para zarIra ko apanA mAnakara usakI zuddhike lie jalase prakSAlana karate haiM, jo rAgI puruSa AbhUSaNAdise zarIrakA zRMgAra karate haiM, jo zubha (puNya) kI icchA se kudeva, kuguru aura kudharmAdikI sevA karate haiM, ve jIva azubha karma udayase ati bIbhatsa kurUpake dhAraka hote haiM ||123-224|| jo puruSa jinadeva, jinAgama aura yogiyoMkI parama bhakti karate haiM, tapa, dharma, vrata aura niyama Adiko dhAraNa karate haiM, khoTe mamatva AdikA ghAta kara indriyarUpa coroMko jItate haiM, ye puruSa subhaga karmake udayase loka meM saubhAgyazAlI aura netrapriya hote haiM // 125-126 / / jo zaTha mala-mUtrAdise lipta munipara ghRNA karate haiM, jo rUpa Adi madoMke garvase parastriyoMkI icchA karate haiM, jo mRSA bhASaNoMse svajanoMke prItiko utpanna karate haiM, ve puruSa durbhaganAmakarmake udayase durbhAgI aura lokanindita hote haiM / / 127-128 / dUsaroMko chalase ThaganemeM udyata jo puruSa khoTI zikSA dete haiN| aura jo jar3a puruSa sad-asad vicArake vinA dharmake lie sacce aura jhUThe deva zAstra guruoMkI bhakti-pUjA karate haiM, ve matijJAnAvaraNakarmake udayase durbuddhi aura azubha pravRttivAle hote haiM / / 129-130 / / jo puruSa dUsaroMko sadbuddhi dete haiM, tapa aura dharmAdi kAryoMmeM nitya hI jo tattva-atatva aura satya-asatya Adi aneka bAtoMkA vicAra karate haiM, jo uttama budhajana dharmAdisAra bAtoMko grahaNa karate haiM aura asAra bAtoMko chor3a dete haiM, ve puruSa matyAvaraNake manda honese medhAvI aura vidvAna hote haiM / / 131-132 // jJAnake madase garva-yukta jo puruSa par3hAneke yogya bhI vyaktiko nahIM par3hAte haiM, jo duSTa yathArtha tattvako jAnate hue bhI apane aura dUsaroMke lie durAcAroMkA vistAra karate haiM, hitakArI jainAgamako chor3akara jJAna-prApti ke lie kuzAstrako par3hate haiM, lokameM kaTuka vacanAlApa karate haiM, Agama-nindita, para-pIr3AkArI, asatya aura dharmase parAGmukha vacana bolate haiM, ve puruSa zrutajJAnAvaraNakarmake udayase mahAmUrkha aura nindanIya hote haiM / / 133 - 135 / / jo kAlazuddhi Adi ATha prakArake jJAnAcAroMke sAtha sadA zrIjinAgamako svayaM par3hate haiM, auroMko par3hAte haiM, dharma-siddhi ke lie usakA vyAkhyAna karate haiM, For Private And Personal Use Only Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 184 zrI-vIravardhamAnacarite [17.138 mASante'tra hitaM satyaM vaco'satyaM na jAtucit / te vidvAMso jagatpUjyAH syuH zrutAvaraNAtyayAt // 138 vairAgyaM bhavamogAGge jinendragurusadguNAn / dharma dharmAya tattvAdIn cintayanti sadA hRdi // 139 // tyaktvA ye cArjavAdInna kauTilyaM dadhate kvacit / zubhAzayA bhaveyuste zubhAcchubhavidhAyinaH // 14 // parastrIharaNAdau ye kauTilyaM kuTilAzayAH / cintayantyanvahaM citte hyaccATanaM ca dharmiNAm // 14 // tuSyanti manasA dRSTvA durAcArANi durdhiyAm / pApArjanAya jAyante te'zubhenAzubhAzayAH // 142 // ye kurvanti sadA dharma tapovratakSamAdibhiH / satpAtradAnapUjAdyairdRcivRttairduganvitAH // 143 // te nAkAdau sukhaM bhuvA punarucceH padAptaye / dharma ye'rjayanti sadA pApaM hiMsAnRtAdibhiH khalAH / durbaddhayA viSayAsaktyA mithyAdevAdimaktimiH // 145 // zvabhrAdau tatphalenAtra ciraM bhuGktvA'sukhaM mahat / jAyante pApinaH pApAtte'ho tadgatihetave // 146 // dadate ye'nvahaM dAnaM satpAtrebhyo'timaktitaH / arcayanti jinendrAdhI gurupAdAmbujau zumau // 17 // vidyamAnAn bahUn bhogAMstyajanti dharmasiddhaye / te labhante'tra dharmeNa mahatI gasaMpadaH // 14 // sevante pratyahaM ye'tra bhogAnanyAyakarmabhiH / yAnti jAtu na saMtoSaM bahubhirmogasevanaiH // 149 // pAtradAnajinArcA ca naiva svapne'pi kurvate / te'dhapAkena jAyante dInA mogAdivarjitAH // 15 // ye tanvanti sadA dharma pUjanaM ca jinezinAm / vitaranti supAtrebhyo dAnaM bhaktibharAGkitAH // 15 // tapovratayamAdIMzcAcaranti lomadUragAH / tAn prati svayamAyAnti jagatsArAH zriyaH zubhAt // 152 // dharmopadezAdike dvArA aneka bhavyajIvoMko bodha dete haiM, svayaM sadA nirmala dharma-karmameM pravRtti karate haiM, hitakArI aura satya vacana hI bolate haiM aura lokameM kabhI bhI asatya vacana nahIM bolate haiM, ve puruSa zrutajJAnAvaraNakarmake kSayopazamase vidvAn aura jagatpUjya hote haiM // 136-138 // jinake hRdayameM saMsAra, bhoga aura zarIrase vairAgya hai, jinendra deva aura sad-guruke guNoMkA, dharmakA aura tattvAdikA dharma-prAptike lie sadA cintavana karate haiM, jo Arjava Adi sad-guNoMko chor3akara kvacit-kadAcit bhI kuTilatA nahIM karate haiM, ve zubha AzayavAle puruSa puNyakamake udayase zubha kAryoMke karanevAle hote hai // 139-140 // jo kuTila abhiprAyavAle manuSya parastrIharaNa Adi kuTila pravRtti karate haiM, dharmAtmAjanoMke uccATanakA cittameM sadA vicAra karate rahate haiM aura durbuddhiyoMke durAcAroMko dekhakara manameM santuSTa hote haiM, ve azubha karmake udayase pApopArjanake lie azubha abhiprAyavAle utpanna hote haiM // 141-142 / / jo puruSa tapa, vrata, kSamAdike dvArA, satpAtradAna-pUjAdike dvArA, darzana-jJAna aura cAritrake dvArA sadA dharmako karate haiM, samyagdarzanase yukta haiM, ve svargAdimeM sukha bhogakara punaH ucca padoMkI prAptike lie dharma-kArya karate haiM, ve jIva isa lokameM dharma ke prabhAvase dharmAtmA utpanna hote haiM // 143-144 / / jo duSTa manuSya hiMsA, jhUTha Adike dvArA durbuddhise, viSayoMmeM Asaktise aura kudevAdikI bhaktise sadA pApoMkA upArjana karate haiM, ve jIva isa lokameM hI cirakAla taka duHkha bhogakara usa pApa karmake phalase narakAdi gatiyoMmeM utpanna hote haiN| aho gautama, ve jIva durgatiko jAne ke lie pApase pApI hI utpanna hote haiM // 145-146 // jo puruSa satpAtroMke lie ati bhaktise pratidina dAna dete haiM, jinendradevake aura gurujanoMke zubha caraNa-kamaloMko pUjate haiM, aura dharmakI siddhike lie vidyamAna bahuta se bhogoMko chor3ate haiM, ve manuSya isa lokameM dharmake dvArA mahA bhoga-sampadAoMko pAte haiM // 147-148 // jo paruSa isa lokameM pratidina anyAya aura atyAcAra-paripUrNa kAryoMke dvArA bhogoMko bhogate haiM, bahuta bhogoMke sevanase bhI kabhI santoSako prApta nahIM hote haiM, aura pAtradAna, jinapUjA Adiko svapnameM bhI nahIM karate haiM, ve usa pApake paripAka dvArA bhogoMse rahita dIna anAtha utpanna hote haiM // 149-150 / / jo sadA dharmakA vistAra karate haiM, jinezoMkA pUjana karate haiM, bhaktibhArase For Private And Personal Use Only Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 17.166 ] saptadazo'dhikAraH samarthA api ye pAtradAnaM zrIjinapUjanam / dharmakAryaM ca jainAnAmupakAraM na kurvate // 153 // vAJchanti sakalA lakSmIrlobhAdarmavatAtigAH / te'ghapAkena duHkhAcyA nirdhanAH syurbhave bhave // 154 // pazUnAM vA manuSyANAM viyogaM ye vitanvate / bandhvAdyaiH pararAmAzrIvastvAdIMzca harantyalam // 155 // niHzIlAste labhante'tra viyogaM ca pade pade / putrabAndhavakAntAzrUyAdISTebhyo hyazumodayAt // 156 // dUSayanti na jIvAn ye viyogatADanAdibhiH / poSayanti sadA jainAMstadIhitasusaMpadA // 157 // sevante yatnato dharmaM vratadAnArcanAdibhiH / spRhayanti na zarmakhItugdhanAdIn zivaM vinA // 158 // saMpadyante'tra teSAM ca puNyabhAjAM supuNyataH / saMyogAzca mano'moSTaputrastrIdhanakoTibhiH // 159 // pAtrebhyo ye'nizaM dAnaM dhanaM maktyA ca siddhaye / caityacaityAlayAdInAM dadate dharmakAGkSiNaH // 160 // teSAM sarvatra jAyeta dAtRtvaguNa uttamaH / pUrvasaMskArayogena zreyase'tra paratra ca // 161 // vitaranti na dAnaM ye pAtrebhyaH kRpaNAH kvacit / dhanaM na jinapUjAye trijagacchrIsukhArthinaH // 162 // te durgatau ciraM bhrAntyA tIvralobhAkulA hyadhAt / punaH sarpAdigatyAptyai jAyante kRpaNA bhuvi // 163 // dhyAyanti tadguNAptyai ye guNAMllokottamAn sadA / arhatAM ca gaNezAnAM tadvAco munidharmiNAm // 164 // guNagrahaNazIlAzca sarvatrAguNadUragAH / gaNinaste bhavantyatra budhArthyA guNavRddhaye // 165 // doSAn gRhNanti ye mUDhA guNinAM na guNAn kvacit / nirguNAnAM kudevAdInAM smaranti guNAn vRthA // 166 // 185 yukta hokara supAtroMko dAna dete haiM, tapa, vrata, saMyamAdikA AcaraNa karate haiM, aura lobhase dUra rahate haiM, unake pAsa puNyakarmake udayase jagat meM sArabhUta lakSmI svayaM jAtI hai / / 151-152 // jo puruSa samartha hokarake bhI pAtradAna, zrI jinapUjana, dharma- kArya aura jainoMkA upakAra nahIM karate haiM, dharma aura vratase dUra rahate haiM aura lobhase saMsArakI sampadAoMkI vAMchA karate haiM, ve jIva pApake paripAkase bhava-bhavameM nirdhana aura duHkha bhoganevAle hote haiM / / 153-154 // jo jIva pazuoMkA athavA manuSyoMkA unake bandhu janoMse viyoga karate haiM, para-strI, para-lakSmI aura para vastu AdikA nirantara apaharaNa karate haiM, tathA vrata zIlase rahita haiM, ve jIva yahA~ pada-pada para pApa karma ke udayase putra, bAndhava, strI aura lakSmI Adi iSTa vastuoMse viyogako prApta hote haiM / / 155-156 || jo puruSa viyoga, tADuna Adise dUsare jIvoMko duHkha nahIM pahu~cAte haiM, sadA jainoMkA unakI abhISTa sampadA se arthAt manovAMchita vastu dekara poSaNa karate haiM, yatnapUrvaka vrata, dAna, pUjanAdike dvArA dharmakA sevana karate haiM, mokSa ke vinA sAMsArika sukha-strI, putra aura dhanAdikI icchA nahIM karate haiM, una puNyazAlI logoM kI supuNyake nimittase manobhISTa putra strI aura koTi-koTi dhanake sAtha isa loka meM saMyoga prApta hote haiM / / 157159 / / jo dharmake abhilASI jana pAtroMke lie sadA dAna dete haiM, jina pratimA aura jinAlaya Adike nirmANake lie bhaktike sAtha dhana dete haiM, unake pUrva saMskArake yogase sarvatra uttama dAtRtva guNa prApta hotA hai, jo unake isa loka aura paralokameM kalyANake lie kAraNa hotA hai / / 160-161 / / jo kRpaNa puruSa kvacit kadAcit bhI pAtroMke lie dAna nahIM dete haiM aura tIna lokakI lakSmI aura sukhake icchuka hokara ke bhI jinapUjAke lie dhana nahIM dete haiM, ve kRpaNa apane isa pApake dvArA tIvra lobhase Akulita hokara cirakAla taka durgatiyoM meM paribhramaNa kara punaH sarpa AdikI gati pAnevAle hote haiM / / 162-163 / / For Private And Personal Use Only jo puruSa arihantoMke, gaNadharoMke aura anya munidharma pAlana karanevAloMke lokottama guNoMkA tathA unake vacanoMkA una jaise guNoMkI prAptike lie sadA dhyAna karate haiM, guNa-grahaNa karanekA jinakA svabhAva hai, jo sarvatra sarvadA durguNoMse dUra rahate haiM, aise puruSa isa loka meM vRddhi ke lie vidvAnoM dvArA pUjita aise guNavAn hote haiM / / 164-165 // jo mUr3ha puruSa doSoM ko hI grahaNa karate haiM aura guNI janoMke guNoMko kvacit kadAcit bhI grahaNa nahIM karate 24 Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI-vIravardhamAnacarite [17.167jAtu doSAgna jAnanti mithyAmArgakuliGginAm / bhaveyurnirguNAste'tra nirgandhakusumopamAH // 16 // mithyAdRzAM kudevAnAM kutsitAnAM kuliGginAm / sevAM bhaktiM ca kurvanti ye dharmAya vRSopamAH // 16 // na ca zrIjinanAthAnAM dharmiNAM na suyoginAm / parakiGkaratA pApAtte labhante pade pade // 169 // trijagatsvAminazvArhadgaNendrAgamayoginaH / ratnatrayaM tapodharmamArAdhayanti ye'nizam // 17 // trizuddhayA nutipUjAyestyaktvA sarvAnmatAntarAn / utpadyante'tra puNyAtte svAmino vizvasaMpadAm // 17 // nirdayA ye vrataihIMnA ghnantyatra parabAlakAn / tanvanti bahumithyAtvaM saMtAnAdiprasiddhaye // 17 // teSAM zaThAtmanAM mithyAtvAdhapAkena nizcitam / svalpAyuSo na jIvanti putrAH puNyAdivarjitAH // 173 // caNDikAkSetrapAlAdIn yAgagauryAdikAn bahUn / dUrvAdIn putralAbhAya ye bhajantyarcanAdimiH // 174 / / na cAhato'tra putrAdisarvArthasiddhidAn zaThAH / bandhyatvaM te labhante'ho mithyAtvena bhave bhave // 175 // svasaMtAnasamAnmatvA'nyaputrAn ghnanti jAtu na / mithyAtvaM zatruvattyaktvA ye'hiNsaadivrtaanvitaaH||176|| yajanti jinasiddhAntayoginaH sveSTasiddhaye / divyarUpAH zubhAtteSAM sutAH syuzcirajIvinaH // 37 // taponiyamasaddhyAnakAyotsargAdikarmasu / vApare dharmakAryAdau dIkSAdAne'tiduSkare // 578 / / kAtaratvaM prakurvanti hInasattvA hi ye'GginaH / kAtarAste'tra jAyante sarvakArye'kSamA hya dhAt // 179 // svadhairya prakaTIkRtya duSkarANi tapAMsi ca / dhyAnAdhyayanayogAdIn kAyotsarga caranti ye // 180 // haiM, guNa-hIna kudeva Adike guNoMkA vyartha smaraNa karate haiM aura mithyAmArga para calanevAle kuliMgiyoMke doSoMko kadAcit bhI nahIM jAnate haiM, ve puruSa isa lokameM nirgandha kusumake samAna nirgaNI hote haiM / / 166-167 / / jo puruSa mithyAdRSTi kudevoMkI aura khoTe AcaraNa karanevAle kuliMgiyoMkI dharma-prAptike lie sevA aura bhakti karate haiM aura zrI jinanAthoMkI, dharmAtmA suyogiyoMkI sevA-bhakti nahIM karate haiM, ve apane isa upArjita pApase bailoMke samAna pada-padapara para-bandhanameM baddha hokara dAsapaneko pAte haiM // 168-169 / / jo loga tIna jagatke svAmI arhantoMkI, gaNadharoMkI, jinAgamakI, yogI janoMkI, ratnatrayadharmakI aura tapakI nirantara mana vacana kAyakI zuddhipUrvaka aura sarva matAntaroMko chor3akara ArAdhanA karate haiM, ve isa lokameM usa puNyase sarva sampadAoMke svAmI hote haiM // 170-171 / / jo nirdaya, vrata-hIna manuSya isa lokameM dUsaroMke bAlakoMkA ghAta karate haiM aura santAna AdikI prAptike lie aneka prakArakA mithyAtva sevana karate haiM, una zaTha puruSoMke mithyAtvapApake paripAkase unake putra alpa Ayuke dhAraka hote haiM, ve jIte nahIM haiM aura jitane dina jIvita rahate haiM, utane dina puNya aura saubhAgya Adise hIna rahate haiM / / 172-173 // jo mUrkha putra-lAbhake lie caNDikA gaurI kSetrapAla Adi devI-devatAoMkI, pUjA-arcanA Adise sevA karate haiM, aneka prakArake yajJa-yAgAdikako karate haiM, aura dUrvA-pIpala Adiko pUjate haiM, kintu putrAdi sarva arthoMkI siddhi denevAle arhantoMkI pUjA-upAsanA nahIM karate haiM, ve puruSa mithyAtva karmake udayase bhava-bhavameM putra hIna hote haiM, arthAt bandhyApane vAlI striyoMko pAte haiM // 174-175|| jo puruSa anyake putroMko apanI santAnake samAna mAnakara unakA svapnameM bhI ghAta nahIM karate (kintu premase pAlana-poSaNa karate haiM) aura mithyAtvako zatruke samAna jAna use chor3akara ahiMsAdi vratoMko dhAraNa karate haiM, tathA jo apanI iSTa siddhike lie jina deva, jinasiddhAnta aura jinAnuyAyI sAdhuoMkI pUjA-upAsanA karate haiM, usa puNyake udayase unake putra cirakAla taka jInevAle aura divyarUpake dhAraka hote hai // 176-177) jo loga tapa, niyama, sad-dhyAna aura kAyotsarga Adi kAryo meM tathA anya dhArmika kAryo meM, evaM atikaThina dIkSA lene meM kAyaratA prakaTa karate haiM, ve hIna sattvavAle jIva usa pApase isa lokameM kAyara aura sarva kAryoMke karanemeM asamartha hote haiM // 178-179|| jo apane dhairyako prakaTa kara ati For Private And Personal Use Only Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 17.195] saptadazo'dhikAraH 187 sahante nijazakyAkhilopasargaparISahAn / kSamAH karmAridhAte'tra dhIrAste'ho bhavantyayAt // 18 // nindAM kurvanti ye duSTA jinezAM ca gaNezinAm / siddhAntasya ca nimranthazrAvakAdiSu dharmiNAm // 18 // prazaMsA pApinAM mithyAdevazrutatapasvinAm / te'yazaHkarmaNA doSAcyA nindyAH syurjagattraye // 183 // digambaragurUNAM ca jJAninAM guNinAM satAm / sazIlAnAM sadA bhakti sevAM pUjAM prakurvate / / 184 // pAlayanti tridhA zIlaM samaM sArAkhilavataiH / zIlavanto bhaveyuste dharmAtsvamuMktigAminaH // 185 // ' niHzIlAn kugurUna duSTAn kudevazAstrapApinaH / bhajante nutipUjAyainiHzIlA ye vratAtigAH // 16 // sukhaM vaiSayikaM nityamIhante'nyAyakarmaNA / niHzIlAste bhavantyatra pApAddurgatigAminaH // 187 // guNAbdhInAM gurUNAM ca jJAninAM jinayoginAm / sadRSTInAM sadA saGgaM kurvate tadguNAya ye // 18 // teSAM saMpadyate sAdhaM gurvAdiguNibhizca taiH / bhavetsarvamahAn saGgaH svargamuktiguNAdidaH // 189 // saMsargamuttamAnAM ye tyaktvA kurvanti cAnvaham / guNadhvaMsakara saGga mithyAdRzAM zaThAtmanAm // 190 // te'dhogAmina evAho ihAmutrAsunAzinam / saGgaM tadgatihetu tailaMmante durjanaiH saha // 191 // tattvAtattvAttazAstrANAM gurudevatapobhRtAm / dharmAdharmAdidAnAnAM vicAraM tanvate'nizam / / 192 // sUkSmabuddhyAtra ye teSAM vivekaH paramo hRdi / amutra vizvadevAdiparIkSAyAM kSamo bhavet // 193 // devA hi guravaH sarve vandanIyAzca bhaktitaH / nindanIyA na kartavyA vizve dharmAH zivAptaye // 19 // matveti ye majantyatra kRtsnadharmAmarAdikAn / durbuddhayA mUDhatAM nindyAste labhante bhave bhave // 195 / / duSkara tapoMko dhyAna, adhyayana Adi yogoMko aura kAyotsargako karate haiM, tathA apanI zaktise samasta ghora upasarga aura parISahoMko sahana karate haiM, aho gautama, ve puruSa usa tapasyAke prabhAvase karmarUpa zatruoMke ghAtanemeM samartha aise dhIra-vIra hote haiM // 180-181 / / jo duSTa puruSa jinarAjoMkI, gaNadharoMkI, jinasiddhAntakI, nimrantha sAdhu sAdhvI, zrAvaka aura zrAvikAdi dhArmika janoMkI nindA karate haiM, tathA pApI mithyA deva zAstra garuoMkI prazaMsA karate haiM. ve ayazaHkIrtikarmake udayase tInoM lokoMmeM nindanIya aura duHkhoMse saMyukta hote haiM // 182-183 / / jo puruSa digambara guruoMkI, jJAnI guNI sajjana aura zIlavAn puruSoMkI sadA sevA bhakti aura pUjA karate haiM jo triyogase sadA sArabhUta sarva vratoMke sAtha zIlavatako pAlate haiM, ve zIlavAna hote haiM aura zIladharma ke prabhAvase svarga aura mukti-gAmI hote haiM // 184-185 / / jo vrata-rahita jIva zIla-rahita duSTa kuguruoMkI kudeva, kuzAstra aura pApiyoMkI namaskAra-pUjAdi se sevA-upAsanA karate haiM, svayaM zIlarahita rahate haiM, aura anyAyayukta kAryoMke dvArA viSaya janita sukhakI nitya icchA karate haiM, ve loga isa lokameM niHzIla aura durgatigAmI hote haiM // 186-187 // jo manuSya guNoMke sAgara aise jina-yogiyoMkI, jJAnI guruoMkI aura samyagdRSTi puruSoMkI unake guNa pAneke lie sadA saMgati karate haiM unheM guNI guru anAdi sujanoMke sAtha svarga-muktikA dAtA mahAna saMgama prApta hotA hai // 188-189|| jo loga uttama janoMkA saMgama choDakara ajJAnI mithyAdaSTiyoMkA gaNa-nAzaka saMgama nitya karate haiM. ve adhogAmI jIva isa loka aura paralokameM prANa-nAzaka aura durgatikA kAraNabhUta kusaMga-durjanoMkA sAtha sadA pAte haiM / / 190-191 // jo puruSa apanI sUkSma buddhise nirantara tattva-atattvakA, zAstrakuzAstrakA, tathA deva, guru, tapasvI, dharma-adharma aura dAna-kudAna AdikA vicAra karate rahate haiM, paralokameM unakA viveka sabhI deva-adeva AdikI parIkSA karane meM samartha hotA hai / / 192193 / / jo samajhate haiM ki sabhI deva aura sabhI guru, bhakti pUrvaka vandanIya haiM, kisIkI nindA nahIM karanA cAhie / tathA sabhI dharma mokSake denevAle haiM, aisA mAnakara durbuddhise sabhI dharmoMkI aura sabhI devAdikI isa lokameM sevA karate haiM, ve bhava-bhavameM nindanIya evaM mUr3hatAko prApta For Private And Personal Use Only Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 188 zrI-vIravardhamAnacarite [17.196tIrthezagurusaGghAnAmuccaiH padamayAtmanAm / pratyahaM ca nutiM bhaktiM tanvanti guNakIrtanam // 19 // svasya nindAM ca ye'trAryA guNidoSopagRhanam / te'munna trijagadvandyaM gotraM zrayanti gotrataH // 197 // svaguNAkhyApanaM doSobhAvanaM guNinAM sadA / kurvanti nIcadevAMzca nIcadharmagurUn jaDAH // 198 / / ye sevante ca dharmAya te nIcapadamAginaH / nIcagotraM ca saMprApnuvantyatra nIcakarmaNA // 199 // mithyAmArgAnurAgeNAkAnte kutsite pathi / sthitA ye kugurUn mithyAdevadharmAn bhajanti ca // 20 // durdhiyaH zreyase teSAM pUrvasaMskArayogataH / mithyAmArge'nurAgo'mutra jAyetAzubhAkaraH // 201 // jinazAstragurUn dharma parIkSya jJAnacakSuSA / ye tAtparyeNa sevante bhaktyA tadguNaraJjitAH // 202 // ananyazaraNAnanyAn svapne'pi kupathasthitAn / jinadharme'nuraktAste syuramutra zivAdhvagAH // 203 // vyutsarga duSkara yogaM tapomaunavra tAdikAn / svazaktyA dadhate ye ca budhAH svarmuktikAkSiNaH // 204 // nAcchAdayanti sadvIya tapodharmAdikarmasu / te labhante dRDhaM kAyaM tapobhArakSamaM zubham // 205 / / zaktA ye'tra nijaM vIrya vyaktaM kurvanti jAtu na / kAyazarmaratA dharmatapovyutsargasiddhaye // 26 // tanvanti pApakarmANi gRhvyaapaarkottimiH| paratrAghAgavetteSAM vapurninyaM tapo'kSamam // 207 // iti vizadagirAsau praznarAjejinendraH surazivagatihetorartharUpeNa yuktyaa| prati sagaNagaNezaM prAdizaprottaraM yastamiha paramabhaktyA vIranAthaM stuve'ham // 20 // hote haiM // 194-195 / / jo Aryajana tIrthakara, suguru, jinasaMgha aura uccapadamayI paMcaparameSThiyoMkI pratidina pUjA-bhakti karate haiM, unake guNoMkA kIrtana karate haiM, unheM namaskAra karate haiM, apane doSoMkI nindA karate hai aura dUsare guNI janoMke doSoMkA upagRhana karate haiM, ve puruSa ucca gotra karmake paripAkase parabhavameM trijagad-vandya gotra karmakA Azraya prApta karate haiM arthAt tIrthaMkara hote haiM / / 196-197 / / jo jar3a puruSa apane-apane guNoMko prakaTa karate haiM aura guNI janoMke doSoMko sadA prakaTa karate rahate haiM, tathA nIca devoMkI, nIca dharmakI aura nIca guruoMkI dharmake lie sevA karate haiM, ve loga isa saMsArameM nIca gotra karmake udayase nIcagotra pAte haiM aura nIca padake bhAgI hote haiM // 198-199 / / jo durbuddhi puruSa isa lokameM mithyAmAgake anurAgase ekAntI mithyAmArgameM sthita haiM aura kuguru kudeva kudharmakI AtmakalyANake lie sevA karate haiM unakA pUrva bhavake saMskArake yogase parabhavameM azubhakA bhaNDAra-aisA anurAga mithyAmArgameM hotA hai // 200-201 // jo apane jJAnanetrase yathArtha jinadeva, zAstra-guru aura dharmakI parIkSA karake unake guNAnurAgI hokara una guNoMkI prApti ke abhiprAya se bhakti pUrvaka unakI sevA karate haiM, unheM hI apane ananya ( eka mAtra) zaraNa mAnate haiM aura kumArgameM sthita anya . kudevAdikI svapnameM bhI sevA nahIM karate haiM, ve paralokameM jinadharmAnurakta aura zivamArgake pathika hote haiM / / 202-203 / / jo svarga-muktike icchuka jJAnI puruSa apanI zaktike anusAra ati duSkara kAyotsargayogako aura maunavrata Adiko dhAraNa karate haiM, tapazcaraNa aura dharma sevanAdi kAryoM meM apane vidyamAna bala-vIryako nahIM chipAte haiM, ve parabhavameM tapake bhArako sahana karane meM samartha aise zubha vajravRSabhanArAcasaMhananavAle dRr3ha zarIrako pAte haiM / / 204-205 / / jo samartha hokarake bhI dharma tapa vyutsarga AdikI siddhike lie kadAcit bhI apane balavIryako vyakta nahIM karate haiM aura zarIrake sukhameM magna rahate haiM, tathA gharake vyApArasambandhI karor3oM kAryoM ke dvArA pApa karmoko karate rahate haiM, una jIvoMko usa pApase parabhavameM tapa karane meM asamartha aura nindanIya zarIra prApta hotA hai / / 206-207 // ___isa prakAra jisa vIra jinendrane svarga aura mokSagatikI kAraNabhUta gautamakI praznAvalI kA vizada vANI dvArA artharUpase yuktipUrvaka samasta gaNa aura gaNadharake lie uttara diyA, usa For Private And Personal Use Only Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 17.209] saptadazo'dhikAraH 189 vIro'traiSa nutaH stutaH kila mayA vIraM zrayAmyanvahaM vIreNAnucarAmyamA zivapathaM vIrAya kuvai nutiM / vIrAnAstyaparo mamAtihitakRdvIrasya pAdau zraye vIre svasthitimAtanomi paramAM mAM vIra te'nta naya // 20 // iti bhaTTArakazrIsakalakotiviracite zrIvIravardhamAnacarite zrIgautama svAmikRtapraznamAlottaravarNano nAma saptadazo'dhikAraH / / 17 / / vIranAthakI maiM yahA~ para parama bhaktise stuti karatA hU~ // 208 // jo vIraprabhu mere dvArA yahA~ para namaskRta stutike viSayabhUta haiM, maiM una vIranAthakA Azraya letA huuN| vIra prabhuke sAtha maiM bhI zivamArgakA anusaraNa karatA hU~, tathA vIraprabhuke lie namaskAra karatA huuN| vIrase atirikta anya koI merA hita karanevAlA nahIM hai, isalie maiM vIra jinendra ke caraNoMkA Azraya letA huuN| maiM vIra-bhagavAnameM apane cittakI parama sthitiko karatA huuN| he vIrabhagavAn , Apa mujhe apane samIpa le jAyeM // 209 / / isa prakAra bhaTTAraka zrI sakalakIrti-viracita zrI vIravardhamAnacaritameM zrI gautama svAmI dvArA pUche gaye praznamAlAke uttara varNana karanevAlA satrahavA~ adhikAra samApta huA // 17 // For Private And Personal Use Only Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aSTAdazo'dhikAraH zrIvIraM muktibhartAraM vande'jJAnatamo'paham / vizvadIpaM sabhAntaHsthaM dharmopadezanodyatam // 1 // atha gautama ghImaMstvaM zRNu sArdhaM gaNairbuve / muktermArgaM vido yena zivaM yAnti na saMzayaH // 2 // zaGkAdidoSadUraM yacchraddhAnaM tadguNAnvitam / tattvArthAnAM zivAGgaM taddvyavahArAkhyadarzanam // 3 // nAyo jAtu devo'nyo nirgranthebhyo gururna ca / ahiMsAdivatebhyo'vAparo dharmo na tattvataH // 4 // jainazAsanato nAnyacchAsanaM pravaraM kvacit / aGgapUrvebhya evAnyazca jJAnaM vizvadIpakam // 5 // ratnatrayAtparo nAnyo muktimArgoM hi vidyate / bhavyAnAM parameSTibhyo hitakartAparo na ca // 6 // pAtradAnAtparaM dAnaM na ca zreyonibandhanam / sahagAmi sudharmAnna pAtheyaM parajanmani // 7 // nAmadhyAnAtparaM dhyAnaM kevalajJAnakAraNam / dharmavadbhiH samaH sneho na mahAn dharmazarmadaH // 8 // dvAdazabhyastapobhyo'nyattapo nAghakSayaMkaram / namaskAra mahAmantrAnmantro na bhuktimuktidaH || karmAkSebhyo'paro bairI nehAmutrAtiduHkhadaH / ityAdi sakalaM viddhi tvaM dRSTermUlakAraNam // 10 // jJAnacAritrayorbIjaM mukteH sopAnamagrimam / adhiSThAnaM vratAdInAM jAnIhi darzanaM param // 11 // darzanena vinA puMsAM jJAnamajJAnameva moH / duzcAritraM ca cAritraM niSphalaM syAttapo'khilam // 12 // iti jJAtvA dRDhIkAryaM samyaktvaM candranirmalam / niHzaGkAdiguNairhatvA zaGkAmoDhyAditanmakAn // 13 // mukti bhartA, ajJAnarUpa andhakArake hartA, vizva ke prakAzaka, samavazaraNa ke madhya meM virAjamAna aura dharmopadeza denemeM udyata aise zrI vIra bhagavAnko maiM namaskAra karatA hU~ || 1 | isake pazcAt bhagavAn ne kahA- he dhIman gautama, tuma sarva gaNoMke sAtha suno| maiM mokSakA mArga kahatA hU~, jisase ki jJAnI jana mokSako jAte haiM isameM koI saMzaya nahIM hai // 2 // tattvArthakA jo zaMkAdi doSoMse rahita aura niHzaMkAdi guNoMse yukta zraddhAna hai, mokSakA aMgasvarUpa vyavahAra samyagdarzana hai || 3 || isa saMsAra meM arhantoMse atirikta koI zreSTha deva nahIM hai, nirgrantha guruoMse bar3hakara koI uttama guru nahIM hai, ahiMsAdi paMca mahAvratoM se bar3hakara koI anya dharma nahIM hai || 4 || jainazAsana se bhinna koI utkRSTa zAsana nahIM hai, dvAdaza aMgoM aura caturdaza pUrvose bar3hakara anya koI vizvaprakAzaka jJAna nahIM hai ||5|| ratnatraya se anya koI dUsarA muktikA mArga nahIM hai, paMca parameSThiyoMse anya koI dUsarA bhavya jIvoMkA hitakartA nahIM hai || 6 || pAtradAna se pare koI dUsarA kalyANakAraka dAna nahIM hai, sudharmase atirikta anya koI para janma meM sAtha jAnevAlA pAtheya ( mArga-bhojana, kalevA ) nahIM hai ||7|| kevalajJAnake kAraNabhUta AtmadhyAnase bar3hakara koI dUsarA dhyAna nahIM hai, dharmAtmAoMke sAtha sneha ke samAna dharma aura sukhako denevAlA anya koI sneha nahIM hai ||8|| dvAdaza tapoMse anya, pApoM kA kSaya karanevAlA anya koI tapa nahIM hai, paMcanamaskAra mahAmantra se bhinna svarga aura mokSako denevAlA anya koI mitra nahIM hai ||9|| karma aura indriyoMke sivAya isa loka aura paraloka meM ati duHkhoM ko denevAlA aura koI zatru nahIM hai / ityAdi sakala kAryoMko he gautama, tuma samyagdarzanakA mUlakAraNa jAno // 10 // yaha samyagdarzana jJAna aura cAritrakA bIja hai, mokSakA prathama sopAna ( sIr3hI ) hai aura vratAdikA parama adhiSThAna hai, aisA tU jAna // 11 // he gautama, samyagdarzana ke vinA jIvoMkA jJAna to ajJAna hai, cAritra kucAritra hai aura samasta tapa niSphala hai ||12|| aisA jAnakara niHzaMkAdi guNoMke dvArA zaMkA aura mUr3hatAdi maloMko dUra kara samyaktvako candramAke samAna nirmala aura dRr3ha karanA cAhie || 13 || For Private And Personal Use Only Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 18.27 ] aSTAdazo'dhikAraH tattvArthAnAM parijJAnaM yAthAtathyena yatsatAm / viparItAtigaM tajjJAnaM vyavahArasaMjJakam // 14 // jJAnena jJAyate vizvaM dharmaM pApaM hitAhitam / bandho mokSaH parIkSA va devadharmAdiyoginAm // 15 // jJAnahIno na jAnAti heyAdeyaM guNAguNam / kRtyAkRtyaM vivekaM ca tasvAnAmandhavat kvacit // 16 // matveti pratyahaM yatnAtsvarmuktisukhakAGkSiNaH / jinAgamazrutAbhyAsaM kurudhvaM zivasiddhaye // 17 // hiMsAdipaJcapApAnAM sAmastyena ca sarvadA / vyajanaM yastriguptyApaJcadhA samitipAlanaiH // 18 // arti vyavahArAkhyaM bhuktimuktinibandhanam / tajjJeyaM zarmaMdaM sAraM karmAgamanirodhakam // 19 // cAritreNa vinA jAtu tapo'GgaklezakoTibhiH / karmaNAM saMvaraH kartuM zakyate na jinairapi // 20 // saMvareNa vinA mukti kuto muktervinA sukham / kathaM ca jAyate puMsAM zAzvataM paramaM yataH // 21 // vRttahIno jinendro'pi dRSTivijJAnabhUSitaH / surAya jAtu pazyennAho muktistrImukhAmbujam // 22 // cirapravrajito jyeSTo munizcAnekazAstravit / rAjate na vinA vRttAddantahIno gajo yathA // 23 // vijJAyeti budhairdhAryaM cAritraM zazinirmalam / na ca svapne'pi moktavyaM hyupasargaparISahaiH ||24|| sitari sAkSAttIrthaM kRtvAdisadvidheH / kAraNaM nizcayAkhyasya ratnatrayasya sAdhakam // 25 // sarvArthasiddhiparyantamahAsukhakaraM satAm / niraupamyaM jagatpUjyaM bhavyAnAM paramaM hitam // 26 // anantaguNavArAzeH svAtmano'bhyantare'tra yat / zraddhAnaM nizcayAkhyaM tatsamyaktvaM kalpanAtigam // 27 // 191 tArthIkA jo santa puruSoMke viparItapanese rahita yathArtharUpase jJAna hotA hai, vaha vyavahAra samyagjJAna hai || 14 || jJAnake dvArA hI sarva dharma-adharma, hita-ahita, bandha-mokSa jJAta hote haiM, evaM deva, guru aura dharmAdikI parIkSA jAnI jAtI hai ||15|| jJAna-hIna vyakti heyaupAdeya, guNa-avaguNa, kartavya akartavya aura tatvoMke vivekako andheke samAna kabhI nahIM jAnatA hai ||16|| aisA jAnakara svarga aura muktike sukhoMke abhilASI tuma saba loga mokSakI siddhike lie jinAgamazrutakA abhyAsa karo // 17 // hiMsAdi pA~coM pApoMkA samasta rUpase, arthAt kRta kArita aura anumodanAse, sarvadA ke lie triyogakI zuddhi pUrvaka tIna gupti aura paMca samitike paripAlanake sAtha tyAga karanA vyavahAra cAritra hai, yaha bhukti ( sAMsArika bhogasukha) aura muktikA kAraNa hai, ise hI karmoM ke AsravakA rokanevAlA aura sArabhUta sukhakA denevAlA jAnanA cAhie / / 18-19 / / auroMkI to bAta hI kyA hai, tIrthaMkara bhI cAritrake vinA zarIrako kaSTa denevAle koTi-koTi tapoMke dvArA karmoMkA saMvara nahIM kara sakate haiM ||20|| saMvarake vinA mukti kaise prApta ho sakatI hai aura karmoM se mukta hue binA jIvoMko zAzvata sthAyI parama sukha kaise prApta ho sakatA hai ? arthAt nahIM ho sakatA ||21|| samyagdarzana aura tIna jJAnase vibhUSita evaM devendroMse pUjita bhI cAritra-hIna tIrthaMkara deva aho muktistrIke mukha kamalako nahIM dekha sakate haiM / / 22 / / cirakAlakA dIkSita, aneka zAstroMkA vettA bhI jyeSTha muni cAritrake vinA danta-hIna hAthIke samAna zobhAko nahIM pAtA hai / / 23 / / aisA jAnakara jJAniyoMko candrake samAna nirmala ( nirdoSa ) cAritra dhAraNa karanA cAhie aura upasarga parISahoMke Ane para svapna meM bhI use nahIM chor3anA cAhie ||24|| yaha vyavahAra ratnatraya tIrthaMkara Adi zubhapada denevAle zubhakarmakA sAkSAt kAraNa hai aura nizcaya ratnatrayakA sAdhaka hai || 25 || yaha vyavahAraratnatraya sarvArthasiddhi taka ke mahAsukha santa janoMko pradAna karatA hai, upamA-rahita hai, jagatpUjya hai aura bhavyoM kA parama hitakArI hai ||26|| For Private And Personal Use Only ananta guNoMke sAgara aise apane AtmAkA jo bhItara zraddhAna kiyA jAtA hai, vaha nirvikalpa nizcaya samyaktva hai ||27|| svasaMvedana jJAnake dvArA apane hI paramAtmAkA jo Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 192 zrI-vIravardhamAnacarite [18.28svasaMvedanabodhena svasyaiva paramAtmanaH / antare yatparijJAnaM tajjJAnaM nizcayAhvayam // 28 // tyaktvA'ntarbAhyasaMkalpAn svarUpe yanijAtmanaH / caraNaM jJAninAM tatsyAccAritraM nizcayAbhidham // 29 // etadratnatrayaM sarvabAhyacintAtigaM param / nirvikalpaM bhavetsAkSAttadbhave muktidaM satAm // 30 // dvedhAyaM muktimArgo'tra muktistrIjanako mahAn / bhavyaiH sevyo'nizaM chitvA mohapAzaM mumukSubhiH // 33 // nirvANaM ye gatA bhavyA yAnti yAsyanti bhUtale / pratipAlyaM dvidhedaM te kevalaM jAtu nAnyathA // 32 // mukternityaM phalaM jJeyamantAtItaM sukhaM mahat / samyaktvAdiguNaiH sArdhamaSTamiH paramaiH param // 33 // saMsArajaladhau pAtAdya udadhRtya svayaM yataH / sevyamAno vidhatte'ho rAjye lokatrayAgrime // 34 // sa dhamohi dvidhA proktaH svargamuktisukhapradaH / sugamA zrAvakANAM sa duHkaro yoginAM paraH // 35 // saptavyasanasaMtyaktA hyaSTamUlaguNAnvitAH / dRgvizuddhizca yA sAdyA pratimA darzanAmidhA // 36 // paJcaivANuvratAnyatra tridhA guNavratAni ca / zikSAvratAni catvAri dvAdazeti vratAni vai // 37 // manovacanakAyaizca sAGginAM kRtAdimiH / rakSaNaM kriyate yatnAdyattadAdyamaNunatam // 38 // etatsarvavratAnAM ca mUlaM vizvAGgirakSakam / gaNAnAmAkarIbhUtaM dharmabIjaM jinaH smRtam // 39 // vacaH satyaM hitaM sAraM brUyate yadvRSAkaram / asatyaM ninditaM tyaktvA tadvitIyamaNuvratam // 40 // satyena vacasA kIrtiH prAdurbhavati mAratI / kalAvivekacAturyaguNaiH sAdhaM ca dhImatAm // 41 // parasvaM patitaM sthUlaM naSTaM vA sthApitaM kvacit / grAmAdau gRhyate yanna tRtIyaM tadaNuvratam // 42 // apane bhItara parijJAna hai, vaha nizcaya samyagjJAna hai / / 28|| antaraMga aura bahiraMga sabhI prakArake saMkalpoMko tyAga kara jo apanI AtmAke svarUpameM vicaraNa karanA, vaha jJAniyoMkA nizcaya samyaka cAritra hai // 29 / / yaha nizcaya ratnatraya sarva bAhya cintAoMse rahita aura nirvikalpa hai tathA usI bhavameM sajjanoMko sAkSAt mokSakA denevAlA hai // 30 // nizcaya aura vyavahArarUpa yaha donoM prakArakA mokSamArga muktistrIkA janaka hai, mahAn hai| ataH mokSake icchuka bhavyoMko mokSakI AzA chor3akara nirantara use sevana karanA cAhie // 31 / / isa bhUtalapara bhUtakAlameM jo bhavya jIva mokSa gaye haiM, vartamAnameM jA rahe haiM, aura Age jAyeMge, isa dvividha ratnatrayako pratipAlana karake hI jAyeMge, anya prakArase kabhI koI mokSa nahIM jA sakatA // 32 // muktikA nitya phala ananta mahAn sukha hai| vaha parama sukha samyaktva Adi ATha parama gaNoMke sAtha prApta hotA hai // 33 // jo saMsAra-samudrase uddhAra kara sevana karanevAle puruSako tIna lokake agrima muktirAjyameM svayaM sthApita kare, vaha svarga aura muktike sukhoMko denevAlA dharma do prakArakA kahA gayA hai-pahalA zrAvakoMkA dharma jo pAlana karane meM sugama hai aura dUsarA muniyoMkA dharma jo pAlana karane meM kaThina hai // 34-35 / / inameM zrAvaka dharma gyAraha pratimArUpa hai| jo sAtoM vyasanoMke tyAgI haiM, ATha mUlaguNoMse yukta haiM aura nirmala samyagdarzanake dhAraka haiM, ve jIva darzana nAmakI pratimAke dhArI haiM // 36 / / jo isa lokameM pA~ca aNuvrata, tIna guNavrata aura cAra zikSAbata ina bAraha vratoMko dhAraNa karate haiM ve zrAvaka dUsarI vratapratimAke dhArI haiM // 37 // mana vacana kAyase aura kRta kArita Adise trasa prANiyoMkA rakSaNa yatnase kiyA jAtA hai, vaha prathama ahiMsANuvrata hai // 38 / / yaha ahiMsANuvrata sarva vratoMkA mUla hai, vizvake prANiyoMkA rakSaka hai, guNoMkA nidhAna hai aura dharmakA bIja hai, aisA jinendroMne kahA hai // 39 // jo nindita asatya vacanako chor3akara dharmake nidhAnasvarUpa hitakArI sArabhUta satya vacana bole jAte haiM vaha dUsarA satyANuvrata hai // 40 // satya vacanase kalA viveka aura cAturya Adi guNoM ke sAtha buddhimAnoMke kIrti aura sarasvatI prakaTa hotI hai // 41 // jo grAmAdika meM patita, naSTa yA kahIM para sthApita paradhanako grahaNa nahIM karatA vaha tIsarA acauryANuvrata hai // 42 // For Private And Personal Use Only Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 18.57 ] aSTAdazo'dhikAraH 193 vadhabandhAdayaH pApAtparadravyApahAriNAm / jAyante'traiva cAmutra zvabhraduHkhAmyanekazaH // 43 // sarpiNIriva sarvAnya striyastyaktvA vidhIyate / saMtoSo yaH svarAmAyAM tadbrahmANuvrataM matam // 44 // kSetraM vAstu dhanaM dhAnyaM dAsIdAsAzcatuSpadAH / Asana zayana vastraM bhANDya saGgA ime daza // 45 // eSAM parigrahANAM ca saMkhyA yA kriyate budhaiH / lobhAzAdhavinAzAya paJcamaM tadaNuvratam // 46 // parigrahapramANena cAzAlobhAdayaH satAm / vilIyante'tra jAyante saMtoSadharmabhUtayaH // 47 // yojanagrAmasImAdyamaryAdA yA vidhIyate / gamanAdau dazAzAnAM prathamaM tadgaNavratam // 48 // vinA prayojanaM yacca pApArambhAyanekadhA / tyajyate'narthadaNDAdivirativratameva tat // 49 // pApopadezahiMsAdAnApadhyAnAni duHzrutiH / nindyA pramAdacayate tadbhedAH paJca pApadAH // 50 // bhogAnAmupabhogAnAM pramANaM kriyate'tra yat / paJcAkSArijayAyaiva tattRtIyaM guNavatam // 51 // zRGgaverAdayaH kandA anantajIvakAyikAH / kITADhyaphalamUlAdhAH kusumAtthAnakAdayaH // 52 // abhakSyAH sarvathA tyAjyA viSaviSTA ivAkhilAH / vratAya pApahAnyai ca atibhiH pApamIrubhiH // 53 // gRhapATakavIthyAdhairgamanAderdinaM prati / gRhyate niyamaM yattadvataM dezAvakAzikam // 54 // hattvA durdhyAna-dulezyAH sAmAyikaM prapAlyate / kAle kAle trivAraM yattacca sAmAyikavatam // 55 // aSTamyAM yazcaturdazyAM tyaktvArambhAn vidhIyate / niyamenopavAsastRtIyaM zikSAvrataM ca tat // 56 // munibhyo dIyate dAnaM vidhinA yacaturvidham / niSpApaM pratyahaM bhaktyA zikSAvrataM tadantimam // 57 // paradhanake apaharaNa karanevAloMko isa lokameM hI corIke pApase vadha-bandhanAdi daNDa prApta hote haiM aura paralokameM aneka bAra narakake duHkha prApta hote haiM // 43 // sarpiNiyoMke samAna samajhakara jo anya sarva striyoMkA tyAga kara apanI strI santoSa dhAraNa kiyA jAtA hai vaha cauthA brahmacaryANuvrata mAnA gayA hai // 44 // kSetra, vAstu, dhana-dhAnya, dAsI-dAsa, catuSpada, pazu, Asana, zayana, vastra aura bhAMDa ye daza prakAra ke parigraha hote haiN| jJAnI janoMke dvArA lobha aura AzArUpa pApake vinAzake lie jo ina dazoM prakArake parigrahoMkI saMkhyA svIkAra kI jAtI hai vaha pA~cavA~ parigrahaparimANANuvrata hai||45-46|| parigrahake parimANase sajjanoMkI AzAe~ aura lobhAdika vilIna ho jAte haiM, tathA isI lokameM santoSa dharmake prabhAvase aneka vibhUtiyA~ prApta hotI haiM // 47 // yojana aura grAmasImA Adike dvArA dazoM dizAmeM gamanAdikI jo maryAdA kI jAtI hai vaha digvata nAmakA pahalA guNavrata hai // 48|| binA prayojanake jo aneka prakArake pApArambhoMkA tyAga kiyA jAtA hai, vaha anarthadaNDavirati nAmakA dUsarA guNatrata hai||49|| usa pApakArI anarthadaNDake pA~ca bheda haiM-pApopadeza, hiMsAdAna, apadhyAna, duHzruti aura nindanIya pramAdacaryA / / 50 / / pA~ca indriyarUpa zatruoMke jItaneke lie bhoga-upabhogakI vastuoMkA pramANa kiyA jAtA hai, vaha bhogopabhogaparimANa nAmakA tIsarA guNavrata hai // 51 // ananta jIvakAyika adaraka Adi kanda, mUlI Adi mUla, kIr3oMse yukta phalAdika, kusuma ( phUla ), athAnA (acAra-murabbA) Adika abhakSya haiN| ye saba pApa-bhIru vratI janoMke dvArA pApakI hAni aura vratakI vRddhike lie viSa aura viSTAke samAna chor3aneke yogya haiM / / 52-53 // digvatakI sImAke antargata pratidina gamanAgamanAdikI ghara, bAjAra, galI, mohallA AdikI sImA dvArA niyama grahaNa kiyA hai vaha dezAvakAzika nAmakA pahalA zikSAbata hai||54|| duyona aura durlezyAko chor3akara pratidina prAtaH, madhyAhna aura sAyaMkAla tIna bAra sAmAyika pAlana kiyA jAtA hai, vaha sAmAyika nAmakA dUsarA zikSAvrata hai / / 55 / / pratyeka mAsakI aSTamI aura caturdazIke dina sarva gRhArambhoMko chor3akara niyamase jo upavAsa kiyA jAtA hai, vaha proSadhopavAsa nAmakA tIsarA zikSAbata hai // 56 // muniyoMke lie pratidina vidhipUrvaka bhaktise jo nirdoSa dAna diyA jAtA hai, vaha atithisaMvibhAga nAmakA cauthA zikSAvrata hai / / 5 / / 25 For Private And Personal Use Only Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 194 zrI-vIravardhamAnacarite [18.58trizuddhayA dvAdazemAni vratAni pAlayanti ye / atIcArAdRte teSAM dvitIyA pratimA varA // 5 // tyaksvAhArakaSAyAdIn gRhItvA munisaMyamam / ante sallekhanA kAryA vratibhiH satpadAptaye / / 59 / / sAmAyikAmidhA jJeyA tRtIyA pratimA shubhaa| caturthI pratimA proSadhopavAsAhvayA parA // 6 // phalAmbubIjapatrAdi sacitaM yatsacetanam / dayAyai tyajyate sarva paJcamI pratimAtra sA / / 6 / / rAtrau caturvidhAhAraM yannirAkriyate sadA / divase maithunaM muktyai sA SaSThI pratimA varA // 2 // pAlayanti trizuddhayA ye'tremAH SaT pratimA budhAH / te jaghanyA matA sadbhiH zrAvakAH svargagAminaH // 63 // caryate brahmacarya yanmanovAkAyakarmamiH / matvAmbAvat striyaH sarvA brahmacaryAbhidhA hi saa|| 64 // vANijyAdyakhilo nindyo gRhArambho'zubhArNavaH / tyajyate pApamItairyaH sASTamI pratimorjitA // 65 // vastraM vinA samastAnAM saGgAnAM pApakAriNAm / trizuddhayA tyajanaM yatsA navamI pratimA satAm // 66 // navemAH pratimA yetra bhajanti raagduurgaaH| madhyamAH zrAvakAH proktAste jinaiH pUjitA suraiH // 67 // gRhArambhe vivAhAdau svAhAre vA dhanArjane / nivRttiryAnumatyAderdazamI pratimAtra sA // 8 // tyaktvAkhAdyamivAzeSaM sadoSAnnaM kRtAdijam / bhikSayA bhujyate'naM tatpratimA sA parAntimI // 69 // sarvayalena sarvA ye dadhate pratimA imAH / utkRSTazrAvakA virAgiNaste jagadarcitAH // 30 // imaM zrAvakadharma ye sevante vratino'nizam / SoDazasvargaparyante te labhante sukholbaNam // 71 // jo puruSa triyogakI zuddhi dvArA aticAroMse rahita ina bAraha vratoMko pAlate haiM, unake yaha zreSTha dUsarI vratapratimA hotI hai / / 58 / isa pratimAdhArI vratI zrAvakoMko uttama padoMkI prAptike lie jIvanake antameM AhAra aura kaSAyAdikA tyAga aura muniyoMke sakala saMyamako dhAraNa karanA cAhie / / 5 / / sAmAyika nAmakI tIsarI aura proSadhopavAsa nAmakI cauthI zubhapratimA hai| ( dUsarI pratimAmeM batAye gaye sAmAyika aura proSadhopavAsa zikSAvratako niraticAra niyamapUrvaka pAlana karane para hI unheM pratimA saMjJA prApta hotI hai ) // 60 / jIva-dayAke lie jo sacetana sarva phala, jala, bIja aura sacitta patra-puSpAdikA tyAga kiyA jAtA hai, vaha pA~cavIM sacittatyAga pratimA hai // 61 // muktikI prAptike lie jo rAtrimeM sadA cAroM prakArake AhArakA aura dinameM maithuna-sevanakA tyAga kiyA jAtA hai, vaha zreSTha rAtribhuktityAga athavA divA maithuna tyAga nAmavAlI chaThI pratimA hai // 62 / / jo jJAnIjana isa jIvanameM triyogakI zuddhise ina chaha pratimAoMkA pAlana karate haiM, santoMke dvArA ve gyAraha pratimAdhAriyoMmeM jaghanya zrAvaka mAne gaye haiN| ye saba svargagAmI hote haiM // 63 // mana vacana kAyase sarva striyoMko mAtAke samAna mAnakara jo brahmacaryakA pAlana kiyA jAtA hai, vaha sAtavIM brahmacarya pratimA hai // 64|| vANijya, kRSi Adi sabhI gRhArambha nindya aura pApake samudra haiN| pApa-bhIru janoMke dvArA unakA jo tyAga kiyA jAtA hai, vaha Arambha tyAga nAmakI AThavIM zreSTha pratimA hai / / 65 / / eka mAtra vastrake vinA pApakArI samasta parigrahoMkA jo triyogazuddhise tyAga kiyA jAtA hai, vaha sajjanoMkI parigrahatyAga nAmavAlI navamI pratimA hai // 66 / / jo rAgabhAvase dUra rahakara ina nau pratimAoMkA pAlana karate haiM, unheM jinarAjoMne madhyama zrAvaka kahA hai| ve devoMse pUje jAte haiM // 67 / gharake Arambha meM, vivAhAdimeM, apane AhAra-pAnAdimeM aura dhanake upArjanameM anumati denekA tyAga kiyA jAtA hai, vaha anumatityAga nAmakI dasavIM pratimA hai // 68 / / jo kRta-kAritAdi doSa-janita sadoSa sarva annako abhakSyake samAna tyAga kara bhikSAse bhojana karate haiM, vaha antima (gyArahavIM ) utkRSTa uddiSTatyAga pratimA hai // 69 / / jo sarva prayatnake sAtha ina sarva pratimAoMko dhAraNa karate haiM, ve jagatpUjita virAgI santa utkRSTa zrAvaka haiM // 70 // jo vratI puruSa nirantara isa zrAvakadharmakA pAlana karate haiM, ve yathAyogya For Private And Personal Use Only Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 18.86] aSTAdazo'dhikAraH 195 samyagdarzanasaMzuddhAH dharmaNAnena bhUtale / bhuktvA trilokajaM saukhyaM kramAnmokSaM prayAntyahI // 2 // iti gArhasthyadharmeNa mudamutpAdya rAgiNAm / tataH prItyai yatInAM sa mAha taddharmamaJjasA // 73 // ahiMsAdIni sArANi mahAvratAni paJca / zubhAH samitayaH paJcahIryAbhASeSaNAdikAH // 7 // paJcendriyanirodhAzca loco'thAvazyakAni SaT / acelatvaM suraiH pUjyamasnAnaM zayanaM kSitau // 75 // adantadhAvanaM rAgadUraM ca sthitibhojanam / ekabhaktamime mUlaguNA dharmasya yoginAm // 76 // mUlabhUtAH sadAdeyA aSTAviMzatisaMkhyakAH / prANAnte'pi na bhoktavyAstrijagacchIsukhapradAH // 7 // parISahajayAtApanAdiyogA anekazaH / bahUpavAsamaunAdyAH syuruttaraguNAH satAm // 78 // Adau mUlaguNAn samyak pratipAlyAnatikramAt / pAlayantu tato yogino'trottaraguNavajAn // 79 // uttamAdyA kSamA mArdavArjavau satyamuttamam / zaucaM ca saMyamo dvedhA tapassyAgaH parastataH // 8 // AkiMcanyaM mahadbrahmacarya dharmasya yoginAm / lakSaNAni dazemAni sarvadharmAkarANi ca // 1 // mUlottaraguNaiH sarveH kSamAdidazalakSaNaH / jAyate paramo dharmo mokSadastadbhave satAm // 42 // dharmaNAnena yogIndrA yAnti mokSaM nirantaram / bhuksvA sarvArthasiddhayantaM saukhyaM tIrthakarAdijam // 43 // na dharmasadRzaH kazcidvandhuH svAmI hitaMkaraH / pApahantA ca sarvatra sarvAbhyudayasAdhakaH // 8 // ayeha mAratasyAryakhaNDe kAlau prakIrtitau / utsarpiNyavasarpiNyAkhyo dvau cairAvate tathA // 5 // koTIkoTidazAbdhipramANAyotsarpiNI budhaiH / utsarikathyate rUpabalAyurdehazarmaNAm // 6 // solahaveM svarga taka utpanna hokara uttama sukhoMko prApta karate haiM // 71 / / isa bhUtalapara samyagdarzana se zuddha jIva isa zrAvakadharmake dvArA tIna lokameM utpanna sukhoMko bhoga kara kramase mokSako jAte haiM // 72 / / isa prakAra gRhasthadharmake varNana-dvArA sarAgI zrAvakoMko harSa utpanna karake tatpazcAta una vIra prabhUne sAdhuoMkI prItike lie unakA manidharma nizcaya rUpase kahA // 73 // ahiMsAdi sArabhUta paMca mahAvrata, IryA bhASA eSaNA Adi pA~ca zubha samitiyA~, pA~coM indriya-viSayoMkA nirodha, kezaluMca, samatA-vandanAdi chaha Avazyaka devoMke dvArA pUjya acelakapanA ( nagnatA), snAna-tyAga, bhUmi-zayana, adantadhAvana, rAgase dUra rahate hue khar3ekhar3e bhojana karanA aura eka bAra hI khAnA, ye yogiyoMke dharmake aTThAIsa mUlaguNa haiN| ye nizcayadhamake mUla svarUpa haiM / inako sadA dhAraNa karanA caahie| ye lokameM lakSmI aura sukha denevAle guNa prANoMkA anta hone para bhI nahIM chor3anA cAhie / / 74-77 / / bAIsa prakArakI parISahoMkA jItanA, AtApana Adi aneka yogoMkA dhAraNa karanA, aneka prakArake upavAsa karanA, mauna-dhAraNa karanA ityAdi muniyoMke uttara guNa haiM / / 7 / / AdimeM munijana samyak prakArase kramakA ullaMghana nahIM karake ina aTThAIsa mUlaguNoMkA pAlana kara tatpazcAt uttaraguNa samUhakA pAlana kareM / / 79 / / uttama kSamA mArdava Arjava, uttama satya zauca, do prakArakA saMyama, do prakArakA tapa, uttama tyAga, AkiMcanya aura mahAn brahmacarya ye muniyoMke dharma ke daza lakSaNa haiM, aura sarvadharma ke nidhAna haiM / / 80-81 // sarva mUla aura uttara guNoMse aura kSamAdidazalakSaNoMse santoMko usI bhavameM mokSa denevAlA paramadharma hotA hai / / 82 // isa munidharmase yogIndrajana sarvArthasiddhi takake tathA tIrthaMkarAdi pada-janita sukhoMko bhoga kara sadA mokSako jAte rahate haiM / / 83 / / isa lokameM sarvatra dharmake sadRza na koI bandhu hai, na svAmI hai, na hitakAraka hai, na pApa-vinAzaka hai aura na sarva abhyudaya-sukhoMkA sAdhaka hai // 84 // isa prakAra vIra jinendrane zrAvaka-munidharmakA upadeza dekara kAlakA svarUpa isa prakArase kahanA prArambha kiyA-isa manuSya lokameM bharatakSetra sthita Arya khaNDameM pravartamAna utsarpiNI aura avasarpiNI nAmake do kAla kahe gaye haiN| isI prakAra airAvata kSetrameM bhI donoM kAla pravartate haiN| inameM utsarpiNI kAla daza koDAkor3I sAgara-pramANa hotA hai| prANiyoMke For Private And Personal Use Only Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 196 zrI vIravardhamAnacarite [ 18.87 avasarpAtsamAsyA avasarpiNI tayAnyathA / pRthaka-pRthaktayorvidbhiH SaT kAlA hi prakIrtitAH // 87 // prathamo'nAvasarpiNyAdvirukkasuSamAbhidhaH / kAlo bhaveccatuH koTI koTisAgaramAnakaH ||88 || tasyAdau bhavantyAryAH palyatritayajIvinaH / krozatrayasamuttuGgA udayAditya bhAnibhAH ||89 || dinatrayagate teSAM badarIphalamAtrakaH / divyAhAro'sti sarveSAM nohAravarjitAtmanAm // 90 // madyaturyaM vibhUSAstragjyotidIpagRhAGgakAH / bhojanAGgAzca vastrAGgA bhAjanAGgA dazetyaho // 91 // kalpavRkSAH sapuNyAnAM dadate bhogasaMpadaH / saMkalpitA mahAbhUtyottamapAtrasudAnataH ||12|| AryA AryasvamAvena bhuktvA bhogAnnirantaram / sahajanmotthanAryAmA sarve yAnti divAlayam // 93 // utkRSTA bhogabhUreSA vijJeyAkhilazarmadA / tatraiSAM raudrapaJcAkSavikalatrayavarjitA // 94 // tato dvitIyakAlo madhyamabhogadharAnvitaH / trikoTIkoTivArAzisamAnaH suSamAhvayaH // 95 // tadAdau mAnavAH santi dvipalyopamajIvinaH / gavyUtidvayatuGgAGgAH pUrNendusamakAntayaH // 96 // dinadvayAntare divyamAhAraM tRptikAraNam / bhuJjantyakSaphalenAva tulyaM te bhogabhAginaH ||97 // pazcAttRtIyakAlaH suSamAdiduSamAbhidhaH / jaghanyabhogabhUbhAga dvi koTIko vyabdhimAnakaH // 98 // tasyAdau syurnarA ekapalyAkhaNDAyudhaH zubhAH / krozaikatuGgasadehAH priyaGgukAntisaMnibhAH // 99 // ekAntareNa teSAM syAdAhArastRptikArakaH / tulya AmalakenAtra kalpadubhogabhAginAm // 100 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rUpa bala Ayu zarIra aura sukhake utsarpaNa ( vRddhi ) honese jJAniyoMne ise utsarpiNI kAla kahA hai || 85-86|| jisa kAlameM jIvoMke rUpa bala Ayu zarIra aura sukhAdikA avasarpaNa (kramaza: hrAsa) hotA hai, use avasarpiNIkAla kahA jAtA hai / yaha utsarpiNIse viparIta hotI hai / ina donoM ke pRthaka-pRthak chaha kAla-vibhAga kahe gaye haiM || 87 || unameMse avasarpiNIkA pahalA kAla suSama-suSamA nAmavAlA hai, isakA samaya cAra kor3Akor3I sAgara pramANa hai ||88|| isa kAlake Adi meM utpanna honevAle Arya puruSa tIna palyakI AyuvAle, tIna kozake U~ce aura udaya hote hue sUrya ke samAna AbhAvAle hote haiM ||88-89 || tIna dinake bItane para badarI phala ( bera ) ke pramANavAlA unakA divya AhAra hotA hai aura ye saba nIhAra ( mala-mUtrAdi ) se rahita hote haiM ||10|| usa kAlameM yahA~para madyAMga, sUryAMga, vibhUSAMga, mAlAMga, jyotiraMga, dIpAMga, gRhAMga, bhojanAMga, vastrAMga aura bhAjanAMga ye daza jAtike kalpavRkSa hote haiM / ve mahAvibhUti ke sAtha diye gaye uttama pAtradAnake phalase puNyazAlI una Arya janoMko saMkalpita bhoga-sampadAe~ dete haiM // 91-92 // ve Arya apane Arya ( uttama ) svabhAva se janma ke sAtha hI utpanna huI strIkesAtha nirantara bhogoMko bhogakara maraNako prApta ho ve sabhI devalokako jAte haiM // 93 // yaha utkRSTa bhogabhUmi samasta sukhoMko denevAlI jAnanI caahie| vahA~para krUra svabhAvI paMcendriya aura vikalatraya tiryaMca nahIM hote haiM ||14|| tatpazcAt madhyama bhogabhUmise yukta dUsarA suSamA nAmakA kAla pravRtta hotA hai / usakA pramANa tIna kor3Akor3I sAgaropama hai || 95|| usake Adi meM manuSya do palyopamakAla taka jIvita rahanevAle, do kozakI U~cAIvAle zarIrake dhAraka aura pUrNa candrake samAna kAntimAn hote haiM ||26|| bhogabhUmiyA~ do dinake pazcAt akSaphala ( baher3A ) pramANavAle, tRptikAraka divya AhArako karate // 97 // tatpazcAt suSamaduSamA nAmavAlA, do kor3Akor3I sAgarake pramANavAlA jaghanya bhogabhUmise yukta tIsarA kAla pravRtta hotA hai ||18|| usake Adi meM manuSya eka palyakI akhaNDa Ayuke dhAraka, zubha, eka koza U~ce uttama dehavAle aura priyaMguke samAna kAntike dhAraka hote haiM ||19|| kalpavRkSoMke dvArA diye gaye bhogoMke bhoganevAle una manuSyoM kA eka dinake antarase A~vale ke tulya pramANavAlA tRptikAraka divya AhAra hotA hai // 100 // For Private And Personal Use Only Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 18.118 ] aSTAdazo'dhikAraH 197 tatazcaturthakAlo'sti duHSamAdisuSADhayaH / karmabhUmijadharmAtyaH zalAkApuruSAnvitaH // 101 // koTIkoTya bdhimAnAsya sthitirUnA matAgame / sahasravatsarANAM dvicatvAriMzayamANakaiH // 10 // tasyAdau manujAH pUrvaMkakoTIvarSajIvinaH / zatapaJcadhanustuGgAH paJcavarNapramAnvitAH // 103 / / dina prati manuSyAste bhuJjansyAhAramUrjitam / vAraikaM tatra jAyante zalAkApuruSA ime // 10 // vRSabho'jitatIrthezaH zambhAkhyo'minandanaH / sumatiH paJcamaH padmaprabhaH supArzvatIrthakRt // 105 // candrapramajinaH puSpadantaH zItalasaMjJakaH / zreyAn zrIvAsupUjyAkhyo vimalo'nantanAmakaH // 106 // dharmaH zAntIzvaraH kunthuraro mallijinAdhipaH / munisuvratanAthaH zrInaminemijinAgraNIH // 17 // pArzva: zrIvardhamAnAkhya ime tIrthakarA iha / trijagatsvAmibhirvandyAH syuzcaturvizatipramAH // 108 // bharataH sagarazcakrI maghavA cakranAyakaH / sanatkumAracakrezaH zAntikunthvaracakriNaH 109 // subhUmAkhyo mahApadmo hariSeNo jayAbhidhaH / brahmadatto'pyamI jJeyAzcakriNo dvAdazaiva hi // 110 // vijayAkhyo'calo dharmaH suprabho hi sudrshnH| nandI ca nandimitrAkhyo rAmaH padma ime balAH // 111 // tripRSThAkhyo dvipRSTho'tha svayaMbhUH puruSottamaH / tataH puruSasiMhaH puNDarIko dattasaMjJakaH // 112 // lakSmaNaH kRSNa evAtra vAsudevA nava smRtaaH| trikhaNDasvAmino dhIrAH prakRtyA raudramAnasAH // 113 // azvagrIvo'rdhacakrI ca tArako merakAhvayaH / nizummaH kaiTabhArizca madhusUdanasaMjJakaH // 114 // balihantAbhidho rAvaNo jarAsandha eva hi / vAsudevadviSo'traite tatsamAnadhimAginaH // 115 // triSaSTipuruSANAmamISAM narakhagAdhipaH / surairnutapadAbjAnAM pUjyAnAM ca parAtmanAm // 11 // bhavAntarANi sarvANi purANAni pRthaka-pRthaka / RddhayAyurbalasaukhyAni bhAvinInikhilA gatIH // 117 // vistareNa jinAdhIzo divyena dhvaninA svayam / vyAjahAra gaNAdhIzaM gaNAn prati zivAptaye // 18 // tatpazcAt duSamasuSamA nAmakA karmabhUmija dharmase yukta tiresaTha zalAkA puruSoMko janma denevAlA cauthA kAla pravRtta hotA hai // 101 // isakI jinAgamameM bayAlIsa hajAra varSoMse kama eka koDAkor3I sAgaropama sthiti kahI gayI hai // 102 / / isake AdimeM manuSya eka pUrva koTI varpajIvI, pA~ca sau dhanuSa U~ce aura pA~coM vargoMkI prabhAse yukta hote haiM / / 103 / / ve manuSya pratidina eka bAra uttama AhAra karate haiN| isa kAla meM ye zalAkA puruSa utpanna hue haiM // 104 // bhAvArtha-caubIsa tIrthakara, bAraha cakravartI, nau nArAyaNa, nau pratinArAyaNa aura nau balabhadra ye tiresaTha zalAkA arthAt gaNya-mAnya puruSa hue haiN| unake nAma isa prakAra haiN| zrI RSabha, ajita, zambhava, abhinandana, sumati, padmaprabha, supArzva, candraprabha, puSpadanta, zItala, zreyAn , vAsupUjya, vimala, ananta, dharma, zAnti, kunthu, ara, malli, munisuvratanAtha, nami, nemi, pArzva aura vardhamAna ye caubIsa tIrthakara isa yugameM hue haiN| ye sabhI tIna lokake svAmiyoM dvArA vandanIya haiM / / 105-108 / / bharata, sagara, maghavA, sanatkumAra, zAnti, kunthu, ara, subhUma, mahApadma, hariSeNa, jaya aura brahmadatta ye bAraha cakravartI jAnanA cAhie / / 109110 // vijaya, acala, dharma, suprabha, sudarzana, nandI, nandimitra, padma aura rAma ye nau balabhadra hue haiN||111|| tripRSTha, dvipRSTha, svayambhU, puruSottama,puruSasiMha, puNDarIka, datta,lakSmaNa aura kRSNa ye nau vAsudeva (nArAyaNa) hue haiN| ye sabhI tIna khaNDake svAmI, dhIravIra aura svabhAvase hI atiraudra citta hote haiM / / 112-113 / / azvagrIva, tAraka, meraka, nizumbha, kaiTabhAri, madhusUdana, balihantA, rAvaNa aura jarAsandha ye nau vAsudevoMke pratipakSI arthAt prativAsudeva (pratinArAyaNa) hue haiN| ye sabhI vAsudevake samAna hI Rddhike bhAgI hote haiM / / 114-115 / narAdhipa, vidyAdharAdhipa aura devoMse namaskRta caraNa kamalavAle ina pUjya tiresaTha zalAkA mahApuruSoMke sarva bhavAntara, carita, Rddhi, Ayu, vala, saukhya aura bhAvI saba gatiyoMko zrI vIra jinezane divyadhvanike dvArA vistArase svayaM hI gaNAdhIza gautama aura sarva gaNoMko ziva-prApti ke lie For Private And Personal Use Only Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 198 zrI vIravardhamAnacarite [ 18.119 atha duHSamakAlAkhyaH paJcamo duHkhapUritaH / vatsarANAM sahasraikaviMzatiprama eva hi // 119 // viMzatyagrazatAyuSkA varSANAM mandadhIyutAH / narAH saptakarotsedhA rUkSadehAH sukhAtigAH // 120 // duHkhino'sakRdAhArAH pratyahaM kuTilAzayAH / tasyAdau syuH kramAddhInAH svAGgAyudhavalAdibhiH // 121 // duHSamAduHSamAkhyo'tha SaSThakAlo'tiduHkhadaH / vaSaiH paJcamakAlasya samo dharmAdidUragaH // 122 // asyAdau dvikarotsedhA dhUmavarNAH kurUpiNaH / nagnAzca svecchayAhArA viMzatyabdAyuSo narAH || 123 // ekahastocchritAste syuH kAlAnte'tra pazUpamAH / SoDazAbdAH parAyuSkA nindyA durgatigAminaH || 124 // yathAvasarpiNIkAlaH krameNa hAnisaMyutaH / tathAtrotsarpiNIkAlo vRddhiyukto jinairmataH // 125 // adho vetrAsanAkAro madhye syAjjhalarIsamaH / mRdaGgasadRzazcAnte lokaH Sadravya pUritaH // 126 // ityAdyanekasaMsthAnaM zvabhrasvargAdigocaram / trailokyasyAyavAdena nyavedayajinAdhipaH // 127 // kimatra bahunoktena kAla tritayagocarAH / ye kecitrijaganmadhye padArthAzca zubhAzubhAH // 128 // bhUtAzca bhAvino vartamAnAH kaivalyadRSTigAH / samsyalokena sArdhaM tAn padArthAn sakalAn jinaH // 129 // dvAdazAGgagatArthenAdizacchchrIgautamaM prati / hitAya vizvabhavyAnAM dharmaMtIrthapravRttaye // 130 // iti zrIjinavaktrendudbhavaM jJAnAmRtaM mahat / pItvA zrI gautamo hatvA mithyAhAlAhalaM drutam // 131 // kAlalabdhyA mudAsAdya saMvegaM dRSTipUrvakam / vizvAGgazrIkhabhogAdau svahRdItthamatarkayat // 132 // kahA // 116-118 // athAnantara duHkhoMse bharA huA duHSama nAmakA paMcama kAla hogA / usakA kAla-pramANa ikkIsa hajAra varSa hai // 119 // usake prArambha meM manuSya eka sau bIsa varSa kI Ayuke dhAraka aura sAta hAthake U~ce hoMge / isa kAlake manuSya manda buddhise yukta rUkSa dehavAle aura sukhoMse rahita hoMge || 120|| ve duHkhI loga pratidina aneka bAra AhAra kareMge aura kuTila citta hoMge / punaH unakA zarIra, Ayu, buddhi aura bala Adika kramase hIna hotA jAyegA / / 121 / / tatpazcAt duHSamaduHSamA nAmakA ati duHkhadAyI chaThA kAla AyegA / usakA kAlapramANa paMcama kAlake samAna ikkIsa hajAra varSa hai / usa samaya dharmAdi nahIM rahegA || 122 // isa kAlake AdimeM manuSyoMke deha do hAtha U~ce aura dhUmravarNake hoNge| ve manuSya kurUpI, nagna, svecchAhArI aura bIsa varSakI Ayuke dhAraka hoMge || 123 || isa kAlake anta meM manuSya eka hAtha U~ce, pazuke samAna AhAra-vihAra karanevAle, utkRSTa, solaha varSakI Ayuke dhAraka, nindanIya aura durgatigAmI hoMge || 124 || jisa prakArase yaha avasarpiNI kAla kramase Ayu, bala, zarIra AdikI hAnise saMyukta hai, usI prakArase utsarpiNIkAla una sabakI vRddhi se saMyukta jinarAjoMne kahA hai || 125 || tadanantara vIraprabhune lokakA varNana karate hue kahA - isa lokakA adhobhAga vetrAsanake AkAravAlA hai, madhyameM jhallarIke samAna hai aura Upara mRdaMgake sadRza hai | yaha sadA jIvAda chaha dravyoMse bharapUra hai / / 126 / / ( isa lokake adhobhAgameM naraka haiM, Urdhva bhAga meM svargaM haiM aura madhyabhAgameM asaMkhyAta dvIpa - samudra haiM / ) ityAdi prakAra se satyArthavAdI jinarAja zrI vardhamAna svAmIne aneka saMsthAnavAle aura svarga-narakAdi viSayavAle tIna lokakA svarUpa kahA || 127|| isa viSaya meM adhika kahane se kyA, isa tIna loka ke madhya meM trikAla -viSayaka aura kevalajJAnagocara jitane kucha bhI zubha-azubha padArtha bhUtakAlameM hue haiM, vartamAna meM vidya mAna haiM aura bhaviSya meM hoMge, una sarva padArthoMko alokAkAzake sAtha vIra jinendra ne dvAdazAMgagata arthake sAtha zrI gautamake prati sarva bhavya jIvoMke hitArtha aura dharma tIrtha kI pravRtti ke lie upadeza diyA / / 128-130 // isa prakAra zrI vIrajinake mukha candrase utpanna hue vacanarUpa amRtako pIkara aura apane midhyAtvarUpI halAhala viSako zIghra nAza kara zrI gautama kAlalabdhise harSake sAtha samyagdarzana For Private And Personal Use Only Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 18.146 ] aSTAdazo'dhikAraH 199 aho mithyAtvamAgo'yaM vizvapApAkaro'zubhaH / ciraM vRthA mayA nindyaH sevito mUDhacetasA // 33 // sragbhrAntyAtra yathA kazcitkRSNAhiM zarmaNe'grahIt / tathAhaM dharmabuddhayedaM mithyApApaM mahaddadhe // 13 // dhUrtaprajalpitenAnena mithyAvartmanA zaThAH / nIyante narakaM ghoraM saMkhyAtItAstadAzritAH // 135 // unmattA vikalA yadgUthavIthyAM patanti bhoH / tadvanmithyAdRzo dRSTivaikalyAdutpathe'zubhe // 136 // caratAM bho yathAndhAnAM kUpAdau patanaM bhavet / tathA mithyAdhvalagnAnAM narakAdyandhakUpake // 13 // imaM mithyAtvadurmAgaM manye'haM viSamaM tarAm / khalAn zvabhrapathaM netuM sArthavAhaM zaThAdRtam // 13 // samyazcittadharmAdinRpatInAM ca zAtravam / prANinaH khAdituM sarpamAkaraM paramenasAm // 139 // gozRGgAcca yathA dugdhaM bahvambhomathanAd ghRtam / yazo durvyasanAkhyAtiH kRpaNatvAtkukarmaNA // 140 // dhanaM vA labhyate jAtu naiva mithyAtvatastathA / na zubha na sukhaM nAtra sadgatizca jaDAtmabhiH // 141 // mithyAtvAcaraNenAho kevalaM gamyate sphuTam / agamyaM narakaM ghoraM mithyAdabhirvRSAtigaiH // 14 // iti matvA budhairAdau dharmasvamuktisiddhaye / mithyAtvAriH prahantavyo dRgvizuddhayasinA drutam // 14 // adyAhameva dhanyo'ho saphalaM janma me'khilam / yato mayAtipuNyena prApto devo jagadguruH / / 144 // anaya'statpraNIto'yaM mArgo dharmaH sukhAkaraH / nAzitaM dRSTimohAndhatamazcAsya vacoM'zubhiH // 145 // ityAdi cintanAtprApya paramAnandamulbaNam / dharme dharmaphalAdau ca sa vairAgyapurassaram // 146 // pUrvaka saMsAra, zarIra, lakSmI aura indriya-bhogAdimeM saMvegako prApta hokara apane hRdayameM isa prakAra vicAra karane lage // 131-132 / / aho, yaha mithyAtvamArga samasta pApoMkA Akara hai, azubha hai aura nindanIya hai| mujha mUr3ha-hRdayane cirakAlase ise vRthA sevana kiyA hai // 133 // isa lokameM jaise koI ajJAnI mAlAke bhramase sukha-prAptike lie kAle sA~pako grahaNa kare, usIke samAna maiMne dharmabuddhise yaha mahAn mithyAtva pApa hRdayameM dhAraNa kiyA // 134 // dhUrta janoMse prarUpita isa mithyAtvamArgake dvArA mithyAtvako prApta hue asaMkhyAta mUrkha prANI dhora narakameM le jAye jA rahe haiM // 135 / / jaise madirApAnase unmatta vikala puruSa viSTAse bharI galImeM par3ate haiM, are, usI prakAra mithyAtvase vimohita mithyAdRSTi jIva azubha kumArgameM par3ate haiM / / 136 / / aho, jaise calate hue andhoMkA kUpa Adi nimna sthAnameM patana hotA hai usI prakAra mithyAmArgagAmiyoMkA narakAdi andhakUpameM patana hotA hai // 137 / / (bhagavAnke upadezase prabodha pAkara aba ) maiM mAnatA hU~ ki yaha mithyAtvarUpa kumArga atyanta viSama hai aura durjanoMko narakake mArgapara le jAneke lie sArthavAha ke sadRza hai| yaha zaTha puruSoMse samAdata hai, samyagdarzana-jJAna-cAritra aura daza dharmAdi rAjAoMkA zatru hai, prANiya ko khAneke lie ajagara sA~pa hai aura mahApApoMkA Akara hai / / 138-139 // jisa prakAra gAyake sIMgase dUdha, bahuta bhI jalake manthanase ghI, durvyasana-sevanase yaza, kRpaNatAse khyAti, aura khoTe vyApArAdi kAryoMse dhana nahIM prApta hotA hai, usI prakAra mithyAtva-sevanase kabhI bhI jar3AtmA puruSoMko isa lokameM na zubha vastu mila sakatI hai, na sukha mila sakatA hai aura na sadgati prApta ho sakatI hai // 140-141 // aho, mithyAtvake AcaraNase to dharma-vimukha mithyAdRSTi jIva nizcayase kevala agamya ghora narakako hI Ate haiM // 142 / / aisA samajhakara buddhimAnoMko dharmakI prApti aura svarga-mokSakI siddhike lie sabase pahale mithyAtvarUpI vairIko dRgvizuddhirUpa talavArake dvArA zIghra mAra denA cAhie // 143 / / / - aho, Aja maiM dhanya hU~, merA yaha sArA jIvana saphala ho gayA hai, kyoMki ati puNyase Aja maiMne jagad-guru zrI jinadevako pAyA hai // 144 / / inake dvArA praNIta (upadiSTa) yaha mArga aura yaha dharma anamola hai, aura sukhakA bhaNDAra hai / Aja inake vacanarUpa kiraNoMse darzanamoharUpa mahAndhakAra naSTa ho gayA hai // 145 / / ityAdi rUpase dharma aura dharmakA phala cintana For Private And Personal Use Only Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 200 zrI vIravardhamAnacarite [ 18.147 mithyAtvArAtisaMtAnaM hantuM mohAdizatrubhiH / sAdhaM viprAgraNIrmuktyai dIkSAmAdAtumudyayau // 147 // tatastyaktvAntare saGgAn daza bAhye caturdaza / trizuddhayA parayA bhaktyArhatIM mudrAM jagannutAm // 148 // tRbhyAM saha jagrAha tatkSaNaM ca dvijottamaH / zatapaJcapramaiichAtraH pravuddhastattvamaJjasA // 142 // anye ca bahavo bhavyA jinavAkkiraNotkaraiH / mohasaGgatamo hatyA jagRhurmunisaMyamam // 150 // kAzcinnRpAtmajA anyA bahvayazca suniyo mudA / prabuddhAstadUgarA siddhaye babhUvurArthikAstadA / / 151|| kecicchrI jinavAkyena sakalAni vratAni vai / AdaduH zrAvakANAM ca narA nAryo'parAH zubhAH // 152 // kecitsatpazavaH siMhasarpAdyA: krUratAM nijaam| prahatya tadvaco labdhvA svIcakruH zrAvakavratAn // 153 // keciccaturNikAyasthA devAH kAzcicca devatAH / mAnavAH pazavo hatvA mithyA hAlAhalaM viSam // 154 // tadvAkyAmRtapAnena kAlApyAzu zivAptaye / anarghya dRSTihAraM svahRdaye nirmalaM vyadhuH // 155 // vratAdyAcaraNe'zaktAH kecitsvazreyase janAH / dAnapUjApratiSThAdInudyayuH kartumaJjasA / / 156 // kecittapovratAdIni sarvazaktyA prayatnataH / AdAya yeSvazaktAzca teSu duSkarakarmasu // 157 // AtApanAdiyogeSu cakruH karmArihAnaye / sarveSu bhAvanAM bhaktyA trizuddhyA bhavanAzinIm // 158 // tadaivAsya gaNezasya saudharmendro'tibhaktitaH / divyArzvanaiH prapUjyaiSa pAdAbjau trijagannutau // 159 // natvA kRtvA stutiM divyairguNairmadhye jagatsatAm / indrabhUtirayaM svAmItyuktvA nAmAntaraM vyadhAt // 160 // tatkSaNaM zrIgaNezasya saptaivAsya maharSayaH / prAdurbabhUvurasyantapariNAma suzuddhitaH // 161 // bho manaHzuddhirevAtra sarvAbhISTapradA satAm / yayApyante kSaNArdhena kevalajJAnasaMpadaH // 162 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir karanese ati utkRSTa parama Anandako prApta huA vaha brAhmaNoMkA netA gautama vairAgyapUrvaka mohAdi zatruoMke sAtha mithyAtvarUpI vairIkI santAnako mArane aura mukti pAneke lie dIkSA leneko udyata huA / / 146-147 / / tatpazcAt nizcayase tattvake prabodhako prApta usa gautamane apane donoM bhAiyoMke tathA pA~ca sau chAtroMke sAtha caudaha antaraMga aura daza bAhya parigrahako chor3akara triyoga zuddhipUrvaka parama bhaktise jagat-pUjya jinamudrAko tatkAla grahaNa kara liyA // 148-150 / / usI samaya bhagavAnkI vANIse prabodhako prApta huI kitanI hI rAjakumAriyA~ aura anya bahuta-sI uttama striyA~ Atmasiddhike lie AryikA bana gayIM // 151 // usI samaya zrI jinendra ke vacanoMse prabuddha hue kitane hI uttama manuSyoMne aura kitanI hI uttama striyoMne zrAvakoMke sarva vratoMko grahaNa kiyA || 152 / / usI samaya kitane hI siMha, sarpa Adi uttama pazuoMne apanI krUratAko chor3akara aura bhagavAn ke vacanoMkA lAbha pAkara zrAvakake vratoMko svIkAra kiyA || 153|| tabhI caturNikAyake kitane hI devoMne aura kitanI hI deviyoMne tathA aneka manuSyoM aura pazuoMne bhagavAn ke vacanAmRta pAnase mithyAtvarUpI hAlAhala viSako dUrakara kAlalabdhise ziva prApti ke lie zIghra hI anamola samyagdarzanarUpI nirmala hArako apane hRdayoM meM dhAraNa kiyA / / 154 - 155 / / vratAdike pAlana karanemeM asamartha kitane hI loga dAna-pUjA-pratiSThA Adi karane ke lie zIghra udyata hue || 156 / / kitane hI logoMne apanI sarva zakti ke anusAra prayatnapUrvaka vrata niyamAdi grahaNa kara una kaThina AtApanAdi yogoM meM azakta honese karmazatruke vinAzake lie una sarva uttama kAryoM meM triyogazuddhipUrvaka bhakti se saMsArako nAza karanevAlI bhAvanA kI / / 157-158 / / usI samaya saudharmendrane dvAdaza gaNoMke svAmIpadako prApta hue gautama gaNadhara ke atibhakti se divya pUjana- dravyoMke dvArA triloka - namaskRta caraNakamaloMko pUjakara, namaskAra kara aura divya guNoMke dvArA stuti karake saba satpuruSoM ke madhya meM 'ye indrabhUti svAmI haiM' aisA kahakara unakA indrabhUti yaha dUsarA nAma rakhA || 159-160 / jina-dIkSA grahaNa karanepara zrI gautama gaNadharako pariNAmoM kI atyanta vizuddhise tatkAla sAtoM hI mahARddhiyA~ prakaTa ho gayIM // / 161 // he bhavyajano, santoMke manakI zuddhi hI isa For Private And Personal Use Only Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 201 18.170 ] aSTAdazo'dhikAraH sadyaH zrIvardhamAnAhattattvopadezanena ca / sarvAGgArthapadAnyeva hRdA pariNatiM yayuH // 163 // artharUpeNa pUrvAhne zrAvaNe bahule tithau / pakSAdau yogazuddhayAsya hIndrabhUtigaNezinaH // 164 // tataH pUrvANi sarvANi bhAge'sya pazcime dhiyA / divasasyArtharUpeNa prAdurAsana vidheH kSayAt // 165 // tato'sau jJAtasarvAGga pUrvo dhIcatuSkavAn / tIkSNaprajJorubaddhayAkhilAGgAnAM racanAM parAm / / 166 // cakAra vizvamavyAnAmupakAraprasiddhaye / pUrvarAtre sumasyA padavastuprAbhRtAdibhiH // 167 // pUrvANAM pazcime bhAge yAminyA racanAM zubhAm / padagranthAdirUpeNa cakre'sau tIrthavRttaye // 16 // iti vRSaparipAkAd gautamaH zrIgaNezaH sakalayatigaNAnAM mukhya AsItsurAya'H / nikhilazrutavidhAtA ceti matvA sudharma kuruta hRdaya zuddhayA bho budhAH kAryasiddhayai // 169 // yo'bhUdharmamayo vyanakti ca satAM dharma jagacchamaNe ____dharmeNeha hi vartate'ghavijayI dharmAya lokaM vrajan / dharmAd vakti zivAlayaM prakaTayeddharmasya mArga girA dharme dattamanAH sa vIrajinapo dadyAtsvadharma mama // 17 // iti bhaTTAraka-zrIsakalakItiviracite zrIvIravardhamAnacarite bhagavaddharmopadezavarNano nAmASTAdazo'dhikAraH // 18 // lokameM sarva abhISTa phaloMko denevAlI hai aura isI manakI zuddhise Adhe kSaNameM kevalajJAna sampadA prApta ho jAtI hai // 162 / / zrI vardhamAna jinake tattvopadezase sarva aMgazrutake bIja pada indrabhUti gautama gaNadharake hRdayameM zrAvaNa kRSNapakSake Adi dina arthAt pratipadAke pUrvAhnakAlameM yogazuddhike dvArA artharUpase pariNata ho gaye // 163-164 / / tatpazcAt usI dinake pazcima bhAgameM zrutajJAnAvaraNa karma ke viziSTa kSayopazamase prakaTa huI buddhike dvArA sabhI (caudaha ) pUrva artharUpase pariNata ho gaye // 165|| bhAvArtha-zrAvaNa kRSNA pratipadAke pUrvAhnakAlameM to gautama aMgazrutake vettA hue aura aparAhnakAlameM caturdaza pUrvoke vettA bane / isake pazcAt sarva aMga-pUrva ke jJAtA aura cAra jJAnake dhArI gautama gaNadharane apanI tIkSNa prajJA aura vizAla buddhi ke dvArA samasta aMgoMkI utkRSTa racanA samasta bhavyajIvoMke upakArakI siddhike lie pUrva rAtrimeM subhaktise kii| aura rAtrike pazcima bhAgameM pada, vastu, prAbhRta Adike dvArA sarva pUrvokI zubha racanA pada-granthAdirUpase dharmatIrthakI pravRttike lie kI / / 166-168 / / isa prakAra dharmake paripAkase devoMse pUjya zrI gautama gaNadhara sarvasAdhu samUhake pramukha hue aura sakalazrutake vidhAtA bane / aisA samajhakara he jJAnI jano, svAbhISTa kArya siddhike lie tuma loga hRdayakI zuddhike sAtha uttama dharmakA pAlana karo // 169 / / jo svayaM dharmamaya hue, jinhoMne jagatke sukhake lie santoMko dharmakA upadeza diyA, jo dharma ke dvArA hI pApoMke jItanevAle hue, jinhoMne dharmake lie lokameM vihAra kiyA, dharmase zivapadako prApta hue, apanI vANIse dharmakA mArga prakaTa kiyA aura dharma meM mana lagAyA, ve zrI vIrajinendra mujhe apanA dharma deveM / / 170 / / isa prakAra bhaTTAraka zrIsakalakIrti-viracita zrIvIravardhamAnacaritameM bhagavAnke dharmopadezakA varNana karanevAlA aThArahavA~ adhikAra pUrNa huA // 18 // For Private And Personal Use Only Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ekonaviMzo'dhikAraH mohanidrAghahantAraM zrIvIraM jJAnabhAskaram / dIpakaM vizvatattvAnAM vande bhanyAbjabodhakam // 1 // atha zAnte janakSobhe divyabhASopasaMhRte / trijagadgamyamadhyasthaM vizvAGgibodhanodyatam // 2 // bhagavantaM mudA natvA saudharmendraH sudhIrmahAn / bhaktyeti stotumArebhe svasiddha cai guNavittarAm // 3 // jagatsArairguNatAtainyasaMbodhanodbhavaH / tatsutIrthavihArAyopakArAya ca dhImatAm // 1 // tvAM jagastrayadakSeDyaM stoSye'nantaguNArNavam / kevalaM deva zuddhayartha svavacaHkAyacetasAm // 5 // svAmabhiSTuvatAM yasmAstrijagacchrIsukhAdayaH / Avirbhavanti sarvAzca zuddhayo'ghamalAtyayAt // 6 // nizcityetyApyasAmagrI sakalAM tvatsutAvimAm / viziSTaphalakAGkSI ko vidvAMstvAM stauti na prabho // 7 // stutiH stotA mahAn stutyaH phalaM ceti caturvidhA / sAmagrI paramA jJeyA tvatstave'dhavinAzinI // 8 // arhatAM guNarAzInAM yAthAtathyena kIrtanam / kriyate yadvicArajhaiH sA stutimahatI zubhA // 9 // pakSapAtacyuto vAgmI yo guNAguNatattvavit / AgamajJaH kavIndraH sa stotA sadRSTiruttamaH // 10 // yo'nantadarzanajJAnAdyanantaguNavAridhiH / vItarAgo jagannAthaH stutyaH sa paramaH satAm // 11 // sAkSAdyacca paraM puNyaM jAyate stutikAriNAm / kramAt stutyaguNavAtaM sakalaM tatstuteH phalam // 12 // moharUpI nidrAke nAzaka, vizvatattvoMke prakAzaka aura bhavyajIvarUpI kamaloMke prabodhaka aise jJAna-bhAskara zrI vIra svAmIko maiM namaskAra karatA hU~ // 1 // athAnantara divyadhvanike upasaMhAra honepara tathA manuSyoMkA kolAhala zAnta honepara mahAna vidvAn evaM guNavettA saudharmendrane tIna lokake jIvoMke madhya meM sthita aura samasta prANiyoMke sambodhana karanemeM udyata zrI vIra bhagavAnako harSase namaskAra kara apane guNoMkI siddhike lie, buddhimAnoMke upakArake lie aura yahA~para dharmatIrtha-pravartanArtha vihAra karaneke lie jagatameM sArabhata, bhavyoMkA sambodhana karanevAle guNasamUhake kIrtanase isa prakAra stuti karanA prArambha kiyA // 2-4 // he deva, maiM kevala apane mana-vacana-kAyakI zuddhike lie tIna lokake dakSa puruSoMke dvArA pUjya aura ananta guNoMke sAgara aise ApakI stuti karatA huuN| kyoMki ApakI stuti karanevAle jIvoM ke pApamalake vinAzase sarvaprakArakI zuddhiyA~ aura tIna lokakI lakSmI sukha Adika sampadAe~ svayaM hI prakaTa hote haiN| aisA nizcaya kara he prabho, ApakI stuti karaneke lie yaha sarva yogya sAmagrI pAkara viziSTa phalakA icchuka kauna vidvAna ApakI stuti nahIM karatA ? arthAt sabhI karate haiM // 5-7|| Apake stavana karane meM stuti, stotA (stuti karanevAlA) mahAna stutya (stuti karaneke yogya puruSa ) aura stutikA phala; yaha cAra prakArakI pApavinAzinI uttama sAmagrI jJAtavya hai / / 8 / guNoMkI rAzivAle arhantoMke guNoMkA jo vicArazIla puruSoMke dvArA yathArtharUpase kIrtana kiyA jAtA hai, vaha mahAzubha stuti kahI jAtI hai // 9 // jo pakSapAtase rahita, guNa-avaguNarUpa tattvoMkA vettA, AgamajJa, kavIndra, samyagdRSTi vAgmI (guNavarNana karanevAlA ) puruSa hai, vaha uttama stotA kahalAtA hai // 10 // jo ananta jJAna-darzana Adi ananta guNoMkA samudra hai, vItarAga hai, jagatkA nAtha hai, vaha parama puruSa hI sajjanoMkA stutya mAnA gayA hai // 11 // stutikA sAkSAt phala stuti karanevAle manuSyoMko parama puNyakA prApta honA hai aura paramparA phala kramase stutya devase sarva guNa-samUhakA prApta For Private And Personal Use Only Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 203 19.26] ekonaviMzo'dhikAraH ityAsAyeha sAmagrI svAmahaM stotumuthataH / devAdya mAM punIhi tvaM dRSTayA prasannayA mude // 13 // adya nAtha bhavadvAkyAMzubhimithyAtamo'khilam / bhinnaM nanAza manyAnAmantaHsthaM bhAnvagocaram // 14 // tvadvaco'siprahAreNa bhagno mohArirIza bhoH| sagaNaM tvAM vihAyAzrito mano'kSajaDAtmanAm // 15 // tvaddharmadezanAvajradhAtena prahataH smaraH / devAdya maraNAvasthAM prApa sahAkSataskaraiH // 16 // nAtha svatkevala jJAnacandrodayena dhImatAm / dRSTyAdirakhadAtAdha vavRdhe dharmavAridhiH // 17 // bhagavannadya pApAristrijagaduHkhadAyakaH / mavaddharmopadezAyudhena yAti kSayaM satAm // 18 // tvatto nAthAdya saMprApya dRgvRttAdyAH parAH zriyaH / kecinmuktipathe bhavyA vajantyanantazarmaNe // 19 // ratnatrayatapobANAn kecidAsAdya muktye| IzAdha mavato ghnanti karmArAtIMcirAgatAn // 20 // tvaM jagattrayabhavyebhyo dAtAsi pratyahaM prbho| samyagdRgjJAnacAritradharmacintAmaNIn parAn // 21 // cintitArthapradAn sArAnanAn sukhasAgarAn / ataH kastvatsamo loke mahAdAtA mahAdhanI // 22 // svAminnadya jagatsava mohanidrAstacetanam / svaddhvanInodayAbuddhaM suptosthitamivAbhavat // 23 // vibho bhavatprasAdena santastvaJcaraNAzritAH / yAnti sarvArthasiddhiM ca divaM kecitparaM padam // 24 // yathaiSa sakalaH saMghaH pazubhizca suraiH samam / sajo'bhUtvagirA hantuM karmasaMtAnamaJjasA // 25 // tathA mavadvihAreNAtrArya khaNDodbhavA vidH| vijJAya vizvatattvAni haniSyantyaghasaMcayam // 26 // ~ ~ ~ ~~- ~~- ~ ~- ~ honA hai / / 12 / / isa prakAra yahA~para stutikI uttama sAmagrIko pAkara he deva, maiM ApakI stuti karaneke lie udyata huA huuN| he bhagavan , prasanna dRSTise Apa Aja mujhe pavitra kareM // 13 / / isa prakAra prastAvanA karake indra stuti karanA prArambha karatA hai___ he nAtha, Aja Apake vacanarUpa kiraNoMke dvArA bhavyajIvoMke antaraMgameM sthita aura sUryake agocara aisA samasta mithyAndhakAra naSTa ho gayA hai // 14|| he bhagavan , Apake vacanarUpa talavArake prahArase moharUpI zatru vinaSTa ho gayA hai, isIse vaha sakalagaNa-sahita Apako chor3akara indriya aura manake viSayoM meM nimagna jar3AtmAoMke Azrayako prApta huA hai / / 15 / / he deva, Apake dharmadezanArUpI vajrake prahArase Ahata huA kAmadeva Aja apane indriyacoroMke sAtha maraNa avasthAko prApta huA hai // 16 // he nAtha, Apake kevalajJAnarUpa candrake udayase buddhimAnoMko samyagdarzanAdi ratnoMkA dAtA dharmarUpI samudra vRddhiko prApta huA hai / / 17 / / he bhagavan , Aja tIna lokako duHkha denevAlA bhavyoMkA pAparUpI zatru Apake dharmopadezarUpI Ayudhase kSayako prApta huA hai // 18 // he nAtha, Aja Apase samyagdarzana, samyakcAritra Adi uttama lakSmIko pAkarake kitane hI bhavyajIva ananta sukhakI prAptike lie muktimArgapara cala rahe hai / / 19 / / he Iza, Apase ratnatraya aura taparUpI bANoMko pAkarake kitane hI bhavya Aja mukti pAneke lie cirakAlase sAthameM Aye ( lage) hue karmarUpI zatruoMko mAra rahe haiM // 20 // he prabho, Apa mahAn-mahAna dAtA haiM, kyoMki tIna lokake bhavya jIvoMko pratidina samyagdarzana-jJAna-cAritra dharmarUpa uttama cintAmaNiratna dete haiM / / 21 / / ve dharmaratna cintita padArthoMko denevAle haiM, sArabhUta haiM, anamola haiM aura sukhake sAgara haiN| ataH lokameM Apake samAna kauna mahAna dAtA aura mahAdhanI hai / / 22 / / he svAmin , Aja mohanidrAse naSTa cetanAzaktivAlA yaha jagat Apake dhvanirUpa sUryake udayase prabuddha hokara sonese uThe hueke samAna pratIta ho rahA hai / / 23 / / he vibho, Apake prasAdase Apake caraNoMkA Azraya lenevAle logoMmeMse kitane hI svargako, kitane hI sarvArthasiddhiko aura kitane hI parama pada mokSako jA rahe haiM // 24 // jisa prakAra pazuoM aura devoMke sAtha yaha sarva caturvidha saMgha ApakI vANIse karma santAnakA ghAta karaneke nizcayase sajita huA hai, usI prakAra Apake vihArase isa AryakhaNDameM utpanna hue anya jJAnI jana bhI sarva tattvoMko jAnakara apane pApoMke saMcayakA ghAta kareMge anyajIva For Private And Personal Use Only Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 204 zrI-vIravardhamAnacarite [19.27 bhavattIrthavihAraNa kecidbhavyA bhavasthitim / hatvA taposinA mokSaM yAsyanti satsukhAmbudhim // 27 // ahamindrapadaM kecitsAdhayiSyanti yoginaH / vRttena vApare svarga tvatsaddharmopadezataH // 24 // tvayopadiSTasanmArga prApyezAna ca mohinaH / mohArAti haniSyanti pApinaH pApavidviSam // 29 // mokSadvIpAntaraM netuM bhavyAn dakSastvameva ca / sArthavAha ivAkSAntazcaurAna hantuM mahAbhaTaH // 30 // ato deva vidhehi tvaM vihAraM dharmakAraNam / anugrahAya manyAnAM mokSamArgapravRttaye // 31 // bhagavan bhavya zasyAMstvaM mithyAdurbhikSazoSiNaH / dharmAmRtaprasekenoddhareza svaHzivAptaye // 32 // jagatsaMtApinaM mohArAti jayAdya durjayam / deva puNyAtmanAM dharmopadezabANapaGktibhiH // 33 // yataH sajamidaM vAsIddharmacakraM surairdhatam / mithyAjJAnatamohantR vijayodyamasAdhanam // 34 // tathA saMmukhamAyAtaH kAlo'yaM nAtha te mahAn / upadeSTuM ca sanmArga nirAkartuM hi duSpatham // 35 // ato devAtra kiM sAdhyaM bahunoktena saMprati / vihRtya svArthakhaNDasthAn manyAn punIhi sagirA // 36 // yato na tvatsamo'nyo'sti svargamuktyadhvadarzakaH / durmArgAndhatamohantA kvacitkAle'pi dhImatAm // 37 // ato deva namastubhyaM namaste guNasindhave / namo'nantacide'nantadarzine'nantazarmaNe // 38 // namo'nantamahAvIryAtmane divyasumUrtaye / namo'dbhutamahAlakSmIbhUSitAya virAgiNe // 39 // namo'saMkhyAmarastrIbhitAya brahmacAriNe / namo dayAptacittAya mohAdyarivighAtine // 40 // namaste zAntarUpAya karmArijayine sate / namaste vizvanAthAya muktistrIvallabhAya ca // 41 // // 25-26 // Apake tIrtha vihArase kitane hI bhavya jIva taparUpa khaDgake dvArA saMsArakI sthiti kA ghAta kara uttama sukhake samudra aise mokSako prApta hoMge // 27 // kitane hI yogIjana cAritra dhAraNa kara ahamindra padako siddha kareMge aura kitane hI jIva Apake satyadharmake upadezase svargako jAyeMge ||28 // he Iza, isa lokameM Apake dvArA upadiSTa sanmArgako prApta hokara mohI jIva apane moha-zatrukA ghAta kareMge aura pApI jIva apane pApazatrukA vinAza kareMge // 29 // he nAtha, bhavyajIvoMko mokSarUpI dvIpAntara le jAneke lie sArthavAhake samAna Apa hI dakSa haiM aura indriya-kaSAyarUpI antaraMga coroMko mAraneke lie Apa hI mahAbhaTa haiM // 30 // ata eva he deva, bhavyajIvoMke anugrahake lie aura mokSamArgakI pravRtti ke lie dharmakA kAraNabhUta vihAra kIjie // 31 // he bhagavana, mithyAtvarUpI durbhikSase sUkhanevAle bhavyajIvarUpI dhAnyoMkA dharmarUpa amRtake siMcanase svarga-mokSakI prAptike lie he Iza, uddhAra kIjie // 32 // he deva, jagatko santApita karanevAle, durjaya mohazatruko puNyAtmA janoMke lie dharmopadezarUpa bANoMkI paMktiyoMse Aja Apa jIteM // 33 // kyoMki devoMke dvArA mastakapara dhAraNa kiyA huA, mithyAjJAnarUpa andhakArakA nAzaka, vijayake udyamakA sAdhaka yaha dharmacakra sajA huA upasthita hai // 34 // tathA he nAtha, sanmArgakA upadeza deneke lie aura kumArgakA nirAkaraNa karaneke lie yaha mahAn kAla Apake sammukha AyA hai // 35 // ataeva he deva, isa viSayameM bahuta kahanese kyA lAbha hai ? aba Apa vihAra karake isa uttama AryakhaNDameM sthita bhavya jIvoMko apanI sadvANIse pavitra kIjie // 36 // kyoMki kisI bhI kAlameM Apake samAna buddhimAnoMke kumArgarUpa ghora andhakArakA nAzaka aura svarga-mokSaka mArgakA darzaka anya koI nahIM hai // 37 // ataH he deva, Apake lie namaskAra hai, guNoMke samudra Apako namaskAra hai, anantajJAnI, ananta darzanI aura ananta sukhI Apako merA namaskAra hai // 38 / / ananta mahAvIryazAlI aura divya sumUrti Apako namaskAra hai, adbhuta mahAlakSmIse vibhUSita hokarake bhI mahAvirAgI Apako namaskAra hai // 39|| asaMkhya devAMganAoMse AvRta honepara bhI brahmacArI Apako namaskAra hai / mohAri zatruoMke nAzaka honepara bhI dayAI cittavAle Apako namaskAra hai // 40 // karmazatruke vijetA honepara bhI zAntarUpa Apako namaskAra hai, vizvake nAtha aura For Private And Personal Use Only Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 19.56] ekonaviMzo'dhikAraH 205 namaH sanmataye tubhyaM mahAvIrAya te namaH / namo vIrAya te nityaM mUrdhA deva svasiddhaye // 42 // anena stavasadbhaktinamaskAraphalena ca / deva dehi tvamasmAkaM bhaktimekA bhave bhave // 43 // tava pAdAmbuje samyagdRJcidvRttAdipUrvikAm / nAnyadbahutaraM kiMcittvAM prArthayAma eva hi // 44 // yataH saivAtra bhaktirno'mutra nUnaM phaliSyati / trijagatsArazarmANi mano'mISTaphalAni ca // 45 // iti zakroktita: pUrva jagatsaMbodhanodyataH / punaH prArthanayAsyAsau tIrthakRtkarmapAkataH // 46 // tarAM sthApayitaM bhavyAnmaktimArga bhrmaatige| nihatyAkhiladarmArgAnudyayau trijagadagaruH // 17 // tato'sau bhagavAn devairvIjyamAnaH sucAmaraiH / vRto gaNairdviSaDbhedaiH sitachatratrayAGkitaH // 48 // parItaH parayA bhUtyA dhvanatsu vAdyakoTiSu / vihAraM kartumArebhe vizvasaMbodhahetave // 49 // sadA paTahatUryANAM dadhvanuH koTayastarAm / AsIdbuddhaM cala dinabhazchatradhvajapaGktibhiH // 10 // jaya mohaM jagacchatru nandeza bhuvanatraye / ghoSayanto'marA itthaM paritastaM viniryayuH // 51 / / devo'sau viharatyevamanuyAtaH surAsuraiH / anicchApUrvikAM vRttimAskandaniva bhAnumAn // 22 / / sarvatrAsthAnato dikSu sarvAsu jAyate'haMtaH / zatayojanamAtraM ca subhikSamItivarjanam // 3 // vizvamavyopakArArtha vrajatyeSa namo'GgaNe / nAnAdezAdripuryAdIn dharmacakrapurAsaraH // 54 // vibhoH sAmyapramAveNa krUraiH siMhAdijAtibhiH / bAdho na vartate jAtu mRgAdonAM mayAdi ca // 55 // nokarmAhArapuSTasyAnantasukhamAginaH / bhuktirna vItarAgasya vidyate dhAtighAtanAt // 56 // muktistrIke vallabha (priya ) Apako namaskAra hai // 41 / / he sanmati, Apako merA namaskAra hai, he mahAvIra, Apako merA namaskAra hai aura he vIra prabho, he deva, Atma-siddhike lie Apako merA mastaka jhukAkara nitya namaskAra hai // 42 // he deva, isa stavana, sadbhakti aura namaskArake phalase Apa hameM bhava-bhavameM samyagdarzana-jJAna-cAritrAdipUrvaka apane caraNa-kamaloMmeM ekamAtra bhaktiko hI diijie| he bhagavan , hama isake sivAya aura adhika kucha bhI nahIM cAhate haiN| kyoMki vaha eka bhakti hI hamAre isa lokameM aura paralokameM nizcayase tIna lokameM sArabhUta sukhoMko aura manovAMchita sarva phaloMko degii||43-45|| isa prakAra indra ke nivedana karanese bhI pahale bhagavAn jagatke sambodhana karaneke lie udyata the, kintu phira bhI indrakI prArthanAse aura tIrthakara prakRtike vipAkase ve trijagadguru bhavya jIvoMko samasta durmArgoMse haTAkara aura bhramarahita muktimArgapara sthApita karaneke lie udyata hue // 46-47 // ___ athAnantara devoMke dvArA uttama cavaroMse vIjyamAna, dvAdaza gaNoMse AvRta, zveta tIna chatroMse zobhita aura utkRSTa vibhUtise vibhUSita bhagavAnne karor3oM bAjoMke bajanepara saMsArako sambodhanake lie vihAra karanA prArambha kiyA // 48-49 / / usa samaya karor3oM paTaha (Dhola) aura tUryoM ( turaI ) ke bajanepara tathA calate hue devoMse tathA chatra-dhvajA AdikI paMktiyoMse AkAza vyApta ho gayA // 50 // he Iza, jagatke jIvoMke zatrubhUta mohako jItanevAle ApakI jaya ho, Apa Anandako prApta hoM, isa prakArase jaya, nanda Adi zabdoMkI tIna lokameM ghoSaNA karate hue devagaNa bhagavAnako sarva orase gherakara nikale // 51 / / sura aura asura devagaNa jinake anugAmI haiM aise zrI vIra jinendra anicchApUrvaka gatiko prApta hote hue sUryake samAna vihAra karane lage // 52 // vihAra karate samaya sarvatra bhagavAnke avasthAnase saveM dizAoM meM sau yojana taka sabhI Iti-bhItiyoMse rahita subhikSa (sukAla) rahanA hai / / 53 // dharmacakra jinake Age cala rahA hai, aise vIra prabhune saMsArake bhavya jIvoMke upakArake lie gaganAMgaNameM calate hue aneka deza, parvata aura nagarAdimeM vihAra kiyA // 54 // vIra prabhuke sAmya bhAvake prabhAvase krUra jAtivAle siMhAdike dvArA mRgAdike kadAcit bhI bAdhA aura bhayAdi nahIM hotA thA // 55 // ghAtikarmoM ke vinAzase viziSTa nokarmarUpa ahArase puSTa aura ananta sukhake For Private And Personal Use Only Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 206 zrI-vIravardhamAnacarite [19.57 zakrAdiveSTitasyAsyAsAtodayAtimandataH / anantacaturAbyasya nopasargo narAdijaH // 5 // caturmukhazcaturdikSu dRzyate trijagadguruH / gaNeAdazabhiH sarvasamAyAM kila sanmukhaH // 54 // durghAtikarmanAzena kevalajJAnacakSuSaH / svAmitvaM vizvavidyAnAmAsIdvizvArthadarzakam // 55 // na chAyA divyadehasya jAtUnmeSo na netrayoH / vRddhirna nakhakezAnAM jagannAthasya jAyate // 60 // ananyaviSayA ete dazaivAtizayA vimoH / prAdurAsan svayaM divyAzcaturdhAtyarighAtanAt // 6 // sarvArdhamAgadhIbhASA sarvAGgadhvanisaMbhavA / sarvAkSaradivyAjI samastAkSaranirUpikA // 2 // sarvAnandakarA puMsAM sarvasaMdehanAzinI / vibhorasti dvidhAdharmavizvatattvArthasUcikA // 63 // kRSNAhinakulAdInAM jAtikAraNavairiNAm / jAyate paramA maitrI bandhUnAmiva sadguroH // 64 // sarva phalapuSpAdIn phalanti taravo'khilAH / darzayanta ivAtyantaM phalaM sutapasAM pramoH // 65 // AsthAnamaNDale cAsya dharmarAjasya sarvataH / mahI ratnamayI divyAbhavadAdarzasaMnibhA // 66 // vrajantaM trijagannAthaM jagatsaMbodhanodyatam / prANizarmAkaro'nveti sugandhiH ziziro marut // 67 // vibhonimahAnandAdAnando dharmazarmakRt / jAyate paramaH puMsAM sarvadA zokinAmapi // 6 // marutsuraH samAsthAnAttRNakoTAdivarjitam / yojanAntarabhUmAgaM guroH kuryAnmanoharam // 69 // stanitAkhyo'maro maktyA vidyunmAlAdibhUSitAm / gandhodakamayIM vRSTiM kurute parito jinam // 70 // divyakesara-patrANi hemaratnamayAnyapi / mahAdIprANi padmAni sapta saptapramANi ca // 7 // bhoktA vItarAgI bhagavAnke asAtA karmake ati manda udaya honese kavalAhArarUpa bhojana nahIM hotA hai tathA indrAdise veSTita aura anantacatuSTayake dhAraka bhagavAna ke manuSyAdi kRta upasage bhI nahIM hotA hai / / 56-57 / samavazaraNameM tathA vihAra karate samaya sarvatra honevAlI vyAkhyAnasabhAoMmeM dvAdaza gaNoMke dvArA trijagadguru cAroM dizAoMmeM cAra mukhavAle dikhAI dete haiM // 58 // duSTa ghAtikarmoke vinAzase kevalajJAnanetravAle bhagavAnke samasta vidyAoMkA vizvArthadarzaka svAmitva prApta ho gayA thA // 59 // tIrthakarake divyadehakI chAyA nahIM par3atI hai, unake netroMkI kabhI bhI palakeM nahIM jhapakatI haiM aura na usa trilokInAthake nakha aura kezoMkI vRddhi hI hotI hai // 60 / isa prakAra anya sAdhAraNa janoMmeM nahIM pAye jAnevAle ye dazoM divya atizaya cAra ghAtikarmoke nAzase prabhuke svayaM hI prakaTa ho gaye the // 61 / / tIrthaMkara prabhukI bhASA sarvArdha-mAgadhI thI jo ki sarvAGgase utpanna huI dhvanisvarUpa thii| vaha sarva akSararUpa divya aMgavAlI, samasta akSaroMkI nirUpaka, sarvako Ananda karanevAlI, puruSoMke sarva sandehoMkA nAza karanevAlI, donoM prakArake dharma aura samasta tattvArthako prakaTa karanevAlI thI / / 62-63 // sadguruke prabhAvase kRSNa sarpa aura nakula Adi jAti svabhAvake kAraNa vaira pAle jIvoMke bandhuoMke samAna parama mitratA ho jAtI hai // 64|| prabhuke prabhAvase sabhI vRkSa sarva RtuoMke phala-puSpAdiko prabhuke uttama tapoMkA ati mahAna phala dikhalAte haeke samAna phalane-phalane lage // 65 // isa dharma samrATake sabhAmaNDalameM ora darpaNake samAna nirmala divya ratnamayo ho gayI // 66 / / jagatko sambodhana karanemeM udyata aura vihAra karate hue trilokInAthake sarva ora sarva prANiyoMko sukha karanevAlA zItala manda sugandhi vAlA pavana bahane lagatA hai // 6 // tIrthaMkara prabhuke dhyAna-janita mahAn Anandase sarvadA zokamukta puruSoMke bhI dharma aura sukhakA karanevAlA Ananda prApta hotA hai / / 68 / / pavanakumAradeva trijagadguruke sabhAsthAnase eka yojanake antargata bhUmibhAgako tRNa, kaMTaka aura kIr3e Adise rahita evaM manohara kara dete haiM / / 69 / / meghakumAra nAmaka deva bhaktise vidyunmAlA Adise yukta gandhodakamayI varSA jinabhagavAnke sarva ora karate haiM / / 70|| prabhuke gamana karate samaya unake caraNa-kamaloMke nIce, Age aura pIche sAta-sAta saMkhyAke pramANa-yukta, For Private And Personal Use Only Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 19.86 ] ekonaviMzo'dhikAraH 207 dvidvipaJcAGkamAnAni devAH saMcArayanti vai / padAbjayoH puraH pRSThe'dhobhAge vrajataH prabhoH // 72 // vrIhyAdisarvazasyAni vizvasaMtarpakANyapi / sarvartuphalanamrANi bhAntyasya nikaTe suraiH // 73 // nirmalasya jinendrasyAsthAne sarvA dizo'malAH / vyomnA samaM virAjante pApAnmuktA ivAmaraiH // 7 // tIrthakartuH suyAtrAyai caturNikAyanirjarAH / kurvantyAhvAnanaM nityamindrAdezAtparasparam // 75 // sphuradratnamayaM dInaM sahasrAraM vrajet puraH / vrajato'sya hatadhvAntaM dharmacakra surAvRtam // 76 / / AdarzapramukhA aSTau maGgaladravyasaMpadaH / vizvamAGgalyakarturmudA Dhokayanti nAkinaH // 77 // mahato'tizayAnetAn devAzcakruzcaturdaza / mahAtizAyino makyAsAdhAraNAn jagatsatAm // 7 // ityeSo'tizayairdivyaizcatustriMzatpramANakaiH / prAtihAryASTakaiH saMjJAnAdyanantacatuSTayaiH // 79 // anyairantAtigairdivyairguNaizcAlaMkRtaH prabhuH / nAnAdezapuragrAmakheTAn vai viharan kramAt // 8 // dharmopadezapIyUSaiH prINayan sajanAn bahUn / muktimArge sato'nekAn sthApayaMstattvadarzanaiH // 8 // mithyAjJAnakumArgAndhatamo nighnan vacoM'zumiH / ratnatrayAtmakaM muktarmAgaM vyakaM prakAzayan // 42 // samyaktvajJAnacAritratapodIkSAmahAmaNIn / samIhitAn dadannityaM bhavyebhyaH kalpazAkhivat // 83 // saMdhairdavairvRto rAjagRhAbAhyasthitasya ca / vipulAcalatuGgasyopari dharmAdhipo'gamat // 84 // tadAgamaM parijJAya vanapAlamukhAd drutam / zreNiko bhUpatirbhaktyA putrastrImavyabandhubhiH // 8 // sahAgatya mudA bhaktyA triH parItya jagadgurum / nanAma zirasA zuddhaya bhaktibhAravazIkRtaH // 86 // divya kesara aura patravAle suvarNa aura ratnamayI mahA dIptimAn kamaloMko bichAte hue calate' haiN||71-72|| bhagavAnake nikaTavartI kSetroMmeM saMsArako tRpta karanevAle brIhi Adi sarva prakArake dhAnya aura sarva RtuoMke phaloMse namra vRkSa devoMke dvArA zobhAko prApta hote haiM // 73 // karmamalase rahita jinendra ke sabhAsthAnameM AkAzake sAtha sarva dizAe~ devoMke dvArA nirmala hotI huI zobhita hotI haiM, jo pApase mukta huI ke samAna pratIta hotI haiM / / 74 // tIrthaMkara prabhukI vihArayAtrAmeM sAtha calaneke lie caturNikAyake deva indrake Adezase paraspara bulAte haiM / / 75|| tIrthaMkara prabhuke calate samaya camakate hue ratnoMse nirmita, dIptiyukta, eka hajAra ArevAlA, andhakArakA nAzaka aura devoMse veSTita dharmacakra Age-Age calatA hai // 76|| vizvake maMgala karanevAle bhagavAna ke vihArakAlameM deva loga darpaNa Adi ATha maMgala dravyarUpa sampadAko harSake sAtha lekara Age-Age calate haiM / / 77 / / ina mahAn caudaha atizayoMko, jo ki jagatke anya sAmAnya logoMke lie asAdhAraNa haiM, mahAn atizayazAlI deva bhaktise sampanna karate haiM // 78 / / isa prakAra ina cauMtIsa divya atizayoMse, ATha prAtihAryoMse, sadjJAnAdi anantacatuSTayase evaM anya ananta divya guNoMse alaMkRta vIraprabhune aneka deza-pura-grAma-kheToMmeM kramase vihAra karate hae, dharmopadezarUpI amRtake dvArA sajjanoMko tRpta karate, bahutoMko muktimArgameM sthApita karate, anekoMkA tatva-darzanarUpa vacanakiraNoMse mithyAjJAnarUpa kumArgake gAr3ha andhakArako harate, muktikA mArga spaSTa rUpase prakAzita karate, bhavya jIvoMke lie kalpavRkSake samAna samyaktva jJAna-cAritra-tapa aura dIkSArUpI manovAMchita mahAmaNiyoMko nitya dete hue caturvidha saMgha aura devoMse AvRta aura dharmake svAmI aise zrI vIrajinendra rAjagRhake bAhara sthita vipulAcalake unnata zikharake Upara Aye // 79-84 // vIra prabhukA vanapAlake mukhase Agamana sunakara rAjA zreNikane bhaktipUrvaka putra strIbandhu aneka bhavyajanoMke sAtha Akara, harSita ho jagad-guruko bhaktise tIna pradakSiNA dekara namaskAra kiyaa| tatpazcAt Atma-zuddhike lie bhaktibhArake vazaMgata hokara ATha bhedarUpa mahAdravyoMse jinendradevoMkI pUjA kara aura punaH namaskAra kara ati bhaktise unakI stuti karaneke lie udyata huA // 85-87 // zreNikane kahA-he nAtha, Aja hama dhanya haiM, Aja hamArA yaha For Private And Personal Use Only Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 208 zrI vIravardhamAnacarite [ 19.87 tato'bhyarcya jinendrAGGghrI so'STabhedairmahArcanaiH / punarnasvAtibhaktyeti tarastavaM kartumudyayau // 87 // adya nAtha vayaM dhanyAH saphalaM no'ya jIvitam / martyajanma ca yasmAtvaM prApto'smAbhirjagadguruH // 88 // adya me saphale netre bhavatpAdAmbujekSaNAt / sArthakaM ca ziro deva praNAmAttvatkramAbjayoH // 89 // dhanyau mama karau svAminnadya te caraNArcanAt / yAtrayA ca kramau vANI sArthikA stavanena ca // 90 // adya me'bhUnmanaH pUrvaM svaddhyAnaguNacintanAt / gAtraM zuzrUSayA sarva duritArinenAza ca // 91 // saMsArasAgaro'pArazculukAbho'dya bhAsate / svAM potasamamAsAdya nAtha me kiM mayaM tataH // 92 // iti stutvA jagannAthaM muhurnasthA mudAnvitaH / saddharmaMzrAvaNAyAsau narakoSThe pAvizat // 93 // tatrAsIno nRpo bhaktyA zuzrAva dhvaninA guroH / dharmaM yatigRhasthAnAM tattvAni sakalAni ca // 14 // purANAni jinezAnAM puNyapApaphalAni ca / lakSaNAni sudharmasya kSamAdIni vratAni ca // 95 // tataH zrIgautamaM natvA prAkSIditi mahIpatiH / bhagavan maddayAM kRtvA prAgjanmAni mamAdiza // 96 // tacchukheti gaNezo'vAdIttaM prati parArthakRt / zRNu dhIman pratrakSye te vRttakaM trimavAzritam ||17|| iha jambUmati dvIpe vindhyAdau kuTavAhvaye / vane khadirasArAkhyaH kirAto bhadrako'vasat ||18|| so'nyadA vIkSya puNyena samAdhiguptayoginam / vizvajantu hitoyuktaM zirasA prANamatsudhIH // 99 // 'dharmalAbho'stu te madra hyAzIrvAdaM sa ityadAt / tadAkarNya kirAto'sAvitya pRcchanmunIzvaram // 100 // sa dharmaH kIdRzo nAtha kiM kRtyaM tena dehinAm / kimasya kAraNaM ko'tra kAma etanmamAdiza || 101 || tacchrutvovAca yogIti tyAgo yaH kriyate budhaiH / madhumAMsasurAdInAM sa dharmoM vadhadUragaH // 102 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 jIvana aura manuSya janma pAnA saphala ho gayA, kyoMki hameM Apa jaise jagad-guru prApta hue haiM ||88 || Apake caraNa-kamaloMke dekhanese Aja hamAre ye donoM netra saphala ho gaye haiM, Apake caraNa-kamaloMko praNAma karanese he deva, hamArA yaha sira sArthaka ho gayA hai / he svAmin, Aja Apake caraNoMkI pUjAse mere donoM hAtha dhanya ho gaye haiM, ApakI darzana-yAtrA se hamAre donoM paira kRtakRtya ho gaye haiM aura Apake stavanase hamArI vANI sArthaka ho gayI hai / / 89-90 // Aja merA mana ApakA dhyAna karane aura guNoMke cintanase pavitra ho gayA, ApakI sevAzuzrUSAse sArA zarIra pavitra ho gayA aura hamAre pAparUpI zatrukA nAza ho gayA hai ||11|| he nAtha, Apa jaise jahAjako pA karake yaha apAra saMsAra-sAgara cullU-bhara jalake samAna pratibhAsita ho rahA hai / isalie aba hameM kyA bhaya hai ||12|| isa prakAra jagat ke nAtha vIra prabhukI stuti kara, punaH harSase saMyukta ho namaskAra kara uttama dharmako sunaneke lie manuSyoMke koThe meM jA baiThA ||13|| vahA~para baiThe hue rAjAne bhaktise jagad gurukI divyadhvanike dvArA muni aura gRhasthoMkA dharma, sarva tattva, jinendroMke, purANa, puNya-pApake phala, sudharmake kSamAdika lakSaNa, aura ahiMsAdi vratoMko sunA / / 94-95|| tatpazcAt zreNika rAjAne zrIgautama prabhuko namaskAra kara pUchA- he bhagavan, mere Upara dayA karake mere pUrvajanmoMko kahie ||16|| zreNikake praznako sunakara paropakArI zrI gautama gaNadhara bole- he zrIman, maiM tere tIna bhavase sambandha rakhanevAle vRttAntako kahatA hU~ so tU suna // 97 // isI jambUdvIpameM vindhyAcala para kuTava nAmaka vanameM eka khadirasAra nAmakA bhalA bhIla rahatA thA ||98|| usa buddhimAn ne kisI samaya puNyodayase sarva prANiyoM ke hita karane meM samAdhigupta yogIko dekhakara praNAma kiyA ||19|| unhoMne 'he bhadra, tujhe dharmalAbha ho' yaha AzIrvAda diyA / yaha sunakara usa bhIlane munIzvara se pUchA - he nAtha, vaha dharma kaisA hai, usase prANiyoMkA kyA kArya siddha hotA hai; usakA kyA kAraNa hai aura usase isa loka meM kyA lAbha hai, yaha mujhe batalAie / 100-101 / / usake ina vacanoMko sunakara yogirAjane kahAhe bhavya, madhu, mAMsa aura madirA Adike khAna-pAnakA buddhimAnoMke dvArA tyAga kiyA jAnA For Private And Personal Use Only Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 19.116 ] ekonaviMzo'dhikAraH 209 tatkRte tu paraM puNyaM puNyAtsvargasukhaM mahat / dharmasya yo'tra lAbhaH syAddharmalAmaH sa ucyate // 103 // tadAkarNya jagI bhilla itthaM taM prati bho mune / nAhaM mAMsasurAdInAM syAgaM karta kSamo'asA // 10 // tadAkUtaM tato jJAtvA munirAha vanecaram / kAkamAMsaM tvayA pUrva bhakSitaM kiM na vA diza // 105 / / tadAkarNya sa ityAkhyatkadAcittanna bhakSitam / mayA tato yamI prAha yayevaM tarhi zarmaNe // 106 // madra svaM niyamaM tasya gRhANa bhakSaNe'dhunA / niyamena vinA yasmAjAtu puNyaM na dhImatAm ||107 // so'pi tadvAkyamAkarNya saMtuSTo dIyatAM vratam / ityuktvAzu tadAdAya yatiM natvA gRhaM yayau // 10 // kadAcittasya saMjAte'sAdhye roge'zumodayAt / vaidyastacchAntaye kAkamAMsauSadhaM kilAdizat // 109 // tadA tadakSaNe dakSaH svajanaiH prerito'vadat / sa ityaho vrataM tyaktvA durlabha bhavakoTimiH // 11 // rakSyante ye zahaH prANAstaiH kiM sAdhyaM sudharmiNAm / yato bhave bhave prANAH syuH syAnna ca zarma vratam // varaM prANaparityAgo batabhaGgAnna jIvitam / prANatyAgAdbhavetsvargaH zvabhraM ca vratabhaGgataH // 11 // ddati tanniyamaM zrutvA sArasAkhyapurAttadA / AgacchaMstatpuraM sUravIrastanmithunaH zucA // 113 // mahAgahanamadhyasthasya vttsyaapydhstke| kAMcidevIM rudantI saMvIkSyAprAkSIditi sphuTam // 11 // kA tvaM vA hetunA kena rodiSi brUhi devate / tadAkAvadatsedaM zRNu bhadra vaco mama // 15 // vanayakSI vasAmyantra bane'haM vyAdhipIDitaH / tvanmaithuno gatAyuHkhadirasAro'zumAcca yaH // 116 // aura jIva-hiMsAse dUra rahanA dharma hai / / 102 / / usa dharmake karane para uttama puNya hotA hai, puNyase mahAna svarga-sukha prApta hotA hai| aise dharmakA jo lAbha (prApti) yahA~para ho. vahI dharmalAbha kahA jAtA hai // 103 / / yaha sunakara vaha bhIla unase isa prakAra bolA-he munirAja, maiM mAMsa-bhakSaNa aura madirA-pAna AdikA nizcita rUpase tyAga karaneke lie samartha nahIM hU~ // 104 / / taba usakA abhiprAya jAnakara munirAjane usa bhIlase kahA-kyA tUne pahale kabhI kAkakA mAMsa khAyA, athavA nahIM, yaha mujhe batA // 105 / / yaha sunakara vaha bolA-maiMne kabhI kAka-mAMsa nahIM khAyA hai / taba yogI bole-yadi aisI bAta hai to he bhadra, sukha prAptike lie tU aba usake khAne ke tyAgakA niyama grahaNa kr| kyoMki niyamake binA buddhimAnoMko kabhI puNya prApta nahIM hotA hai / / 106-107|| vaha bhIla bhI munirAjake yaha vacana sunakara santuSTa hokara bolA-'taba mujhe vrata dIjie', aisA kahakara aura unase kAka-mAMsa nahIM khAnekA zIghra vrata lekara aura muniko namaskAra kara apane ghara calA gayA // 108 // athAnantara kisI samaya pApake udayase usake asAdhya rogake utpanna honepara vaidyane usa rogakI zAnti ke lie 'kAka-mAMsa auSadha hai', aisA kahA / / 109 / / taba kAka-mAMsake khAneke lie svajanoMse prerita huA vaha catura bhIla isa prakAra bolA-aho, koTi bhavoMmeM bar3I kaThinatAse prApta vratako chor3akara jo ajJAnI apane prANoMkI rakSA karate haiM, usase dharmAtmAoM kA kyA prayojana sAdhya hai ? kyoMki prANa to bhava-bhavameM sulabha haiM, kintu zubhavata pAnA sulabha nahIM hai / / 110-111 / / isalie prANoMkA parityAga karanA uttama hai, kintu vrata-bhaMga karake jIvita rahanA acchA nahIM hai| vratakI rakSA karate hue prANa-tyAgase svarga prApta hogA aura vrata-bhaMga karanese naraka prApta hogA // 112 / / ( isa prakAra kahakara usane auSadharUpameM bhI kAkamAMsako khAnA svIkAra nahIM kiyaa| roga uttarottara bar3hane lgaa| yaha samAcAra usakI sasurAla phuNcaa|) taba usake isa niyamako sunakara sUravIra nAmakA usakA sAlA zokase pIDita hokara apane sArasaparase calA aura mArgameM Ate hae usane mahAgahana vanake madhyameM sthita vaTavRkSake nIce rotI huI kisI devIko dekhakara pUchA-he devate, tU kauna hai, aura kisa kAraNase ro rahI hai ? yaha sunakara vaha bolI-he bhadra, tuma mere yaha vacana suno||113-115|| maiM vanayakSI hU~ aura isa vanameM rahatI huuN| pApake udayase tumhArA khadirasAra bahanoI vyAdhise 27 For Private And Personal Use Only Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 210 zrI-vIravardhamAnacarite [19.117 kAkamAMsanivRttyAttapuNyAnme bhavitA patiH / mAMsaM bhojayituM gacchan bhajanaM kartumicchasi // 17 // narake ghoraduHkhAnAM tasya tvaM hi vRthA zaTha / anena hetunAyAhaM karomi rodanaM zucA // 11 // zrutvA taduktimityAha sa he devi zucaM tyaja / nAhaM tanniyamasyaiva jAtu bhaGga karomyaham // 119 // ityuktvA tAM sa saMtoSya makSvAsAtha tamAturam / pariNAmaparIkSAyai tasyedamapravIdvacaH // 120 // mitrAmayApanodArtha pramoktavyamidaM tvayA / satyatra jIvitavye bhoH satpuNyaM kriyate muhuH // 12 // tacchrutvA so'vadaddhImAn suhRtproktamidaM vacaH / nocitaM te jaganninyaM zvabhradaM dharmanAzakRt // 122 // bhantAvasthA mamAyAto yamato brahi saMprati / kiMciddharmAkSaraM yenAmatrAtmA me sakhAyate // 12 // jJAtvA tannizcayaM so'nu yakSyAH sarva kathAnakam / phalaM ca tadvatasyaiva suprItyA tamabUbudhat / / 124 // tacchutvAtha sa saMvegaM dharme dharmaphale sudhIH / tyaktvA samastamAMsAdIn jagrAhANuvratAni ca // 125 // kAlAnte tasphalenAsau muktvA prANAn samAdhinA / mahardhikAmaro jAtaH saudharme'nekazarmabhAk // 126 // sUravIrastato gacchan svapuraM tatra vIkSya tAm / sAzcaryahRdayo yakSImityapRcchad girA svayam // 127 / / devi manmaithunaH kiM te patirjAto na vAdhunA / sAhedaM me pati sItsa kintu nirjaro'jani // 124 // sarvazratotthapuNyena kalpe saudharmanAmani / mahardhiko guNADhyo'smadvyantaratvaparAGmukhaH / / 129 // tatra bhuGkte paraM saukhyaM devInikarasaMbhavam / svargalakSmI sa AsAdya kurvan pUjAM jinezinAm // 130 // tadAkarNya sa itthaM svahRdaye'cintayatsudhIH / aho pazya vratasyedaM pravaraM phalamaJjasA // 131 / / pIr3ita hai / vaha marakara kAka-mAMsakI nivRttise prApta puNyake phalase merA pati hogaa| kintu he zaTha, kAka-mAMsa khilAneke lie jAte hue tuma use narakameM bhejakara vRthA hI ghora duHkhoMkA bhAjana banAnA cAhate ho| isa kAraNa zokase Aja maiM rodana kara rahI hU~ // 116-118 / / usakI yaha bAta sunakara vaha bolA-he devi, tuma zokako chor3o, maiM usake niyamakA kabhI bhI bhaMga nahIM karUMgA // 119 // isa prakAra kahakara aura use santuSTa kara vaha zIghra usa bImAra khadirasArake pAsa AyA aura usake pariNAmoMkI parIkSAke lie ye vacana bolA // 120 // he mitra, rogake dUra karaneke lie tumheM yaha kAka-mAMsa upayogameM lenA caahie| are, jIvanake rahanepara yaha puNya to phira bhI kiyA jA sakatA hai // 121 / / apane sAleke yaha vacana sunakara vaha buddhimAna khadirasAra bolA-he mitra, ye loka-nindya, naraka denevAle aura. dharmake nAzaka vacana kahanA ucita nahIM hai // 122 // merI yaha antima avasthA A gayI hai, ataH isa samaya tuma dharmake kucha akSara bolo, jisase ki paralokameM merI yaha AtmA sukhI hove // 123 // usakA yaha nizcaya jAnakara tatpazcAt usane yakSIkA sarva kathAnaka aura usake vratakA phala atiprItise khadirasArako batalAyA / / 124|| usake vacana sunakara usa sudhI khadirasArane dharma aura dharmake phalameM saMvegako dhAraNa kara aura sarva prakArake mAMsAdikako chor3akara aNuvratoMko grahaNa kara liyA // 125 / / jIvana-kAlake anta meM prANoMko samAdhise tyAgakara vaha usake phalase saudharma svargameM aneka sukhoMkA bhoktA mahardhika deva huA // 126 // tatpazcAt apane nagarako jAte hue sUravIrane vanake usI sthAnapara usa yakSIko dekhakara Azcaryayukta hRdaya hokara usase svayaM hI pUchA-he devi, merA vaha bahanoI kyA aba terA pati huA hai, athavA nahIM huA hai ? vaha bolI-vaha merA pati nahIM huA, kintu sarva vratoMse upArjita paNyase saudharma nAmake prathama svargameM hamArI vyantaroMkIkSadajAtise parAGamukha, utkRSTa jAtikA mahARddhidhArI deva huA hai / / 127-129 // vahA~para vaha svargakI lakSmIko pAkara jinezvara devakI pUjAko karatA huA deviyoMke samUhase utpanna hue parama sukhako bhoga rahA hai // 130 // yakSIkI yaha bAta sunakara vaha buddhimAna sUravIra apane hRdayameM isa prakAra vicArane For Private And Personal Use Only Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 19.145] ekonaviMzo'dhikAraH 211 yena vratena labhyante'mutradRzyo'tra saMpadaH / vinA tena na yogyaikA netuM kAlakalA kvacit // 32 // vicintyeti sa gatvAzu samAdhiguptayoginam / natvA mudAgrahId bhavyo vratAni gRhamedhinAm / / 133 // svargArakhadirasArAGgidevo bhuktvA sukhaM mahat / sa dvisAgaraparyantaM cyutvA puNyavipAkataH // 134 // sUnuH kuNikabhUpasya zrImatyAzca nRpottamaH / jAtastvaM zreNiko nAmnA bhavyazreNizivAgraNIH // 135 // tatkathAzravaNAtprApya tattve zraddhAM parAM nRpaH / jinendradharmagurvAdau punarnatvA papraccha tam / / 136 // deva me mahatI zraddhA vidyate dharmakarmaNi / hetunA kena na syAcca manAgvataguNo'dhunA // 137 // uvAcedaM tato yogI dhomaMstvaM baddhavAniha / prAgeva narakAyuSkaM gADhamithyAtvabhAvataH // 13 // hiMsAdipaJcapApAcca bahvArambhaparigrahAt / atIvaviSayAsaktyA bauddhabhaktyA vRSAdRte // 139 // tena doSeNa te nAsti manAvataparigrahaH / baddhadevAyuSo yasmAtsvIkurvanti dvidhA vratam // 140 // AjJAkhyaM mArgasamyaktvaM yupadezAbhidhaM tataH / sUtrAhvayaM ca bIjAkhyaM saMkSepAkhyaM savistaram // 14 // arthotthamavagADhaM paramAvagADhasaMjJakam / dazadheti susamyaktvaM sopAnaM prathamaM zive // 12 // sarvajJAjJAnimittena SaDvavyAdiSu yA ruciH / jAyate mahatI tatsyAdAjJAsamyaktvaguttamam / / 143 // atra niHsaGganizcelapANipAtrAdilakSaNam / zrutvA yA mokSamArgasya zraddhA tanmArgadarzanam // 14 // niSaSTipuruSAdInAM purANazravaNAca yaH / sadyaH syAnizcayo'traitadupadezAkhyadarzanam // 145 // lagA-aho, vratako zIghra prApta hue uttama phalako dekho // 131 // jisa vratake dvArA paralokameM aisI svarga-sampadAe~ prApta hotI haiM, usa vratake binA manuSyako kAlakI eka kalA bhI kabhI bitAnA yogya nahIM hai / / 132 / / aisA vicAra kara aura zIghra hI samAdhigupta munirAjake pAsa jAkara, unheM namaskAra kara usa bhavyane. gRhasthoMke vratoMko harSake sAtha grahaNa kara liye // 133 // khadirasArakA jIva vaha deva do sAgaropama kAla taka vahA~ke mahAsukhoMko bhogakara aura svargase cyuta hokara puNyake vipAkase kuNika rAjA aura zrImatI rAnIke zreNika nAmase prasiddha nRpottama aura bhavya jIvoMkI paMkti meM-se mokSa jAne meM agresara putra haA hai // 134135 / / apane pUrvajanmakI isa kathAko sunanese tattvoMmeM jinendradeva, jinadharma aura jinaguru AdimeM parama zraddhAko prApta hokara unheM namaskAra kara punaH pUchA // 136 / / he deva, dharmakAryameM merI bhArI zraddhA hai, kintu kisa kAraNase abhI taka mere koI jarA-sA bhI vrata yA guNa dhAraNa karanekA bhAva nahIM ho rahA hai // 137 // yaha sunakara gautama gaNadharane kahA-he sudhI, tIna mithyAtvabhAvake dvArA Ajase pUrva hI tUne isI jIvanameM hiMsAdi pA~coM pApoMke AcaraNase, bahuta Arambha aura parigrahase, atyanta viSayAsaktise aura satya dharmake vinA bauddhoMkI bhakise narakAyuko bA~dha liyA hai, ataH usa doSase tere raMcamAtra bhI vratakA parigraha nahIM hai| kyoMki devAyuko bA~dhanevAle jIva hI muni aura zrAvakake do bhedarUpa dharmako svIkAra karate haiM . // 138-140 / / (apane narakAyukA bandha sunakara rAjA zreNika mana hI mana vicArane lagA-aho bhagavAn , taba isase merA kaise chuTakArA hogA? usake manakI yaha bAta jAnakara gautamane kahA-) saMsArase uddhAra karanevAlA samyaktva hai / vaha daza prakArakA hai-1 AjJAsamyaktva, 2 mArga samyaktva, 3 upadezasamyaktva, 4 sUtrasamyaktva, 5 bIjasamyaktva, 6 saMkSepasamyaktva, 7 vistArasamyaktva, 8 arthotpannasamyaktva, 9 avagAr3hasamyaktva aura 10 paramAvagAr3hasamyaktva / yaha daza prakArakA samyaktva mokSarUpa prAsAda meM jAneke lie prathama sopAna hai // 141-142 / / sarvajJadevakI AjJAke nimittase jIvAdi chaha dravyoMmeM dRr3ha ruci yA zraddhA hotI hai, vaha uttama AjJAsamyaktva hai // 143 / / yahA~ para parigraha-rahita nizcela (vastra-rahita digambara ) aura pANipAtrabhojI sAdhu Adike lakSaNavAle nirgrantha dharmako mokSamArgakI jo dRr3ha zraddhA utpanna hotI hai, vaha mArga samyaktva hai // 144 // tiresaTha zalAkA puruSa Adi For Private And Personal Use Only Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 212 zrI-vIravardhamAnacarite [19.146AcArAkhyAdimAGgoktatapaHkriyAzratervidAm / prAdurbhUtA ruciryAtra sUtrasamyaktvameva tat // 146 // yA tu bIjapadAdAnAtsUkSmArthazravaNAguciH / prAdurbhavati mavyAnAM bIjadarzanameva tat // 147 // yAbhUcchuddhA padArthAnAM saMkSepoktyAna dhImatAm / saMkSepadarzanaM taddhi kathyate zarmakAraNam // 14 // vistaroktyA padArthAnAM pramANanayavistaraiH / yo nizcayo'tra tatsAraM samyaktvaM vistarAhvayam // 149 // avagAhyAGgavAdhi ca tyaktvA vacanavistaram / AdAyAtrArthamAtraM yA rucistadarthadarzanam // 150 // aGgAGgabAhyasadbhAvabhAvanAto'tra yA ruciH / jAtA kSINakaSAyasyAvagADhaM darzanaM hi tat // 15 // kevalAvagamAlokitAkhilArthagatA ruciH / yA samyaktvaM paraM tatparamAvagAThasaMjJakam // 152 // dazabhedaM jinendroktaM samyaktvamiti tattvataH / teSAM madhye kiyantaste tabhedAH santi bhUpate // 153 // tvaM darzanavizuddhayAdyairvyastaiH SoDazakAraNaiH / samastaizca jagadvandhairante zrItrijagadguroH // 154 // baddhavAtra tIrthakRnAma jagadAzcaryakAraNam / dhruvaM rasaprabhAmante karmapAkena yAsyasi // 155 / / tatphalaM tatra bhuktvA caturmiH kAlAndamAnakaiH / tasmAnnirgatya manyastvaM mahApadmAkhyatIrthakRt // 156 // bhaviSyasi na saMdeho dharmatIrthapravartakaH / AgAmyutsarpiNIkAle prathamaH kSemakRtsatAm // 157 / / tasmAdAsannamavyastvaM mA bhaiSIH saMsRteryataH / bhramantaH prANino'nekavArAn prAGanarakaM gatAH // 158 // svasya ratnaprabhAvAptizravaNAcchuNikastadA / viSaNNastaM punarnavetyapRcchacchIgaNAdhipam // 159 // bhagavanmatpure'trAsmin vizAle puNyadhAmani / mAM vinAdhogati kazcidanyo yAsyati vA na ca // 16 // mahAmAnavoMke purANoMko sunanese jo Atma-nizcaya yA dharma-zraddhAna utpanna hotA hai, vaha lokameM upadezanAmaka samyaktva hai // 145 // AcArAdi aMgoMmeM kahI tapazcaraNakriyAke sunanese jJAniyoMko jo usameM ruci utpanna hotI hai, vaha sUtrasamyaktva hai / / 146 // bIjapadoMko grahaNa karanese aura unake sUkSma arthake sunanese bhavyajIvoMke jo tattvArthameM ruci utpanna hotI hai, vaha bIja samyaktva hai // 147 // jIvAdi padArthoMke saMkSepa kathanako sunakara hI jo buddhimAnoM ke hRdaya meM zraddhA utpanna hotI hai vaha sukhakAraNa saMkSepasamyaktva kahA jAtA hai // 148|| jIvAdi padArthoM ke vistAra-yukta kathanako sunakara pramANa aura nayoMke vistAradvArA jo dharma meM nizcaya utpanna hotA hai, vaha vistAra samyaktva hai // 149 / / dvAdazAMgazrutarUpa samudrakA avagAhana kara vacana-vistArako chor3akara aura arthamAtrako avadhAraNa kara jo zraddhA utpanna hotI hai, vaha arthasamyaktva hai / / 150 / / aMgapraviSTa aura aMgabAhya zrutake rahasya cintanase kSINakaSAyI yogIke jo dRr3ha ruci utpanna hotI hai, vaha avagAr3hasamyaktva hai // 151 // tathA kevalajJAnake dvArA avalokita samasta padArthoMpara jo carama sImAko prApta atyanta dRr3ha ruci utpanna hotI hai vaha paramAvagAr3ha nAmakA samyaktva hai // 152 / / isa prakAra jinendra devane tAttvika dRSTise samyaktvake daza bheda kahe haiN| he rAjan, unameM se kitane bheda tere haiM // 153 / / jagad-vandya darzanavizuddhi Adi Sor3A kAraNoMmeMse kucha yA saba kAraNoMse trijagad-guru zrI vardhamAnasvAmIke samIpa jagatmeM AzcaryakA kAraNa tIrthakara nAmakarma yahA~para nizcayase bA~dhakara jIvanake antameM pUrvopArjita karmake udayase ratnaprabhApRthivIvAle narakameM jaaoge| vahA~para upArjita karmokA phala bhogakara AgAmI cAra kAla-pramANa arthAt caurAsI hajAra varSoMke bAda vahA~se nikalakara he bhavya, tU mahApadmanAmakA dharmatIrthakA prarvataka, sajjanoMkA kSema-kuzalakartA, AgAmI utsarpiNI kAlameM prathama tIrthaMkara hogA, isameM koI sandeha nahIM hai / / 154-157 // he rAjan , tuma nikaTabhavya ho, aba isa alpakAlika saMsArake paribhramaNase mata ddro| kyoMki isake bhItara paribhramaNa karanevAle prANI aneka bAra pahale naraka gaye haiM // 158 // apanI ratnaprabhAgata narakakI prAptikI bAta sunakara viSAdako prApta hue zreNikane punaH zrI gautamagaNadharako namaskAra karake isa prakAra pUchA / / 159 // he bhagavan , isa vizAla, puNyadhAmavAle mere nagarameM For Private And Personal Use Only Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 19.174 ] ekonaviMzo'dhikAraH 213 tadanugrahadharmAya tataH zrIgautamo jgau| zRNu dhIman vacastathyaM bhavacchokApanodakam // 161 // kAlazaukariko'trava pure nIcakule bhRzam / mavasthitivazAd baddhamanuSyAyuH kukarmaNA // 16 // saptakRtvo'dhunA jAtismaro bhUtvetyacintayat / puNyapApaphalenAho saMbandho'styaGginAM yadi // 16 tarhi puNyAdate kasmAtprApto'yaM nRmavo mayA / tataH pApaM na puNyaM vA zreyo vaiSayikaM sukham // 16 // iti matvA sa pApAtmA bhUtvA niHzaGka eva ca / hiMsAdipaJcapApAni mAMsAdyAhAramaJjasA // 165 // karoti tatphalenaiva bahArambhaparigrahaH / baddha zvabhrAyurante'ghAyAsyasti zvabhramantimam // 16 // zubhAkhyA dvijaputrI ca rAgAndhA madavihalA / ugrastrIvedapAkena niHzIlA nirvivekinI // 16 // guNazIlasadAcArAn vIkSya zrasvAtikopinI / atIvendriyalAmpaTyAnarakAyurbabandha ca // 168 // rauddhyAnena mRtveti tataH sAtra gamiSyati / sarvaduHkhakhanI nindyAM pApAttamaHprabhAvanim // 16 // iti tadvacanasyAnte praNipatya gaNAdhipam / amayAkhyaH kumAraH papraccha svasya mavAntaram // 17 // tadanugrahabuddhaghAsau prAha tasya mavAvalIm / ihaiva bharate vipratanUjaH sundarAmidhaH // 17 // mUDhatrayayuto bhadro mithyAdRSTivrajan pathi / vedAbhyAsAya sa jainAhaM hAsena samaM kudhIH // 72 // vIkSya pASANarAziM ca pippalAdhaHsthitAM parAm / devo'yaM mama hItyuktvAnamatparItya taM drum // 13 // tacceSTAM vIkSya tadabodhanAya prahastha taM tarum / pAdena mardanaM kRtvAzvahaso bamA saH // 17 // mere vinA kyA aura koI puruSa adhogati (naraka) ko jAyegA, yA nahIM ? zreNikakI bAta sunakara usake anugraha karaneke lie zrIgautamane kahA-he dhIman , tere zokako dUra karanevAle mere yathArtha vacana suno // 160-161 // isI rAjagRhanagarameM bhavasthitike vazase pUrvabhavameM manuSyAyuko bA~dhakara nIcagotrake udayase atyanta nIca kulameM utpanna huA kAlazaukarika nAmakA kasAI rahatA hai / aba use sAta bhava-sambandhI jAtismaraNajJAna utpanna huA hai, ataH vaha vicArane lagA hai ki yadi puNya-pApake pharase jIvoMkA sambandha hotA, to maiMne puNyake binA yaha manuSya janma kaise pA liyA? isalie na puNya hai aura na pApa hai| kintu indriyoMke viSayoMse utpanna huA vaiSayika sukha hI kalyANa-kAraka hai // 162-164 // aisA mAnakara vaha pApAtmA niHzaMka hokara hiMsAdi pA~coM pApoMko aura mAMsAdike AhArako nizcayataH karatA hai / ina pApoMke phalase tathA bahuta Arambha aura parigrahase usane narakAyuko bA~dha liyA hai / jIvanake anta meM vaha ukta pApoMke udayase antima (sAtaveM ) narakako jAyegA // 165-166 // tathA isI nagara meM zubhAnAmavAlI eka brAhmaNaputrI hai, vaha rAgase andhI aura madase vihvala hai| tIvra strIvedake udayase zIla-rahita hai, arthAt vyabhicAriNI hai, aura viveka-rahita hai / vaha guNI, zIlavAn aura sadAcArI puruSoMko dekhakara aura sunakara atyanta kupita hotI hai| usane bhI indriya viSaya-sevanakI atIva lampaTatAse narakAyu bA~dha lI hai| vaha bhI jIvanake antameM raudradhyAnase marakara pApake phalase nindya aura .sarvaduHkhoMkI khAnivAlI tamaHprabhA nAmakI chaThI narakabhUmi jaayegii||167-169|| (yaha sunakara rAjA zreNika kucha Azvasta hue|) jaba gautamasvAmI naraka jAnevAle ukta donoMkI bAta kaha cuke, taba abhayakumArane gaNadharadevako namaskAra karake apane pUrvabhavoMko pUchA / / 170 // usake anugraha kI buddhise gautamasvAmIne usakI bhavAvalIko isa prakArase kahanA prArambha kiyA-he bhadra, isa bharata kSetrameM sundaranAmakA eka brAhmaNaputra thaa| vaha tIna mUr3hatAoMse yukta mithyAdRSTi thaa| vaha kubuddhi vedoMke abhyAsake lie ekabAra jaba ahaMdAsa jainIke sAtha mArgameM jA rahA thA taba kisI sthAna para pIpala ke vRkSake nIce rakhI huI pattharoMkI rAziko dekhakara 'yaha merA deva hai' aisA kahakara aura usa vRkSakI tIna pradakSiNA dekara usane use namaskAra kiyA // 171-173 // usakI yaha ceSTA dekhakara use samajhAneke lie arhaddAsane ha~sakara aura pairase use mardana kara use For Private And Personal Use Only Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 214 zrI vIravardhamAnacarite [ 19.175 tato'gre kapiromAkhyavallIjAlaM samApya saH / zrAvako maddevo'yamityuktvA mAyayAnamat // 175 // karAbhyAM sundarazchindan vigRhNastattadIrSayA / sarvAGge tatkRtAsahya kaNDUyabAdhanAttarAm // 176 // bhItvA tasmAjjajalpeti satyaste deva eva hi / tato vihasya jaino'vAdIttatsaMbodhahetave // 177 // re bhadrataravo'trai nigrahAnugrahacyutAH / ekendriyatvamApannAH pApAdevA na jAtucit // 178 // kintu tIrthakarA eva bhuktimuktikarAH satAm / trijagajjJAnato'bhyarcya devAH syurnAtra cApare // 179 // ityAdivacanaistasya devamauDhyaM nirAkarot / tataH kramAd dvijau gacchantau gaGgAtIramAgatau // 180 // tIrthanIramidaM nUnaM pavitraM zuddhikAraNam / ityuktvA tajjalaiH snAtvA mithyAdRSTiravandata // 181 // tasmai moktukAmAya bhuktvA bhoktuM svayaM dadau / svocchiSTAnaM ca gaGgAmbumizritaM zrAvakottamaH // 182 // taM dRSTvAhaM kathaM bhuJje'nyocchiSTamiti so'vadat / tato jaina uvAcedaM tasya sanmArgasiddhaye || 383 // mitrAzuddhaM mayocchiSTaM gaGgAmbu yadi ninditam / gardabhAdyaistaducchiSTaM kathaM zuddhaM ca zuddhidam // 184 // ato jalaM na tIrthaM na jAtu zuddhikaraM nRNAm / snAnaM tathAGgighAtAcca kevalaM pApakAraNam // 185 // deho'zucyAkare nityaM svabhAvAnnirmalo'sumAn / zuddhiM snAnena nAyAti tasmAtsnAnaM vRthAdhadam // 186 // snAna yadi zuddhAH syurmithyAtvAdimalImasAH / tarhi matsyAdayo vandyAH zuddhaye na dayAnvitAH // 187 // vittIrthamevAtra tadvAkyAmRtamuttamam / viddhi zuddhikaraM puMsAmantaH pApamalApaham // 188 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vRkSa pApa tor3a diyA ||174|| vahA~se Age jAnepara kapiromA ( kareMca ) nAmakI velike samUhako dekhakara usa arhaddAsa zrAvakane 'yaha merA deva hai' aisA kahakara mAyAcArase use namaskAra kiyA || 175 || yaha dekhakara usa sundara brAhmaNa-putrane pahalekI IrSyAse use donoM hAthoMse ukhAr3akara aura usakI phaliyoM ko masalakara sAre zarIrameM ragar3a DAlA / usakI ragar3ase usake sAre zarIrameM asahya vedanA huI / usase Darakara vaha arhaddAsase bolA- aho, terA deva saccA hai / taba vaha jainI ha~sakara usake sambodhanake lie bolA / / 176-277 // are bhadra, udayase yahA~ ekendriya vanaspatikI paryAyako prApta haiN| ye kisIkA nigraha yA anugraha karanemeM asamartha haiM, ye kabhI deva nahIM kahe jA sakate || 178 // kintu sacce deva to tIrthaMkara hI haiM, jo ki sAMsArika sukha aura muktiko denevAle haiM, tIna lokake jJAnase yukta haiN| ve hI pUjanIya deva haiN| unake sivA isa lokameM aura koI deva nahIM hai || 179 || ityAdi vacanoMse arhaddAsane usa brAhmaNa-putrakI deva mUr3hatAko dUra kiyA / tatpazcAt kramase calate hue ve donoM gaMgA nadI ke kinAre A pahu~ce || 180|| taba usa mithyAdRSTi brAhmaNaputrane 'yaha tIrthajala nizcayase pavitra hai, zuddhikA kAraNa hai' yaha kahakara usake jalase snAna kara usakI vandanA kI // 181 // vahA~para usa zrAvakottama arhaddAsane bhojana kiyA aura khAnekA icchuka dekhakara usa brAhmaNaputra ko apane khAnese bace hue jUThe annako gaMgA ke jalase mizrita kara use khAne ke lie diyA / yaha dekhakara vaha bolA ki ina jUThe annako maiM kaise khA sakatA hU~ ? taba usako sanmArga prApta karAne ke lie vaha jainI bolA- he mitra, gaMgAjalase mizrita bhI yaha jUThA anna yadi nindanIya hai to gadhe Adise jUThA kiyA gayA jala kaise zuddha aura zuddhiko denevAlA ho sakatA hai / / 182 - 184 // ataH na jala pavitra hai, na jalasthAna tIrtha hai aura na usameM kiyA gayA snAna manuSyoM kI zuddhi kara sakatA hai| kintu jalameM snAna karanese aneka prANiyoMkA nAza hotA hai, ataH vaha kevala pApakA kAraNa hI hai || 185 || yaha zarIra svabhAvase azucikA bhaNDAra hai, kintu isake bhItara virAjamAna AtmA zuddha hai, nirmala hai / snAnase pavitratA nahIM AtI hai, isa kAraNa snAna karanA vyartha hI pApoMkA upArjana karanevAlA hai || 186|| mithyAtva Adi bhAvamalase malina jIva yadi snAna karanese zuddha hote hoveM, taba to nitya hI jalameM snAna karanevAle magara-macchAdi vandana karaneke yogya haiM, dayAyukta manuSya nahIM ||187|| isa For Private And Personal Use Only Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 215 19.202] ekonaviMzo'dhikAraH iti saMbodhanopAyairvAkyaistIrthAdisUcakaiH / ahaMdAso balAttasya tIrthamaulyamapAkarot // 189 // tatra paJcAgnimadhyasthaM tApasaM vIkSya so'vadat / pazya madarzane santi bahvIdRzAstapasvinaH // 190 // arhahAsaH sa tadgarvahAnaye tamamASata / tApasaM tapaso'nekaiH kaulikAgamabhAvaNaiH // 19 // tatastaM nirmadaM kRtvA jaino'vAdIditi sphuTam / madrete kiM tapaH katuM kSamAH syuH kutapasvinaH / / 192 // kintu devA mahAnto'tra sarvajJA eva bhUtale / nirgranthA guravo vandyAH kAryoM dharmo dayAmayaH // 193 // jinoktameva siddhAnta tathyaM vizvAsadIpakam / jinaM ca zAsanaM vanyaM zaraNaM ca tapo'nagham // 19 // eteSAM nizcayaM kRtvA gRhANa mitra darzanam / kumArga zatruvattyaktvA dharmamUlaM sukhAkaram // 195 // iti tadbodhanaM zrutvA natvA taM sundaro mudA / kAlalavdhyAdadau tyaktvA mithyAtvaM darzanaM vRSam // 196 // tato mitratvamApannau hyATavIgahanAntare / gacchantau prApatuH pApodayAdigmUDhatAM dvijau // 197 // tatraivAmAnuSe'raNye jIvanopAyavarjite / viditvA zaraNaM caikaM jinadharma jinAdhipam // 198 // hitvAhArazarIrAdIna protsAhaM pravidhAya tau| saMnyAsaM zivasiddhayarthamagRhNAtAM budhottamau // 19 // tataH soDhvAtidhairyeNa kSuttRSAdiparISahAn / muktvA samAdhinA prANAn zubhadhyAnena tau dvijau // 20 // tadAcArotthapuNyena saudharme'timahardhikau / abhUtAM surasaMsevyau devau divyasukhodayau // 201 // tatra bhuktvAmaraM saukhyaM ciraM cyutvA zubhodayAt / sa sundaracaro nAkI tataH zreNikabhUpateH // 202 // lie he bhadra, yaha gaMgA tIrtha nahIM hai, kintu arhantadeva hI tIrtha haiM aura unakA vacanarUpa amRta jala hI jIvoMkI zuddhi karanevAlA aura antaraMga malakA vinAzaka hai / / 188 // isa prakAra tIrthAdike sUcaka sambodhanAtmaka vacanoMse ahaMddAsane haThAt usakI tIrthamUr3hatA dUra kI // 189 / / vahIM kucha dUrapara gaMgAke kinAre hI paMcAgnike madhyameM baiThe kisI tApasako dekhakara vaha vipraputra bolA-dekho, mere matameM aise-aise bahuta-se tapasvI haiN||190|| taba usa ahaMdAsane usake garvako dUra karaneke lie kaulikazAstrake tapasambandhI aneka vacanoMke dvArA usa tApasake sAtha sambhASaNa kiyA aura apanI prabala yuktiyoMse use mada-rahita karake usa jainIne usa brAhmaNaputrase spaSTa kahA-he bhadra, ye kutapasvI kyA saccA tapa karaneke lie samartha haiM ? arthAt nahIM haiM / kintu isa bhUtalapara sarvajJadeva hI sacce mahAn deva haiM, parigraharahita nirgrantha sAdhu hI sacce sAdhu haiM aura ve hI vandanIya haiN| manuSyako dayAmayI dharma hI sevana karanA cAhie // 191-193 / / jinadevake dvArA upadiSTa siddhAnta hI satya hai aura vahI vizvakI sarva vastuoMkA darzaka hai, jinazAsana hI vandana karaneke yogya hai aura hiMsAdi pApoMse rahita nirdoSa tapa hI prANiyoMko zaraNa denevAlA hai // 194|| isalie he mitra, kumArgako zatruke samAna chor3akara ina satyArtha deva-zAstra-guru aura dayAmayI dharmakA nizcaya karake samyagdarzanako grahaNa kro| yaha samyagdarzana hI dharmakA mUla hai aura sarva sukhoMkI khAni hai // 195 / / isa prakAra usa ahaMhAsake sambodhaka vacanoMko sunakara usa sundara vipraputrane harSake sAtha mithyAdarzanako chor3akara kAlalabdhike prabhAvase satyadharmako grahaNa kara liyA // 196 / / tatpazcAt mitratAko prApta ve donoM dvija gahana aTavIke madhya meM jAte hue pApodayase digmUr3hatAko prApta ho gantavya dizA bhUla gaye // 197 / / jIvanake upAyase rahita nirjana vanameM ekamAtra jinendradeva aura jinadharmako hI zaraNa jAnakara una donoM uttama jJAniyoMne AhAra-zarIra AdikA tyAga kara aura utsAhako dhAraNa kara muktikI siddhike lie saMnyAsako grahaNa kara liyA // 198-199 / / tadanantara ati dhairyake sAtha kSudhA tRSAdi parISahoMko sahanakara aura zubhadhyAnase samAdhipUrvaka prANoMko chor3akara ve donoM brAhmaNa isa vratAcaraNase upArjita puNyake dvArA saudharmasvargameM bhArI Rddhike dhAraka aneka suroMse pUjita evaM divya sukhoMke bhoktA deva hue // 200-201 // vahA~para puNyodayase deva-sambandhI sukhako cirakAla taka bhogakara vaha sundara For Private And Personal Use Only Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 216 zrI vIravardhamAnacarite [ 19.203 dakSaH sUnurmahAprAjJo'janiSTastvamihedRzaH / drutamApyasi nirvANaM tapasA ca vidheH kSayAt // 203 // iti tatsatkathAM zrutvA kecidvairAgyavAsitAH / AdaduH saMyamaM kecid hRdi dharmaM ca darzanam // 204 // sasutaH zreNikastasmAtpItadharmazrutAmRtaH / natvA ca zrIjinaM bhaktyA gaNezAn svapuraM yayau // 205 // athendrabhUtirevAdyo vAyubhUtyagnibhUtikau / sudharmamaurya mauNDyAkhyaputra maitreyasaMjJakAH // 206 // akampano'ndhavelAkhyaH prabhAso'mI surArcitAH / ekAdaza caturjJAnAH sanmateH syurgaNAdhipAH 207 // zatatrayapramA jJeyA vibhoH pUrvArthadhArakAH / sahasrANi navaivAtha tathA navazatAnyapi // 208 // iti saMkhyAnvitAH santi zikSakAicaraNodyatAH / trayodazazatAnyeva munayo'vadhibhUSitAH // 299 // kevalajJAninaH saptazatasaMkhyAzca tatsamAH / munayo vikriyadarghAyAH syuH zatAni navAsya ca // 210 // caturthajJAninaH pUjyAH zatapaJcapramAH prabhoH / catuHzatapramANA bhavantyanuttaravAdinaH // 111 // sarve piNDIkRtAH santi sahasrANi caturdaza / saMyatAH zrIvardhamAnasya ratna tritayabhUSitAH // 212 // AryikAzcandanAdyAH SaT triMzatsahasrasaMmitAH / namanti tatpadAbjau sattapomUlaguNAnvitAH // 213 // dRgjJAnasadvratopetAH zrAvakAH lakSasaMkhyakAH / trilakSazrAvikAzcAsyAcaMyantyaGghrisaroruhau // 214 // devA devyastvasaMkhyAtAH sevante tatpadAmbujau / divyaiH stutinamaskArapUjAdyutsavakoTibhiH // 215 // tiryaJcaH siMhasarpAdyAH zAntacittA vrt|ngkitaaH / saMkhyAtA bhaktikA vIraM zrayante bhavabhoravaH // 216 // etairdvAdazasaMkhyAtairgaNairbhaktibharotkaTaiH / saMparIto jagannAthastato hi viharan zanaiH // 217 // brAhmaNakA jIvavAlA deva vahA~se caya kara yahA~ para zreNika rAjAke aise catura mahAprAjJa abhayakumAra nAmake putra hue ho / aura zIghra hI tapase karmoMkA kSaya karake nirvANako prApta hooge / / 202-203 / / abhayakumArakI isa pUrvabhavasambandhI uttama kathAko sunakara vairAgya se paripUrNa hue kitane hI logoMne to saMyamako grahaNa kiyA aura kitane hI manuSyoMne apane hRdaya meM zrAvaka dharma aura samyagdarzanako dhAraNa kiyA || 204 || isa prakAra gautamasvAmIse dharma aura zrutarUpa amRtako pIkara abhayakumAra putrake sAtha zreNika rAjA bhaktipUrvaka zrIvIrajinako aura gautama gaNadharako namaskAra kara apane rAjagRha nagarako calA gayA // 205 // athAnantara vIra jinendrake gyAraha gaNadharoMmeM indrabhUti gautama prathama gaNadhara the| dUsare vAyubhUti, tIsare agnibhUti, cauthe sudharmA, pA~caveM maurya, chaThe mauMDya, ( maNDika) sAtaveM putra ( ? ), AThaveM maitreya, naveM akampana, dazaveM andhavela, aura gyArahaveM prabhAsa gaNadhara hue| ye vIra bhagavAn ke sabhI gyAraha gaNadhara deva- pUjita aura cAra jJAnake dhAraka the / 206-207|| bhagavAn mahAvIrake samavazaraNameM caturdaza pUrvake arthako dhAraNa karanevAle tIna sau the| nau hajAra nau sau cAritra AcaraNa karane meM udyata zikSaka muni the, teraha sau muni avadhijJAnase bhUSita the| unake hI samAna jJAnavAle sAta sau kevalajJAnI the| nau sau muni vikriyA Rddhise yukthe / pA~ca sau pUjya mana:paryayajJAnI the, cAra sau anuttaravAdI the| isa prakAra ye saba milakara caudaha hajAra sAdhu zrIvardhamAnasvAmIke ziSya parivAra meM the aura ye saba ratnatraya se vibhUSita the || 208 - 212 // candana Adika chattIsa hajAra AryikAe~ thiiN| ve saba uttama tapa aura mUlaguNoMse yukta thIM aura bhagavAnke caraNa kamaloMko namaskAra karatI thIM ||213 || samyagdarzana, samyagjJAna aura gRhasthavratoMse saMyukta eka lAkha zrAvaka the aura tIna lAkha zrAvikAe~ thiiN| ye sabhI jinendradevake caraNa-kamaloMko pUjate the || 214 || asaMkhyAta deva aura deviyA~ bhagavAna ke pAdAravindoMkI divya stuti, namaskAra, pUjA aura karor3oM prakArake utsavoMse sevA karate the || 215|| siMha sarpAdi zAntacitta, vrata-yukta, bhaktimAn aura bhavabhIru saMkhyAta tiryaMcoMne vIra bhagavAnkA Azraya liyA thA. // 216 // bhaktibhArase vyApta ina bAraha gaNoMse veSTita jagat ke nAtha zrIvardhamAna tIrthaMkara deva tatpazcAt dhIre-dhIre vihAra karate, nAnA deza-pura-grAma For Private And Personal Use Only Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 19.235 ] ekonaviMzo'dhikAraH 217 nAnAdezapuranAmAna bodhayan bhavyamAktikAn / bahudharmopadezena kurvanmokSapathe sthirAn // 21 // nidhyAjJAnakudhvAntaM prakAzyAdhvAnamUrjitam / muktarvacoM'zubhirdeva AjagAma kramAnmahAn // 219 // saccampAnagarodyAnaM phalapuSpAdizobhitam / vihRtya SaDdinonAni triMzadvarSANi tIrtharAT // 220 // tantra yoga nirudhyAsau divyabhASAM ca niHkriyaH / muktaye'ghAtihantAraM pratimAyogamAdadau // 221 // atha devagatiH paJcazarIrANi tathaiva ca / paJcasaMghAtanAmAni paJcAGga bandhanAnyatha // 222 // trINyAGgopAGgAni SaTsaMsthAnAni saMhananAni SaT / paJca varNA dvigandhaprakRtI paJca rasAstathA // 223 // aSTau sparzAstathA devagatyAnupUjyaM karma vai / tato'garulagharacopaghAto'tha paraghAtakaH // 22 // ucchvAso dvivihAyogatI cAparyAptisaMjJakaH / pratyekaH sthiranAmAsthiraH zubhAzubhadurmagAH // 225 // duHsvaraH susvarAnAdeyA yaza-kIrtireva hi / asAtakarmanIcairgona nirmANaM jinottamaH // 226 // dvAsaptatipramA etAH prakRtImuktivAdhinIH / ayogAkhyaguNasthAnamAruhya yogazaktitaH // 27 // turya zuklamahAdhyAnakhaDgena sumaTo yathA / nijArAtIn jaghAnAzu tasyAntyasamayadvaye // 228 // tata AdeyanAmAtha manuSyagatisaMjJakaH / tato naragatiprAyogyAnupUrvyasamAhvayaH // 229 // paJcAkSajAtimAyuHparyAptitrasabAdarAH / subhagAkhyo yazaHkIrtiH sAtoccairgotrasaMjJakau // 230 // tIrthakRnAma tIrtheza etAstrayodazapramAH / prakRtIstena zuklena tasyAntyasamaye'pyahan // 231 // tato'sau kRtsnakarmArikAyatrayavinAzataH / nirvANamagamacordhvagatisvabhAvato'malaH // 232 // kArtikAkhye zubhe mAse amAvAsyAmidhe tithau / svAtinAmani nakSatre prabhAtasamaye vare // 233 // tatra siddhatvamAsAdya samyaktvAdiguNASTakam / bhuGkte sukhaM niraupamyaM so'mUtoM viSayAtigam // 234 // paradravyAtigaM nityaM svAtmajaM duHkhadUragam / nirAbAdhaM kramAtItamanantaM paramaM zubham // 235 // vAsI janoMko sambodhate, dharmopadezase mokSamArgameM sthira karate hue tathA apanI vacana-kiraNoMse ajJAnAndhakArakA nAza kara aura uttama mArgakA prakAza kara chaha dina kama tIsa varSa taka vihAra karake kramase phala-puSpAdi zobhita campAnagarIke udyAnameM Aye // 217-220 // vahA~para divyadhvaniko aura yogako rokakara niSkriya ho unhoMne mukti-prApti ke lie aghAti kamaukA hanana karanevAlA pratimAyoga grahaNa kara liyA / / 22 / / / tatpazcAt unhoMne devagati, pA~ca zarIra, pA~ca saMghAta nAmakarma, pA~ca bandhana, tIna aMgopAMga, chaha saMhanana, chaha saMsthAna, pA~ca varNa, do gandha, pA~ca rasa, ATha sparza, devagatyAnupUrvI, agurulaghu, upaghAta, paraghAta, ucchvAsa, donoM vihAyogati, aparyAptanAma, pratyekazarIra, sthira-asthira, zubha-azubha, durbhaga, duHsvara, anAdeya, ayaza-kIrti, asAtAvedanIya, nIcagotra aura nirmANa nAmakarma ina bahattara saMkhyAvAlI muktikI bAdhaka prakRtiyoMko jinottama vardhamAna svAmIne yogazaktise ayogiguNasthAnameM car3hakara cauthe mahAzukladhyAnarUpa khaDgase apane zatruoMko subhaTake samAna usa guNasthAnake dvicarama samayameM eka sAtha kSaya kara diyA // 222228 // tatpazcAt AdeyanAma, manuSyagati, manuSyagatyAnupUrvI, paMcendriya jAti, manuSyAyu, paryAptinAma, trasa, bAdaranAma, subhaga, yazaHkIrti, sAtAvedanIya, uccagotra aura tIrthakaranAmakame ina teraha prakRtiyoMko vardhamAnatIrthazvarane usI zukla dhyAnake dvArA ayogikevalI guNasthAnake antima samayameM kSaya kara diyA / / 229-231 / / isa prakAra zubha kArtika mAsakI amAvasyA tithike dina svAti nakSatrameM zreSTha prabhAta samaya samasta karmazatruoMke tInoM zarIroMkA vinAza kara usa nirmala AtmAne Urdhvagati svabhAva honese Upara jAkara nirvANa ( mokSa ) ko prApta kiyA // 232-233 / / vahA~para kSAyika samyaktva Adi ATha guNasvarUpa siddhapanAko prApta kara ve amUrta vardhamAna siddhaparameSThI upamA-rahita, viSayAtIta, paradravyoMke sambandhase rahita, duHkhoMse rahita, bAdhAoMse rahita, 28 For Private And Personal Use Only Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 218 zrI-vIravardhamAnacarite [ 19.236nRdevakhecarAdhIzA AryA mecchAzca mAnavAH / anye ca trijagajIvA bubhujuryatsukhaM param // 36 // bhuJjanti yacca bhokSyanti tatsarva piNDitaM bhuvi / tasmAdantavyatikrAntaM sukhaM vAcAmagocaram // 237 // ekena samayenaiva bhuGkta mokSe nirantaram / sarvotkRSTaM jagadvandyo'nantakAlAntamUrjitam // 238 // tadA caturNikAyezAH sakalatrAzca sAmarAH / tannirvANaM parijJAya svaiH svaizcihnaH pRthagvidhaiH // 23 // vibhUtyA parayA sAdhaM gItanRtyamahotsavaiH / antyakalyANapUjArthamAjAmustatra siddhaye // 240 // pavitraM tadvapurmatvA vibho nirvANasAdhanam / zivikAnte vyadhurmUtyA sphuranmaNimaye surAH // 24 // tato'bhyarcya jagatsAraiH sugandhidravyarAzibhiH / kAyaM maktyAnamanmUrbhA ranazekharazAlinA // 242 // paryAyAntaramevApa sugandhIkRtakhAGgaNam / tadgAnaM zIghramagrIndramukuTotpannavAhinA / / 243 / / tadAdAya pavitraM tadbhasma zakrAdayo'marAH / evamasmAkamatrAsvacirAnirvANasAdhanam // 244 // ityuktvA prathamaM cakrurmAle bAhvozca dRgdvaye / sarvAGgeSu punarbhaktyA mudA tadgatizaMsinaH // 245 // tatraiva te prapUjyoccaiH pUtaM tassumahItalam / nirvANakSetrasaMkalpaM vyadhurdharmapravRttathe // 246 // punardevA mudA tuSTA saMmUya samamUrjitam / AnandanATakaM cakrurdevImiH paramotsavaH // 247 // tato'sya kevalajJAnaM zrIgautamagaNezinaH / prAdurAsItsuzukladhyAnena ghAtyarighAtanAt // 24 // tatrApi te mahendrAdyAzcakruH kaivalyapUjanam / indrabhUtergaNaiH sAdhaM tadyogyabhUribhUtimiH // 249 // kramase rahita, nitya, svAtmIya, parama zubha ananta sukhako bhoga rahe haiM / / 234-235 / / saMsArameM narapati, vidyAdharapati, devapati, Arya aura mleccha mAnava aura anya bhI tIna lokake jIva jisa uttama sukhako vartamAnameM bhoga rahe haiM, bhUtakAlameM unhoMne bhogA hai aura bhaviSyakAlameM ve bhogeMge, vaha saba yadi ekatrita kara diyA jAye, to usase bhI anantaguNA vacana-agocara sukha mokSa meM eka samayake bhItara bhogate haiN| aisA sarvotkRSTa sukha jagad-vandya vIra siddhaprabhu mokSameM nirantara ananta kAlataka bhogate raheMge // 236-238 // athAnantara apane-apane pRthak cihnoMse bhagavAnkA nirvANa jAnakara samasta catunikAyake devendroMne apane-apane deva-parivArake sAtha parama vibhUtise gIta-nRtyamahotsava karate hue Atmasiddhayartha antima nirvANakalyANakakI pUjA karaneke lie vahA~para Aye / / 239-240 / / nirvANakA sAdhaka prabhukA yaha zarIra pavitra hai, aisA mAnakara una devoMne camakate hue maNiyoMvAlI pAlakImeM bar3I bhArI vibhUtike sAtha use virAjamAna kiyA / / 241 // punaH tIna jagatmeM sArabhUta sugandhI dravya samUhase usa zarIrakI pUjA kara bhaktise ratnamukuTadhArI mastakase unhoMne use namaskAra kiyA // 242 / / tatpazcAt agnikumAra devendrake mukuTa se utpanna huI agnise vaha zarIra gaganAGgaNako sugandhita karatA huA paryAyAntara ( bhasmabhAva ) ko prApta huA // 243 // ___ taba indrAdika devoMne 'yaha hamAre bhI zIghra nirvANakA sAdhaka ho isa prakAra kahakara usa pavitra bhasmako hAthameM grahaNa karake pahale mastakapara, phira netroMmeM, phira bAhuoMmeM, phira hRdayapara aura phira sarvAMgoMmeM bhaktipUrvaka mokSagatikI prazaMsA karate hue lagAyA // 244-245 / / vahIMpara usa uttama pavitra bhamitalako utkRSTa bhaktise pajakara Age dharmakI pravRttike lie use nirvANakSetra saMkalpita kiyA // 246 // punaH harSase santuSTa hue una devoMne ekatrita hokara apanI deviyoMke sAtha parama utsava pUrvaka Ananda nATaka kiyA // 247 // tatpazcAt uttama zukladhyAnase ghAtikarmazatruoMke ghAtanese una zrI gautama gaNadharameM kevalajJAna utpanna huA // 248 / / vahA~para jAkara una uttama devendroMne sarva gaNake sAtha unake yogya bhArI vibhUtise indrabhUti kevalIke kevalajJAnakI pUjA kI / / 249 / / For Private And Personal Use Only Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 219 19.254] ekonaviMzo'dhikAraH iti sucaraNayogAccharmasAraM mahayo nRsuragatiSu bhuktvA tIrthanAtho'bhUtvA / nRkhagasurapatIDyaH kRtsnakarmANi hatvAgamadanu zivasaudhaM saMstuve vIranAtham // 25 // vIro vIrajanArcito guNanidhiriM suvIrAH zritA vIreNeha kilApyate zivasukhaM vIrAya nityaM namaH / vIrAnAstyaparaH kSamo'ghavijaye vIrasya vIya paraM vIre cittamahaM dadhe ripujaye mAM vIra vIraM kuru // 25 // antima maMgala-kAmanA vIro yo'tra mayA caritraracanAvyAjena mUrdhA nato bhaktyA tadguNabhASaNairnijagirA zaktyA stuta: pUjitaH / bhAvenaiva muhurmuhuH sa jinapo dadyAcca me lobhinaH sAmagrI sakalAM vimuktijananI zIghra nirasnodbhavAm // 25 // yo bAlye'pi susaMyamaMtrimaNi jagrAha muktyAptaye yaM taM me sa dadAtu muktijanake cehApyamutra sphuTam / yaH saddhyAnamahAsinAkhilaripUna zIghra jaghAnorjitAn me'sau karmaripUna khacaurasahitAn hanyAd drutaM muktaye // 253 / / yenAptAstrijagatstutA varaguNA sImAtigA nirmalA: kaivalyapramukhAH sa tAnijaguNAn sarvAn pradadyAnmama / tasmAyena zivAtmajA trividhinA vIreNa bhoH svIkRtA kSipraM me sa tanotu mukkimamalAM cAntAtigAM zarmaNe // 25 // isa prakAra uttama cAritrake yogase jo deva aura manuSyagatimeM sArabhUta mahAsukhako bhogakara aura tIrthake nAtha hokara, narapati; khagapati aura surapatiyoMse pUjita ho aura tatpazcAt sarva karmokA nAza kara ziva-sadanako prApta hue, una vIranAthakI maiM sakalakIrti stuti karatA hU~ // 250 / / vIrajina vIrajanoMse pUjita haiM, guNanidhi haiM, vIrajinako vIrajana hI Azrita hote haiM, vIrake dvArA hI isa lokameM zivasukha prApta kiyA jAtA hai, ataH vIrake lie merA nitya namaskAra hai| vIrase pare dUsarA koI bhI pApakarmoko jItane meM samartha nahIM hai, vIrakA vIrya parama zreSTha hai, maiM vIra jinameM apanA mana lagAtA hU~, he vIra, zatruko jItane meM mujhe vIra karo // 251 // antima maMgala-kAmanA maiMne caritrakI racanAke bahAne jo vIraprabhuko mastakase namaskAra kiyA hai, bhaktipUrvaka apanI vANIke dvArA zaktike anusAra unake guNoMkA varNana kara unakI prazaMsA aura stuti kI hai evaM zubha bhAvoMse bAra-bAra unakI pUjA kI hai, aise ve zrIvIra jinendra mujha lobhIko muktiko prApta karAnevAlI aura samyagdarzanAdi tIna ratnoMse utpanna honevAlI sakala sAmagrIko zIghra deveM // 252 // jisa vIraprabhune bAlakAla (kumArAvasthA) meM bhI muktiko prAptike lie ratnatrayajanita uttama saMyamako grahaNa kiyA, jinhoMne uttama zukladhyAnarUpI mahAn khaDgake dvArA ati pracaNDa sarva karmazatruoMko vinaSTa kiyA, ve vIra prabhu mujhe isa loka aura paralokameM mukti-dAtA saMyama aura ratnatrayako deveM, tathA indriyarUpI coroMke sAtha mere saba karmazatruoMkA mukti pAne ke lie zIghra vinAza kareM // 253 // jinhoMne tIna lokase stuti kiye gaye ananta nirmala kevalajJAnAdi uttama guNa prApta kiye haiM, ve vIra prabhu una saba apane guNoMko mujhe For Private And Personal Use Only Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 220 zrI-voravardhamAnacarite [19.225 na kIrtipUjAdikalAbhalobhato nAho kavitvAdyabhimAnato'tra / granthaH kRto'yaM paramArthabuddhayA svAnyopakArAya ca karmahAnyai // 255 // ... vIranAthaguNakoTinibaddhaM pAvanaM varacaritramidaM ca / zodhayantu suvidazcyutadoSAH sarvakIrtigaNinA racitaM yat // 256 // yatkiMcidvihitaM mayAtra ca zubhe granthe pramAdAkvaci dajJAnAdathavAkSarAdirahitaM sandhyAdimAtrojjhitam / tatsarva mama tucchadhIzrutavido dRSTvA paraM sAhasaM ___ savRttoddharaNe samaM jinagirA yUyaM kSamadhvaM vidaH // 257 // ye paThanti nipuNA, zrutametatpAThayanti guNino guNarAgAt / te samApya viratiM viSayAdau jJAnatIrthamacirAcca labhante // 258 // likhanti ye granthamidaM pavitraM vA lekhayante bhuvi vartanAya / te jJAnadAnena kilApya saukhyaM vizvodbhavaM kevalino bhavanti // 259 / / sarve tIrthakarAH parArthajanakAH zrIbhuktimuktipradAH siddhA antavivarjitA nirupmaastrailokycuuddopmaaH| paJcAcAraparAyaNAzca gaNinaH zrIpAThakAH sadvidaH udyogAGkitasAdhavaH zumakaraM kurvantu vo maGgalam // 260 / / pravaraguNasamudraM dharmaratnAdikhAni ....suzaraNamihamavyAnAM mahendrAdipUjyam / surazivagatimUlaM zAsanaM zrIjinasya tribhuvanagatabhavyairyAta vRddhiM dharibhyAm // 26 // pradAna kreN| jina vIra jinendrane muktirUpI kumArIko vidhipUrvaka svIkAra kiyA hai, ve prabhu vaha ananta nirmala muktilakSmI sukha prAptike lie mujhe deveN||254|| mujha sakalakIrtine yaha grantha kIti, pUjA ke lAbha yA kisI prakArake lobhase nahIM racA hai aura na kavipaneke abhimAnase hI racA hai, kintu isakI racanA paramArtha buddhise apane aura anyake upakArake lie tathA apane karmoke vinAzake lie kI hai // 255 / / vIra jinendrake koTi-koTi guNoMse nibaddha yaha pAvana zreSTha caritra, jise sakalakIrti gaNIne racA hai, use doSoMse rahita sujJAnI jana zuddha kareM // 256|| isa zubha granthameM mere dvArA pramAdase, athavA ajJAnase yadi kahIM kucha akSarAdise rahita, yA sandhi-mAtrAse rahita azuddha yA asambaddha likhA gayA ho, to zrutavettA jJAnI jana isa uttama caritrake jina vANIse uddhAra karane meM mujha tuccha buddhikA bhArI sAhasa dekhakara Apa loga mujhe kSamA kareM / / 257 // jo nipuNa buddhivAle loga isa zAstrako par3hate haiM aura guNiyoMke guNAnurAgase dUsaroMko par3hAte haiM ve apane viSaya-kaSAyAdimeM viratibhAvako prApta hokara kevalajJAnarUpI jJAnatIrthako zIghra prApta karate haiM // 258 / / jo bhavya zrAvakajana isa pavitra granthako likhate haiM aura bhUmaNDala para prasAra karaneke lie dUsaroMse likhAte haiM, ve apane isa jJAnadAnake dvArA vizva meM utpanna honevAle sukhoMko prApta kara nizcayase kevalajJAnI hote haiM // 259 // parake upakAraka, sAMsArika lakSmI, svargIya bhoga aura muktike pradAtA, sabhI tIrthakara, anta-rahita utkRSTa avasthAko prApta, upamAse rahita aura tIna lokake cUr3AmaNi, sabhI siddha bhagavanta, paMca AcAroMmeM parAyaNa, sabhI AcArya, uttama zrutavettA, sabhI upAdhyAya aura Atma-sAdhanake udyogase yukta, sabhI sAdhujana Apa logoMkA zubha karanevAlA.maMgala kareM // 260 / / yaha vIra jinendradevakA carita guNoMkA samudra hai, dharmaratna AdikI khAni hai, bhavyoMko For Private And Personal Use Only Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 19.265 ] www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ekonaviMzo'dhikAraH arthADhyaM dharmabIjaM kha-viratijanakaM vIranAthasya divyaiH sAthaistathyairguNaughairnicitamapamalaM rAganirNAzahetum / karmanaM jJAnamUlaM vizadamunigaNaiH pAvanaM taccaritraM yAvatkAlAntamantrAsamaguNagaha nairnandatAdAryakhaNDe || 262 / / yenokto dharmasAraH surazivagatistyaktadoSo guNAdhiH dvedhA hiMsAdivUro gRhijana munibhirvartate'dyApi nityam / sthAsyatyaprena nUnaM paramasukhakaro yAvadasyAvadhiH syAt kAlasyAsau jinezo mama haratu bhavaM vanditaH saMstutazca // 263 // jalpitena bahunA kimAzrayedvIranAtha iha yo mayA stutaH / me dadAtu kRpayA so'dbhutAn muktaye nijaguNAn svazarmaNe // 264 // trisahasrAdhikAH paJcatriMzacchlokAH bhavanti vai / ret guNitAH sarve cAritrasyAsya sanmateH || 265 // iti bhaTTArakI rtiviracite zrIvIravardhamAnacarite zreNikAbhayaM kumArabhavAvalIbhagavannirvANagamana varNano nAmaikonaviMzo'dhikAraH // 19 // zaraNa denevAlA hai, indrAdikoMke dvArA pUjya hai, svarga aura mokSakA mUla kAraNa hai, evaM parama pavitra hai, vaha kAlake anta - paryanta isa AryakhaNDa meM sarvatra prasiddhiko prApta ho || 261 || yaha caritra sundara artha se saMyukta hai, dharmakA bIja hai, indriyoMke viSayoMse viraktikA utpAdaka hai, satyArtha guNoM se yukta hai, nirmala hai, rAgake nAzakA kAraNa hai, karmoMkA vinAzaka hai, jJAnakA mUla hai, nirmala munijanoM ke guNoMse pavitra hai, aura atula guNoMse gahana hai || 262 || jisa vIra prabhune svarga aura zivagatikA denevAlA, doSoMse rahita, guNoMkA samudra, hiMsAdise dUravartI parama ahiMsAmayI dharmake sAravAlA yaha dharma gRhastha aura munike rUpase do prakArakA kahA hai, jo Aja bhI gRhastha aura munijanoMke dvArA nitya pravartamAna hai aura Age bhI niyama se pravartamAna rahegA, vaha parama sukhakA karanevAlA jainadharma jaba taka isa kAlakI avadhi ho, taba taka sadA pravartamAna rahe / isa dharma ke upadeSTA evaM mere dvArA vandita aura saMstuta ve jinendra deva mere saMsArako hareM || 263 || isa viSaya meM adhika kahanese kyA, jina vIranAthakA maiMne Azraya liyA hai, aura isa granthameM maiMne jinakI stuti kI hai, ve kRpAkara zIghra hI apane adbhuta mukti aura AtmIya sukhakI prAptike lie mujhe deveM // 264 || zrI sanmatike isa caritrake yatnase gaNanA kiye gaye sarvazloka tIna hajAra paiMtIsa haiM / arthAt mUla saMskRtacaritra tIna hajAra paiMtIsa (3035 ) zloka pramANa hai / isa prakAra bhaTTAraka zrI sakalakIrti-viracita isa zrIvIravardhamAnacaritameM zreNika rAjA, aura abhayakumArakI bhavAvalI tathA bhagavAn ke nirvANa-gamanakA varNana karanevAlA yaha unnIsavA~ adhikAra samApta huA ||19|| For Private And Personal Use Only 221 Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private And Personal Use Only Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pariziSTa 1. zlokAnukramaNikA bha. zlo . [a] akampanAdayo bhUpA 2.65 akampano'ndhavelAkhyaH 19.207 akAraNajagadbandhavo 1.64 akRcchAyAmarAdhIzAH 15.38 agnivAhananAmAmita- 14.56 aGgAGgabAhyasadbhAva- 19.151 ajIvatattvamAdeyaM 17.49 ajJAnatapasAthAsau 2.105 ajJAnatapasA mUDhA 17.91 ajJAnena kRtaM pApaM ajJAnocchittaye zAna- 16.3 aTavIgrAmakheTAdIn 5.17,4.108 aTAdhubhUnanAthAnAM 8.91 aNuskandhavibhedAbhyAM 16.117 ataH kAlaM vinA te 16.138 ataH puNyAtmike puNyaM 7.85 ataH svAmin namastubhyaM 12.27 atastatra munIndra 2.22 atastvaM trijagatsvAmI15.153 - atikAyo mahAkAya 14.60 atItA me'pare'nantAH 1.36 atIva rUpasaundarya- 7.37 atIva kAmasevAndhaH 17.100 ato gatvA karomyAzu 15.112 ato gatvA vidhehi tvaM 7.44 ato na jalaM tIrtha 15.185 ato'tyalpAyuSAM naivA- 10.87 ato dharmasamo bandhuH 6.154 ato'tra zAstrakartRNAM 1.71 ato'trAsannabhavyAnAM 16.64 ato'tredaM jagatpUjyaM 2.88 a. zlo . a. zlo. ato deva namastubhyaM 9.81, atha tasmin khagAdA- 3.71 19.38,15.68,15.162 atha te saptatattvA hi 17.2 ato deva vayaM kurmaH 8.94 atha te sAmarA devA- 15.28 ato deva vidhehi tvaM 19.31 atha duHSamakAlAkhyaH 18.119 ato devAtra ki sAdhyaM 19.36 atha devagatiH paJca 19.222 ato durgatinAzAya 4.22 atha nAtha bhavadvAkyAMzu- 19.14 ato dhIra kurUdyogaM 12.25 atha nAtha vayaM dhanyAH 19.88 ato nakSIyate yAvat 3.12 atha pudgala evAtra 16.115 ato ye viSayAsaktA 5.96 atha prAgghAtakIkhaNDe 4.72 ato vicakSaNe: kAryaH 4.102 atha maGgaladhAriNyaH 8.2 ato vaiSayika saukhyaM 5.9 atha mohAkSazazvaudhA- 12.23 ato'smAbhirna bodhyastvaM 12.10 athavA nikhilA jIvAH 17.47 ato'hamadhunA chitvA 5.103 athavA mahato yogAd 15.117 ato'haM ca kva gacchAmi 3.129 athavA mohinAM tatkiM 3.29 ato'sya paramaM dhairyaM. 4.53 athavA sUkSmasUkSmAdi- 16.118 atyantadurlabho bodhi- 11.113 athavA svargasAmrAjyaM 6.153 atyantamohitaH pApa- 17.69 athavAhamihAnItaH 6.113 atyAsannabhavaprAnte 15.80 atha zAnte jana- 19.2,12.92 atra teSAM samastAnAM 3.128 atha saddhAtakIkhaNDe 5.35 atra nAtha nama- 10.36,13.80 atha sArasvatA devA 12.2 atraH niHsaGganizcela- 19.144 atha saudharmakalpezaH 8.69 atra saMkalpitAH kAmAH 6.120 atha saudharmakalpezo 7.42 atrApi pUrvavad jJayA 14.162. atha saudharmanAkezo - 9.8 atha kAlatrayotpannaM 15.102 atha svAmI mahAvIraH 11.2 atha kAzcicca dhAnyastvaM 10.2 athAto nirgate sUnI 12.69 atha gautama dhImaMstvaM 18.2 athAnyadA nijodyAne 3.18 atha ceTakarAjasya 13.84 athAnyedhurmahAvIraH 10.81 atha jambUdrumopeto 2.2 athAnyedyuH sa kAlAptyA 5.2 atha jambUmati dvIpe 4.121 / athAnyeyuH surAH prAhuH 10.23 atha jambAhvaye dvIpe 5.134 athAbhiSekasaMpUrNe 9.48 atha tatkevalotpatti- 14.2 / / athAsau karmazatrughnaM 12.137 atha tajjJAnapUjAyai 14.12 / athAso gautamasvAmI 16.2 For Private And Personal Use Only Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 224 zrI-vIravardhamAnacarite athAsI trijagatsvAmI 2.92 athAsau bhagavAn vardha- 13.99 athAsminnAdime dvIpe 3.61 athAsmin mAgadhe deze 3.6 athAsmin bhArate ramye 3.121 athAhameva dhanyo'ho 18.144 atheha prAktane ramye 2.125 athendrabhUtirevAdyo 19.206 bhatheha bhAratasyArdha- 18.85 atheha bhArate kSetre 7.2,2.50, 3.117 atheha bhArate puryA 2.107 atheha magadhe deze atheha vijayAdhoMttara- 3.68 athaikadA narezo'sau 5.74 athaikadA mahAdevI 7.59 arthakadA sa dharmArtha arthatasya viyogena 3.147 athaivAtra pure ramye 2.112 athaiSa nArakaH zvabhrA- 4.2 athaiSo'tIva zakto'pi 13.2 athotpatya guNasthAnaM 13.124 athotpeturnabhobhAgaM 8.97 atholladhya pratolI 14.149 antarAyA imA ghAti- 13.127 apakAro'pyaho loke 3.41 apavitraNa dehena 11.63 aparaM ca mahaduHkhaM 4.32 aparAle svayogyAni 4.133 apramANairguNaizcAnyaiH 10.21 adantadhAvanaM rAga- 18.76 adya janmAbhiSekeNa adya deva vayaM dhanyAH 15.62 adya nAtha vayaM dhanyAH 6.118 adya naH saphalaM janma 15.63 adya prabhRti tenAsti 4.48 adya pravartate devaM 8.93 adya me'bhUnmanaH pUtaM 19.91 adya me saphale netre 19.89 adyAhaM sukRtIbhUto 13.11 adrAkSId ratnarAziM ca 7.68 anye te gaNanAtItA 15.159 adhItya jainasiddhAnta 4.125 anyedurbhAryayA sArtha 4.82 adhunA yadyanenAmA 15.111 anyedhurvatsadezasya 13.91 adho vetrAsanAkAro 18.126 anyeyuH zaradabhrasya 3.10 anantakAlaparyantaM 17.80 anyedyuH svaguNotpanna- 10,39 anantaM kevalajJAnaM 15.152 anya dhIrA bhajanti sma 7,76 anantaguNavArAzeH 18,27 / anye'pi bahavo bhUtAH 1.56 anantaguNazarmADhyaM anye supAtradAnena 2.53 anantajanmasaMtAnaM 6.29 anyairantAtigardivyaiH 19.80 anantadazine tubhyaM 15.70 / / abdhinA kevalajJAnI 7.100 anantaduHkhasaMtAna abhakSyAH sarvathA sarvathA 18.53 anantamahimArUDho 14.183 abhIkSNabhaGgapUrvAdi 6.82 anantasukhasaMlInAH 11.110 abhUmarIcinAmeha 4.27 anantaM paramaM saukhyaM 15.156 abhyantaraM tapaH sarva 12.50 anaghaM mRtyuparyantaM 4.110 amIbhiraSTabhiH sAraiH 6.79 ananyaviSayA ete 19.61 abhImirlakSaNaiH sAraiH 6.15 15.157 amISAM lokapAlAnAM 6.133 __ ananyazaraNAnanyAn 17.203 amISAM vacasA dakSA 1.68 anarghyadRSTicidvRtta amI viMzatidevendrAH 14.57 anaya'maNikoTInAM 13.25 amutra yena jAyante 4.88 anaya'statpraNIto'yaM 18.145 amUni prottamAnyatra 11.124 anAdikarmajallAdIn 1.23 amUrtAn manasA dhyeyAn 1.39 __ anAhatAH pRthudhvAnA 8.64 amUstIrthezasadbhUti- 6.97 anityAzaraNe saMsA- 11.3 amlAnakusumairvRSTiM 8.63 anivAryA bhavatkIrtiH 10.34 ayameva jagannAthaH 16.89 aniSTayogajaM sveSTa 6.47 ayaM prAsuka AhAro 13.19 aniSTaM yadbhavetsvasya 17,33 ayaMstanmahatAM vIraH 9.89 anubhUya mahAduHkha- 4,4 arkakotistayoH sUnuH 3.75 anena stavasadbhakti- 19.43 artharUpeNa pUrvAhne 18.164 anena stavanenAtrA 12.31 arthAdayaM dharmabIjaM 19.262 / anena stavaneneDya 12.133 arthotthamavagADhaM 19.142 antAvasthA mamAyAte 19.123 arhatAM guNarAzIkA 19.6 andhA mUkAH kurUpAzca 17.17 __ ahaMdAsaH sa tadgarva- 19.191 anyatvaM svAtmano jJAtvA 5.81 arhadbhaktAH sadAcArA: 1.73 anyastvaM svAtmano viddhi 11.44 arhadbhAnUdaye yadvat 7.79 anyadA dharmagoSThIbhiH 5.132 avagAhyAGgavAdhi ca 19.150 anyadA nartanaM citraM 10.40 avasAtsamAsyA 18.87 anyAni zubhapAkAni 1.81 abiddhachidrayozcAru 9.54 anyA mAtA pitApyanyo 11.45 apyAbAdhA ariSTA 12.3 anye ca bahavo bhavyAH 18.150 | azItyagraM sahasraM syuH 14,123 For Private And Personal Use Only Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zlokAnukramaNikA 225 azuddhanizcayenAsau 16,105 azubhaprakRtInAM syA- 16.161 azokavanamadhye syA- 14.122 azokasaptaparNAkhya- 14-108 adhutaM parayoSAdi 100.104 azvagnIvAbhidho dhImA- 3.70 azvagrIvo'pi tenApya 3.104 azvagrIvo'rdhacakrI ca 18.114 azvavAhanamArUDha- 14.42 aSTakarmAGganirmuktA 16.34 aSTamIndusamAkAra- 7.36 aSTamyAM ca caturdazyAM 4.129 aSTamyAM yaccaturdazyAM 18.56 aSTame vatsare devo 10.16 aSTAdazasamudrAyu- 5.126 aSTAdazasahasraaSTAdazasahasraprama- 6.81 aSTAdazasahasrAbda 5.127 aSTAdazasahasrodha- 13.102 aSTAnavatibhedAdi- 16.49 aSTAvimA mahAdevyo 6.134 aSTAzItyaGgulAnyeSAM 14.140 aSTocchritA pavitrAGgA 8.119 aSTottarasahasrapramaiH 10.19 aSTau maMgalavastUni / 8.85 aSTau sparzAstathA deva 19.224 asamaguNanidhAnaM 14.186 asaMkhyanRsurArAdhyo 8.18 asaMkhyasaMkhyavistArA: 6.126 asaMkhyAtapradezI 16.104 asaMkhyAtAH svadevyAkhyA 14.53 asmAkaM prANasaMdeho 2.81 asmin vanAntare'bhUvan 14.133 asyAdI dvikarotsedhA 18.123 asyA'san parapuNyena 5.50 asyAstoraNamAGgalya- 14.148 asyAM mama pratijJAyAM 15.96 ahamindrapadaM kecit 19.28 ahamindrasurezAdIn 4.100 ahamindrAdayo devA 16.179 29 ahaM copari gacchAmi 3.23 ahiMsAdIni sArANi 18.74 ahiMsAlakSaNo dharmoM 2.9 ahiMsAsatyamasteyaM 4.90 aho IdRk tapaHkartA 2.106 aho eSa jagad-bhartA 2.80 aho eSa mayopAyo 15.85 aho keyaM dharA nindyA 3.119 aho ko'haM supuNyAtmA 6.108 aho dRgjJAnavRttAdi- . 5.5 aho dhigastu moho'yaM 3.36 aho tIrthezinAmeSA 16.31 aho parahitArtheSa 4.98 aho pazya pitRvyo'yaM 3.28 aho pazya mahaccitraM 12.61 aho pazyedamatyantaM 7.53 aho pazyedamatraiSa 13.32 aho puNyavidhiH paMsAM 13.95 aho prabhoH sumAhAtmyaM 12.48 aho bhuktA jagatsArAH 5.95 / aho madhye munIzAnAM 15.81 aho manye'hamatrai 15.109 aho mayA purA ghoraM 6.149 aho mayA purA jIva 3.122 aho mithyAtvamArgo'yaM 18.133 aho yathedamabhraM hi 3.11 aho yatheha labhyante 13.29 aho vRttena yenaiSa 6.157 aho vRthA gatAnyatra 10.84 aho vIra jinasvAmI 10.24 AgatyotkSipya taM kecit 3.134 AcAryANAM gaNArthyAnAM 6.90 AcAryAdi-manojJAntAnAM 6.44 AcAryo'dhyApakaH ziSyaH 6.87 AcAryoktaM zrutaM samyaka 1.74 AcArAkhyAdimAGgokta19.146 AjagAma suraiH sAdhaM 12.87 AjanmAntaM prapAlyoccaH 2.37 AjJAkhyaM mArgasamyaktvaM 19.141 - AjJApAyavipAkAsya- 6.51 AjJazvaryAdRte zaka- 14.28 AtApanAdiyogeSu 18.158 AtmanaH syAtpRthagbhUtaM 11.47 AtApanAdiyogotthAn 12.97 AdarzapramukhA aSTau 19.77 AdikalpAdhipo devaH 7.123 AditIrthakarotpanna- 3.88 AditIrthakarotpattI 2.57 Adau taM muktibhAra- 12.38 Adau tAM zibikAmUhuH 12.46 AdI dRSTivizuddhayartha 6.62 Adau mUlaguNAn samyak 18.79 Ado samayasAraM sa 9.114 AdyakSmAntAvadhijJAna- 4.67 AdyantaduHkhasanmizra- 12.113 AdyaM saMhananaM tasya 10.62 AdyA: kaSAyacatvAro 13.110 AdyAdviguNasaMkhyAtA 14.35 AdyAdisaptamAntaM 17.72 AnatendrAdayaH zeSAH 14.47 AnandanATakaM divyaM 9.111 ApAdamastakAntaM 16.174 bhAmananti munIndrAstvAM 8.90 AyAte mandatAM yauvana-10.102 AyAntI sA nabhobhAgA 15.3 AyurnityaM yamAkrAntaM 11.5 Ayuvizvavapurbhoga- 5.77 ArtaraudrAtidurdhyAnaH 17.5 ArAdhitA jagatpUjyA: 6.17 ArAdhyArAdhanAH sarvAH 4.112 [ ] AkarNya tadvacaH kecit 13.34 AkarNya tadvaco yogI 4:85 AkiJcanyamanuSTheyaM - 6.13 AkiJcanyaM mahadbrahma- 18.81 AkrandaduHkhazokAdIn 17.120 Akramya mAgadhAdIMzca 5.47 AkRSTA dharmamantreNa 11.128 AgacchantI napo vIkSya 7.90 For Private And Personal Use Only Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 226 zrI-vIravardhamAnacarite AryA AryasvabhAvena 18.93 AryikAzcandanAdyAHSaT19.213 Aruroha mudA zaka- 12.44 Aruhya zivikAM gatvA 2.73 AzAkSayakaraM vRtti- 6.24 AsthAnamaNDale cAsya 19.66 AsAdyAnu nijaM sthAnaM 4.65 AsAM santyatra pratyeka 6.135' AsItkSmAguNenAsA- 13.52 icchanti nAkino yasyA- 2.63 itastataH svadorjAle 9.137 iti kupathavipAkAta 2.136 iti kRtvA stuti tasya 13.81 iti gArhasthyadharmeNa . 18.73 iti caturvidho bandho 16.166 iti kSaNakSaNotpanno 16.163 iti jJAtvA dRDhIkArya 18.13 iti tadbodhanaM zrutvA 19.196 iti tadvacanasyAnte 19.170 iti tanniyamaM zrutvA 19.113 iti tanvan mudAtmIyaM 9.128 iti tatpraznato'vAdI- 4.38 iti tadvacasA tyaktvA 2.31 iti tadvacasA bhItA 2.89 iti tadvAkyamAkarNya 4.97 iti tadurvacaH zrutvA 3.53 iti tatsakathAM zrutvA 19.204 iti tatsAramAGgalya- 7.86 iti tasyoktamAkarNya 1.20 iti tAbhiH prayuktAnAM 8.53 iti tenoktasadvAkye 3.80 iti tepe ciraM vIraH 13.51 iti dAtaguNAn sapta 13.21 iti dvAdazakalpendrAH 14.48 iti dvAdaza bhedAni 6.55 iti dharmAttacitto'sau 5.30 iti paramavibhUtyA tIrtha- 8.126 iti pApaphalaM jJAtvA 17.22 iti praznavazAddevo 16.26 ito'smin bhArate kSetre 4.35 iti prArthya tadAdezaM 3.25 ityatra kAladoSeNa 1.53 iti barhAdikeSveSu 14.122 ityanamahAdivyaiH 15.19 iti bhagavati vRttA 13.133 ityanAsAdya yaM dharma 11.33 iti matvA kvacitpApaM 10.94 ityanyonyamahovAco 15.98 iti matvA na karttavyaM 2.135 ityanyaizca zizuceSTodhaiH 10.11 iti matvA budhaiH kAryaH 6.156 ityabhiSTutya gUDhAGgI 8.80 iti matvA budhairAdau 18.143 ityabhiSTutya to devaM 9.103 iti matvA sa pApAtmA-19.165 ityamA puNyapApAbhyAM 17.44 iti mohamahArAti 13.123 ityaso mArgazIrSasya 12.99 iti vigatavikArAH 11.134 ityamISAM ca samyak 7.104 iti vigatavikAro 12.139 ityasAdhAraNairdivyaiH 9.58 iti vibudhapatIDyo 15.170 ityasya dhvaninA cakrI 5.94 iti vizadagirAsau 17.208 ityasau vividhaM puNyaM 2.46 iti vRSaparipAkAd 18.169 / ityAkhyAdvayaM kRtvA 9.90 iti vRSaparipAkAdApya 6.174 ityAkhyAyAdimaM tattva 16.65 iti lokatrayaM jJAtvA 11.111 ityAdicintamAnasya 6.114 iti zakroktitaH pUrva 19.46 / / ityAdicintanAdApya 3.121 iti zivagatihetUn 16.183 6.28, 5.11, 3.13 iti zubhapariNAmA- 10.106 ityAdi cintanAtprApya18.146 iti zubhaparipAkAnnanda-5.147 ityAdi tadvacaH zravyaM 12.84 iti zrIjinavaktvendU- 18.131 ityAdi tadvacaH zrutvA 6.147 iti sakalasuyuktyA 1.86 ityAdi cintanotpanna: 3.130 iti saMkhyAnvitAH 19.209 ityAdi nindyakarmANi 17.14 iti saMbodhanopAyaH 19.189 ityAdi paramAn bhogAn 2.48 iti sarvapadArthAnAM 41.76 ityAdi paramAdhArA- 12.49 iti sukRtavipAkAt 4.141 ityAdivacanAlApaiH 12.67 iti sukRtavipAkAttApa 9.143 ityAdivacanastasya 19.180 iti sucaraNayogAd 3.149 ityAdivarNanopeta-2.56, 7.10 iti sucaraNadharmAcchama- 7.124 ityAdivarNanopetaM 14.25 iti sUcaraNayogAcchama-19.250 ityAdibahudhA jIva- 16.144 iti stutinamaskAra- 15.74 ityAdivividhaM jJAtvA 17.43 iti stavananamaskAra- 15.116 ityAdivividhaM puNyaM 4.66 iti stutvA jagannAthaM 12.33 ityAdivividhAcAraiH 4.139 15.76, 19.93 ityAdivividhAzcarya- 7.115 iti stutvA tamabhyaya' 12.135 ityAdivividhaM ghoraM 3.140 iti stutvA mahAvIraH 10.37 ityAdyakhilasAmagrI 11.119 iti heyamupAdeyaM 17.53 ityAdyanekasaMsthAnaM 18.127 itISTaprArthanAM kRtvA 9.88 ityAdyanyataraM ghoraM 5.21 ito'mutaH pradhAvanti 12.55 ityAdyanyataraM vastu 11.51 For Private And Personal Use Only Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ityAdyanyatarai ramyaiH 10.77 ityAdyanyaiH zubhAcAraiH 17.88 ityAdyaparasAmagyA 13.105 ityAdyupadravairghoraiH 13.72 ityAdezaM sa yakSezo 7.45 ityAdyanyatprazastaM ca 4.109 ityAdyanyanmahAduHkhaM 3.144 ityAdyanyAyakarmodhaiH 5.133 ityAdyairguNaiH sAraiH 1.67 ityAdyantAtigaivizvaiH 1.10 / / ityAdyaparaduSkarma 17.76 / / ityAdyaparasacchrotR 1.76 ityAdyA paramA zobhA 10.60 ityAdyAM bahudhA jJeyA 16.155 ityAdyaiH paramAcAraiH 5.113 / ityAdyaH paramotsAhaiH 8.59 ityAdyairbahubhiH krIDA- 10.43 ityAdharaparaiH kRtsnaiH 7.38 ityAdharaparairdivyaiH 8.12 ityAdyalakSadivya- 10.73 ityA_vividhaidivyaiH 9.27, 9.139 ityA_vividhai?raiH 4.17 ityAdyavividhairyogaiH 6.40 ityAdyaiH zubhakauSaiH 7.77 ityAdyaiH sa zubhAcAraiH 5.72 ityAcaM garbhakalyANaM 7.122 ityAlocya hRdA zrImAn 15.87 ityAviSkRtamAhAtmye 12.57 ityAzcaryavibudhyainaM 14.11 ityAsAdyeha sAmagrI ityuktvAtAM sa 19.120 ityuktvA prathamaM cakru- 19.245 ityuktvA liGginaH sarve 2.82 ityuktvA snAnavApyAM sa 6.159 ityuktvAso sabhAmadhye 15.115 ityekatvaM parijJAya 11.43 ityetasyA guNAn jJAtvA 11.87 ityetavidhibhedaiH sa 13.15 ityevaM dharmamAhAtmya 6.18 zlokAnukramaNikA 227 ityevaM dharmamUlaM sa 5.144 utthAya zayanAt kecit 7.74 ityeSA dikkumArIbhi- 8.13 utthAya zayanAt prAtaH 4.130 ityeSo'tizayaidivyaiH 19.79 utpatyAzu punastasmAd 3.117 itthaM gandhodakaiH kRtvA / 9.37 utpATayanti kecicca 3.132 itthaM pApaphalAdIn sa 17.23 utpAdayanti vA prIti 17.127 itthaM prasAdhyamAnaM taM 9.61 udyamena pragacchantaH 14.38 itthaM yogimukhendUdbhavaM 4.49 udyAnaM phalitaM kSetra 10.70 itthaM yo'tra nihatya 13.136 udyotaH sthAvaraH sUkSmaH13.116 itthaM zrIjinapuGgavo 14.184 udyotAdyA amI syuH 16.125 itthaM sa cintayan dUrA-15.118 upayogamayo jIvaH 16.103 itthaM sadeva siddhAnta- 1.61 upavAsAnnirArambhAn 5.141 itthaM sadvaktR-sacchrota 1.83 upAyaM paramaM puNyaM 12.34 itthaM sa vividhAcAraiH 12.68 upAyako mahatpuNyaM 11.40 itthaM so'dbhutapuNyena 10.46 umayA kAntayA sAdhaM 13.82 idaM ratnatrayaM sAkSAt 18.25 unmattA vikalA yadga-18.136 idAnIM tvaM cirAyAtaM 4.40 utsapiNyavasapiNyoH 11.30 indrANIpramukhA devyo 1.11 uvAcedaM tato yogI 19.138 indrAdhA parayA bhUtyA 2.95 udvelaM ca mahAdhvAnaM 7.66 indriyArthAdivastvoghe 6.9 [] indriyaiH padArthAdIn 11.49 __ UrdhvamucchAlayaMstAHkhe 9.136 imaM mithyAtvadurmArga 18.138 imaM zrAvakadharma ye 18.71 RSikevaliyatyAdyAM 2.54 imAn gajAdivahnayantAn 7.93 [e] imAmanyAM parAM lakSmI 5.61 imAnyAvazyakAnyeSa 6.94 ekagrAsAdinAneka- 6.33 iyanti me dinAnyatra 5.104 ekataH sakalaM pApaM 2.134 ekayojanavistIrNa iha jambUmati dvIpe 19.98 14.69 ekarUpaH kSaNAdivyo 6.126 [I] ekarUpo yathAmedha 15.15 IdRzaM sa taducchittyai 3.55 ekazAlA dvizAlAdyA 14.111 IdRzAH svargajA bhogAH 12.64 ekahastocchritAste 18.124 IdRzIM sakalAM zakti 12.32 ekAkSadvitrituryendriya 13.115 [3] . ekAkSANAM catuHprANAH 16.106 utkRSTazrAvakANAM sada- 4.47 ekAkinaM viditvA svaM 5.80 utkRSTA bhogabhUreSA 18.94 ekAkI jAyate prANI 11.35 utkRSTo bahirAtmA 16.94 ekAkI siMhavannityaM 5.16 utkhAtAsikarAH kAzci- 8.5 ekAkI siMhavad rAtrA- 13.40 ucchalantyo virejustAH 9.22 ekANvapekSayA na syAt 6.128 ucchvAso dvivihA- 19.215 ekAdazapramaisiH 6.169 uttamAdyA kSamA mArdavaH 18.80 ekAntareNa teSAM syA- 18.100 . [] For Private And Personal Use Only Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 228 zrI-vIravardhamAnacarite [ka] ekAntAndhatamo hantu- 6.92 kaH suhRtparamaH puMsAM 8.43 ekena samayenaiva 19.238 kalpAdyAH prAktanAste 2.96 kA imA lalitA devyo 6.109 ekaikasyAM dizi jJeyAH 14.119 kaTItaTe babandhAsya kAkamAMsanivRttyAptA- 19.117 ekaikasyA hi devyaH 6.143 kaNThaM sA maNihAreNa 9.55 kAtaratvaM ca dhIratvaM 16.18 eko'NuH sUkSmasUkSmaH 16.120 kadalIgarbhasAdRzyaM 7.31 kAtaratvaM prakurvanti 17.179 eko yaH kurute pApaM 11.38 kadAcitkAnane tasmin 2.20 kA tvaM vA hetunA kena 19.115 eko rogAdibhisto 11.36 kadAcijjalakelIbhiH: 8.10 kAni pApasya kartRNi 8.32 eko hatvA svakarmArIn 11.42 kadAcittasya saMjAte 19.109 kAni saptava tattvAni 15.106 kadAcittaM magaikasya etatsarvavratAnAM ca 18.39 4.6 kAminI: kamanIyAGgAH 17.35 etaddAnaM paraM puMsAM 13.28 kadAcid vRSabhaH svAmI 2.72 / / kAyaklezaM bhajannevaM 13.47 etadduHkhanivAraka kanatkAJcanabhRGgAra- 15.39 / / kAyapramANa AtmAyaM 16.108 etadratnatrayaM sarva 18.30 kanatkAJcanavarNAbha- 10.22 kAyabandigRhAjjIvAn 16.151 etA dvAdaza bhAvanAM 11.134 kanatsvarNamayaiH kumbhaiH 9.14 kAyo'yaM kevalaM pApI 11.57 etAn prakSAlya cinnIrAt 6.77 kapilAdisvaziSyANAM 2.103 kAyotsargAsanApannaM 17.31 etAnyatha pratibimbAni 15.142 karAbhyAM sundarazchi- 19.176 kAyaM matvA svakIyaM ye 17.123 karoti jagadAnandaM etA vallabhikA devya- 6.136 1.18 kArayanti pazUnAM ye 17.102 karoti tatphalenaiva etA vibhUtayo divyA 6.145 19.166 kArayitvA.bahUn tuGgAn 5.66 karoti paJcabhedaM etAste niHspRhasyASTa-15.158 6.45 kArAgArasamaM gehaM 10.105 ete caturNikAyezAH 14.64 karoti mahatI pUjAM 5.142 kAritainijadevIbhiH 10.45 ete tIrthakarAH khyAtA 1.35 kartavyaM mArdavaM dakSaH 6.6 kAtikAkhye zubhe mAse 19.233 ete munIzvaraiH sevyAH 11.77 karmaNAM saMvaro yeSAM 11.78 kAryoM dharmo'tra vRddhatve 4.101 eteSAM nizcayaM kRtvA 16.195 karma-nokarmaNAM kartA 16.106 kAlalabdhyA mudAsAdya 18.132 karmamallavijetAraM 1.29 kAlazaukariko'tra eteSAM lakSaNaM jAtu 15.108 19.162 karmabhyaH karmakAryebhyaH 16.78 ete sAmAnikA devA 6.128 kAlAgurvAdisad-dravya- 15.45 karmAkSebhyo'paro vairI 18.10 kAlAnte tatphalenAsau 19.126 etadizasaMkhyAnaH 19.227 etaiH paJcazataiH ziSyaH 15.95 karmAgamamahavAraM kAlaH sa eva dhanyo'tra 15.151 karmANi karmakAryANi 11.48 etairbhUtArthanAmauSaiH 15.141 kAvyAdi maMkSu gatvAhaM 15.86 karmArayo'sya bhItyA 13.111 kAvyArthenAtra jAyetA- 15.90 etaraSTaguNaiH kRtvA 6.71 . karmArAtivijetAraM . etya tasmAdihotpanna- 4.21 / / 5.1 kAzcitse tuGgahAgre 8.8 katriveNa jIvAnAM 5.83 kAzcidairAvatI piNDI- 9.131 evaM caturazItipramalekSA 16.52 evaM bAhyaM sa SaDbhedaM kalakaNThAH sumAGgalya- 7.71 kAzciddivyAH srajastasyai 8.4 6.41 kalaM gAyanti kinnaryaH 9.120 kAzcinmahAnase lagnAH 8.3 evaM zeSavaneSu syuH 14.116 evaM saptavRSAnIkA 14.36 kalpakalpAtigeSveva 11.104 kAzcinnRpAtmajA anyA18.151 eSAM parigrahANAM ca ki dhyeyaM dhImatAM loke 8.26 kalpavRkSaH sapuNyAnAM 18.92 18.46 eSAntaH pariSatte'sti 6.131 kalpazAkhibhavai nA 15.46 kintu tIrthakarA eva 19.179 ehi hyehi jagatsvAmin 10.4 kalpAhnipasya zAkhAsu 9.132 kintu deva niyogo'yaM 12.12 kaSAyendriyayogAnAM 17.25 kintu devA mahAnto'tra 19.193 kasyedaM saptadhAnIkaM 6.110 kintu dehi bhavadbhUti 15.167 aikyaM jAnAti yo muDhaH 16.71 kaH zatruviSayo yo'tra 8.44 kintvahattIrthamevAtra 19.188 aizAnendro'pi sAnandaM 9.9 . kaH sukhI jagatAM madhye 8.40 kinnaraH prathamazcendraH 14.59 For Private And Personal Use Only Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zlokAnukramaNikA 229 kinnaryaH kinnaraiH sAdhaM 8.101 kiM pANDityaM zrutaM jJAtvA 8.47 / kimatra bahunoktena 3.125 4.96, 10.75, 16.24, * 18.128 kimatra vistaroktena 16.81 kimamutra supAtheyaM 8.38 ki mUrkhatvaM parijJAya 8.48 kirAtasainyarUpAyaiH 13.71 kilakSaNo'hamevAtmA 5.3 kiM vayete'sya netrAbje 10.49 ki zlAghyaM yanmahaddAnaM 8.45 kisvarUpaM vidhiH ko'tra15.107 kuDmalIkRtapANyabjAH 14.65 kutIrthe pApakarmAdau 17.103 kuto me zAzvataM zarma 5.4 kudevagurudharmAdIn 17.124 kubuddhayA ye'tra sevante 17.113 kumAralIlayA divyAn 10.79 kumAro'pi kvacitkRNvan 10.38 kumAra bhAsurAkAraM 10.27 kumAraH krIDayAmAsa 10.31 kurvan krIDAM svadevIbhiH 4.69 kurvanti pratyahaM dharma 17.87 kurvanti vividhAnnAdAn 8.100 kulAddIrghAyuraprApyaM 11.115 kuzAstrAbhyAsasaMlInaM 17.10 kuzAstrAbhyAsasaMlonA 17.68 kUTAgArasabhAgeha- 14.153 kRtakAryAH suraiH sArdhaM 12.136 kRtapuSpAJjalerasya 9.118 kRtAdidoSanirmuktA 13.14 kRteSTayaH kRtAniSTa- 9.43 kRtvA ghorataraM dvedhA 3.147 kRtvAmA bahudhAkAraiH 9.140 kRzamadhyA mahAkAyA 7.33 kRtsnakarmAGganirmukto 16.90 kRtsnakarmArisaMtAnaM 12.120 kRtsnaduHkhAkarIbhUtaM 3.105 kRtsnAn vRSabhasenAdIn 1.40 kRtsnavighnopahantAraM 7.1 ko lobhI sarvadA yo'trakaM 8.35 kRtsnebhyaH karmajAlebhyaH16.173 koSThe dvAdazame tiryaJcaH 15.25 kRSNa lezyAzayA raudrA 17.70 ko'haM kasmAdihAyAtaH 3.12. kRSNAhinakulAdInAM 19.64 kramato vRddhimAsAdya 5.42 ke'tra paJcAstikAyA 15.105 kramAcchrImanmukhAbje 10.8 keciccaturNikAyasthAH 18.154 kramAtprApuH surAdhIzAH 8.107 kecicchrojinavAsyena 18.152 kramAtsadyauvanaM prApya 3.66 kecicchAvakadharmeNa 2.52 kramAtsudhIrvajan mArge 15.116 kecittadgItagAnaizca 14.155 kramAdadhItya zAstrAstra 1.138 kecittapovatAdIni 18.157 krUrakarmakaraH krUro 17.11 kecittIyazasatkarma 7.4 krUrakarmakarAH krUrAH 17.66 kecid bhaktyA pradAyoccaH 7.5 karA bhAryA jagannindyA 17.15 kecid ratnatrayaM labdhvA 12.16 kvacinnadyaH kvacidvA- 14.146 kecittvada-bhAktikA nAthaM 12.22 . kvacidvicitraratnAMzu 14.93 kecid vicakSaNA vIkSya 7.52 kvaciddhANi ramyANi14.110 kecitsatpazavaH siMha- 18.153 kvacidvidrumakAntyAdayaH 14.92 kecitsupotradAnena 7.17 kvacidvidrumaramyAbhaH 14.72 keciddhasanti valganti 8.72 / / kvacidAlokayan svasya 10.41 ke caurA durdharA puMsAM 8.49 kvacidvINAdivAditraH 5.131 ketumAlAvRtAkAze 12.90 kvacitsvatanusaMsthitya 3.47 kena cAcaraNenAna 16.10 kvacitsurakumArAdyaH 10.42 kena tattvena ki bAtra 16.7 kva vidheyo mahAn yatnaH 8.42 kena duSkarmaNA mUDhA 16.8 kSaNadhvaMsyapadaM rAjyaM 12.117 kena vA kAraNenAyaM 6.112 kSaNAtpAveM kSaNAdre 9.127 kenApi hetunAvApya 4.34 kSamayA bhUsamo dakSo 13.78 kenopAyena so'pyatrA- 15.84 kSIrAbdhipayaHpUrNaiH 12.39 ke paryAyAH kiyanto vA 16.5 kSIrAbdhivIcisAdRzyaH 15.8 kevalajJAninaH sapta 19.210 kSIrAbdheH pavitrasya 12.103 kevalaM darzanaM svAmin 15.154 kSuttaTukkAmakopAdyAH 6.23 kevalAvagamAlokitA- 19.152 kSuttRSAdibhavAn sarvAn 13.55 kevalizrutasaMghAnAM 17.105 kSutpipAsAjarArogA 11.55 kezAn bhagavato mUni 12.101 kSutpipAsAtapAtIva 4.19 ke zUrA ye jayantyatra 8.50 kSetrANi tAni pRjyAni15.150 koTIkoTidazAbdhipramA 18.86 kSetrAdIn daza bAhyasthAn12.93 koTIkoTayabdhimAnAsya 18.102 kSetra vAstu dhanaM dhAnyaM 18.45 koTIkoTisamudrANAM 16.157 koTI SaNNavatiH grAmAH 5.59 [kha] ko devo'khilavettA yo 8.51 khagAnerubhayazreNyo- 3.79 ko dharmoM yo yutaH sAraiH 8.37 khagAdhIzo'nyadA vIkSya 3.76 ko mahAn gururevAtra 8.52 khagezAn mAgadhAdhIzca 3.107 For Private And Personal Use Only Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 230 khanIva guNaratnAnAM kha-bhUcarasurAdhIzaH khAditAnyakhAdyAni [ga] gajendrAkAramAdAya 7.103 gaNezAdimunIndrANAM 4.64 8.9 gatAvaMzukasandhAnagate tasmiMstadudyAnaM 3.26 5.32 gartagRhNAn sudhAhAraM gatvAcaMyA jinAcazca gandhAmbusnapanasyAnte 1.123 9.39 6.167 gamanAgamanaM kartuM galadvASpajalo'tIva 7.39 3.65 3.124 gavyUti dvisahasrANi gAvaH kAmadudhA sarvA 4.24 8.111 6.121 grAmapattanapuryAdyA gItanartanavAdyAdi 2.20 guNagrahaNazIlAzca guNavratatrikaiH sAraiH guNazIlasadAcArAt 19.168 guNasthAno'nivRttyAdi 16.59 guNAn mUlottarAn sarvAn 5.22 guNAbdhInAM gurUNAM ca 17.188 gurudevAya zAstrANAM 17.28 6.30 18. 54 18.68 2.87 gurUpadezapotenAgRhapATakavIdhyAdyagRhArambhe vivAhAdau gRhiliGgakRtaM pApaM gotrakarmanRNAM dadhyA- 16.153 gozRGgAcca yathA dugdhaM 18. 140 grISme sUryAMzu santapte 5.20 [ gha ] ghanakusumavRSTi ghaNTAnAdAdicihnaudhaiH [ ca ] cakAra mahatIM pUjAM 6.167 cakAra vizvabhavyAnAM 18.167 cakraratnaM krudhAdAya 3.101 2.55 14.51 17.165 13.134 12.36 www.kobatirth.org zrI vIravardhamAnacarite cakrebhendravRSAmbhoja- 14.173 caNDikAkSetrapAlAdIn 11.20 17.174 11.31 caturgatiSu sA yoni caturgopurasaMbaddha - caturgApurasaMyuktacaturthajJAninaH pUjyAH caturthAvanaparyantaM 5.31 caturthe jyotiSAM devyaH 15.22 caturdivasya dIptyAcyA 14.74 caturdivasya yA santi 14.115 caturdhA dehino nUnaM 16.37 16.53 6.54 5.65 15.33 19.58 5.53 5.52 caturmukhazcaturdikSu caturazItikoTyazva caturazItilakSAH syucaturArAdhanAH samyacatuSTayAdhikAzIticatuSpathe saritIre 5.116 14.34 13.45 6.38 16.55 catvare vA saritIre catvAri darzanAnyeva catvAriMzatsahasrANi candanadravadattAcchaM 6.130 12.89 candrakAntazikhA yatra 14.88 candraprabhajinaH puSpa18.106 candrasUryAdayaH sendrA 15.24 candrAH sUryA grahAstArA: 11.101 candrAH sUryA grahAH sarve 14.52 candrendranIlavarNAGgI camaraH prathamo'thendro 3.64 14.54 caratAM bho yathAndhAnAM 18.137 caranti nizi cAnnAdIn 17.117 caryate brahmacarya 18.64 calato dRktapovRttA- 6.60 calatyacalamAleya 13.73 calAM lakSmIM parityajya 12.118 cAraNadhipariprApto 4.7 caturdhA gatayaH paJca caturdheti mahad-dhyAnaM 14. 113 1476 19.211 catuHparvasu pApaghnAn caturvaktraM mahAvIraM For Private And Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir cAritreNa vinA jAtu cAritraM vyavahArAkhyaM cidAnandamayaM divya cirapravrajito jyeSTho cidvijJAnatapoyogaH [ ja ] jagaccUDAmaNerasya jagatAM pUrayantyAzAH jagattrayasthitA lakSmI jagattrayasthitairdivyaiH 18.20 18. 19 1. 14 18.23 citrakAra ivAneka 10.89 citraM trijJAnanetro'haM cintA kvAtra vidheyAho 8.41 cintitArthapradAn sArAn 9.22 cihnastaH sAmarAH zakrA 8.66 cetanApariNAmena 16.143 caitanyapariNAmo yo 16.167 caityAlayamivAgAra- 9.102 cyutvA sa nirjaro nAkAt5. 136 [ cha ] chatracAmarabhRGgArachatraM dhvajaM subhRGgAraM chAdayanto nabhobhAgaM 'chedanavividhAkAraiH 6. 95 16.152 janmAbhiSekajAM sava janmAbhiSeka saMbandhi jambUdvIpAdayo dvIpA jambUdvIpastha pUrvAkhya 8.120 8.84 14.50 11.93 9.52 9.32 17.38 10.61 jagattraye'pi tatsarva 10.76 jagatpUjyo jagatsvAmI 16. 134 jagatpriyA zubhA vANI 10.64 jagatsaMtApinaM mohAjagatsA rairguNavrAtaiH 19.33 19.4 jagadbandhvAdine trANAM 10.6 jagadvyApi yazastasthA 13.98 jagannAtho jagadbhartA 15.133 jagrAha dRSTinA sAdha 2.32 jaghanyo'ntarAtmA syAd 16,95 jaghanyo vizvabhogAnAM 11.98 9.104 8.99 11.94 4.36 Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zlokAnukramaNikA 231 jJAtveti dhIdhanairjAtu 11.133 jJAnacAritrayorbIjaM 18.11 jJAnatrayadharo dhImAn 7.23 jJAnadarzanacAritropa- 6.80 jJAnamantAtigaM lokA-13.129 jJAnavAn siddhasAdRzyo 17.46 jJAnasya satphalaM teSAM 10.91 jJAnahIno na jAnAti 18.16 jJAnahIno vadatyatra 1.70 jJAnAvaraNakarmANi 13.126 16.147 jJAninAM tvaM mahAjJAnI 14.43 jJAnena jJAyate vizvaM 18.15 jyeSThe dhavalapaJcamyAM 1.55 jyotirloke tadaivAsI- 14.8 jyotiSkA:jyotiraGgeSu14.132 jyotiSpaTalamulladhya 8.106 jvalanAdijaTIkhyAto 3.87 jvalanAdijaTI tasyAH 3.72 jambUdvIpapramaM dIpraM 14.19 jaya nandastavAdyaizca 7.14 jaya nandeza vardhasva 8.96 jaya mohaM jagacchatru 19.51 jayeza nanda vardhasva 12.52 jalajvAlAdayo'neka- 16.122 jalAdyaSTavidhairdravya- 5.28 jalpitena bahunA kimA- 19.264 jAtarUpastadA hyeSa 12.106 jAtudoSAnna jAnanti 17.167 jAtyAdyaH sadguNairyuktaH 6.74 jAyate karmapAkena 11.82 jAyate nirjarA pUrNA 11.84 jAyante gaNanAtItAH 2.12 jAyante'nekadezotpannAnAM 15.17 jAmAtre'dAtpunaH siMha- 3.96 jitanIrajapAdAbjA 7.30 jitendriyAH samAcArAH11.107 jitvA rudrakRtAn ghorA- 1.7 jinacaityAlayoddhAraiH 4.137 jinadharmabahirbhUtA 17.75 jinazAstragurUna dharma 17.202 jinasUtre kuzAstre ca 16.68 jinasUryodgame yadvat 7.78 jinendrakevalajJAni- 2.44 jinendrajina siddhAnta- 17.13 jinendrapitaro bhaktyA 7.120 jinendrazrImukhAddivyA 15.14 jinendro nAtidUraM 12.86 jineza zrImukhAdeta- 4.39 jineze vizvanAthAya 1.1 jinezo'pi bahan dezAn 13.39 jinoktameva siddhAntaM 19.194 jIvapudgalayodharmaH 16.129 jIvahiMsoddhavAdyana 4.16 jRmbhikA grAmabAhyasthe 13.100 jetaNAM tvaM mahAjetA 15.59 jainazAsanato nAnya- 18.5 jJAtvA tadvaJcanAM tadvana- 3.27 jJAtvA tannizcayaM 19.124 tataH khAGgaNamArudhya 8.73 tataH paraM pramodaM te 9.65 tataH pApI sa vijJAya 13.67 tataH pUrvANi sarvANi 18.165 tataH pratyahamArebhe 7.46 tataH pracyutya durmArga- 2.129 tataH praNamya tIrthezaM 15.49 tataH zakrA jinendrasya 9.141 tataH zako jagAvitthaM 15.92 tataH zacI pravizyAzu 8.76 tataH zrIgautamaM natvA 19.96 tataH zvabhrAyurevAsI 3.113 tataH saddharmasiddhayarthaM 5.27 tataH sAmAnikAdyA hi 8.70 tataH siddhAnnamaskRtya 12.95 tataH sUkSmadhiyaH keci- 12.63 tataH soDhvAtidhairyeNa 19.200 tataH so'dhyApakaM jainaM 5.43 tataH svajanabhRtyebhyo 9.107 tataH svapnavilokotthA 7.87 tataH svAvadhinA jJAtvA 15.80 tatazcaturthakAlo'sti 18.101 tatazcaityAlaye gatvA 4.62 tatazcaityAlayaM gatvA 2.41 tatastapo'tiniHpApaM 3.44 tatastapaHphalenAso tatastadrUpahAnya sa 13.89 tatastadyogapAkena 6.104 tatastamupavezyoccaH 13.9 tatastasmai supAtrAya 13.22 tatastuSTAH surAdhIzAH 12.107 tataste kSutpipAsAdIn 2.78 tataste tridazAdhIzAH 7.116 tatastau jagatAM pUjyau 9.98 tatastaM dhIratApannaM 13.70 tatastaM triHparItyoccaiH 15.34 tatastaM nirmadaM kRtvA 19192 tatastyaktvAntaresaGgA-18.148 tato gatvA jagadvandyaM . 3.15 tato'gurulaghutvaM 13.108 jhaMjhAvAtamahAvRSTayA 6.37 [ta] ta eva jagatAM pUjyA 10.100 tacceSTAM vIkSya tadvodha- 19.194 tacchAstrAracane'syAzu- 2.91 tacchrutvA kumAro'vocat 3.24 tacchrutvA te'vadan sarve 15.97 tacchrutvA'nye vandantyeva 12.66 tacchrutvA'nye vidaH prAhuH 13.33 tacchrutvA vadantItthaM 7.55 tacchrutvA sasaMvegaM 19.125 tacchrutvA so'vadaddhImAn19 122 tacchrutveti gaNezo'vAdI- 19.97 tacchutvovAca yogIti 19.102 tata AdeyanAmAtha 19.229 tataH katipayairdevaiH tataH karmAdrighAtAya 5.15 tataH kevalisaMjJo'mI 16.110 tataH kSINakaSAyaH sayo- 16.60 For Private And Personal Use Only Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 232 zrI-vIravardhamAnacarite tato'gre kapiromAkhya 19.175 tato'sau jJAtasarvAGga- 18.116 tato jajambhire prAta- 7.70 tato'sau dharmamUtirdA 5.73 tato jayeti saMghocya tato'sau parayA bhaktyA 15.122 tato jitvAtidhairyeNa 4.111 tato'sau parayA bhUtyA 5.46 tato jJAtvA mahAvIra 13.75 tato'sau bAlasUryeNa 8.83 tato'tikhaNDitAGgo'sau 3.138 tato'sau bhagavAn devaiH 19.48 tatodbhataraNe tatra 3.100 tato'sau mahatI zaktyA 5.108 tato dvitIyakAlo 18.95 tato'sau mRtyuparyantaM 6.100 tato drutaM mudAnIya 3.94 tato'sau yauvane labdhvA 5.139 tato dRgjJAnacAritra- 5.13, tato'sau zibikA dIprAM 12.43 6.102 tato'sau yauvane vANya 4.127 tato'tidagvizuddhi sa 5.64 tato'syai parayA bhaktyA 13.96 tatre'tizuddhabhAvena 15.120 tato'smai yauvane tAto 4.81 tato'ntarAntaraMkiJcit-14.75 tato'sya kevalajJAna- 19.240 tato dhUpaghaTo dvau dvau 14.106 tato'sya dhImatazcitte 10.83 tato nikSipya rAjyasya 5.12 tato hatvAkSamohAdIn 3.97 tato nihatakAri- 13.121 tatkathAzravaNAtprApya 19.113 tato nIlAlimAkeza- 13.93 tatkujJAnajasaMvegAd 2.127 tato'trAtmA bajedurdhva- 16.176 tatkRte paraM puNyaM 19.103 tato'dhvAnaM kiyantaM 14.90 tatkRtyaM dhImatAM yena tatopare jaguzcaiva 7.57, tatkSaNAjitapuNyena 13.97 16.176 tatkSaNaM yakSarAjasya 2.94 tato'bhyayaM jinA zca 6.112 tatkSaNaM vidhinA rAjyaM 3.14 tato'bhyarya jinendrAGghI19.87 tatkSaNaM zrIgaNezasya 18.161 tato'bhyarcya jagatsAraiH 19.242 tattyaktvA'ntarbAhyasaGga- 18.29. tato'bhyantarabhUbhAge 14.124 / / tattvAtattvAttazAstrANAM 17.192 tato majjananepathya- 7.89 tattaM pradakSiNIkRtya 3.102 tato mitratvamApannau 19.197 tattvArthAnAM parijJAnaM 18.14 tato mudA samAnIya 8.86 / / tatpitAsya vibhUtyAdau 5.39 tato yateH sa puNyAtmA 2.36 tatpuraM tadvanaM mArgAn 12.37 tato'yaM nRsurAdInAM 10.15 tatpuraM svaHpuraM vAbhAt 9.109 tato vIkSya sa dInAtmA 3.118 tatprabhAsturagAstuGgAH 14.37 tato vIthyantarAlasthAM 14.138 tatpraNAme surendrANAM 15.37 tato vIthyantareSvasyAM 14.128 tatpraznAtsa uvAcedaM 3.78 tato vyaktaM vidhAyoccaH 5.115 tatphalena babandhAzu tato vajan prayatnena 13.4 tatphalenaM babhUvAso 2.128 tato vyAsena tIrtheza 17.3 tatphalenAbhavatkalpe tato'sAvavasRtyAzu 3.33 tatphalena sa evAtra 11.39 tato'sAvArtaraudradhyAna 4.105 tatphalotthamahAbhogAn 5.146 tato'sau kRtstakarmAri 19.232 tatphalaM tatra bhuktvA 19.156 tatra kUlAbhidho rAjA 13.7 tatra gRhAGgaNe ramye 9.94 tatratyA munayaH kecid 7.3 tatra paJcAgnimadhyasthaM 19.190 tatra prArebhire divyaM 9.5 tatra bhuktvAmaraM saukhyaM 19.202 tatra bhuGkte nirAbAdhaM 16.177 tatra bhuGkte paraM saukhyaM 19.130 tatra yogaM nirudhyAsau 19.221 tatra raudre zmazAne'sau 13.60 tatra vIthyantareSvAsaMzca14.107 tatra vIkSyAvadhijJAna 4.83 tatra zrI jinabimbAnAM 5.12 tatra SoDazavArAzi- 3.57 tatra siddhatvamAsAdya 19.234 tatra so'ntarmuhUrtena 6.105 tatrAcchasphaTikAcchAlA 14.165 tatrAtikSAradurgandha- 3.136 tatrAdau karmahantRNAM 13.106 tatrAntaHsthaM jagannAthaM 15.121 tatrApi te mahendrAdyAH 19.249 tatrApi prAk svamithyAtva- 3.4 tatrApi pApibhiH karaiH 3.139 tatrApyantarmuhUrtena 5.25 tatrApyena upAryoccaH 4.3 tatrAbhiSicya saMpUjya 14.159 tatrAbhyASTabhirdravya- 6.3 tatrAvalambitA mAlAH 9.4 tatrAsIno nRpo bhaktyA 19.94 tatrAsmai bhoktakAmasya 19.182 tatraikasmin zilApaTTe 12.88 tatraiva kAnane pApAt 2.83 tatraiva te prapUjyoccaH 19.246 tatraiva vaitaraNI bhImA 4.13 tatraivAdrI mahAramye 3.73 tatraivAmAnuSe'raNye 19.198 tatrottuMgapadArUDhaM 15.32 tatropapAdadeze ca 3.115 tatropapAdazayyAyAM 5.118 tatsugandhAmbu te cakru- 9.38 For Private And Personal Use Only Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 233 zlokAnukramaNikA tatsudAnena bhUyo'pi 13.37 tadAcArotthapuNyena 19.201 tadvanaM rAjate'tIva 14.89 tatsarva tvaM kRpAnAtha 16.25 tadAtanI parAM bhUti 8.105 tayorUpaveSAdi- 9.142 tatsnAnAmbhobhirAkINaM 9.27 tadAtanI parAM zobhA 9.62 tadvAkyAmRtapAnena 18.155 tatsvAvadhinA jJAtvA 4.114 tadA toraNavinyAsaH 9.108 tanusthityai tadAhAraM 13.36 tattvArthazrIjinAdInAM 4.51 tadA taddAnatastuSTA 13.24 tannindyakarmakartRstAn 2.85 tathA trijJAnanetro'yaM 12.81 tadA tadbhakSaNe dakSaH 19.110 tanmadhyasthitasItAyA 2.6 tathA divyadhvanizcAdA- 15.16 tadAdAya pavitraM tad 19.244 tanmadhye cUlikA bhAti 8.117 tathAnantaguNaiH pU) 11.22 tadA durvyasanAnnindyAd 3.48 tanmadhye nAbhivad bhAti 2.17 tathApi nirbharA saikA 12.111 tadAdI mAnavAH santi 18.96 tanmadhye merurAbhAti 2.3 tathApi bhavyasArthAnAM 14.68 tadAnekavimAnazca 7.119 tanmadhye rAjate tuGgA 14.168 tathA bhavadvihAreNa 19.26 / / tadA nRpAlayaM dIpra- 7.51 tanmadhyasthena divyena 2.58 tathAmutra thiyo'nAH 13.30 tadA paTahatUryANAM 19.50 tanmadhye vijayArdhAdri- 4.73 tathA mUlaguNaiH sarveH 4.92 tadApi na manAga devaH 13.69 tanmahArUpasaundarya 8.87 tathA ratnatrayAcAraiH 11.126 tadA prabhRti siMho'bhUt .4.54 nanmithodbhavapApena 4.30 tathAcaMyan mahAbhaktyA 15.40 tadA balAhakAkAraM 14.13 tanmukhandoH parA zobhA 10.51 tathA sanmukhamAyAtaH 19.35 tadA madhyordhvabhAgena 8.75 tanvan prabhAvanAM jaine 5.112 tathA sarvAGgabaddhasya 16.175 tadArudhya puraM viSvak 9.92 tanvanti pApakAryANi 17.207 tathA sarvaiH surAdhIzaH 9.19 tadA rAjAGgaNaM sarva 13.31 tapaHklezabharAkAntA 2.79 tathaiva turagAdInAM 6.142 tadArUDho jagannAtho 12.45 tapa:zrutavratAtyo'pi 16.72 tadajJAnatapaHklezAd 2.120 tadAzritA nakhA dIprA 10.55 tapaseha paratrApi 6.64 tadanugrahadharmAya 19.161 tadA sa mAtaraM svasya 12.41 tapo'gninA parityajya 5.24 tadanugrahabuddhayAso 19.171 tadAsau smitamAtanvan 10.5 tapodAnajinendrArcA 11.18 tadantaHsthaM mahIbhAga- 14.86 tadAsya janmamAhAtmyAt 8.62 taponiyamasaddhyAna- 17.178 tadardhamukhavistAraM 8.122 tadAsya mukuTenAla- 10.47 tapobhirduHkarairetaiH 6.57 tadA kacchAdibhUpAlaH 2.74 taduktamiti sa zrutvA 4.23 tapoyamavratAdIn vinA 17.116 tadA kalakalo bhUyAn 9.18 tadekaikacamUnAM syuH 6.140 taporatnatrayebhyo'nya- 5.8 tadAkarNya jagI bhilla- 19.104 tadaiva tena yogena 12.138 tayormadhye guNasthAnAH 16.96 tadAka me pare prAhu- 12.62 tadaiva sAmarAH sarve 12.35 tapo rasaparityAgaM 6.35 tadAkaNyaM dvijaH prAha 15.91 / tadaivAdisurezasyA 7.105 tapovratayamAdIMzcA- 17.152 tadAkarNya nRpo mohA- 3.21 tadaivASADhamAsasya 7.110 tapovratAjitA yena 4.113 tadAkarNya sa ityAkhyat 19.106 tadaivAsya gaNezasya 18.159 taptAyaHpiNDanirdhAtaH 4.14 tadAkarNya sa itthaM 19.131 tadaivendrAjJayA deva- 8.67 tayo: ki satphalaM puMsAM 16.22 tadAkarNya so'vAdIt 7.94 tadgarbhAdhAnamAhAtmyAd 7.112 tayodvijacaro devaH 2.126 tadAkayeSa sAzcaryaH 15.100 taddhitAya jinAdhIzo 5.76 tayordevo divazcyutvA 2.122 tadAkAparejyUcu- 7.54 taddhitAya parArthI so'naghaM 6.4 / tayoH putraH sa kudhorjAtaH 5.9 tadAkAze naTanti sma 8.98 taddharyamasamaM vIkSya 10-32 tayovizAkhanandaH 3.69 tadAkUtaM tato jJAtvA 19.105 tadvandhubhASitaM zrutvA 3-92 tayozcyutvA sa saudharmAt 4.76 tadAgamanamAkarNya tadbhayAtte nipatyAzu 10.29 tayoH sa kalpatazcyutvA 2.113 tadAgamaM parijJAya 19.85 tadbhayAtso'tibhItAtmA 3.31 tayoH svargAtsa Agatya 3.7 tadA caturNikAyezAH 19.239 tadvacaHzravaNAtkAla- 2.25 tarAM sthApayituM bhavyAn 19.47 30 For Private And Personal Use Only Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 234 zrI-vIravardhamAnacarite tayoH sa nirjaraH svargA- 2.108 tasyA yAM yakSarAT cakre 14.179 tayoH sa svargatazcyutvA 2.69 tasyAH SoDaza sopAnaM 14.169 tayoH sampadvivAhAdi 3.97 tasyaivevopasaGkhyAnaM 8.114 tarjayanta ivAne 15.11 tasyopari jagatsArAM 14.177 tarpayitvA sudAnAca- 4.78 | tasyoparitale tuGgA 14.174 tahi puNyAhate kasmAt 19.164 / / tasyopari sphuradratna- 14.175 tallInahRdayasyAsya 6.60 tAdRzI patatI dhArA 9.21 tava pAdAmbuje samyag 19.44 tAni sarvANi vande'haM 15.143 tava ziSyo bhavAmyevaM 15.93 tAmathAveSTaya sarvatra 9.1 tasmAdAsannabhavyastvaM 19.158 tAmApya dharmamokSAdau 11.120 tasmAdetya nijaM sthAnaM 6.164 tAvattatsacivA dakSA 6.115 tasmAtpalAyamAnaM taM 3.35 tAvatte prAkatanAH pApAH 3.131 tasmAtpiNDIkRtAtsI- 16.181 tAvanto hi pratIndrAzca 14.62 tasmAtpUrvadizo bhAge 2.4 tAsAM taTeSu vidyante 14.83 tasmAdahirananto'styA-16.133 tAsAM madhyeSu bhAntyuccaiH 14.77 tasmAtsukhAthibhinityaM 7.58 tAsAM sphaTikabhittInAM 14.166 tasmAnmanye tadevAhaM 17.103 tAsu syuH paMTalAnyeko 11.90 tasmAdyo viparItAtmA 16.75 tiyaMggatikaraM nindyaM 6.48 tasmAllabdhajayo devo 13.112 tiryaggatIH pragacchanti 17.77 tasminnupadrave vIro 13.66 tiryaJcaH siMhasarpAdyAH 19.216 tasmin bAhusahasrAtye 1.124 tiryaglokAyitasthUla- 14.16 tasya dakSiNadigbhAge 8.123 tiryagvisAriNaH kecit 9.23 tasya dAnAnumodena 11.38 / tisRbhirbhUmibhistuGgo 14.103 tasya paryantabhUbhAga- 14.71 tIrthakartuH suyAtrAyai 19.75 tasya puNyavato devI 2.68 tIrthakRttIrthabhUtAtmA 15.135 tasya madhyasthAsana- 8.124 / tIrthakRnnAmatIrtheza 19.231 tasya vAyuvazAttIvra- 3.137 tIrthanIramidaM nUnaM 19.181 tasya svAmI zubhAdAsI-5.135 tIrthanetA sutIrthajJaH 15.136 tasyA upari satpITha- 14.172 tIrthezagurusaMghAnA- 17.196 tasyAdau bhavantyAH 18.89 tIrthezasya guNAneSu 14.97 tasyAdau manujAH pUrvaka 18.103 tIrthezAM sadgurUNAM ca 17.81 tasyAdau zrIjinAgAre 9.106 / tuGgavaMzaM mahAkAyaM 14.15 tasyAdau syunarA eka 18.99 tuGgA sArthakanAmAne- 14.80 tasyAdbhutapuNyena 5.45 turyazuklamahAdhyAna- 19.288 tasyAdraruttarazreNyAM 4.74 tuSyanti manasA dRSTvA 17.142 tasyAdyaM bhadrazAlAkhyaM 8.109 te'tyantaviSayAsaktAH 17.79 tasyA bAhye bhavedrabhyaM 2.18 te durgatI ciraM bhrAntvA17.163 tasyAbhavanmahAdevI 7.28 te'dhogAmina evAho 17.191 tasyAbhiSiktagAtrasya 9.49 tena jJAnatrayeNAtra 10.90 tasyA madhye vyadhAdvaidaH 14.181 tena te jAyate nUnaM 4.42 tena doSeNa te nAsti 19.140 tena vizvaparijJAna- 10.14 tena sarvAGgadagdho'smAta 3.135 tena saudharmakalpe'bhU- 2.116 tenAGgaklezapAkena 3.5 te nAkAdau sukhaM bhuktvA17.144 tenAjJatapasA jajJe 2.124 te dharmazravaNAya 15.77 tebhyaH kanyAdiratnAni 5.48 tebhyo jAtamahApApaM 4.12 tebhyo'tIva duSprApya 11.117 tebhyaH zrutvA drighA dharma 2.45 tebhyaH zRNoti saddharma 4.135 te labhante'nyapAna 17.94 te zvabhrAdigatIntviA 17,115 teSAmantarmahAvIthyA 14.102 teSAmante mudAdrAkSIt 7.69 teSu ye prAgbhave duSTA 11.91 teSAM darzanavajreNa 15.119 teSAM paryantapRthvISu 14.81 teSAM madhye trayoviMza- 6.127 teSAM madhyeSu rAjante 14.79 teSAmasaMkhyakAlANUnAM 16.136 teSAM zaThAtmanAM mithyA 17.173 teSAM sampadyate sAdhaM 17.189 teSAM sarvatra jAyeta 17.161 teSvargAyai nayugmAni 7.15 te'sAtakarmapAkena 17.118 tairbhayAnakarUpAdya- 13.64 to dampatI mahApuNya- 7.41 to bhUyo'numati labdhvA 9.105 taM dRSTvA'haM kathaM bhujhe 19.183 taM dharma kevaliproktaM 4.89 taM ramyaM ca tadudyAnaM 31.19 taM vibhISayituM krUra- 10.28 tyaktvAkhAdyamivAzeSaM 18.69 tyaktvAGgAdau mamatvaM sa 6.46 tyaktvA caturvidhAhArAn 5.114 tyaktvA dehamamatvAdIn 2.76 tyaktvA bandhannijAn 12.121 For Private And Personal Use Only Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra tyaktvA bhogAGgasaMsArAn 6.19 tyaktvA ye cArjavAdInna 17.140 tyaktvAhArakaSAyAdIn 18.59 trayatriMzatpayorAzi 16.158 trayastrizatpramA ete 6.129 trayastrizatpramAstrAya 14.29 trayodazavidhaM vRttaM 11.75 trayodazasamudrAyuH 4.116 8.60 trayodazIdine zukle sasthAvarabhedAbhyAM 16.38 trikaroccAtidivyAGga- 6.165 trikAlayogayuktAM 1.58 trijagaccharmakartAraM 6.101 trijagatti lakIbhUtasyA9.51 trijagatsvAminAM svAmI 9.80 trijagatsvAminazcArhad : 17.170 trijagaddevasaMghAcya 1.37 trijagannAthasevyArcya trijagannAthasaMsevyaH trijagadbhavya madhyastho trijaganmaNDanIbhUtaM trijJAna sukalAvidyA trijJAnASTaSibhUpADhyo tridaNDa saMyutaM devaM tridhA vedA kaSAyAzva 17.39 16.91 15.9 9.67 2.67 2.49 2.101 16.54 9.44 triH parItya jin2AdhIzaM triH parItya jinendraM taM 5.75 triH parItya jinaHsthAna- 15.29 13.8 3.82 3.95 4.10 triHparItya praNamyAzu tripRSThaH prAk parijJAya tripRSThAkhyo dvipRSTho'tha 18.112 tripRSThAya dadau prItyA tripRSThezabhave pUrva tripRSTho'ya jagatkhyAti 3.106 tripRSTho drutamAdAya 3.103 trivalIbhaGgaraM devyAH 8.56 trilokasthA jinendrArcA 4.115 trivarga vRddhikRdrAjyaM 4. 140 trizuddhayA dvAdazemAni 18.58 trizuddhadyA nutipUjAdyai 17.17 www.kobatirth.org zlokAnukramaNikA trizuddhayA pAlayan gehi 10.78 trizuddhayA bhAvayannityaM 6.61 trizuddhayA saMyamaM bhUpo 3.16 trisahasrAdhikA paJca 19.261 triMzadvarSANi pUrNAni 10.80 triMzaddinairatikrAntaH 4.68 triSaSTipuruSAdInAM 1.80, 19.145 18.116 19.223 triSaSTipuruSANAM zrIyAGgopAGgAni traikAlyaM dravyaSaTka 15.99 trailokya zikharAvAsAn 1.38 yazItizatavarSANAM 1.47 tvattaH kalyANamApsyanti 9.69 tvatto'bhISTasaMsiddhiH 12.28 tvatto nAthAdya samprApya 19.19 tvatsamA kA mahAdevI 8.46 tvadIyA drutamasmAkaM 15.75 tvadIyAH pratimA deva 15.144 tvadvAkyajaladenApya 12.20 12.72 19.16 19.15 tvadviyogaM yato'haM tvaddharmadezanAvajra tvadvaco'siprahAreNa tvayAdya sArthakaM nAma 8.79 tvayA vAstyAvayoH kintu 3.90 tyoddiSTamahAtIrtha 9.70 tvayopadiSTasanmArga 19.29 tvaritaM karaNIyaM kiM 8.17 tvaM jagattrayabhavyebhyo 19.21 tvaM darzana vizuddhAdyaiH 19.154 tvaM deva jagatAM nAtho 12.9, 15.51 tvaM deva jagatAM svAmI 10.33 tvaM jJAnin jagatAM nAtho 8.89 tvaM deva tridazezvarA - 15.169 12.108 tvaM deva paramAtmA ca tvaM deva paramAnandaM tvaM deva snAtapUtAGga tvaM devi bhuvanAmbAsi tvannAmasmaraNAddevaM 8.88 9.66 8.78 10.35 For Private And Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tvaM svAmin kevalaM tvAM jagattrayadakSeDyaM tvAmabhiSTuvatAM yasmAt tvAM mude hetyabhiSTutya [ 4 ] dakSaH sUnurmahAprAjJo datvA dAnAni bandhubhyo dadatI candanAyAzca 235 9.73 19.5 19.6 9.86 19.203 5.40 13.90 dadate kutsitAM zikSAM 17.129 17.147 dadate ye'nvahaM dAnaM dadarzAdo gajendraM sA divyaratnatrayaM tuGgaM divyarUpadharo'nekA 7.61 5.68 17.85 14.66 dadAti munaye dAnaM dadate dRSTihAraM ye dadRzurato dI 2.77 dadhe yogaM paraM muktyai darzanAvaraNAnyatra 16. 148 darzanena vinA puMsAM 18.12 daza kurunumA mAnu 11.96 dazadhA sthAvarAH sUkSma- 16.44 dazabhedA dhvajAstuGgAH 14.118 dazabhedaM jinendroktaM 19.153 12.100 6.138 dazamyAM sumuhUrtAdau dazalakSacatuvizati dazalAkSaNiko dharmaH dAtAro dhArmikAH zUrAH 7.19 dAtRtvaM kRpaNatvaM ca 6.152 16.16 dAnapUjAtapaHzIladAnino mArdavA dakSA dAmnA sugandhidehava digambaragurUNAM ca 17.184 digpAlAH svasvadigbhAgaM 7.97 dinatrayagate teSAM 9.2 18.90 dinadvayAntare divya 18.97 dinaM prati manuSyAste 18.104 dinarAtrivibhAgo'tra 6.123 divyakesarapatrANi 19.71. divyabhogopabhogADhyo 3.67 1.78 2.60 6.111 10.25 Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI-vIravardhamAnacarite divyarUpA narA nAryaH 7.21 dRgjJAnasadvatopetAH 19.214 dvidvipaJcAGkanAmAni 19.72 divyavAcA jinendrasya 15.50 dRzyo'dRzyastricidbhUSaH 8.17 dvidhAccaudhairdhvajacchatra 14.158 divyastrIbhiH samaM nityaM 11.108 dRSado ratnasaMjJAn 12.116 dvipaJcAzatsamatkRSTAH 11.100 divyastrIbhiH samaM prApya 4.11 devacidgurudharmAdIn 6.66 dvizatAdhikaviMzatyabdAH 1.49 divyAH karAGgulI ramyA 9.134 deva te yA mahatyo'tra 15.66 / / dviSaTkAlasvarUpaM ca 16.23 divyAGgaM zrImataH prApya 9.36 deva tvameva loke'smin 13.76 dviSaDaguNasthAnasyA- 13.128 divyena dhvaninA tIrtheTa 16.27 deva me mahato zraddhA 19.137 dviSaDbhedatapAMsyeva 17.83 divyaH kalpadramodabhataH 15.42 deva lokAprazastAnya- 6.72 dviSaDbhedA gaNA bhavatyA 15.26 divyairgandhastatAmodaiH 9.41 devazAstragurUNAM ca 17.130 dviSaDyojanAyAmAM 2.15 divyaudArikadehasthaM 15.12 devazrutagurUn dharmA- 17.112 dviSaTsahasradevATyA 14.30 dInAzca dudhiyo nindyA 17.18 devAderjIvatattvasya 16.4 dvisAgaropamAyuSkaH 1.111 dIptasArasamArUDho 14.44 devAdeve mate satyAsatye 16.76 dvedhA jIvA bhavantyatra 16.33 dItAGgagaruDArUDhaH 14.45 / devA devyastvasaMkhyAtAH 19.235 dvadhAyaM muktimArgo'tra 18.31 dIptikAntipratApAdyaH 7.26 devA hi guravaH sarve 17.194 dvedhA saMsAriNo jIvA 16.36 dIprA hiraNmayI vRSTiH 7.48 devAdya pazcime bhAge 7.92 duHkarmazatravo'saMkhyA 1.26 devArcanIyaM nirvANa 3.148 [dha ] duHkhapUrvAstadante'pi 6.25 devAH sarve'khilA devyo 9.64 dhanadAdimahAzilpi- 14.67 duHkhino'sakRdAhArAH 18.121 devi ki vetsi nAsyedaM 12.77 dhanalAbhAdipaJcAnAM 16.154 duHSamaduHSamAkhyo'tha 18.122 devi manmaithunaH kiM te 19.128 dhanaM vA labhyate jAtu 18.141 duHsthiti saMsRtenityaM 4.55 / devI jayAvatI tasya 3.62 dhanyAsta eva loke- 11.131, duHsvaraH susvarAnAdeyA 19.226 devInikaramadhyastho 14.60 13.74 dundubhInAM ninAdA- 13.26 dehabhogAGgavargeSu 6.83 dhanyo'haM deva nAthAdya 13.12 dundubhInAM mahAdhvAnaH 8.71 deho'zacyAkaro nityaM 19.186 dhanyo mama karo svAmin 19.90 durgapAlanibhA loka- 14.33 devo'sau viharatyeva 19.52 dharmaH prAcarito mayA 4.142 durjanA apyaho vIkSya 13.83 devodakkUravo'treza 14.130 dharmaH zAntIzvaraH 18.107 durdamendriyamAtaGgAn 12.74 doSAn gRhanti ye mUDhA17.166 dharmaH zrIkevaliprokta 5.88 durghAtikarmanAzena 19.59 dauSTyAttaddharyasAmarthya 13.62 dharmakartA sudharmAtyo 15.128 durdhiyaH zreyase teSAM 17.201 dravyabhAvAbhidhaH prANaH 16.98 dharmakarmAgraNI/raH 7.24 durbhAvakalite jIve 16.141 dravyAdibhramaNaH paJca 11.26 dharmakalpataromUlaM 4.41 durmatotthaM kumithyAtvaM 11.66 drata satkSapakazreNI 13.113 dharmatIrthakaro'nyo vA 16.87 durlabhAM trijagalloke 5.107 dvAtriMzasanmukhAnyasya 14.21 dharmadhyAnadayAdIni 4.57 duSkarmAraNyadAhe sa 13.53 dvAtriMzadramyapatrANi 14.23 dharmabuddhayA bhajennityaM 13.54 dUrAd vokSya mRgaM matvA 2.23 dvAdazabhyastapomyo'nyat 18.9 dharmasya kAni kartRNi 8.29 dUSayanti na jIvAna ye 17.157 dvAdazAGgagatArthenA 18.130 dharmasma ki phalaM loke 8.30 dRcicchIlanatopetAH 1.72 dvAreSu trikazAlAnAM 14.164 dharmazcAcarito mayA 6.175 dRcivRttatapo'AnAM 6.43 dvAropAnteSu rAjante 14.101 / / dharmarADa dharmacakrI tvaM 15.127 dRJcidvRttatapoyogaH 5.89 dvAviMzatisahasrAbdai. 6.168 dharmalAbho'stu te bhadra 19.100 dRcivRttAdiratnAnA-7.102 dvAsaptatipramA etAH 19.227 dharmasiddhAntatattvArthA 17.110 dRkcidAvRttivedyAnA- 16.156 dvitIye kalpanAryazcA- 15.21 dharmasya zaraNaM yAhi 4.95 dRkazuddhirathavaikA ye 6.158 dvitIyA candravadvizvaM 5.41 dharmAGgamAjavaM dhArya For Private And Personal Use Only Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra dharmAtsarvArthasaMsiddhiH dharmAdivAraNaiH pApa dharmAdiSTArthasamprApti dharmAdharmayutAH kAladharmAdharmaikajIvAnAM 16.88 dharmAmRtamaya vRSTi dhamijyeSTho'tidharmAtmA 15.129 dharmiNaH pApino bhoga 16.14 15.55 dharmiNAM tvaM mahAdharmI dharme jinoktamArge ca dharmeNAnena yogIndrAH 6. 148 18.83 dharmeNa sulabhAH sarvAH 11.127 dharmeNAnantazarmADhyaM 11.34 dharmeH kriyatAM hyananta 5.148 dharmo'dharmaharaH sudharma- 7.125 dharmo nAkinarendrazarma - 9.144 dharmo mitraM pitA mAtA 11.130 dharmopadezadaM miSTaM 17.30 19.81 16.86 5.62 17.6 5. 143 16.132 16.137 dharmopadezapIyUSa: 4.94 2.61 6.5 4.93 18.135 dharmopadezahastAbhyAM dharmaM vidhehi citte svaM dhArmikA uttamAcArA dhaman dharmaH paraH kAryaH dhImaMstvayA'pyanuSTheyo dhUrta prajalpitenAnena dhRtvA svahRdaye dharmaM dhairyatvena dayAM kurvan 4.56 dhyAyanti tadguNApyai 17.164 dhyAyanti dharmazuklAkhya 17.84 dhyeyAnAM tvaM sadA dhyeyaH 15.54 dhyeyo'yaM muktisiddhyarthaM 16.92 dhvajacAmaramAGgalya 12.85 14. 114 na kRtaH paramo dharmaH nakSatro jayaphalAkhyaH [ na ] kIrtipUjAdikalAbha- 19.255 3.126 9.48 na gRhItA na muktA ye 11.28 na ca zrIjinanAthAnAM 17.169 na cArhato'tra putrAdi 17.175 www.kobatirth.org zlokAnukramaNikA na chAyA divyadehasya na jIvanti nRNAM putrA navA kRtvA stuti natvA prapUjya 6.163 na dharmasadRzaH kazcid 18.84 nandI hi nandimitrAkhyo 1.43 nandottarAdinAmAna: 14.82 namaH karmArisantAna - 12.132 namo'dya dIkSitAyArcya 12.130 'tIrthezaM namo jagattrayInAtha namo dharmAtmane tumyaM namaH parAtmane tubhyaM namaH zrIvardhamAnAya 19.60 16.17 18.160 15.72 15.73 15.69 10.1, 15.71 namaH sanmataye tubhyaM 15.165, 19.42 1.17 9.82 12.29 19.41 15.163 navame mAsyathAbhyarNe navemA : pratimA yetra namaH supArzvanAthAya namastIrtha kRte tubhyaM namaste'dbhuta namaste zAntarUpAya namaste tadoSAya namAmi sumati deva 1.15 namIzaM namitArAti 1. 31 namo'kSAtItazarmAkta- 12.129 namo'dhigurave tubhyaM 12.30 namo'saMkhyAmarastrIbhiH 19.40 namo'nantamahAvIryAtmane 19.39 9.84 namo nisargapUtAya namo muktyaGganAbha namo vizvazaraNyAya 9.85 15.164 1.21 namosstu se nayanena vinA sapta 16.101 11.118 7.27 4.119 narake ghoraduHkhAnAM narendraH so'tipuNyAtmA nartanai gativAdyAdyaiH navajIrNAdiparyAyaiH 16.134 nava prANA matA sadbhi 16.100 navamAsairvyatItaH sa 5.128 8. 14 18.67 For Private And Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 237 nAkaddhistrI vimAnAdi 6.107 nAcchAdayanti sadvIryaM 17.205 nAtimandaM na zIghraM ca 13.6 nAtmadhyAnAtparaM dhyAnaM 18.8 nAtra jAtu pravartante 6.122 nAtra dIno'sukhI rogI 6.124 nAtha tvatkevalajJAna nAnAdezapuragrAmAn 19.17 19.218 nAnAratnamayA dhArA 7.47 14. 14 'nAnAratnamayaM divyaM nAnA suvarNaratnottha 14.73 nAnuSThitaM tapaH kiJcit 3.127 nAmnaikenAkhilArthajJo 15.125 nArhadbhyo jAtu devo'nyo 18.4 nAsikAvaradantAnAM 10.52 nAstikA ye durAcArAH 17.78 nigUDhArtha kriyAzabda 8.15 8.19 2.33 nityastrIrAgarakto yaH nidAghe tRSito yadvat nindyakarmAnvitA nindyA 17.67 nindAM kurvanti ye duSTA 17.182 nidrAM ca pracalAM so'kSa 13.125 nidhayo nava saMrakSyA nidhayo maGgaladravya nidhi ratnAdisaMpUrNAH nidhivattejasAM bhUtyA nirastAkhilavastrAya nirAbAdhaM niraupamyaM 5.58 14.126 17.41 14.26 13.127 15.13 4.52 nirAhAraM vinA jAtu niraupamyAn nRloke'smin 5.34 nirgatya narakAdAyuH 4. 18 nirghuNAH kvAthayantyanye 3.133 nirjarairanvitA bAhyA 14.31 nirjitAzokasacchAya nirdagdhaM viSayAraNyaM 7.64 nirdayA ye vratahIMnA nirdhUtatamasodyotaM nirdhUyAjJAnakudhvAntaM 19.219 nirmalasya jinendrasyA- 19.74 niryayau bhAratI ramyA 16.30 7.34 6.151 17.172 Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 238 zrI-vIravardhamAnacarite nirlobhA nirahaGkArA 1.65 nepathyAni phalAnyeSAM 14.131 paranindAparaM nindA 17.9 nirvANAnna paraM kiJci 5.7 neminAthAdayo dhanyA 10.86 parapIDAkaraM lokaM 17.135 nirvANabhUmitIrtheza 5.69 naimittikaM samAhUya 3.77 paramArthena vijJAya 5.86 nirvANazine tubhyaM 9.83 nokarmAhArapuSTasyA- 19.56 parameSThijapastotra- 17.29 nirvANabhUmayo yatra 7.6 parayA sva-svasAmagryA 14.63 nirvANaM ye gatA bhavyA 16.61, parastrIdhanavastrAdi 18.32 pakSapAtacyuto vAgmI 19.10 parastrIsaGgapApena 4.15 nirvikalpaM manaH kRtvA 6.103 pakSamAsAdi-SaNmAsA- 6.32 parastrIstanayonyAsyAn17.107 nirvikalpaM mahaddhyAnaM 11.73 pakSamAsopavAsAdInAM 5.111 parazrIsvyAdivastUni 3.123 nirvedatatparaM dharma- 17.27 paGgavo badhigazcAndhA 16.11 parastrIharaNAdau ye 17.141 nivRttAvabhiSekasya 9.40 paJcakalyANakAnveva 6.170 parasvaM patitaM sthUla 18.42 nivRtya lIlayA svasya 5.41 paJcakalyANabhoktAraM 8.1 parAtmadhyAnasantAnaM 13.61 niHzaGkAdiguNebhyo ye 6.76 paJcadhA sthAvarA eka- 16.40 parigrahaparityAgaM 6.12 niHzaGkAdiguNotkarSeH 5.140 paJcame kila hAsyAdi 13.119 parigrahapramANena 18.47 nizAtA khaGgadhAreva 9.34 paJcaratnodbhavaizcUrNaH 15.48 paritastaM jinAdhIzaM 15.2 nizAyAH puNyapAkena 7.60 paJcaviMzatidustattvAn 2.115 paridhAnamivAneka 8.112 nizcityetyApya sAmagrI 19.7 paJcAkSajAtimAyuH 19.230 pariniSkrAntakalyANa 12.5 niHzIlAste labhante'tra 17.156 paJcAcArAdibhUSA ye 1.57 paribhramaNamatyathaM 10.96 niHzIlAn kugurUn 17.186 paJcendriyanirodhAzca 18.75 pariSatprathamAyAmapsara- 6.144 niHzeSA asya vijJa yA 5.60 paJcendriyAhvayAH prANA: 16.99 parItaH parayA bhUtyA 19.49 niSkrAntaH sArdhaSaNmAsaiH 4.117 paJcava sthAvarA dvitri- 16.41 parItyAcaM girIndraM taM 8.125 niHsneho'pi svakAyAdau 6.69 paJcavANuvratAnyatra 18.37 parISahajayAtApa- 18.78 niHspahAya namastubhyaM 16.28 paTahAdimahAdhvAnaiH 14.49 parISahabhayAttyaktvA 4.28 niHspRhAyAGgazarmAdau 12.125 paThanti cAGgapUrvANi 2.10 paredhunartanairnetra- 8.11 niHsaGga vigatAbAdhaM 13.1 paThanti pAThayantyanyAn 17.136 paraM pAtramidaM dAtu 13.27 niSkalaM siddhasAdRzyaM 16.75 paThanti pApazAstrANi 17.109 paryante'tha vanAnAM 14.135 nisargadivyagandhAkta- 9.50 paThitvAnekazAstrANi 4.80 paryAptatarabhedAbhyAM 16.48 nisarganirmalA devI 7.109 patantI sAgurorale 9.31 paryAyAntaramevAya- 19.243 nisargabhAsvare kAye 14.100 patistasya mahIpAla: 7.22 parvatAbhAn gajendrAdIn 17.36 nisargeNAmalA buddhiH 8.54 - patistasyA sumitrAkhyo 5.37 pavitraM tadvapurmatvA 19.241 nihatya sUkSmalobhaM 13.122 patiH kanakapuGkhAkhya- 4.75 / / pavitramadya gAtraM ye 13.13 nIcadharmaratA nIcA 17.101 padArthAn svecchayAdatte 16.69 pavitramabhivandyAnu 13.10 nItimArgaratA dakSA 7.20 padmaH kAlo mahAkAlo 5.47 / pazUnAM vA manuSyANAM 17.155 nRtyanti salayasmara padmaprabhamahaM naumi pazcAttRtIyakAla: 18.98 nRtyantaH suranartakyo 14.39 padmarAgamayAstuGgA 14.156 / / pazcAddevArcanaM bhUtyA 4.131 nRtyArambhe'sya saGgIta- 9.112 padmarAgamayaistuGgaH 14.96 pAThayanti na pAThAhan i17.133 nRtyaM cAmaranartakyo 9.6 padmarAgairdharApITha: 9.25 pAtradAnajinArcA ca 17.150 nadevakhecarAdhIzA 19.236 padmApitakarA lakSmI 18.56 pAtradAnAtparaM dAnaM 18.7 nRpAdInAM sukhaM kurvan 9.126 papAta kausubhI vRSTiH 9.45 pAtrebhyo'nizaM dAnaM 17.160 netAraM bhavyasArthAnAM 9.79 paradravyAtigaM nityaM 19.235 / / pAtrottamaM tamAlokya 13.92 For Private And Personal Use Only Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAdAbjayomahAkAnti 10.59 pAdau gomukha nirbhAsaH 9.57 pApasya ki phalaM yaccA 8.33 pApAsavAyabandhI ca 17.51 pApAsavAyabandhau dvau 17.62 pApinAM lakSaNaM kIdag 8.34 pApihRtkumadAnyAzu 7.83 pApopadezahiMsAdAnA- 18.50 pApaM puNyaM parijJAya 16.73 pAraNAhani yogIndro 13.3 pArzvaH zrIvardhamAnAkhyaH 18.108 pAlayanti vidhA zIlaM 17.185 pAlayanti trizuddhayA ye 18.63 pAzairbaddho yathA siMha 12.79 piNDitA nikhilA devya-6.137 pitAsyAdI jinAgAre 4.77 pIThikA tAmalaMcakru- 14.170 pIThikAnAM ca madhyeSu 14.78 pIyUSamiva ki peyaM . 8.15 puNyakAraNabhUtAbhi- 17.34 puNyaM tIrthakarAdibhUti- 8.127 puNyAsavAyabandhI 17.50, 17.61 puNyAravAyabandhau ca 17.55 punargatvAsya SaTtriMzat 8.115 punardevA mudA tuSTA 19.247 / / punardevyo jinAmbAdya- 7.107 punarnanATa zakro'nya 9.115 / punarapsaraso neTu- 9.129 punarmithyAtvapAkena 2.114 punarmunihariM vIkSya 4.25 punazcaityadrumAdhaHsthAH 5.122 punastAmI kSituM cakre 9.63 punastiryanuloke 5.29 punastaM bhUSayAmAsuH 12.40 punanirmalacittena 13.109 punaH pUrvabhayAbhyAsA- 2.123 / punaH prapUjya tIrtheza 2.43 punaH prAkkarmaNA bhUtvA 2.119 punaH zrItIrthakartAra 9.29 zlokAnukramaNikA 239 punaH zrIpratimAnA 4.63 pUrvavadgopurANyasya 14.125 purANAni jinezAnAM 19.95 parvasaMskArayogena 2.109 purA purUravA bhillo 4.26 pUrvANAM pazcime bhAge 18.168 puSkaraiH svaistayokSipta 14.3 pUrvAparAviruddhA ca 1.82 puSpareNubhirAkoNa 8.6 pUrvoktA varNanA caitya 14.134 puSpavRSTiM mudA cakruH 12.49 pRthaktvAbhidhamekatvA 6.53 puSpAJjalInivAtenuH 14.4 pRthuvakSaHsthalaM tasya 10.53 pUjAnte te surAdhIzAH 15.47 puthvyaptejomarut / 16.42 pUjitastrijagannAthaiH 1.22 pRthvyAdyA sthAvarAH paJca 16.39 pUtigandhe kurAmAGge 12.114 poSitaM zoSitaM caitad 11.59 pUtaM svAyambhuvaM dehaM 9.12 paudanAdhipati so'pi 3.84 pUrvavatsuciraM loke prakampante surezAM 6.99 poraizca sannibhA devA 14.40 prakurvannUjitaM nRtyaM 9.116 prajAbAhyasamAnA 14.41 prakRtiH sthitibandho- 16.145 pravrajyAM jagatAM zuddhAM 12.124 prakRtyAdipradezAkhyau 16.146 prazastAA~cacintAdi 6.52 prajalpanti vRthA ye'tra 17.108 prazaste bhavitA kAle 7.95 prajA varNatrayopetA 2.11 prazaMsA pApinAM mithyA-17.184 praNamya zirasAprAkSId 4.84 praskhalatpAdavinyAsaH 10.9 pratibAhamarezasya 9.135 praskhalantaM samIkSyAti 3.50 pratimAyogamAvAya 13.101. prastAve'smin vilo- 15.78 pratIndro'pi mahAmA 14.27 prasthAnamaGgalAnyasya 12.50 pratIkSA prAptumicchAmi 2.100 prAktanA vRSabhAdyA ye 10.85 pratyaGgamasya ye ramyAH 1.138 prAktapazcaraNotpannAn 5.33 prathame ca gajAnIke 6.141 prAkparibhramaNaM svasya 10.82 prathamo'trAvasapiNyA 18.88 prAgajitanidhInAM yaH 11.81 pradIptaM sAmyatApannaM 15.148 prAggarbhAdhAnataH SaNmAsa- 7.49 pradhvananti nabho vyApya 12.53 prAgajitAyapAkena 3.110 prabhAte zrAvakAH kecit 7.73 prAguktavarNanA yatra 5.36. prapaJcenAnyadA bhUpa- 3.22 prAguktaM nirjarAyAH 16.171 prapUjya divyabhUSAsrag 7.121 prAgbhave'bhyastaniHzeSa 12.4 prabodhito'thavA dIpo 12.11 prAtaHkAlo'dhunA devi 7.84 / / pramodanirbharAn vizvAn 9.110 prAtaHzItajalasnAnAt 2.102 prayujyAsau mahacchuddhaM 9.121 prANihiMsAdinA tasya 4.20 pravaraguNasamudraM dharma- 19.261 prAmANyaM sadvacaH kasya 8.24 pravizyAsaMkhyavarSANi 2.130 prAyazcittaM tapovRtta- 6.43 priyamitramunIndro'sau 5.117 prAyazcittAtigo devo 13.48 priyaM vizvahitaM cAbhUd 10.2. prAvRTkAle vidhatte'sau 13.44 prItaH saudharmakalpendraH 9.99 prAsAdA bhAnti te 14.152 proktAstIrthakarotsedhA-14.142 prAsukaM madhuraM bhUpaH 13.23 proktuvibhormanAga nAsI- 16.29 For Private And Personal Use Only Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 240 [pha] phalAmbubIjapatrAdi 18.61 / / [ba] bAvatra tIrthakRnnAma 19.155 babhArorudvayaM dIptaM 10.58 babhUvAsyAH patiH zrImAn 2.64 balihantAbhidho rAvaNo18.115 balI muSTiprahAreNa 3.34 bahirantarmalApAyA- 12.112 bahirAtmAntarAtmA tu 16.66 bahanoktena ki sAdhyaM 5.102 bahabhiH khagapaiH sainye 3.98 bahuzrutavatAM vizvodyota 6.91 bahuktenAtra ki sAdhyaM 11.52 bahUni dharmatattvAni 5.124 / bahUn SaSThASTamAdIMzca 13.41 bahUpavAsasaMklezAt 13.20 bANa-bANAsane gaGgA 10.68 bAlacandra ivAsAdya 4.79 bAlAsaktajanainidoSa 6.67 bAhyAntaHsthAkhilAn 5.14 / / buddhilo gaGgasaMjJo'tha 1.46 bodhayanti bahun 17.137 brahmacarya mudA sevyaM 6.14 brIhyAdisarvazasyAni 19.73 bruvantyatreya'yA dRSTA 17.106 [bha] bhaktyottamasupAtrAya 17.95 bhagavannadya pApAri- 19.18 bhagavaMstvaM jagannAthaH 15.124 bhagavantaM mudA natvA 19.3 bhagavannAdime dvIpe 4.37 bhagavan bhavyazasyAMstvaM 19.32 bhagavanmatpure'trAsmin 19.160 bhadra tvaM niyamaM tasya 19.107 bharataH sagarazcakrI 18.109 bhartudivyAGgamAzritya 10.65 bhavattattvopadezena 12.21 zrI-vIravardhamAnacarite bhavato hetubhUte'tra 17.63 bhuktaryavividharmogaiH 3.37 bhavattIrthavihAreNa 19.27 bhuvanatrayasaMsevyo 15.35 bhavadIyAmimAM zakti 12.134 bhUjalAgnisamIrAH sarve 16.45 bhavadvAvikaraNa tha 9.71 bhUtAzca bhAvino varta- 18.129 bhavatpAdAmbujAbhyAM yA 25.149 bhUtvA dharme rato'tyantaM 5.119 bhavabhramaNataH zrAntaH 3.3 bhUmyaptejomarutkAyA 16.50 bhavadvacoM'zubhiH keci- 12.17 bhRGgArakalazAbdAdyA 14.98 bhavalakSamyAGgabhogAdau 3.43 / bheje sA paramAM prIti 8.82 bhavAntarANi sarvANi 18.117 bherIravaH paro jAtaH 14.10 bhavAbdhau patanAjjIvAna11.122 bherIravo'tigambhIro 7.114 bhavAbdhI patanAtpUrva- 12.78 bhogAn bhujaGgabhogA- 11.122 bhavAbdhau patanAd bhavyAn 4.86 bhogAnAmupabhogAnAM 18.51 bhavatstutizubhAlApaiH 9.78 bhogopabhogavastuni 2.28 bhaviSyasi na sandeho 19.157 bho deva kuru naH svAmin6.117 bhavedasyonnati me 8.108 bho manaHzuddhirevAtra 18.162 bhave ye prAktaneM dakSAH 11.106 bhoridaM durghaTaM kAvyaM 15.101 bhavo yadi khalo nAsti 6.22 bho viMzatisahasrAGka 14.70 bhavyAnAM hetavo jJeyA 17.58 bhrAtRbhyAM saha jagrAha 18.149 bhAge'syaiva dvitIye'STI 13.118 [ma ] bhAgyAnAmiva saMvAse 9.60 maNikuNDalatejobhi- 10.50 bhAti tatparamaM pIThaM 14.176 maNidIpairmahAdhUpaiH 9.42 bhAti sArthakanAmnI sA14.178 maNipITheSu susthAste 14.139 bhAti sA vAtasaMghaTTo 14.85 maNimaMtrAdayo vizve 11.16 bhAnti cAmaratAlAbda 14.163 maNiH zuddhAkarodbhato 9.79 bhAnutIkSNAMzusantapte 13.46 maNizchatramasizceti 5.56 bhAnurazmyaughasantapte 6.39 / matizrutavidhijJAna 10.13 bhArate siddhakUTasya 4.5 matemandakaSAyitvaM 11.116 bhAvabandhanimittana 16.144 matveti jJAnibhiH pUrva 10.97 bhAvanAM bhAvayan vRtte 4.120 matveti tvatstutau deva 15.162 bhAvayan trikasaMvegaM 13.5 matveti deva bhaktyAhaM 15.126 bhAsante'tra hitaM satyaM 17.138 matveti dhIdhanA mokSaM 16.182 bhAsvatAjJAnakudhvAnta 7.98 matveti dhIdhanaiH kAryA 11.21 bhItvA tasmAjjalpe- 19.177 matveti nAkino nUnaM 9.13 bhImanAmA mahAbhImaH 14.61 matveti pratyahaM yatnAt 18.17 bhuJjanti yacca bho- 19.237 matveti ye bhajantyatra 17.195 bhulAnaH paramAnanda 6.171 matveti sarvathA heyo 16.74 bhuJjAno vividhAn bhogAn 3.60, matveti sudhiyA svAyu- 5.93 4.70 matvetIha mahAn yatno 11.121 bhuGkte tyaktopamaM saukhyaM 11.41 matvetyAdI suyatnena 11.72 bhuGkte so'nvahamatyantaM 3.145 matvetyeSa sudhInityaM 5.63 For Private And Personal Use Only Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zlokAnukramaNikA matsyayugekSaNAdvizva- 7.99 mahAnacyutanAmAyaM 6.119 matsyau kumbhau mahAdhizca 10.67 mahAnti gopurANyasya 14.95 matsyau sarasi saMphulla 7.65 mahAn maNDapavinyAsaH 9.3 madakhedAdayo jAtu 10.63 mahApApAkarIbhUtAH 11.67 madguruzrIvardhamAnAkhyo 15.89 mahAprAjJAH pare jJAta- 7.75 madyaturyavibhUSAsrag 18.91 mahAmithyAmatAsaktA 11.92 madbhAgineyapUjyasya 3.91 mahAmUrkhAHkuzAstrajJAH 17.74 madbhAgyenAtra sampUrNa 13.16 / / mahAvratAdyanuprekSA 13.103 madya va vikalAn kuryA-16.150 mahAvratAni cAhan 17.82 madupajJaM tathA loke 2.99 mahAvratAni paJcaiva madhuliptAsidhAreva 16.149 mahAzukrAtsa Agatya 5.38 madhye'tra jIvarAzInAM 17.45 mahIruhaM tamunmUlya 3.32 madhye dezadharA aSTA 1.52 mAtaGgapATake yadvad 11.58 madhye dvASaSTivarSANA- 1.42 mAtaGgAdikulaM nindyaM 17.20 madhye'mISAM vimAnAnAM 11.102 mAtaH pravacanasyaiSa 13.57 manoguptirvacoguptiH 4.91 / mAnasaM karaNAkrAntaM 17.37 manobhUdhAmasaMkAza- 7.33 / / mAnaM saMjvalanaM vai 11.120 manovacanakAyAdya mAnastambhamahAcaitya- 15.30 manovacanakAyaizca 18.38 mAnastambhAH dhvajAsta-14.141 manovAkkAyasaMzuddhayA 4.104 mAnuSyaM durlabhaM cAdA 11.114 manyate manmano'tredaM 15.110 mAyAvino'tikauTilya- 17.73 martyajanmakulArogya 5.87 __ mAlAzukamayUrAbja 14.117 marIcirapi tIvrAtta 2.90 mitratvaM ca prakurvanti 17.114 marIcirapi taiH sArdhaM 2.84 mitrAmayApanodAthaM 19.121 marIcistrijagabhartuH 2.97 mitrAzuddhaM mayocchiSTaM 19.184 marudAndolitasteSAM 14.120 mithyAjJAnakumArgAndha- 19.82 marutsuraH sabhAsthAnAt 19.69 mithyAjJAnAndhakUpe'smin 8.91 malajallAktadeheSu 6.65 mithyAtapo'tra nirdhUya 6.70 mahatoM svaHzriyaM vIkSyA- 5.26 mithyAtvapaJcabhiH krUraiH 17.4 mahato'tizayAnetAn 19.78 mithyAtvavAsitaM pApa- 17.8 mahAkAntikalAlApa 7.35 mithyAtvAcaraNenAho 18.145 mahAgahanamadhyastha mithyAtvAdyupadhIn sarvA- 5.106 mahAgururgurUNAM ko 8.23 mithyAtvArAtisantAnaM 18.147 mahAghaNTAdvayopetaM 14.28 mithyAtvena samaM pApaM 4.44 mahAtejA jagannAtho 13.77 mithyAdRmjJAnacAritrA- 6.75 mahAtmA ca mahAdAnto 15.131 mithyAdipratyayaH sapta- 11.32 mahAdevIbhirevAsau 6.172 mithyAdRzazca rAgAndhA 17.97 mahAdharmI mahAdevo 15.130 mithyAdRzAM kudevAnAM 17.168 mahAdhiyo mahAprAjJA 1.66 mithyAdRzo bhavantyatra 17.59 mahAdhIro mahAvIro 15.132 mithyAdRSTividhAtA syAt 17.56 241 mithyAmArgAnurAgitvaM 16.20 mithyAmArgAnurAgeNa 17.200 mithyAsAsAdanI mizro 16.58 mukkAphalamayaidivyai- 15.41 muktirAmA mahAbhAga 9.74 muktaH ko mArga ekatra 16.21 muktanityaM phalaM jJeyaM 18.33 mukhyavRttyA bhavetkartA 17.54 mukhyA prANidayA yatra 1.79 mundhasmitaM yadasyAbhU- 10.7 muJca talpaM yathAyogyaM 7.72 mudA bhrAntvA ciraM bhUmau 2.104 mudrikAGgadakeyUra- 10.54 manibhyo dIyate dAnaM 18.57 mune parAkramaste'dya 3.51 munI malAdiliptAGge 17.127 munyAdibhyo vratAdIni 1.30 muhuH pradakSiNIkRtya 4.50, 8.77 mUDhatrayayuto bhadro 19.172 murkhA eva yataH zokaM 12.83 mani svAvadhinA yAtA 5.129 marjA natvA mahAvIraM 12.7 mUrnA natvA yatIndrAM hrI 3.40 mUlabhUtAH sadAdeyA 18.77 mUlottaraguNAn samyak 5.109 mUlottaraguNaH sarvaiH 18.82 mRgAdhipaM samAsAdya 4.9 mRgendravAhanArUDha- 14.43 mRgyAH saMsAriNo jIvA 16.57 mRtyuparyantamevAti- 3.112 mRtyurukklezaduHkhAdeH 5.78 mRtyujIvitazarmAdI- 16.127 madaGgo hisrajI vINA 10.69 maduzizirataro'smA- 13.135 meghadhArA nabhastArA 15.160 merorIzAnadigbhAge 8.118 mokSadvIpAntaraM netuM 19.30 mohakarmAkSazatrUNAM 1.32 mohanidrAghahantAraM 19.1 For Private And Personal Use Only Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 242 moha ke nimagnAnAM mohamalla vijetAraM mohArijayodyoga mohArivijayodbhUta mohArivijayodyogaM molayo nAkinAyAnAM [ ya ] yataH sajjamidaM vAsId 19.34 yataH sendraH suraiH sarvai: 11.15 yataH saivAtra bhaktirno 19.45 yatastvattaH prabho prApya 12.15 yatastvaM durjayArAtIn 12.24 12.13 yatastrijJAnane trastvaM yatastvaM dRzyate'tIva yatastyajedvirakto'tra yatastvaM paramo dAtA 12.19 9.75 12.51 12.54 12.14 14.6 yato mohena jAyete yato yadeva manyante 3.52 12.65 15.168 15.147 2.26 11.8 2.5 yataste'GgaM niropabhyaM yatiH svakRtyAha yato garbhAtsamArabhya yato'tra tapasA'nantA yato'traikAdazAGgArthaM yato dharmeNa jAyante yato prajAyeta yato na jJAyate nRNAM 4.99 yato na tvatsamo'nyo'sti 19.37 yato na darzanenaiva 4.43 16.62 7.56 11.125 10.95 11.25 yato'yaM te samAyAtaH 12.26 yato'yaM poSitaH kAyo 11.60 to yauvanabhUpena 10.101 yatkiJcidurlabhaM loke 17.43, 11.129 yatkicidvihitaM mayAtra 19.257 yatkicid dRzyate vastu 11.6 yacchavanoti sa puNyAtmA4. 138 yajanti jina siddhAnta- 17.177 yattuGgagopuraiH zAla- 7.11 yatpuraM rAjate tuGga 7. 18 www.kobatirth.org zrI vIravardhamAnacarite yatra kevalitIrthezAM yatra grAmapurIkheTa yatratyA dAnino nityaM yatrAkSataskarAH sarve yatrAraNyAcalAdIni yatronnatA jinAgArA yatrotpannAzca bhavyAryA yatrotpannairmahadbhizva yadAtra nirjarA kRtsna yadAyurdurlabhaM puMsAM yaddivyavaninAtrAsId yadyadvicAryate vastu yadyanenApavitreNa yadyayaM vetti saddhamaM 7.12 7.8 7.16 6.24 7.7 7.13 2.51 2.14 5.85 11.7 1.27 6.27 11.61 1.69 12.104 11.9 yadyaho kAlabAlaughAH yadyavanaM satAM mAnyaM 1.3 yadrUpAtizayaM vIkSya yadvacaH zastraghAtena 1.28 yathA kAloragaH zarkarA - 16.63 yathAjJAnatamo divyayathAtra nirjane'raNye 7.80 11.14 yathAtra militaM pakSi yathA yathA narAn prArthyA yathArhadvacanAMzvaughaiH yathAvasarpiNIkAla: yathaiSa tIrthanAthotrA yathaiSa sakalaH saGghaH yamena nIyamAno'GgI yasmAllabdhvA mahAmantraM yasya janmAbhiSekasya yasyAdrermUni tA dhArAH yasyAnantaguNA vyApya yasyAnantaguNA lokaM yasyAnnadAnamAhAtmyAda 5.6 5.97 7.82 18.125 2.98 19.25 11.37 1.33 9.46 9.20 3.1 1.24 1.6 1.2 yasyAvatArataH pUrvaM yasyArthaM kriyate karma 11.11 yasyAM samyag nirUpyante 1.77 yA tu bIjapadAdAnAt 19.147 yAtrAM vrajati so'rhan 4.134 yAdRzaM paramAtmAnaM 16.93 For Private And Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir yAnAdavAtaradvoro yA puNyAsavadhAreva yA bhAratI jaganmAnyaH yAbhUcchraddhA parArthAnAM yAmatraye gate'pyasyA 15.79 yAvajjIvaM prapAtyoccaiH 4.58 yAvatkarmAsravo yogAyAvantaH santi loke 12.91 9.32 1.59 19.148 11.71 15.146 yAvAnAkAza evAtra 16.139 ye kurvanti parAM bhakti 17.125 ye kurvanti sadA dharmaM ye guNA gaNanAtItA 17.143 12.109 ye'rjayanti sadA pApaM ye tanvanti sadA dharmaM ye te vrajanti duHkarmaase mAyAvino martyA ye'tra saiva mayA vandyau ye dRSTibhUSitA dakSA 17.90 11.132 ye dharmeNa vinA mUDhA yena kAyena bhujyante 5.98 yena kurvanti saMskAraM 17.121 yena prakAzito dharmaH 1.9 yena prarUpito dharmo 1.25 yena vratena labhyante 19.132 yena zrutena sabhyAnAM 1.85 4.87 yenAtrAbhyudayaH puMsAM yenAtA trijagatstutA 19.254 yenokto dharmacAraH 19.263 17.145 17.151 17.71 17.96 1.60 ye paThanti nipuNAH zruta- 19.258 ye padArthoM na zrutAH pUrva 15. 104 6.26 1.63 ye yogA duHkarA jAtA ye sarvasaGga nirmuktAH ye sevante ca dharmAya 17.199 yaiH svakarmAsravo ruddho 11.70 yo'jito mohakAmAkSA- 1.12 yo'nantadarzanajJAna- 19.11 yo'bhUddharmamayo vyakti 18.170 yoginAM tvaM mahAyogI 15.52 yogibhyo jJAnadAnaM 6.84 11.74 yoga: karmAsravadvAra Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 243 zlokAnukramaNikA yogyakAle supAtrAya 4.132 re bhadra taravo'traite 19.178 yo ghAtikarmanirmukto 16.85 rogaklezadaridrAdyA 17.16 yojanagrAmasImAdyaH 18.48 rogiNo rogahInAzca 16.12 yojanAnAM navavyAsA 2.59 rodanaM ceti kurvANA 12.70 yo devendranarendravandita- 16.184 raudrakarmAzayotpannaM 6.50 yo nihatya mahAvIryaH 1.8 raudradhyAnena muktvAsUn 3.114 yo bAlye'pijagatsAraraM 1.5 raudradhyAnena mRtveti 19.169 yo bAlye'pi susaMyama 19.253 [la] yo muktvA naradevajAM 11.136 lakSaNaM kIdRzaM dharmiNA- 8.31 yo bihAyAnyakarmANi 5.92 lakSayojanamAno yaH 3.143 yo vIro'GgipitAmaho 9.145 lakSmaNaH kRSNa evAtra 18.113 yo lokatrayatAraNaka- 14 185 lakSmyAH puJja ivodbhUta- 9.59 yauvanasthA yataH kecid 11.10 labhate paramAnandaM 2.35 yauvane tu mahAmaNDale- 5.44 labhante'tra yathA yakSA 12.105 labhyate yena dharmeNa labhyante karmaNA deva 16.15 rakSyante ye zaThaiH prANA 19.111 lalajjihvAzatAtyugraM 10.30 ratnatrayatapobANAn 19.20 lalATaM ruruce tasya 10.48 ratnatrayamahAbANa- 13.104 lasatkAntihatadhvAntaM 8.61 ratnatrayAtparo nAnyo 18.6 lasatkAnti mahAkAyaM 7.62 ratnapIThatrayAgrasthaM 15.18 lAbhabhogopabhogA 13.132 ratnavRSTi cakAroccaiH 7.50 likhanti ye granthamidaM 19.259 ratnAbharaNanAnAbhA 14.99 lokayanto niropamyaM 15.31 ratnopapAdazilAntaHstha 6.106 lokastridhAtmako bodhi 11.4 ramyAH kalpadrumAstuGgAH14.129 lokAgre'sti viyadratna 11.109 ramyAH krIDAdrayo yatra 14.87 lokAlokanabhobhedA- 16.131 rasatyAgaM tapo dadhyA- 13.43 lokAlokapradeze 16.135 rAgadvaSAdayo bhAvA 11.50 loke gurU yuvAM yasmAt 9.100 rAgAdidUSitenaiva 16.140 lobhinAM tvaM mahAlobhI 15.57 rAgAdyai rAgiNo yatra 11.64 [va] rAgiNo'Nubhate hyeka 16.165 rAjatAni virAjante 14.136 vaktavyaM vacanaM satyaM 6.8 rAjAno maulibaddhA 5.51 vakta-zrotRkathAdInAM 1.62 rAjyalakSmI sukhAdIni 11.12 vacaH satyaM hitaM sAraM 18.40 rAjyaM rajonibhaM nUnaM 5.100 vajraseno nRpastasya 4.122 rAtrau caturvidhAhAraM 18.62 vadanti vedikAdInA- 14.145 rujAdibhiH sa sAdhUnAM 6.86 vadhabandhAdayaH pApAt 18.43 rUpalAvaNyatejoGga- 4.126 vanadevAzcarantIme 2.24 reje tadambhasA pUraH 9.24 / / vanayakSI vasAmyatra 19.116 re duSTa mattapomAhAtmyAt 3.54 vanavIthImimAmanta- 14.147 vanAnAM madhyabhAgeSu 14.109 vanAnAM sarvahAnAM 14.143 vanecarapatiH kAzcita 13.87 vande jagattrayInAthaM 17.1 vande vIraM mahAvIraM 11.1 vapurAdeviditvetya 11.53 vapurbhagavato divyaM 8.102 baraM prANaparityAgo 19.112 varaM vyAghrAricaurAhi- 2.133 baraM hutAzane pAto 2.132 vartate'tra sadApyekA 6.125 varNagandharasasparza- 16.116 vardhamAnalayaH kAzcid 9.130 vardhamAnazriyA vardha- 1.4 varSamAnastvamevAtra 13.79 vasanti tuGgasaudheSu 2.62 vasanti yatra rAgadveSa- 11.56 vased vyAdhAdhipastatra 2.19 vastrAbharaNamAlyAni 12.94 vastraM vinA samastAnAM 18.66 vAJchanti sakalA 17.154 vANijyAdyakhilo nindyo 18.65 bAtsalyaM kurute dharmoM 4.136 vAyuvegA tayorjAtA 3.74 vikathAlApavArtAdI 4.106 vikalAmRtapaJce- 16.46 vikRtya sthUlavetAla 13.63 vikriyaddhimayaM vikriya- 14.20 vikSiptakaravikSepaiH 9.125 vidhAtAnmadanArAte 12.119 vicAravikalo yo'tra 16.67 vicitrAbharaNaH sragbha- 10.74 vicitramaNipuSpaiH vicintyeti padaM tyaktvA 5.105 vicintyeti mahAprAjJaH 10.104 bicintyeti sa kAlAdi15.114 vicintyeti sa gatvAzu 19.133 vicintyeti samAhUya 3.39 vicintyeti hRdA dhImAn 4.103 vicintyetyanu vijJAya 15.83 For Private And Personal Use Only Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 244 8.7 vicitraM balivinyAsaM vijayAkhyo'calo dharma 18.111 vijJAyAvadhibodhena 4.61 11.13 16.83 18.24 12.82 14.7 11.99 16.97 vijJAyeti kSaNadhvaMsi vijJAyeti parityajya vijJAyeti budhairdhArya vijJAyeti mahAdeze vijJAyaitaiH paraizcihneH vijJeyA Agame dakSaiH vijJeyaH paramAtmAsau vitaranti na dAnaM ye vitaryeti prasAdhyArIn viditveti zarIreNA vidyate sa pradezo na vidyamAnAn bahUn vidyAmadoddhataM vIkSya vidhIyate tapoyogaH vidheyAni tapasyeva 17.162 3.30 11.62 11.29 17. 148 15.88 11.83 6.11 vidhyApitajagattApA 13.123 vinayAdidharaH zrIdattAkhyaH 1.51 binA prayojanaM yacca 18.49 vinAzaH prAkzarIrasya 16.113 vibhAvAkhyAzva paryAyAH 16.112 vibhUtyA parayA sAkaM 9.91 vibhUtyA parayA sArdhaM 8.74, 19.240 vilApamiti kurvANAM viviktairmadhurAlApaiH bibhordhyAnamahAnandA 19.68 vibhoH prAgdizamArabhya 15.20 vibhoH bhavatprasAdena 19.24 vibhoH zirasi dIprAGgaM 15.6 vibhoH sAmyaprabhAvena 19.55 vibhrAjante 'sya zAlasya 14.161 vimAnamerunandIzvarA3.58 vimukhAyAkhilAkSAdI 12.131 viyogairiSTavastUnAM 4.31 viraktijana kairvAkyaiH 12.8 virakto nityakAminyAM 8.16 viramya sarvasAvadyA 12.96 12.76 12.42 www.kobatirth.org zrI vIravardhamAnacarite bivekI ko'tra yo vetti vizAkhananda evAdhI : vizAkhabhUtirapyApya vizAkha: proSTilAcAryaH 3.42 1.45 vizvajJo vizvatattvajJo 15.137 vizvaduHkhAkarIbhUtaM vizvanandicaro deva vizvanandina udyAne vizvanandI bhramannAnA vizvanetrasya devasya 8.36 3.49 5.79 3.63 3.20 3.46 9.53 19.54 vizvabhavyopakArArthaM vizvabhUtirmahIbhartuH 3.8 6.56 vizvadhisukhabIjAni vizvazamakhanI sArA 11.85 vizvAgraNIhi vizvAtmA 15.138 vizvAnnabhakSaNAtya zAmyA 3.142 vizvAmaragaNAbhyarcya 17.40 vizvopakAriNau jAto 9.101 vizvottaraguNaiH sArdhaM vizvAbhyudayazarmANi viSayAzca nagaryaH sapta 13.58 6.16 11.67 viSTarANi surezAnAM 14.5 viSTaraM tadalaM cakre 14. 182 vistareNa jinAdhIzo 18.118 vistareNAstravasyAsya 16.142 vistaroktyA padArthAnAM 19.149 vistIrNA adrayaH santi 14.144 viharanti gaNezAdyAH 2.8 viharanti yatIzaughAH 7.9 11.95 viMzatirgajadantA 18.120 vizatyagrazatAyuSkaH vIkSya pASANarAzi ca 19.173 vIkSya mudrAM samudbhidya 3.85 vIkSyopAyena nItvAzu 13.85 vINayA saha gAyanti 14.105 nAthaguNakoTinibaddhaM 19.256 vIro'traiSa nutaH stutaH 17.209 vIro'nantasukhaprado 2.137 vIro yo'tra mayA caritra 19.252 vIro vIragaNAgraNI 12.148 For Private And Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vIro vIragaNaiH stutazca 10.107 vIro vIrajanAcito 19.251 vIro vIrajinAgraNI 15.171 vIro vIranarAgraNI 1.87 vIro vIrabudhAgraNIH 7.126 vIro vIrabudhaiH stutazca 8.120 vIraM vIrAgrimaM vIraM 2.1 vIraM karmajaye vIraM 1.34 vIraM vIrAgrimaM naumi 12.1 vIyaM te'ntAtigaM nAtha 15.155 vRttamUlAM kRpAM kuryAda 6.49 vRttahIno jinendre'pi 18.22 vRddhihAsAdiniSkrAntaM 16.178 vRzcika sahasrAdhika vRSabho'jitatIrtheza 3.126 18.105 vRSabhaM vRSacakrAGga 1.11 vedanAkhyaH kaSAyAbhidho 16.109 vedanIyasya ca dvAdaza 16.159 vezyeva zrIrbudhainindyA veSeNAnena ye mUDhA veSTitairjagadbhartA 5.101 2.86 15.27 8.121 vaiDUryasannibhaM tasyA vaiyAvRttyetra yogyAH syuH 6.88 yojana sahasrANi vairAgyaM bhavabhogAGge 8.113 17.139 13.130 vaizAkha zuklapakSasya vyadhustIrthakarotpattau 7.106 vyavahAranayenAtra 17.48 16.107 vyavahAranayenAsavyAkhyAmi yadyahaM na 15.94 vyAttAnanaMzca tIkSNAstra 13.65 vyutsargaM duSkaraM ghoraM 17.204 vraja siddhayai jayArAtIn 12.59 vrajantaM trijagannAthaM vratazIlazubhadhyAnavratAdijaphalenAbhUt 19.67 vratAdyAcaraNe zaktA [za ] zakraH pUrNo vaziSTava zakrAdiveSTitasyAsyA 7.25 4.59 18.156 14.51 19.57 Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zakreNa prahitendrANI zakrAdidoSaraM zaGkhadhvanirabhUddIrgho 14.9 zacyAdyAH sakalA devyaH 15.36 zacyA prabodhitA rAjJI 9.96 2.13 2.16 6.132 8. 110 zatapaJcadhanustuGgaM zatapaJcalaghudvArA zatapaJcapramA bAhyA zataikayojanAyAmaiH zaktA ye'tra nijaM vIryaM 17.106 zatatrayapramA jJeyA 19.108 zabdAH sparzarasA gandhAH 16.121 zabdo'nekavidho bandhaH 16.124 zaraNyo hi zaraNyAnAM 15.56 zaraNyaM yAnti ye'mISAM 11.19 zaraNyAH sadbudhaiH proktA 11.17 zarIravAGmanaH prANA- 16.106 zarIre mamatAM tyaktvA 17.119 zarIraM gRhyate yasmin 5.99 zAntipuSTyAdikAmai- 9.7 zAstrAbhyasanazIlo vA 2.34 zirorakSAsamA Atma- 14.32 ziroruhamivAtIva 8.116 zilA sampuTagarbhe sa zItalaM bhavyajIvAnAM 8.58 18.3 2.39 1.20 zIlamAhatmyatastasyA 13.94 11.54 zukrazoNitabhUtaM yat zuddhAcaraNazIlA yA zuddhAzayAvinItAzva 17.93 17.98 17.32 16.162 17.26 19.167 16.9 13.18 zuzrUSAjJAya rAgAdyazRGgaverAdayaH kandAH 18.52 zRNu dhIman manaH kRtvA 16.28 zubhakarmakaraM sAmya zubhaprakRti sarvAsA zubhabhAvanayA dhyAnAzubhAkhyA dvijaputrI ca zubhena karmaNA kena zRNoti svajanaiH sArdhaM zRNvan manoharaM gItaM zeSAH kalpAdhipA sarve 5.70 1.47 9.10 www.kobatirth.org zlokAnukramaNikA zeSAsravAditattvAnAM zomante yatra tIrtheza zaMbhavaM bhavahantAraM zraddhAnaM saptatattvAnAM zravanti ye'tisaMvegaM zrAvakA munayo vAtra 17.89 zriyA vizvAtizAyinyA 15.61 1.41 zrI gautamaH sudharmAkhya zrIdAtra bhArate kSetre zrImate kevalajJAna zrImate muktinAthAya zrImate vizvanAthAya zrImAnitaH khagAdhIzaH 16.6 2.7 1.13 zreNIdvayAdhipatyena zreyo'nibandhinIM sArAM 4.45 17.86 7.43 15.1 4.1 96.1 3.86 13.35 1.84 14. 1 18.1 zrI vardhamAnatIrtheza zrIvIrasvAmino ramyaM zrIvIra trijannAthaM zrIvIraM muktibhartAraM zrIvRkSaH zaGkha evAbja 10.66 zrIH zriyaM hrIH svalajjAM 7.108 zrutanAzabhayAttAbhyAM 1.54 zrutasAgaranAmAnaM 5.13 zrutvA taduktimityAha 19.119 zrutvA sakRtkarotyatra 16.82 3.108 7.88 zreSThabhAryA subhadrAkhya 13.88 zvabhrAdau tatphalenAtra 17.146 zvetachatratrayaM dIptyA 15.7 [ Sa ] SaTkhaNDa sAdhitastasya 1.66 SaTprabhAvaniparyantAn 6.166 sai dayAM kRtvA 6.10 SaD dravyAH ke'tra kathyante 15.101 SaD dravyAH yatra lokyante 11.88 SaDlAkSA vikalAkSANAM 16.51 [ sa ] sa eva paNDito dhImAn 5.91 sakalAsAta pUrNAsu sakaletarabhedena 4.33 16.84 For Private And Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sakramAd vRddhimAsAdya sagandharvAH surA sagranthAnAM susagrantho saGkalpamAtra saMjAta 245 2.70 14. 154 15.58 5.121, 6.161 saGgamArUyo'maraH zrutvA 10.26 saGgItAtodyanRtyaizva 14.137 saccampAnagarodyAne 19.230 sacchidraM ca yathA potaM 11.65 sacakSuryaH patetkUpe 10.92 saJcaranti vibho te'dya 9.68 sajjAti sukulaizvarya 6.73 sa taiH sAbharaNairhastaiH 9.16 satkSamA mArdavo'pyArjavaM 11.123 saprazrayaM prajAnAtha sarpiNIriva sarvAnya saphalA adya no vANyo saphalaM janma kasyeha 6.49 satyena vacasA kIrtiH 18.41 satyaM zrI maNDapo'trAyaM 14.167 satvahiMsA nRtasteyo satsaGgazvAtiduHsaGgo 16.19 sadyaH zrIvardhamAnArhat 18.163 sa dharmaH kIdRzo nAtha 19.101 sa gharmo dvidhA proktaH 18.35 sadharmo madyamAMsAdi 2.29 8.104 sanatkumAra mAhendrI sanmArga dUSaNaM kRtvA 4.29 7.81 sanmArgasupadArthAdIn saptakRtvo'dhunA jAti 19.163 17.65 saptadurvyasanAsaktAH saptadhAtumayaM nindyaM saptadhAtumalasvedAsaptame dharaNendrAdyAH saptarajjuprame'syAdyo saptarajjvantare svargAH saptavyasana saMtyaktA saptaiva narakANyeva 5.82 4. 118 15.23 11.89 11.103 18.36 17.19 3.89 18.44 15.65 8.39 sabandhubhiH kRtaM bhUtyA 4.124 sabandhuvihitA putra 5.137 Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 246 samagrasvarga rAjyasya samatA stutirevAnu samanaskA manohInA samarthA api ye pAtra - samastaM prAgbhavaM jJAtvA samekhalaM kaTIbhAgaM 10.57 samaM tadyogyavAdyAni 9.119 1.75 samaM marIcirapyAzu sampadyante'tra teSAM ca 17.159 sampUrNa 4.60 samyak cittadharmAdi 17.139 samyaktvaM kSAyikaM cAsya 10.12 samyaktvaM kSAyikaM jJAnaM 13.107 samyaktvajJAnacAritra 19.83 samyaktvaM kSAyikaM mokSa- 13.131 samyagjJAnavatAM puMsAM 6.96 samyagdarzanasaMzuddhA samyagdRgjJAnacAritra - sarvatra samatApannaH sarvatra svAtmano dhyAnaM samyagvRtta suyatnAdyA saraH pratyabjinI caikA 14.22 sarAgasthAn lokAdIn 4.107 sarpAdisaGkule jhaJjJAsarvajJaH sarvalokezaH sarvajJAjJAnimittena 5.18 15.139 19.143 sarvatrAsthAnato dikSu sarvaduHkhanidhAnepu sarvaduHkhAtigA jJeyA sarvaduHkhAtigo vizva sarvadevAdhipaH sarva sarvapUrvAGgavettAro sarvayatnena sarvatrA sarvayatnena sarvA 6.146 6.93 16.47 17.153 2.40 sarvartuphalapuSpAdIn sarvavratotpuNyena sarvasaGgavimuktAya sarvasattveSu maitrI sa sarvA devyazca nartakyaH sarvAnandakarA puMsAM 18.72 12.426 11.68 12.98 13.49 19.53 2.131 16.35 4.70 15.140 1.44 17.52 18.70 19.65 19.129 12.128 6.58 9.47 19.63 www.kobatirth.org zrI vIravardhamAnacarite sarvAnarthaMkarIbhUtaM 10.99 sarvAbdhisalilA sAdhyA 3.141 sarvArthamAgadhI bhASA 19.62 sarvAzarmAtigA puMsAM sarvArthasiddhiparyanta 11.86 18.26, 16.82 16.168 sarvAsravanirodho yaH sarve'GginazciraM bhramuH 11.27 sarve tIrthakarAH parArtha- 19.260 sarve piNDIkRtAH santi 19.212 sarvebhyaH pApahetubhyaH 17.24 16.180 16.172 16.164 salayaiH kramavinyAsa: 9.117 3.81 salekhaM prAbhRtenAmA sa vajrarSabhanArAca 10.18 savipAkAvipAkAbhyAM 16.170 savRtti parisaMkhyAnaM 13.42 sa sAmAyikamApatro sarve yadbubhujuH saukhyaM sarveSAM karmaNAM yo'tra sarveSvAtmapradezeSu 5.71 sasutaH zreNikastasmAt 19. 205 sahagAmI nRNAM dharmo sahagAmI satAM ko'tra 6.155 8.28 sahajAmbarabhUSAsrag 3.59 11.46 11.79 sahajaM vapurAtmIyaM sahantazca tapaH klezaM sahante nijazaktyA 17. 181 saharmyadvitalAH keci - 14.151 sAkartApyadharmaH syA- 16.130 sahasanniva dvipavyAghra 14.94 sahasradvayaSTasaGkhyAbhiH 3.111 sahasrapramitAn bAhUn 9.15, 9.122 sahasrANi trayoviMzati: 11.105 sahasrArANi tAnyuccai- 14.171 sahAgatya mudA bhaktyA 19.86 sAbhAtpuruSaratnena 8.57 sA kalevaindavI kAntyA 7.29 sAkSAttvAM mUrtimantaM ye 15.145 sAkSAdyacca paraM puNyaM 19.12 For Private And Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAkSAdasyApyanuSThAnaM sAdrAkSIddAmanI divyAsAbhavatpreyasI bhartuH sAmagrI sakalAM pUrNAM sAmagryAdRgvizuddhizva 11.118 7.40 9.87 sAmagryA parayA sArdhaM 9.28 sAmarAH sakalatrA jaya- 7.118 sAmAyikAdicAritraM 11.76 sAmAyikAbhidhA jJeyA 18.60 17.132 sArAn gRhNanti sArthaM kAkhyadharastuGgo sArthakAni zirAMsyadya sArthavAhana dharmasya sArdhadvAdazakoTipramA sArdhaM pitAmahenaiva sArdhaM sadRgvizuddhayA sArdhaM sarvaparivAreNa 6.17 7.63 2.21 15.7 2.71 4. 128 2.42 siddhadigvijayaH zrImAn 3.109 siddhArthapAdapaH saudha 10.72 siddhArtha bhUpatiH sArdha: siddhArthAdyA nRpAdhIzAH 15.4 15.64 siMhazaGkhamahAbherI siMhenAnantavIryosit 9.95 9.113 8.65 7.96 sukhaduHkhobhayaM bhAti 11.24 sukhAsInA tato'pyeSA 7.91 sukhinA vidhinA dharmaH 5.90 sukhaM vaiSayikaM nitya 17.187 sugandhidIrghaniHzvAsa- 14.17 9.30 8.55 sugandhidravyasanmizrasuto'syA udarastho'pi sudhAdhAreva yA puMsAM sudhApiNDaja naivedyAn sudhiyo'tra bhavadvANyA 9.35 15.43 8.92 sudhiyo dudhiyo mUrkhAH 16.13 subuddhiM dadate'nyeSAM 17.131 13.117 1.50 subhaTottamavaccAdya subhadrAkhyo yazobhadra subhUmAkhyo mahApadmo 18.110 suvidhi vidhihantAraM sUkSmatattvavicAreSu 1.18 6.63 Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 19.135 sUkSmabAdarabhedAbhyAM sUkSmabuddhayA ye teSAM sUnuH kuNikabhUpasya sUravIrastato gacchan 19.127 senApatiH sthapatyAkhyaH 5.55 sevanto yatnato dharmaM 17.158 sevante parayA bhaktyA 17.122 17.149 D sevante pratyahaM ye'tra so'nyadA vIkSya puNyena 19.99 so'pi tadvAkyamAkarNya 19.108 so'pi sanmAnadAnAdIn 3.93 so'pyaho zakyate jAtu 10.98 so'marendro'cyutAccyutvA 7.111 so'maro nAkatazcyutvA 4.123 saudharmAkhye mahAkalpe 2.38 saudharmAdhipateraGkasaudharmendro'karottasya saudharmezaM samaM zacyA saudhodyAnAdridezeSya saMjJayasaMjJayabhidhA jIvA saMnyAsena samaM cedaM saMvarasya guNAnitthaM saMvarasya mayA pUrva saMvarAditritattvAnAM saMvareNa vinA mukti saMvareNa satAM nUnaM saMvegastrika nirvedo 16.43 17. 193 8.103 11.44 9.97 5.130 16.56 4.46 11.80 16.169 17.57 18.21 5.84 6.78 saMsargamuttamAnAM ye 17.190 saMsArajaladhau pAtA- 18.34 saMsArasAgarosvAraH 19.92 saMsAro hyAdimadhyAntaH- 11.23 stanitAkhyo'maro bhaktyA 19.70 stutiH stotA mahAn 19.8 stutyAstAH kathamasmAbhiH 15.67 stutveti taM jagannAthaM stUpamyavilIruddhA 8.95 14.160 stUpAnAmantareSveSAM 14.157 stUyante te kathaM 12.110 stokAntaraM tato'tItya 14.84 styAnagRddhayAkhyaduSkarma 13.114 www.kobatirth.org zlokAnukramaNikA strIpaNDakAdini:krAnte 6.36 sthitirantarmuhUrtapramA 16.160 sthiti bhajan janAtItA 5.110 sthUlasUkSmAstathA sthUlAH 16.119 snAnena yadi zuddhAH syuH 19.187 snApayantyaparA divyai10.3 sparzAdyA viMzatirye syuH 16.123 sphuradraratnapaTalyAM hi 12.102 sphuradratnamayairdIpaiH 15.44 19.76 sphuradratnamayaM dI smRtvA tIrthakaroktaM so 4.8 syAnnATyazAlayogata - 14.127 srakkeSu srajo ramyA 14.121 18.134 12.58 sambhrAntyAtra yathA sragvI svargopanItaiH svakarAbhyAM mudAdAya svakIyaM vardhayan dharmaM 8.81 6.171 svakRtairvardhamAnasya 13.68 svaguNAkhyApanaM doSo- 17.198 svajJAnena parijJAya 12.6 17.180 svadhairyaM prakaTIkRtya svapuNyajanitAM lakSmI- 5.125 svabhAvAkhyA guNA asya 16.111 svabhAvamArdavopetA 17.92 svayamevAbhavatsaha- 7. 113 svayaM zubhazatAcAra- 5.145 svargAccyutvA tayorAsIt 2.118 svargAtkhadirasArAGga- 19.134 svavimAnAvalokena 7.101 svavimAnaM mudApazyat svalpAkSazarma santoSA - svalpAyuSo dinAnyatra svavIyaM prakaTIkRtya svazakti prakaTIkRtya 13.17 svasantAnasamAn yatvA 17.176 svasaMvedanabodhena 18.28 svaskandhAropitAM kRtvA 12.47 svasthyaGgamathanoddhatA 3.38 svasya nindAM ca 17.197 svasya ratnaprabhAvAti 19.159 7.67 17.99 10.88 6.31 For Private And Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 247 svasya vAhanabhUtyAdyaH 14.58 svahastau kuDmalIkRtya 6.116 10.56 7.117 svAGgamadhye babhArAsau svAGgAbharaNatejobhiH svAGgoparitantasvAnyadravyAnyadehAdi 14.91 16.80 svAbhiyogyasutotpanna 14.46 19.23 5.67 17.111 17.12 10.17 13.86 svAmitradya jagatsarva strAlaye caityageheSu svecchayA ye pravartante svecchAcaraNazIlAzca svedadUraM vapuH kAntaM svainaH karmodayaM jJAtvA [ha ] hRtvA ghAtiripUn zukla- 2.96 hatvA ca durmamatvAdIn 17.126 hatvA durdhyAnadurlezyA 18.55 hantA mohAkSazatrUNAM hantu du:karmakhArINAM haraharyAdivizveSAM 6.1 6.85 8.20 1.75 hasanti skhalitaM sUre: hastAGgulISu zakrasya 9.133 hastinA rathA gandharvA 8.68 hastino'zvA rathA pAdA- 6.139 hastyazvamarkaTAdInAM hAtiko malagAtrastvaM 10.10 12.73 16.77 hAsi bAlastvamekAkI hA putra kva gato'dya tvaM hAlAhalanibhaM ghoraM hAlAhala viSAdyotra hitakRtka ihAmutra 8.22 hitaM jinAgamaM tyaktvA 17.134 hitvA''hArazarIrAdIn 19.199 hiraNyaM kalpavallI hi 10.71 hiraNmaya vRhatstambho 14.104 hiraNmaya mahAstambhAH hiMsAdipaJcapApAcca 14.150 19.139 dipaJcapApAnAM 18.18 16.32 17.60 he gotamAtra yAthAtmyaM hetubhUtaM parijJeyaM hemante catvare vAsI heyAdeyaM sphuTaM jJAtvA mai jalastarAM sthUlaiH 12.75 12.71 16.70 5.19 12.115 14.180 Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2. kevalI aura zrutadhara-AcArya-nAmasUcI ( jinakA nAmollekha prastuta caritake prArambhameM ( tIna kevalajJAniyoMke pazcAt ) granthakArane kiyA hai-) kevalI ekAdazAGgadhArI ) samaya 1. zrI gautama svAmI 2. sudharmA svAmI 3. jambUsvAmI samaya 62 varSa 17. nakSatra 18. jayapAla 19. pANDu 20. drumasena (dhruvasena) 21. kaMsa 220 varSa zrutakevalI 1. nandI (viSNu) 2. nandimitra 3. aparAjisa 4. govardhana 5. bhadrabAhu 100 varSa dazapUrvI 118 varSa 6. vizAkhAcArya 7. proSThila 8. kSatriya 9. jaya 10. nAga 11. siddhArtha 12. jinasena (dhRtisena ) 13. vijaya 14. buddhila 15. gaMga 16. sudharma ( dharmasena ) . AcArAGgadhAro 22. subhadra 23. yazobhadra 24. jayabAhu ( yazobAhu) 25. lohAcArya ekadeza aMga-pUrvajJAtA 26. vinayadhara 27. zrIdatta 28. zivadatta 29. arhaddatta 30. ( dharasena) 31. bhUtabali 32. puSpadanta 33. kundakunda ( adhikAra 2 zloka 41-56) 183 varSa For Private And Personal Use Only Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ www.kobatirth.org Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 3. tiresaTha zalAkApuruSa-nAma-sUcI caubIsa tIrthakara, bAraha cakravartI, nau nArAyaNa, no pratinArAyaNa aura no balabhadra ina tiresaTha mahApuruSoMko zalAkApuruSa kahate haiN| ye tiresaTha zalAkApuruSa pratyeka avasarpiNIke cauthe kAlameM aura utsapiNI ke tIsare kAlameM hote haiM / isa yugameM hue zalAkApuruSoM ke nAma isa prakAra haiM 12 cakravartI 9nArAyaNa 24 tIrthaMkara 1. RSabhadeva 2. ajitanAtha 3. saMbhavanAtha 4. abhinandana 5. sumatideva 6. padmaprabha 7. supArzvadeva 8. candraprabha 9. puSpadanta 10. zItalanAtha 11. zreyAnsanAtha 12. vAsupUjya 13. vimalanAtha 14. anantadeva 15. dharmanAtha 16. zAntinAtha 17. kunthunAtha 18. aranAtha 19. mallinAtha 20. munisuvrata 21. naminAtha 22. ariSTanemi 23. pArzvanAtha 24. vardhamAna 1. bharata 2. sagara 3. maghavA 4. sanatkumAra 5. zAntinAtha 6. kunthunAtha 7. aranAtha 8. subhUma 9. mahApadma 10. hariSeNa 11. jayakumAra 12. brahmadatta 1. tripRSTha 2. dvipRSTha 3. svayambhU 4. puruSottama 5. puruSasiMha 6. puNDarIka 7. datta 8. lakSmaNa 9. kRSNa 9 balabhadra 1. vijaya 2. acala 3. dharma 4. suprabha 5. sudarzana 6. nandI 7. nandimitra 8. padma ( rAmacandra ) 9. baladeva 9 pratinArAyaNa 1. azvagrIva 2. tAraka 3. meraka 4. nizambha 5. kaiTabhAri 6. madhusUdana 7. balihantA 8. rAvaga 9. jarAsandha 32 For Private And Personal Use Only Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4. bha. mahAvIrake pA~coM kalyANakoMkI tithi aura nakSatra uttarASADhA uttarAphAlgunI 1. garbha kalyANaka-ASAr3ha zuklA SaSThI, 2. janma kalyANaka-caitra zuklA trayodazI, 3. dIkSA kalyANaka-mArgazIrSa kRSNA dazamI 4. kevala kalyANaka-vaizAkha zuklA dazamI, 5. nirvANa kalyANaka-kArtika kRSNA amAvasyA, maghA svAti For Private And Personal Use Only Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 5. bha. mahAvIrake 5 nAma 1. vIra, janmAbhiSekake samaya indra-pradatta-nAma 2. zrI vardhamAna-nAma saMskArake samaya pitA dvArA pradatta-nAma 3. sanmati-vijaya-saMjaya muni dvArA zaMkA-samAdhAna honepara pradatta-nAma 4. mahAvIra-saMgamaka deva-dvArA pradatta-nAma 5. mahati mahAvIra-sthANu rudra-dvArA pradatta-nAma For Private And Personal Use Only Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 6. paurANika-nAma sUcI akampana-eka rAjA (2.65) kUlapura-bha. kI prathama pAraNAkA nagara (13.6) akampana-aSTama gaNadhara (19.206) kUla rAjA-bhagavAn mahAvIrako prathama AhAra dAna agnibhUti-agnisahakA pitA (2.117) dAtA (13.7) agnibhUti-dvitIya gaNadhara (19.206) kozala deza-prasiddha deza (2.50) agnimitra-mahAvIrakA 11vA bhava (2.122) kauzAmbI-vatsa dezakI eka nagarI (13.91) agnisaha-mahAvIrakA navA~ bhava (2.118) kauzikI-gautamakI strI (2.121) ajitaMjaya-cAraNa dhi muni-siMhabhavameM bhagavAn mahA- khadirasAra bhIla-zreNikake pUrva bhavakA nAma (19.98) vIrako sambodhita karanevAle muni (4.6) gautama-prathama gaNadhara (15.83) atimuktaka-3mazAna / rudra-upasargakA sthAna. ujjainakA gautama dvija-agnimitrakA pitA (2.121) maraghaTa (13.59) gautamI-agnibhUtikI strI (2.117) amitagati-ajitaMjayake sAthI cAradhimuni (4.7) candanA-ceTaka rAjAkI putrI (13.84) ayodhyA-prasiddha nagarI (4.121) candrAma--eka vidyAdhara (3.73) arkakIrti-jvalanajaTIkA putra (3.75) chatrapura-jambUdvIpastha bharata kSetrakA eka nagara(5.134) ahaMdAsa-sundara vipraputrakA mithyAtva chur3AnevAlA eka jaTila-mahAvIrakA pA~cavA~ bhava (2.108) seTha (19.172) jayAvatI-prathama balabhadrakI mAtA (3.62) alakApura-vijayAkI eka nagarI (3.68) jRmmikA grAma-jahA~ para bhaganAnko kevalajJAnako azvagrIva-prathama nArAyaNa,mahAvIrakA 19vA~ bhava(3.70) prApti huI / (13.100) indrabhUti gautama-bha. kA prathama gaNadhara (19.206) jainI-vizvanandIkI mAtA (3.6) ujjayinI-prasiddha nagarI (13.59) jvalanajaTI-vidyAdhara rAjA (3.72) umA-antima rudrakI patnI (13.82) dyutilakapura-vijayAkA eka nagara (3.73) RjukUlA nadI-jambhikA grAmake samIpa bahanevAlI dhavala-dazama gaNadhara (19.206) / ___ nadI (13.100) dhAriNI-bharatakI rAnI, marIcikI mAtA (2.68) kaccha-eka rAjA (2.96) nanda rAjA-bha. mahAvIrakA 31vAM bhava (5.136) kanakapurakha-kanakojjvalakA pitA (4.75) nandivardhana-nandarAjAkA pitA (5.135) kanakaprabhapura-vijayAkA eka nagara (4.74) nami-eka vidyAdhara (2.66) kanakamAlA-kanakojjvalakI mAtA (4.75) nIlAJjanA-prathama pratinArAyaNakI mAtA (3.68) kanakavatI-kanakojjavalakI strI (4.81) pArAzarI-sthAvarakI mAtA (3.2) kanakojAvala-bhagavAnkA 25vA bhava (4.76) puNDarIkiNI-videhakI eka nagarI (5.36) kapila-marIcikA ziSya (2.103) / purUravA-mahAvIrakA prathama bhava (2.19) kapilA-kapiLakI strI (2.107) puSkalAvatI-pUrva videhakA eka deza (5.35) kAlazaukarika-rAjagahakA eka kasAI jo ki pratidina puSpadantA-bhAradvAjakI strI (2.112) 500 jIvoMkA ghAta karatA thaa| (19.162) puSpamitra-mahAvIrakA sAtavA~ bhava (2.113) kAlikA-purUravAko strI (2.19) podanapura-eka prasiddha nagara (3.61) kuNika bhUpa-zreNikake pitAkA nAma (19.135) prajApati rAjA-vijaya nAmaka prathama balabhadrakA pitA kuNDalapura-bha, mahAvIrakA janmanagara (7.10) For Private And Personal Use Only Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paurANika-nAmasUcI 253 prabhAsa-ekAdazama gaNadhara (19.206) priyakAriNI-bha. mahAvIrakI mAtA (7.28) priya mitra cakravartI-bha, mahAvIrakA 29vA~ bhava (5.38) propThila muni-nandarAjAke dIkSA guru (6.2) marata-prathama cakrI (2.64) bhAradvAja -bha. mahAvIrakA 14vA~ bhava (2.126) magadha-eka prasiddha deza (3.2) mathurA-prasiddha nagarI (3.47) mayUragrIva--prathama pratinArAyaNakA pitA (3.68) mAgadha-eka deza (3.6) mAgadhadeva-eka vyantara deva (2.65) mRgAvatI-tripRSThakI mAtA (3.63) maitreya-saptama gaNadhara (19.206) mauNDya putra-SaSTha gaNadhara (19.206) maurya putra-paMcama gaNadhara (19.206) rathanUpura cakravAla-vijayAkA eka nagara (3.71) rathAvartAcala-prathama nArAyaNa -pratinArAyaNakA yuddha__sthala (3.98) rAjagRha-prasiddha nagara (3.6) rudra-mahAdeva (1.6) vatsadeza-jambU dvIpastha bharatakA eka deza (13.91) vajrasena-hariSeNakA pitA (4.122) vAyubhUti-tRtIya gaNadhara (19.206) vAyuvegA-candrAbhakI putrI (3.74) vijayAdha parvata-bharata kSetrakA eka parvata (3.68) videha-eka deza (7.2) vinItA ayodhyA (2.56) vizAkhananda-vizAkhabhUtikA putra (3.9) vizAkhabhUti-vizvabhUtikA anuja (3.8) vizvabhUti rAjA-vizvanandIkA pitA (3.6) vizvanandI-mahAvIrakA 17vA~ bhava (3.7) vIramatI-nandivardhanakI rAnI (5.135) vRSabhasena-eka seTha jisane candanAko Azrama diyA thA / (13.87) vyakta-navama gaNadhara (19.206) zANDilibrAhmaNa-sthAvarakA pitA (3.2) zIlavatI-hariSeNakI mAtA (4.122) zubhA-eka vyabhicAriNI dvijaputrI (19.167) zrIdhara-pUrva videhake tIrthakara (4.36) zrutasAgara muni-hariSeNa rAjAke dIkSA guru (5.13) saccampAnagara-jahA~se bhagavAnne nirvANa prApta kiyA (19.230) samAdhigapta muni-khadirasArako vrata denevAle sAdha (19.99) sAketA-ayodhyA (2.107) sAgarasena-purUravAko sambodhita karanevAle manirAja (2.10) sArasapura-eka nagara (19.113) sAlaMkAyana vipra-bhAradvAjakA pitA (2.125) siMha-bhagavAnkA 21vAM bhava (4.2) siMha-bhagavAnkA 22vAM bhava (4.5) siddhArtha nareza-bha. mahAvIrake pitA (7.22) sudharmA-caturtha gaNadhara (19.206) sundara vipraputra-abhayakumArake pUrva bhavakA nAma (19.171) subhadrA-candanAko bandhanameM DAlanevAlI seThAnI (13.88) samitra-rAjA-priyamitra cakravartIke pitA (5.37) suvratA rAnI-priyamitra cakravartIko mAtA (5.37) sUravIra-khadirasArakA sAlA (19.113) saudharma kalpa-prathama svarga (2.38) sthANu-antima rudra (13.61) sthAvara-mahAvIrakA 15vA~ bhava (3.3) sthUNAgAra-eka nagara (2.112) svayamprabhA-tripRSThakI paTTarAnI (3.75) . hariSeNa-bha. mahAvIrakA 27vA bhava (4.123) For Private And Personal Use Only Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 7. gaNadharoMkA digambara zAstroMmeM bha. mahAvIrake 11 gaNadharoMke nAma aura kahIM para unake mAtA-pitA AdikA jAnakara zve. zAstroMke AdhAra para unakA paricaya yahA~ diyA jA rahA hai saMkhyA gotra-nAma gAna janma-nakSatra janmasthAna nAma - gaNadhara pitA kA nAma mAtA kA nAma gRhastha jIvana indrabhUti pRthvI gautama jyeSThA 50varSa vasubhUti brAhmaNa gobara grAma (magadha) " kRttikA | agnibhUti vAyubhUti vyakta sudharmA dhanamitra ,, dhammilla, - kollAga(magadha) vAruNI bhaddilA svAti bhAradvAja zravaNa agnivaizyAyana uttarApha maMDika mauryaputra akampita acalabhrAtA metArya prabhAsa dhanadeva ,, maurya , vasu ." vijayA vijayA nandA jayantI varuNA atibhadrA vaziSTha kAzyapa hArIta gautama kauDinya maghA mauryasanniveza rohiNI mRgazirA mithilA uttarASAr3hA kozala azvinI tuMgika sanniveza | puSya rAjagRha datta bala , , For Private And Personal Use Only Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jIvana-paricaya . ullekha mAtra pAyA jAtA hai, para zvetAmbara zAstroMmeM ina gaNadharoMkA vistRta varNana upalabdha hai| upayogI dokSAsthAna ziSya | chadmastha- | kevali- sarvaAyu | 'nirvANa kAla | nirvANa-| saMkhyA kAla sthAna gaNadhara banane ke pUrva zaMkA kAla 0 30 varSa 12 varSa 92varSa 42 varSa jIvake astitvameM madhyama pAvA . . . 500 -bhagavAna mahAvIrakI kevalotpattike pazcAta karmake viSayameM jIva aura zarIrake,, paMcabhUtoMse jIvotpatti, maraNake bAda bhI usI paryAyameM utpanna hotA hai bandha aura mokSake viSayameM vaibhAragiri ( rAjagRha) 350 armmmm 4000 ::00 narakake viSayameM puNyake paralokake mokSake For Private And Personal Use Only Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Bharatiya Jnanapitha Murtidevi Jaina Granthamala General Editors : Dr. H. L. JAIN, Balaghat : Dr. A. N. UPADHYE, Mysore. The Bharatiya Jnanapitha, is an Academy of Letters for the advancement of Indological Learning. In pursuance of one of its objects to bring out the forgotten, rare unpublished works of knowledge, the following works are critically or authentically edited by learned scholars who have, in most of the cases, equipped them with learned Introductions, etc. and published by the Jnanapitha. Mahabandha or the Mahadhavala : This is the 6th Khanda of the great Siddhanta work Saykhandagama of Bhitabali: The subject matter of this work is of a highly technical nature which could be interesting only to those adepts in Jaina Philosophy who desire to probe into the minutest details of the Karma Siddhanta. The entire work is published in 7 volumes. The Prakrit Text which is based on a single Ms. is edited along with the Hindi Translation. Vol. I is edited by Pt. S, C. DIWAKAR and Vols. II to VII by Pt. PHOOLACHANDRA. Prakrit Grantha Nos. 1, 4 to 9. Super Royal Vol. 1: pp. 20 + 80 + 350; Vol. II : pp. 4 + 40 + 440; Vol. III : pp. 10 + 496; Vol. IV: pp. 16 + 428; Vol. V: pp. 4 + 460; Vol. VI : pp. 22 + 370; Vol. VII : pp. 8 + 320. First edition 1947 to 1958. Vol. I Second edition 1966. Price Rs. 15/ - for each vol. Kara lakkhana : This is a small Prakrit Grantha dealing with palmistry just in 61 gathas. The Text is edited along with a Sanskrit Chaya and Hindi Translation by Prof. P. K. Mopi. Prakrit Grantha No. 2. Third edition, Crown pp. 48. Third edition 1964. Price Rs. 1/50. Madanaparajaya : An allegorical Sanskrit Campu by Nagadeva ( of the Samvat 14th century or so ) depicting the subjugation of Cupid. Critically edited by Pt. RAJKUMAR JAIN with a Hindi Introduction, Translation, etc. Sanskrit Grantha No. 1. Super Royal pp. 14 +58 + 144. Second edition 1964. Price Rs. 81-. Kannada Prantiya Tada patriya Grantha-suci: A descriptive catalogue of Palmleaf Mss. in the Jaina Bhandaras of Moodbidri, Karkal, Aliyoor, etc. Edited with a Hindi Introduction, etc. by Pt. K. BHUJABALI SHASTRI. Sanskrit Grantha No. 2. Super Royal pp. 32 + 324, First edition 1948, Price Rs. 13/-. For Private And Personal Use Only Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 2 ) Ratna-Manjasa with Bhasya : An anonymous treatise on Sanskrit prosody. Edited with a critical Introduction and Notes by Prof. H. D. VELANKAR. Sanskrit Grantha No. 5. Super Royal pp. 8 + 4 + 72. First edition 1949. Price Rs. 34-. Nyaya viniscaya-vivarana : The Nyaya viniscaya of Akalauka ( about 8th century A. D.) with an elaborate Sanskrit commentary of Vadiraja (c. 11th century A. D.) is a repository of tracitional know ledge of Indian Nyaya in general and of Jaina Nyaya in particular. Edited with Appendices, etc. by Pt. MAHENDRAKUMAR Jain. Sanskrit Grantha Nos. 3 and 12. Super Royal Vol. I : pp. 68 + 546; Vol. II : pp. 66 + 468. First cdition 1949. and 1951. Price Rs. 18)-cach. Kevalajnana-Prasna-cadamani: A treatise on astrology, etc. Edited with Hindi Translation, Introduction, Appendices, Comparative Notes etc. by Pt. NEMICHANDRA JAIN. Sanskrit Grantha No. 7. Second edition 1969. Price Rs. 5/ -. Nama mala : This is an authentic edition of the Namamala, a concise Sanskrit Lexicon of Dhananjaya ( c. 8th century A. D.) with an unpublished Sanskrit commentary of Amarkirti ( c. 15th century A. D. ). The Editor has added almost a critical Sanskrit commentary in the form of his learned and intelligent foot-notes. Edited by Pt. SHAMBHUNATII TRIPATHI, with a ForeWord by Dr. P. L. VAIDYA and a Hindi Prastavana by Pt. MAHENDRAKUMAR. The Appendix gives Anekartha nighapcu and Ekaksari-kosa. Sanskrit Grantha No. 6. Super Royal pp. 16 + 140. First edition 1950. Price Rs. 4/50. Samayasara : An authoritative work of Kundakunda on Jain a spiritualism. Prakrit Text, Sanskrit Chaya. Edited with an Introduction, Translation and Commentary in English by Prof. A. CHAKRAVARTI. The Introduction is a masterly dissertation and brings out the essential features of the Indian and Western thought on the all important topic of the Self. English Grantha No. 1. Super Royal pp. 10 + 162 +244, Second edition 1971. Price Rs. 15/--- Jatakatthakatha : This is the first Devana gari edition of the Pali Jataka Tales which are a store house of information on the cultural and social aspects of ancient India. Edited by Bhikshu DHARMARAKSHITA. Pali Grantha No. 1, Vol. 1. Super Royal pp. 16 + 384. First edition 1951. Price Rs. 9/-. Mahapurana : It is an important Sanskrit work of Jinasena-Gunabhadra, full of encyclopaedic information about the 63 great personalities of Jainism and about Jaina lore in general and composed in a literary style. Jinasena (837 A. D.) is an outstanding scholar, poet and teacher; and he occupies a unique For Private And Personal Use Only Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (3) place in Sanskrit Literature. This work was completed by his pupil Gunabhadra. Critically edited with Hindi Translation, Introduction, Verse Index, etc. by Pr. PANNALAL JAIN. Sanskrit Grantha Nos. 8, 9 and 14. Super Royal: Vol. I: pp. 8 +68+ 746, Vol. II: pp. 8+ 556; Vol. III : pp. 24+708; Second edition 1963-68. Price Rs. 20/- each. Vasunandi Sravakacara : A Prakrit Text of Vasunandi (c. Samvat first half of 12th century) in 546 gathas dealing with the duties of a householder, critically edited along with a Hindi Translation by PT. HIRALAL JAIN. The Introduction deals with a number of important topics about the author and the pattern and the sources of the contents of this Sravakacara. There is a table of contents. There are some Appendices giving important explanations, extracts about Pratisthavidhana, Sallekhana and Vratas. There are 2 Indices giving the Prakrit roots and words with their Sanskrit equivalents and an Index of the gathas as well. Praktit Grantha No. 3. Super Royal pp. 230. First edition 1952. Price Rs. 6/-. Tattvartha varttikam or Rajavarttikam : This is an important commentary composed by the great logician Akalanka on the Tattvarthasutra of Umisvati. The text of the commentary is critically edited giving variant readings from different Mss. by Prof. MAHENDRAKUMAR JAIN. Sanskrit Grantha Nos. 10 and 20. Super Royal Vol. I: pp. 16+430; Vol. II: pp. 18+ 136. First edition 1953 and 1957. Price Rs. 12/- for each Vol. Jinasahasranama : It has the Svopajna commentary of Pandita Asadhara (V. S. 13th century). In this edition brought out by PT. HIRALAL a number of texts of the type of Jinasahasranama composed by Asadhara, Jinasena, Sakalakirti and Hemacandra are given. Asadhara's text is accompanied by Hindi Translation. Srutasagara's commentary of the same is also given here. There is a Hindi Introduction giving information about Asadhara, etc. There are some useful Indices. Sanskrit Grantha No. 11. Super Royal pp. 288. First edition 1954. Price Rs. 6/-. Puranasara-Samgraha : This is a Purana in Sanskrit by Damanandi giving in a nutshell the lives of Tirthamkaras and other great persons. The Sanskrit text is edited with a Hindi Translation and a short Introduction by Dr. G. C. JAIN. Sanskrit Grantha Nos. 15 and 16. Crown Part I: pp. 20+ 198; Part II: pp. 16+206. First edition 1954 and 1955. Price Rs. 5/- each. (out of print) Sarvartha-Siddhi : The Sarvartha-Siddhi of Pujyapada is a lucid commentary on the Tattvarthasutra of Umasvati called here by the name Grdhrapiccha. It is edited here by PT. PHOOLCHANDRA with a Hindi Translation, Introduction, a table of contents and three Appendices giving the Sutras, quotations in the commentary and a list of technical terms. Sanskrit Grantha No. 13. Double Crown pp. 116 + 506, Second edition 1971, Price Rs. 18/-. For Private And Personal Use Only Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 4) Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Jainendra Mahavrtti: This is an exhaustive commentary of Abhayanandi on the Jainendra Vyakarana, a Sanskrit Grammar of Devanandi alias Pujyapada of circa 5th-6th century A. D. Edited by Pts. S. N. TRIPATHI and M. CHATURVEDI. There are a Bhumika by Dr. V. S. AGRAWALA, Devanandika Jainendra Vyakarana by PREMI and Khilapatha by MIMAMSAKA and some useful Indices at the end. Sanskrit Grantha No. 17. Super Royal pp. 56+ 506, First edition 1956. Price Rs. 18/-. Vratatit hinirnaya : The Sanskrit Text of Sinhanandi edited with a Hindi Translation and detailed exposition and also an exhaustive Introduction dealing with various Vratas and rituals by Pt. NEMICHANDRA SHASTRI. Sanskrit Grantha No. 19. Crown pp. 80+ 200. First edition 1956, Price Rs. 5/-. Pau ma-cariu: An Apabhramsa work of the great poet Svayambhu (677 A. D.). It deals with the story of Rama. The Apabhram'a text with Hindi Translation and Introduction of Dr. DEVENDRAKUMAR JAIN, is published in 5 Volumes. Apabhramsa Grantha. Nos. 1, 2, 3, 8 & 9. Crown Vol. I: pp. 28+ 333; Vol. II pp. 12 + 377; Vol. III: pp. 6+ 253, Vol. IV: pp. 12+ 342, Vol. V: pp. 18+ 354. First edition 1957 to 1970. Price Rs. 5/- for each vol. Jivamdhara-Campu This is an elaborate prose Romance by Haricandra written in Kavya style dealing with the story of Jivamdhara and his romantic adventures. It has both the features of a folk-tale and a religious romance and is intended to serve also as a medium of preaching the doctrines of Jainism. The Sanskrit Text is edited by PT. PANNAL AL JAIN along with his Sanskrit Commentary, Hindi Translation and Prastavana. There is a Foreword by PROF. K. K. HANDIQUI and a detailed English Introduction covering important aspects of Jivamdhara tale by Drs. A. N. UPADHYE and H. L. JAIN. Sanskrit Grantha No. 18. Super Royal pp. 4+24+20 + 344. First edition 1958. Price Rs. 15/-. Padma-purana: This is an elaborate Purana composed by Ravisena ( V. S. 734) in stylistic Sanskrit dealing with the Rama tale. It is edited by PT. PANNALAL JAIN with Hindi Translation, Table of contents, Index of verses and Introduction in Hindi dealing with the author and some aspects of this Purana. Sanskrit Grantha Nos. 21, 24, 26. Super Royal Vol. I: pp. 44+ 548; Vol. II: pp. 16+460; Vol. III: pp. 16+ 472. First edition 1958-1959. Price Vol. I Rs. 16/-, Vol. II Rs. 16/-, Vol. III Rs. 13/-. Siddhi-viniscaya: This work of Akalankadeva with Svopajnavrtti along with the commentary of Anantavirya is edited by Dr. MAHENDRAKUMAR JAIN. This is a new find and has great importance in the history of Indian Nyaya literature. It is a feat of editorial ingenuity and scholarship. The edition is equipped with For Private And Personal Use Only Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 5 ) exhaustive, learned Introductions both in English and Hindi, and they shed abundant light on doctrinal and chronological problems connected with this work and its author. There are some 12 useful Indices. Sanskrit Grantha Nos. 22, 23. Super Royal Vol. 1: pp. 16 + 174 + 370; Vol II : pp. 8 + 808. First edition 1959. Price Rs. 20/-and Rs. 16/-. Bhadrabahu Samhita : A Sanskrit text by Bhadrabahu dealing with astrology, omens, portents, etc. Edited with a Hindi Translation and occasional Vivecana by PT. NEMICHANDRA SHASTR1. There is an exhaustive Introduction in Hindi dealing with Jain Jyotisa and the contents, authorship and age of the present work. Sanskrit Grantha No. 25. Super Royal pp. 72 + 416. First edition 1959. Price Rs. 14/-. Pancasarngraha : This is a collective name of 5 Treatiscs in Prakrit dealing with the Karma doctrine the topics of discussion being quite a like with those in the Gommata sara, etc. The Text is edited with a Sanskrit Commentary, Prakrit Vitti by PT. HIRALAL who has added a Hindi Translation as well. A Sanskrit Text of the same name by one Sripala is included in this volume. There are a Hindi Introduction discussing some aspects of this work, a Table of contents and some useful Indices. Prakrit Grantha No. 10. Super Royal pp. 60 + 804. First cdition 1960. Price Rs. 211 Mayana-paraja ya-cariu : This Apabhramsa Text of Harideva is critically cdited along with a Hindi Translation by Prof. Dr. HIRALAL JAIN. It is an allegorical poem dealing with the defeat of the god of love by Jina. This edition is equipped with a learned Introduction both in English and Hindi. The Appendices give important passages froin Vedic, Pali and Sanskrit Texts. There are a few explanatory Notes, and there is an Index of difficult words. Apabhramsa Grantha No. 5. Super Royal pp. 88 + 90. First edition 1962. Price Rs. 8/-- Harivamsa Purana : This is an elaborate Purana by Jinasena Saka 705 ) in stylistic Sanskrit dealing with the Harivamsa in which are included the cycle of legends about Krsma and Pandavas. The text is edited along with the Hindi Translation and Introduction giving in formation about the author and this work, a detailed Table of contents and Appendices giving the verse Index and an Index of significant words by PT. PANNAL AL JAIN. Sanskrit Grantha No. 27. Super Royal pp. 12 + 16 + 812 + 160. Fitst edition 1962. Price Rs. 25/-. Karmapraksti : A Prakrit text by Nemicandra dealing with Karma doctrine, its contents being allied with those of Gommata sara. Edited by PT. HIRALAL JAIN with the Sanskrit commentary of Sumatikirti and Hindi Tika of Pandita Hemaraja, as well as translation into Hindi with Visesartha. Prakrit Grantha No. 11. Super Royal pp. 32 + 160. First edition 1964. Price Rs. 8/-. For Private And Personal Use Only Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Upasa kadhyayana : It is a portion of the Yasastilaka-campu of Somadeva Suri. It deals with the duties of a householder. Edited with Hindi Translation, Introduction and Appendices, etc. by Pt. KAILASHCHANDRA SHASTRI. Sanskrit Grantha No. 28. Super Royal pp. 116 + 539. First cdition 1961. Price Rs. 16/-- inting the thD .). CII Bhoja caritra : A Sanskrit work presenting the traditional biography of the Para mara Bhoja by Rajavallabha ( 15th century A. D.). Critically edited by Dr. B. CH. CHHABRA, Jt. Director General of Archaeology in India and S. SANKARNARAYANA with a Historical Introduction and Explanatory Notes in English and Indices of Proper names. Sanskrit Grantha No. 29. Super Royal pp. 24 + 192. First edition 1964. Price Rs. 8/-. India an Satyasasana-pariksa : A Sanskrit text on Jain logic by Acarya Vidyananda critically cdited for the first time by Dr. GOKULCHANDRA JAIN. It is a critique of selected issues upheld by a number of philosophical schools of Indian Philosophy. There is an English compendium of the text, by Dr. NATHMAL TATIA. Sanskrit Grantha No. 30. Super Royal pp. 56 + 34 + 62. First edition 1964. Price Rs. 5/-. Karakanda-cariu : An Apabhraiba tcxt dealing with the life story of king Karakanda, famous as 'Pratycka Buddha' in Jaina & Buddhist literature. Critically edited with Hindi & English Translations, Introductions, Explanatory Notes and Appendices, etc. by Dr. HIRALAL JAIN. Apabhramba Grantha No 4. Super Royal pp. 64 + 278. 1964. Price Rs. 15/-. Rs. 15. Apabestions, Sugandha-dasami-katha : This edition contains Sugandha-dasami-katha in five languages, viz. Apabhramba, Sanskrit, Gujarati, Marathi and Hindi, critically edited by Dr, HIRAL AL JAIN. Apabhramsa Grantha No. 6. Super Royal pp. 20 + 26 + 100+ 16 and 48 Plates. First edition 1966. Price Rs. 111-. Kalyanakalpadruma : It is a Stotra in twenty five Sanskrit verses Edited with Hindi Bhasya and Prastavana, etc. by Pt. JUGALKISHORE MUKHTAR. Sanskrit Grantha No. 32. Crown pp. 76. First edition 1967. Price Rs. 1/50. Jambu sami cariu : This Apabhramsa text of Vira Kai deals with the life story of Jambu Svami a historical Jaina Acarya who passed in 463 A. D. The text is critically edited by Dr. VIMAL PRAKASH JAIN with Hindi translation, exhaustive introduction and indices, etc. Apabhramsa Grantha No. 7. Super Royal pp. 16 + 152 + 402. First edition 1968. Price Rs. 15 - For Private And Personal Use Only Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 7 ) Gadyacintamani : This is an elaborate prose romance by Vadibha Singh Suri, written in Kavya style dealing with the story of Jivardhara and his romantic adventures. The Sanskrit text is edited by PT. PANNALAL JAIN along with his Sanskrit Commentary. Hindi Translation, Prasta vana and indices, etc. Sanskrit Grantha No. 31. Super Royal pp. 8 + 40 + 253. First edition 1968. Price Rs. 121 Yoga sara Prabhrta : A Sanskrit text of Amita gati Acarya dealing with Jaina Yoga vidya. Critically edited by Pt. JUGALKISHORE MUKHTAR with Hindi Bhasya, Prastavana, ctc. Sanskrit Grantha No. 33. Super Royal pp. 44 +236. First edition 1968, Price Rs. 8/-. Karma-Prakrti : It is a small Sanskrit text by Abhayacandra Siddhanta cakravarti dealing with the Karma doctrine. Edited with Ilindi translation, etc. by Dr. GOKUL CHANDRA JAIN. Sanskrit Grantha No. 34. Crown pp. 92. First edition 1968. Price Rs. 2/-. Dvisamdhana Mahakavya : The Dvisamdhana Mahakavya also called Raghava-Pandaviya of Dhanamjaya is perhaps one of the oldest if not the only oldest available Dvisamdhana Kavya. Edited with Sanskrit commentary of Nemicandra and Hindi translation by Prof. KHUSHALCHANDRA GORAWALA. There is a learned General Editorial by Dr. H. L. Jain and Dr. A. N. Upadhye. Sanskrit Grantha No. 35. Super Royal pp. 32 + 401, First edition 1970. Price Rs. 15 - Saddarsanasamuccaya : The earliest known compendium giving authentic details about six Darsanas, i. e. six systems of Indian Philosophy by Acarya Haribhadra Suri, Edited with the commentaries of Gunaratna Suri and Somatilaka and with Hindi translation, Appendices, etc. by Pt. Dr. MAHENDRA KUMAR JAINA NYAYACARYA. There is a Hindi Introduction by Pt. D. D. MALVANIA. Sanskrit Grantha No. 36. Super Royal pp. 22 + 536. First edition 1970. Price Rs. 221 Sakatayana Vyakarana with Amoghavrtti : An authentic Sanskrit Grammar with exhaustive auto-commentary. Edited by PT. SAMBHU NATHA TRIPATHI. There is a learned English Introduction by PROF. Dr. R. BIRWe of Germany, and some very useful Indices, etc. Sanskrit Grantha No. 37. Super Royal pp. 14 + 127 + 488. First edition 1971. Price Rs. 32/-. Jainendra-Siddhanta Kosa : It is an Encyclopaedic work of Jaina technical terms and a source book of topics drawn from a large number of Jaina Texts. Extracts from the basic sources and their translations in Hindi with necessary references are given. For Private And Personal Use Only Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( 8 ) Some Twenty-one thousand subjects are dealt in four vols. Compiled and edited by Sri Jinendra Varni. All the four volumes are published and as Sanskrit Grantha No. 38, 40, 42, and 44. Super Royal pp. Vol. I pp. 516, Vol. II pp. 642, Vol. III pp. 637, Vol. IV pp. 544. First edition 1970-73. Price Vol. I Rs. 50/-, Vol. II Rs. 55/-, Vol. III Rs. 55/-, and Vol. IV Rs. 50/ Advance Price for full set Rs. 150/-. Dharmasarmabhyudaya : This is a Sanskrit Mahakavya of very high standard by Mahakavi Haricandra. Edited with Sanskrit commentary, Hindi translation, Introduction and Appendices, etc. by PT. PANNALAL JAIN. Sanskrit Grantha No. 39. Super Royal pp. 30 + 397. First edition 1971. Price Rs. 20/-. Nayacakra ( Dravyasvabhava prakasaka ) : This is a Prakrit text by Sri Mailla Dhavala dealing with the Jaina Theory of Naya covering all the other topic dealt in the Alapapaddhati, Edited with Hindi translation and useful indices, etc. by PT. KALASII CHANDRA SHASTRI. In this edition Alapapaddhati of Devasena and Nayavivarana from Tattvartha vartika are also included with Hindi translations. Prakrit Grantha No. 12. Super Royal pp. 50+ 276. First cdition 1971. Price Rs. 15/Purudevacampu : It is a stylistic Campakavya in Sanskrit composed by Arhaddasa of the 13-14th century of the Vikrama era. Edited with a Sanskrit Commentary, Vasanti, and Hindi Translation by Pt. Pannalal Jaina. Sanskrit Grantha No. 41. Super Royal pp. 36 + 428. Delhi 1972. Price Rs. 21/-. Nayaku mnaracariu An Apabhramsa Poem of Puspadanta (10th century A.D.), critically cdited from old Mss. with an exhaustive Introduction, Hindi Translation, Glossary and Indices, Old Tippana and English Notes by Dr. Hiralal Jaina. This is a Second Revised edition. Apabhramsa Grantha No. 10. Super Royal pp. 32 + 48 + 276. Delhi 1972. Price Rs. 18/-. Jasaharacariu : It was first edited by Dr. P. L. Vaidya. Here is a Second edition of the same with the addition of Hindi Translation and Hindi Introduction by Dr. Hiralal Jaina. This is the famous Apabhramla Poem of Puspadanta (10th century A.D.), so well-known for its story. Apabhramba Granth No. .11. Super Royal pp. 64 + 246. Delhi 1972. Price Rs. 18/-. Daksina Bharata Men Jaina Dharma : A study in the South Indian Jainism by PT. KAILASH CHANDRA SHASTRI. Hindi Grantha No. 12. Demy pp. 209. First edition 1967. Price Rs. 71. Sanskrit Kavya ke Vikasa men Jaina Kaviyon ka Yogadana : A study of the contribution of Jaina Poets to the Development of Sanskrit Kavya literature by Dr. NEMI CHANDRA SHASTRI. Hindi Grantha No. 14. Demy pp. 32 + 684. First edition 1971. Price Rs. 30/-. For Copies Please write to : BHARATIYA JNANAPITHA, B/45-47, Connaught Place, New Delhi-1 For Private And Personal Use Only Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir INE: -lol. bhAratIya jJAnapITha uddezya jJAna kI vilupta, anupalabdha aura aprakAzita sAmagrI kA anusandhAna aura prakAzana tathA loka * hitakArI maulika sAhitya kA nirmANa saMsthApaka zrI zAntiprasAda jaina adhyakSA zrImatI ramA jaina mmamiwwwmwwwmanmmmm mudraka : sanmati mudraNAlaya, durgAkuNDa mArga, vArANasI-2,21,005 For Private And Personal Use Only