Book Title: Jina Mahattva Dvantrinshika
Author(s): Yashovijay Upadhyay, Pravinchandra K Mota
Publisher: Gitarth Ganga
Catalog link: https://jainqq.org/explore/004664/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjA viracita jinamahattvaddhAtrizika zadazaB vivecana CothI lAzIzI vivecaka 8 paMDitavarya zrI pravINacaMdra khImajI motA For Prvate & Personal Use Only www.ainelibrary.org Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAmahopAdhyAya zrImad yazovijayajI mahArAja viracita dvAdiMzadvAciMzikA graMtha aMtargata jinamahattvadvAciMzikA zabdazaH vivecana * mULa graMthakAra tathA TIkAkAra : laghuharibhadrasUri mahAmahopAdhyAya zrImad yazovijayajI mahArAjA + AzIrvAdadAtA + vyAkhyAnavAcaspati, zAsanaprabhAvaka sva. pa. pU. AcAryadeveza zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA tathA SadarzanavettA prAvacanipratibhAdhAraka sva. pa. pU. munipravara zrI mohajitavijayajI mahArAja tathA vartamAna zrutamarmajJAtA vidvAna pa. pU. gaNivarya zrI yugabhUSaNavijayajI mahArAja - vivecanakAra ke paMDitavarya zrI pravINacaMdra khImajI motA 0 saMkalana-saMzodhanakArikA che pa. pU. bhaktisUrIzvarajI mahArAjAnA samudAyanA prazAMtamUrti gacchAdhipati pa. pU. premasUrIzvarajI mahArAjAnA AjJAvartinI sAdhvIjI surendrazrIjI mahArAjanA ziSyA sAdhvIjI bodhiratnAzrIjI : prakAzaka : 5, jaina marcanTa sosAyaTI, phattehapurA roDa, pAlaDI, amadAvAda-7. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvaddhAtrizikA zabdazaH vivecana ka vivecanakAra paMDitavarya zrI pravINacaMdra khImajI motA vIra saM. 2533 AvRtti: prathama vi. saM. 2013 nakala 500 mUlya rU. 50-00 * Arthika sahayoga palavIyA pArzvanAtha jaina saMgha, pAlanapura. : mukhya prAptisthAna : jhAtA nA, (70) 5, jaina marcanTa sosAyaTI, phlehapurA roDa, pAlaDI, amadAvAda-3. mudraka ja mudreza purohita sUryA okseTa, AMbalI gAma, seTelAITa-bopala roDa, amadAvAda-58. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 * amadAvAda : gItArtha gaMgA 5, jaina marcanTa sosAyaTI, phattehapurA roDa, pAlaDI, amadAvAda-7. * (079) 26604911, 32911471 * muMbaI : zrI nikuMjabhAI Ara. bhaMDArI viSNu mahala, trIje mALe, garavAre pevelIyananI sAme, DI-roDa, carcageTa, muMbaI-400020. * (022)22814048 zrI lalitabhAI dharamazI 302, caMdanabALA epArTamenTa, javAharalAla naheru roDa, sarvodaya pArzvanAthanagara, * surata H DaoN. praphulabhAI je. zeTha DI-1, arpaNa epArTamenTa, bAbu nivAsanI galI, : TImalIyAvADa, surata-395001. (0261) 3013244 prAptisthAna : * BANGALORE : Shri Vimalchandji C/o. J. NEMKUMAR & COMPANY Kundan Market, D. S. Lane, Chickpet Cross, Bangalore-53. jAmanagara-361001. jaina derAsara pAchaLa, muluMDa (ve), muMbaI-80. (0288) 2678513 (022) 25680614, 25686030 (080) (O) 22875262, (R) 22259925 zrI naTavarabhAI ema. zAha (AphrikAvALA) DI-804, samarpaNa TAvarsa, gharaDA ghara pAse, 132 phUTa rIMga roDa,nAraNapurA,amadAvAda-13. * (079) 27478512 zrI himAMzubhAI ena. zeTha e-241, azoka samrATa, trIje mALe, daphatarI roDa, gauzALA lena, bInA jvelarsanI upara, malADa (I.), muMbaI-400097. 4 (022) 39438434 (mo.) 9322264851 * jAmanagara: zrI udayabhAI zAha C/o. mahAvIra agarabattI varkasa C-9, supara mArkeTa, jayazrI TokIjhanI sAme, rAjakoTa : zrI kamalezabhAI dAmANI "jinAjJA", 27, karaNaparA, rAjakoTa-360001. (0281) 2233120 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . prakAzakIya tema "gItArtha gaMgA"nuM mukhya lakSya to ApaNA upakArI pUrvAcAryo jevA ke pa. pU. A. zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAja sAheba, 5. pU. upAdhyAyajI zrI yazovijayajI mahArAja sAheba Adi racita jainazAstromAM patharAyelAM vividha paramArthabhUta tatvonAM rahasyonuM taya, nikSepa, vyavahAra, nizcaya sApekSa arthagAMbhIryapUrNa vizleSaNa karavAnuM che, jethI zrI jetasaMghane te te padArthonA sarvAgI bodhamAM sahAya maLe. A kArya atyaMta vistAravALuM ane gahana che, ghaNAM sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMto AmAM sahAya karI rahyAM che, zrAvako ane zrAvikAo paNa sau saune yogya kAryo saMbhALI rahyAM che, te anusAra kAma bahAra AvI rahyuM che ane kramasara AvatuM raheze. daramyAna zrI saMghamAMthI jijJAsu mumukSuo tathA zrAvako-zrAvikAo taraphathI evI mAMga vAraMvAra Ave che ke pU. munipravara zrI mohajitavijayajI mahArAja sAhebanAM tathA pU. gaNivarya zrI yugabhUSaNavijayajI mahArAja sAhebanAM judA judA viSayo paranAM apAyelAM vyAkhyAno tathA paMDitavarya zrI pravINabhAI motAe vividha zAstrIya viSayo para karelAM vivecano chapAvIne taiyAra karavAmAM Ave to sakaLa zrI saMghane cokkasa lAbhadAyI nIvaDe. AvI vinaMtIone lakSyamAM rAkhIne TrasTa nakkI karyuM che ke AvAM vyAkhyAno tathA vivecakonAM pustako prakAzita karavAM ane tene mAtra eka saMlagna pravRtti tarIke svIkAravI. A kAma gItArtha gaMgAnA mukhya lakSathI saheja phaMTAya che, bodhanI vividhatA ane saraLatAnI dRSTie paNa bhinna prakAre che, chatAM tatvajijJAsa mATe hitakArI hovAthI tema ja ati mAMgane kAraNe uparyukta vinaMtI lakSamAM rAkhIne A pravRtti cAlu rAkhela che. tatvajijJAsu jIvo mATe AvAM pustako samyagrajJAna-darzana-cAritranI ArAdhanAmAM upayogI thaze, tevI AzA sahita - 5, jena marcanTa sosAyaTI, phatehapurA roDa, pAlaDI, amadAvAda-7. TrasTIgaNa gItArtha gaMgA (sarva hakka gItArtha gaMgA TrasTane AdhIna che.) Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gItArtha gaMgA dvArA prakAzita vyAkhyAnanA graMtho gujarAtI vyAkhyAnakAra :- 5. pU. munipravara zrI mohajitavijayajI (moTA paMDita) ma. sA. 1. Azrava ane anubaMdha 2. pudgala vosirAvavAnI kriyA 3. cAritrAcAra vyAkhyAnakAra :- pa. pU. gaNivarya zrI yugabhUSaNavijayajI (nAnA paMDita) ma. sA. 1. yogadRSTisamuccaya 2. karmavAda kaNikA 3. sadgati tamArA hAthamAM ! 4. darzanAcAra 5. zAsana sthApanA 6. anekAMtavAda 7. praznottarI 8. cittavRtti 9. cAlo, mokSanuM sAcuM svarUpa samajIe 10. manovijaya ane Atmazuddhi 11. bhAgavatI pravrajyA paricaya 12. bhAvadharma bhAga-1 (praNidhAna) 13. bhAvadharma bhAga-2 (pravRtti, vighnajaya, siddhi, viniyoga) 14. lokottara dAnadharma " anukaMpA" 15. kudaratI AphatamAM jainanuM kartavya 16. dharmarakSA pravacana zreNI (bhAga-1) 5. pU. gaNivarya zrI yugabhUSaNavijayajI (nAnA paMDita) ma. sA. saMpAdita 1. zrAvakanAM bAra vratonA vikalpo Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | dus :- 5. 5. zazivarya zrI yugabhUSAvizya (nAnA ifsd) ma. sA. 1. jainazAsana svataMtra dharma ke saMpradAya ? (hindI) vyAkhyAnakAra :- pa. pU. gaNivarya zrI yugabhUSaNavijayajI (nAnA paMDita) ma.sA. . 1. jainazAsana sthApanA 2. cittavRtti 3. zrAvaka ke bAraha vrata evaM vikalpa 4. praznottarI lekhaka :- pa. pU. gaNivarya zrI yugabhUSaNavijayajI (nAnA paMDita) ma.sA. 1. jinazAsana svataMtra dharma yA saMpradAya ? saMpAdaka :- pa. pU. gaNivarya zrI arihaMtasAgarajI mahArAja sAhaba 1. pAkSika aticAra ENGLISH Lecturer : H. H. GANIVARYA SHRI YUGBHUSHANVIJAYJI M. S. 1. Status of religion in modern Nation State theory - | Author : H. H. GANIVARYA SHRIYUGBHUSHANVIJAYJI M.S. 1. Is Jaina Order Independent Religion or Denomination ? Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Gk gItArtha gaMgA dvArA prakAzita kare vivecananA graMtho (gujarAtI) vivecanakAra :- paMDitavarya zrI pravINacaMdra khImajI motA 1. yogaviMzikA zabdazaH vivecana 2. adhyAtmaupaniSata prakaraNa zabdazaH vivecana 3. adhyAtmamataparIkSA zabdazaH vivecana bhAga-1 4. adhyAtmamataparIkSA zabdazaH vivecana bhAga-2 5. adhyAtmamataparIkSA zabdazaH vivecana bhAga-3 6. viMzativiMzikA zabdazaH vivecana pUrvArdha 7. viMzativiMzikA zabdazaH vivecana uttarArdha 8. ArAdhaka-virAdhaka caturbhagI zabdazaH vivecana 9. samyakatva SaTrasthAna caupaI zabdazaH vivecana 10. adhyAtmasAra zabdazaH vivecana bhAga-1 11. pratimAzataka zabdazaH vivecana bhAga-1 12. pratimAzataka zabdazaH vivecana bhAga-2 13. kUpadAMta vizadIkaraNa zabdazaH vivecanA 14. paMcasUtra zabdazaH vivecana bhAga-1 (sUtra 1-2) 15. sUtranA pariNAmadarzaka yanaleza bhAga-1 16. paMcasUtra zabdazaH vivecana bhAga-2 (sUtra 3-4-5) 17. sAmAcArI prakaraNa zabdazaH vivecana bhAga-1 18. sAmAcArI prakaraNa zabdazaH vivecana bhAga-2 19. pratimAzataka zabdazaH vivecana bhAga-3 20. dAnadvAciMzikA-1 zabdazaH vivecana 21. mitrAdvAciMzikA-21 zabdazaH vivecana 22. yogazataka zabdazaH vivecana 23. paMcavastuka prakaraNa zabdazaH vivecana bhAga-1 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24. yogabhedadvAciMzikA-18 zabdazaH vivecana 25. yogavivekadvAciMzikA-19 zabdazaH vivecanA 26. sAdhu sAmarthyadvAciMzikA-6 zabdazaH vivecana 27. bhikSudrAviMzikA-27 zabdazaH vivecana 28. dIkSADhAbiMzikA-28 zabdazaH vivecana 29. yogadaSTinI sajhAya zabdazaH vivecana 30. kevalibhaktivyavasthApanadvAciMzikA-30 zabdazaH vivecana 31. pAtaMjalayogalakSaNavicAradvAciMzikA-11 zabdazaH vivecana 32. jJAnasAra zabdazaH vivecana 33. saMthArA porisI sUtrano bhAvAnuvAda ane hiMsASTaka zabdazaH vivecana gItArtha gaMgA dvArA prakAzita anya pustakonI yAdI 1. zrI sametazikharajInI saMvedanA saMkalanakartA : jyotiSabhAI zAha 2. zrI navapada ArAdhanA vidhi saMkalanakartA : jyotiSabhAI zAha 3. svataMtra bhAratamAM dharma parataMtra !!!!! (guja.) saMkalanakartA : dharmatIrtha rakSA samiti 4. svataMtra bhArata meM dharma parataMtra !!!!! (hindI) saMkalanakartA : dharmatIrtha rakSA samiti 5. Right to Freedom of Religion !!!!! saMkalanakartA : dharmatIrtha rakSA samiti (aMgrejI) 6. "rakSAdharma' abhiyAna (guja.) saMkalanakartA dharmatIrtha rakSA samiti 7. "Rakshadharma' Abhiyaan (aMgrejI) saMkalanakartA : dharmatIrtha rakSA samiti gItArtha gaMgA aMtargata gaMgotrI graMthamALA dvArA prakAzita graMtho 1. dharmatIrtha bhAga-1 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'dvAciMzadvAciMzikA' graMthanI 'jinamahattvaddhAtriMzikA'nA zabdazaH vivecana saMkalana-saMpAdananI veLAe prAstAvika vizvakalyANakAra zrI jinazAsananA gaganane jJAnAlokathI prakAzita ane prabhAvita karanArA aneka mahApuruSomAM svaparadarzananiSNAta, prakAMDa vidvAna, vistRta-sacoTa-spaSTa-saMdehamukta sAhityanA samartha sarjaka, sarvanayamaya vANI vahAvanAra, nyAyavizArada, nyAyAcArya mahAmahopAdhyAya zrImad yazovijayajI mahArAjAnuM AgavuM sthAna che. judA judA batrIza viSayo upara, viSayavAra 32-3ra arthagaMbhIra zlokothI karela vizada chaNAvaTavALo, tathA 5050 zloka pramANa, adbhuta, adhyayanIya, 'tattvArthadIpikA' nAmanI svapajJavRttithI samalaMkRta A 'dvAaizaddhAtrizikA' graMtha, pU. upAdhyAyajI mahArAjAnI eka Master Piece - uttama namUnArUpa amara kRti che. A dhAtrizikAmAM anya devo karatAM tAraka tIrthakara zrI jinezvaradevo kaI rIte mahAna che, tenI sva-paradarzanazAstronAM kathano ane yuktio dvArA vistRta chaNAvaTa karela che. tArkika ziromaNi zrI samastUbhadrAcAryakRta "AptamimAMsA' graMthano saMvAdI zloka batAvIne graMthakArazrIe darzAvyuM ke mAyAvInI racanA jevA traNa gaDha, indradhvaja, cAmara, chatra vagere bAhya vaibhava dvArA bhagavAnanI mahattA nathI, paraMtu bhagavAnanuM saMvAdI nyAyayukta vacana hovAthI bhagavAna mahAna che. AvA mahAnatA mATenA graMthakArazrIe darzAvelA keTalAka padArtho kramazaH vicArIe - bhagavAnanI mahAnatA (1) aMtaraMga guNasaMpadAthI mahattva ne nyAyasaMgata saMvAdI vacanathI ane kevaLajJAnAdi kSAyikabhAvanA guNothI bhagavAnanI mahAnatA. (2) bAhya saMpadAthI mahattva - 1008 lakSaNayukta deha, mana vacana-kAyAnA uttama yogo, Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvaddhAtrizikA/prastAvanA viziSTa saMghayaNAdi audayikabhAvanA guNo ane bAhya vaibhavathI mahAnatA. (3) svabhAvabhedathI mahattva - mithyAtvAdi avasthAmAM paNa anya bhavya jIvo karatAM bhagavAnanuM bhavyatva viziSTa hovAthI carama bhavamAM sva-paranA kalyANanuM kAraNa bane tevA viziSTa bhavyatvathI mahAnatA. anya darzanakAro anya darzananA mate bhagavAna svadarzananA mate kema mahAna nathI? bhagavAna kema mahAna che ? (4) nyAyadarzanakAro nityanirdoSatAnone dhvastadoSavALA hovAthI abhAva hovAthI bhagavAna mahAna che. sAdhanA mahAna nathI. karI svaparAkrama dvArA sattvanA prakarSathI doSono dhvaMsa karI nirdoSa banyA che. (5) keTalAka jagatanA kartA ne bhagavAna tamAma padArthonA jJAtA darzanakAro nathI mATe che, ane jemanA jJAnane mahAna nathI. oLaMgIne padArtho pariNAma pAmatA nathI, evA bhagavAna mahAna che. (6) keTalAka brahmAMDanA - bhagavAna jagatanA kartA nathI darzanakAro dhArakarUpe mATe ja mahAna che. jagatkartA na hovAthI mahAna nathI. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvaddhAtrizikA/prastAvanA (7) bauddha darzanakAro bodhisattva jevuM - parimita dAnamAM siddhayogI evA asaMkhya dAna bhagavAnanA guNo kAraNa che, nahIM hovAthI mATe mahAna che. mahAna nathI. (8) bauddha darzanakAro akRtArtha hatA bhagavAna phaLanI AzAthI dAna mATe dAna karatA nathI, paraMtu jagatane ApyuM, tethI upakAraka lokottama puNya ja mahAna nathI. parahita arthe dAnamAM pravRtti karAve che, mATe mahAna che. > anya caramazarIrI jIvo karatAM bhagavAna garbhathI mAMDI ati ucita pravRtti karatA hovAthI mahAna che. dA. ta. vIra paramAtmAe garbhamAM karela abhigraha. (9) keTalAka RSabhadeve prabhunI A pravRtti adhika doSa darzanakAro putrAdine rAjyadAna ane anarthanA nivAraNanA karyuM ane lokone upAyarUpe hovAthI mahAna che. zilpa zIkhavavArUpa AraMbhanuM kRtya karyuM, mATe mahAna nathI. (10) bauddha darzanakAro buddha jevuM ) prAthamika upAsaka evA buddha jevuM paropakAravALuM kuzaLacitta bhagavAnanuM nathI, ane udAra paraMtu mokSanA ananya upAyarUpa, AzayavALuM saMpUrNa niravadyabhAvarUpa, kuzaLacitta bhagavAnano sAmAyikano pariNAma bhagavAnanuM nathI, kuzaLacittathI caDhiyAto hovAthI mATe mahAna nathI. mahAna che. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvadvAjhizikA/prastAvanA (11) bauddha darzanakAro buddhanA ja mAMsanuM buddhanA AvA cittamAM svArthapaNuM bhakSaNa karanArA che ane paranA apAyane nahi apakArI evA jonArI dRSTi che, tethI te vAgha Adine paNa sAmAyika karatAM mahAna nathI; upakArI mAnanAra jyAre bhagavAna sAmAyikanA buddha jevuM zreSTha citta pariNAmavALA che, mATe bhagavAnanuM nathI, mahAna che. mATe mahAna nathI. A rIte anya-anya darzanakArone mAnya sva-sva upAsya deva karatAM viziSTa guNo dvArA bhagavAnanI vizeSatA batAvIne bhagavAna mahAna che' te zloka-1 thI 26 sudhI sthApana karyA pachI bhagavAnanA traNa viziSTa guNo dvArA graMthakArazrI bhagavAnanI mahAnatA sthApita kare che. (1) bhagavAna parahitakartA che. (2) bhagavAna parArtharasika che. (3) bhagavAna amUDhalakSyavALA che=jIvonI yogyatA jANI samyagu upakAra karanArA che. AvA paraMbrahma svarUpa bhagavAnanI prAptino upAya 'rTa' zabdanuM dhyAna che, te vAtanuM daSTAMtathI samarthana karyuM ke jema suvarNanA rasanA vedhathI tAMbuM suvarNabhAvane pAme che, tema arihaMtanA dhyAnathI AtmA paramAtmabhAvane pAme che; ane sarva kathananA sArarUpe kahyuM ke -- "pUjyo'yaM smaraNIyo'yaM sevanIyo'yamAdarAt / asyaiva zAsane bhakti: kAryA ceccetanAsti vaH" / / "A arihaMta ja pUjya che, smaraNa karavA yogya che ane parama AdarathI sevavA yogya che; ane tattvanA paramArthane vicArI zake tevI tamArI cetanA hoya to A arihaMtanA ja zAsanamAM=arihaMte batAvelA zrutamArgamAM, bhakti karavI joIe," jethI 'ili bhamarIsaMgathI bhamarIpada pAve, tima prabhudhyAnathI jina Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvatAviMzikA/prastAvanA opama Ave", arthAt jema iyaLane bhamarI potAnA daramAM lAvIne mUke ane bhamarInA satata guMjAravathI iyaLa marIne bhamarIrUpe thAya che, tema sAdhaka jinanA dhyAnathI jina jevo thAya che. e rIte ApaNo AtmA paNa paramAtmAnA dhyAnathI paramAtmabhAvane pAme che. vItarAga dhyAtavya che, temanI sAthe tAdAbhyarUpe dhyAna thAya to paramapadane Ape che. mATe bhagavAnanI bhakti zratanA parama sArarUpa che. te batAvavA aMte graMthakArazrI kahe che - sAramaitanmayA nathaM kRtArtheravadanAt | __bhaktirbhAgavatIbIjaM paramAnandasaMpadAm" / / zrutasamudranA avagAhanathI mArA vaDe A sAra prApta karAyo ke paramAnaMda saMpattinuM bIja bhagavAnanI bhakti che. adhyAtmasAramAM paNa kahyuM ke -- "upAsanAbhAgavatI sarvebhyo'pi garIyasi / mahApApakSayakarI tathA coktaM parairapi" / / "sarvathI paNa zreSTha evI bhagavAnanI upAsanA mahApApakSayane karanArI che, te pramANe para vaDe paNa kahevAyuM che." (adhyAtmasAra-15/60) A dhArniMzikAnuM adhyayana karatAM, bhagavAnanI bhakti karatAM apUrva bhAvathI citta plAvita thayuM che ane satata tenA padArthonuM guMjana thayA karyuM che. kaThina jaNAtI A dvAtrizikAne paMDitavarya zrI pravINabhAIe suMdara rIte zabdazaH samajAvI UMDA bhAvone spaSTa karIne batAvela che. yogamArgasaMdarzaka guruvaryonI satata varasatI divya kRpAvRSTi ane nirmaLa amIdraSTithI, ane yogamArgamarmajJa ane yogamArgano mane bodha karAvavAmAM dharmabodhakara sva. 5. pU. munipravara zrI mohajitavijayajI mahArAjAe (moTA paMDita mahArAjAe) jagADelI jJAnayoganI sAdhanAnI rucithI, pa. pU. A. zrI haribhadrasUrIzvarajI ma.sA.nA tathA pa. pU. upA. zrI yazovijayajI ma. sA.nA saMvegavardhaka yogagraMthonA abhyAsamAM niraMtara yatna thato rahyo, ane yogagraMthonA paThana pAThanamAM satata rata paMDitavarya zrI pravINabhAI, je zrI jainazAsananA jJAnanidhine prakAzita karI rahyA che, temaNe karela graMthavivecanane lakhavAnuM kArya karI saMkalanA Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvadvAtriMzikA/prastAvanA karavAnI puNya taka mane prApta thaI, jenA kAraNe nAdurasta tabiyatamAM paNa satata prasannatA jaLavAI rahI. kharekhara ! mArA jIvanamAM svAdhyAyarUpa saMjIvanIe auSadhinuM kAma karela che. A dvAtriMzikAnA gujarAtI vivecananA prasaMzodhanAdi kAryamAM zrutopAsaka, zrAddhavarya zrI zAMtilAla zivalAla zAhano suMdara sahayoga prApta thayo che ane sahAdhyAyI jJAnapipAsu pa. pU. sA. zrI caMdanabALAzrIjI ma.no tathA sA. zrI dRSTiratnAzrI ane sA. zrI ArjavaratnAzrIno suMdara sahAyakabhAva prApta thayo che. A dvAtriMzikA graMthanuM vivaraNa lakhavAmAM ke saMkalana-saMzodhanAdi kAryamAM chadmasthatAne kAraNe taraNatAraNa jinezvaradevonI AjJAviruddha ke graMthakArazrInA Azayaviruddha padArthanuM nirUpaNa thayela hoya to "micchA mi dukkaDaM" mAMguM chuM. prAMte AtmapariNatinI nirmaLatA mATe karAyela A prayAsathI mAruM ane graMtha vAMcanAra, bhaNanAra sahu koInuM citta paramAtmAnA guNothI uparaMjita thAo ane paramAtmA sAthe anusaMdhAna karI paramAtmabhAvanI prApti thavArUpa zuddha svarUpanuM pragaTIkaraNa karo ane carama zAzvata vizrAMtisthAnane pAmo, e ja aMtaranI abhyarthanA. 'lyANamatu sarvagIvALAma vi. saM. 2063, vaizAkha suda-3, tA. 20-4-2007, zukravAra 302, vimalavihAra, sarasvatI sosAyaTI, pAlaDI, amadAvAda-380007. vairAgyavAridhipa. pU. bhaktisUrIzvarajI mahArAjAnA paTTAlaMkAra gacchAdhipati 5. pU. premasUrIzvarajI mahArAjAnA AjJAvartinI sAdhvIjI jaya-lAvaNyahemazrIjI ma.sA. nA ziSyA tapasvIratnA, svAdhyAyapriyA 5.pU. sA. surendrazrIjI ma. sA. nA ziSyA bhavavirahecchu sAdhvIzrI bodhiratnAzrIjI Wan Wan Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvaddhAtrizikA/saMkalanA. 'dvAciMzadvAciMzikA" graMthanI caturtha "jinamahattvadvAciMzikA'nA padArthonI saMkalanA bhagavAna aMtaraMga guNasaMpadAthI mahAna che' te batAvavA mATe prathama zlokamAM bAhya vaibhavathI bhagavAna mahAna nathI, tema yuktithI sthApana karyuM. tethI e phalita thayuM ke vItarAga (1) apAyApagamAtizaya, (2) jJAnAtizaya, (3) vacanAtizaya ane (4) pUjAtizaya - e cAra atizayothI mahAna che. A cAra atizayothI bhagavAna mahAna hovA chatAM bhagavAnamAM vartatA vItarAgatAdi bhAvo cahyugocara nathI ane vartamAnamAM to sAkSAt bhagavAna paNa upalabdha nathI, to temanI aMtaraMga guNasaMpadAthI temane kaI rIte mahAnarUpe jANI zakAya? A batAvavA mATe bhagavAnanuM nyAyasaMgata saMvAdI vacana bhagavAnanI mahAnatAnuM sUcaka che, tema zloka-2mAM batAvyuM. AnAthI e prApta thAya ke bhagavAnanA vacanAtizayanA kAraNe jagatanA jIvone upakAranuM kAraNa bane tevuM nyAyasaMgata bhagavAnanuM vacana che, mATe bhagavAna mahAna che. pU. haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA vIra bhagavAnane temanA nyAyasaMgata vacananA baLathI ja samarpita thayA che, paraMtu vIra bhagavAna ApaNA che mATe mahAna che" tevI buddhithI samarpita thayA nathI. zloka-3mAM A batAvIne graMthakArazrI spaSTa kare che ke yuktiyukta vacananA baLathI bhagavAnanI mahAnatA siddha thAya che. A rIte aMtaraMga guNasaMpadAthI bhagavAnanuM mahAnapaNuM batAvyA pachI "bAhya vaibhava paNa bhagavAnanI mahAnatAno sUcaka che' te batAvela che. uttama puruSo sarva lakSaNothI yukta dehavALA hoya che, uttama vajanavALA hoya che ane uttama manoyogavALA hoya che, AthI mahAna hoya che; ane AvA tamAma uttama puruSomAM paNa bhagavAna sarvottama puruSa che; kema ke dehanA 32 lakSaNothI paNa uttama puruSa jaNAya che, jyAre bhagavAna to 1008 lakSaNothI yukta dehavALA hatA. mATe bhagavAnano deha ane bhagavAnano bAhya vaibhava paNa bhagavAnanI mahAnatAno sUcaka che, te zloka-4mAM batAvyuM. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvaddhAtrizikA/saMkalanA vaLI tIrthakarono AtmA anya bhavya jIvo karatAM vizeSa prakArano hoya che, jethI caramabhavamAM svaparanA kalyANanuM eka kAraNa bane tevA uttama bhavane prApta kare che. mATe 'bhagavAna svabhAvanA bhedathI paNa anya jIvo karatAM mahAna che' te zloka-6mAM batAvyuM che. A rIte aMtaraMga guNothI, bAhya vaibhavathI ane sarva jIvo karatAM anAdi svabhAvabhedathI tIrthakaranI mahAnatA batAvyA pachI, anya darzanakAro potAnA bhagavAnane lokottama puruSa karatAM mahAna batAvavA mATe je yuktio Ape che, tenuM samAlocana karIne anya darzanakArone abhimata evA bhagavAna karatAM tIrthakaro kaI rIte mahAna che, te batAvatAM prathama nyAyadarzananA anuyAyIo je kahe che te batAve che - nyAyadarzananA anuyAyIo kahe che ke "vItarAga nityanirdoSa nathI mATe mahAna nathI, ane temane mAnya bhagavAna nityanirdoSa che mATe mahAna che." tenuM bloka-7-8mAM samAlocana karIne "dhvastadoSavALA puruSa mahAna che' tema sthApana karyuM. tenAthI e phalita thAya ke bhagavAna pUrvemAM ApaNI jema saMsAramAM paribhramaNa karanArA hatA, Ama chatAM "sattvanA prakarSathI doSono dhvaMsa karIne saMpUrNa nirdoSa banyA, mATe bhagavAna mahAna che." vaLI AtmA doSono nAza karI zake che, te vAta yuktithI zloka-9mAM sthApana karI. tenAthI e phalita thayuM ke jIva parAkrama dvArA doSono nAza karI zake che; ane bhagavAne parAkrama karIne doSanAza karyo che, mATe temanuM avalaMbana laIne ApaNe paNa parAkrama karI zakIe chIe ane temanI jema doSanAza karI mahAna banI zakIe chIe. mATe ApaNA mATe dhvastadoSavALA evA bhagavAna mahAna che. vaLI keTalAka loko Izvarane jagatkartA mAne che ane bhagavAna jagatkartA nathI mATe mahAna nathI' tema kahe che. tenuM nirAkaraNa zloka-10-11mAM karIne sthApana karyuM ke "bhagavAna vItarAga che mATe jagatanA kartA nathI mATe mahAna che;' ane Izvarane jagatanA kartA mAnavAmAM koI pramANa nathI, mATe je jagatanA Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvaddhAtrizikA/saMkalanA. kartA hoya te mahAna che, tema kahI zakAya nahIM; paraMtu je jagatanA tamAma padArthonA jJAtA hoya ane jemanA jJAnane oLaMgIne jagatanA koIpaNa padArtho pariNamana pAmatA na hoya evA bhagavAna mahAna che' tema yuktithI sthApana karyuM. vaLI keTalAka darzanavALA brahmAMDanA dhArakarUpe Izvarane jagatanA kartA sthApana kare che; te paNa yuktiyukta nathI, tema zloka-12mAM sthApana karIne, bhagavAna brahmAMDanA dhAraka paNa nathI chatAM mahAna che, tema sthApana karela che. bhagavAnanA dIkSA avasaranA dAnanA zAstravacanane sAme rAkhIne bauddhadarzanavALA kahe che ke "jenonA bhagavAne parimita dAna karyuM che ane bodhisattvae mahAna dAna karyuM che, mATe bodhisattva mahAna che paNa jainone abhimata bhagavAna mahAna nathI." tenuM nirAkaraNa karIne graMthakArazrIe yuktithI sthApana karyuM ke bhagavAnanA parimita dAnamAM paNa siddhayogI evA bhagavAnanA guNo ja prabaLa kAraNa che, paraMtu kRpaNatAdi bhAvo kAraNa nathI. mATe "mahAna dAna karanAra bodhisatva karatAM paNa parimita dAna karanAra hovAthI bhagavAna mahAna che' tema siddha thAya che, te vAta yuktithI zloka-13 thI 1pamAM batAvela che. vaLI keTalAka darzanavALA 'bhagavAne dAna ApyuM mATe bhagavAna akRtArtha hatA, tethI mahAna nathI' tema kahe che. tenuM nirAkaraNa karIne graMthakArazrIe sthApana karyuM ke bhagavAna phaLanI AzAthI dAna karatA nathI, paraMtu kevaLa jagatanA upakAranA AzayathI dAna kare che. temanuM lokottama puNya evuM hatuM ke e parahitanI pravRtti karAvIne ja vipAkane pAme. AthI dAna ApavA chatAM paNa bhagavAna akRtArtha nathI, mATe bhagavAna mahAna che, tema zloka-16mAM sthApana karyuM. vaLI bhagavAna garbhathI mAMDIne atyaMta ucita pravRtti karanArA hoya che. jema vIra bhagavAne garbhamAM abhigraha karyo ane mAtApitAnA udvegano nirAsa karyo. AnAthI e paNa prApta thAya ke caramazarIrI evA paNa anya jIvo carama bhavamAM bhagavAnanI jema ati ucita pravRtti karanArA ja hoya tevo niyama nathI, jyAre tIrthakaro to garbhathI mAMDIne ati ucita pravRtti karanArA hoya che. mATe paNa bhagavAna mahAna che, te zloka-17 thI 19mAM batAvyuM. vaLI keTalAka darzanakAro kahe che ke bhagavAne putrAdine rAjya ApyuM ane lokone zilpAdi kaLAo zIkhavI, je saMsAranAM AraMbha-samAraMbharUpa kRtyo che, Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 jinamahatvaddhAtrizikA/saMkalanA mATe bhagavAna mahAna che, tema kahI zakAya nahIM. A kathana bhagavAna RSabhadevane sAme rAkhIne karela che; kema ke RSabhadeva paramAtmAe lokone zilpakaLAo vagere zIkhavADIne lokavyavasthA sthApana karI tenuM nirAkaraNa karatAM graMthakArazrI kahe che ke bhagavAne mohavaza putrAdine rAjyAdi ApyAM nathI ke lokone zilpAdi kaLAo zIkhavI nathI, paraMtu lokonA adhika anarthonA nivAraNanA upAyarUpe putrAdine rAjyAdi ApyAM che ane lokone zilpAdi kaLAo zIkhavADI che. mATe bhagavAne samayocita rAjyAdi ApyAM ane zilpAdi kaLAo zIkhavI tenAthI paNa bhagavAna mahAna che tema siddha thAya che. bauddhadarzananA anuyAyIo kahe che ke "buddha bhagavAnanuM citta bIjAonA paropakAravALuM ane bIjAonAM pApo pote prApta kare tevA udAra AzayavALuM che, mATe buddha bhagavAna mahAna che, vIra bhagavAna mahAna nathI." tenuM nirAkaraNa karatAM graMthakArazrI kahe che ke saMpUrNa niravadyabhAvarUpa sAmAyikano pariNAma bhagavAnamAM hato, mATe bhagavAna mahAna che. Ama batAvIne graMthakArazrI sthApana kare che ke mokSanA ananya upAyabhUta sAmAyikano pariNAma ja prApta karavA yogya che, ane te pariNAma bhagavAnamAM hato mATe bhagavAna mahAna che; ane sAmAyikanA pariNAmavALA bhagavAnanI upAsanA karavAthI ApaNe paNa temanA jevA uttama thaI zakIe chIe ke jethI ApaNA A saMsArano aMta prApta thAya. tenA badale bodhisattva jevA vikalpovALA kuzaLacittathI bhagavAnane mahAna gaNavAmAM Ave ane temanI upAsanA karavAmAM Ave to te upAsanA bodhisattva jevA kuzaLacittanuM kAraNa banavA chatAM mokSanuM kAraNa bane nahIM. mATe upAsya evA bhagavAnanuM svarUpa to sAmAyikanA pariNAmathI mahAna che, paraMtu bodhisattva jevA kuzaLacittathI nahIM, te zloka-23 thI 2pamAM batAvela che. vaLI A bodhisattvanuM kuzaLacitta mohathI anugata che. tethI sarAgasaMyamI Adi upAsako jevuM hovA chatAM, sarva vikalpothI para evA sAmAyikanA pariNAma jevuM mahAna nathI, te zloka-rapamAM batAvela che. vaLI keTalAka bauddhadarzanakAro kahe che ke buddhanuM potAnuM mAMsa khAnArA evA vAgha Adine paNa upakArI mAnanAra buddhanuM citta zreSTha che, mATe vIra bhagavAna karatAM buddha bhagavAna mahAna che. tene graMthakArazrI kahe che ke vAgha Adine Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvadvAciMzikA/saMkalanA 11 upakArI mAnanAra bodhisattvanA cittamAM svArthapaNuM ane paranA apAyane nahIM jonArI dRSTi che, tethI te citta uttama nathI; paraMtu sAmAyikanA pariNAmavALuM vira bhagavAnanuM citta uttama che, mATe vIra bhagavAna mahAna che. A rIte sarva darzanakArone mAnya sva-sva upAsya deva karatAM bhagavAnamAM kaI kaI vizeSatAo che te batAvIne bhagavAna kaI rIte mahAna che te sthApana karyuM. have bhagavAna kevA paropakArI che te zloka-27mAM graMthakArazrIe batAvela che ke bhagavAna parArthamAtra rasika che. jeoe bhagavAna upara upakAra karyo nathI, teo upara paNa bhagavAna upakAra karanArA che; ane vaLI amUDhalakSyavALA che=je jIvonI je yogyatA hoya te yogyatAne khIlavIne teono upakAra karavAmAM leza paNa moha pAmatA nathI, paraMtu samyagU upakAra karanArA che. AvA bhagavAnanI upAsanA karavAthI, temanA vacanAnusAra samyaka pravRtti karIne kalyANanA arthI jIvo aMte paramAtmAnA dhyAnathI paramAtmabhAva pAme che. mATe sarva kalyANanA kAraNabhUta ane mokSaprAptinuM bIja bhagavAnanI bhakti che. chabasthatAne kAraNe A graMthanA vivecanamAM vItarAga paramAtmAnI AjJAviruddha ke graMthakArazrInA Azayaviruddha ajANatAM kAMI paNa lakhAyuM hoya to trividhe trividha "micchA mi dukkaDe mAMguM chuM. - pravINacaMdra khImajI motA vi. saM. 2063, vaizAkha suda-3, tA. 20-4-2007, zukravAra 302, vimalavihAra, sarasvatI sosAyaTI, pAlaDI, amadAvAda-380007. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 jinamahattvadvAciMzikA/anukramaNikA anukramaNikA 4-pa. bloka naM. viSaya pAnA naM.] 1. | bAhya vaibhavathI bhagavAnanA mahattvano asvIkAra. 1-13 (i) bhagavAnanA avisaMvAdI vacanathI bhagavAnanuM mahattva. 13-23 (ii) bhadArbhadanA svIkAranI yukti. 13-23 (ii) dharmI-grAhakamAnanuM svarUpa. 13-23 3, bhagavAnanA yuktiyukta vacanane kAraNe 23-24 pU. haribhadrasUri dvArA bhagavAnanA zAsanano svIkAra. bAhya vaibhavathI paNa bhagavAnanA mahattvanA svIkAranI yukti. 25-29 anya jIvo karatAM bhagavAnanA svabhAvabhedanAM kAraNo. | 29-34 bhagavAnanI mahAnatA : nityanirdoSatAno abhAva hovAthI bhagavAnanuM mahattva nathI, ema kahenAra naiyAyikanI yuktinuM khaMDana. | doSaasathI bhagavAnanI mahAnatAnA svIkAranI yuti. doSa ane AvaraNanA atyaMta nAzanA svIkAranI yukti . bhagavAna jagakartA nathI mATe mahAna nathI, e prakAranI taiyAyikanI yuktinuM khaMDana. bhagavAnanA jJAna pramANe jagatanA sarva padArtho pariNamana pAmatA hovAthI bhagavAnanA jJAnano jagatkartArUpe svIkAra. 68-76 12. brahmAMDanA dhArakarUpe Izvarane jagatkartA tarIke mAnanAra taiyAyikanI yuktinuM khaMDana. 76-91 34-4) 40-4pa 45-59 pa9-38 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvaddhAtrizikA/anukramaNikA. ( zloka naM. viSaya pAnA naM.] 13. 91-94 14. 94-97 15. 97-101 101-111 101-111 bhagavAnanA dAna karatAM bodhisattvanuM dAna adhika hovAthI bhagavAna karatAM bodhisattvane mahAna kahenAra bauddhanI yukti. bhagavAnanuM bodhisattva karatAM ochuM dAna hovA chatAM bhagavAnamAM kRpaNatA AdinA abhAvanI yukti . bhagavAna siddhayogI hovAne kAraNe bhagavAnanuM parimita dAna hovAthI bhagavAnanI mahAnatAnI sthApaka yukti. 16. (i) bhagavAne varSIdAna ApyuM mATe bhagavAna akRtArtha che, te mA yatAnuM khaMDana. (ii) puNyAnubaMdhI puNya Adi cAra bhAMgAnuM svarUpa. (iii) bhagavAna kRtakRtya hovA chatAM lokonA upakAra arthe varSIdAna Ape che, tenI sthApaka yukti. (i) tIrthakaronI garbhathI mAMDIne ucita pravRtti. | (ii) vIra paramAtmAe garbhamAM karela abhigrahanI nyAyayuktatAnI sthApaka yukti. (i) mAtApitAnA uganA nirAsapUrvaka saMyama grahaNa karavAnI vidhi. (ii) mAtApitAnI bhakti e saMyama grahaNa karavA mATe prAraMbha maMgalarUpa. 19. | saMyama grahaNa karanArane mAtApitAnI anujJA na maLe to kaI vidhithI temanI anujJA vinA saMyama svIkAre, tenI ucita vidhi. 101-111 111-113 113-120 113-1 20 120-126 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 zloka naM. viSaya 20-21-22 RSabhadeva paramAtmAe putrAdine rAjya ApyuM ane lokone zilpAdi batAvyuM, Ama chatAM bhagavAnane AraMbhanI anumati nathI, paraMtu ucita pravRtti che, tenI sthApaka yukti. bAMdhisattvanA kuzaLacitta karatAM bhagavAnanA sAmAyikacittanI zreSThatAnI sthApaka yukti. (i) bodhisattvanuM kuzaLacitta mohayukta hovAthI asuMdara, paraMtu Adya bhUmikAmAM bodhi AdinI prArthanAnI jema suMdara che, tenI sthApaka yukti. 23-24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31-32. jinamahattvandvAtriMzikA/anukramaNikA (i) anya jIvo karatAM kevaLImAM judA prakAranI, mananA cAra bhAMgAmAMthI asatyaamRSArUpa cothA bhAMgAnI prAptinuM svarUpa. vAgha Adine potAnA mAMsadAnAdi viSayaka bodhisattvanA kuzaLacittamAM mohanuM anusaraNa, svArthanuM anusaraNa Adi doSo. bhagavAnanI paropakAritAnuM svarUpa. bhagavAnanA nAmasmaraNathI paNa parama brahmanI prApti. arihaMtanI upAsanA vinA paramapadanI aprApti. arihaMtanA dhyAnathI paramAtmabhAvanI prApti. zrutanA sArarUpa bhagavAnanI bhakti. * pAnA naM. 126-134 134-140 140-145 140-145 145-149 149-150 150-152 152 152-153 153-155 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM hrI~ aha~ namaH / OM hrI~ zrIzarkhezvarapArzvanAthAya namaH / OM aiM namaH / nyAyAcArya-nyAyavizArada-zrImadyazovijayopAdhyAyaviracita . svopajJavRttiyutA dvAtriMzadvAtriMzikA antargata jinamahattvadvAtriMzikA-4 avatarazis: mArgavivecanAnantaraM taddezakasya bhagavato mAhAtmyaM vyavasthApyate - mavatarazikSArtha : mArganA vivecana pachI tenA dezaka evA bhagavAnanA mAhAbhyane vyavasthApana rechevizeSa35 batAve che - lAvArtha : pUrvamAM mArgadvAaizikA-3mAM "mArganuM vivecana karyuM. have A "jinamahattvadvAtrizikAmAM te mArgane batAvanArA bhagavAnanuM mAhAsya samyak prakAre batAve che - Tos : vapratrayadhvajacchatracakracAmarasampadA / vibhutvaM na vibhostAdRGmAyAviSvapi sambhavAt / / 1 / / manvayArtha : vprtrydhvjcchtrckrcaamrsmpdaa=je| gaDha, dhya04, chatra, yasane yAmaranI saMpatithI vibho: vibhutuM vibhutvaM vibhutva nathI; ma Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvandvAtriMzikA/bloka-1 mAyAviSvapi = mAyAvImAM pAchendra bhajiyAomAM pe| tAdRk=teyuM = buddhimAnane yamatkAra utpanna re teyuM vilutva sambhavAt =saMbhave che. 11911 zlokArtha : 2 traNa gaDha, IMdradhvaja, chatra ane cAmaranI saMpattithI vibhunuM vibhutva nathI; Dema De tevuM vilutva drabhajiyAomAM pe| saMbhave che. // 1 // 'mAyAviSvapi' nahIM 'api' thI se uhevu che ! tevA prAranaM vibhutva tIrthaMramAM to saMbhave che paraMtu mAyAvImAM paNa saMbhave che. mULa zloka pramANe anumAnano AkAra A pramANe che pakSa :- 'vibhoH' sAdhya :- 'vapratrayadhvajacakracAmarasampadA vibhutvaM na' hetu :- mAyAviSvapi tAdRk vibhutvaM sambhavAt / zlokamAM karAyela anumAnamAM 'vimu' pakSa che ane vibhumAM vibhutva raheluM che; Ama chatAM "vapratraya, dhvaja, chatra, cakra ane cAmaranI saMpadAthI vibhutva nathI" - e sAdhya che. "mAyAvImAM paNa tevA vibhutvano saMbhava che" e hetu che. TIkA : vapreti-tAdRk-prekSAvaccamatkArajanakaM, mAyAviSvapi = aindrajAlikeSvapi / yadi hi bAhyasaMpadaiva mahattvabuddhirdharmajananI syAttadA mAyAviSvapi sA tathA syAdityarthaH / tadidamuktaM samantabhadreNApi - "devAgamanabhoyAnacAmarAdivibhUtayaH / mAyAviSvapi dRzyante nAtastvamasi no mahAn " / / 1 / / iti / na ca vyaktivizeSaviSayakatvena nAtiprasaMga iti zaGkanIyaM prameyatvAdinA mahattvaprakArakajJAnAdapi phalApatteH vizeSarUpeNa mahattvaprakArakatvanivezasyAvazyakatvAt / ata evAsAdhAvapi AlayavihArAdimattvena sAdhutvabuddhAvapi vizeSAdarzanadazAyAM na phalAbhAva iti tatra tatra vyutpAditam / avyaktasamAdhiphalavizeSe tu viSayavizeSo'pi nivezya: / yadi cAlayavihArAdiliGgena sAdhutvamanumIyata eva tadanumitiprayojyavandanAdinA ca phalavizeSa iti vibhAvyate, tadA bhagavatyapi viziSTarUpeNa mahattvAnumityanantarameva smaraNAdinA phalodayAvizeSAt 'mahattvaM , Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvadvAciMzikA/zloka-1 na' ityanantara manumeyam' ityadhyAhArAnAnupapattiH, svetaraniSThAtyantAbhAvapratiyogiguNavattvarUpasya mahattvasya bAhyasampadA'numAtumazakyatvAt mAyAviSveva vyabhicAran pArA TIkArya : tAdR ... camacArAtmA zlokanA 'tAva' zabdathI vicArakane camatkAra utpanna karanAra evuM vibhutva mAyAvImAM paNa saMbhave che te batAve che, ane mAyAvI' zabdathI kapaTa karanAra vyakti grahaNa karavI nathI, paraMtu IndrajAlika grahaNa karavo che. zlokamAM karAyela anumAnamAM hetu aprayojaka nathI, te batAvavA mATe taka kare che - di dijo bAhya saMpadAthI ja mahatvabuddhi dharmane utpanna karanArI thAya to mAyAvImAM paNa te=mahatvabuddhi, tevI thAya=dharmane utpanna karanArI thAya, e prakAre artha che. tatilate A=bAhya saMpadAthI vibhunuM vibhutva nathI te A, sAMtabhadra vaDe paNa kahevAyuM che - "devatAnuM Agamana, nabhoyAna=AkAzamAM chatrAdinuM cAlavuM, cAmaranuM vIMjhAvuM Adi vibhUtio mAyAvImAM paNa dekhAya che. ata:=AthI=A bAhya vibhUtiothI, RtuM nA=amane na mahA=mahAna nathI." (AptamImAMsA-1) ti' zabda uddharaNanI samApti darzaka che. mAyAvImAM AvatA atiprasaMganA nivAraNa mATe koI zaMkA kare to te ucita nathI. te batAve che -- vitta... vyaktivizeSaviSayakapaNA vaDe atiprasaMga nathI, ema zaMkA na karavI=bhagavAna vyaktivizeSa che, taviSayaka A bAhya saMpadA che, te rUpe mAyAvImAM vibhutva mAnavAno atiprasaMga nathI, ema zaMkA na karavI; kema ke prameyatvAdi dvArA mahatvaprakAraka jJAnathI paNa phaLanI Apatti hovAthI A mahAna che' evA prakAranA bodharUpe phaLanI Apatti hovAthI, Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvadvAtriMzikA/zloka-1 vizeSarUpe=anya asAdhAraNa evA mahattvatvarUpe, mahattvatvaprakArakanA nivezanuM AvazyapaNuM che. 4 bAhya liMgathI vibhunA vibhutvanA anumAnamAM bhrama thaI zake che, tenI puSTi karavA mATe 'ata v' thI kahe che ata evAsAdhAvapi . AthI ja=bAhya liMgathI vibhumAM vibhutva nathI AthI ja, asAdhumAM paNa AlayavihArAdimattvarUpe sAdhutvabuddhimAM paNa vizeSa adarzana dazA hote chate lAbhAva nathI=AlayavihArAdi dvArA sAdhutvabuddhi thavAthI vaMdanaAdi karanArane nirjarArUpa phaLano abhAva nathI, e pramANe te te zAstramAM vyutpAdana karAyuM che. -- aMtaraMga guNasaMpattithI avyaktasamAdhi thAya che tyAM bAhya saMpadAthI karAyela anumAna bhramAtmaka nathI, paraMtu guNarahita mAtra bAhya saMpadAthI karAyeluM anumAna bhramAtmaka che, te batAvavA arthe kahe che ---- avyakta vaLI avyaktasamAdhirUpa phaLavizeSamAM viSayavizeSa paNa niveza karavo=sAdhune joIne je avyaktasamAdhirUpa phaLavizeSa thAya che, athavA bAhya saMpadAvALAne joIne avyaktasamAdhirUpa phLavizeSa thAya che, tyAM 'A siddhayogI evA susAdhu che' athavA 'A guNasaMpanna tIrthaMkara che' e rUpa viSayavizeSa paNa niveza karavo. ..... bAhya liMga dvArA sAdhumAM karAyeluM anumAna ane bAhya liMga dvArA tIrthaMkaramAM karAyelA vibhutvanuM anumAna atiprasaMgavALuM che, te yuktithI batAve che - yadi cAlaya ane jo AlayavihArAdi liMga dvArA sAdhupaNAnuM anumAna ja karAya che ane sAdhupaNAnI anumitithI prayojya vaMdanAdi dvArA phLavizeSa che=nirjarAnI prAptirUpa phLavizeSa che, e pramANe vibhAvana karAya che=manAya che, to bhagavAnamAM paNa viziSTa rUpathI=anya asAdhAraNa evA mahattvatvarUpathI, mahattvanI anumiti anaMtara ja smaraNAdi dvArA= bhagavAnanA guNonA smaraNAdi dvArA, lodayano avizeSa hovAthI= sAdhune vaMdanAthI jema nirjarArUpa phLa thAya che tema bhagavAnanA guNasmaraNAdithI nirjarArUpa phaLanI prApti avizeSathI thatI hovAthI, 'mahattva nathI' e prakAre anaMtara 'anumeya che', e prakAre adhyAhAra hovAthI anupapatti nathI= Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvaddhAtrizikA/zloka-1 mAyAvImAM bAhya saMpadAthI vibhutva mAnavAnA atiprasaMganI anupapati nathI; kema ke svathI ItaraniSTha atyaMtabhAvapratiyogI guNavatvarUpa mahatvanuM bAhya saMpadAthI anumAna karavuM azakya che. bAhya saMpadAthI bhagavAnamAM mahattvanuM anumAna karavuM azakya kema che ? temAM hetu kahe che -- mAviSyavevyafmavAra =mAyAvImAM ja vyabhicAra che. JAI - IndranniSpA ' ahIM 'pa' thI e kahevuM che ke vibhumAM to vibhutva che, paNa indrajAlikamAM paNa che. +vAma' ahIM 'va' thI anya prAtihAryonuM grahaNa karavuM. 'samantamapi ' ahIM 'pa' thI e kahevuM che ke graMthakArazrIe to kahyuM che, paraMtu digaMbarAcArya samatabhadra vaDe paNa 'bAhya saMpadAthI vibhunuM vibhutva nathI' e kahevAyuM che. * prayatnadinA' ahIM 'ri' thI joyatva, dravyatvanuM grahaNa karavuM. 'mahattvaprAraMvejJAnApa' ahIM '' thI e kahevuM che ke prameyavArirUpe mahattvaprakAraka jJAnathI phaLanI prApti thatI nathI, topaNa te jJAnathI phaLanI prAptine svIkAravAnI Apatti che. 'sAdhApa' ahIM 'mA' thI e kahevuM che ke sAdhumAM to sAdhutvabuddhi thAya che paNa asAdhumAM paNa sAdhutvabuddhi thAya che. + mAtrayavihAra' ahIM ' ' thI samiti-guptinuM grahaNa karavuM. "sAdhutvavRddhAvapa' ahIM 'pa' thI e kahevuM che ke asAdhumAM sAdhutvabuddhithI nirjarArUpa phaLano abhAva che, Ama chatAM vizeSa adarzana dazAmAM AlayavihArAdithI sAdhutvabuddhi thaye chate paNa phaLAbhAva nathI=nirjarArUpa phaLano abhAva nathI, 'viSayavizeSoDapi' ahIM 'pa' thI e kahevuM che ke avyaktasamAdhirUpa phaLavizeSamAM AlayavihArAdi to joIe, paraMtu siddhayogI evA susAdhutvarUpa viSayavizeSa paNa joIe. "mavatya' ahIM 'va' thI e kahevuM che ke sAdhumAM to AlayavihArAdithI sAdhutvanuM anumAna thayA pachI tadanumiti prayojya vaMdanAdithI phaLavizeSa thAya che, paraMtu bhagavAnamAM paNa bAhya saMpadAthI mahattvanI anumiti pachI smaraNAdithI nirjarArUpa phaLavizeSa thAya che. 'maradrinA' ahIM 'dri' thI guNakIrtana, vaMdana, namaskAranuM grahaNa karavuM. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvatAsiMcikA/zloka-1 bhAvArtha - zlokamAM rahela tAdR zabdano artha karatAM kahe che- vicAraka puruSane camatkAra utpanna karanAra evuM vibhutva mAyAvImAM paNa saMbhave che, te to zabdathI batAvela che; ane "mAyAvI' zabdathI kapaTa karanArI vyakti grahaNa karavI nathI, paraMtu indrajAlika grahaNa karavo che. prastuta zlokamAM karAyela anumAnamAM hetu aprayojaka nathI, te tarkathI batAve che - jema 'parvata vanimAr dhUma' ema anumAna karyA pachI dhUmarUpa hetu sAdhyano gamaka che te batAvavA mATe tarkathI tene puSTa karavAmAM Ave che, jethI nakkI thAya che ke A hetu vyabhicArI nathI; tema prastutamAM paNa "mAviSya tA-vimutva samavA' e hetu sAdhyano gamaka che, paNa vyabhicArI nathI, te tarkathI batAve cheM yadi hiM..... jo bAhya saMpadAthI ja dharmane utpanna karanArI mahattvabuddhi thAya to mAyAvImAM paNa te bAhya saMpadAthI thatI mahattvabuddhi, tevI thAya=dharmane utpanna karanArI thAya. Azaya e che ke mAyAvImAM bAhya saMpadA joIne "A mAyAvI bIjA karatAM vizeSa zaktivALo che' tevI mahattvabuddhi thAya che, topaNa "A mAyAvInI bhakti karIne huM saMsArasAgarathI taruM' evI dharmane utpanna karanArI mahattvabuddhi thatI nathI, paraMtu jo bhagavAnanI bAhya saMpadAthI ja "A bhagavAna lokottama puruSa che ane temanI bhakti karIne huM taruM' tevI dharmane utpanna karanArI mahattvabuddhi thatI hoya, to bhagavAnanA jevI bAhya saMpadA mAyAvImAM paNa che, tethI jema bAhya saMpadAthI dharmane utpanna karanArI mahattvabuddhi bhagavAnamAM thAya, tema mAyAvImAM paNa thavI joIe. vastutaH mAyAvImAM tenI bhakti karIne huM AtmakalyANa karIne saMsArasAgara taruM' evI dharmane utpanna karanArI mahattvabuddhi thatI nathI. tethI e phalita thAya ke zlokamAM karAyelA anumAnamAM "tAja vimutva maviSya samavA' e hetu aprayojaka nathI, paraMtu sAdhyano gamaka che. tethI jema mAyAvImAM bAhya saMpadAthI vibhutva nathI, tema bhagavAnamAM paNa vibhutva hovA chatAM bAhya saMpadAthI vibhutva nathI, e kathana siddha thAya che. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvaddhAtrizikA/zloka-1 tavimukta .... te=A bAhya saMpadAthI vibhunuM vibhutva nathI te A, samatabhadrAcArya vaDe paNa "AptamImAMsA graMthamAM kahevAyuM che - devatAonuM Agamana, AkAzamAM yAna=AkAzamAM chatrAdinuM gamana ane cAmaranuM vIMjhAvuM ityAdi vibhUtio bAhya ThAThamATha, mAyAvImAM paNa dekhAya che. AthI bAhya vibhUtiothI 'tuM amane mahAna nathI." ahIM pUrvapakSI kahe ke tIrthakara bhagavAna vyaktivizeSa che ane bhagavAnamAM rahelI vapratrayAdi bAhya saMpadA vyaktivizeSaviSayaka che. tethI vyaktivizeSa evA tIrthakara bhagavAnamAM rahelI A bAhya saMpadA mAyAvImAM nathI, mATe bAhya saMpadAthI mAyAvImAM vibhutva mAnavAno atiprasaMga Avaze nahIM. tenuM nirAkaraNa karavA arthe graMthakArazrI kahe che - na ra vyakti... vyaktivizeSaviSayakatva hovAne kAraNe atiprasaMga nathI arthAtuM vyaktivizeSaviSayaka bAhya saMpadA hovAne kAraNe mAyAvImAM vibhutva mAnavAno atiprasaMga nathI, ema zaMkA na karavI; kema ke prameyavAdarUpe mahattvaprakAraka jJAnathI paNa phaLanI Apatti hovAne kAraNe vizeSarUpe=mahattvarUpe, mahattvaprakArakatvanA nivezanuM AvazyakapaNuM che. Azaya e che ke mAyAvIne joIne tenA vapratrayAdi ThAThamAThane koI prameyatvarUpe jotA hoya tyAre mahattva-prakAraka mahattvanuM jJAna thatuM nathI, paraMtu prameyasvarUpe mahattvatvaprakAraka jJAna thAya che. te vakhate "A mahAna che', tevI buddhi thatI nathI. AthI nAnuM bALaka mAyAvInA ThAThane joIne paNa, te bhAvone prameyarUpe jANe che tyAre, "A mahAna che' tevI buddhi tene thatI nathI. mATe prameyasvarUpe mahattvatva prakAraka jJAnathI paNa "A mahAna che' tevI buddhi thavA rUpa phaLanI Apatti hovAne kAraNe vizeSarUpe=anya asAdhAraNa evA mahattvatvarUpe, mahattvavaprakAratvanA nivezanuM AvazyakapaNuM che. kahevAno bhAva e che ke jJAna pravRtti dvArA phaLane utpanna kare che, paraMtu te jJAna sAmAnyarUpe hoya to pravRttinuM kAraNa banatuM nathI. jema jaladhAraNano artha ghaTane prameyasvarUpe jANe to jaladhAraNa mATe ghaTamAM pravRtti karI zake nahIM, paraMtu paratvena paTa' nuM jJAna thAya to ja te ghaTamAM pravRtti Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvaddhAtrizikA/zloka-1 karI zake. mATe ghaTanA arthIne prameyatve ghaTa:' nuM jJAna ghaTamAM pravRtti karAvI zakatuM nathI, paraMtu 'ghaTavaeNna ghaTa:' nuM jJAna ghaTamAM pravRtti karAvI zake che. te ja rIte prastutamAM koI vyakti prameyatvena pei' bhagavAnanI bAhya saMpadA jANe che tyAre te bAhyasaMpadAmAM raheluM mahattva prameyasvarUpe tene jaNAya che. tethI tyAM 'prameyatvena rUpe' mahAnapaNAnI buddhi thavA chatAM loko karatAM A mahAna che" te rUpa phaLanI prApti thatI nathI. tethI loko karatAM A mahAna che" te rUpa phaLaprApti mATe vizeSarUpe mahattvaprakArakatvanA nivezanI AvazyakatA rahe che arthAt, 'mahattva-ne mahattva jJAna' Avazyaka che, ane 'mahattvavena mahattvaDArajJAna' tyAre ja thaI zake ke jyAre AvuM mahattva sAmAnya jIvomAM nathI, paraMtu A purovarsI mAyAvI puruSamAM che, AvuM jJAna thAya; ane mahattvanA mahattvaprazna| rajJAna' purovarsI mAyAvImAM na thAya, tyAre Avo vizeSa bodha thato nathI; paraMtu purovarsI mAyAvInI mAtra bAhyasaMpadA dekhAya che, ane te vakhate jJAnanA viSayarUpe mAtra bAhyasaMpadA bane che. tethI te bAhya saMpadAnuM jJAna mAtra prameyarUpe thAya che, paNa mahattvavarUpe thatuM nathI. AnAthI e phalita thAya ke 'prameyatvena jJAna sAmAnyarUpe hovAthI pravRttinuM janaka banatuM nathI, paraMtu vizeSarUpei' jJAna Avazyaka che. tethI bAhya saMpadAnuM jJAna paNa mAtra prameyatvarUpeLa' hoya to mahattvabuddhi utpanna karAvI zakatuM nathI, paraMtu "jagatamAM anya vyaktio karatAM A vyakti vizeSa che ke jemanAmAM AvI sarvotkRSTa saMpadA che.' evuM jJAna jyAre thAya tyAre te bAhya saMpadA vyaktivizeSaviSayatvena' mahattvabuddhine utpanna karI zake che, ane te rIte mAyAvImAM paNa bAhya saMpadA jotAM evo bhAsa thAya ke "A vyakti vizeSa che. ke jenAmAM AvI adbhuta saMpadA che.' tethI e prApta thayuM ke anya sAmAnya jIvo karatAM mAyAvI paNa vyaktivizeSa che, tema vicArakane jaNAya che, mATe mAyAvImAM rahelI te bAhya saMpadA paNa vyaktivizeSaviSayaka banaze. mATe vyaktivizeSaviSayaka evI bAhya saMpadA dvArA tIrthakara bhagavAnanA vibhutvanuM anumAna karIe to mAyAvIne paNa vibhu mAnavAno atiprasaMga nahIM Ave ema kahI zakAya nahIM, kema ke prameyarUpe mahattvabuddhithI mAyAvImAM thatI mahattvabuddhi karatAM judI evI "A vyakti mahAna che' tevI Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvaddhAtrizikA/zloka-1 buddhi thAya che, chatAM te mahAnatA mAyAvImAM dharmabuddhi utpanna karAvatI nathI. mATe bAhya saMpadAthI vibhunA vibhutvanuM anumAna thaI zake nahIM, paraMtu aMtaraMga guNasaMpatti ja dharmane utpanna karAve tevI mahAnatAnI buddhi bhagavAnamAM karAvI zake che. pUrvamAM kahyuM ke vyaktivizeSaviSayaka bAhya saMpadA grahaNa karIne bhagavAnane bAhya saMpadAthI vibhu svIkArIe to mAyAvImAM atiprasaMga nahIM Ave ema kahevuM nahIM; kema ke mAyAvI paNa anya sAmAnya vyaktio karatAM vyaktivizeSa che. mATe bAhya saMpadAthI ja bhagavAnamAM vibhutvanuM anumAna thaI zake nahIM; ane te kathanane dRDha karavA mATe AlayavihArAdi bAhya AcArothI asAdhumAM sAdhubuddhi thAya che, tema bAhya saMpadAmAtrathI mAyAvImAM paNa vibhutvano bhrama thaI zake che. te batAvavA arthe kahe che -- mata vi ..... AthI ja=vyaktivizeSaviSayaka bAhya saMpadAthI ja bhagavAnamAM vibhutva svIkAravAmAM Ave to mAyAvImAM atiprasaMga Ave che AthI ja, asAdhumAM paNa AlayavihArAdimattvathI sAdhutvabuddhi thavA chatAM paNa vizeSa adarzanadazAmAM "A asAdhu mAyAvI che' e prakAranA vizeSadarzananI abhAvadazAmAM, vaMdanAdi karavAmAM Ave che tyAre phaLAbhAva nathI=vaMdanakRta nirjarAnA phaLano abhAva nathI, e pramANe tyAM tyAM te te zAstramAM, vyutpAdita che=kahevAyeluM che. AnAthI e phalita thAya che ke je rIte bAhya AlayavihArAdine susAdhunA anumApaka kahIe to vizeSa adarzanamAM musAdhumAM paNa sAdhutvabuddhi thAya che, te rIte vizeSa adarzanadazAmAM bAhya saMpadAthI mAyAvImAM paNa vibhutva mAnavAno prasaMga Avaze. phakta jyAM sudhI "A susAdhu nathI tevo nirNaya karAvanAra koI liMga nA prApta thAya tyAM sudhI bAhya liMga evA AlayavihArAdinI pravRttithI sAdhubuddhi karIne temane vaMdana karavAthI nirjarAphaLa prApta thAya che, tema te te zAstramAM kahela che; chatAM jema bAhya liMga dvArA karAyela susAdhunuM anumAna musAdhumAM paNa susAdhunI buddhi karAvI zake che, tema bAhya saMpadAthI ja vibhunuM vibhupaNuM Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 jinamahattvadvAciMzikA/zloka-1 svIkArIe to mAyAvImAM paNa vibhu mAnavAno prasaMga Ave. mATe tenAthI vibhunuM vibhupaNuM siddha na thaI zake. AlayavihArAdithI sAdhutvanuM anumAna karIne vaMdanano vyavahAra karavAthI nirjarArUpa phaLa maLe che tyAre, vaMdanIya vyakti kvacit susAdhu paNa hoya ane kvacit kusAdhu paNa hoya, paraMtu jyAre vaMdanIya vyaktine joIne avyaktasamAdhirUpa phaLavizeSa thatuM hoya tyAre, te vaMdanIya vyakti niyamA susAdhu che, te batAvavA arthe kahe che -- avyaktasaTdha ... vaLI avyaktasamAdhirUpa phaLavizeSamAM viSayavizeSa paNa nivezya che. Azaya e che ke kusAdhumAM AlayavihArAdithI je sAdhubuddhi thaI che, tyAM vizeSa adarzanamAM phaLAbhAva nathI, ema je kahyuM, te nirjarArUpa phaLanI apekSAe che; paraMtu kusAdhuthI avyaktasamAdhirUpa phaLa thatuM nathI, tethI avyaktasamAdhirUpa phaLavizeSa mATe siddhayogI evA bhAvasAdhurUpa viSayavizeSa paNa nivezya che. AnAthI e phalita thayuM ke bAhya AcArothI sAdhutvanuM anumAna karIne vaMdanAdi karAya che tyAre nirjarArUpa phaLa prApta thaI zake che, tema koI vyakti bhagavAnanI bAhya saMpadAne joIne bhagavAnanI upAsanA karatI hoya to te upAsanAkRta nirjarArUpa phaLa thaI zake che; Ama chatAM bAhya saMpadAthI vibhunA vibhutvane siddha karavAnA anumAnamAM kvacit te mAyAvI hoya ane tene bhagavAna mAnIne koI bhakti kare, to te bhaktithI vizeSa adarzanadazAmAM nirjarArUpa phaLa thaI zake; paraMtu jema AlayavihArAdiyukta sAdhumAM "A sAdhu nathI tevuM vizeSa darzana thayA pachI vaMdanAdi karavAmAM Ave to phaLaprApti thAya nahIM; tema bAhya saMpadAthI vibhunA vibhutvane siddha karavAnA anumAnamAM paNa A mAyAvI che tevuM vizeSa darzana thayA pachI tenI upAsanA karavAmAM Ave to upAsanAnuM phaLa prApta thAya nahIM. tethI bAhya saMpadA ja tIrthakara bhagavAnanA vibhutvanI anumApikA nathI. ahIM vizeSa e che ke vinayaratna sAdhu bAhya sAdhvAcAra samyaka pALato hato. tethI tenA AcArane joIne koIne tenA pratye bhakti-bahumAna thAya ane vaMdanAdi kare to tene nirjarArUpa phaLa prApta thAya; Ama chatAM jyAre "A Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 jinamahattvaddhAtrizikAzloka-1 mAyAvI che" evuM jJAna thAya, tyAra pachI tene vaMdanAdi karavAmAM Ave to phaLaprApti thAya nahIM, paraMtu karmabaMdha thAya. tema bAhya saMpadAthI vibhunA vibhutvanuM anumAna karIne vaMdanAdi karavAmAM Ave to nirjarArUpa phaLa prApta thAya, paraMtu A mAyAvI che' tevuM jJAna thayA pachI vaMdanAdi karavAthI nirjarArUpa phaLanI prApti thAya nahIM, paraMtu karmabaMdha thAya. mATe bAhya saMpadA ja vibhunA vibhutvanI anumArikA nathI. vaLI AlayavihArAdithI sAdhunuM anumAna karyA pachI temanA sAMnidhyathI avyaktasamAdhirUpa phaLavizeSa thAya, to nakkI thAya ke "A susAdhu nizcita che, tethI tyAM susAdhutvanI zaMkA thAya nahIM. tema bAhya saMpadAvALI vyaktimAM paNa temanA sAMnidhyathI avyaktasamAdhi pragaTa thatI hoya to "A vibhu che" tevo nirNaya thaI zake che; kema ke bAhya saMpadAdhArI mAyAvInA sAMnidhyathI avyaktasamAdhirUpa phaLavizeSa pragaTa thaI zake nahIM, paraMtu mAtra bAhya saMpadAthI bhagavAnanA vibhutvanuM anumAna karavAmAM Ave to mAyAvImAM paNa vibhu mAnavAnI Apatti Ave. pUrvamAM siddha karyuM ke bAhya saMpadAthI bhagavAnanA vibhutvanuM anumAna thaI zake nahIM, ane tenI ja puSTi mata vi' thI karatAM kahyuM ke jema AlayavihArAdithI sAdhunuM anumAna karavAmAM Ave to vizeSa adarzanadazAmAM vaMdanAdinuM phaLa maLe che; chatAM bAhya AcAramAtrathI "A susAdhu che' tevo ekAMte nirNaya thato nathI. te ja vAtane tarka dvArA batAvatAM kahe che - - va vAya ..... jo AlayavihArAdi liMga dvArA sAdhutvanuM anumAna karAya che, ane te anumitithI prayojya vaMdanAdi karavAnA kAraNe phaLavizeSa thAya che= nirjarArUpa phaLa thAya che, e pramANe mAnavAmAM Ave, to bhagavAnamAM paNa viziSTa rUpathI=prameyarUpe nahIM, paraMtu vyaktivizeSaviSayasvarUpe' mahattvanI anumiti anaMtara ja smaraNAdi dvArA bhagavAnanA guNonA smaraNAdi dvArA, phalodayanuM avizeSa hovAthI susAdhune vaMdanAdithI phaLavizeSa nirjarArUpa phaLavizeSa, thAya che tema bhagavAnanI upAsanAthI paNa phaLavizeSa thAya che, te rUpa avizeSa hovAthI "mahattva nathI, e pramANe anaMtara anumeya che." e pramANe adhyAhAra hovAne kAraNe bAhya saMpadAthI bhagavAnanuM vibhupaNuM nathI, ema svIkAravAmAM anupapatti nathI. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 jinamahattvadvAciMzikA/zloka-1 Azaya e che ke AlayavihArAdithI anumAna karIne susAdhumAM vaMdanAdi karyA pachI tenuM koI cihna dekhAya to "A mAyAvI che ke nahIM ?' ema anumiti adhyAhAra rahe che, tema bAhya saMpadAthI bhagavAnane vibhu svIkArIne vaMdanAdi karyA pachI tevA koIka nimitte zaMkA thAya to bhagavAna paNa "A mAyAvI hoya to mahAna nathI', e pramANe anumiti adhyAhAra rahe che. jema AlayavihArAdi dvArA sAdhupaNAnuM anumAna karIne vaMdanAdithI phaLavizeSa prApta thAya che, tema bAhya saMpadAthI bhagavAnanA mahattvanuM anumAna karyA pachI bhagavAnanI bhakti Adi karavAmAM Ave to nirjarArUpa phaLavizeSa thaI zake che; chatAM jyAre AlayavihArAdiyukta sAdhumAM paNa koIka pravRtti dvArA "A susAdhu nathI' tema anumAna thaI zake che, tema bAhya saMpadA dvArA "A vibhu che' evuM anumAna karyA pachI paNa temanA upadezAdi zravaNathI ke koIka praznonA ucita uttaranI aprAptithI "A bhagavAna nathI, paraMtu mAyAvI che', tevuM anumAna thaI zake che. TIkAmAM mahattva na rUcanantaramanameya' tyAra pachI 'ti' zabda che. tenuM tAtparya e che ke susAdhumAM bAhya liMga dvArA susAdhutvanI, ke bhagavAnamAM bAhya saMpadA dvArA mahattvanI, anumiti karyA pachI karAtI vaMdanakriyA dvArA phaLano udaya avizeSarUpe prApta thAya che. ethI karIne jema "susAdhumAM susAdhutva nathI' e anaMtara anumeya che, arthAt bAhya liMga dvArA susAdhunuM anumAna karyA pachI koI doSa jaNAya to "A susAdhu nathI' tema anaMtara anumAna thaI zake che, tema "bhagavAnamAM mahattva nathI' e anaMtara anumeya che arthAt bAhya vibhUti dvArA A jina che' ema anumAna karyA pachI koI prazna Adi dvArA jaNAya ke "A sarvajJa nathI" to pUrve sarvajJarUpe svIkArAyelA paNa bhagavAnamAM "A bhagavAna nathI' ema anumAna thaI zake che. e prakAre adhyAhAra hovAthI atiprasaMganI anupatti nathI=atiprasaMga Ave che, ema jANavuM. vaLI, atiprasaMganI anupatti nathI, temAM 'vetara ..... mAra' sudhI je hetu kahyo teno bhAva e che ke sva=paramAtmA, temanAthI itara=paramAtmA sivAyanI anya vyakti, temAM paramAtmAnI guNasaMpattino atyaMtAbhAva che; te atyaMtabhAvano pratiyogI paramAtmAnI guNasaMpatti che, e rUpa mahattva bAhya Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvandvAtriMzikA/bloka-1-2 13 saMpadA dvArA anumAna karI zakAtuM nathI; kema ke mAyAvImAM paNa AvI bAhya saMpadA hovA chatAM paramAtmA jevI guNasaMpattino abhAva che. tethI mAyAvImAM vyabhicAra che. 10/ avataraNikA : 'bAhya saMpadA vibhutvanI anumApikA nathI' e vAta zloka-1mAM siddha karI. tethI prazna thAya ke vibhutA vibhutvane oLakhavAno upAya zuM? enA samAdhAnarUpe graMthakArazrI kahe che -- zloka H svAmino vacanaM yattu saMvAdi nyAyasaGgatam 1 kutarkadhvAntasUryAMzurmahattvaM tadyadabhyadhuH / / 2 / / anvayArtha: tu=vaLI tadhvAntasUrvAzuH-kutarkarUpI aMdhakAranA nAza mATe sUryanA kiraNa samAna, nyAyasakRtam=nyAyathI saMgata, saMvAvi=saMvAdI evuM svAminaH= svAmInuM yat vanuM=je vacana tanmadattva=te mahattva che; ya=je kAraNathI gamyadhuH=kahyuM che=haribhadrasUri mahArAje kahyuM che. 2 / / zlokArtha : vaLI kutarkarUpI aMdhakAranA nAza mATe sUryanA kiraNa samAna, nyAyasaMgata, saMvAdI evuM svAmInuM je vacana te mahattva che; je kAraNathI haribhadrasUri mahArAje kahyuM che. IIII TIkA H yattu svAminaH = vItarAgasya, vacanaM saMvAdi-samarthapravRttijanakaM, nyAyasaGgataM = syAdvAdamudrAmanatikrAntam, ekAntasya tattvato'nyAyatvAt, dharmadharmisambandhabhede'navasthAnAt, tadabhede ca sahaprayogAdyanupapatterdhamiMgrAhakamAnena svataH sambaddhasya sambandhAntarasya kalpanApekSayA tenaiva siddhasya zabalasya vastuno'bhyupagamasya nyAyyatvAt, tadanubhavepi caikAntabhramasya doSaprAbalyAdupapatteH vizeSadarzanena ca Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 jinamahattvadvAciMzikA/zloka-2 tasya nivartayituM zakyatvAditi dik, kutarkA eva dhvAntAni teSu sUryAMzuH, tanmahattvam, avacchedyAvacchedakayoliGgaligirvA syAdvAdAzrayaNena kathaJcidabhedAt yadabhyadhuH zrIharibhadrasUrayaH / / 2 / / TIkArca - yag.... sUra je vaLI svAmInuM vItarAganuM, saMvAdI vacana che=samartha pravRttijanaka evuM vacana cheHvacanathI thatA bodhathI je pravRtti karavAmAM Ave che te pravRtti abhipreta phaLane avazya prApta karAve evuM vacana che, te mahattva che, ema TIkAnAM aMtabhAgamAM rahelA " tatvam' sAthe avaya che. vaLI te vacana kevuM che ? te kahe che - vacana vyAyasaMgata che syAdvAdamudrAthI atikrAMta cheHsyAdvAdamaya che. ahIM prazna thAya ke nyAyasaMgatano artha yuktisaMgata thAya, paraMtu syAdvAdamudrAthI anatikrAMta che, teno artha kema karyo ? temAM hetu kahe che - ekAtanuM tatvathI atyAdhyapaNuM che. paramArthathI ekAMtanuM anyAyyapaNuM kema che ? temAM hetu kahe che - tharnavarSi... dharma ane dharmInA saMbaMdhanA bhedamAM anavasthAna che, ane tenA abhedamAM=dharma ane dharmInA saMbaMdhanA abhedamAM, sahaprayogAdinI anupapatti che. ekAntabheda ane ekAntaabheda baMnemAM doSa hovAne kAraNe anekAnta kaI rIte saMgata che ? temAM graMthakArazrI hetu kahe che - pridiva..... dhamagrAhakamAtathI dharmIgrAhaka pramANathI, svataH saMbaddhatuM dharma-dharmIthI atirikta saMbaMdhAMtara vinA svataH saMbaddhanuM, saMbaMdhAMtaranI kalpanAnI apekSAe tenA vaDe ja=svata saMbaddhapaNA vaDe ja siddha evI zabala vastunA abhyapagamatuManekArAtmaka vastunA svIkAravuM, cATyapaNuM che. mATe syAdvAdamudrA anatikrAMta vacana ja nyAyasaMgata che, ema avaya che. ahIM prazna thAya ke dareka vastu anekAntAtmaka hoya to badhAne anekAntarUpe kema anubhava thato nathI ? temAM graMthakArazrI hetu kahe che - Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1pa jinamahattvaddhAtrizikA/zloka-2 tadanumapi .... ane teno anubhava hovA chatAM paNa=zabala vastuno anubhava hovA chatAM paNa, doSanA prabaLapaNAthI=ekAMta matanI vAsanArUpa doSanA prabaLapaNAthI, ekAMta bhramanI upapati che. ahI prazna thAya ke doSanA prAbalyathI ekAMtano bhrama thayo che te kema nakkI thAya ? tethI graMthakArazrI temAM hetu kahe che - vizeSa ne . ane vizeSa darzana vaDe tenuM bhrama, tivartana karAvavA mATe zakyapaNuM che, e pramANe dizAsUcana che. vaLI svAmInuM vacana kevuM che ? te batAve che -- kuta... vaLI svAmInuM vacana kutarka aMdhakArane viSe sUryanA kiraNa jevuM che. ahIM 'tadhyAnta sUryAH' zabdano samAsa spaSTa kare che - kutarko ja aMdhakAra che. teomAM bhagavAnanuM vacana sUryanAM kiraNo jevuM che. tanmadatyaMta mahattva che, arthAt pUrvamAM kahyuM ke bhagavAnanuM vacana saMvAdI, vyAyasaMgata ane kutarkarUpI aMdhakArane viSe sUryanA kiraNa jevuM che, AvuM vacana te bhagavAnanuM mahatva che. ahIM prazna thAya ke mahattva e bhagavAnanI guNasaMpattirUpa che, jyAre bhagavAnanuM vacana e pudgalarUpa che, to te bhagavAnanA mahattvarUpa kaI rIte bane ? temAM samAdhAnarUpe graMthakArazrI kahe che - avacchedya-avacchedakano athavA liMga-liMgIno syAdvAdanA AzrayaNathI kathaMcit abheda hovAne kAraNe svAmInuM vacana svAmInA guNo sAthe abhedarUpe prApta thAya che. tethI svAmInuM vacana mahatvarUpa che, ema avaya che, je kAraNathI zrI haribhadrasUri mahArAjAe kahyuM che. zrI haribhadrasUri mahArAjAe je kahyuM che te AgaLa zloka-3mAM batAvaze. 2aa. 'sahayomvi ahIM '' thI saMbaMdhanA prayoganuM grahaNa karavuM. 'tavanumapi' ahIM 'pa' thI e kahevuM che ke syAdvAdano anubhava na hoya to to ekAMtano bhrama thAya, paraMtu syAdvAdano anubhava hovA chatAM paNa doSaprAbalyane kAraNe ekAMtano bhrama thAya che. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jinamahattvadvAciMzikA/zloka-2 bhAvArtha :vibhunA vibhutvane oLakhavAno upAya : vacana: bhagavAnanuM vacana (1) saMvAdI, (2) nyAyasaMgata ane (3) kutarkarUpI aMdhakArano nAza karavA mATe sUryanA kiraNa jevuM che, ane AvuM vacana te bhagavAnanuM mahattva che. (1) saMvari :- bhagavAnanuM vacana saMvAdI che=samartha pravRttijanaka che. je vacana anusAra pravRtti karavAmAM Ave to AtmAnuM ekAMta hita thAya ane ahitathI nivRtti thAya, tevI samartha pravRttinuM janaka vacana hoya te vacana saMvAdI kahevAya. bhagavAnanuM vacana saMsArI jIvonA saMsAranA ucchedanuM ane mokSaprAptine anukULa samartha pravRttinuM janaka hovAthI saMvAdI che; kema ke bhagavAnanuM vacana kaSa-cheda-tApathI zuddha che. tethI je jIvo te vacananuM avalaMbana laIne pravRtti kare che te jIvonuM ekAMta hita thAya che. mATe bhagavAnanuM vacana samartha pravRttijanaka che. (2) cAyati :- bhagavAnanuM vacana jema samartha pravRttijanaka che, tema nyAyasaMgata che. nyAyasaMgata vacana eTale syAdvAdamudrAthI anatikrAMta vacana arthAt bhagavAnanuM vacana syAdvAdamaya che. syAdvAdamaya vacana nyAyasaMgata kema che ? temAM yukti batAve che - ekAMtanuM tattvathI anyAyyapaNuM che, mATe anekAMtavAdane kahenAruM vacana nyAyasaMgata che. dharma-dharmInA saMbaMdhane AzrayIne ekAMtanuM anyAyapaNuM kema che ? te batAve che, jethI eka sthAnamAM ekAMtavAda asaMgata che, tema sarva sthAnamAM ekAMtavAda asaMgata che, tema siddha thAya. dharma-dharmInA saMbaMdha sthAnamAM ekAMtavAda asaMgata A rIte che - ghaTarUpa dharma ane ghaTamAM rahela rUpa svarUpa dharma, te baMnenA saMbaMdhano=ghaTa ane ghaTanuM rUpa, e baMnenA saMbaMdhano, ekAMta bheda svIkAravAmAM Ave to anavasthA doSa Ave. te A pramANe -- Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17. jinamahattvAzikA/zloka-2 naiyAyikonI mAnyatA pramANe ghaTa, ane ghaTanA rUpathI atirikta samavAya nAmanA saMbaMdhane svIkAravAmAM Ave to ghaTa ane rUpane saMbaMdha karanAra samavAya jema ghaTa ane ghaTanA rUpano saMbaMdha kare che, tema samavAyanI sAthe ghaTano saMbaMdha karavA mATe ane samavAya sAthe ghaTanA rUpano saMbaMdha karavA mATe anya saMbaMdha mAnavo paDe; ane te rIte te te saMbaMdhane saMbaddha karavA mATe anya anya saMbaMdhanI kalpanA karavI paDe, jethI anavasthA doSanI prApti thAya. ghaTa rUpa samavAya rUpa ghaTe samavAya samavAya navo saMbaMdha navo saMbaMdha dharma ane dharmanA saMbaMdhanA bhedamAM thatA anavasthA doSane dUra karavA mATe dharma ane dharmIno ekAMta abheda svIkAravAmAM Ave to sahaprayoganI anupapatti che. Azaya e che ke ghaTa ane ghaTanA rUpano ekAMta abheda che tema kahIe to, "nIla ghaTa" ane "rUpavAna ghaTa' e prakArano prasiddha prayoga thAya nahIM; kema ke nIla rUpa" ane "ghaTa' baMneno ekAMta abheda che. tethI jema "ghaTa ghaTa e prakArano prayoga thAya nahIM, tema "nIla ghaTa' e prayoga paNa thAya nahIM. vaLI, ghaTa ane tenA rUpano ekAMta abheda svIkAravAmAM Ave to jema "ghaTano ghaTa' e prakArano prayoga thAya nahIM, tema "ghaTanuM rUpa' e prakArano prayoga paNa thAya nahIM; ane "ghaTanuM rUpa' e prakArano prayoga vyavahAramAM prasiddha che. mATe dharma ane dharmIno ekAMta abheda paNa saMgata nathI. ahIM prazna thAya ke dharma ane dharmIne kaI rIte saMbaddha mAnIe ke jethI dharma ane dharmI vacce ekAMta bheda ke ekAMta abheda mAnavAno prasaMga Ave nahIM ? tethI kahe che - dharmIgrAhakamAnathI ghaTa ane ghaTanuM rUpa svataH saMbaddha che. mATe ghaTa ane ghaTanA rUpa karatAM anya evA saMbaMdhanI kalpanAnI apekSAe tenAthI ja=ghaTa ane ghaTa rUpanA svataH saMbaddhapaNAthI ja, siddha evI zabala vastunA svIkAranuM= anekAMtarUpa vastunA svIkAranuM, nATyapaNuM che. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 jinamahattvaddhAtrizikA/zloka-2 dharmagrAhakapramANanuM tAtparya A pramANe che -- eka ghaTathI bIjo ghaTa kema judo pratIta thAya che ? to kahevuM paDe ke te baMne ghaTanA be kapAlo judA che. jo A baMne ghaTanA kapAla eka hoya to A baMne ghaTa judA che, evI pratIti thAya nahIM. AthI be avayavIno bheda tenA avayavanA bhedathI siddha thAya che. A baMne ghaTanA kapAlo kema judA che ? to kahevuM paDe ke baMnenI kapAlikAo judI che. tethI be kapAlono paraspara bheda tenA avayavarUpa kapAlikAnA bhedathI siddha thAya che. A pramANe aMte be yaNukano bheda tenA avayavarUpa be paramANunA bhedathI siddha thaze; paraMtu te be paramANu niravayava hovAthI te be paramANuno paraspara bheda zAnAthI che ? te pratItine saMgata karavA mATe be paramANunA paraspara bhedaka be vizeSanI kalpanA naiyAyika kare che, ane kahe che ke - dharmIgrAhakamAnathI dharmI evA vizeSane svIkAranAra pramANathI, te be vizeSo paraspara judA che. tethI te be vizeSa paraspara judA kema che ? tema prazna karIne te be vizeSano bhedaka anya koI padArtha mAnavAnI jarUra rahetI nathI, ema naiyAyika kahe che=je pramANathI te be vizeSane svIkAryA te pramANathI te be vizeSa judA che arthAt be paramANunA bhedanA svIkAravAnA AzayathI te be paramANunA vizeSane judA mAnyA, tethI be paramANune judA mAnavAnA AzayathI svIkArelA te be vizeSo svataH judA che tema siddha che, ema taiyAyika kahe che. AnAthI e phalita thAya ke jema dharmarUpa vizeSane svIkAravAmAM je pramANa che te pramANathI be vizeSa svataH judA che tema siddha thAya che, tema prastutamAM paNa ghaTanI sAthe ghaTanuM rUpa saMbaddha che, e je pramANathI grahaNa thAya che, te pramANathI e svataH saMbaddha che, ema siddha thAya che arthAt cakSuindriya dvArA ApaNane ghaTa ane ghaTanuM rUpa saMbaddharUpe ja bhAse che, paNa ghaTa ane paTanI jema pRthapha jaNAtA nathI, te kAraNathI ApaNe ghaTa ane ghaTanuM rUpa saMbaddha che, ema mAnIe chIe. enAthI e siddha thAya che ke ghaTa ane ghaTanuM rUpa pratyakSa pramANathI svataH saMbaddha che. AthI ghaTa ane ghaTanA rUpanA saMbaMdhane mATe navA saMbaMdhanI kalpanA karavA karatAM dharmIgrAhakapramANathI siddha thayelA svataH saMbaddhapaNA vaDe ja siddha zabala vastune svIkAravI e yukta che. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvaddhAtrizikA/bloka-2 "svataH saMbaddha' kahevAthI zabala vastu A rIte siddha thAya che : pUrvamAM sthApana karyuM e rIte ghaTa ane ghaTanuM rUpa jo "svataH saMbaddha' na hoya ane parata saMbaddha hoya to te be vastunoghaTa ane ghaTanA rU5 svarUpa be vastuno, ekAMte bheda siddha thAya. jyAre "svataH saMbaddha" kahIe tyAre "saMbaddha' kahevAthI e pratIta thAya che ke be vastu che, kema ke be vastu na hoya to "saMbaddha' e prayoga na ghaTe, ane svataH kahevAthI e nakkI thAya che ke kathaMcit te baMne ekarUpa che; arthAt te baMnene saMbaddha karavA mATe anya saMbaMdhotaranI apekSA nathI, tethI te baMne koI apekSAe ekarUpe che. AthI "svataH saMbaddha' siddha thatAM ghaTarUpa vastu potAnA rUpathI bhedabhedarUpa che tema siddha thAya che. ahIM vizeSa e che ke ghaTa ane rUpanA saMbaMdharUpa dharmAnA grAhaka pramANathI ja ghaTa ane rUpa svataH saMbaddha che ema kahyuM. tenAthI e phalita thAya che ke cakSuindriyathI ghaTanI pratIti thAya che, ghaTanA rUpanI pratIti thAya che, tema te baMnenA svataH saMbaMdharUpa dharmAnI pratIti paNa thAya che, kema ke cakSuthI ghaTa ane rUpa paraspara saMbaddharUpe ja dekhAya che, ane te saMbaMdhane dharmI eTalA mATe kahela che ke te saMbaMdhamAM svataH saMbaddhatvarUpa dharma che. te apekSAe saMbaMdha e dharmI che, ane saMbaMdhane svIkAravAnuM prayojana e che ke ghaTa ane rUpanI saMbaMdharUpe pratIti saMbaMdha svIkAryA vinA thaI zake nahIM. tethI pratItine saMgata karavA mATe saMbaMdhano svIkAra karavo paDe. vaLI, jema taiyAyikane mAnya evA vizeSa nAmanA padArthanA svIkAravAthI ja vizeSane paraspara judA svIkAravA mATe anya koI vyAvartaka mAnavAnI jarUra rahetI nathI, tema ghaTa ane rUpanA saMbaMdhane svIkAravAthI ja tene saMbaddha karavA mATe anya saMbaMdhanA svIkAranI jarUra rahetI nathI, paraMtu jema taiyAyikanA mata pramANe dharmIgrAhakamAnathI vizeSa svataH saMbaddha che, tema dharmIgrAhakamAnathI ghaTa ane ghaTanuM rUpa svataH saMbaddha che, ema siddha thAya che; ane ghaTa ane ghaTanuM rUpa svataH saMbaddha siddha thAya to ghaTa ane ghaTanA rUpa vacce kathaMcit bhedabheda che, tema siddha thAya che. taddanupapa ..... ahIM prazna thAya ke jo padArtha bhedabhedarUpa anekAMtAtmaka hoya to badhAne tevo anubhava thavo joIe, ane jo badhAne tevo anubhava Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 jinamahattvaddhAtrizikA/zloka-2 hoya to ekAMtavAdane kahenArAM darzano pravarte nahIM. jema zaMkha saphedarUpe sarvane pratIta che, tethI unmattane choDIne koI tene anya rUpe kahetuM nathI. tethI kahe che - padArtha anekAntAtmaka che ane sarvane te rUpe ja padArthano anubhava che, topaNa svadarzananI ekAMta mAnyatAnA pakSapAtarUpa doSaprAbalyane kAraNe "A padArtha ekAMtAtmaka che' tevA prakArano bhrama che te darzanavAdIone thAya che. jema - sAMkhyadarzanakAro ghaTapaTAdi bAhya padArthone joIne dharmapariNAma, lakSaNa pariNAma ane avasthA pariNAmane batAve che, ane te rIte bAhya padArthomAM anekAMtanI siddhi thAya che; ane jema te padArtho anubhavane anurUpa sAMkhyadarzanakAro batAve che, tema AtmAnA viSayamAM anubhavane anurUpa vicAre to anekAMtanI siddhi thAya. Ama chatAM te ja sAMkhyadarzanakAro AtmAne kuTastha nitya mAne che, tenuM kAraNa svamAnyatA pratyeno avicAraka rAga che. svamAnyatAnA rAgarUpa doSanA prAbalyane kAraNe sAMkhyadarzanakArone AtmA ekAMte kuTastha nitya bhAse che; paraMtu jema dharmapariNAma Adi traNamAM anubhavane anurUpa padArtha sAMkhyadarzanakAro jue che, tema potAnA AtmAne paNa anubhavane anurUpa jue to potAno "AtmA dravyarUpe nitya che' ane 'paryAyarUpe anitya che,' ema paNa teo joI zake; ane tema svIkAre to saMsAraavasthA ane mukta avasthAnI saMgati paNa thAya. Ama chatAM svamAnyatA pratyeno avicAraka rAga hovAthI te prakArano upayoga pravarte che, jethI AtmA anekAMtAtmaka hovA chatAM ekAMta nitya bhAse che. (dharmapariNAmAdi mATe juo kAtrizaddhAtrizikA-24/24). ahIM prazna thAya ke jo doSanA kAraNe bhrama thayo hoya to tenuM nivartana thavuM joIe. jema cAkacikyAdi doSane kAraNe zaktimAM rajatano bhrama thayA pachI tene grahaNa karavA mATe pravRtti karavAmAM Ave, tyAre "A rajata che' tevo bhrama dUra thAya che. tema ekAMtavAdano bhrama paNa dUra thavo joIe. tethI kahe che -- vizeSa ..... vizeSa darzana dvArA ekAMtavAdanA bhramanuM nivartana zakya che. svadarzananI mAnyatAthI ekAMtavAdano bhrama dhAraNa karatA hoya tevA paNa yogya jIvo koI puruSavizeSanA saMparkamAM Ave ane teonA vacanathI vizeSano Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvadvAtriMzikA/mloka-2 bodha thAya to ekAMtavAdano bhrama dUra thAya che. jema siddhasenadivAkarasUri mahArAja brAhmaNa hatA, ane te darzana pramANe ekAMtavAdane mAnanArA hatA; Ama chatAM jaina darzanane prApta karIne teono ekAMtavAdano bhrama dUra thayo, jethI teonA graMthomAM sarvatra syAdvAdanA sthApanano yatna dekhAya che. tethI e siddha thAya ke anubhavane anurUpa padArtha vicArIe to padArtha anekAMtAtmaka che ane bhagavAnanuM vacana anekAMtane kahenAruM che mATe nyAyasaMgata che. (3) taddAntasUrvAzu: :- bhagavAnanuM vacana kutarkarUpa aMdhakArano nAza karavA mATe sUryanAM kiraNo samAna che. 21 jIvamAM anAdi kALathI mohane kAraNe kutarko pravarte che. AthI 'AtmA zAzvata che ke nahIM ?' athavA 'zarIrathI atirikta AtmA che ke nahIM ?' ityAdi aneka kutarko pravarte che, jenA kAraNe AtmA potAnA hitanI pravRtti choDIne kutarkane vaza thaIne saMsAranI pravRttio karIne ahitamAM pravarte che. vaLI te te darzanavAdIo paNa potapotAnA darzana pratyenA rAgane vaza thaIne ekAMtavAdanuM sthApana kare che, te paNa kutarka che; ane aveghasaMvedyapadanI nivRtti thAya tyAre kutarka nivartana pAme che, tema 'yogadRSTisamuccaya'mAM kahela che. tethI anya darzanamAM rahelA ArAdhaka yogIo paNa jyAM sudhI samyaktva pAmyA nathI, tyAM sudhI teomAM kutarko pravarte che. aMdhakArano nAza karavA mATe sUryanAM kiraNonI jema, A sarva kutarkono nAza karavA mATe bhagavAnanuM vacana samartha che. AnAthI e phalita thayuM ke bhagavAnanuM vacana saMvAdI, nyAyasaMgata ane kutarkarUpI aMdhakArane dUra karavA mATe sUryanA kiraNa jevuM che, ane bhagavAnanuM AvuM vacana te bhagavAnanuM mahattva che arthAt bhagavAna AvA vacanavALA che mATe bhagavAna mahAna che. ahIM prazna thAya ke bhagavAnanI aMtaraMga guNasaMpattine mahattva kahI zakAya, paraMtu bhASAvargaNAnA pudgalarUpa vacanane mahattva kaI rIte kahI zakAya ? tethI hetu kahe che -- avacchedya-avacchedakano athavA liMga-liMgIno syAdvAdanA AzrayaNathI kathaMcit abheda hovAthI bhagavAnanA vacanane bhagavAnanI aMtaraMga guNasaMpatti sAthe kathaMcit abheda karIne mahattva kahela che. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 jinamahattvaddhAtrizikA/zloka-2-3 Azaya e che ke ghAtikarmonA kSayathI pragaTa thayela bhagavAnanI guNasaMpatti e avacchedya che, ane bhagavAnanuM vANIrUpa vacana avacchedaka che. syAdvAdanA AzrayaNathI te baMneno kathaMcit abheda hovAne kAraNe avacchedaka evA vacanane paNa mahattva kahela che, athavA bhagavAnamAM vartatA guNo liMgI che ane tene jANavAnuM liMga bhagavAnanuM vacana che. tethI baMneno abheda karIne bhagavAnanA guNonA liMgabhUta evA vacanane mahattva kahela che. sAmAnyathI jotAM bhagavAnamAM sarvajJatA ane vItarAgatArUpa guNasaMpadA rahela che, tema aMtaHskuraNAtmaka vacana paNa rahela che. tethI bhagavAnanA guNo ane aMtaHskuraNAtmaka vacana bhagavAnarUpa eka adhikaraNamAM che, mATe aMtaHskuraNAtmaka vacanane avacchedakarUpe grahaNa karela che ane bhagavAnanI aMtaraMga guNasaMpattine avacchedyarUpe grahaNa karela che; ane tyArapachI syAdvAdanA AzrayaNathI te baMneno kathaMcit abheda karyo, tethI guNasaMpattinuM avacchedaka evuM bhagavAnanuM vacana paNa mahattva che, tema kahela che. vaLI avaccheda-vicchedakano kathaMcit abheda karIne bhagavAnanuM saMvAdI vacana mahattva che, ema batAvyA pachI, vacana e pudgalAtmaka hovAthI bhagavAnamAM vRtti nathI ema sUkSmadraSTithI dekhAya. tethI te avacchedaka banI zakaze nahIM ema lAgavAthI, vacanane liMgarUpe grahaNa karIne liMga ane liMgInA kathaMcit abhedapakSanuM AzramaNa karIne aMtaraMga guNasaMpattine jaNAvanAra evuM vacanarU5 liMga bhagavAnanuM mahattva che, tema kahela che.JrA avataraNikA : pUrva zloka-2mAM kahyuM ke je kAraNathI AcArya zrI haribhadrasUrie kahyuM che te kAraNathI saMvAdI evuM svAmInuM vacana mahatva che. tethI have pU. haribhadrasUri mahArAje je kahyuM che te batAve che - zloka : pakSapAto na me vIre na dveSa: kapilAdiSu / yuktimadvacanaM yasya tasya kAryaH parigrahaH / / 3 / / Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 jinamahattvatAviMzikA/zloka-3 anvayArtha - me mane vIre vIra bhagavAnamAM pakSapAto na=pakSapAta nathI, pistAvavuM kapila AdimAM raheSa:-dveSa nathI, yastha jenuM varanaM vacana vittamayuktivALuM che tasya teno pariprada vArtha = svIkAra karavo joIe. 3. zlokArca - mane vIra bhagavAnamAM pakSapAta nathI, kapilAdimAM dveSa nathI, jenuM vacana yuktivALuM che teno svIkAra karavo joIe. Il3II + 'patnavivuM' ahIM 'va' thI anya anyadarzananA praNetAonuM grahaNa karavuM. TIkA - pakSapAta iti-na me=mama vIre-zrIvardhamAnasvAmini, pakSapAto guNAnAlocanapUrva eva rAgaH, kapilAdiSu ca na me dveSaH, kintu yasya vacanaM yuktimat tasya parigrahaH-svIkAra:, kArya:, itthaM cAtrAvisaMvAdivacanatvenaiva bhagavato mahattvamAcAryairabhi-pretam / 3 / / TIkArya : rame mama ..... mikhetam aa guNanA anAlocanapUrvaka ja rAgarUpa pakSapAta mekama, vIra bhagavAnamAM=vardhamAnasvAmImAM, nathI, ane kapilAdimAM mane dveSa nathI, paraMtu jenuM vacana yuktivALuM che teno parigraha svIkAra, karavo joIe; ane A rIte zlokamAM kahyuM ke jenuM vacana yuktivALuM hoya teno svIkAra karavo joIe e rIte, ahIM upAsyanA svIkAramAM, avisaMvAdi vacatapaNA vaDe ja AcAryazrIne bhagavAnanuM mahatva abhipreta che. IaI bhAvArtha - prastuta zlokamAM pU. haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA batAve che ke guNanA anAlocanapUrvaka pakSapAta mane vardhamAnasvAmImAM nathI. tethI e phalita thAya ke guNanA Alocanane kAraNe temane vIra bhagavAnamAM pakSapAta thayo che, ane kapilAdinAM vacanone asaMbaddha joIne kapilAdino Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 jinamahattvAgiMzikA/zloka-3-4 tyAga karyo che. kapilAdi ApaNA bhagavAna nathI, ema mAnIne temanA prati leSa nathI, paraMtu jemanuM vacana yuktiyukta lAgyuM, temano temaNe svIkAra karyo. ane tevuM yuktiyukta vacana e che ke je samartha pravRttinuM janaka hoya, syAdvAdamudrAthI yukta hoya ane kutarkano nAza karanAra hoya; ane AvuM vacana vIra bhagavAnanuM che. tethI pU. haribhadrasUrIzvarajI mahArAjane upAsyarUpe vIra bhagavAna abhipreta che ane kapilAdi abhipreta nathI. pU. haribhadrasUrIzvarajI mahArAjanA A vacanathI e phalita thAya che ke bhagavAnanuM AvuM vacana che, e bhagavAnanuM mahattva che. A rIte mahAvIra bhagavAnane upAsya svIkAravAmAM AcArya pU. haribhadrasUrIzvarajI mahArAjane avisaMvAdI vacanapaNA vaDe ja bhagavAnanuM mahattva abhipreta che. II3II avataraNikA : audayikabhAvasyApi viziSTasya mahattvaprayojakatvaM vyavasthApayati - avataraNikArya : viziSTa evA dayikabhAvanuM paNa mahatvaprayojakapaNuM vyavasthApana kare che - * mAyAvasthA' - ahIM 'pa' thI e kahevuM che ke aMtaraMga guNasaMpatti to mahattvanI prayoji kA che, paraMtu viziSTa evo audayikabhAva paNa mahattvano prayojaka che. bhAvArtha prathama zlokamAM kahyuM ke bAhya saMpadAthI bhagavAnanuM vibhutva nathI, ane bhagavAnanI te bAhya saMpadA audayikabhAvarUpa che tema batAvIne, bhagavAnanuM pAramArthika mahattva aMtaraMga guNasaMpattithI che tema sthApana karyuM. have viziSTa evA audayikabhAvanuM paNa mahattvaprayojakapaNuM vyavasthApana kare che. tethI e phalita thAya ke jema aMtaraMga guNasaMpattithI bhagavAnanuM mahattva che, tema aMtaraMga guNasaMpattithI viziSTa bAhya saMpadAthI paNa bhagavAnanuM mahattva che. te spaSTa karavA mATe kahe che -- Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvadvAciMzikA/zloka-4 ra5 zloka : puNyodayabhavairbhAvairmataM kSAyikasaGgataiH / mahattvaM mahanIyasya bAhyamAbhyantaraM tathA / / 4 / / anvayArtha : kSayavArta: kSAvikabhAvathI saMgata yukta, pukhyavayamaryAva: puNyodayathI utpanna thayelA bhAvo vaDe madanIya pUjaya evA bhagavAnanuM vImAmyantara tathA bAhya ane atyaMtara mahendra mahatva patiM saMmata che. II4u. zlokArca - kSAyikabhAvathI yukta puNyodayathI utpanna thayelA bhAvo vaDe pUjya evA bhagavAnanuM bAhya ane atyaMta mahattva saMmata che. Imall TIkA - puNyeti-puNyodayabhavaiH-tIrthakaranAmakarmAdyudayotpanna:, bhAvaiH viziSTasaMhananarUpasattvasaMsthAnagatiprabhRtibhiH, kSAyikasaGgataiH kSAyikajJAnAdimilitaiH, mahattvaM mahanIyasya-pUjyasya mataM / bAhyaM tathAbhyantaraM pratyekaM viziSTameva vA kathaJcidubhayavyapadezabhAk / itthaM ca viziSTabAhyasaMpado'nyAsAdhAraNatvAnnAtiprasaJjakatvamiti bhAvaH / / 4 / / TIkArya : puchavAma: .... mAva: || sAyikathI saMgata=kSAyika kevaLajJAnAdithI milita, puNyodayathI utpanna thayelAM tIrthakara nAmakarmAdi puNyanA udayathI utpanna thayelAM viziSTa saMghayaNa, viziSTa rUpa, viziSTa sattva, viziSTa saMsthAna ane viziSTa gati vagere bhAvo vaDe, mahavIyanuM pUjyanuM, mahatva saMmata che. bAhya bAhya bhAvo, ane atyaMtara kSAyika bhAvo, pratyeka athavA viziSTa jaraatyaMtaraviziSTa bAhya ja atyaMtara kSAvikabhAvaviziSTa bAhya bhAva ja, kathaMcit ubhayavyapadezane pAme che=ubhaya dvArA vyapadeza thanArA evA mahattva zabdabhApha thAya che; ane A rIte pUrvamAM kahyuM ke bAhya saMpadA ane atyaMtara saMpadA pratyeka athavA atyaMtaraviziSTa bAhya, kathaMcit Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvadvAtriMzikA/zloka-4 ubhayavyapadezabhApha che e rIte, viziSTa bAhya saMpadAnuM=bhagavAnanI viziSTa bAhya saMpadAnuM, anya asAdhAraNapaNuM hovAthI=anya koInI sAthe sAdhAraNapaNuM nahIM hovAthI, atiprasaMjakapaNuM nathI=atyaMtara guNasaMpattithI viziSTa evI vapratrayAdi bAhya saMpadAnuM mAyAvImAM atiprasaMjakapaNuM tathI, e pramANe bhAva che. / / 4 / / 'tIrthaMkaranAma' ahIM 'vi' thI tIrthaMkaranAmakarmanA sahabhAvI atyaMta ArdayatA Adi nAmakarmonuM grahaNa karavuM. 26 bhAvArtha : : kSAyikabhAvathI yukta audayikabhAvarUpa bAhya saMpadAthI bhagavAnanuM mahattva HbhagavAnane kevaLajJAna thAya che tyAre bhagavAnamAM kevaLajJAna Adi kSAyikabhAvo varte che ane te kSAyikabhAvothI milita evA tIrthaMkaranAmakarmAdithI utpanna thayelAM viziSTa saMghayaNAdithI bhagavAnanuM mahattva che. tethI e prApta thAya ke bhagavAnane kevaLajJAna thAya che tyAre bhagavAnanuM je viziSTa saMghayaNa che te paNa bhagavAnanuM mahattva che. vaLI bhagavAnanuM je viziSTa rUpa che te paNa bhagavAnanuM mahattva che. vaLI bhagavAnamAM mahAsattva che, tethI leza paNa mohathI AkrAMta nathI, paraMtu svaparAkramathI mohano uccheda karIne kSAyikabhAvanuM vIrya pragaTa karyuM, te paNa bhagavAnanuM mahattva che. vaLI bhagavAnanuM saMsthAna paNa apUrva che, tethI tenAthI paNa bhagavAnanuM mahattva che. vaLI bhagavAnanI cAlavAnI gati paNa lokottama che, tenAthI paNa bhagavAnanuM mahattva che. prakRtipadathI anya paNa puNyaprakRtijanya bhagavAnanI bAhya vizeSatAothI bhagavAnanuM mahattva che. AnAthI zuM phalita thAya che te spaSTa karavA mATe kahe che bhagavAnanuM mahattva kevaLa bAhya saMpadAthI paNa che, kevaLa atyaMtara saMpadAthI paNa che ane atyaMtaraviziSTa bAhya saMpadAthI paNa che, ane A traNethI thayeluM bhagavAnanuM mahattva kathaMcit ubhayavyapadezabhA=bAhya ane atyaMtara ubhayathI vyapadeza pAme tevA mahattva zabdane bhajanAruM, thAya che. Azaya e che ke vastutaH bhagavAnanuM mahattva kevaLa bAhya saMpadA nathI ke kevaLa aMtaraMga saMpadA nathI; kema ke jo kevaLa aMtaraMga saMpadAthI bhagavAnanuM mahattva grahaNa karIe to sarva kevaLImAM mahattva prApta thAya, ane aMtaraMga Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 jinamahattvaddhAtrizikAzloka-4-5 saMpadA na hoya ane mAtra bAhya saMpadA hoya to te saMpadAthI bhagavAna mahattva pAme nahIM; kema ke guNarahita evI puNyaprakRtiothI upAsyarUpa mahattvanI prApti thAya nahIM. tethI bhagavAnamAM bAhya ane aMtaraMga baMne saMpattio che mATe bhagavAnanuM mahattva che. Ama chatAM mAtra bAhya saMpadAthI paNa bhagavAna mahAna che, tevI buddhi thAya che; kema ke AvI bAhya saMpadA aMtaraMga guNasaMpadA vinA saMbhavatI nathI; ane bhagavAnanI aMtaraMga saMpadA paNa bhagavAnanI bAhya saMpadA sAthe saMlagna hovAthI mahattvane batAve che, ane aMtaraMga saMpadAthI viziSTa evI bAhya saMpadA paNa bhagavAnanA mahattvane batAve che. tyaM .... ane A rIte-pUrvamAM sthApana karyuM ke bAhya ane atyaMtara pratyeka saMpadA kathaMcit ubhayavyapadezabhAku che arthAt bAhya ane atyaMtara saMpadAthI vAcya evA mahattvanA vyapadezane bhajanAra che, tethI bhagavAnanI bAhya saMpadA paNa bhagavAnanA mahattvane batAve che e rIte, viziSTa bAhya saMpadAnuM mAyAvImAM atiprasaMjakapaNuM nathI; kema ke bhagavAnamAM vartatI viziSTa bAhya saMpadA anya asAdhAraNa che. Azaya e che ke cUlathI jonArane bhagavAna jevI bAhya saMpadA mAyAvImAM dekhAya, paraMtu mAyAvImAM vartatI bAhya saMpadA karatAM bhagavAnamAM vartatI bAhya saMpadA judA prakAranI che, tema sUkSma prajJAvALA joI zake che. jema suvarNa jevA varNavALI anya koI vastu hoya topaNa vizeSane jonAra dRSTivALA kahI zake ke "A suvarNa nathI ane A suvarNa che. tema bhagavAnanI pratrayAdi bAhya saMpadAne jeo vizeSathI joI zake teo nakkI karI zake ke mAyAvImAM bhagavAna jevI bAhya saMpadA nathI; kema ke tIrthakara jevuM rUpa sarva indro bhegA maLIne paNa karI zakatA nathI, to mAyAvI kaI rIte karI zake ? mATe bhagavAnanI bAhya saMpadAthI bhagavAnanuM mahattva svIkAravAmAM Ave to paNa mAyAvImAM atiprasaMga prApta thato nathI. IjhA avatAraNikA : A rIte paramAtmAnuM mahattva aMtaraMga saMpadA dvArA ke bAhya saMpadA dvArA siddha karyA pachI kevaLa bAhya saMpadA paNa mahattvanI niyAmikA kema che ? tene puSTa karatAM kahe che - Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 jinamahattvaddhAtrizikA/bloka-5 zloka : bahirabhyudayAdI bhavatyantargato guNaH / maNe: paTAvRtasyApi bahirkotirudaJcati / / 5 / / anvayArtha paTavRtisthApaka(jema) vastrathI AvRta paNa maLati =maNinI jyoti vadizvati bahAra phelAya che (tema) mannato pu=paramAtmAnA aMtargata guNa vadimyuvAvarNI mati bahAra abhyadayane batAvanAra hoya che. paNa zlokArtha : jema vastrathI AvRta paNa maNinI jyoti bahAra phelAya che, tema paramAtmAnA aMtargata guNa bahAra Avyudayane batAvanArA hoya che. paII 1 paTavRtapa' ahIM 'pa' thI e kahevuM che ke paTathI AvRta na hoya to maNinI jyoti bahAra dekhAya che, paraMtu paTathI AvRta paNa maNinI jyoti bahAra dekhAya che. TIkA - viiti-vya: IT! TIkArya : zlokArtha spaSTa hovAthI graMthakArazrIe zlokanI TIkA karela nathI. pA. bhAvArtha : jema vastrathI DhaMkAyelA maNinI jyoti bahAra pragaTa thAya che, tema bhagavAnanA kSAyikabhAvanA aMtaraMga guNo viziSTa prakAranA audayika bhAvone bahAra pragaTa kare che. ahIM vizeSa e che ke bhUtakALanA puNyanA udayathI bhagavAnanI bAhya puNyaprakRti paNa anya karatAM asAdhAraNa che, ane kevaLajJAna thayA pachI bhagavAnamAM pragaTa thayelA kSAyikabhAvanA guNone kAraNe, te bahiraMga abhyadayane batAvanArI puNyaprakRti paNa atizayita thAya che. tethI kevaLa bAhya saMpadA paNa Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvandvAtriMzikA/zloka-5-6 29 ubhayathI vyapadeza pAme evA mahattvane pAme che, e prakAranuM pUrva zlokanA kathana sAthe prastuta zlokanuM yojana che. AnAthI e phalita thAya ke kevaLa bAhya saMpadAthI paNa bhagavAna mahAna che e prakArano nirNaya bhagavAnane jotAM thaI zake che. mATe bAhya saMpadAthI vibhunA vibhutvanuM anumAna prAjJane thaI zake che, tethI mAyAvImAM atiprasaMga prApta thAya nahIM. pA avataraNikA : svabhAvabhedAdapi kAryaikaliGgakaM mahattvamAha avataraNikArya :-- svabhAvanA bhedathI kAryaekaliMgaka evA mahattvane kahe che paNa * 'svamAvamevArtApa' ahIM 'pi' thI e kahevuM che ke pUrvamAM aMtaraMga saMpadAthI ane bAhya saMpadAthI vibhunuM mahattva batAvyuM tenAthI to bhagavAnanuM mahattva che, paraMtu svabhAvabhedathI paNa bhagavAnanuM mahattva che, te pa thI batAve che. bhAvArtha: bhagavAnano svabhAva anya bhavyajIvo karatAM judo che. te rUpa svabhAvanA bhedathI paNa bhagavAnanuM mahattva che; ane anya bhavyajIvo karatAM viziSTa evuM bhagavAnamAM 2heluM tathAbhavyatva kAryaekaliMgaka che arthAt te svabhAvanuM kArya carama bhavamAM pragaTa thAya che, tyAre te kAryathI te svabhAvabhedanuM jJAna thAya che; ane te svabhAvabhedane kAraNe paNa bhagavAna anya jIvo karatAM mahAna che. - ahIM vizeSa e che ke vyavahAranaya mATImAMthI je je kAryo thaI zake tevI saMbhAvanA hoya te te sarva kAryo karavAno svabhAva te mATImAM svIkAre che. tethI je mATImAMthI ramakaDAM thAya che, te mATImAM ghaTAdi kAryo thavAno svabhAva paNa svIkAre che. te rIte je jIvo tIrthaMkara thayA vinA mokSamAM jAya che teomAM paNa tIrthaMkara thavAno svabhAva vyavahAranaya svIkAre che; kema ke tevI sAmagrI na maLe to tIrthaMkaranAmakarma na paNa bAMdhe, tema vyavahAranaya mAne che. - vaLI, nizcayanaya je sAmagrImAMthI je kArya thAya te sAmagrImAM te ja kArya thavAno svabhAva mAne che, anya kArya thavAno svabhAva mAnato nathI; jema ke Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 jinamahattvaddhAtrizikA/zloka-1 eka mATInA piMDanA be bhAga karIne eka bhAgamAMthI ramakaDAM thAya to te mATInA eka bhAgamAM ramakaDAM thavAno svabhAva che, tema svIkAre che, paNa temAM anya ghaTAdi kArya thavAno svabhAva svIkArato nathI. tethI nizcayanaya kAryanA bhedathI kAraNamAM svabhAvano bheda mAne che. A niyama pramANe je jIvo tIrthakara thAya che temAM ja tIrthakara thavAno svabhAva nizcayanaya mAne che, anya bhavyajIvomAM tIrthakara thavAno svabhAva mAnato nathI. mATe tIrthaMkaranA AtmAo svabhAvanA bhedathI paNa anya jIvo karatAM mahAna che, tema nizcayanaya kahe che. tethI nizcayanayanI dRSTithI svabhAvabhedane kAraNe paNa bhagavAnanuM mahattva A glAkamAM batAve che. bloka : bhedaH prakRtyA ratnasya jAtyasyAjAtyato yathA / - tathApi tevI melaDapya: mAvata: iAdA anvayArtha : thA=je pramANe pravRtva=prakRti vaDe svabhAva vaDe sanAtyatA ajAtyathI= ajAtyaratnathI nAstha ratnaca=jAtyaratnano me=bheda che, tathA te pramANe maryApi arvAgU paNa=mithyAtvAdi dazAmAM paNa, jemya =anya jIvo karatAM svamAvata =svabhAvathI seva-devato=bhagavAnano me=bheda che. dA. zlokArca - je pramANe svabhAva vaDe ajAtyaratnathI jAtyaratnano bheda che, te pramANe arvAga paNa mithyAtvAdi dazAmAM paNa, anya jIvo karatAM svabhAvathI bhagavAnano bheda che. III TIkA :__ bheda iti-arvAgapi mithyAtvAdidazAyAmapi, "svabhAvata" iti, anyathA svasminnanya-vRttiguNApatteH / na ca prAgabhAvAbhAvAneyamApattiH, svaguNaprAgabhAvasya svayogyatA-pariNatiparyavasitatvAditi bhAvaH / / 6 / / Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvadvAtriMzikA/zloka-6 TIkArya H arvAgapi ..... mAvaH / / zlokamAM garvApa zabda che teno artha mithyAtvAdi dazAmAM paNa, ema samajavuM. anyathA=svabhAvathI bheda che e pramANe na mAnIe to-tIrthaMkaranA AtmAono svabhAvathI anya jIvothI bheda che e pramANe na mAnIe to, svamAM anyavRttiguNanI Apatti Ave=bhagavAnanA AtmAmAM te guNa na hato, paraMtu anyamAM te guNa hato je bhagavAnamAM prApta thayo, tema mAnavAnI Apatti Ave. tethI mithyAtvAdi dazAmAM paNa anya jIvothI tIrthaMkaranA jIvono svabhAvathI bheda che, tema zlokamAM kahyuM che. tIrthaMkaranA aMtima bhavamAM je viziSTatA che te viziSTatAno bhagavAnanA pUrvabhavomAM prAgabhAva hovAthI bhagavAnanA carama bhavamAM te viziSTatA utpanna thAya che, bIjA jIvomAM tevI viziSTatAnA prAgabhAvano abhAva hovAthI tevI viziSTatArUpa kArya bIjA jIvomAM thatuM nathI. Ama mAnavAthI mithyAtvAdi dazAmAM bhagavAnano svabhAvabheda na mAnavA chatAM svamAM anyavRtti guNanI Apatti nathI, ema pUrvapakSI kahe che, te batAvIne pUrvapakSInuM nirAkaraNa karatAM graMthakArazrI kahe che - 31 prAgabhAvano abhAva hovAthI A Apatti nahIM Ave ema na kahevuM; kema ke svaguNaprAgabhAvanuM svayogyatApariNatimAM paryavasAnapaNuM che, e pramANe bhAva che. ICI 'arvApi=mithyAtvAziyAvi' ahIM 'vi' thI samyaktva ane cAritranuM grahaNa karavuM ane 'vi' thI e kahevuM che ke carama bhavamAM to anya jIvo karatAM bhagavAnano svabhAvathI bheda che, paraMtu mithyAtvAdi dazAmAM paNa bhagavAnano anya jIvo karatAM svabhAvathI bheda che. bhAvArtha: svabhAvabhedathI bhagavAnanuM mahattva H bhagavAna carama bhavamAM tIrthaMkara thAya che ane bIjA bhavya jIvo tIrthaMkara thatA nathI, tethI tIrthaMkararUpa kAryanA liMgathI anya jIvo karatAM bhagavAnano svabhAva judo che, ema anumAna thAya che; ane A svabhAva anAdi kALathI Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 jinamahattvAgiMzikA/zloka-1 anya jIvo karatAM judo hato, tethI bhagavAna samyaktva pAmyA tenI pUrve mithyAtva avasthAmAM paNa anya jIvo karatAM bhagavAnano svabhAva judo che. tethI A svabhAvabhedathI bhagavAnanuM mahattva che. ahIM anya jIvo karatAM bhagavAnano svabhAva judo na mAnavAmAM Ave ane ema kahevAmAM Ave ke badhA bhavyajIvono svabhAva sarakho che, phakta tIrthakaranA AtmAne te prakAranI sAmagrI maLavAthI tIrthaMkaranAmakarma bAMdhyuM mATe carama bhavamAM tIrthakara thaIne mokSamAM gayA; ane bIjA bhavya jIvo paNa bhagavAna jevA svabhAvavALA hatA, Ama chatAM, tIrthakara nAmakarmanI sAmagrI na maLI mATe tIrthakara thayA nahIM; to e prApta thAya ke anya jIvonA jevo bhagavAnano svabhAva che, paraMtu tIrthakara thavArUpe vizeSa svabhAva nathI, chatAM tIrthakara thavAnI sAmagrI maLavAne kAraNe tIrthaMkaranAmakarma bAMdhyuM ane tIrthakara thayA. paraMtu Ama svIkArIe to svamAM anyavRttiguNanI Apatti Ave arthAt bhagavAnamAM anya jIvonI jema tIrthakara thavAno svabhAva na hato, chatAM tenI sAmagrIne pAmIne tIrthakara thavAno svabhAva pragaTa thayo. tethI te svabhAva koI anyamAM hato te bhagavAnamAM Avyo, tema mAnavuM paDe. vastutaH dravyAstikanaya svIkAre che ke je vastumAM je bhAva zaktirUpe rahelo hoya te sAmagrI maLavAthI abhivyakta thAya che. tethI bhagavAnamAM tIrthakara thavAno svabhAva zaktirUpe rahelo hato, te tIrthakara nAmakarmanA baMdhanI sAmagrI pAmIne abhivyakta thayo. tethI bhagavAnamAM anya jIvo karatAM asAdhAraNa evo tIrthaMkaranAmakarmano svabhAva zaktirUpe svIkAravo joIe, ane te svabhAva na svIkAravAmAM Ave to tIrthakara nAmakarmanA baMdhanI sAmagrIthI koI anya jIvamAM zaktirUpe rahelo te guNa tIrthakara nAmakarmanA baMdhanI sAmagrIthI bhagavAnamAM Ave che, tema mAnavAnI Apatti Ave. ahIM pUrvapakSI kahe ke bhagavAnamAM mithyAtvAdi avasthA vakhate anya jIvo karatAM svabhAvabheda nathI, paraMtu bhagavAnanA AtmAmAM tIrthakara nAmakarmano prAgabhAva che, je anya jIvomAM nathI, tethI carama bhavamAM sAmagrI maLatAM te tIrthakara bane che. Ama, tIrthakaranA AtmAno pUrvamAM svabhAvabheda nahIM mAnavA chatAM paNa carama bhavamAM tIrthakara thAya che, tema mAnI zakAya che; vaLI tethI 'pUrvamAM tIrthakara Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvavAAiMzikA/zloka-6 thavAnA svabhAvane na svIkAravA chatAM anyamAM rahelA guNanI prAptino doSa Avaze nahIM, kema ke tIrthakaranA AtmAmAM tIrthakarapaNAno prAgabhAva hato, tethI tIrthakara thayA; ane anya jIvo paNa tIrthakara jevA svabhAvavALA hovA chatAM tIrthakarapaNAno prAgabhAva temanAmAM nathI, mATe tIrthakara thatA nathI. A prakAranI pUrvapakSInI zaMkAnuM nivAraNa karatAM graMthakArazrI kahe che - svaguNaprAgabhAvanuM svayogyatApariNatimAM paryavasitapaNuM che.' Azaya e che ke tIrthakaranA AtmAmAM tIrthakaraguNano prAgabhAva pUrvapakSIe svIkAryo, te tIrthaMkaraguNano prAgabhAva te tIrthakara thavAnI yogyatAnI pariNatimAM paryavasAna pAme che. tethI e phalita thayuM ke tIrthaMkaranA AtmAmAM tIrthakara thavAnI yogyatAnI pariNati che ane anya AtmAmAM tIrthakara thavAnI yogyatAnI pariNati nathI. tethI arthathI bhagavAnano svabhAva anya jIvo karatAM judo che, te siddha thAya che. AthI svamAM anyavRttiguNanI ApattinA nivAraNa mATe je prAgabhAvanI kalpanA pUrvapakSIe karI te bhagavAnanA svabhAvabhedamAM vizrAMta thAya che. mATe bhagavAnano svabhAvabheda hovAne kAraNe paNa bhagavAna anya jIvo karatAM mahAna che. ahIM vizeSa e che ke naiyAyika mAne che ke ghaTanA avayavomAM ghaTano prAgabhAva rahelo che, ane te ghaTanA avayavone ghaTanA prAgabhAvathI anya evI ghaTaniSpattinI sAmagrI maLe tyAre ghaTanA prAgabhAvano nAza thAya che ane ghaTa utpanna thAya che; ane ghaTa utpanna thayA pachI paNa ghaTanA avayavo vidyamAna che, chatAM pharI te ghaTanA avayavone ghaTaniSpattinI sAmagrI ApavAmAM Ave to te ghaTanA avayavomAMthI bIjo ghaTa niSpanna thato nathI, tenuM kAraNa ghaTaniSpattinI anya sAmagrI vidyamAna hovA chatAM ghaTanA avayavomAM ghaTano prAgabhAva nathI. tethI naiyAyika kahe che ke ghaTanI utpattinI upAdAna sAmagrI ghaTanA avayavo che, ane upAdAna sAmagrImAM ghaTano prAgabhAva rahelo che, te paNa ghaTa prati kAraNa che, ane ghaTa niSpanna thayA pachI ghaTanA avayavomAM ghaTano prAgabhAva nAza pAme che, tethI te ghaTanA avayavone anya sAmagrI prApta thAya topaNa pharI ghaTa utpanna thato nathI. te niyamane sAme rAkhIne tIrthakaranA AtmAmAM tIrthakarapaNAno prAgabhAva rahelo che, tema svIkArI, naiyAyinI yukti anusAra koI svabhAvabhedano apalApa kare che. tene graMthakArazrI kahe che ke- tIrthakarapaNAno prAgabhAva te Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 jinamahattvaddhAtrizikA/zloka-6-7 tIrthaMkarapaNAnI yogyatArUpa che. tethI bhagavAnanA AtmAmAM anya bhavyajIvo karatAM svabhAvabhedanI siddhi thAya che ane te svabhAvabhedathI paNa vibhu mahAna che, tema siddha thAya che. IIkA avataraNikA : bhagavAnanuM mahatva bAhya saMpadAthI che, aMtaraMga saMpadAthI paNa che ane svabhAvabhedathI paNa che te zloka-1 thI 6 sudhI batAvyuM. tethI e phalita thAya ke carama bhavamAM bhagavAna kevaLajJAna pAme che tyAre, bhagavAnamAM vartatI bAhya saMpadA paNa bhagavAnanuM mahattva batAve che, bhagavAnanA aMtaraMga guNo paNa bhagavAnanuM mahatva batAve che, eTaluM ja nahIM paNa bhagavAnano anAdi kALathI avya jIvo karatAM svabhAvabheda che, te paNa bhagavAnanuM mahattva batAve che. tyAM taiyAyika kahe ke "tamArA bhagavAna mahAna nathI, amArA bhagavAna mahAna che ane temanA bhagavAnanuM mahAtapaNuM sthApana karavA mATe ApaNA bhagavAnamAM mahApaNuM kema nathI ? te batAvavA mATe taiyAyika je yukti Ape che te batAvIne te kaI rIte saMgata nathI, te graMthakArazrI batAve che - bloka : nityanirdoSatA'bhAvAnmahattvaM neti durvacaH / nityanirdoSatA yasmAdghaTAdAvapi vartate / / 7 / / anvayArtha : nityaniSatADamAvA-nityanirdoSatAno abhAva hovAne kAraNe 'mahattva ra'=mahatva nathI'=bhagavAnamAM mahatva nathI, trie durvaca=duSTa vacana che; yAje kAraNathI paTopiEghaTAdimAM paNa nityanirdoSatA=nityanirdoSatA vartata rahe che. kA zlokArca - nityanirdoSatAno abhAva hovAne kAraNe "bhagavAnamAM mahattva nathI' e duSTa vacana che, je kAraNathI ghaTAdimAM paNa nityanirdoSatA rahe che. IIchI Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvadvAtriMzikA/zloka-7 35 'ghaTAvApi' ahIM 'vi' thI AkAzanuM grahaNa karavuM ane 'pi' thI e kahevuM che ke naiyAyikane abhimata IzvaramAM jema nityanirdoSatA che, tema ghaTAdimAM paNa nityanirdoSatA che. TIkA H nityeti nityanirdoSatAyA abhAvAnmahattvaM na, prakramAdvItarAge iti, durvacaH- duSTaM vacanaM, yasmAnnityanirdoSatA doSAtyaMtAbhAvavattvarUpA, nityatve sati iyameva vA ghaTAdAvapi vartate / AdinA AkAzAdigrahaH / itthaM ca vItarAgo na mahAn nityanirdoSatvAbhAvAditi anvayini ghaTAdau dRSTAMte sAdhanavaikalyamupadarzitaM bhavati, vyatirekiNi cezvaradRSTAnte nobhayavAdisammatatvaM, vItarAgasyaivAsiddhau parasyAzrayAsiddhizca tatsiddhau vA dharmigrAhakamAnena tanmahattvasiddhau bAdhazceti draSTavyam / / 7 / TIkArya : nityanirdoSatAyA draSTavyam / / nityanirdoSatAno abhAva hovAne kAraNe mahattva nathI=prakramathI vItarAgamAM mahattva nathI, e durvaca che duSTa vacana che=bhaiyAyikanuM e vacana duSTa che; je kAraNathI doSanA atyaMtAbhAvarUpa nityanirdoSatA, athavA nityapaNuM hote chate A ja=nirdoSatA ja, ghaTAdimAM paNa varte che=jyArathI ghaTAdinuM astitva che, tyArathI nirdoSatA che, mATe ghaTAdimAM nityanirdoSatA che. 'ghaTAvi' mAM 'vi' padathI AkAzAdinuM grahaNa karavuM; ane A rIte=pUrvamAM sthApana karyuM ke 'vItarAga mahAna nathI; kema ke nityanirdoSatAno abhAva che' e prakAranuM taiyAyikanuM vacana duSTa che, ane temAM hetu Apyo ke ghaTAdimAM paNa nityanirdoSatA che, e rIte, 'vItarAga mahAna nathI; kema ke nityanirdoSatvano abhAva che' e prakAranA taiyAyike karelA anumAnamAM atvathI evA ghaTAdi dRSTAMtamAM sAdhananuM vaikalya batAvAyuM che, ane vyatirekI evA IzvaranA dRSTAMtamAM ubhayavAdI saMmatapaNuM nathI. pUrvamAM graMthakArazrIe sthApana karyuM ke vyatirekI evuM IzvaranuM dRSTAMta ubhayavAdI saMmata nathI, mATe te dRSTAMtane grahaNa karIne paNa 'vItarAga mahAna nathI' te prakAranuM anumAna naiyAyika karI zake nahIM. vaLI taiyAyikanuM anumAna yuktirahita che, te batAvavA mATe kahe che Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 jinamahattvadvAciMzikA/zloka-7 vItarA sthavasiddho .. ane vItarAgatI ja asiddhi hote chate parane AzrayAsiddhi cheetaiyAyike karela anumAnamAM taiyAyikane vItarAgarUpe koI puruSa abhimata nathI. tethI hetunA AzrayarUpa vItarAganI asiddhi che, tethI anumAna thaI zake nahIM; ane tenI siddhi thaye chate vItarAgarUpa pakSanI siddhi thaye chate, dharmIgrAhakamAnathI tenA mahatvanI vItarAganA mahattvanI, siddhi thavAthI bAladoSa cheetaiyAyikanA anumAnamAM bAdhadoSa che, e pramANe jANavuM. IIkA bhAvArtha - nityanirdoSatA mahattvanirNAyaka nathI : naiyAyika potAnA Izvarane trikALavartI nirdoSa mAne che, ane jainadarzananI mAnyatA pramANe tIrthakaro anAdizuddha nathI, te grahaNa karIne tIrthakaro mahAna nathI te batAvavA mATe taiyAyika anumAna kare che ke "jainone abhimata vItarAga mahAna nathI, kema ke vItarAgamAM nityanirdoSatAno abhAva che.' A pramANe kahIne taiyAyikane e kahevuM che ke sAdhanA karIne jeo vItarAga thAya che teo mokSamAM jAya che, paraMtu teo mahAna nathI. mahAna to Izvara che ane Izvara sadA mATe zuddha che, jyAre sAdhanA karIne jeo vItarAga thAya che, teo sadA zuddha nathI=nityanirdoSa nathI, mATe mahAna nathI. AnAthI e phalita thayuM ke graMthakArazrIe bhagavAnanuM traNa prakAre mahattva batAvyuM H (1) bAhya saMpadAthI, (2) aMtaraMga saMpadAthI ane (3) svabhAvabhedathI. have naiyAyika kahe che ke tevA paNa bhagavAna vItarAga hovA chatAM mahAne nathI; kema ke te bhagavAnamAM nityanirdoSatA nathI. graMthakArazrI tenuM nirAkaraNa karatAM kahe che, A prakAranuM naiyAyikanuM vacana duSTa vacana che, ane temAM yukti batAve che ke nityanirdoSatA ghaTAdimAM paNa varte che. mATe nityanirdoSatA jyAM hoya te mahAna che, tema kahIe to nityanirdoSatAvALA ghaTAdine mahAna kahevAnI Apatti Ave. mATe taiyAyikanuM vacana duSTa che. nityanirdoSatAno artha graMthakArazrI be rIte kare che - (1) doSanA atyaMtabhAvarUpa nityanirdoSatA, athavA (2) nityapaNuM hote chate nirdoSatA, te nityanirdoSatA. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvadvAciMzikA/zloka-7 (1) doSanA atyaMtAbhAvarUpa nityanidoSatA :nityanirdoSatAnA A prathama artha pramANe sadA doSano abhAva jyAM hoya tyAM nityanirdoSatA che, ane tevI nityanirdoSatA vItarAgamAM nathI ane ghaTAdimAM che. te A rIte -- vItarAga pUrvamAM nirdoSa na hatA, sAdhanA karIne nirdoSa thayA. tethI vItarAgamAM sadA doSano abhAva nathI, mATe doSanA atyaMtAbhAvarUpa nirdoSatA vItarAgamAM nathI; ane ghaTa pahelAM doSavALo hato ane pachIthI doSa vagarano thAya che, tevuM nathI hotuM. tethI ghaTamAM sadA nirdoSatA che. mATe doSanA atyaMtAbhAvarUpa nityanirdoSatA ghaTAdimAM che. (2) nityapaNuM hote chate nirdoSatA te nityanirdoSatA :nityanirdoSatAnA bIjA artha pramANe rAgAdi anAkuLatArUpa nirdoSatA jemAM nitya hoya te nityanirdoSatA che, ane tevI nityanirdoSatA vItarAgamAM nathI ane ghaTAdimAM che. te A rIte - vItarAga vItarAga thAya che tyAre rAgAdi anAkuLatArUpa nirdoSatA pragaTa thAya che, tethI te nirdoSatA nitya nathI; kema ke vItarAga thayA pUrve bhagavAna rAgAdithI AkuLa hatA; ane ghaTAdimAM sadA rAgAdinI anAkuLatArUpa nirdoSatA che; kema ke ghaTAdi pUrvamAM rAgAdithI AkuLa hatA ane pachIthI rAgAdithI anAkuLa thAya che, tevuM nathI. tethI ghaTAdimAM nityanirdoSatA che, ane vItarAgamAM nityanirdoSatA nathI. ahIM "gha' mAM madra' padathI AkAzAdinuM grahaNa karavuM, tema TIkAmAM kahyuM. tethI e prApta thAya ke jema ghaTAdimAM nityanirdoSatA che, tema AkAzAdimAM paNa nityanirdoSatA che. mATe taiyAyika nityanirdoSatAno abhAva hovAne kAraNe vItarAga mahAna nathI' tema kahe che, to ghaTAdine ane AkAzAdine mahAna mAnavAnI Apatti Ave. A kathanathI zuM phalita thayuM, te batAve che - niyAyika anumAna karyuM ke "vItarAga mahAna nathI; kema ke vItarAgamAM nityanirdoSatAno abhAva che A prakAranA naiyAyikanA anumAnamAM anvayI dRSTAMta ghaTAdi che ane vyatirekI dRSTAMta Izvara che. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 jinamahattvaddhAtrizikA/bloka-7 anvayI evA ghaTAdi daSTAMtamAM sAdhananuM vikalapaNuM che, te A rIte - naiiyAyike karela anumAnamAM mahattva na' - e sAdhya che ane nityanirdoSatADavA e sAdhana cheahetu che, ane anvayI evA ghaTAdi dRSTAMtamAM mahattva na' e sAdhya vidyamAna che, paraMtu nityanirdoSatADamAvat' e sAdhananuM vikalapaNuM che; kema ke ghaTAdimAM nityanirdoSatAno abhAva nathI, paraMtu nityanirdoSatA che. anvayI dRSTAMta eTale jemAM sAdhya ane hetunI prApti hoya. ahIM ghaTAdimAM 'mahattvana' e rUpa sAdhya vidyamAna che ane nityaniSatADavI' e sAdhana hatuM, jo maLato hoya to ja te anvayI dRSTAMta bane. ahIM anvayI evA ghaTAdi dRSTAMtamAM sAdhyane sAdhanAra evA nityanirdoSatAnA abhAvarUpa hetunuM vikalapaNuM che, tethI te anvayI daSTAMta sAdhyanuM gamaka banatuM nathI. keTalAka anumAnanA sthAnamAM anvayI dRSTAMta na maLatuM hoya tyAre vyatirekI dRSTAMtathI anumAna karavAmAM Ave che. tema prastutamAM naiyAyika kahe che ke anvayI dRSTAMtathI vItarAgamAM mahattvano abhAva siddha thaI zakato nathI; kema ke ghaTAdimAM hetunI aprApti che. tethI ame anvayI dRSTAMtane grahaNa karIzuM nahIM, paraMtu vyatirekI dRSTAMtathI sAdhyanI siddhi karIzuM. vyatirekI daSTAMta eTale jemAM sAdhya paNa na hoya ane hetu paNa na hoya. 'vItarAgo na mahAn nityanirdoSatvAbhAvAt Izvaravat, atra Izvaro vyatirekI dRSTAMta:' A anumAna dvArA vItarAga mahAna nathI, tema taiyAyika siddha kare che. tene graMthakArazrI kahe che ke vyatirekI dRSTAMtamAM ubhayavAdIsaMmatapaNuM nathI. je vyatirekI dRSTAMta pratyakSathI dekhAtuM hoya tene dRSTAMta tarIke svIkArI zakAya, paraMtu prastutamAM IzvararUpa vyatirekI dRSTAMta pratyakSathI dekhAtuM nathI. vaLI je dRSTAMta pratyakSathI upalabdha na hovA chatAM je dRSTAMtamAM sAdhyano abhAva ane hetuno abhAva ubhayavAdIne mAnya hoya te vyatirekI dRSTAMta svIkArI zakAya. prastutamAM phaeNzvaravat e dRSTAMta taiyAyikane mAnya che, jenone mAnya nathI. mATe te vyatirekI dRSTAMtanA baLathI sAdhyanI siddhi thaI zake nahIM. tethI taiyAyike kareluM anumAna vItarA ne mahAna' e siddha thatuM nathI; kema ke vyatirekI dRSTAMta ubhayavAdIne saMmata nathI. vaLI graMthakArazrI naiyAyikanuM kareluM anumAna yukti vagaranuM che, te batAvavA arthe kahe che - Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 jinamahattvadvAciMzikA/zloka-7-8 naiyAyikane graMthakArazrI pUche che ke - "vItarAga mahAna nathI' e prakAranA karAyelA anumAnamAM vItarAga pakSa che, ane te vItarAga tamane mAnya che ke nahIM ? ane jo naiyAyika kahe ke "vItarAga amane mAnya nathI arthAt jagatamAM koI vItarAga nathI', to tene graMthakArazrI kahe che ke "jagatamAM koI vItarAga na hoya to vItarAganI asiddhinI prApti thAya ane vItarAga asiddha hoya tyAre vItarA nI mahA nityaniSatvabAvA' e prakAranA anumAnamAM hetunA AzrayanI asiddhi prApta thAya. tethI naiyAyikane AzrayAsiddhi nAmano doSa prApta thAya. mATe A anumAna thaI zake nahIM. tethI A AzrayAsiddhi doSane TALavA mATe niyAyika kahe ke "vItarAga amane mAnya che, paraMtu vItarAga mahAna nathI. tene graMthakArazrI kahe che ke "vItarAganI siddhi thaye chate dharmIgrAhakapramANathI vItarAgamAM mahattva siddha thaze.' Azaya e che ke jagatanA anya jIvo vItarAga nathI, ane A puruSa anya jIvo karatAM mahAna che; kema ke vItarAga che, e prakAranI buddhithI vItarAgano svIkAra thAya che, e vItarAgane svIkAravAnuM pramANa che, ane A dharmIgrAhakamAna che. tethI je pramANathI vItarAgane svIkAryA te pramANathI vItarAgamAM mahattva siddha thAya che; kema ke sarva saMsArI jIvo karatAM vItarAga vizeSa che, tethI mahAna che; ane vItarAgamAM dharmIgrAhakapramANathI mahattva siddha thayA pachI te vItarAgane pakSarUpe svIkArIne vItarAga mahAna nathI' e prakAranA anumAnamAM bAdha doSa che; kema ke sAdhyanI siddhi thayA pachI "sAdhya nathI' tema kahI zakAya nahIM. mATe niyAyike kareluM anumAna saMgata nathI. tethI e phalita thayuM ke vItarAga mahAna che ane vItarAganI mahAnatA pUrvamAM batAvela (1) bAhya saMpadA, (2) aMtaraMga saMpadA ane (3) svabhAvabheda e traNa hetuthI siddha thAya che. IIchA avataraNikA : 'vItarAga mahAna nathI; kema ke nityanirdoSatAno abhAva che. e prakAranA pUrvazloka-7mAM taiyAyike karelA anumAnamAM ghaTarUpa avayI daSTAMta banAvIne graMthakArazrIe hetunI vikalatA batAvI. tethI taiyAyika hetuno pariSkAra Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 jinamahattvaddhAtrizikA/bloka-8 karIne doSa dUra kare, te batAvIne, te pariSkAra paNa saMgata nathI, te batAvatAM graMthArazrIhecha Reos : sAtmanyeva mahattvAGgamiti cettatra kA pramA / pumantarasya kalpyatvAddhvastadoSo varaM pumAn / / 8 / / manvayArtha :Atmanyeva-mAtmAmA rahedI 04 sA=nityaniSatA mahattvAGgamatyarbu che, iti cet me pramANe ne yAyi to tatra-temAM-neyAvinA thanamA kA pramA-zuM pramAga cha ? arthAt jo pramAenathI. pumantarasya kalpyatvAd=puruSAMtara pyapaguMDovAthI anya puruSanI se4nA 62vI 5tI DovAthI dhvastadoSaH pumAn varaMdhyastoSavAko puruSa zreSTha cha=mahatvanA aMgarUpe svIkAravo zreSTha che. dA. dohArtha: AtmAmAM rahelI ja nityanirdoSatA mahattvanuM aMga che, e pramANe jo naiyAyika kahe, to temAM taiyAyikanA kathanamAM, zuM pramANa che? arthAt koI pramANa nathI. anya puruSanI kalpanA karavI paDatI hovAthI dhvastadoSavALo puruSa zreSTha che mahattvanA aMgarUpe svIkAravo zreSTha che. llcil TI : seti-sA=nityanirdoSatA, Atmanyeva-AtmaniSTheva, mahattvAGgam, itthaM ca nityanirdoSAtmatvAbhAvasya hetutvAnna dRSTAnte sAdhanavaikalyamiti bhAvaH / atrAha - iti cet ? tatra Atmani nityanirdoSatve, kA pramA=kiM pramANam ? tathA ca pratiyogyaprasiddhyA'bhAvAprasiddheheMturevAsiddha iti bhAvaH / mahatpadapravRttinimittatayaiva nityanirdoSAtmatvaM setsyatItyata Aha-pumantarasya nityanirdoSasya puMsaH, kalpyatvAd varaM dhvastadoSaH pumAn kalpanIyaH, tathA ca doSAtyantAbhAvavadAtmatvApekSayA laghau doSadhvaMsa eva mahatpadapravRttinimittatvakalpanaM nyAyyamiti bhAvaH / vastuta: padapravRttinimittamAtraM na padArthAntarakalpanakSamamiti draSTavyam / / 8 / / Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvandvAtriMzikA/bloka-8 TIkArya : sA nityanirdoSatA draSTavyam / / Atmaceva=AtmAmAM rahelI ja sA te= nityanirdoSatA, mahattvanuM aMga che, ane A rIte=AtmAmAM rahelI ja nityanirdoSatA mahattvanuM aMga che e rIte, nityanirdoSAtmatvAbhAvanuM hetupaNuM hovAthI dRSTAMtamAM='vItarAga mahAna nathI' ene sAdhavA mATe anvayI dRSTAMtamAM, sAdhananuM vikalapaNuM nathI, e prakArano taiyAyikano Azaya che. atrAha ahIM=naiyAyike karela pariSkAramAM graMthakArazrI kahe che ..... ..... A pramANe taiyAyika kahe to temAM=AtmAmAM, nityanirdoSatA svIkAravAmAM zuM pramANa che ? arthAt koI pramANa nathI; ane te rIte=AtmAmAM nityanirdoSatA svIkAravAmAM koI pramANa nathI te rIte, pratiyogInI aprasiddhi hovAne kAraNe=nityanirdoSAtmatvarUpa pratiyogInI aprasiddhi hovAne kAraNe, abhAvanI aprasiddhi hovAthI=nityanirdoSAtmatvAbhAvanI aprasiddhi hovAthI, hetu ja asiddha che=bhaiyAyikanA karAyelA anumAnamAM hetu ja asiddha che, e prakArano bhAva che. pUrvamAM graMthakArazrIe kahyuM ke naiyAyika karelA anumAnamAM pratiyogInI aprasiddhi hovAne kAraNe abhAvanI aprasiddhi prApta thAya, tethI hetunI asiddhi prApta thAya. tethI hetunI siddhi karavA arthe naiyAyika kahe che 41 mahatpadanI pravRttinA nimittapaNA vaDe ja nityanirdoSAtmatva siddha thaze. ethI graMthakArazrI zlokanA uttarArdhamAM kahe che -- nityanirdoSa evA anya puruSanI kalpanA karavI paDatI hovAthI dhvastadoSavALo puruSa kalpavo ucita che, ane te rIte=mahatpadanI pravRttinA AzrayarUpe dhvastadoSavALA puruSanI kalpanA karavI ucita che te rIte, doSatA atyannAbhAvavALA AtmatvanI apekSAe laghu evA doSadhvaMsamAM ja mahattpadapravRttinimittapaNuM kalpavuM nyAyya che=yukta che, e pramANe bhAva che. vastutaH padapravRttinimittamAtra padArthAntaranI kalpanA karavA samartha nathI, e pramANe jANavuM. // 8 // Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 jinamahattvadvAtriMzikA/zloka-8 bhAvArtha : pUrva zloka-7mAM naiyAyike anumAna karela ke 'vItarAga mahAna nathI; kema ke vItarAgamAM nityanirdoSatAno abhAva che; ane temAM Apela anvayI ghaTAdi dRSTAMtamAM taiyAyikane hetunI vikalatAnI prApti thaI. tethI taiyAyika hetuno pariSkAra karatAM kahe che ke ghaTAdi padArtho jaDa che. temAM rahelI nityanirdoSatA mahattvanuM aMga nathI, paraMtu AtmAmAM ja rahelI nityanirdoSatA mahattvanuM aMga che. tethI pUrvanA zloka-7mAM 'vItarAga mahAna nathI' tenI siddhi karavA mATe 'nityanirdoSatA' mAvAt' hetu kahela, te hetumAM pariSkAra prApta thAya che, ane 'nityanirveSAtmA khAvAt' e hetu bane che. A pariSkArathI hetumAM 'Atmatva' zabdano praveza thavAthI anvayI evA ghaTAdi daSTAMtamAM 'mahRttva na' e sAdhya paNa prApta thaze ane nityanirdoSAtmatvAbhAvarUpa hetu paNa prApta thaze. tethI anvayI ghaTAdi dRSTAMtamAM hetuvikalatAnI prAptirUpa je doSa hato te dUra thAya che. tethI naiyAyikanA mata pramANe anumAna A rIte prApta thAya : 'vItarAga mahAna nathI'; kema ke 'vItarAgamAM nityanirdoSAtmatvAbhAva che' ane temAM anvayI ghaTAdi ddaSTAMta che. tethI e prApta thAya ke jema ghaTAdimAM nityanirdoSAtmatvAbhAvarUpa hetu che ane 'mahattva na' e sAdhya che, tema vItarAgamAM paNa nityanirdoSAtmatvAbhAvarUpa hetu hovAthI 'mahattva na' e siddha thaze. tene graMthakArazrI kahe che AtmAmAM nityanirdoSatA che, temAM zuM pramANa ? arthAt koI pramANa nathI. tethI e phalita thAya ke AtmAmAM ninirdoSatA siddha na thAya to nityanirdoSatAno abhAva AtmAmAM che tema kahI zakAya nahIM. jema jagatamAM ghaTa prasiddha na hoya to ghaTano abhAva che, tema kahI zakAya nahIM; paraMtu ghaTa prasiddha che mATe ghaTano abhAva kahevAya che, ane zazazRMga prasiddha nathI mATe zazazRMgano abhAva che tema kahevAya nahIM. te rIte nityanirdoSAtmatva prasiddha na hoya to nityanirdoSAtmatvano abhAva che, tema kahI zakAya nahIM. mATe naiyAyike karela anumAnamAM hetu asiddha che. AnAthI e prApta thAya ke zloka-7mAM naiyAyike hetu Apela te hetu anvayI ghaTAdi duSTAMtamAM prApta thato na hato; kema ke ghaTAdimAM 'mahRttva na e sAdhya hatuM Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 jinamahattvaddhAtrizikA/bloka-8 ane nityanirdoSatAnA abhAvarUpa hetunI aprApti hatI. tethI anvayI dRSTAMtamAM hetunI vikalatAnI prApti thaI. te hetunI vikalatAne dUra karavA mATe taiyAyike hetuno pariSkAra karyo, jethI dRSTAMtamAM hetunI vikalatArUpa doSa dUra thayo, paraMtu tema karavA jatAM hetunI asiddhirUpa doSa prApta thayo. have hetunI asiddhirUpa doSa dUra karavA mATe taiyAyika kahe che - mahatu padanI pravRttinA nimittapaNA vaDe nityanirdoSAtmatA siddha thaze. niyAyikano Azaya e che ke je mahAna che te nityanirdoSa che. mATe mahatpadanI pravRttinuM nimitta mahAna puruSamAM rahela nityaniSAtmatva che. A rIte taiyAyika hetunI asiddhinuM nivAraNa kare che. tene graMthakArazrI kahe che - mahatpadanI pravRttinA nimittapaNA vaDe nityanirdoSa evA puruSAMtaranI kalpanA karavA karatAM dhvastadoSavALA puruSanI kalpanA karavI ucita che. graMthakArazrIno Azaya e che ke mahatpadanI pravRttinA nimittarUpe navA puruSanI kalpanA karavA karatAM saMsArI jIvomAM jeNe doSono nAza karyo che, tene mahAna kahevo e ucita che. puruSAMtaranI kalpanAnI apekSAe dhvastadoSavALAne mahAna kahevo kema ucita che ? temAM graMthakArazrI yukti batAve che - doSaatyaMtAbhAva karatAM doSadhvaMsa svIkAravAmAM lAghava - doSanA atyaMtabhAvavALA AtmatvanI apekSAe laghubhUta evA doSadhvasamAM ja mahatpadanI pravRttinuM nimittapaNe kalpavuM yukta che arthAt mahatpadanI pravRttinA nimittarUpe doSanA atyaMtabhAvavALA AtmatvanI kalpanAmAM gaurava doSa Ave che, ane doSaghnasamAM mahatpadanI pravRttinuM nimitta svIkAravAmAM upasthitikRta lAghava prApta thAya che. mATe mahatpadanI pravRttinuM nimitta doSadhvaMsa svIkArI zakAya, paraMtu doSaatyaMtabhAvavALA Atmatvane svIkArI zakAya nahIM. ahIM doSaatyaMtabhAvavALA Atmatvane mahatpadapravRttinA nimittarUpe kalpanA karavAmAM upasthitikRta ane zarIrakRta gauravanI prApti che, ane saMsArI AtmAmAM doSa prasiddha che ane tenA dhvaMsamAM mahatpadanI pravRtti svIkAravAmAM upasthitikRta lAghava che, ane zarIra paNa doSadhvasanuM laghubhUta che. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 jinamahattvadvAciMzikA/zloka-8-9 A rIte mahatpadanI pravRttinA nimittapaNArUpe navA puruSanI kalpanA karavAmAM gauravadoSa che. mATe doSadhvaMsamAM mahatpadanI pravRttinuM nimittapaNuM kalpavuM ucita che tema batAvyuM. Ama chatAM naiyAyika kahe ke Izvarane siddha karavA mATe anya koI upAya nathI, tethI gauravadoSa paNa phalamukha che ane phalamukha hovAthI iSTa che. tenuM nirAkaraNa karavA mATe graMthakArazrI kahe che - vastuta: ..... vastutaH padanI pravRttinuM nimitta mAtra padArthAntaranI kalpanA karavA samartha nathI. Azaya e che ke jagatamAM mahAna koNa che ? te batAvavA mATe mahatvanI pravRtti che, ane te pravRtti karavA arthe eka navA prakAranA puruSanI kalpanA karavI te ucita nathI; paraMtu jagatamAM je jIvo che te jIvomAMthI je jIvo doSono nAza karI zakyA nathI, te mahAna nathI, ane je jIvoe doSono nAza karyo che te jIvo mahAna che, tema kalpanA karavI ucita gaNAya. paraMtu mahatpadanI pravRttinuM nimitta koNa che ? evI vicAraNAno prasaMga hoya tyAre dekhAtA sarva padArthone choDIne eka navA padArthanI kalpanA karavI ane tene mahAna kahevo te ucita gaNAya nahIM. tethI sarva saMsArI jIvo karatAM vilakSaNa evA anAdizuddha AtmAnI kalpanA karIne tene mahatpadanI pravRttinuM nimitta svIkAravuM te ucita kahevAya nahIM. III avataraNikA : dhvastadoSatve bhagavataH samaMtabhadroktaM mAnamanuvadati - avataraNikArca - bhagavAnanA dhvastadoSapaNAmAM samaMtabhadra vaDe kahevAyela mAnane pramANane, anuvAdana kare che graMthakArazrI kahe che - bhAvArtha : pUrva zloka-8mAM kahyuM ke mahatpadanI pravRttinuM nimitta dhvastadoSavALo puruSa svIkArI zakAya. tyAM prazna thAya ke AtmAmAM vartatA sarva doSo dhvaMsa thAya che temAM pramANa zuM? tethI bhagavAnanA dhvastadoSapaNAmAM samatabhadra nAmanA digaMbarAcAryae je anumAna karela che, te graMthakArazrI prastuta zlokamAM batAve che - Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4pa jinamahattvatAviMzikA/bloka-9 zloka : doSAvaraNayorhAnini:zeSAstyatizAyanAt / kvacidyathA svahetubhyo bahirantarmalakSayaH / / 9 / / anvayArtha: =koIka AtmAmAM ropAvarapayo:=doSa ane AvaraNanI ni:zeSA nistipUrNa hAni thAya che; kema ke gatizAyanA-tAratamya che, thA=je pramANe svadetu=malakSayanA hetuothI (suvarNanA) vadirantarmanakSaya =bAhya ane aMtara maLano kSaya thAya che. zlokArtha : koIka AtmAmAM doSa ane AvaraNanI saMpUrNa hAni thAya che; kema ke tAratamya che, je pramANe svahetuothI (suvarNanA) bAhya ane aMtara maLano kSaya thAya che. III TIkA - doSeti-kvaciddoSAvaraNayoniHzeSA hAnirasti, atizAyanAt=tAratamyAt, yathA svahetubhyo malakSayahetubhyaH, svarNAderbahirantazca malakSayaH / TIkArya - vavidoSavira ... manakSaya: I kyAMka koIka AtmAmAM, doSa ane AvaraNanI saMpUrNa hAni thAya che, kema ke tAratamya che arthAt doSa ane AvaraNanuM tAratamyapaNuM jovA maLe che, je pramANe svahetuthI=malakSayanA hetuthI, suvarNAdinA bAhya ane AMtarika milano kSaya thAya che. bhAvArtha : bhagavAnanA dhvastadoSapaNAmAM samaMtabhadra nAmanA digaMbarAcAryae A pramANe anumAna karela che -- 'rvAva'=koIka AtmAmAM - e pakSa che. 'pAvara zeSA hana:' - e sAdhana che. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 jinamahattvaddhAtrizikA/zloka-9 'matizAyanA--tAratamyAt' - e hetu che. vatha svadetu: sva rgannakSaya:' - e dRSTAMta che. ahIM doSa eTale mohanIyakarmanA udayathI utpanna thayelI AtmAnI vikRti, ane AvaraNa eTale jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya ane aMtarAyarUpa ghAtikarmonA udayathI jJAnAdi zaktionuM AvaraNa=AvAraka evuM karma. anumAnamAM Apela suvarNanA dRSTAMtamAM bAhya ane aMtarmala eTalA mATe grahaNa karela che ke suvarNa sAthe ekameka thaI gayelo maLa te doSasthAnIya che ane te aMtaramaLarUpa che, ane suvarNanI upara lAgelo maLa te AvaraNasthAnIya che ane te bahirmaLarUpa che. jema suvarNanA bAhya ane aMtarmaLano nAza tenA svahetuothI thAya che, tema AtmAmAM rahela aMtaraMgamaLarUpa doSo ane bahirmaLarUpa AvaraNa te baMneno nAza tenA nAzanA hetuothI thAya che, kema ke jema zuddhinI prakriyA daramyAna suvarNAdimAM bAhyamAno ane aMtarmaLano apagama tAratamyarUpe pratyakSa dekhAya che, tema AtmAmAM paNa rAgAdipratipakSabhAvana Adi kriyAothI rAgAdi doSono tAratamyarUpe apagama ane jJAnanI prAptinA prayatnathI tAratamyarUpe jJAnanA AvaraNano apagama pratyakSa dekhAya che. vaLI, suvarNanI zuddhinI prakriyA daramyAna malanI tAratamya hAni dekhAya che ane paripUrNa prakriyAthI paripUrNa hAni paNa dekhAya che, te rIte AtmAmAM paNa doSa ane AvaraNanI hAninA tAratamyapaNAnA baLathI paripUrNa hAni anumaya bane che. kyAMka doSa ane AvaraNanI niHzeSa hAni che, tema kahyuM, teno bhAva e che ke sAkSAt vItarAga ke sarvajJa koI dekhatuM nathI; Ama chatAM anumAnathI e sthApana karavuM che ke koIka sthAnamAM=koIka jIvarUpa sthAnamAM, doSa ane AvaraNonI niHzeSa hAni che. tethI jenAmAM niHzeSa hAni siddha thAya te vItarAga ane sarvajJa che ema siddha thAya. yadyapi "kvacit thI grahaNayogya sthAna siddha bhagavaMtanA jIvo che, ane vartamAnamAM mahAvidehamAM vartatA sarvajJa ane vItarAga bhagavaMto che, topaNa jema parvata upara vahni che ke nahIM, tevI zaMkA hoya tyAre dhUmanA baLathI vahninI anumiti thAya che, tema vartamAnamAM koI vyakti saMpUrNa doSarahita ke AvaraNa Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahatvaddhAtrizikA/zloka-9 rahita dekhAtI nathI, tethI zaMkA thAya ke doSa ane AvaraNano saMpUrNa nAza thAya ke nahIM ? tene anumAnathI batAvatAM kahe che ke- "koIka sthAnamAM doSa ane AvaraNanI saMpUrNa hAni che ane temAM hetu tAratamyahAni kahela che. te hetuthI sarva jIvovartI tAratamyahAni grahaNa karavAnI nathI, paraMtu je sAdhaka yogI che temAM prathama=Adya bhUmikAmAM, doSa ane AvaraNa ghaNA dekhAya che, ane jema jema sAdhanA kare che tema tema kramazaH doSa ane AvaraNa ghaTatA dekhAya che. tethI te hAnirUpa taratamatAthI anumAna thaI zake che ke saMpUrNa doSahAni paNa kyAMka hovI joIe; ane temAM je dRSTAMta batAvela che, tyAM zuddha thayelA suvarNamAM saMpUrNa maLahya pratyakSa che, ane zuddhinI prakriyAmAM vartatA suvarNamAM taratamatAnI hAni pratyakSa che. tenAthI e batAvavuM che ke jema prayatnathI suvarNanA bahiraMga ane aMtaraMga paLakSayanI taratamatArUpe prApti thAya che, ane pUrNa hetunI prAptithI bahiraMga ane aMtaraMga pUrNa maLazayanI prApti thAya che, tema sAdhanAnI pUrNatAthI koIka vyaktinA doSa ane AvaraNanI saMpUrNa hAni paNa prApta thAya che. utthAna : bhagavAnamAM doSonI saMpUrNa hAnine siddha karavA mATe samaMtabhadrAcArya vaDe kahevAyela anumAna batAvyuM, temAM 'vit' e pakSa che, "ropAvarayoni:zeSahAni' e sAdhya che ane tirAyanAn' e hetu che, ane 'vathA svadetucco vahirantanakSaya' e dRSTAMta che. tethI e prApta thAya ke 'va' e pakSamAM=sarvajJa vItarAgarUpa pakSamAM, phoSAvaraNana:zeSana' e sAdhya prApta thAya, topaNa 'vavi' rUpa pakSamAM 'tizAyanAt' e hetu prApta thato nathI, paNa doSa ane AvaraNanA kSaya mATe sAdhanA karI rahyA che tevA yogIomAM doSanI ane AvaraNanI hAninI taratamatA prApta thAya che, ane niHzeSa hAnirUpa sAdhya vItarAgarUpa adhikaraNamAM prApta thAya che. mATe sAdhya ane hetu bhinna adhikaraNamAM prApta thAya che. tene ekAdhikaraNa karavA mATe anumAnano AkAra kaI rIte goThavavo yukta che te yadyapi'thI graMthakArazrI batAve che, ane te anumAnanA AkAramAM zuM zuM doSa Ave che, te batAvIne tenuM nirAkaraNa karavA arthe ane kaI rIte anumAnano AkAra karavAthI doSa na Ave, te batAvavA arthe kahe che - Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 jinamahattvaddhAtrizikA/zloka-9 TIkA :__ yadyapyatra 'doSAvaraNe niHzeSahAnipratiyoginI, tAratamyavaddhAnipratiyogitvAda' ityanumAne pakSavivecane bAdhAsiddhI na 'kvaci'tpadagrahaNamAtranivatye, sAdhyAzrayatayA pRthakkRtAM vyaktimanupAdAyApAdanAcca na dignAgamatapravezaH / na ca niHzeSahAnipratiyogijAtIyatvasya sAdhyatve saMpratipannasvarNamalasya dRSTAntatve ca na ko'pi doSa iti vAcyaM, niHzeSakSIyamANasvarNamalavRttidoSAvaraNasAdhAraNaupAdhikatvajAtisiddhyA'rthAntarApatteH, doSatvAdijAtigrahe ca dRSTAntasya sAdhyavikalatvAt, tathApi doSatvamAvaraNatvaM ca niHzeSakSIyamANavRtti dezataH kSIyamANavRttijAtitvAt svarNamalatvavadityatra tAtparyam / / 9 / / TIkArya : yadyavyatra ..... tAtparyam ! joke ahIM "doSa ane AvaraNa, vizeSa hAninA pratiyogI che; kema ke tAratamyavALI hAninuM pratiyogipaNuM che" e prakAranA anumAnamAM pakSanuM vivecana karavAmAM-pakSanA kayA dezamAM sAdhya che? ane kayA dezamAM hetu che ? tenuM vivecana karavAmAM, bAdha ane asiddhi doSa Ave che. te bAdha ane asiddhi doSa zlokamAM 'vit padathI grahaNa karela che, teTalA mAtrathI tivartana pAmatA nathI. A rIte anumAnamAM kvacit padathI bAdha ane asiddhi doSa nivartana pAmatA nathI, ema koI batAve, tyAM graMthakArazrI kahe che ke pakSanuM vivecana karyuM tethI bAdha ane asiddhi doSa Ave che, paraMtu pakSanuM vivecana na karavAmAM Ave to bAdha ane asiddhi doSa prApta thAya nahIM. vastutaH pakSanuM vivecana bauddha mata pramANe thaI zake, sAdAda mata pramANe pakSanuM vivecana thAya nahIM, ane tethI doSa ApanAra koI kahe che - sAththAzrayatA .... ane sAdhyAzrayapaNA vaDe pRthaphakRta vyaktine upAdAna karyA vagara ApAdana hovAthI diggAgamatamAM praveza thaze nahIM arthAt pakSanuM vivecana karavAmAM diggAgamatamAM praveza thaze nahIM. mATe sAdhya ane hetunA AzrayanuM jJAna karavA arthe pakSanuM vivecana Avazyaka che ane pakSanuM Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvAtrizikA/zloka-9 vivecana karo to bAdha ane asiddhi doSa raheze. mATe A prakAre anumAna thaI zake nahIM. A rIte pUrvanA anumAnamAM pakSanA vivecananI AvazyakatA UbhI thavAthI bAdha ane asiddhi doSa Ave che. tethI tenA nivAraNa mATe koI vyakti anumAnano AkAra bIjI rIte kare, te batAvIne temAM paNa doSa kaI rIte Ave che, te batAve che - na niHzeSa . ane niHzeSahAnipratiyogIjAtIyavatuM sAdhyapaNuM hote chate ane saMpratipanna suvarNamALanuM daSTAMtapaNuM hote chate, koIpaNa doSa nathI ema na kahevuM; kema ke vizeSa kSIyamANa=saMpUrNa kSaya pAmatA evA, suvarNamaLamAM vRttidoSa AvaraNasAdhAraNa evI rAgAdi doSa ane jJAnAvaraNIyAdi AvaraNamAM sAdhAraNa evI, pAdhikatva jAti siddha thavAthI arthAntaratI Apatti che=suvarNamaLa, doSa ane AvaraNa, e traNamAM vRtti eka navI jAti siddha thavAnI Apatti che, ane doSatvAdi jAtinA grahamAM daSTAMtanuM sAdhyavikalapaNuM che, topaNa A rIte anumAna karavAmAM ukta doSo Ave che topaNa, "doSatva ane AvaraNatva niHzeSa kSIyamANa vRtti che; kema ke dezathI kSIyamANa vRtti jAtipaNuM che. suvarNamaLatvanI jema." e pramANe AmAM=samaMtabhadra vaDe karAyelA anumAnamAM, tAtparya che=AvuM tAtparya hovAthI anumAnamAM uparokta koI doSonI prApti nathI ane A anumAnathI bhagavAnamAM saMpUrNa doSa ane AvaraNanA nAzanI siddhi thAya che. I. bhAvArtha : mULa zlokamAM samaMtabhadrAcAryanuM je kathana che tene anumAnanA AkArarUpe kaI rIte goThavavuM ucita che, tenI vicAraNA graMthakArazrI yadyapi' thI kare che, ane temAM prathama sAmAnyathI jotAM je anumAna dekhAya che te batAve che, ane temAM kaI rIte doSa Ave che te batAve che. tyAra pachI TIkAmAM chelle tathApi'thI kayA prakAre anumAna karavAmAM Ave to doSa na Ave, te batAve che - Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa0 jinamahattvatAviMzikA/zloka-9 ahIM anumAnamAM koI vyaktinA doSa ane AvaraNane grahaNa karyA nathI, paraMtu jagatanA tamAma jIvovartI doSa ane AvaraNane pakSarUpe grahaNa karyA che, ane temAM niHzeSa-hAni-pratiyogityane sAdhya banAvyuM che ane tAratamyavALI hAnipratiyogitvane heturUpe grahaNa karela che. tethI doSa ane AvaraNarUpa pakSamAM sAdhya ane hetu prApta thAya che. mATe sAdhya ane hetunA ekAdhikaraNanI prApti che. sAmAnya rIte hetu ane sAdhya pakSarUpa dezamAM eka ja sthAne prApta thAya che, paraMtu pakSanA eka dezamAM sAthe rahevAmAM temano paraspara virodha hoto nathI, jema dhUma ane vahnino pakSanA eka dezamAM sAthe rahevAmAM paraspara virodha nathI. tethI parvatanA je dezamAM vahni che, te ja dezamAM dhUmanI prApti che, paraMtu vahni uttara dizAmAM hoya, ane dhUma dakSiNa dizAmAM hoya tevuM hotuM nathI. AthI je dezamAM dhUma dekhAya che, te dezamAM vahnirUpa sAdhyanI anumiti karAya che, anya dezamAM nahIM. paraMtu prastuta anumAnamAM pakSanA je dezamAM niHzeSahAnipratiyogitva prApta thAya che, te dezamAM tAratamyavALI hAninuM pratiyogitva prApta thatuM nathI; ane pakSanA je dezamAM tAratamyavALI hAninuM pratiyogitva prApta thAya che, te dezamAM niHzeSahAnipratiyogitva prApta thatuM nathI. tethI sAdhya ane hetu eka sthAnamAM sAthe rahI zakatA nahIM hovAthI, pakSanA kayA sthAnamAM sAdhya che ane kyA sthAnamAM hetu che, tenuM vivecana karavuM Avazyaka bane che; ane te rIte pakSanA dezanuM vivecana karIe to je dezamAM hetu rahe che te dezamAM sAdhyano bAdha prApta thaze, ane je dezamAM sAdhya rahe che tyAM hetunI asiddhi prApta thaze. te bAdha ane asiddhidoSa prastutamAM A pramANe che -- jemanA doSa ane AvaraNano saMpUrNa nAza thayo che temanA doSa ane AvaraNa ane sAdhaka jIvanA doSa ane AvaraNa baMnene sAmAnyathI grahaNa karIne pakSa batAvela che. temAM jemanA doSa ane AvaraNano saMpUrNa nAza thayo che e pakSanA aMzane pRthaka karIe tyAre niHzeSahAnipratiyogitvarUpa sAdhya tyAM siddha hovAthI tAratamyavALI hAninuM pratiyogIpaNuM tyAM asiddha che. tethI pakSanA e aMzamAM hetunI asiddhi thatAM svarUpAsiddhi nAmano doSa Avaze, Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 51 jinamahattvadvAciMzikA/zloka-9 ane te ja pakSano itarAMza eTale sAdhaka jIvamAM vartatA doSa ane AvaraNane laIne anumAna karIzuM to niHzeSahAnipratiyogitarUpa sAdhyathI viparIta tAratamyavatuhAnipratiyogitvano tyAM pratyakSathI upalaMbha hovAne kAraNe pakSanA e aMzamAM niHzeSahAnipratiyogitvarUpa sAdhyano bAdha thaze. A rIte pakSanuM vivecana karavAmAM bAdha ane asiddhidoSa Ave che, ane zlokamAM "kvacit pada grahaNa karela che, tenAthI te bAdha ane asiddhidoSa nivartana thaI zake nahIM, kema ke "kvacit padathI koIka AtmAmAM saMpUrNa doSa ane AvaraNanI hAni che, ema prApta thAya, ane sAdhaka AtmAmAM rahelA doSa ane AvaraNamAM taratamatA che, ema prApta thAya. tethI bhinna vyaktinA doSa ane AvaraNa saMpUrNa kSaya thayA che ane bhinna vyaktinA doSa ane AvaraNamAM taratamatA prApta thAya che, evo artha prApta thAya. tethI bAdha ane asiddhidoSa na Ave te mATe pakSanuM vivecana karavuM pakSanA vibhAgo karavA, ucita nathI. ahIM prazna thAya ke pakSanuM vivecana na karIe to pakSanA je dezamAM sAdhya che, tyAM hetu nathI, paraMtu anya dezamAM hetu che. mATe sAdhya ane hetu paraspara sthAne prApta thatA hoya to te hetuthI anumAna kaI rIte thaI zake ? tenI vicAraNA karavA mATe pakSano vibhAga karavo Avazyaka che. tethI pakSanuM vivecana karavuM ucita nathI, tema kema kahI zakAya ? tethI kahe che - pakSanuM vivecana karIe to bauddhamatano svIkAra thAya, ane A anumAna karanAra vyakti syAdvAdI che. tethI bauddha mAne che te rIte eka ja pakSanA be vibhAga kare nahIM mATe syAdvAdIne bauddhamata pramANe pakSano vibhAga karIne bAdha-asiddhidoSa ApI zakAya nahIM. pakSanA vivecanamAM bauddhamatano svIkAra A rIte prApta thAya che - bauddhamata dharmanA bhedathI dharmIno bheda mAne che. AthI eka evA bIjane paNa kurghadrapatra ane akurvakUpavarUpe te judA kare che. te rIte eka ja doSaAvaraNarUpa pakSane niHzeSatAnipratiyogitva ane tAratamyavadUhAnipratiyogita rUpe judA karavAmAM Ave to bauddhamatano svIkAra thAya. tethI pakSanuM vivecana karavuM ucita nathI. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para jinamahattvavAtrizikA/zloka-9 Ama pakSanuM vivecana karavAthI bauddhamatamAM pravezanI Apatti hovAthI pakSanuM vivecana syAdvAdI kare nahIM. tethI bAdha ane asiddhidoSa Ave nahi. ahIM graMthakAra vaDe karAyelA anumAnamAM pakSanuM vivecana karavA chatAM "syAdvAdIno bauddhamatamAM praveza nahi thAya" ema yuktithI batAvIne pakSanuM vivecana Avazyaka che, tema batAvavApUrvaka, A prakAranuM anumAna bAdha ane asiddhidoSavALuM che. mATe A prakAranuM anumAna thaI zakaze nahi, e pramANe koIka kahe che. te A rIte -- sAdhyanA AzrayapaNArUpe pRthakRta vyaktinuM upAdAna karela nathI=prastutamAM niHzeSatAnipratiyogitvarUpa je sAdhya che, teno Azraya je doSaAvaraNarUpa pakSa che, temAM sAdhyAzrayatA rahela che, ane te sAdhyAzrayapaNA vaDe hetunA AzrayathI pakSarUpa vyaktine pRtha grahaNa karela nathI arthAt pRtha grahaNa karyA vagara ja ame pakSamAM bAdha ane asiddhidoSanuM ApAdana karela che. tethI dignAgamatamAM bauddhamatamAM, praveza nathI. kahevAno Azaya e che ke sAdhyano AzrayapakSa ane hetuno AzrayapakSa pRthaka rUpe grahaNa karIne jo bAdha ane asiddhidoSa ApAdana karavAmAM Ave to dignAgamatamAM praveza thAya. paraMtu ame to=A prakArano anumAna karanAra syAdvAdIe to, sAdhyano Azraya ane hetuno Azraya eka ja pakSa grahaNa karela che, ane te eka ja pakSanA dezano vibhAga karIne bAdha ane asiddhinuM ApAdana karela che, tethI syAdvAdIno dignAgamatamAM praveza nahIM thAya. ahIM vizeSa e che ke parvatarUpa pakSane grahaNa karIne parvatanI pUrva dizAmAM dhUmADo joIne koI pazcima dizAmAM vahninuM anumAna kare, tyAre te anumAna sAcuM nathI, te batAvavA mATe parvatarUpa pakSanuM vivecana karIne kahevuM paDe ke je dezamAM dhUmarUpa hetu che te dezamAM vahninI siddhi thaI zake, paraMtu je dezamAM dhUmADo nathI, te dezamAM vahninI siddhi thaI zake nahIM. tema prastutamAM doSa ane AvaraNarUpa pakSane grahaNa karIne jenA doSa ane AvaraNamAM niHzeSa hAninuM pratiyogitva che, tenA doSa ane AvaraNamAM tAratamyatAvALI hAninuM pratiyogita prApta thatuM hoya to sAdhyanI siddhi thaI zake; paNa jenA doSa ane AvaraNamAM Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvadvAtriMzikA/mloka-9 53 tAratamyatAvALI hAninuM pratiyogitva che, tenA doSa ane AvaraNamAM niHzeSa hAninuM pratiyogitva nathI, paraMtu anyanA doSa ane AvaraNamAM tAratamyatAvALI hAninuM pratiyogitva che. tethI sAdhya ane hetunI eka dezamAM aprApti che. mATe jema pUrva dizAmAM dekhAtA dhUmathI pazcima dizAmAM vahninI anumiti thaI zake nahIM, tema tAratamyahAnipratiyogitvarUpa hetuthI niHzeSahAnipratiyogitvanI siddhi thaI zake nahIM, te batAvavA mATe pakSanuM vivecana karIne bAdha ane asiddhidoSa batAvela che. A rIte pUrvanA anumAnamAM pakSanA vivecananI AvazyakatA UbhI thavAthI bAdha ane asiddhidoSa Ave che, jenA nivAraNa mATe koI vyakti anumAnano AkAra bIjI rIte kare che. tene batAvIne temAM paNa doSa kaI rIte Ave che, te batAve che. - na dha vAcyuM koI A rIte anumAna kare ke vartamAnamAM koIka sAdhaka vyakti che, tenA doSa ane AvaraNane ame pakSa karIzuM, ane temAM niHzeSahAnipratiyogijAtiyatvane sAdhya banAvIzuM, ane tAratamyavALI hAtipratiyogitvane hetu karIzuM ane saMpratipakSa suvarNamaLane dRSTAMta karIzuM, tethI koI doSa Avaze nahIM. te A rIte - sarvajJa ane vItarAganA doSa ane AvaraNanI niHzeSa hAni che. tenA pratiyogI sarvajJa ane vItarAganA doSo ane AvaraNo che, ane temAM rahelI je doSatva ane AvaraNatva jAti che, tadnAtiya ja sAdhaka AtmAmAM rahelA doSo ane AvaraNo che. tethI sAdhaka AtmAmAM rahela doSa ane AvaraNamAM niHzeSahAnipratiyogijAtiyatvarUpa sAdhyane svIkAravAmAM hetu ane sAdhya ekAdhikaraNa prApta thaze; kema ke sAdhaka vyaktimAM sAdhanAthI doSa ane AvaraNanI tAratamyatAthI hAni prApta thAya che. tethI teonA doSa ane AvaraNa 'tAratamyavad' hAninA pratiyogI che. tethI sAdhaka AtmAmAM rahelA doSa ane AvaraNamAM tAratamyahAnipratiyogitvarUpa hetunI pratyakSathI siddhi che ane tenA dvArA sAdhaka AtmAmAM rahelA doSa ane AvaraNamAM niHzeSahAnipratiyogijAtiyatvanI anumAnathI siddhi thaze; ane A anumAnanI saMgati karavA mATe suvarNamaLanA Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa4 jinamahattvahAviMzikA/zloka-9 kSayarUpa dRSTAMtane badale saMpratipanna suvarNamaLane dRSTAMta tarIke grahaNa karIzuM. saMpratipanna suvarNamaLa=samyaka prakAre pratipanna arthAt suvarNanI sAthe ekameka bhAvavALo maLa, ahIM dRSTAMta tarIke grahaNa karIzuM, ane tevA suvarNamaLamAM prakriyAthI sAkSAt zuddhi thatI dekhAya che, tethI tAratamyahAnipratiyogitarUpa hatu sAkSAt dekhAya che, ane te suvarNamaLamAM niHzeSatAnipratiyogijAtiyatvarUpa sAdhya paNa lokaanubhavathI siddha che; kema ke zuddhinI prakriyA dvArA pUrNa zuddha suvarNa prApta thAya che. tethI zuddha thatA suvarNamAM niHzeSahAnipratiyogijAtiya A tAratamyahAnipratiyogijAti che, ema siddha thAya che. pUrvanA anumAnamAM jema pakSanA eka dezamAM sAdhya rahetuM hatuM ane pakSanA anya dezamAM hetu raheto hato, tevuM A prakAranA anumAnamAM nathI, paraMtu sAdhya ane hetunuM eka adhikaraNa prApta thAya che, ane jyAM hetu rahe che tyAM sAdhyanI siddhi thAya che. tethI pUrvanA anumAnamAM je bAdha ane asiddhidoSa AvatA hatA, te doSo A prakAranA anumAnamAM AvatA nathI. A rIte 'na va vArtha' nA aMtargata kathanathI bAdha ane asiddhidoSa dUra thayA; paraMtu A anumAnamAM anya doSo Ave che. te batAvavA mATe kahe che ke "A prakAre anumAna na karavuM;' kema ke A rIte doSanuM vAraNa karazo topaNa anya Apatti Avaze. te anya Apatti kaI che, te batAve che - niHzeSa kSIyamANa=niHzeSa kSaya pAmatA, evA suvarNamaLamAM vRtti ane rAgAdi doSa, ane jJAnAvaraNIyAdi AvaraNamAM sAdhAraNa evI aupAdhikatva jAti siddha thavAthI arthAntaranI Apatti Avaze, ane doSatvAdi jAtinA grahamAM daSTAMtanuM sAdhyavikalapaNuM thaze. tAtparya e che ke niHzeSatAnipratiyogijAtiya niHzeSa kSaya pAmato suvarNamaLa che, ane je sAdhaka AtmAo doSa ane AvaraNanI hAni nAza karI rahyA che, teomAM paNa niHzeSahAnipratiyogijAtiyatva che. tethI suvarNamaLa, doSa ane AvaraNa, e traNemAM niHzeSatAnipratiyogijAtiyatva che. tethI e phalita thAya ke traNamAM eka navI aupAdhika jAtinI siddhi thaI. tethI je niHzeSahAnipratiyogitva ane tAratamyahAnipratiyogitvane ekAdhikaraNa karavAno Azaya hato te siddha Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvadvAtriMzikA/bloka-9 55 thayo; paraMtu tAratamyahAnipratiyogitvanA adhikaraNamAM=sAdhaka jIvanA doSAvaraNarUpa adhikaraNamAM ane svarNamaLarUpa adhikaraNamAM, vRtti evI niHzeSahAnipratiyogijAtiyatvarUpa bhinna jAtinI siddhi thavA rUpa arthAntaranI prApti thaI, ane tenA vAraNa mATe tame doSatvAdi jAtinuM grahaNa karazo to dRSTAMta sAdhyavikala prApta thaze. te A rIte arthAtaranI prAptirUpa doSanA nivAraNa mATe jo tame niHzeSahAnipratiyogivRttidoSatva ane AvaraNatvajAti grahaNa karazo ane tajAtiyane sAdhya banAvazo to niHzeSahAnipratiyogitva ane tAratamyahAnipratiyogitva ekAdhikaraNa thaI jaze; kema ke niHzeSahAninA pratiyogI doSa ane AvaraNa che, ane temAM vRtti doSatva ane AvaraNatva jAti che, tajAtiya tAratamyahAnivALA sAdhaka yogInA doSa ane AvaraNa thaze, ane A pramANe ka2vA jatAM suvarNamaLarUpa dRSTAMtamAM sAdhyanA vikalapaNAthI prApti thaze; kema ke suvarNamaLamAM doSatva jAti ane AvaraNatva jAti ja nathI, paraMtu bAhya ane aMtara maLa ja che. tethI dRSTAMta sAdhyazUnya hovAno doSa Avaze. mATe A anumAnamAM saMpratipakSa suvarNamaLa dRSTAMta banaze nahIM. tathApi A rIte anumAna karavAmAM ukta doSo Ave che, topaNa "doSatva ane AvaraNatva niHzeSakSIyamANavRtti che; kema ke dezathI kSIyamANavRttijAtipaNuM che, suvarNamaLatvanI jema" e prakAranA AmAM=anumAnamAM, tAtparya che=samaMtabhadre karelA anumAnanuM tAtparya che, ema graMthakArazrI kahe che. graMthakAranuM tAtparya e che ke doSatva ane AvaraNatvane pakSa karIne niHzekSIyamANavRttitvane sAdhya banAvIzuM ane dezathI kSIyamANavRttijAtitvane hetu banAvIzuM ane suvarNamaLatvane dRSTAMta banAvIzuM, eTale koI doSa nahIM Ave. te A rIte - doSa ane AvaraNa aneka vyaktimAM AzrayavALA hovAthI pakSanu vivecana karavAno je prazna Ubho thato hato, te doSatva ane AvaraNatvane pakSa karavAthI thaze nahIM; kema ke doSatva ane AvaraNatva jAti che, tethI tenA dezano vibhAga thaze nahIM. mATe pakSanA vivecanane kAraNe je bAdha ane asiddhidoSa Avato hato te Avaze nahIM; vaLI doSatva ane AvaraNatvarUpa pakSamAM Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paka jinamahattvaddhAtrizikA/zloka-9 niHzeSakSIyamANavRttitva prApta thAya che ane dezataHkSIyamANavRttijAtitva paNa prApta thAya che. te A rIte -- jemanA doSo ane AvaraNo saMpUrNa kSaya pAmI rahyA che, temanA doSo ane AvaraNo ni:zeSa kSIyamANa che ane temAM vRtti doSatva ane AvaraNatva che. tethI doSatva ane AvaraNatva jAtimAM niHzeSakSIyamANavRttitva prApta thaze, tathA sAdhaka evA chama0nA doSo ane AvaraNo dezathI kSIyamANa dekhAya che, temAM paNa doSatvajAti ane AvaraNatvajAti vRtti che. mATe doSatvajAtimAM ane AvaraNatvajAtimAM dezathI kSIyamANavRttijAtitvarUpa hetunI prApti thaze. tethI doSatva ane AvaraNatvarUpa pakSamAM sAdhya ane hetu baMne prApta thaze, ane tenI vyAptino graha suvarNamaLatvajAtirUpa dRSTAMtamAM prApta thaze. te A rIte - je suvarNamaLa niHzeSa kSIyamANa che, temAM suvarNamaLatva jAti che, ane je dezathI kSIyamANa che, temAM paNa suvarNamaLatva jAti che. tethI jyAM jyAM dezathI kSIyamANavRttijAtitva hoya tyAM tyAM niHzeSakSIyamANavRttitva hoya, e pramANe ahIM=prastuta anumAnamAM, vyApti che. sArAMza - samaMtabhadrAcAryae anumAna karyuM ke - "vavat' 'oSAvarani:zeSanA' 'tazIyana' "yathA svahetucco svarvAdarantarmanakSaya:'=koIka puruSamAM saMpUrNa doSa ane AvaraNanI hAni che; kema ke sAdhaka AtmAmAM taratamatAnI hAni dekhAya che; ane temAM dRSTAMta batAvyuM ke suvarNamAnA kSayanA hetuthI jema bAhya ane aMtarmaLano kSaya thAya che, tema doSa AvaraNano kSaya thAya che. A anumAnamAM 'rvAvat' rUpa pakSamAM sAdhya ane hetunuM ekAdhikaraNa nathI. tethI sAdhya ane hetunuM ekAdhikaraNa karavA mATe prathama anumAnano AkAra A pramANe Apyo : doSa ane AvaraNa niHzeSahAnipratiyogi che; kema ke tAratamyavALI hAninuM pratiyogipaNuM che. A anumAnathI sAdhya ane hetu doSa ane AvaraNarUpa eka pakSamAM prApta thayA, topaNa anumAnanA eka dezamAM sAdhyanI prApti thaI ane anya dezamAM hetunI prApti thaI. tethI bAdha ane asiddhidoSanI prApti thaI. tenA nivAraNa Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvaddhAtrizikA/zloka-9-10 pa7 mATe anumAnano AkAra anya rIte karyo ke jethI sAdhya ane hetu eka sthAnamAM prApta thAya, ane te anumAna A pramANe che - doSa ane AvaraNane pakSa karIne niHzeSahAnipratiyogijAtiyatvane sAdhya banAvyuM ane temAM dRSTAMta paNa suvarNamALanA kSayane badale saMpratipanna suvarNamaLane banAvyuM. A prakAranA anumAnathI sAdhya ane hetu ekAdhikaraNa paNa prApta thAya che ane eka sthAnamAM paNa prApta thayA. tethI hetu sAdhyano gamaka bane che ane dRSTAMtamAM paNa sAdhya ane hetunI vyApti maLe che. Ama chatAM 'hamatavRtti pAvarasadhArodhigati' rUpa navI jAtinI siddhi thaI, je jAti svIkArI zakAya nahIM. jema ghaTatvajAti ke paTavajAti svIkArAya, paraMtu ghaTapaTaubhayavRtti navI jAti svIkArAtI nathI; tema suvarNamaLavRttidoSaAvaraNa sAdhAraNa jAti svIkArI zakAya nahIM. tethI A prakAranuM anumAna paNa graMthakArane iSTa nathI. tethI graMthakArazrI anya prakAranuM anumAna A pramANe kare che - ahIM doSa ane AvaraNarUpa pakSanA badale doSatva ane AvaraNatva jAtine pakSa karyA ane niHzeSakSIyamANavRttitvane sAdhya banAvyuM ane dezathI kSIyamANavRttijAtitvane hetu banAvyo ane suvarNa maLatvajAtine daSTAMta banAvyuM. tethI A anumAnanA AkAramAM koI doSa nathI. A anumAnathI siddha thAya che ke koIka vyaktimAM saMpUrNa doSa ane AvaraNanI hAni che, ane jenAmAM saMpUrNa doSa ane AvaraNanI hAni che, te mahAna che. llA avataraNikA - A rIte dhvastadoSatva vaDe ja mahatva siddha thaI javAthI avya zaMkAnuM paNa nirAkaraNa thAya che. te darzAvatAM graMthakArazrI kahe che - zloka - itthaM jagadakartRtve'pyamahattvaM nirAkRtam / kArye kartRprayojyasya vizeSasyaiva darzanAt / / 10 / / Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa8 jinamahattvaddhAtrizikA/bloka-10 anvayArtha : rUkSya A rIte dhvastadoSatva vaDe ja mahattvanI siddhimAM nararjhaDapika jagatanuM akartApaNuM hote chate paNa mahattva bhagavAnanuM amahattva nirAvRta nirAkaraNa karAyuM; kema ke vArthe kAryamAM tRprayothI vizeSacaiva kaprayojya evA vizeSanuM ja varNanAtradarzana thAya che. 10. zlokArtha : dhvastadoSapaNA vaDe ja mahattvanI siddhimAM, jagatanuM akartApaNuM hota chate paNa bhagavAnanuM amahattva nirAkaraNa karAyuM; kema ke kAryamAM kartaprayojya evA vizeSanuM ja darzana che. [1 +'nAtRtvaDa' ahIM '3pa' thI e kahevuM che ke nityanirdoSatA nahIM hovAne kAraNe to bhagavAnanuM amahattva nirAkRta thayuM, paraMtu jagatanA akartA hovAne kAraNe paNa bhagavAnanuM amahattva nirAkRta thayuM. TIkA : itthamiti-itthaM dhvastadoSatvenaiva mahattvasiddhau jagadakartRtve'pi sati, bhagavato'mahattvaM nirAkRtaM, jagatkartRtvasya kvacidapyasiddhezca / na ca "kSityAdikaM sakartRkaM kAryatvAt ghaTAdivat" ityanumAnAttatsiddhiH, aprayojakatvAt / kAryatvena kartRtvena ca kAryakAraNabhAvasya vipakSabAdhakasya tarkasya sattvAt nAprayojakatvamiti cenna, kAryatvAvacchinnaM prati kartRtvena hetutve pramANAbhAvAt, kArye ghaTAdau kartRprayojyasya kartRjanyatAvacchedakasya vizeSasyaiva kSitimedivyAvRttajAtivizeSasyaiva darzanAd 'idaM sakartRkamidaM ca na' iti vyutpannavyavahAreNa grahaNAd, vyApyadharmeNa vyApakadharmAnyathAsiddhastadavacchinna eva kartRtvena hetutvAt / TIkArya : A rIte pUrvagAthAmAM batAvyuM e rIte, dhvastadoSapaNA vaDe ja mahatvanI siddhimAM, jagatanuM akartApaNuM paNa hote chate bhagavAnanuM amahattva nirAkaraNa karAyuM. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa9 jinamahattvadvAciMzikA/zloka-10 ahIM zaMkA thAya ke nityanirdoSarUpe IzvaranI siddhi bhale na thAya, paNa jagatano kartA mAnavAmAM zuM vAMdho che ? tethI kahe che - ane jagatanA kartApaNAnI kyAMya paNa sarvatra ja, asiddhi che. pUrvamAM kahyuM ke jagatanA kartApaNAnI kyAMya paNa=sarvatra ja, asiddhi che. tethI taiyAyika jagatanA kartA evA IzvaranI siddhi karavA je anumAna batAve che. te batAvIne graMthakArazrI tenuM nirAkaraNa kare che - phityAdi sakartaka che; kema ke kAryapaNuM che ghaTAdinI jema." A prakAranA anumAnathI tenI siddhi che=jagatkartAnI siddhi che, e pramANe na kahevuM; kema ke aprayojakapaNuM che hetunuM aprayojakapaNuM che; ane kAryapaNA vaDe ane kartApaNA vaDe kAryakAraNabhAvarUpa vipakSabAdhaka tarkanuM vidyamAnapaNuM hovAthI aprayojakapaNuM nathI=hetunuM aprayojakapaNuM nathI, e pramANe jo taiyAyika kahe to graMthakArazrI kahe che - ema na kahevuM. temAM hetu batAve che - vAryatvavacchinna pratikAryamAtra prati, nRtyena-kartApaNAthI, hetupaNAmAM pramANano abhAva che. kAryatnAvacchinna prati karrapaNAthI hetupaNAmAM pramANano abhAva kema che ? temAM hetu kahe che - kArya evA ghaTAdimAM kartRprayojyanA vizeSanuM ja kartavyanA avacchedaka evA vizeSanuM ja arthAt kSiti-meru Adi vyAvRtajAtivizeSanuM ja, darzana che; kema ke A sakartaka che ane A nathI A sakatRka nathI' e prakAranA vyutpanna vyavahArathI grahaNa thAya che kajacatAvacchedaka kSitimeru Adi vyAvRta jAtivizeSanuM grahaNa thAya che. ahIM koI kahe ke "A sakartaka che ane A sakartaka nathI' evo vibhAga na karatAM, keTalAMka kAryo sakartaka dekhAya che tenA uparathI anya kAryane paNa sakartaka svIkArIne, tenA kartA tarIke Izvarane svIkAravAmAM Ave to paryatvena nRtvena kAryakAraNabhAva svIkArI zakAya, ane tema svIkAravAmAM lAghavanI prApti che. tenA nirAkaraNa mATe graMthakArazrI kahe che - Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uo jinamahattvadvAciMzikA/zloka-10 vyApya dharmathI vyApaka dharmanI avyathAsiddhi hovAthI tadavacchinnamAM ja vyApyadharmaavacchinnamAM ja kSitimaru Adi vyAvRttajAtivizeSamAM ja, kartutvena hetupaNuM che. bhAvArtha :(1) jagatkartutva mImAMsA : pUrvamAM graMthakArazrIe yuktithI sthApana karyuM ke dhvastadoSapaNA vaDe bhagavAnanuM mahattva che, ane tema siddha thavAthI, "bhagavAna jagatanA kartA nathI mATe bhagavAnamAM mahattva nathI" e pramANe je taiyAyika kahe che tenuM nirAkaraNa paNa thAya che, kema ke bhagavAnanA doSo nAza thayA che mATe bhagavAna vItarAga che, ane vItarAga hovAthI temane jagatanuM sarjana karavAnuM koI prayojana nathI. mATe 'bhagavAna jagatanA kartA nathI tethI mahAna nathI,' e prakAranuM naiyAyikanuM vacana asaMgata che. vaLI, bIjI paNa yukti batAve che ke jagatanA kartA tarIke koI puruSanI kyAMya siddhi nathI arthAtu AkhA jagatanA koI karyA che tevuM mAnavAmAM koI pramANa nathI, mATe paNa bhagavAna jagatanA kartA nathI. tethI "jagatanA kartA hoya te mahAna che," e prakAranuM niyAyikanuM vacana durvacana che, A pramANe graMthakArazrI kahe, tene sAme rAkhIne taiyAyika anumAna dvArA jagatanA kartAnI siddhi karavA prayatna kare che, ane anumAna kare che ke "kSiti Adi sakartaka che kAryatva hovAthI=kSiti AdimAM kAryapaNuM hovAthI, ghaTAdinI jema." A anumAnathI e phalita thAya ke kSiti Adi tenA avayavonuM kArya che, ane je kArya hoya teno koIka kartA hoya. jema ghaTAdi kArya che, teno kartA kuMbhArAdi che; tema kSiti Adi paNa kArya che, mATe teno koI kartA che. teno kartA koI dekhAto nathI, mATe ananya gatithI teno kartA Izvara che, tema mAnavuM joIe. A rIte yukti ApIne taiyAyika jagatanA kartArUpe IzvaranI siddhi kare che. tene graMthakArazrI kahe che ke naiyAyikanA karAyelA anumAnamAM hetu aprayojaka che arthAt hetu sAdhyano gamaka nathI. jema koIka kahe ke "parvata agnivALo che, rAsabha=gadheDa, hovAthI." tyAM rAmabharUpa hetu agnine siddha karavA mATe Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u1 jinamahattvadvAciMzikA/zloka-10 aprayojaka che. tema prastutamAM kAryasvarUpa hetu kSiti Adine sakartaka mAnavA mATe aprayojaka che. tethI kSiti Adi tenA avayavonuM kArya che, tema svIkAravAmAM koI bAdha nathI; paraMtu tene karanAra koI puruSa che, tema svIkAravAmAM koI pramANa nathI. AnAthI e prApta thAya ke jagatanAM sarva kAryo koI puruSanA prayatnathI thAya che, tevI vyApti nathI. mATe je je kArya hoya te te kArya prati puruSano prayatna hoya tevI vyApti mAnavAmAM koI pramANa nathI. A rIte graMthakArazrIe hetune aprayojaka sthApana karyo. tyAM taiyAyika hetu aprayojaka nathI, tema tarka karIne batAve che - jema koI anumAna kare ke "parvata vahnivALo che, dhUma hovAthI.' tyAM koI kahe ke dhUmarUpa hetu vahnino sAdhaka nathI, tyAre dhUmarUpa hetu vahnino sAdhaka che, te batAvavA mATe tarka karavAmAM Ave che, ane sutarkathI potAno hetu aprayojaka nathI, tema siddha thAya che. te rIte prastutamAM taiyAyika potAno kAryavarUpa hetu sAdhyano gamaka che, te batAvavA mATe tarka kare che - kAryapaNA vaDe ane kartupaNA vaDe kAryakAraNabhAvarUpa vipakSabAdhaka tarka vidyamAna che, mATe kAryatvarUpa hetu kSiti Adine sakartA svIkAravAmAM aprayojaka nathI. Azaya e che ke "je je kArya hoya te te kartAthI thAya che' A pramANe kAryakAraNabhAva che. tethI e phalita thAya ke kSiti Adi paNa kArya che, mATe teno koI kartA che, ane A prakArano tarka vipakSano bAdhaka che arthAt kSiti Adi kArya hovA chatAM teno koI kartA nathI, e prakAranA vipakSano bAdhaka tarka che. tethI kAryavarUpa hetu kSiti Adine sakartaka svIkAravAmAM aprayojaka nathI. A pramANe taiyAyika tarka dvArA kAryasvarUpa hetune sAdhyano gamaka che, tema sthApana karyuM. tenuM nirAkaraNa karatAM graMthakArazrI kahe che - kAryavAvacchinna prati kapaNA vaDe hetupaNuM svIkAravAmAM koI pramANa nathI arthAt sarva kArya pratye koI kartA hoya tema svIkAravAmAM koI pramANa nathI. AnAthI e phalita thAya ke naiyAyike sarva kArya pratye kartA hetu che, tevI vyApti bAMdhIne "je je kArya hoya te kartAthI thAya che tema niyama bAMdhyo, ane Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvadvAciMzikA/zloka-10 tenA baLathI kSiti Adino kartA bIjo koI dekhAto nathI, mATe teno kartA Izvara che, ema kahIne Izvarane jagatanA kartA tarIke svIkAre che. vastutaH sarva kArya pratye kartA hetu che, tema mAnavAmAM koI pramANa nathI. kema pramANa nathI ? temAM graMthakArazrI yukti batAve che -- kAryarUpa ghaTAdimAM kartAthI prayojya evI jAtivizeSa ja dekhAya che. te jAtivizeSa kSiti-meru AdimAM rahetI nathI ane ghaTAdimAM rahe che, ane A jAtivizeSa kartujanyatAvacchedaka che. AnAthI e prApta thAya ke kuMbhArAdi ghaTAdi kAryo kare che, te ghaTAdi kAryo kartujanya che, ane te sarva kAryomAM kajanyatA che; ane A kartujanyatA jyAM jyAM koI karanAra dekhAya che, tevA ghaTa, paTa, maTha Adi padArthomAM che, paraMtu kSiti-meru Adi padArthomAM kartujanyatA nathI. tethI anubhavathI je je kAryo kartujanya che, te sarvamAM kartujanyatA che; ane je je kSiti-meru Adi kAryo kajanya nathI tema dekhAya che, te sthAnamAM kaNvajanyatA nathI. tethI e phalita thAya ke kSiti-meru Adi padArthone choDIne jeTalAM kAryo koIka puruSanA prayatnathI janya che, te sarvamAM karnajanyatA che, ane tenI avacchedaka evI jAtivizeSa kartujanya padArthomAM dekhAya che, anyatra dekhAtI nathI. tene ja AzrayIne "A kArya sakartaka che ane A kArya sakartaka nathI,' e prakArano vyavahAra vyutpanna puruSa kare che. tethI vyutpanna puruSanA vyavahArathI e nakkI thAya che ke ghaTAdi keTalAMka kAryo kartujanya che ane kSiti-meru Adi keTalAMka kAryo kartujanya nathI. ahIM prazna thAya ke kAryasAmAnya prati kartAne kAraNa mAnavAmAM koI doSa na hoya to te mAnavuM ucita gaNAya; kema ke sAmAnya kAryakAraNabhAva mAnavAmAM lAghava che, paraMtu sAmAnya kAryakAraNabhAva mAnatAM koI doSa jaNAya to ja vizeSa kAryakAraNabhAva mAnavo ucita gaNAya. tethI prastutamAM kAryasAmAnya prati kartA sAmAnya kAraNa mAnavuM saMgata banaze. e prakAranI taiyAyikanI zaMkAnuM nirAkaraNa karatAM graMthakArazrI kahe che - vyApyadharma vaDe vyApakadharmanI anyathAsiddhi hovAne kAraNe tadavacchinnamAM ja=vyApya dharmAvacchinnamAM ja, kartutvena kartAnuM hetupaNuM che. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 63 jinamahattvaddhAtrizikA/zloka-10 Azaya e che ke daMDatvena ghaTavena kAryakAraNabhAva manAya che, te sthAnamAM, jo koI kahe ke ghaTanA kAraNarUpa je daMDa che, te sarva daMDomAM jema daMDatva che, tema dravyatva paNa che. tethI sarva daMDaniSThadravyatvena ghaTavaeNna kAryakAraNabhAva mAnIe to koI doSa nathI; te sthAnamAM vicArako yukti ApIne kahe ke A rIte daMDaniSThadravyatvena ghaTavaeNna kAryakAraNabhAva svIkAravAmAM Ave to kAryaniyatapUrvavartI dravyatvarUpe daMDa prApta thAya che, topaNa dravyatvene daMDane ghaTa pratye kAraNa svIkAravAmAM Avato nathI, paraMtu daMDatvarUpa vyApyadharma dvArA dravyatvarUpa vyApakadharmane anyathAsiddha svIkAravAmAM Ave che. tethI daMDavAvacchinna daMDanI ghaTa prati kAraNatA svIkAravAmAM Ave che, paraMtu dravyavAvacchinna daMDanI ghaTa prati kAraNatA svIkAravAmAM AvatI nathI. mATe ghaTarUpa kArya pratye dravyatvena daMDa anyathAsiddha che. mATe daMDamAM rahela dravyatvarUpa vyApakadharma kAraNatA avacchedaka nathI. tema prastutamAM paNa kSiti-meru Adi vyAvRtta evI vyApya jAtirUpa dharma vaDe kAryamAtramAM rahela evA vyApakadharmane anyathAsiddha svIkAravAmAM Ave che. mATe kAryamAtramAM rahela kAryatvajAti kartujanyatA avacchedaka nathI. tethI tadavacchinnamAM ja=vyApya jAti avacchinnamAM ja=kSitimeru AdithI vyAvRtta evI jAtivizeSathI avacchinna evA kAryavizeSamAM ja, kartupaNA vaDe hetupaNuM che. TIkA : pRthivItvAdinA sAMkaryAnAyaM vizeSa iti cenna, upAdhisAMkaryasyeva jAtisAMkaryasyApyadUSaNatvasya tvadIyaireva vyavasthApitatvAt, kAryatvasya kAlikasaMbandhena ghaTatvapaTatvAdimattvarUpasya nAnAtvAt kRtyavyavahitottaratvasya paraMparAsaMbandhena kRtitvasyaiva vA kartRjanyatAvacchedakatvaucityAcca / / 10 / / TIkArya : pRthivItyAddhinA ... vodhitvISya | pRthivIvAdinI sAthe sAMkaryuM hovAne kAraNe A vizeSa nathI kSiti-meru Adi vyAvRttajAtivizeSa nathI, e pramANe taiyAyika kahe to graMthakArazrI kahe che ne tArI vAta barAbara nathI; kema ke upAdhisAMkarSanI jema jAtisAMkaryatA paNa adUSaNapaNAnuM tamArA evA navyayAyiko vaDe vyavasthApitapaNuM che. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u4 jinamahattvAtrizikA/zloka-10 ahIM pUrvapakSI kahe ke je matamAM jAtisArtha doSa che, te mata pramANe kSitimeru Adi vyAvRttajAtivizeSa siddha thaze nahIM. tethI kAryatvena kartutvena kAryakAraNabhAva mAnavo paDaze. tenA nirAkaraNa mATe graMthakArazrI kahe che -- kAlika saMbaMdhathI ghaTatvapaTavAdimasvarUpa kAryatvanuM nAnApaNuM hovAthI anekapaNuM hovAthI, kRtiavyavahita uttaratvanuM athavA paraMparA saMbaMdhathI kRtitvanuM ja kartujanyatAvacchedakapaNAnuM ucitapaNuM hovAthI kSiti-meru Adi vyAvRttajAtivizeSa siddha thaze, ema avaya che. 10 || bhAvArtha : pUrvamAM graMthakArazrIe sthApana karyuM ke vyApyadharma dvArA vyApakadharmanI anyathAsiddhi hovAne kAraNe kSiti-meru AdithI vyAvRtta evI jAtivizeSathI avacchinna evA kAryavizeSamAM ja kartutvena kartAnuM hetupaNuM mAnavuM ucita che. tyAM taiyAyika zaMkA karatAM kahe che ke A rIte kSiti-meru Adi vyAvRtta kartutva jAti mAnavAthI pRthivItyAdinI sAthe sAMkarya doSa Avaze. tethI A vizeSa jAti mAnI zakAze nahIM. te sAMkarya A rIte che - pArthiva paramANumAM ane sityAdimAM pRthvItva che, paNa kSiti-meru Adi vyAvRttajAtivizeSa nathI, ane pRthvI bhinna jalAdi kAryamAM kSiti-meru Adi vyAvRttajAtivizeSa che, paNa pRthvItva nathI, ane ghaTamAM pRthvItva che ane kSitimeru Adi vyAvRttajAtivizeSa paNa che. tethI ghaTarUpa kArya pRthvItva ane kSitimerU Adi vyAvRttajAtivizeSanuM ekAdhikaraNa thaze. AthI bhinnAdhikaraNavRtti evA dharmonuM ekAdhikaraNavRttitvarUpa sAMkarya doSa Avaze. tethI pRthivItvAdinI sAthe kSiti-meru Adi vyAvRttajAtivizeSamAM AvatA sAMkaryadoSane kAraNe kSitimeru Adi vyAvRttajAtivizeSa svIkArI zakAze nahIM. 3..... A prakAranI taiyAyikanI zaMkAno uttara ApatAM graMthakArazrI kahe che ke ema na kahevuM, kema ke upAdhisAMrSanI jema jAtisAkarthanA paNa adUSaNatvanuM tamArA navyarnayAyika vaDe ja vyavasthApitapaNuM che. tAtparya e che ke jema upAdhisAMkarya e doSarUpa nathI arthAt be upAdhirUpa dharmamAM paraspara sakirya prApta thAya to te upAdhinuM bAdhaka banatuM nathI, tema Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvaddhAtrizikA/bloka-10 upa jAtisAMkarya paNa jAtibAdhaka nathI, e vAta tamArA ja navyarnayAyikoe jaNAvI che, ane nayanI dRSTithI te vAta graMthakArazrIne paNa mAnya che. mATe jAtisAMkarya jAtibAdhaka na hovAthI kSiti-meru Adi vyAvRttajAtivizeSa mAnavAmAM koI doSa nathI. ahIM koI prazna kare ke je naiyAyiko jAtimAM karyane doSarUpa mAne che. temanA matamAM A kSiti-meru Adi vyAvRttajAtivizeSa siddha thaze nahIM, ane te nathI ApaNe paNa joIe to kSiti-meru Adi vyAvRttajAtivizeSa siddha thAya nahIM. tethI kartaja tAvacchedaka sAmAnya mAnavuM paDe arthAt kArya-Avacchinna prati kartutvena sAmAnya kAryakAraNabhAva mAnavo paDe. tethI IzvaranI siddhi thaI jaze. tenA samAdhAnarUpe graMthakArazrI kahe che - 'jhAnika'..... ane kAlika saMbaMdhathI ghaTatvapaTavAdimasvarUpa kAryatvanuM nAnApaNuM hovAthI te kAryatva kartujanyatAvacchedaka banI zakaze nahi. AthI kRtiavyahitauttaratvanuM athavA paraMparA saMbaMdhathI kRtitvanuM ja kartujanyatA-vacchedakapaNAnuM ucitapaNuM che. tAtparya e che ke naiyAyiko kAryatvane jAti tarIke mAnatA nathI; kema ke temanA matamAM kAryatvane jAti mAnavAmAM jAtibAdhaka koIka che. tethI teo kAryatvane kAlika saMbaMdhathI ghaTatvapaTavAdimasvarUpa mAne che=je kALamAM ghaTa utpanna thAya che, te kALamAM samavAya saMbaMdhathI ghaTamAM ghaTatva saMbaddha thAya che. tethI te ghaTa kAlika saMbaMdhathI ghaTatavAna bane che, ane Avo ghaTatvavat ghaTa kArya che. mATe temAM raheluM ghaTatvavattva e kAryatva che, ane AvAM kAryo jagatamAM aneka che. mATe AvuM kAryatva anekarUpe thaze. tethI te kajanyatAno avacchedaka mAnI zakAze nahIM. paraMtu kRtinA avyavahita uttaramAM kArya utpanna thAya che, tethI kArya kRti avyavahita uttaravartI hoya che arthAt kuMbhAra kRti kare te uttarakALamAM ghaTa kArya utpanna thAya che, vaNakara kRti kare te uttarakALamAM paTa kArya utpanna thAya che. Ama ghaTa-paTa vagere kArya kRtiavyavahitottara hoya che. tethI ghaTAdimAM raheluM kRtiavyavahitottaratva kartaja tAvacchedaka banI zake che. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 jinamahattvaddhAtrizikA/bloka-10 ahIM prazna thAya ke kRtiavyavahitottarata e jAtirUpa dharma nathI. tethI te kartujanyatAnI sAthe samaniyata kevI rIte banaze ? tenuM samAdhAna e che ke kRtitva e jAtirUpa dharma che, tenA dvArA sarva kRtino sAmAnyathI graha thaze, ane tiavyavahitottara je koIpaNa kArya che temAM kRtiavyavahitottaratva dharma kRtitvanA baLathI upasthita thaze. mATe koI doSa nahIM Ave. A rIte kRtiavyavahitottaravarUpe ane kartutvarUpe kAryakAraNabhAva sthApana karyo. Ama chatAM kRtiavyavahita uttaratva jAti nahIM hovAthI kAryakAraNabhAvanI upasthitimAM prathama kRtitva jAti dvArA sarva kRtionI upasthiti karavI paDaze, ane tyAra pachI kRtinA avyavahita uttara je koI kAryo che, tenI upasthiti karavI paDaze, ane tyAra pachI kRtiavyavahitottaratvena ane kartutvana kAryakAraNabhAvano bodha thaze. tethI upasthitikRta gaurava TALavA mATe saMbaMdhanI kukSimAM gauravano praveza karAvIne kAryakAraNabhAva batAve che. athavA to paraMparA saMbaMdhathI kRtitvane kartujanyatAvacchedaka mAnI levAthI koI doSa Avaze nahIM. Azaya e che ke kRti=kAryAnukULa vyApAra, samavAya saMbaMdhathI kartAmAM rahe che, ane kRtitva samavAya saMbaMdhathI kRtimAM rahe che ane paraMparA saMbaMdhathI kAryamAM rahe che; ane kArya kartujanya che, mATe kAryamAM kartujanyatA rahe che, ane paraMparA saMbaMdhathI svasamavAyIjanyatA saMbaMdhathI arthAt svakRtitva, eno samavAyI kRti che ane kRtithI janya kArya che, mATe kRtijanya kAryamAM kRtijanyatA che. tethI kRtithI anya kAryamAM prastuta saMbaMdhathI kRtitva rahe che ane te kartujanyatAvacchedaka bane che, ane Ama mAnavAthI kSiti AdimAM kRtitvanI upalabdhi nahIM thavAthI IzvaranI siddhi thaze nahi. saMkSepa - (1) dhvastadoSathI mahattva siddha thavAthI Izvara kartA nathI. (2) jagatkartAnI kyAMya siddhi nathI. (3) anumAnathI paNa jagatkartA evA IzvaranI siddhi nathI. pa1 nA Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvadvAtriMzikA/zloka-11 avataraNikA : dravyajanyatAvacchedakatayA siddhaM janyasattvameva kartRkAryatAvacchedakaM bhaviSyatItyata Aha - avataraNikArya : naiyAyika kahe che ke dravyajanyatAvacchedakapaNA vaDe siddha evuM janmasattva ja kartRnirUpita kAryatAno avacchedaka thaze. ethI graMthakArazrI kahe che bhAvArtha: jagatamAM kAryo dravyarUpa, guNarUpa ane kriyArUpa che, ane A traNenuM samavAyI kAraNa dravya che, mATe e badhAM kAryo dravyathI janya che. tethI e badhAM kAryomAM dravyajanyatA che. te dravyajanyatAnA avacchedakapaNA vaDe janyasattva siddha che; kema ke janyasattva kAryamAtramAM che, ane kAryamAtra dravyathI janya che, mATe dravyajanyatA ane janyasattva samaniyata che. tethI dravyajanyatAnA avacchedakapaNAthI janyasattva siddha che. AthI kartRjanyatAavacchedaka=kartRkAryatAvacchedaka, kSitimervAdivyAvRttajAtivizeSane badale janyasattvane mAnIe to navA padArthanI kalpanAno prasaMga Avato nathI arthAt kSitimervAdivyAvRttajAtivizeSarUpa navA padArthanI kalpanAno prasaMga Avato nathI. tethI kalpanAkRta gauravadoSa prApta thato nathI, paraMtu lAghavanI prApti che. mATe janyasattvane kartRkAryatAvacchedaka mAnavuM ucita che; ane tema mAnavAthI sarva kAryomAM janmasattva che, te ja kartRkAryatAvacchedaka banaze. tethI badhAM ja kAryo kartujanya che, tema siddha thaI zakaze; ane sarva kArya kartujanya che tema siddha thAya to, kSiti Adi kAryono kartA koI dekhAto nathI mATe kSiti Adi kAryo pratye Izvara kartA siddha thaze, ema naiyAyika kahe che. tenA nivAraNa mATe kAryamAtra pratye kartRtvena kartAnuM hetupaNuM asaMgata che, tema prastuta zlokamAM graMthakArazrI batAve che 67 -- athavA zloka-10mAM kRtitvane kartujanyatAvacchedaka tarIke mAnavuM ucita che, tema siddha karyuM, te vAtane puSTa karatAM janyasattvane karyujanyatAvacchedaka mAnavAmAM zuM doSa che ? te prastuta zlokamAM kahe che. tethI e siddha thaze ke kartRnirUpita kAryatAnuM avacchedaka janyasattva mAnI zakAze nahi, paraMtu kRtitvane avacchedaka mAnavuM yuktiyukta che. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 jinamahattvadvAciMzikA/zloka-11 bloka - kartRtvena ca hetutve jJAtRtvenApi tad bhavet / jJAnasyaiva ca hetutve siddhe na: siddhasAdhanam / / 11 / / anvayArtha : nRtve ra hetutve ane kartapaNA vaDe kartAnuM hetupaNuM mAne chate kartAnuM kArya prati hetupaNuM mAne chate jJAtRtvenApi jJAtRtvathI paNa tal bhave-te thAyaahetupaNuM thAyaHkartAnuM hetupaNuM mAnavuM paDe. jJAnAye 2 hetutve siddha= ane jJAnanuM ja hetupaNuM siddha thaye chate naH siddhanAthanaamane siddha sAdhana che amane mAnya evA padArthanI ja siddhi thaze. 11aa. zlokArca - ane kartutvathI kartAnuM hetupaNuM mAne chate jJAtRtvathI paNa kartA prati kAryanuM hetupaNuM thAya, ane jJAnanuM ja hetupaNuM siddha thaye chate amane siddha sAdhana che. ||11|| ahIM avataraNikAnA kathanathI e prazna thAya ke janyasattvane ja kartRkAryatAvacchedaka mAnavuM ucita che, ema je kahyuM, tenA nirAkaraNarUpe jo A bloka kahevAmAM Avyo che, to janyasattva kartRkAryatAvacchedaka nathI, tema siddha karavuM joIe. tenA badale "kartutvathI kartAne hetu mAnazo to jJAtRtvathI paNa kartAnuM hetupaNuM thaze." ema zlokamAM kahyuM. tethI avataraNikAnuM kathana ane zlokanuM kathana kevI rIte saMgata thaze ? ema sAmAnyathI jotAM lAge. paNa vizeSa vicAra karatAM e jaNAya che ke jyAre janyasattvane kartRkAryatAvacchedaka mAnIe to janyakArya prati kartutvathI kartAhetu prApta thAya che, kema ke janyasattva ane kartRkAryatA samaniyata che. tethI kAryamAtra prati kartutvathI hetupaNuM siddha thaze; ane kartutvathI kAryamAtra pratye kartAne hetu svIkArIe to IzvaranI siddhi thAya, ane te ucita nathI. te batAvavA mATe zlokamAM batAvyuM ke jo kAryamAtra pratye kartIpaNAthI kartAne hetu mAnazo to jJAtRpaNAthI paNa kartAne hetu mAnavo paDe, ane tema svIkArI zakAya nahIM. mATe IzvaranI jagatukartA tarIke siddhi nathI. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 jinamahattvahAviMzikA/bloka-11 * "jJAtRtvenApa' - ahIM 'pa' thI e kahevuM che ke kartutvapaNAthI to kartAnuM hetupaNuM thAya, paraMtu jJAtRtvathI paNa kartAnuM hetupaNuM thAya. TIkA : kartRtveneti-kartRtvena ca hetutve jJAtRtvenApi tad-hetutvaM bhavet tathA cAnekakAryakAraNabhAvakalpanam, itthamaprAmANikamiti bhAvaH / ghaTatadupAdAnapratyakSayoH kAryakAraNa-bhAvaH kalpyamAna: sAmAnyavyabhicArAnupasthitilAghavAbhyAM sAmAnyata eva sidhyatIti vyaNukAdhupAdAnapratyakSAzrayatayA jagatkartRtvaM setsyatItyata Aha - jJAnasyaiva ca hetutve siddha abhyupagamyamAne nA asmAkaM siddhasAdhanaM, pravAhatasteSAmanAditvAt, tadidamucyate - "jaM jahA bhagavayA diLeM taM tahA vipariNamai" (vyAkhyAprajJapti-1-4-41) tti / api caivamupAdAnapratyakSaM nirAzrayameva sidhyatu, guNasya sAzrayakatvavyAptau mAnAbhAvAt, kSaNamAtramiva sadApi kasyacid guNasyAnAzrayasyAvasthitervaktuM zakyatvAt / / 11 / / TIkArya - nRtve gha ..... zayatvAn II ane kapaNAthI hetupaNuM hote chate= kartIpaNAthI kartAnuM kAryamAtra pratye hetupaNuM hote chata, jJAtRpaNAthI paNa teahetupaNuM, thAya kAryamAtra pratye kartAnuM hetupaNuM thAya, ane te rIte kAryamAtra prati karrapaNAthI ane jJAtRpaNAthI kartAnuM hetupaNuM svIkAravAmAM Ave te rIte, aneka kAryakAraNabhAvanI kalpanA karavI paDe. A rIte kAryamAtra pratye kartIpaNAthI ane jJAtRpaNAthI kartAne hetu mAnavo e rIte, aprAmANika che=kAryakAraNabhAva svIkAravo aprAmANika che. zlokanA pUrvArdhathI kartutvena-kAryatvena kAryakAraNabhAva svIkArI na zakAya, tenI yukti batAvIne, IzvaranA jagatukartutvanuM nirAkaraNa karyuM. tethI taiyAyika IzvaranA jagatkartutvanI siddhi anya prakAre kare che, te batAvIne zlokanA uttarArdhanuM utthAna kare che - ghaTa ane tenA upAdAnapratyakSano-ghaTa ane ghaTanA upAdAnakAraNa kapAla dvayatA pratyakSano, kalpanA karAto kAryakAraNabhAva sAmAnya vyabhicAranI Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvadvAciMzikA/zloka-11 anupasthiti ane lAghava dvArA sAmAnyathI kAryakAraNabhAva svIkAravAmAM vyabhicAranI anupasthiti ane lAghava dvArA, sAmAnyathI ja siddha thAya che-sAmAnyathI ja kAryakAraNabhAva siddha thAya che sarva kArya ane tenA upAdAnanA pratyakSa vacce kAryakAraNabhAva siddha thAya che. ethI yamukAdinA upAdAnapratyakSanA AzrayapaNAthI jagatkartApaNuM IzvaranuM jagatkartApaNuM, siddha thaze. ethI graMthakArazrI kahe che - jJAnanuM ja hetupaNuM siddha thaye cha0= jJAnanuM ja hatupaNuM svIkArAye chate. amane siddhasAdhana che; kema ke pravAhathI teonuM bhagavAnanuM, atAdipaNuM che. te A kahevAya che=bhagavAnanuM jJAna sarva kArya pratye hetu che, te A 'bhagavatI sUtra-1-4-41mAM kahevAya che. "je pramANe bhagavAna vaDe je jovAyuM che. te pramANe te pariNamana pAme che." (bhagavatI sUtra-1-4-41) tti' uddharaNanI samAptimAM che. pUrvamAM naiyAyike kahyuM ke tyaNukAdinA upAdAnanA pratyakSanA AzrayapaNA vaDe jagatanA kartAnI siddhi thaze. tene graMthakArazrIe kahyuM ke "tame jJAnane kAryamAtra pratye hetu svIkArazo to amane te mAnya che. tethI e phalita thAya ke jagatamAtranA kAryonA upAdAnanuM jJAna Izvarane che, ane je pramANe Izvarane jJAna che, te pramANe kArya thAya che, tema svIkAravAmAM jainone koI doSa nathI; paraMtu naiyAyikane to ghaTarUpa kArya karavA mATe kuMbhArane tenA upAdAnapratyakSanuM jJAna Avazyaka che, tema caNuka ane vyaNukAdi kArya karavA mATe tenA upAdAnanuM pratyakSa koIkane Avazyaka che, ane te upAdAnanuM pratyakSa Izvarane che, ane te jJAnavALo Izvara yaNuka caNaka Adine kare che, te pramANe abhimata che, ane tenA baLathI jagatanA kartArUpe IzvaranI siddhi kare che. tenuM nivAraNa karavA mATe taiyAyikane bIjo doSa ApavA arthe 'pa gha' thI kahe che - vaLI A rIte kyaNuka AdinA upAdAnanA pratyakSanA AzrayapaNA vaDe jagatkartAnI taiyAyike siddhi karI e rIte, upAdAnapratyakSa nirAzraya ja siddha thAo; kema ke guNanA sAzrayapaNAnI vyAptimAM pramANano abhAva Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvadvAciMzikA/zloka-11 71 che arthAt taiyAyikanA mata pramANe guNa sAzraya hoya tevI vyAptimAM koI pramANa nathI; kema ke kSaNamAtranI jema sadA paNa koI guNanA anAzrayanI avasthitinuM kahevuM zakya che. [11] bhAvArtha - kArya pratye kartapaNAthI kartAne heturUpe taiyAyika svIkAre che. te pramANe svIkAravAmAM Ave to kArya pratye jJAtRpaNAthI paNa kartAne hetu mAnavo paDe; kema ke kartA jema kRti dvArA kArya kare che, mATe kArya pratye kartAne hetu svIkAravAmAM Ave che; tema kArya karanAra vyaktine kArya kema karavuM tenuM jJAna che tethI te kArya karI zake che, mATe kArya karanAra vyakti jJAtRpaNAthI kArya pratye hetu che, tema mAnavuM paDe. tethI e phalita thAya ke kArya pratye kartA kartutvathI hetu che ane kArya pratye kartA jJAtRtvathI paNa hetu che; ane tema svIkArIe to aneka kAryakAraNabhAvanI kalpanA karavI paDe, ane te kalpanA prAmANika nathI. vastutaH kArya pratye kartAnI kRti hetu che, paraMtu kartutvathI kartA hetu nathI; ane kArya pratye kRtine hetu svIkArIe to e phalita thAya ke jyAM jyAM kartAnI kAryane anukULa kRti dekhAya che tyAM tyAM kArya thAya che. mATe je sthAnamAM kRtithI kArya thAya che, te sthAnamAM kArya pratye kRtine hetu mAnI zakAya, ane je sthAnamAM koInI kRti vagara kArya thatuM dekhAya che, te sthAnamAM koInI kRti kAraNa nathI, paraMtu naisargika rIte kArya thAya che, tema svIkArI zakAya. tenA badale kArya pratye kartAne kartutvarUpe hetu svIkArIne sarva kArya pratye koI kartA che, tema mAnIne, jyAM koI kartA dekhAto nathI, e sthAnamAM Izvarane kartA mAnavo te ucita nathI; paraMtu je sthAnamAM kRtithI kArya thAya che te sthAnamAM kartAnI kRti kAraNa che, ane je sthAnamAM koInI kRti vagara kArya thAya che, tyAM naisargika kArya che, tema mAnavuM ucita che. A prakAre kartutvena kartAne kArya pratye hetu svIkAravAmAM doSa batAvyo. tethI naiyAyika kahe ke ghaTarUpa kArya ane ghaTanA upAdAnanuM pratyakSa e be vacce kAryakAraNabhAva dekhAya che, ane te pramANe sAmAnyathI kAryakAraNabhAva svIkArIe to koI vyabhicAranI upasthiti nathI arthAt jema ghaTa banAvanArane ghaTakArya Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 jinamahattvadvAciMzikA/zloka-11 karavA mATe ghaTanA upAdAnanuM pratyakSa Avazyaka che, tema paTAdi sarva kAryo karanArane tenA upAdAnanuM pratyakSa Avazyaka che. A rIte sarva kAryo pratye upAdAnanuM pratyakSa e kAraNa che, tema sAmAnyathI kAryakAraNabhAva svIkAravAmAM koI vyabhicAranI upasthiti thatI nathI ane lAghavanI prApti thAya che. tenA badale amuka kAryo pratye upAdAnanuM pratyakSa Avazyaka che ane amuka kAryo pratye upAdAnanuM pratyakSa Avazyaka nathI, tema mAnavAmAM gauravadoSa prApta thAya che; kAraNa ke, kayAM kAryo pratye upAdAnanuM pratyakSa Avazyaka che ane kayAM kAryo pratye upAdAnanuM pratyakSa Avazyaka nathI, tenI upasthiti karavAmAM gauravanI prApti che; ane tenA badale te sarva kAryo pratye upAdAnanuM pratyakSa Avazyaka che, tema svIkAravAmAM upasthitikRta lAghava che. tethI sAmAnyathI kAryakAraNabhAva svIkAravAmAM vyabhicAranI anupasthiti che ane lAghava paNa che. mATe kArya ane kAryanA upAdAnanuM pratyakSa e be vacce sAmAnyathI kAryakAraNabhAva siddha thAya che; ane kArya ane upAdAnanA pratyakSa vacce sAmAnyathI kAryakAraNabhAva svIkAravAmAM Ave, to e prApta thAya ke jema ghaTAdi kArya che, tema kayaNuka paNa kArya che ane caNuka paNa kArya che, ane caNakanuM upAdAnakAraNa paramANu che ane caNakanuM upAdAnakAraNa caNaka che, ane tyaNukanA upAdAnakAraNanuM pratyakSa ane saNukanA upAdAnakAraNanuM pratyakSa Izvara sivAya anyane nathI, ane kayaNukarUpa kArya ane aNukarUpa kArya jagatamAM thAya che, tethI caNakarUpa ane caNukarUpa kAryanA upAdAnapratyakSanA AzrayapaNAthI jagatkartA evA IzvaranI siddhi thaze. A prakAre taiyAyika kahe, tenuM nirAkaraNa karatAM graMthakArazrI zlokanA uttarArdhathI kahe che -- jJAnane ja kAryamAtra pratye hetu svIkAravAmAM Ave to amane siddhasAdhana che. Azaya e che ke naiyAyike kArya ane tenA upAdAnanA pratyakSa vacce kAryakAraNabhAva svIkArIne upAdAnapratyakSanA AzrayarUpe jagatanA kartAne siddha karyo. teno artha e karIe ke IzvaranuM jJAna kAryamAtra pratye kAraNa che, to jainone te siddhAMta mAnya che. tethI jainone je mAnya che, tenI ja naiyAyika siddhi karI. tethI taiyAyikanA anumAnathI jainone je siddha che, tenI siddhi thavAthI, jainone abhimata Izvara jagatanA kartA nathI tema sthApana karavA arthe taiyAyika Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvadvAciMzikA/zloka-11 je anumAna kare che, te anumAnathI to jainone abhimata bhagavAna jJAnarUpe jagatanA kartA siddha thAya che. mATe taiyAyikane je iSTa hatuM ke jainone abhimata Izvara jagatanA kartA nathI, mATe mahAna nathI, te siddha na thayuM, paraMtu jJAnane kAryamAtra pratye heturUpe svIkAryuM, ane te niyama pramANe jainonA Izvara paNa jagatkartArUpe siddha thAya che, je jainone paNa mAnya che. ahIM naiyAyika kahe ke tamArA bhagavAna koI anAdizuddha nathI, tethI teonuM jJAna kaI rIte kAryamAtra pratye hetu banI zake ? tenA nirAkaraNarUpe graMthakArazrI kahe che -- jenone abhimata bhagavAna paNa pravAhathI anAdi che. tethI jainone abhimata koI tIrthakaro vyaktigata anAdi nahIM hovA chatAM tIrthakarono pravAha anAdino che. tethI e phalita thayuM ke jainone abhimata bhagavAna sadA pravAharUpe prApta thAya che ane pravAhathI prApta thatA bhagavAnanuM jagatanA kAryamAtra pratye hetupaNuM che. mATe jJAnane kAryamAtra pratye hetu svIkArIne jainonA bhagavAnane naiyAyike jagatanA kartArUpe sthApana karyA, tema siddha thAya che. ahIM prazna thAya ke bhagavAnanuM jJAna jagatanA kAryamAtra pratye kAraNa che, tema jainone kyAM abhimata che ? tenI sAkSIrUpe batAve che - AgamamAM kahyuM che ke "je pramANe bhagavAne je joyuM che, te pramANe te pariNamana pAme che." tethI e phalita thayuM ke bhagavAnanA jJAnamAM je pramANe bodha che, te pramANe sarva kAryo thAya che, paraMtu bhagavAnanA jJAnanuM ullaMghana karIne koI kArya thatuM nathI. mATe kAryamAtra pratye jJAnane hetu kahIe ane te jJAnanA AzrayarUpe jagatkartAne svIkArIe, to jainonA bhagavAna paNa jagatanA karyA che, tethI mahAna che, tema siddha thAya che. A rIte taiyAyike jenonA bhagavAna mahAna nathI, tema sthApana karavA mATe, potAnA bhagavAna jagatanA kartA kaI rIte che, tenuM sthApana karavA yatna karyo; paraMtu taiyAyikanA te yatnathI to jainonA bhagavAna jagatkartA siddha thayA, ane te mahAna che, tema siddha thayuM. tethI graMthakArazrIe naiyAyikanA anumAnamAM siddhasAdhana doSa batAvyo. arthAt jainone je siddha che tenI ja naiyAyike siddhi karI tema batAvyuM. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 jinamahattvadvADhizikA/zloka-11 have taiyAyika potAnA Izvarane jagatanA kartArUpe batAvavA mATe je anumAna kare che, tyAM jema kuMbhAra ghaTanA upAdAnanA pratyakSa dvArA ghaTarUpa kArya kare che, tema Izvara paNa caNuka AdinA upAdAnanA pratyakSa dvArA vyaNuka AdirUpa kArya kare che, ane tevuM kArya jainonA Izvara karatA nathI, tema mAne che. tethI taiyAyikane abhimata Izvarane upAdAnapratyakSanA AzrayarUpe kartA svIkAravAmAM tenA mata pramANe zuM doSa Ave che, te graMthakArazrI 'pa gha' thI batAve che - vaLI upAdAnapratyakSa nirAzraya ja tArA matamAM siddha thAo; kema ke guNane svAzraya svIkAravA mATenI vyAptimAM tArA mata pramANe pramANa nathI. Azaya e che ke nayAyika ghaTAdi padArthomAM vartatA guNanAza pratye ghaTAdi padArthanA nAzane kAraNa kahe che, ane kahe che ke prathama kSaNamAM ghaTAdi padArthono nAza thAya che ane dvitIya kSaNamAM taSThi guNono nAza thAya che. tethI ghaTAdino nAza thAya pachI eka kSaNa guNa nirAzraya rahI zake che, tema taiyAyikanA mata pramANe siddha che. tethI e prApta thAya ke guNa Azraya vagara na rahI zake tevI vyApti naiyAyikanA mata pramANe nathI. tethI jo eka kSaNa Azraya vagara guNa rahI zake to koIka guNa sadA Azraya vagara rahI zake tema kahI zakAya; ane tema svIkArIe to ema mAnavuM paDe ke koIka jJAna sadA Azraya vagaranuM che ane te jJAna upAdAnanuM pratyakSa kare che. tethI jyaNuka ane vyaNukanA upAdAnanuM pratyakSa karanAruM jJAna Azraya vagaranuM che. mATe te jJAnanA AzrayarUpe naiyAyikane abhimata IzvaranI siddhi thAya nahi, paraMtu e siddha thAya ke Azraya vagara raheluM koIka jJAna kAryamAtra pratye kAraNa che. AnAthI e phalita thAya ke IzvaranI siddhi mATe karAyela taiyAyikanA anumAnathI IzvaranI siddhi to na thaI, paraMtu potAne anabhimata evuM nirAzraya jJAna yaNuka ane tyaNukanuM kAraNa che, tema siddha thayuM. tethI taiyAyikanA anumAnathI naiyAyikane abhimata Izvara jagatkartArUpe mahAna siddha thatA nathI, paraMtu kAryamAtra pratye jJAnane kAraNe mAnIe to jainone abhimata bhagavAnanuM jJAna kAryamAtra pratye kAraNa che, mATe bhagavAna tevA jJAnanA AzrayarUpe mahAna siddha thAya che. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvadvAtriMzikA/zloka-11-12 75 ahIM vizeSa e che ke jaina siddhAnta pramANe guNo AzrayamAM rahe che, paraMtu nirAzraya guNa rahetA nathI. tethI jJAnane kAryamAtra pratye hetu mAnIe to bhagavAnanuM jJAna kAryamAtra pratye hetu che, tema svIkArI zakAya; kema ke jJAna bhagavAnarUpa AzrayamAM rahe che, paraMtu nirAzraya rahetuM nathI; ane naiyAyikanA mata pramANe Azraya vagara paNa guNa rahI zake che, tethI kAryamAtra pratye hetu bane evuM jJAna nirAzraya paNa naiyAyika matAnusAra siddha thaI zake. mATe jJAnanA AzrayarUpe paNa IzvaranI jagatanA kartArUpe siddhi temanA mata pramANe thAya nahIM. [11] avataraNikA : "brahmAMDAdidhRtiH prayatnajanyA dhRtitvAt ghaTAdidhRtivat" ityanumAnAd brahmAMDAdidhArakaprayatnAzrayatayA jagatkartRtvasiddhi:, tathA ca zrutiH- " etasya cAkSarasya prazAsane gArgI (gArgi ! ) dyAvApRthivI vidhRte tiSThataH" (bRhadAkhyaka-8/3/9) ityata Aha - avataraNikArya : 'brahmAMDAdinI dhRti prayatnajanya che, dhRtipaNuM hovAthI, ghaTAdinI kRtinI jema', e prakAranA anumAnathI brahmAMDAditA dhAraka evA prayatnanA AzrayapaNAthI jagatanA kartApaNAnI siddhi che, ane te rIte=brahmAMDAdinI dhRtinA Azraya Izvara che te rIte, zruti che "he gArgI ! A akSaranA prazAsanamAM=A IzvaranA prayatnamAM, AkAza ane pRthvI dhAraNa karAyelAM rahe che." (bRdavA-8/3/1) AthI=naiyAyika prastuta anumAnathI jagatkartAnI siddhi kare che; AthI, tenA nirAkaraNa mATe graMthakArazrI kahe che noMdha :- ahIM '' nA sthAne '!' e prakAranuM saMbodhana bhAse che. bhAvArtha :-- 'nyAyakusumAMjali' graMthanA pAMcamA stabakamAM udayanAcArye Izvarane jagatanA kartA tarIke siddha karavA mATe anumAna karela che ke 'brahmAMDAdinI kRti prayatnajanya - Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvaddhAtrizikA/zloka-12 che.' ahIM "brahmAMDAdinI vRti e pakSa che, prayatnajanyatva e sAdhya che ane "vRtitva' e hetu che ane "ghaTAdinI vRtinI jema' - e daSTAMta che; ane brahmAMDAdinA dhAraka evA prayatnanA AzrayarUpe jagatanA kartA evA IzvaranI siddhi karI, ane potAnI vAtanI puSTi mATe zrutinuM uddharaNa ApyuM ane batAvyuM ke je akSara che=kSaya na pAme evA Izvara che, tenA prazAsanamAMetenA prayatnamAM, AkAza ane pRthvI dhAraNa karAyelI rahe che, tema gargaRSi potAnI putrI gArgIne saMbodhIne kahe che. A prakAranA anumAna dvArA Izvarane jagatkartA mAnavo ucita nathI, e pramANe graMthakArazrI kahe che - zloka - dhRtyAderapi dharmAdijanyatvAnnAtra mAnatA / kRtitvenApi janyatvAccetyanyatraiSa vistaraH / / 12 / / anvayArtha : zlokanA pRtyApi' zabdano SaSThI vibhaktithI ane paMcamI vibhaktithI artha thAya che. prathama SaSThI vibhaktithI A pramANe artha thAya che - 3 tra=ahIM=jagatanA kartApaNAmAM mAnatA na=pramANa nathI, dhRtyArapa gharmAnijatvA=kema ke dhRti AdinuM paNa dhamadijAnyapaNuM che, ane kRtitvenApanacatrakRtipaNAthI paNa jarApaNuM hovAthI=brahmAMDanA dhAraNa anukULa evI kRtinuM janyapaNuM hovAthI, jagatkapaNAmAM pramANa nathI, ema pUrvArdha sAthe saMbaMdha che. rUpa vistarI anyatra A vistAra anyatra chebrahmAMDAdinI vRti dvArA Izvarane jagatkartA siddha karavA te ucita nathI, tene batAvanAra A vistAra anyatra che. athavA 'kRtyArapa' zabdano paMcamI vibhaktithI A pramANe artha thAya che. atra=ahIM=jagatanA kartApaNAmAM dhRtyAra=dhRti AdithI paNa na mAnatA pramANatA nathI, ghaMvinItvA-kema ke dhamadijAnyapaNuM che dhRti Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvadvAbiMzikA/bloka-12 AdinuM dharmAdijanyapaNuM che ane kRtitvenA patrakRtipaNAthI paNa nacatvA= janyapaNuM hovAthI=kRtinuM janyapaNuM hovAthI jagatkartIpaNAmAM pramANatA nathI, ema pUrvArdha sAthe saMbaMdha che. rUtie prakArano atrepa vistara:=A vistAra anyatra che=brahmAMDAdinI vRti dvArA Izvarane jagatkartA siddha karavA te ucita nathI, tene batAvanAra A vistAra anyatra che. 12aa. zlokArca - ahIM jagatanA kartApaNAmAM, pramANatA nathI; kema ke dhRti AdinuM paNa dharmAdijanyapaNuM che, ane kRtipaNAthI paNa kRtinuM janyapaNuM hovAthI jagatkarTupaNAmAM pramANatA nathI, ema pUrvArdha sAthe saMbaMdha che, e prakArano A vistAra anyatra che. II12aa. athavA ahIM=jagatanA kartApaNAmAM dhRti AdithI paNa pramANatA nathI; kema ke dhRti AdinuM paNa dharmAdijanyapaNuM che, ane kRtipaNAthI paNa kRtinuM janyapaNuM hovAthI jagatkarNapaNAmAM pramANatA nathI, ema pUrvArdha sAthe saMbaMdha che, e prakArano vistAra anyatra che. ll12aaaa noMdha :- zlokano 'ti' zabda dhRtyAdithI jagatkartAmAM pramANa nathI, te kathananI samAptimAM che. 'dhRtyArerA' ahIM 'di' thI sthitinuM grahaNa karavuM, ane 'pa' thI e kahevuM che ke saMsArI jIvone prApta thatAM phaLo to dharmAdijanya che, paraMtu dhRti AdinuM paNa dharmAdijanyapaNuM che. >> 'dharmAvigatvA' ahIM 'va' thI svabhAvAdinuM grahaNa karavuM. TIkA - dhRtyAderiti-dhRtiH patanapratibandhakaH saMyogaH, AdinA sthitigrahaH, dharmAdijanyatvAt, AdinA svabhAvAdigrahaH, nA'tra-jagatkartRtve mAnatA pramANatA / uktazrutAvakSaraprazAsanapadayoH saMgrahAbhimataikAtmataddharmaparatayA nAnupapattiH / Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 jinamahattvaddhAtrizikA/bloka-12 TIkArca - vRti:.... nAnupatti: | zlokamAM dhRtyAdinuM dharmajanyapaNuM che, ema kahyuM tyAM dhRtino artha kare che - vRtiHpatana pratibaMdhaka saMyoga. "vRddhi mAM "sahi' zabdathI sthitinuM grahaNa karavuM. dhRti AdinuM dharmAdijanyapaNuM che e pramANe je hetu kahyo, temAM 'gari' zabdathI svabhAvAdinuM grahaNa karavuM. ahIM=jagatkartApaNAmAM, mAnatA=pramANatA, nathI, ane temAM hetu tarIke dhRtyAdinuM dharmAdijacapaNuM che, ema saMbaMdha karavo. ahIM prazna thAya ke dhRti AdinuM dharmAdijanyapaNuM svIkArIne Izvarane jagatanA kartA svIkAravAmAM pramANatA nathI, tema kahevAmAM Ave to, avataraNikAmAM kahela zrutinI kaI rIte saMgati thaI zake ? tethI kahe che -- ukta zrutimAM akSarapada ane prazAsanapadanuM saMgrahaabhimata ekAtmatAddharmaparatayA akSarapadanuM saMgrahaabhimata ekAtmaparapaNuM hovAthI ane prazAsanapadanuM eka AtmAnuM dharmaparapaNuM hovAthI, anupamati nathI=zrutinI asaMgati nathI. * svabhAvaH' ahIM ra' thI niyatinuM grahaNa karavuM. bhAvArtha - (1) brahmAMDAdi dhRtimImAMsA - avataraNikAmAM anumAna karIne sthApana karela ke brahmAMDAdinA dhAraka evA prayatnanA AzrayapaNA vaDe jagatkartApaNAnI siddhi che. tenuM nirAkaraNa karatAM graMthakArazrI kahe che - jagatkartA svIkAravAmAM pramANatA nathI; kema ke dhRti Adi IzvaranA prayatnajanya nathI, paraMtu puNyarUpa dharmathI janya che, ane lokasthitirUpa padArthanA svabhAvathI janya che. mATe dhRti AdinA baLathI jagakartArUpe Izvarane mAnavA ucita nathI. Azaya e che ke jagandhartI jIvonuM tevA prakAranuM puNya che ke jethI pRthvI paDatI nathI paraMtu sthira rahe che. vaLI lokasthiti che ke jethI jagavartI Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvadvAtriMzikA/mloka-12 79 padArthonA svabhAva pramANe pRthvI paNa svasvabhAve sthira rahe che paNa pAta pAmatI nathI. ahIM prazna thAya ke A rIte puNya ane svabhAvAdine kA2Ne brahmAMDanI kRti Adi svIkAravAmAM Ave to avataraNikAmAM batAvela zrutinI saMgati kaI rIte thAya ? tethI kahe che. -- saMgrahanayanI dRSTithI vicArIe to jagatvartI sarva AtmAo eka AtmA che, ane te sarva AtmAonuM evuM puNya che ke jethI te puNyanA prazAsanathI=puNyanA prabhAvathI, pRthvI sthira rahe che. mATe avataraNikAmAM batAvela zrutinI saMgati thaze, ane zrutinI saMgati karavA arthe Izvarane brahmAMDAdinA dhAraka mAnavAnI jarUra rahetI nathI. utthAna : avataraNikAmAM udayanAcArye kahela anumAnathI brahmAMDAdinA dhAraka prayatnanA AzrayapaNAthI jagatkartAnI siddhi batAvI, ane tenuM nirAkaraNa karatAM graMthakArazrIe batAvyuM ke dhRti Adi dharmAdijanya che, mATe dhRti AdinA AzrayapaNAthI Izvarane jagatkartA mAnavAnI jarUra nathI. tyAM prazna thAya ke brahmAMDAdinI kRti prasiddha che. te IzvaranA prayatnathI janya che ke dharmAdithI janya che, te kema nakkI thAya ? tethI IzvaranA prayatnathI brahmAMDAdinI dhRti svIkAravAmAM zuM doSo Ave che, te batAvIne lAdhavathI dharmAdine brahmAMDAdinA dhAraka svIkAravA ucita che, te batAve che TIkA : kiJca prayatnavadIzvarasaMyogamAtrasya dhArakatve'tiprasaMgaH, dhAraNAnukUlaprayatnavadIzvarasaMyogasya dhAraNAvacchitrezvaraprayatnasyaiva vA tattve sa eva doSaH / yadi ca svajanakavRttidhAraNAvacchinnavizeSyatAyA dhAraNA'vacchinnavizeSyatAyA eva vA dhArakatAvacchedakasaMbandhatvamabhyupagamyate tadabhyupagame ca tadjJAnecchayorapi dhArakatvApattau gauravAt lAghavAddharmasyaiva dhArakatvaucityam / tadidamucyate "nirAlaMbA nirAdhArA vizvAdhArA vasundharA / yavvAvatiSThate tatra dharmAvanyatra Aragam" / / (thoLazAstra-4/8) kRti / - Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 jinamahattvadvAaizikA/zloka-12 TIkArya : vizva .... / rUti | ane vaLI prayatnavALA IzvaranA saMyogamAtranuM dhArakapaNuM hote chate brahmAMDAdi, dhArakapaNuM hote chate, atiprasaMga che anya paDatI vastunI paNa dhRti svIkAravAno atiprasaMga che. ahIM koI kahe ke prayatnavALA IzvaranA saMyogamAtrane dhAraka mAnavAmAM atiprasaMganA vAraNa mATe ame dhAraNAnukULa prayatnavALA IzvarasaMyogane dhAraka svIkArIzuM, mATe doSa Avaze nahIM. tethI kahe che - ghAraVIInuvRtta..... dhAraNAnukULa prayatnavALA IzvarasaMyoganuM tattva=tatpaNuM hote chate=dhRtipaNuM hote chate, te ja doSa che atiprasaMga doSa che. ahIM pUrvapakSI kahe ke dhAraNAnukULa prayatnavALA IzvarasaMyogane dhAraka svIkAravAmAM atiprasaMga doSa che, te nivAravA mATe ame dhAraNAvacchinna IzvaranA prayatnane dhAraka svIkArIzuM, mATe atiprasaMga doSa nahIM Ave. tenuM nirAkaraNa karavA arthe graMthakArazrI kahe che - dhAraVIRvacchinne ..... =ane dhAraNAvacchinna IzvaraprayatnanuM ja tatpaNuM hote chate ja=dhRtipaNuM hote chate ja, te ja doSa che=atiprasaMga doSa che. ahIM pUrvapakSI Izvarane brahmAMDAdinA dhAraka svIkAravAmAM AvatA atiprasaMga doSanA vAraNa mATe saMbaMdhavizeSane svIkArIne atiprasaMga doSanuM vAraNa kare te batAvIne tenuM nirAkaraNa karatAM graMthakArazrI kahe che - vari .. ane jo svajanakavRttidhAraNAvacchiAvizeSatAnuM athavA dhAraNAvacchinnavizeSatAnuM ja dhArakatAavacchedakasaMbaMdhapaNuM svIkArAya che, ane tenA abhyapagamamAM pUrvamAM batAvyuM evA vizeSa prakAranA dhArakatAavacchedakasaMbaMdhathI Izvarane brahmAMDanA dhAraka svIkAravAmAM, tenAM jJAna ane IcchAtA paNa dhArakapaNAnI Apatti hovAne kAraNe=IzvaranuM jJAna ane IzvaranI icchAnA paNa dhArakapaNAnI Apatti hovAne kAraNe, gaurava hovAthI lAghavathI dharmanuM ja dhArakapaNuM ucita che. te A lAghavathI dharmanuM ja dhArakapaNuM ucita che, ema je pUrvamAM kahyuM te A, "yogazAstra'-4-18mAM kahevAya che - Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvavAliMzikA/zloka-12 "AlaMbana vagaranI, AdhAra vinAnI, vizvano AdhAra evI pRthvI je rahe che, temAM dharmathI anya kAraNa nathI." (yogazAstra-4-18) ti' zabda uddharaNanI samAptimAM che. 'tatjJAnecchayorapi' ahIM 'pi' thI e kahevuM che ke IzvaranI vRti to brahmAMDAdinI dhAraka che, paraMtu jJAna ane icchAne paNa brahmAMDAdinA dhAraka svIkAravAnI Apatti che. bhAvArtha : pUrvamAM graMthakArazrIe udayanAcAryanA anumAnanuM nirAkaraNa karatAM kahyuM ke dhRti Adi dharmAdijanya che, mATe dhRti AdinA AzrayapaNAthI Izvarane jagakartA mAnavAmAM koI pramANa nathI. tyAM vicArakane jijJAsA thAya ke brahmAMDAdinI dhRti dekhAya che, ane tenA dhAraka Izvara nathI, tema kaI rIte nakkI thAya ? tethI naiyAyika je brahmAMDAdinA dhAraka Izvarane mAne che, tenI mAnyatAne sAme rAkhIne tenI mAnyatA pramANe Izvarane brahmAMDAdinA dhAraka svIkAravAmAM kaI rIte atiprasaMga Ave che, te batAve che - naiyAyika Izvarane sarvavyApI mAne che, tethI Izvarano saMyoga jagatanA sarva padArtho sAthe che. jo prayatnavALA Izvarano saMyogamAtra brahmAMDAdino dhAraka che, tema mAnIe, to prayatnavALA Izvarano saMyoga jema brahmAMDAdi sAthe che, tema jagatanA tamAma padArtho sAthe che. tethI jema brahmAMDAdi paDatA nathI, tema anya koIpaNa padArtha paDavo joIe nahi. vastutaH jagatamAM keTalAka padArtho uparathI nIce paDatA dekhAya che, te sarvanI sAthe dhAraNa karanAra Izvarano saMyoga che, tema taiyAyikanA mate siddha che. mATe "je padArtha uparathI nIce paDe che, te paDavA joIe nahIM," e prakArano atiprasaMga doSa che. A rIte prayatnavALA IzvaranA saMyogamAtrane brahmAMDAdinA dhAraka svIkAravAmAM atiprasaMga doSa che. te doSanA nivAraNa mATe taiyAyika kahe ke - Izvarano dhAraNAnukULa prayatna brahmAMDAdimAM che, paraMtu anya paDatA padArtho sAthe nathI. tethI prayatnavALA IzvaranA saMyogathI brahmAMDAdinuM dhAraNa thAya che, ane anya paDatA padArthonuM dhAraNa thatuM nathI. tethI brahmAMDAdinA dhAraka Izvarane svIkAravAmAM atiprasaMga doSa nathI. tenuM nivAraNa karavA mATe graMthakArazrI kahe che - Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvaddhAtrizikA/zloka-12 brahmAMDAdinA dhAraNAnukULa prayatnavALA Izvara che ane te Izvarano saMyoga jagatanA tamAma padArtho sAthe che. tethI IzvarabrahmAMDAdinA dhAraNAnukULa prayatnavALA hovA chatAM anya padArthonI paNa dhRti mAnavAno atiprasaMga Ave che. jema koI puruSa hastAdithI ghaTane dhAraNa karavA yatna karato hoya tyAre te puruSano ghaTane dhAraNa karavAne anukULa prayatna che, paraMtu paTAdine dhAraNa karavAne anukULa prayatna nathI; Ama chatAM te hasta upara paTa AvIne paDe to te paTanuM paNa dhAraNa thAya che. tema Izvarano dhAraNAnukULa prayatna brahmAMDAdiviSayaka hovA chatAM te Izvara sAthe anya sarva padArthono saMyoga hovAthI anya patana pAmatA padArthono paNa IzvaranA saMyogathI dhAraNa thavAno atiprasaMga prApta thaze. ahIM pUrvapakSI kahe ke Izvarano saMyoga sarvavyApI che, tethI anya padArthonA dhAraka Izvarane svIkAravAno atiprasaMga tame Apyo; paraMtu ame IzvaranA saMyogane dhAraka svIkAratA nathI, paraMtu dhAraNAvacchinna IzvaranA prayatnane ja dhAraka svIkArIe chIe. tethI IzvaranA aneka prakAranA prayatno che, temAMthI je dhAraNAvacchinna prayatna che, te prayatnathI brahmAMDAdinI vRti thAya che, paraMtu anya padArthonI vRti thatI nathI. tethI Izvarano saMyoga sarva padArtho sAthe hovA chatAM brahmAMDAdi sivAya anya padArthonI dhRti svIkAravAnI Apatti Avaze nahIM. tene graMthakArazrI kahe che ke dhAraNAvacchinna IzvaranA prayatnanuM dhArakapaNuM svIkAravAmAM paNa atiprasaMgadoSanuM nivAraNa thatuM nathI. Azaya e che ke Izvara brahmAMDAdine dhAraNa karavA mATe prayatna kare che ane ghaTAdi kAryo karavA mATe paNa prayatna kare che, te sarva prayatnomAMthI dhAraNAvacchinna prayatna dhAraNAne anukULa kriyArUpa che. tethI dhAraNAvacchinna prayatna kahevAthI ghaTAdi kAryaviSayaka anya prayatna karatAM dhAraNAne anukULa kriyArUpa prayatna judo paDaze, ane Izvara jyAre dhAraNAvacchinna prayatnavALA haze, tyAre te prayatnathI sarva padArthonI dhRti prApta thaze; kema ke naiyAyikane mAnya Izvara sarvavyApI hovAthI dhAraNAnukULa prayatnavALA sAthe je padArthano saMyoga thayo te sarva padArtho IzvaranA prayatnathI dhAraNa thavA joIe. jema koI puruSa bolavAne anukULa prayatnavALo hoya tyAre te bolavAnA prayatnathI ghaTanuM dhAraNa thatuM nathI, paraMtu jyAre ghaTanA dhAraNane anukULa prayatnavALo Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 83 jinamahattvadvAciMzikA/zloka-12 hoya tyAre teno dhAraNAvacchinna prayatna dhaTane dhAraNa karavAnuM kAraNa bane che. Ama chatAM ghaTane dhAraNa karavAnA prayatnavALA hastAdi sAthe paTano saMyoga thAya to te dhAraNAvacchinna prayatnathI paTanI paNa dhRti prApta thAya, tema jyAre Izvara dhAraNAvacchinna prayatna kare che, tyAre tenI sAthe saMbaMdhavALA sarva padArthonI dhRti thavI joIe; ane Izvarano brahmAMDAdine dhAravA mATeno prayatna koIka kALamAM che ane koIka kALamAM nathI, evuM nathI, paraMtu sadA che. tethI dhAraNAvacchinna evo Izvarano prayatna sadA che, mATe sadA mATe IzvaranA dhAraNAvacchinna prayatnathI sarva padArthonI vRtine mAnavAno prasaMga Avaze. IzvaranA prayatnane brahmAMDAdino dhAraka svIkAravAmAM paDatA evA anya padArthonI paNa dhAraNA svIkAravAnI Apatti Ave, tethI tenA nivAraNa mATe naiyAyika kahe ke svajanakavRttidhAraNAvacchinnavizeSyatAnuM athavA dhAraNAvacchinnavizeSatAnuM ja dhArakatAavacchedakasaMbaMdhapaNuM ame svIkArIzuM. tethI A saMbaMdhavizeSathI brahmAMDAdinI vRti thAya che ane paDatA evA anya padArthonI dhRti mAnavAno atiprasaMga Avaze nahIM. te A rIte - sva=brahmAMDAdino dhAraka prayatna, teno janaka Izvara, e IzvaramAM vRtti dhAraNA=brahmAMDAdine dhAraNa karavAne anukULa evI dhAraNakriyA, e kriyAthI avacchinna vizeSyatAnuM athavA IzvaramAM rahelI dhAraNA, tenAthI avacchinna vizeSyatAnuM dhArakatAvacchedakasaMbaMdhapaNuM svIkAra karAya to koI doSa Avato nathI. ahIM vizeSa e che ke IzvaramAM rahelI dhAraNA viSayatAsaMbaMdhathI brahmAMDAdimAM rahe che. tethI brahmAMDAdi dhAraNAviziSTa bane che. mATe dhAraNA vizeSaNa bane che ane brahmAMDAdi vizeSya bane che ane brahmAMDAdimAM vizeSyatA prApta thAya che. vaLI jema brahmAMDAdimAM viSayatAsaMbaMdhathI dhAraNA rahe che, tema samavAyasaMbaMdhathI rUpa paNa rahe che. tethI rUpaviziSTa paNa brahmAMDAdi che. ahIM rUpa vizeSaNa che ane brahmAMDAdi vizeSya che ane brahmAMDAdimAM rahelI vizeSyatA rUpAvacchinna che, ane rUpAvacchinna vizeSyatA judA prakAranI che ane dhAraNAvacchinna vizeSyatA judA prakAranI che, ane rUpAvacchinna vizeSyatAnuM nivAraNa karavA arthe dhAraNAvacchinnavizeSyatAdhArakatAavacchedakasaMbaMdha che, ema kahela che. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 jinamahattvAtrizikA/zloka-12 tethI e prApta thAya ke IzvaramAM rahela dhAraka prayatna dhAraNAvacchinnavizeSyatAsaMbaMdhathI brahmAMDAdimAM rahe che. tethI dhAraka evo prayatna svajanakavRttidhAraNAvacchinnavizeSyatAsaMbaMdhathI athavA dhAraNAvacchinnavizeSyatAsaMbaMdhathI brahmAMDAdimAM prApta thAya che, paraMtu paDatA evA anya padArthomAM prApta thato nathI; kema ke IzvaranI dhAraNAnI kriyAno viSaya brahmAMDAdi che, paraMtu paDatA evA anya padArtho nathI. tethI viSamatAsaMbaMdhathI dhAraNA brahmAMDAdimAM rahe che, paDatA evA anya padArthomAM nahIM. mATe A saMbaMdhathI IzvaramAM vartato dhArakaprayatna brahmAMDAdimAM prApta thAya che, anyamAM nahIM. tethI IzvaranA prayatnathI anya padArthonI dhRti mAnavAno atiprasaMga Avaze nahIM. tene graMthakArazrI kahe che -- A prakAranA saMbaMdhavizeSathI IzvaranA dhAraka prayatnane brahmAMDAdimAM rAkhavAmAM Ave to anya padArthonI dhRtino atiprasaMga Ave nahIM, paraMtu IzvaranuM jJAna ane IzvaranI icchAne paNa brahmAMDAdinAM dhAraka svIkAravAM paDe; kema ke brahmAMDAdine dhAraNa karavA joIe' e prakAranuM Izvarane jJAna thayuM, tyAra pachI brahmAMDa dine dhAraNa karavAnI Izvarane icchA thaI, ane tyAra pachI brahmAMDAdine dhAraNa karavAne anukULa evo dhArakaprayatna Izvare karyo; ane A jJAna, icchA ane dhArakaprayatna, e traNe viSayatAsaMbaMdhathI brahmAMDAdimAM prApta thaze, ane te traNene brahmAMDAdinA dhAraNa pratye kAraNa mAnavAM paDaze. tethI brahmAMDAdinA dhAraNa pratye traNane kAraNa mAnavAmAM gaurava che. mATe lAghavathI jagatvartI jIvonA puNyarUpa dharmane brahmAMDAdino dhAraka mAnavo ucita che. ahIM vizeSa e che ke pUrve traNa vikalpo pADIne te traNemAM atiprasaMga batAvyo. tyAM trIjo vikalpa dhAraNAvacchinna IzvaranA prayatnane brahmAMDAdino dhAraka svIkArIe to atiprasaMgadoSa prApta thAya che, tema kahyuM, kema ke dhAraNAnI kriyAthI avacchinna evo Izvarano prayatna IzvaranA AtmAmAM che, ane Izvara sarvavyApI che, tethI dhAraNAvacchinna evo Izvarano prayatna sarva padArthono dhAraka bane tema svIkAravuM paDe; ane jyAre svajanavRttidhAraNAvacchinna- vizeSyatAsaMbaMdhathI dhAraka prayatnane IzvaranA dhArakaprayatnane, brahmAMDAdimAM rAkhyo tyAre Izvarano prayatna samavAyasaMbaMdhathI IzvaramAM hovA chatAM dhAraNAno viSaya brahmAMDAdi hovAthI viSamatAsaMbaMdhathI Izvarano dhArakaprayatna brahmAMDAdimAM prApta thayo. mATe Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvadvAciMzikA/zloka-12 brahmAMDAdinuM dhAraNa thayuM nathI. ane je padArthane dhAraNa karavA Izvara prayatna karatA nathI, tyAM viSayatAsaMbaMdhathI Izvarano prayatna nathI. mATe anya paDatA padArthonuM dhAraNa thayuM nathI. tethI taiyAyikane atiprasaMgadoSa Ave nahIM. chatAM pRthvIne Izvara dhAraNa kare che, tema mAnavAmAM gaurava che. mATe lAghavathI dharmane ja brahmAMDano dhAraka svIkAravo ucita che, ema graMthakArazrIe kahela che. utthAna : pUrvamAM batAvyuM ke brahmAMDAdinI vRti AdinA baLathI Izvarane jagatkartA svIkArI zakAya nahIM, paraMtu lAghavathI dharmathI brahmAMDAdinI vRti svIkArI zakAya. have anya rIte paNa brahmAMDAdinI vRtinA baLathI Izvarane jagatkartA svIkArI zakAya nahIM, e batAvavA arthe kahe che -- TIkA : tathA kRtitvenApi janyatvAcca na jagatkartRtvasiddhiH, kRtitvAdyavacchinne icchAdehetutvAnityakRtyAdau mAnAbhAvAt janyatvasya kAryatAvacchedakakoTau praveze gauravAt, phalamukhasyApi tasya kvaciddoSatvAt, "nityavijJAnamAnandaM brahma" (bR. A. u. 3/9/28) iti zrutenityajJAnasiddhAvapi nityecchAkRtyorasiddheH, ata eva nityasukhasyApIzvare siddhiprasaGgAcca / tasmAduktazrutirapi nityajJAnasukhAzrayatayA dhvastadoSatvenaiva mahattvamIzvarasya bodhayatIti sthitamiti / eSa vistaro'nyatra-syAdvAdakalpalatAdau, digmAtrapradarzanaM punaretaditi bodhyam / / 12 / / TIkArca - tathA kRtitvenA ..... zodhyam II ane kRtipaNA vaDe paNa janyapaNuM hovAthI=kRtipaNA vaDe dhRti AdinuM javyapaNuM hovAthI, jagatkartutvanI siddhi nathI=brahmAMDAdinI vRti AdinA baLathI jagatkartutvanI siddhi nathI. ahIM pUrvapakSI kahe ke ame nityakRti Adine mAnIzuM. tenA nirAkaraNa mATe graMthakArazrI hetu kahe che - kRtitvAdi avacchinnamAM IcchAdinuM hetupaNuM hovAnA kAraNe nityakRti AdimAM nAnAmAvA=pramANano abhAva che. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 jinamahattvaddhAtrizikA/zloka-12 ahIM pUrvapakSI kahe ke anyatvane kAryatAavacchedaka koTImAM praveza karAvIzuM to nityakRti svIkArI zakAze. tenA nirAkaraNa mATe graMthakArazrI hetu kahe che - javyatvane kAryatAavacchedaka koTImAM praveza karavAmAM gaurava che. ahIM pUrvapakSI kahe ke anyatvane kAryatAavacchedaka koTImAM praveza karAvavAmAM je gauravanI prApti che te phalamukha che mATe doSarUpa nathI. tenA nirAkaraNa mATe graMthakArazrI hetu jaNAve che - phalamukha evA paNa tenuM gauravadoSanuM, koIka sthAnamAM doSapaNuM che=je sthAnamAM virodhI vacanonI prApti hoya te sthAnamAM doSapaNuM che. ahIM prazna thAya ke je gaurava phalamukha hoya tene doSarUpa kema svIkArI zakAya ? tethI te gauravane doSarUpe svIkAravAmAM virodhI zrutinA vacanane batAve che - nityavijJAnamAnanda trA" (. mA. 3. 3/1/28) e prakAranI zrutithI nityajJAnanI siddhi thavA chatAM paNa nitya IcchA ane nityakRtinI asiddhi che, tethI phalamukha gaurava doSarUpa che, ema avaya che. AthI ja= nityavijJAna mAnavaM brahma" e prakAranI zrutithI ja, IzvaramAM nityasukhanI siddhino prasaMga hovAthI, ane "gha' zabdathI 'IzvaramAM nityajJAnanI siddhino prasaMga hovAthI, nityavijJAnavALA ane nitya AnaMdavALA Izvara che. e artha prApta thAya che. tethI TIkAmAM 'siddhiprasAti' pachI 'nityavijJAna ane nitya AnaMdavALA Izvara che' e adhyAhAra che. AnAthI zuM phalita thAya che ? te batAve che - te kAraNathI "nityavijJAnamArja trA" e prakAranI kRtithI IzvaramAM nityajJAna ane nityasukha siddha thAya che, te kAraNathI, ukta zruti paNa "nityavijJAnamAnanda " e prakAranI ukta zruti paNa, nityajJAna ane nityasukhanA AzrayapaNAthI dhvastadoSarUpe ja IzvaranA mahattvane jaNAve che, e pramANe sthita che e pramANe padArtha vyavasthita che. ti=mULa zlokamAM rahela "ti' zabda kRtyAdi jagatkartAmAM pramANa nathI, te kathananI samApti sUcaka che. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvadvAtriMzikA/zloka-12 87 Sa vistara:=A vistAra=brahmAMDAdinI kRti jagatkartAnI siddhi karanAra nathI e vistAra, anyatra=syAdvAda kalpalatAdimAM che. vaLI digmAtra pradarzana A=prastuta zlokamAM batAvyuM e che, e pramANe jANavuM. / / 12 / / * 'kRtitvAdyavacchinne' ahIM 'vi' thI icchAnuM grahaNa karavuM. 'rUvjhAverhatutvAt' ahIM 'vi' thI jJAnanuM grahaNa karavuM. * 'nityanRtyAne' ahIM 'vi' thI nityaicchAnuM grahaNa karavuM. 'tamuhasthApi' ahIM 'pa' thI e kahevuM che ke phalamukha na hoya tevuM gaurava to doSarUpa che, paraMtu phalamukha evuM paNa gaurava koIka sthAne doSarUpa che. 'nityajJAnasiddhArvApa'. ahIM 'pi' thI e kahevuM che ke nityajJAnanI siddhi na hoya topaNa nityaicchA ane nityakRtinI asiddhi che, paraMtu prastuta zrutithI nityajJAnanI siddhi hovA chatAM paNa nityaicchA ane nityakRtinI asiddhi che. 'nityasuvApi' ahIM 'pi' thI e kahevuM che ke ukta zrutithI nityajJAnanI siddhi to IzvaramAM che, paraMtu nityasukhanI paNa IzvaramAM siddhi thAya che. '3ktazrutirapi' ahIM pi' thI e kahevuM che ke sarvajJanuM vacana to nityajJAna ane nityasukhanA AzrayapaNA vaDe dhvastadoSarUpe IzvaranuM mahattva jaNAve che, paraMtu ukta zruti paNa nityajJAna ane nityasukhanA AzrayapaNA vaDe stadoSarUpe IzvaranuM mahattva batAve che. noMdha :- ahIM dhRti zabdathI paDatA padArthone paDatAM aTakAve tevo saMyoga grahaNa karavo, 'dhAraNA' zabdathI dhAraNa karanAra vyaktimAM vartatI kriyA grahaNa karavI ane 'dhArakaprayatna' zabdathI dhAraNA karanAra IzvaramAM vartato vIryavyApAra grahaNa karavo. bhAvArtha : brahmAMDAdinI dhRti Adine kA2Ne Izvara jagatanA kartA che ema svIkAravAmAM koI pramANa nathI, tema pUrvamAM yuktithI sthApana karyuM. tene daDha karavA mATe anya rIte paNa dhRti AdithI Izvarane jagatanA kartA svIkArI zakAya nahIM, te batAve che. kRtipaNAthI kRti janya che arthAt dhRti e kRti hovAthI janya che, tethI nitya nathI. mATe brahmAMDAdine dhAraNa karanAra nitya evA Izvarane brahmAMDAdinI dhRti AdinA baLathI jagatanA kartA svIkArI zakAya nahi; kema ke kRti ja Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvadvAciMzikA/zloka-12 jyAre anitya hoya to te kRtinA AzrayarUpe anitya Izvara mAnI zakAya, paNa anitya kRtinA AzrayapaNArUpe nitya evA Izvara che, te sthApana karI zakAya nahIM. ahIM pUrvapakSI kahe ke ame nityakRti mAnIzuM, tethI nitya brahmAMDAdinI dhAraNAne anukULa kRtinA Azraya tarIke nitya IzvaranI siddhi thaze. tene graMthakArazrI kahe che - kRtitvAdi avacchinnamAM icchAdinuM hetupaNuM hovAthI nityakRti Adi svIkAravAmAM pramANa nathI. Azaya e che ke je kaMI kRtiAdi hoya te sarva pratye icchAdi hetu che. tethI je icchAdi hetuthI janya hoya te nitya hoI zake nahi, mATe nityakRti Adine svIkAravAmAM koI pramANa nathI. tethI nityakRti Adi svIkArIne brahmAMDAdine dhAraNa karavAnI nityakRti Adi IzvaramAM che, tema batAvavApUrvaka IzvaranI siddhi karIne te Izvara jagatanA karyA che, tema kahI zakAya nahIM. ahIM pUrvapakSI kahe ke ame janyatvane kAryatAavacchedaka koTImAM mUkIne nityakRti Adine svIkArIzuM, jethI nityakRtinA Azraya evA IzvaranI siddhi thaze. te A rIte -- je je ja kRtiAdirUpa kArya che, tenA pratye icchAdi hetu che, paraMtu sarva kRti Adi pratye icchA hetu nathI. tethI janyatva kRtiniSThakAryatAnuM avacchedaka banaze ane IzvaramAM janyakRti nathI, mATe IzvaranI kRti pratye icchAdi hetu nathI, ema mAnI zakAze. tene graMthakArazrI kahe che -- janyatvane kAryatAavacchedaka koTImAM praveza karAvavAmAM gauravadoSa che. te A rIta - sarva kRtiAdi pratye icchAdine hetu svIkAravAmAM sAmAnya kAryakAraNabhAvanI prApti thAya che, tethI lAghava che; ane keTalIka kRtione anya svIkAravI ane keTalIka kRtione nitya svIkAravI ane tyAra pachI janyakRti Adi pratye icchAdine hetu svIkAravAmAM upasthitikRta gauravadoSanI prApti che. mATe kAryatAavacchedaka koTImAM janyatvane praveza karAvIne nityakRti Adi sthApana karI zakAya nahIM. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 89 jinamahattvadvAciMzikA/zloka-12 tyAM pUrvapakSI kahe ke anyatvane kAryatAavacchedaka koTImAM praveza karAvavAmAM gauravadoSa che, topaNa phalamukha cheHnitya evA IzvaranI saMgati karavArUpa phalane sAdhanAra che. mATe phalamukha evo gauravadoSa nityakRti Adine svIkAravAmAM bAdhaka nathI. tene graMthakArazrI kahe che - phalamukha evo paNa gauravadoSa koIka ThekANe doSarUpa che. Azaya e che ke je sthAnamAM gauravadoSa prApta thato hoya ane tene puSTa karanArI zruti na maLatI hoya, paraMtu tene asiddha karanArI zruti prApta thatI hoya, to te phalamukha evo paNa gauravadoSa bAdhaka che. vastutaH IzvaranI jagakartutvanI siddhi karavAnA upAyarUpe pUrvapakSI evA naiyAyikane nityakRti Adi svIkAravI che, ane tenA svIkAramAM tene gauravadoSa Avyo, tene naiyAyika phalamukha kahe che; paraMtu jyAM sudhI IzvaranuM jagakartutva siddha na thAya tyAM sudhI nityakRtine svIkArIne AvatA gauravadoSane phalamukha kahI zakAya nahIM. vaLI zrutithI paNa gauravadoSa phalamukha che tenI puSTi thatI nathI. mATe pUrvapakSIe svIkArela phalamukha paNa gaurava doSarUpa che. temAM zrutinI sAkSI Ape che : zruti kahe ke "nityavijJAna ane nitya AnaMdamaya brahma che." A zrutithI nityajJAnanI siddhi thavA chatAM paNa nitya icchA ane nityakRtinI asiddhi che. mATe nityaicchA ane nityakRtinA Azraya tarIke Izvarane svIkArIne Izvarane jagatanA kartA sthApana karI zakAya nahi. jo IzvaramAM nityaicchA ane nityakRti mAnya hoya to nityavijJAna, AnaMda, icchA ane kRtirUpa brahma che" e pramANe zruti hovI joIe, paraMtu evI zruti nathI. A rIte dhRti Adi kRti hovAne kAraNe paNa IzvaranA jagatkartutvanI siddhi thaI zakatI nathI, ema yuktithI sthApana karyuM. have nityavijJAna ane nityaAnaMdarUpa brahma che, e zrutimAM nityaAnaMda zabdathI nityasukhanuM grahaNa thAya che. tethI IzvaramAM nityasukhanI paNa siddhi thAya che ane nityajJAnanI paNa siddhi thAya che. tethI te zruti batAve che ke nityajJAna ane nityasukhanA Azraya Izvara che; ane tenAthI arthathI ukta zrutithI paNa e prApta thAya ke Izvare sarva doSono Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ co jinamahattvadrAsiMzikA/zloka-12-13 nAza karyo che, mATe Izvara mahAna che; kema ke Izvare sarva doSono nAza karyo tyArathI mAMDIne zAzvatakALa temanAmAM jJAna che ane zAzvatakALa sudhI temane sukha che. tethI je sAdhaka doSono dhvaMsa kare tene nityajJAna ane nityasukhanI prApti thAya che, mATe te mahAna che, A prakArano bodha nityavijJAna ane nitya AnaMdane batAvanAra zrutithI thAya che. dhRti AdinA baLathI jagatanA kartA Izvara siddha karI zakAya nahIM, teno vicAra 'syAdvAdakalpalatAdimAM ghaNo che. ahIM to dizA batAvavA pUratuM thoDuM kathana che. I1ranA avataraNikA : zloka-1 thI 6 sudhImAM yuktithI sthApana karyuM ke bhagavAnanuM aMtaraMga guNasaMpattithI mahAtapaNuM che, viziSTa bAhya saMpadAthI mahAnapaNuM che ane svabhAvabhedane kAraNe paNa mahAtapaNuM che. tyAM taiyAyike zaMkA karI ke 'bhagavAnamAM nityanirdoSatA nathI, mATe bhagavAna mahAna nathI' tenuM nirAkaraNa zloka-7 thI 9 sudhI karIne sthApana karyuM ke bhagavAne sAdhanA karIne doSono nAza karyo che, mATe bhagavAna mahAna che. vaLI taiyAyika Izvarane jagatkartA mAne che ane vItarAga jagatkartA nathI mATe mahAna nathI,' ema kahe che. tenuM nirAkaraNa zloka-10 thI 12 sudhI karIne sthApana karyuM ke 'bhagavAna jagatanA kartA nathI ane vItarAga che mATe mahAna che." vaLI 'bhagavAnanA parimita dAnanA kAraNe bhagavAna mahAna nathI' tema boddha kahe che. graMthakArazrI zloka-13-14 thI te batAvavApUrvaka tenuM nirAkaraNa kare che - zloka : anye tvAhumahattvaM hi saGkhyAvaddAnato'sya na / zAstre no gIyate hyetadasaGkhyaM trijagadguroH / / 13 / / anvayArtha: ane tu=anya vaLI boddha vaLI nAdu =kahe che sahyAviddAnata =saMkhyAvALuM dAna hovAne kAraNe AmanuM bhagavAnanuM mahattva na=mahattva nathI, dina Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvaddhAtrizikA/zloka-13 je kAraNathI ta: zA=amArA zAstramAM trinAro: traNa jagatanA gurunuM A=dAna artha te asaMkhya saMbhaLAya che. 13 zlokArca - bauddha vaLI kahe che - saMkhyAvALuM dAna hovAne kAraNe bhagavAnanuM mahattva nathI, je kAraNathI amArA zAstramAM traNa jagatanA gurunuM AgadAna asaMkhya saMbhaLAya che. ll13. zlokanA pUrvArdhamAM di' zabda pAdapUrtimAM che. TIkA : anye tviti - anye tu-bauddhAstu AhuH-asya-jinasya hi saGkhyAvaddAnato na mahattvam / zrUyate hi jinadAnasya saGkhyAvattvaM - "tinneva ya koDisayA aTThAsIaM ca huMti koDio / sarva va sayasahasA yaM saMvachare vinna" II (gA.na. rara0) phatyAdinA pArA naH asmAkaM zAstre ca etad-dAnaM, asaGkhyaM trijagadguro:-bodhisattvasya nIyate I ta6 - "ete hATakarAzayaH pravitatAH zailapratisparkhino, ratnAnAM nicayAH sphuranti kiraNairAkramya bhAnoH prabhAH / hArA: pIvaramauktikaugharacitAstArAvalIbhAsurA, yAnAdAya nijAniva svagRhataH svairaM jano gacchati" / / 1 / / ityAdi / / 13 / / TIkArya : ane tuM ... rUri | anya vaLI=bauddha vaLI, kahe che - AmanuM jinanuM, saMkhyAvALuM dAna hovAne kAraNe mahattva nathI, je kAraNathI "traNaso ane aThyAsI kroDa ane 80 lAkha=388 kroDa 80 lAkha, AtradAna, saMvatsaramAMka varSamAM, apAyuM." (Avazyakaniryukti zloka-220) ItyAdi gAthA dvArA jinanA dAnanuM parimitapaNuM saMbhaLAya che, ane nA=amArA, zAstramAM traNa jagatanA gurunuM bodhisatvanuM, A=dAna asaMkhya saMbhaLAya che. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 jinamahattvandvAtriMzikA/zloka-13-14 te kahevAyuM che=traNa jagatanA guru evA bodhisattvanuM asaMkhya dAna pUrvamAM kahyuM te kahevAyuM che . "zapratiddhina =parvatanI sAthe spardhA karanArA, pravitatA:-vistRta evA te hATarANaya:=A suvarNanA DhagalAo che-bodhisattvo vaDe dAnamAM apAyelA evA A suvarNanA DhagalAo che, (ane) sUryanI prabhAne kiraNo vaDe AkramaNa karIne ratnAnAM niSayA:=ratnonA samudAyo sphurI rahyA che, ane pauvara=puSTa=ghana, motIonA samUhathI racAyelA tArAnI zreNI jevA dedIpyamAna hAro che, yA--jeone svagRhata: niniva=svagRhathI jANe potAnuM na hoya tema, Avava=grahaNa karIne, loko icchApUrvaka jAya che." ityAdi / / 13 / / bhAvArtha: jainadarzananAM zAstromAM bhagavAne varSIdAnamAM Apela dAnanuM pramANa vAMcIne bauddhadarzanavALA kahe che ke tamArAM zAstro pramANe tamArA bhagavAne parimita dAna karyuM che, tethI tamArA bhagavAna udAra AzayavALA nathI; ane amArA bhagavAne amArAM zAstro pramANe aparimita dAna karyuM che, tethI amArA bhagavAna udAra AzayavALA che. Ama kahIne bauddha jainonA bhagavAna mahAna nathI, paraMtu bodhisattva mahAna che, tema sthApana kare che. ahIM 'asa' zabda aparimitatAno vAcaka che. tethI bodhisattvae Apela dhanane koI cokkasa saMkhyAthI batAvela nathI, paraMtu parvatonI sAthe spardhA karanAra evA suvarNanA DhagalAo, ratnanA DhagalAo ane motInA DhagalAo loko laIne jAya che, tema batAvIne, bodhisattvanuM dAna aparimita che tema sthApana karela che. 13 avataraNiphA : asaGkhyadAnadAtRtvena hi bodhisattvasya bahuvibhUtimattvakArpaNyAbhAvAdinA pareNa mahattvaM vyavasthApyate saGkhyAvaddAnadAtRtvena ca jinasya tadviparyayAnna mahattvamiti, taccA'yuktaM, saMkhyAvattvasyA'nyaprayuktatvAdityAzayena samAdhatte avataraNikArtha - . asaMkhya=aparimita dAna ApavA vaDe bahuvibhUtimAnapaNAthI ane kRpaNatAnA abhAva AdithI, para vaDe=bauddha vaDe, bodhisattvanuM mahattva ma Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvaddhAtrizikA/zloka-14 93 vyavasthApana karAya che, ane saMkhyAvALuM dAna ApavA vaDe jinanuM taviparyaya hovAthI=bahuvibhUtimAnapaNAno abhAva hovAthI ane kRpaNatA hovAthI, mahattva nathI, e pramANe vyavasthApana karAya che, te ayukta che; kema ke saMkhyAvatvanuM parimita dAnanuM acaprayuktapaNuM che=bhagavAnanA parimita dAnanuM vibhUtinA abhAva ane kRpaNatAdi prayuktapaNuM nathI, paraMtu anya prayuktapaNuM che, e prakAranA AzayathI graMthakArazrI samAdhAna kare che. 'zALAmAvadinA' - ahIM '' thI paropakAra karavAnI vRttinuM grahaNa karavuM. zloka : atrocyate na saGkhyAvaddAnamarthAdyabhAvataH / sUtre varavarikAyAH zruteH kiM tvarthyabhAvataH / / 14 / / anvayArtha - atra=ahIM bhagavAnanuM parimita dAna kema che ? emAM, uccatte javAba apAya che=saviddIna--bhagavAnanuM saMkhyAvALuM parimita, dAna arthAthamAvata: ra=dhanAdinA abhAvathI nathI, viju=paraMtu maamAvata =arthInA abhAvathI che; kema ke sUtre sUtramAM varavariyAvaravarikAnuM udghoSaNAnuM mRta: zravaNa che. I14. zlokArtha : ahIM bhagavAnanuM parimita dAna kema che? emAM, javAba apAya che - bhagavAnanuM parimita dAna dhanAdinA abhAvathI nathI, paraMtu arthInA abhAvathI che; kema ke sUtramAM varavarikAnuM zravaNa che. ll14ll TIkA : atrocyata iti - atra-bhagavaddAnasya saGkhyAvattve, ucyate - na saGkhyAvaddAnaM arthAdyabhAvataH, AdinA udAratvagrahaH / atraiva kiM mAnamityata AhasUtre AvazyakaniyuktyAdirUpe, varavarikAyAH='vRNuta varaM vRNuta varami'tyudghoSaNArUpAyA: zruteH, tasyAzcArthAdyabhAvavirodhAt, kiM tu arthyabhAvata: anyAdRzayAcakAbhAvAt / tadidamuktaM - Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 jinamahattvatAviMzikA/zloka-14 "mahAdAnaM hi sngkhyaavdrthybhaavaajjgdguroH| siddhavaravarizcAtartI sUtravidhAna: "(kaSTapravarapa-ra6/6)ti 24 TIkArya : satra mAvadAnastha .. vidhAnata: ta ahIM=bhagavAnanA dAnanA parimitapaNAmAM, kahevAya che - 'bhagavAnanuM saMkhyAvALuM dAna=parimita dAna, aryAdinA abhAvathI=dhanAdinA abhAvathI, nathI.' 'gAri' thI "sthati mAM rahelA "sali' zabdathI, udArapaNuM grahaNa karavuM=udAratAnA abhAve parimita dAna nathI, ema grahaNa karavuM. AmAM ja zuM pramANa che? ethI kahe che arthAdinA abhAvathI bhagavAnanuM saMkhyAvALuM dAna nathI, emAM ja zuM pramANa che ? ethI kahe che - sUtramAMkaAvazyakatiyukti AdirUpa sUtramAM, varavarikA ISTane mAMgo, ISTate mAMgo' e prakAranI udghoSaNArUpa varavarikAnuM, zravaNa hovAthI bhagavAnanuM saMkhyAvALuM dAna aryAdinA abhAvathI nathI; kema ke tenona varavArikAno, aryAdinA abhAva sAthe virodha che. ahIM prazna thAya ke jo aryAdinA abhAvane kAraNe bhagavAnanuM parimita dAna nathI, to konA kAraNe parimita dAna che ? tethI kahe che - paraMtu arthInA abhAvane kAraNe anyAdaza yAcakanA abhAvane kAraNe= parimita mAMge tenA karatAM judA prakAranA yAcakanA abhAvane kAraNe, bhagavAnanuM parimita dAna che. te A kahevAyuM cheHarthInA abhAvane kAraNe bhagavAnanuM parimita dAna che, te A "aSTaka prakaraNa 26/pamAM kahevAyuM che. "arthInA abhAvathI jagadgurunuM saMkhyAvALuM mahAdAna varavarikAthI siddha che; kema ke tenuM varavarikAnuM, sUtramAM vidhAna che." (aSTaka prakaraNa-26/5) "ti' zabda uddharaNanI samApti sUcaka che. I14tA. bhAvArtha :pUrva zloka-13mAM batAvyA pramANe bauddhe kahela ke "tamArA bhagavAne parimita Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 jinamahattvadvAciMzikA/zloka-14-1pa dAna karyuM che, mATe bhagavAna mahAna nathI." tene graMthakArazrI bhagavAnanuM dAna parimita kema che ? te batAvavA arthe kahe che -- bhagavAna pAse artha=dhana, na hatuM, udAratA na hatI, mATe bhagavAnanuM parimita dAna che, ema nathI; paraMtu arthInA abhAvane kAraNe bhagavAnanuM parimita dAna che arthAtu jevA yAcako bodhisattva pAse hatA, tevA yAcako bhagavAna pAse na hatA, mATe bhagavAnanuM parimita dAna che. "Avazyaka niyuktimAM kahyuM che ke "iSTane mAMgo, iSTane mAMgo' e prakAranI udghoSaNApUrvaka bhagavAne dAna Apela che. tethI jo arthAdino abhAva hoya to AvI udghoSaNA karAvI zake nahIM, vaLI udAratA na hoya topaNa AvI udghoSaNA karAvI zake nahIM. tethI arthathI phalita thAya che ke bhagavAnanI pAse vipula dhana hatuM ane udAratA paNa hatI; Ama chatAM ghaNuM dhana mAMge tevA prakAranA vAcakonA abhAvane kAraNe bodhisattva jevuM asaMkhya =aparimita dAna bhagavAnanuM nathI, paraMtu parimita dAna che. II14nA. avataraNikA : pUrva zloka-14mAM kahyuM ke arthInA abhAvane kAraNe bhagavAnanuM parimita dAna che. tyAM vicArakane prazna thAya ke jyAre uddaghoSaNApUrvaka bhagavAna dAta karatA hoya tyAre dhananA arthI jIvo parimita dAna mAMge, te kaI rIte saMbhave ? tethI kahe che - zloka : sa ca svAmyanubhAvena santoSasukhayogataH / dharme'pyugrodyamAttattvadRSTyetyetadanAvilam / / 15 / / anvayArtha : gha=ane svAsthanumAna svAmInA anubhAvathI prabhAvathI santoSasuyoti =saMtoSasukhano yoga hovAthI=saMtoSasukhano saMbhava hovAthI (a) tattvacA tharneDathudAma-svAmInA anubhAvathI ja tatvadRSTine kAraNe=tattvadRSTi pragaTa thavAne kAraNe, dharmamAM paNa ugra udyama thavAthI Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvadvAtriMzikA/zloka-15 sa=te=arthIno abhAva che. kRti=ethI ta=A=parimita dAna avita= nirdoSa che. / / 15 / / 96 zlokArtha : ane svAmInA prabhAvathI saMtoSasukhano saMbhava hovAthI, (ane) svAmInA anubhAvathI tattvadRSTi pragaTa thavAne kAraNe, dharmamAM paNa ugra udhama thavAthI te arthIno abhAva che. ethI A=parimita dAna, nirdoSa che. / / 15 / / TIkA sa ceti sa cArthyabhAvazca, svAmyanubhAvena = bhagavataH siddhayogaphalabhAja: prabhAveNa sopakramanirupakramadhanAdAnavAJchAjanakakarmaNAM saMtoSasukhasyAnicchAmitecchAlakSaNasya yogataH saMbhavAt / tathA svAmyanubhAvenaiva prANinAM dharme'pi kuzalAnuSThAnarUpe, ugrodyamAt atizayitaprayatnAt tattvadRSTyA saMsArAsAratAparijJAnena ityetat saGkhyAvaddAnam, anAvilaM= nirdoSam / tadidamuktaM : * -- "mahAnubhAvatApyeSA tadabhAve na yadarthinaH / viziSTasukhayuktatvAt santi prAyeNa dehinaH / / dharmodyatAzca tadyogAtte tadA tattvadarzinaH / mahanmahattvamasyaivamayameva jagadguruH " / / '' . TIkArya : sa cArdhyabhAvazca naguru: / / ta ==ane, svAmInA anubhAvathI= siddhayoganA phaLavALA arthAt saMtoSaguNarUpa je siddhayoga tenuM phLa anyane saMtoSa utpanna karAvavo te phaLavALA evA bhagavAnanA prabhAvathI, dhananA grahaNanA vAMchAjanaka sopakrama ane nirupakrama evA karmavALA jIvone saMtoSasukhano=anicchA-mitecchAsvarUpa saMtoSasukhano, saMbhava hovAthI F=te=arthIno abhAva che, ane svAmInA anubhAvathI ja prANIone ***** (aSTapra25-26/7-8) vRtti / / || Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvadvAtrizikA/zloka-15 97 tatvadRSTi pragaTa thavAne kAraNe=saMsAranI asAratAnuM parijJAna thavAne kAraNe, kuzaLa anuSThAnarUpa dharmamAM paNa ugra udyama thato hovAthI= atizaya prayatna thato hovAthI arthIno abhAva che, ema avaya che. ti=ethI Agaparimita dAna, navina--nirdoSa che. te A kahevAyuM che bhagavAnanA prabhAvathI saMtoSasukhayoga AdinA kAraNe arthIno abhAva che, te A 'aSTaka prakaraNa'-26 zloka-7-8mAM kahevAyuM che - tadmAve tenA bhAvamAM=jagadgurunA sarbhAvamAM viziSTasuvayuvatatva=viziSTa sukhayuktapaNuM hovAne kAraNe prAga=bahulatAe veDhanA=prANIo je marthana: nitta yAcanA karavAnA svabhAvavALA nathI, paNa=A=mahAnumAvatA =mahAnubhAvatA paNa che." (aSTaka prakaraNa-26 zlo. 7) + aSTaka prakaraNa-29 zloka-7nI TIkAmAM ti tat e pramANe saMbaMdha batAvyo che, ane tad' nuM uSA' rUpa che. "=ane tadyoIT-temanA yogathI=jagadgurunA saMbaMdhathI te-teo=prANIo tA-tyAre jagadgurunA kALamAM tattvazinA tatvadarzI che, tethI dharmodyatA:=dharmamAM ughata che." jagadguru AvA che, tenAthI zuM ? tethI kahe che - stha AmanuM jinanuM mahatmahattva--mahAna atizaya mahattva che. va--A rIte= aSTaka prakaraNa zloka-7-8mAM kahyuM e rIte, ame A ja=jinapati ja nAguru:= jagadgara che." (aSTaka prakaraNa-26 zlo. 8) 'ti' zabda uddharaNanI samAptimAM che. I15 + 'dharmepa' - ahIM 'pa' thI e kahevuM che ke bhagavAnanA sAMnidhyathI dhananA agrahaNanI to icchA thAya che, paraMtu dharmamAM paNa ugra udyama thAya che. bhAvArtha :bhagavAnanuM parimita dAna hovAthI ja bhagavAnanuM mahattva : bhagavAna udghoSaNApUrvaka varSIdAna ApatA hatA, chatAM parimita dAna kema thayuM ? temAM yukti batAve che ke bhagavAna saMtoSa guNane dhAraNa karavAmAM siddhayogI hatA. tenA phaLarUpe temanA sAMnidhyamAM AvanArA jIvone saMtoSa Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 jinamahattvaddhAtrizikA/zloka-15 guNa pragaTa thato hato. tethI jemanAM sopakramakarma hatAM, teone dhana grahaNa karavAnI icchA zAMta thaI jatI hatI, ane jemanAM nirupakramakarma hatAM, temanI paNa nirupakramakarmasahavartI sopakrama karmanuM zamana thavAthI parimita grahaNa karavAnI icchA thatI hatI, ane tenA kAraNe adhika dhana yAcanA karanArA arthIono abhAva hato. mATe bhagavAnanuM parimita dAna hatuM. vaLI bhagavAnano vairAgya paNa siddhayogI puruSano hato. tethI temanA sAMnidhyamAM AvanArA jIvone saMsAranI asAratAnuM parijJAna thatuM hatuM, tethI tevA jIvo kuzaLa anuSThAnarUpa dharmamAM udyama karanArA hatA, mATe bhagavAnanI pAse yAcanA karavAno pariNAma teone vartato na hato. tethI paNa bhagavAnanuM parimita dAna hatuM. A be kAraNathI bhagavAnanuM dAna parimita saMkhyAvALuM thayuM. mATe bhagavAnanuM parimita dAna che e doSarUpa nathI, paraMtu bhagavAnanA guNane batAve che. TIkA : yattu saMtoSajanakatve mitamapi dAnaM na syAditi ke naciducyate, tattUktasaMtoSavyavasthA'parijJAnavijUMbhitam / tadidamAhASTakavRttikRt - "nanu yadi tIrthaMkarAnubhAvAdazeSadehinAM saMtoSabhAvAdarthyabhAvaH syAttadA saGkhyAkaraNamapyayuktaM, alpasyApi dAnasyAsaMbhavAt, ityatrocyate - devatAzeSAyA iva saMvatsaramAtreNa prabhUtaprANigrAhyatvAdyuktameva saGkhyAvattvam" iti / / 15 / / TIkArya : yag ..... saMdhyavarta' ti | vaLI saMtoSajanakapaNuM hovAne kAraNe=bhagavAnanA siddhayogaguNanuM saMtoSajanakapaNuM hovAne kAraNe, mitadAna paNa=parimita dAna paNa, nahIM thAya, e pramANe koInA vaDe je kahevAya che, te ukta saMtoSavyavasthAnA aparijJAnanuM vijaibhita cheHsiddhayogI evA bhagavAnanA siddhayogarUpa saMtoSaguNanI vyavasthAnA aparijJAnano vilAsa che. te ApUrvamAM graMthakArazrIe "rA' thI je kahyuM, te A, aSTakavRttikAra kahe che - Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvadvAtriMzikA/zloka-15 99 "jo tIrthaMkaranA anubhAvathI sarva jIvonA saMtoSanA bhAvane kAraNe arthIno abhAva hoya to saMkhyAkaraNa paNa ayukta che=tIrthaMkaranA dAnanuM parimita saMkhyAkaraNa paNa ayukta che; kema ke alpa paNa dAnano asaMbhava che. catra=e prakAranI zaMkAmAM, kahevAya che - devatAzeSanI jema saMvatsaramAtrathI ghaNA jIvo vaDe grAhyapaNuM hovAthI saMkhyAvattva yukta ja che=parimita dhana yukta ja che." 'kRti' zabda aSTakavRttinA uddharaNanI samAptimAM che. / / 15 / / 'mitavi' - ahIM 'pi' thI e kahevuM che ke ghaNA dAnano to asaMbhava che, paraMtu alpa paNa dAnano asaMbhava che. bhAvArtha: pUrvamAM graMthakArazrIe yuktithI sthApana karyuM ke bhagavAna siddhayogI hovAne kAraNe temanA sAMnidhyamAM AvanAra jIvone saMtoSa utpanna thAya che, mATe bhagavAnanuM parimita dAna che; paraMtu bhagavAna pAse dhanAdino abhAva che, mATe parimita dAna che, tevuM nathI. tyAM koI zaMkA kare che ke jo bhagavAnanuM sAMnidhya sarva jIvomAM saMtoSa utpanna karAvI zakatuM hoya to bhagavAnanuM parimita dAna paNa thavuM joIe nahi; kema ke bhagavAnanA sAMnidhyathI badhA jIvone saMtoSa thaI javAthI dhananI yAcanA karanAra koI rahe nahIM. tene graMthakArazrI kahe che ke pUrvapakSIne siddhayogInA saMtoSaguNathI thatA saMtoSanI vyavasthAnuM aparijJAna che, tethI pUrvapakSI A prakAranI zaMkA kare che. tenAthI arthathI e phalita thayuM ke bhagavAna siddhayogI hovAne kAraNe jemanAM sopakramakarma hatAM, teone dhana grahaNa karavAnI icchA thaI nahIM, paraMtu dharmamAM udyama karavAno pariNAma thayo; ane jeonAM nirupakramakarma hatAM, teone paNa tatsahavartI je sopakramakarma hatAM, tenA upara bhagavAnanA sAMnidhyathI upakrama lAgavAnA kAraNe, nirupakramakarmamAtrajanita parimita dAna levAnI icchA thAya che. tethI bhagavAna pAse dhananI yAcanA karanArA paNa parimita dhananI yAcanA kare che, ane tevA ghaNA jIvo varSa sudhI devatAnA zeSa=prasAdInI jema bhagavAna pAsethI dhana grahaNa kare che. mATe bhagavAnanuM parimita dAna thayela che. 15 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 jinamahattvaddhAtrizikA/bloka-16 avataraNikA : pUrvazloka-15mAM graMthakArazrIe sthApana karyuM ke bhagavAnanuM parimita dAna hovAne kAraNe bhagavAna mahAna che. tyAM koIkanI zaMkA batAvIne uttara Ape che - zloka : dAnAdevAkRtArthatvAnmahattvaM neti mandadhIH / tasyottaramidaM puNyamitthameva vipacyate / / 16 / / anvayArtha : vAtAva-dAnanA kAraNe ja avRttArthatvA-akRtArthapaNuM hovAthI bhagavAnanuM akRtArthapaNuM hovAthI mahattva na=mahattva nathI=bhagavAnanuM mahattva nathI, ti=e pramANe manathI =maMdabuddhivALo kahe che. taeteno daMA uttarazjavAba che - rUtyune A rIte ja=saMyama grahaNa karatI vakhate dAna ApIne bhagavAna saMyama grahaNa kare che e rIte ja, pukhya vipazcate pugya vipAkane pAme chetIrthakaranuM puNya phaLa Ape che. II16L. zlokArca - 'dAnanA kAraNe ja bhagavAnanuM akRtArthapaNuM hovAthI mahattva nathI" e pramANe maMdabuddhivALo kahe che. tene A javAba che ke A rIte ja tIrthakaranuM puNya phaLa Ape che. ll16o TIkA : dAnAditi-dAnAdeva hetoH, akRtArthatvAt phalavizeSapratyAzAvazyakatvenAsiddhaprayojanatvAt, mahattvaM nArhataH, iti maMdadhI: kazcidAha / tasyedamuttaraM - yaduta puNyaM tIrthaMkaratvanibandhanam, itthameva dAnAdiprakrameNaiva, vipacyate svavipAkaM pradarzayati / tathA ca svakalpAdeva bhagavato dAnaM na tu phalapratyAzayeti nAkRtArthatvamiti dhvanyate / tadidamAha - "ucyate kalpa evAsya tIrthakRnnAmakarmaNaH / udayAt sarvasattvAnAM hita eva pravartate" (aSTakaprakaraNa-27/2) iti / Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 jinamahattvaddhAtrizikA/zloka-16 TIkArya : rAnaveva ..... pravartata 1 rUtti dAnanA ja kAraNe akRtArthapaNuM hovAthI phaLavizeSa prati AzAnuM AvazyakapaNuM hovAne kAraNe asiddhaprayojanapaNuM hovAthI, arihaMtanuM mahattva nathI, e pramANe maMdabuddhivALo koI kahe che. tene A uttara che. te uttara "uta' thI batAve che - tIrthaMkarapaNAnI prAptinuM kAraNa evuM puNya A rIte jaEdAnAdinA prakramathI ja=dAnAdinA prAraMbhathI ja, vipa=vipAkane pAme che= svavipAkane batAve che, ane te rIte=bhagavAnanuM puNya dAnAdinA prakramathI vipAkane pAme che, te rIte, svakalpathI ja bhagavAnanuM dAna che, paraMtu phaLa prati AzAthI nathI; ethI akRtArthapaNuM nathI=bhagavAnanuM akRtArthapaNuM nathI, e pramANe dhvanita thAya che bhagavAne ApelA dAnanI saMkhyAne kahenArA zAstravacanathI A artha jaNAya che. te A=bhagavAna svakalpathI ja dAna Ape che, paraMtu phaLanI AzAthI ApatA nathI, ema je pUrvamAM kahyuM te A, aSTaka prakaraNa-27 zloka-rathI kahe che. "te pUrvapakSInI zaMkAmAM javAba apAya che - tIrthaMkara nAmakarmanA udayathI sarva jIvonA hitamAM ja bhagavAna pravarte che, e ma= emano=jagadguruno, kalpa che." (aSTaka prakaraNa-27-2) ti' zabda aSTaka prakaraNanA uddharaNanI samAptimAM che. bhAvArtha pUrvamAM graMthakArazrIe sthApana karyuM ke bhagavAne parimita dAna ApyuM che, te arthInA abhAvane kAraNe ApyuM che, paraMtu kRpaNatAdi bhAvane kAraNe parimita dAna ApyuM nathI, mATe bhagavAna mahAna che. tyAM koIka zaMkA karatAM kahe che ke bhagavAne dAna ApyuM che, te vacanathI ja siddha thAya che ke bhagavAna akRtArtha hatA; kema ke phaLavizeSanI AzAthI bhagavAne dAna ApyuM che. mATe bhagavAna siddhaprayojanavALA nathI, ethI bhagavAna mahAna nathI. Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 jinamahattvaddhAtrizikA/zloka-16 Azaya e che ke dAna-zIlAdi cAra prakAranA dharmamAMthI dAnadharma sAmAnya rIte zIlAdinAM pratibaMdhaka karmonA nAza arthe karavAmAM Ave che. AthI lokone bIjAdhAnAdinI prApti thAya, te mATe ucita kALe zrAvaka anukaMpAdAna kare che, jema saMpratimahArAjAe lokonA bIjAdhAnanA arthe dAnazALAo Adi kAryo karyA. AnAthI e phalita thAya ke saMyamaprAptinA arthI evA je vivekI zrAvako saMyama grahaNa karIne Atmahita sAdhI zake tema nathI, teo potAnA saMyamanI prAptinAM pratibaMdhaka karmono nAza karavA mATe dAna kare che, jethI dAna karIne lokonA bIjAdhAnAdinuM pote nimitta bane to teone bIjAdhAnAdinI prApti karAvavA dvArA teone saMyamanI prAptinuM kAraNa potAnuM dAna banavAthI, potAne paNa saMyamanI prAptimAM aMtarAyabhUta karmono nAza thAya, ane potAne saMyamanI prApti thAya. mATe saMyamaprAptinA arthI AvA vivekI zrAvako dAnadharmamAM yatna kare che. AnAthI e prApta thAya ke je zrAvako kRtArtha nathI arthAtu asiddhaprayojanavALA che, teo potAnA te prayojanane sAdhavA mATe dAna Ape che, jethI dAna ApavA dvArA potAnuM cAritramohanIya karma tUTe ane potAne saMyamanuM prayojana siddha thAya. Ama kahIne pUrvapakSI kahe che ke bhagavAna paNa asiddhaprayojanavALA che, tethI dAna ApIne te dAnathI phaLavizeSanI AzA rAkhe che, mATe bhagavAna kRtArtha nathI. tethI bhagavAne dAna ApyuM che te vacanathI ja bhagavAna mahAna nathI, te siddha thAya che. uparyukta pUrvapakSInA kathanano uttara ApatAM graMthakArazrI kahe che- tIrthaMkaranAmakarmanA kAraNabhUta evuM bhagavAnanuM puNya varSAdAnAdinA prAraMbhathI ja udayamAM Ave che. tethI tevA puNyanA udaye bhagavAne dAna ApyuM che, paraMtu vivekI zrAvakonI jema phaLa pratyenI AzAthI dAna ApyuM nathI. Azaya e che ke jema zrAvako saMyama mATe asamartha hoya tyAre saMyamanAM pratibaMdhaka karmonA nAza arthe dAna kare che, tema bhagavAna saMyamanAM pratibaMdhaka karmonA nAza karavA asamartha che mATe dAna karatA nathI. paraMtu bhagavAna saMyama grahaNa karIne sAdhanA karavA samartha che, topaNa teoe je tIrthakara nAmakarma Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 jinamahattvatAviMzikA/zloka-16 bAMdhyuM che, te tIrthakara nAmakarma sarva jIvonA hitamAM ja pravRtti karAve tevA phaLavALuM che. tethI saMyama grahaNa karavAnA samaye dAna ApIne yogya jIvone sanmArganI prApti thAya te mATe bhagavAna dAna Ape che, vaLI jema vivekI zrAvakonA paNa cAritramohanIya karma baLavAna che teo sarvaviratinI zaktinA saMcaya mATe dAna Ape che mATe teo jema akRtArtha che, tema bhagavAna akRtArtha nathI, paraMtu cAritramohanIya karmane sthira karavArUpa kataarthavALA che, Ama chatAM lokonA upakAra arthe dAna Ape che. tethI bhagavAna dAna Ape che e vacanathI bhagavAna akRtArtha che tema siddha thatuM nathI, paraMtu jagatanA jIvonA hitanA arthe bhagavAna dAna Ape che, ema siddha thAya che. mATe kRtArtha evA paNa bhagavAna bIjAnA hitane mATe dAna Ape che, tethI bhagavAna mahAna che. vastutaH dIkSA pahelAM bhagavAna kRtArtha nathI, AthI ja sAdhanA mATe dIkSA grahaNa kare che; topaNa pUrvamAM kahyuM tevI saMyamanA atha evA zrAvaka jevI akRtArthatA bhagavAnamAM nathI. te apekSAe ja ahIM bhagavAnane akRtArtha nathI, ema sthApana karela che. utthAna : pUrvamAM kahyuM ke bhagavAnanuM puNya A rIte ja vipAkane pAme che. tethI prazna thAya ke puNya keTalA prakAranuM che ? ane bhagavAnanuM AvA prakAranA vipAkavALuM puNya kaI rIte dAnamAM pravRtti karAve che ? te spaSTa karavA mATe puNya-pApanA cAra bhAMgA batAve che - TIkA : catvAro hi bhagAH puNyapApayoH saMbhavanti-puNyAnubandhipuNyamityekaH / pApAnubandhipuNyamiti dvitIyaH / pApAnubandhipApamiti tRtIyaH / puNyAnubandhipApamiti caturthaH / tatrAdyaM manuSyAdeH pUrvabhavapracitaM mAnuSatvAdizubhabhAvAnubhavahetu, anantaraM devAdigatiparamparAkAraNam / anantaraM nArakAdibhavaparamparAkAraNaM caitad dvitIyam / yacca tiryagAdeH prAgjanmopAttaM tiryaktvAdyazubhabhAvAnubhavananimittamanantaraM ca narakAdihetu tattRtIyam / tadanantaraM devAdigatiparamparAnimittaM caitaccaturthamiti / yadAha - Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 "gehAdgehAntaraM kazcicchobhanAdadhikaM naraH / yAti yadvatsudharmeNa tadvadeva bhavAdbhavam / / (aSTakaprakaraNam - 24/1) gehAdgehAntaraM kazcicchobhanAditarannaraH / yAti yadvadasaddharmAttadvadeva bhavAdbhavam / / (aSTakaprakaraNam-24/2) gehAdgehAntaraM kazcidazubhAdadhikaM naraH / yAti yadvanmahApApAttadvadeva bhavAdbhavam / / (aSTakaprakaraNam - 24/3) gehAdgehAntaraM kazcidazubhAditarannaraH / yAti yadvatsudharmeNa tadvadeva bhavAdbhavam / / " (aSTakaprakaraNam-24/4) atra cAdyabhaGgavartibhagavatpuNyamanubhUtAvaziSTamapyucitakriyApraguNameveti na dAnAdatatatArthatvamiti bhAvanIyam / / 16 / / jinamahattvadvAtriMzikA/zloka-16 TIkArtha H catvAro hi bhAvanIyam / / puNya-pApanA cAra bhAMgAo saMbhave che : (1) 'puNyAnubaMdhIpuNya' - e prathama bhAMgo, (2) 'pApAnubaMdhIpuNya' - e bIjo bhAMgo, (3) 'pApAnubaMdhIpApa' e trIjo bhAMgo ane (4) 'puNyAnubaMdhIpApa' e cotho bhAMgo che. (1) puNyAnubaMdhIpuNya : ***** tatra=tyAM=cAra bhAMgAmAM, manuLAve =manuSyAdinuM pUrvamavacitaM=pUrva bhavamAM pracita evuM=pUrvabhavamAM upArjana karAyeluM evuM, mAnuSatvAdi zubhabhAvanA anubhavano hetu, anaMtara devAdigatinI paraMparAnuM kAraNa, ANaM=prathama che= puNyAnubaMdhIpuNya che. (2) pApAnubaMdhIpuNya : anaMtara nArakAdi bhavaparaMparAnuM kAraNa evuM A=pUrva bhavamAM upArjana karAyeluM mAnuSatvAdi zubhabhAvanA anubhavano hetu evuM puNya, bIjuM che= pApAnubaMdhIpuNya che. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 jinamahattvaddhAtrizikA/bloka-16 (3) pApAnubaMdhI pApa : ane tiryaMcAdinuM pUrvajanmamAM upArjana karAyeluM tiryaMcavAdi azubhabhAvanA anubhavanuM nimitta ane anaMtara narakAdino hetu evuM, ca=je= tiryaMcAdi bhavanI prAptinuM kAraNa bane evuM je pApa, ta--te trIjuM cheH pApAnubaMdhI pApa che. (4) puNyAnubaMdhIpA5 - ane tadanaMtara tiryaMcAdinA bhavanI prApti pachI, devAdigatinI paraMparAnuM nimita evuM A tiryaMcAdi azubhabhAvanA anubhavanuM nimitta pApa, cothuM che puNyAnubaMdhI pApa che. tti' zabda cAra bhAMgAnA varNananI samAptimAM che. je kAraNathI kahe cheHaSTaka prakaraNa-24 zloka-1 thI 4 mAM kahe che - (1) puNyAnubaMdhI puNya : "jema koI manuSya suMdara gharathI adhika suMdara anya gharamAM jAya che, tenI jema ja sudharmathI puNyAnubaMdhI puNyane utpanna kare evA anuSThAnathI, manuSya eka bhavathI bIjA bhavamAM jAya che arthAt eka suMdara bhavathI bIjA suMdara bhavamAM jAya che." (aSTaka prakaraNa-24 zloka-1) (2) pApAnubaMdhI puNya : jema koIka manuSya suMdara gharathI Itara asuMdara gharamAM jAya che, tenI jema ja asadharmathI=pApanA anubaMdhavALA evA dayAdi dharmathI=atatvanA abhinivezavALA dharmanA anuSThAnathI, manuSya eka bhavathI bIjA bhavamAM jAya che arthAt eka suMdara bhavathI anya asuMdara bhavamAM jAya che." (aSTaka prakaraNa-24 zloka-2) (3) pApAnubaMdhI pApa : "jema koIka manuSya asuMdara gharathI adhika asuMdara gharamAM jAya che, tenI jema ja mahApApathI=atatvanA abhinivezavALA prANAtipAtAdi mahApApathI, manuSya eka bhavathI bIjA bhavamAM jAya che arthAt eka asuMdara bhavathI bIjA asuMdara bhavamAM jAya che." (aSTaka prakaraNa-24 zloka-3) Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 jinamahattvandvAtriMzikA/zloka-16 (4) puNyAnubaMdhIpApa : "jema koI manuSya asuMdara gharathI itara evA suMdara gharamAM jAya che, tenI jema ja sudharmathI=akuzaLa anuSThAnathI mizra niniMdAnAdi kuzaLa anuSThAnarUpa sudharmathI, manuSya eka bhavathI bIjA bhavamAM jAya che arthAt eka asuMdara bhavathI bIjA suMdara bhavamAM jAya che." (aSTaka prakaraNa-24 zloka-4) ane ahIM=A cAra bhAMgAmAM, AdyabhaMgavartI bhagavAnanuM puNya anubhUta avaziSTa paNa ucitakriyApraguNa jache=ucita kriyAthI yukta ja che. ethI dAnane kAraNe bhagavAnanuM akRtArthapaNuM nathI, e pramANe bhAvana karavuM. / / 16 / / 'manuSyAve.' ahIM 'vi' thI devabhavanuM grahaNa karavuM. * 'mAnuSatvavizumAvAnumavahetu' ahIM 'vi' thI devatvanuM grahaNa karavuM. 'levinataparamparALAra N' ahIM 'vi' thI sumanuSyagatinuM grahaNa karavuM. + 'nAravimavaparamparAArakhuM' ahIM 'vi' thI tiryaMcanuM grahaNa karavuM. 'tirthave:' ahIM 'vi' thI narakanuM grahaNa karavuM. 'tiryavattvAdyanumamAvAnumavanamattam' ahIM 'vi' thI narakatvanuM grahaNa karavuM. 'naravihetu' ahIM 'vi' thI tiryaMcanuM grahaNa karavuM. 'vAiitaparamparArtimatta' ahIM 'vi' thI sumanuSyagatinuM grahaNa karavuM. *'anumRtAziSTamaryAvartAvApramuLameti' ahIM 'pi' thI e kahevuM che ke bhagavAnanuM anubhUta puNya to ucitakriyApraguNa hatuM, paraMtu anubhUta avaziSTa paNa puNya ucitakriyApraguNa che. bhAvArtha : puNya-pApanI caturthaMgI : pUrvamAM sthApana karyuM ke tIrthaMkarapaNAnuM kAraNa evuM puNya dAnAdinI pravRttithI ja vipAkamAM Ave che. te padArthane spaSTa karavA mATe prathama puNya-pApanI caturthaMgI batAve che -- (1) puNyAnubaMdhIpuNya :- tattvanA rAgapUrvaka sadanuSThAnanA sevanathI puNyAnubaMdhIpuNya baMdhAya che. jema koI puruSa suMdara gharathI adhika suMdara gharamAM jAya che, tema tattvanA rAgathI yukta suMdara dharmanA sevanane kAraNe baMdhAyeluM puNya Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 jinamahattvaddhAtrizikA/zloka-16 suMdara bhavanI prApti karAvIne adhika suMdara bhavanI prAptinuM kAraNa bane che, te puNyAnubaMdhI puNya che. jema meghakumAranA jIve hAthInA bhAvamAM dayA karIne puNyAnubaMdhI puNya bAMdhyuM, je manuSyabhavanI prApti karAvIne tenAthI adhika suMdara evA devabhavanI prAptinuM kAraNa banyuM. AnAthI e phalita thAya ke koIpaNa gatimAM rahelo jIva te bhavamAM dharmanI sAmagrI pAmIne tattvanI rucivALo thAya ane potAnI bhUmikA pramANe koIpaNa sadharmanA anuSThAnanuM sevana kare, to tenAthI tene puNyAnubaMdhI puNya baMdhAya che. te puNya tene uttaranA manuSyAdi zubha bhavanuM kAraNa bane che, ane tyAM paNa zubhabhAvanI prApti karAvIne pharI dharmanI vRtti utpanna kare che, tethI pUrva karatAM adhika suMdara evA devAdi bhavanI prApti thAya che. jema meghakumAranA jIve pUrvanA hAthInA bhAvamAM yuvateSa yAtyanta' ityAdi vacanathI siddha evA yogabIjane grahaNa karyuM ane te vakhate yogabIjane anukULa zubha adhyavasAyathI puNyAnubaMdhI puNyanI prApti thaI. te puNyAnubaMdhI puNya manuSyabhavanI prApti karAvIne adhika dharmanA sevananuM kAraNa banyuM, ane tenAthI pachInA bhAvamAM sarvArthasiddha vimAnavAsI deva thayA. (2) pApAnubaMdhI puNya :- asadharmanA sevanathI pApAnubaMdhI puNya baMdhAya che arthAt atattvanA abhinivezapUrvaka dharmanA anuSThAnanA sevanathI baMdhAtuM puNya pApAnubaMdhI puNya che. jema jamAlIne bhagavAnanA vacanathI viparIta atattvano abhiniveza hato ane saMyamanI zuddha AcaraNAnuM pAlana hatuM, tethI temano sevAyelo dharma asadudharma hato ane tenAthI baMdhAyeluM puNya pApAnubaMdhI puNya hatuM. te pApAnubaMdhI puNya vipAkamAM Ave tyAre prathama to manuSyabhava ke devabhavanI prApti karAve, paraMtu te bhAvamAM paNa atattvano abhiniveza utpanna karAvIne narakAdi durgatinuM kAraNa bane. jema koI puruSa suMdara gharamAMthI asuMdara gharamAM jAya, tema pApAnubaMdhI puNyathI jIva suMdara evA manuSyAdi bhavane pAmIne asuMdara evA narakAdi bhavane pAme. nidAnapUrvaka dharma karanArA brahmadatta cakravartI Adi, utsutra bhASaNa karanArA jamAlI Adi ane svamatanA AgrahI evA jIvo, dharmanuM anuSThAna sevana kare che, tenAthI pApAnubaMdhI puNya baMdhAya che. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 jinamahatvaddhAtrizikA/zloka-16 (3) pApAnubaMdhIpApa:- atattva pratyenA abhinivezapUrvaka sevAtA AraMbhasamAraMbhAdithI baMdhAtuM pApa pApAnubaMdhI pApa che. te pApa cAre gatinA jIvo bAMdhe che. mATe cAra gatimAM atattvanA abhinivezavALA jIvo hoya che, ane atattvanA abhinivezavALA jIvo potAne iSTa evA viSayomAM je pravRtti kare che, te sarva AraMbha-samAraMbhArirUpa che, ane tenAthI baMdhAtuM pApa duraMta saMsAranuM kAraNa bane che. jema koI puruSa asuMdara gharathI adhika asuMdara gharamAM jAya, tema pApAnubaMdhIpApathI jIvo asuMdara bhavane pAmIne adhika asuMdara bhavane prApta kare che. jema koI jIva manuSyabhavamAM pApAnubaMdhI pApa karIne tiryaMcamAM jAya ane tyAM ghaNI hiMsA karIne narakamAM jAya, te pApAnubaMdhI pApa che. (4) puNyAnubaMdhIpApa :- akuzaLa anuSThAnathI mizra ane nidAnAdithI rahita evuM kuzaLa anuSThAnanuM sevana puNyAnubaMdhIpApanuM kAraNa bane che. jema caMDakauzikanA jIve sAdhunA bhavamAM nidAnAdi bhAvothI rahita saMyamanuM pAlana karyuM, chatAM te pAlana, kSullaka sAdhu pratye krodha karIne akuzaLa anuSThAnathI mizra evuM saMyamanuM pAlana hatuM. tethI kALa karIne jyotiSa vimAnamAM deva thayA, tyAra pachI tApasa thayA ane tyAra pachI caMDakauzikanA bhavanI prApti thaI. A caMDakauzikanA bhavanI prAptinuM kAraNa puNyAnubaMdhIpApa hatuM, je sAdhunA bhavamAM bAMdheluM hatuM, paraMtu te nirnidAna hatuM, tethI tenA phaLarUpe caMDakauzikanA bhAvamAM vIra bhagavAnane pAmIne dharmanuM sevana karyuM, jethI uttaramAM devabhavanI prApti thaI. tethI jema koI puruSa asuMdara gharathI suMdara gharamAM jAya che, tema puNyAnubaMdhIpApanA udayathI asuMdara evA caMDakauzikanA bhavathI suMdara evA devabhavamAM gayA. * A lakhANa aSTaka prakaraNanI TIkAnA AdhAre che. A cAra bhAMgAmAMthI bhagavAnanuM puNya prathama bhAMgAvALuM hatuM, ane te puNya A bhavamAM gRhastha avasthAmAM temaNe sarvatra ucita pravRttipUrvaka anukULa saMyogono anubhava karyo te anubhUta puNya hatuM, ane te anubhUta puNyamAMthI avaziSTa evuM puNya paNa ucita kriyA karAve tevuM hatuM. tethI jema bhagavAnanuM anubhUta puNya garbhathI mAMDIne ucita pravRtti karAve che, tema avaziSTa paNa puNya ucita pravRtti Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '' che. jinamahattvaddhAtrizikA/bloka-10-17 109 karAvanAruM che. tethI anya jIvonA hitane anukULa ucita pravRttirUpe bhagavAne dAna karyuM che; paraMtu pote saMyamanuM pAlana karavA mATe asamartha hatA, tethI saMyamane anukULa zaktinA saMcaya mATe dAna karyuM che, evuM nathI. tethI bhagavAna dAna kare che mATe akRtArtha che' tema kahI zakAya nahIM, paraMtu uttama jIvonuM puNya paranA upakArane mATe hoya che, tema tIrthakaronuM puNya ucita kriyA karAvIne aneka jIvonA hitanuM kAraNa bane tevuM che. mATe bhagavAna akRtArtha nathI, paraMtu kRtArtha che mATe mahAna che. ahIM vizeSa e che ke siddhAvasthAmAM bhagavAna saMpUrNa kRtArtha che; kema ke sarva kRtyonI siddhi siddhAvasthAmAM che; ane saMsAra avasthAmAM bhagavAna jyAre dIkSA levA sanmukha thayA tyAre hajI mohane jItavAno bAkI che, ane mohane jItavA arthe saMyama grahaNa karavA tatpara thayA che te apekSAe bhagavAna kRtArtha nathI; paraMtu jyAre bhagavAne mohane jItyo ane kevaLajJAnanI prApti karI tyAre teTalA aMzathI bhagavAna kRtArtha che. Ama chatAM dIkSA pUrve varSIdAna Ape che tyAre paNa varSIdAna ApIne saMyamanAM pratibaMdhaka karmonA nAzarUpa phaLanI AzAthI dAna ApatA nathI. tethI cAritramohanIyakarmane toDavA mATe temanuM dAna nathI, paraMtu jagatanA jIvonA hita mATe dAna Ape che, te apekSAe bhagavAna siddha prayojanavALA che. mATe bhagavAnanI dAnanI kriyAne AzrayIne bhagavAna akRtArtha nathI, tema kahela che. tethI dIkSA pUrve mohane jItavAnI apekSAe akRtArtha hovA chatAM dAnanI kriyAne AzrayIne bhagavAna akRtArtha nathI, mATe bhagavAna mahAna che. AvA avataraNikA - etadeva guNAntarAnuguNavipAkazAlitayA spaSTayati - avataraNikArya : guNAMtaraanuguNavipAkazAlIpaNAthI nyAyapUrvakanI pravrayAnI prApti rUpa je guNAMtara ene anurUpa evA vipAkazAlIpaNAthI Ane ja= puNyAnubaMdhI puNyane ja spaSTa kare che - Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 jinamahattvaddhAtrizikAzloka-17 bhAvArtha : bhagavAne mAtA-pitAnI bhakti arthe je abhigraha grahaNa karyo te ucita pravRttirUpa hovAthI guNarUpa che, ane te ucita pravRttirUpa abhigraha nyAyapUrvakanI pravrajyAnI prAptinuM kAraNa banyuM. tethI mAtA-pitAnI bhaktirUpa guNa karatAM nyAyapUrvakanI pravrajyAnI prAptirUpa je guNAMtara tene anurUpa vipAkavALuM bhagavAnanuM puNya hatuM, jene graMthakArazrI spaSTa kare che - zloka : garbhAdArabhya satpuNyAd bhavettasyocitA kriyA / tatrApyabhigraho nyAyyaH zrUyate svAminastataH / / 17 / / anvayA - jalArakhya garbhathI mAMDIne satpanthasatpagyathI taye temanI-tIrthakaranI vitA kriya ucita kriyA ma7thAya che; tataete kAraNathI tatrApa tyAM paNa=garbhamAM paNa svAmina:svAmIno mihI=abhigraha vA=vyAyathI yukta maiyatesaMbhaLAya che. [17nA zlokArca - garbhathI mAMDIne satpayathI temanI tIrthakaranI, ucita kriyA thAya che; te kAraNathI tyAM paNa garbhamAM paNa, svAmIno abhigraha nyAyathI yukta saMbhaLAya che. II17nA TIkA : garbhAditi-garbhAdArabhya, satpuNyAnubandhipuNyAt bhavet, tasya-tIrthakRtaH, ucitA kriyA, "tIrthakRttvaM sadaucityapravRttyA mokSasAdhakam" (aSTakaprakaraNa-25/1) iti vacanAt ucitapravRttidvArA tIrthakRttvasya mokSasAdhakatvAt / tataH tasmAt, tatrApi garbhe'pi, svAminaH zrIvardhamAnasya, abhigrahaH pratijJAvizeSaH "jIvato gRhavAse'smin yAvanme pitarAvimau / tAvadevAdhivatsyAmi gRhAnahamapISTataH" / / 1 / / ityevamuktasvarUpaH, nyAyyonyAyAdanapetaH zrUyate / / 17 / / Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 jinamahattvatAviMzikA/zloka-17-18 TIkArya : jarmAtAmya .... mUyate I garbhathI mAMDIne satpaNyAnubaMdhI puNyathI temanI tIrthaMkaranI, ucita kriyA thAya che, kema ke "tIrthaMkarapaNuM sagha aucityapUrvakanI pravRttithI mokSanuM sAdhana che e pramANenuM vacana hovAne kAraNe=e pramANenuM aSTaka prakaraNa-25 zloka-1nuM vacana hovAne kAraNe, ucita pravRtti dvArA tIrthaMkarapaNAnuM mokSasAdhakapaNuM che; tata: te kAraNathI tIrthaMkaranuM ucita pravRtti dvArA mokSasAdhakapaNuM che te kAraNathI, tyAM paNa=garbhamAM paNa, svAmIno vardhamAnasvAmIno, "A gRhavAsamAM jyAM sudhI mAtA-pitA jIve tyAM sudhI ja huM paNa IcchAthI gharamAM rahIza" (aSTaka prakaraNa-25/1) e prakArano kahevAyelA svarUpavALo abhigraha=pratijJAvizeSa cA =vyAyathI yukta saMbhaLAya che. I17 bhAvArtha : bhagavAnanuM puNya puNyAnubaMdhI puNyamAM paNa viziSTa koTinuM che, tethI sapuNyAnubaMdhI puNya che; ane puNyAnubaMdhI puNyano udaya tIrthakaronA jIvone garbhathI mAMDIne sadA ucita pravRtti karAvIne mokSano sAdhaka che. tethI bhagavAne saMyama grahaNa karatI vakhate varSIdAna paNa ucita pravRttirUpe Apela che, paraMtu potAnAM saMyamanAM pratibaMdhaka karmone toDavA mATe Apela nathI, e prakArano pUrva zloka sAthe prastuta zlokano saMbaMdha che; ane bhagavAnanuM sapuNya sadA ucita pravRtti dvArA mokSanuM sAdhaka che, te kAraNathI, bhagavAne garbhamAM paNa abhigraha karelo ke "jyAM sudhI mArAM mAtA-pitA jIve tyAM sudhI huM icchAthI gharamAM rahIza." A prakArano bhagavAnano abhigraha nyAyathI yukta che; kema ke ucita pravRttirUpa che, ane te ucitapravRttirUpa kema che ? te graMthakArazrI svayaM AgaLa batAve che. ll17nA avataraNikA - pUrva zloka-17mAM kahyuM ke garbhamAM karAyelo bhagavAnano abhigraha vyAyathI yukta che. have te abhigraha vyAyathI yukta kema che ? te spaSTa kare che - Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 jinamahattvadvAciMzikA/zloka-18 zloka : nyAyyatA ceSTasaMsiddheH pitrudveganirAsataH / prArambhamaGgalaM hyetadguruzuzrUSaNaM hi tat / / 18 / / anvayArtha : ra=ane pitruddhavirAsata =mAtA-pitAnA udveganA nirAsathI surasiddha ISTanI saMsiddhi hovAne kAraNe mokSanI saMsiddhi hovAne kAraNe cAvyatA= vyApyatA che bhagavAnanA abhigrahanI cATyatA che, di=je kAraNathI tiA zubhraSavieguruzuzruSA che ta ha te ja prAmamAtra--prAraMbha maMgala che. JI18 zlokArtha : ane mAtApitAnA udveganA nirAsathI ISTanI mokSanI saMsiddhi hovAne kAraNe, bhagavAnanA abhigrahanI vyApyatA che; je kAraNathI A guruzuzruSA che, te ja prAraMbha maMgala che. II18II TIkA - __ nyAyyeti-nyAyyatA coktAbhigrahasya, pitrorduHpratikArayorudvegasya viyoganimittakazokarUpasya nirAsato'nyeSAmapyevaMvidhasthitipradarzanAd, iSTasya-mokSasya saMsiddheH, ucitapravRttirhi tadupAyo'nucitapravRttizca tadvighna iti / tadidamuktaM"pitrudveganirAsAya mahatAM sthitisiddhaye / raSTivAryasamRdhyarthavapUto ninAma" || ( vara-ra1/3) kRti ! TIkArca - cAtA ...... ninAme I ane ukta abhigrahanI-bhagavAne garbhamAM karelA abhigrahanI, vyApyatA che; kema ke jemano pratikAra ucita nathI evA=jemanI AjJA ullaMghana karavI ucita nathI evA mAtApitAnA udveganA viyoga nimittaka zokarUpa udveganA, nirAsathI bIjAone paNa AvA prakAranI sthitinuM pradarzana thavAne kAraNe ISTanI=ISTa evA mokSanI, saMsiddhi che. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvaddhAtrizikA/bloka-18 113 ahIM prazna thAya ke mokSanuM kAraNa to saMyamanI pravRtti che. tethI bhagavAne mAtApitAnA uddhagano nirAsa karyo, tenAthI mokSanI siddhi che, tema kema kahI zakAya ? tethI kahe che - je kAraNathI ucita pravRtti teno upAya che=mokSano upAya che, ane anucita pravRtti tenuM vidhdha che=mokSanuM vidhya che. "ti' zabda uparyukta kathananI samAptimAM che. te A kahevAyuM che-pUrvamAM kahyuM ke mAtApitAnA udveganA nirAsathI ukta abhigrahanI vyApyatA che te A, aSTaka prakaraNa-25, zloka-3mAM kahevAyuM che - mAtApitAnA udveganA nirAsa mATe, moTA puruSonI maryAdAnI prasiddhi mATe, ISTakAryanI samRddhi mATe, AvA prakArano abhigraha=vIra bhagavAne garbhamAM karyo evA prakArano abhigraha, jinAgamamAM saMbhaLAya che." (aSTaka prakaraNa-25, zloka-3) bhAvArtha - bhagavAne potAnA viyoganA nimittanA mAtApitAnA zokanA parivAra mATe garbhamAM abhigraha karyo ke "jyAM sudhI mAtApitA jIve tyAM sudhI huM saMyama grahaNa karIza nahi." A prakAranA abhigrahathI bhagavAne mAtApitAnA zokano parihAra karyo, ane bIjAone paNa A prakAranI maryAdA batAvI arthAt mAtApitAnA zokanA parivAra mATe ucita prayatna karavo joIe, e prakAranI maryAdA batAvI, ane tenA dvArA mokSanI prApti karI. mATe bhagavAnano abhigraha nyAyayukta che. ahIM prazna thAya ke mokSano upAya to saMyamapAlananI kriyA che. tethI mAtApitAnA zokano parihAra mokSanuM kAraNa che mATe nyAyayukta che, tema kema kahI zakAya ? tethI kahe che - "ucita pravRtti ja mokSano upAya che ane anucita pravRtti mokSamAM vighna che." AnAthI e phalita thAya ke mAtApitAnA zokanA parihAra mATe jo bhagavAne abhigraha na grahaNa karyo hota to te anucita pravRtti banata, ane te anucita pravRtti mokSamAM vighna che. tethI tevI anucita pravRtti karIne saMyama grahaNa karyuM Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 jinamahattvadvatrizikA/zloka-18 hota to bhagavAna mATe te pravRtti mokSamAM viSNabhUta banata, ane bhagavAne ucita pravRtti karI, tethI e ucita pravRttithI mokSanA pratibaMdhaka evA karmano nAza thayo, jethI AgaLanI pravajyA paNa ucita pravRttipUrvaka banavAne kAraNe mokSanuM kAraNa banI. TIkA :__ nanu bhagavato niyatakAlInacAritramohanIyakarmavipAkodayenaiva gRhAvasthAnamiti nAbhigrahanyAyyateti cetra, sopakramasya tasya pitrudveganirAsAdyavalaMbanakAbhigrahagrahaNamantarA viratipariNAmavinAzyatvAt / tathApi pravrajyAvirodhigRhAvasthAnakAriNo'sya kathaM nyAyyatvamiti cena, AnupUrveNa nyAyyapravrajyAsaMpAdakatvenaiva tasya nyAyyatvAt, kAlAntare bahuphalasya kAryasya kvacitkAle niSedhe'pi nyAyyatvavyavahArasya sArvajanInatvAt / tadidamuktaM - "imau zuzrUSamANasya gRhAnAvasato gurU / pravrajyApyAnupUryeNa nyAyyAnte me bhaviSyati / / sarvapApanivRttiryat sarvatheSA satAM matA / gurUdvegakRto'tyantaM neyaM nyAyyopapadyate" / / (aSTaprarA -26/-6) kRti TIkArya - nanu mAvato ..... cAvyo"padyate II rUti niyatakAlIna cAritramohanIyakarmanA vipAkanA udayathI ja bhagavAnanuM gharamAM avasthAna thAya che. ethI abhigrahanI vyApyatA nathI, ema jo pUrvapakSI kahe to tene graMthakArazrI kahe che na tArI vAta barAbara nathI; kema ke sopakrama evA tenuM bhagavAnanA cAritramohanIyakarmanuM, mAtApitAnA udveganA virAsAdi avalaMbanavALA abhigrahanA grahaNa vinA viratipariNAmathI vinAzyapaNuM che, mATe bhagavAnano abhigraha vyAyayukta che; topaNa=bhagavAnanuM sopakrama karma abhigrahanA grahaNa vitA nAza pAme tevuM hatuM topaNa, pravrajyAnA virodhI evuM gharamAM avasthAna Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvatAviMzikA/zloka-18 115 karAvanAra evA AnuM abhigrahanuM, kevI rIte vyApyapaNuM che ? arthAt vyAdhyapaNuM nathI, e pramANe jo pUrvapakSI kahe to graMthakArazrI kahe che ke tArI vAta barAbara nathI; kema ke AnupUrvIthI nyAyayukta pravrajyAnuM saMpAdakapaNuM hovAne kAraNe ja tenuM abhigrahanuM, cATyapaNuM che. ahIM prazna thAya ke bhagavAnano abhigraha AnupUrvIthI nyAyapUrvaka pravrajyAno saMpAdaka hovA chatAM paNa viratinI virodhI evI gRhavAsanI pravRtti karavA mATeno abhigraha kevI rIte vApya banI zake ? arthAt nyAdhya bane nahIM, e prakAranI zaMkAmAM kahe che - kAlAntaramAM bahuphaLavALA kAryano keTaloka kALa niSedha hovA chatAM paNa vyAdhyatvanA vyavahAranuM sArvajanInapaNuM che=sarva janone pratIta che. te A kahevAyuM che=bhagavAne grahaNa karelo abhigraha AnupUrvIthI vyAdhya-pravrayA-saMpAdaka hovAne kAraNe ucita che, ema je pUrvamAM kahyuM, te A aSTaka prakaraNa-25, zloka-pa-6mAM kahevAyuM che - A mAtApitAnI zuzruSA karatA ane gRhavAsamAM rahetA evA mArI pravrajyA paNa aMte AnupUrvIthI nyAyayukta thaze; =je kAraNathI, sarvathA sarva pApanI nivRttivALI A=pravrajyA, saMtone mAnya che, te kAraNathI, gurunA udvegane karanArAnI=mAtApitAnA udvegane karanArAnI, A=pravrajyA atyaMta nyAyayukta ghaTatI nathI." (aSTaka prakaraNa25, zloka-pa-6) ti' uddharaNanI samAptimAM che. bhAvArtha : pUrvamAM kahyuM ke bhagavAne mAtApitAnA zokanA parivAra mATe gRhavAsamAM rahevAno abhigraha karyo te ucita che. tyAM pUrvapakSI zaMkA karatAM kahe che ke niyatakALavALA cAritramohanIyakarmanA vipAkathI ja tIrthakaro gharamAM vase che. tethI jeTalo kALa vIra paramAtmA gharamAM vasyA eTalo kALa cAritramohanIyakarmano vipAka ja hato, evo artha phalita thAya che. mATe bhagavAne grahaNa karelA abhigrahane nyAyayukta kahI zakAya nahi; kema ke bhagavAnanuM karmanA udayathI gharamAM avasthAna che. mATe prastuta abhigraha koI prayojanavALo nathI. tene graMthakArazrI kahe che - Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 jinamahattvaddhAtrizikA/zloka-18 vIra paramAtmAnuM cAritramohanIyakarma sopama hatuM. tethI viratinA pariNAmathI= saMyama grahaNane abhimukha bhAva thavAthI, te vinAza pAme tevuM hatuM, paraMtu bhagavAne mAtApitAnA uddhaganA nirAsa mATe abhigraha grahaNa karyo, tethI mAtApitA jIvyA tyAM sudhI te sopakrama karma paNa nAza pAmyuM nahIM, jethI bhagavAnanI viratinI pravRtti vilaMbathI thaI ane mAtApitAnA zokano parihAra thayo, mATe abhigraha nyAyayukta che. pharI pUrvapakSI zaMkA kare che ke jo bhagavAnanA abhigrahathI bhagavAnanuM soyakrama cAritramohanIyakarma tUTyuM nahIM ane tenA kAraNe bhagavAna gharamAM vasyA, to bhagavAnano abhigraha pravrajyAnA virodhI evA gRhamAM avasthAnanuM kAraNa banyo. tethI te abhigraha nyAyayukta che, tema kevI rIte kahI zakAya ? tene graMthakArazrI kahe che - mAtApitAnI zuzruSA Adi pravRttinI paripATIthI bhagavAnano abhigraha nyAyapUrvakanI pravajyAno saMpAdaka hato, tethI bhagavAnano abhigraha nyAyayukta che. ahIM koIne prazna thAya ke mAtApitAnI sevA Adi dvArA nyAya pravrajyA bhale bhagavAnane prApta thaI, paraMtu jeTalo kALa bhagavAna gharamAM rahyA teTalo kALa bhagavAnanI aviratinI pravRtti thaI. tethI aviratinI pravRttinuM kAraNa evo abhigraha kevI rIte nyAyayukta kahevAya ? tethI kahe che - je pravRttinuM kAlAMtaramAM bahu phaLa thatuM hoya te pravRtti keTaloka kALa vilaMbathI karavAmAM Ave topaNa te pravRtti nyAyayukta che, tevo vyavahAra sarva janane pratIta che. Azaya e che ke bhagavAne abhigraha karIne gRhamAM vAsa karyo teTalA kALa sudhI aviratimAM pravRtti thaI, tethI saMyamanI sAdhanA dvArA je vizeSa nirjarA thavAnI hatI, te thaI nahi; topaNa nyAyapUrvakanI pravajyAthI je vizeSa nirjarA saMyama grahaNa karyA pachI thaI, tevI vizeSa nirjarA anyAyapUrvakanI pravajyAthI thAya nahi; kema ke anyAyapUrvakanI pravrajyAmAM anucita pravRtti karavAno adhyavasAya vidyamAna che, ane jyAM sudhI te adhyavasAyanuM nivartana thAya nahIM tyAM sudhI te saMyamanI kriyA paNa viziSTa nirjarAnuM kAraNa banI zake nahIM. jema bAhubali Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvadrAsiMzikA/zloka-18 117 munine potAnA nAnA bhAIone vaMdana nahIM karavAno adhyavasAya hato. tethI dhyAnamAM sudaDha yatna hovA chatAM kevaLajJAna pragaTa thatuM na hatuMparaMtu jyAre bahena sAdhvIjIonA vacanathI te adhyavasAya nivartana pAmyo tyAre viziSTa nirjarAnI prApti thaI ane kevaLajJAna pragaTa thayuM. tethI anucita pravRttino adhyavasAya jyAM sudhI nivartana pAme nahIM, tyAM sudhI pravajyA paNa viziSTa nirjarAnuM kAraNa bane nahIM. tethI bhagavAne anucita pravRttinA adhyavasAyanA nivartanapUrvaka ucita pravRtti karavA arthe abhigrahane grahaNa karyo, jethI temanI pravrajyA nyAyapUrvakanI thavAne kAraNe mahAnirjarAnuM kAraNa banI. mATe bhagavAnano abhigraha saMgata che. "aSTaka prakaraNanA uddharaNanA sAkSIpAThamAM kahyuM ke sarvathA sarvapApanI nivRttivALI pravrajyA saMtone mAnya che. tethI e prApta thAya ke sarvavirati grahaNa karatI vakhate sarva sAvadya pravRttinI nivRtti karavAmAM Ave che, ane te sarva pApanI nivRtti paNa karaNa, karAvaNa ane anumodanathI karavAnI che; ane jo bhagavAna dIkSA letI vakhate mAtApitAnA udveganI upekSA karIne saMyama grahaNa karata, to mAtApitAne uga karavAmAM nimittabhAvarUpa pApanI nivRtti thAya nahIM. tethI sarvathA sarva pApanI nivRttino arthI koInA paNa ugamAM pote nimitta na bane, ane temAM nimittano parihAra zakya hoya to parihAra karIne pravrajyA grahaNa kare, to ja sarvathA sarva pApanI nivRtti thAya; paraMtu koInA paNa udvega pratye upekSA vartatI hoya to sarvathA sarva pApanI nivRtti thAya nahIM. mATe bhagavAne abhigraha grahaNa karyo te yogya che. utthAna : zlokanA uttarArdhano artha kare che - TIkA : tathA yad gurvormAtApitroH zuzrUSaNaM paricaraNaM, taddhi prArambhamaGgalamAdimaGgalaM pravrajyAlakSaNazubhakAryasyeti / naitadvinA pravrajyAsiddhirityasmAdeva tasyA nyAyyatvam / tadidamAha - Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 jinamahattvatAviMzikA/zloka-18 'prArambhamaGgalaM hyasyA guruzuzrUSaNaM param / hato dharmapravRttAnAM nRri pUnArUvaMgatu" || (da ra-ra6/7)ti ArA TIkArya : tathA n ... ti che ane gurunuM mAtApitAnuM, je A zubhUSaNa che-paricaraNa che, te pravajyAlakSaNa zubha kAryanuM prAraMbhamaMgala che=AdimaMgala che. "ti' zabda zloka sparzI TIkAnI samAptimAM che. AnA vagara= guruzuzruSArUpa prAraMbhamaMgala vinA, pravrayAnI siddhi nathI. ethI AnAthI ja=abhigrahathI ja, tenuM pravrajyAnuM, vyAdhyapaNuM che. te A kahe che - pravrajyAlakSaNa zubha kAryanuM guruzuzraSaNa AdimaMgala che' - ema je pUrvamAM kahyuM, te A aSTaka prakaraNa-25, zloka-7mAM kahe che - AnuM pravrajyAnuM guruzuzruSaNa zreSTha prAraMbhamaMgala che. A mAtApitA, gharmamAM pravRtta evA puruSane mahAna pUjAnuM sthAna che." (aSTaka prakaraNa-25, zloka-7) 'ti' zabda uddharaNanI samAptimAM che. 18 bhAvArtha - pUrvamAM kaheluM ke mAtApitAnA udveganA nirAsane kAraNe bhagavAnano abhigraha nyAyayukta che. vaLI anya rIte paNa bhagavAnano abhigraha nyAyayukta kema che ? te spaSTa kare che - mAtApitAnI zuzruSA karavI te pravrajyAlakSaNa zubha kAryanuM prathama maMgala che. mATe bhagavAne abhigraha grahaNa karIne mAtApitAnI sevA karI te saMyama grahaNa karatAM pUrve prAraMbha maMgala karyuM. tethI temanuM saMyama mokSarUpa phaLa prApta karavAmAM prabaLa kAraNa banyuM; ane A prAraMbha maMgala vagara pravajyA grahaNa karavAmAM Ave to bhAvathI pravrajyAnI prApti thAya nahIM. AthI bhAvathI pravrajyAnI prAptinuM kAraNa bhagavAnano abhigraha hato, tethI bhagavAnano abhigraha nyAyayukta che. II18mA Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvadvAciMzikA/zloka-19 119 avataraNikA : nanu pitrukeMge pariNAmastAvannAstyeva mumukSoraniSTanimittatAparihArastu sarvatra duHzaka ityata Aha - avataraNikArca - nanu' thI zaMkA karatAM kahe che - mumukSune=saMyama lenArane, mAtApitAnA ugamAM=mAtApitAne udvega karAvavAmAM, pariNAma nathI ja. vaLI aniSTa nimittatAno parihAra=mAtApitAne udvega thAya e rUpa aniSTamAM potAnI pravrayA nimitta bane teno parihAra, sarvatra=sarva pravrajyA lenAramAM, duzaka che azakya che. AthI graMthakArazrI kahe che - bhAvArtha : pUrvamAM kahyuM ke bhagavAne abhigraha grahaNa karIne bIjAone paNa mAtApitAnA udveganA parihAra mATenI maryAdA batAvI che. tyAM zaMkA karatAM kahe che ke dIkSA lenArane mAtApitAne uddega utpanna karAvavAno pariNAma nathI, paraMtu "saMyama grahaNa karIne huM mohano uccheda karuM' evo adhyavasAya che; chatAM potAnA saMyamanA nimittane pAmIne mAtApitAne udvega thato hoya, temAM potAnI saMyamanI pravRtti nimitta banatI hoya, to teno parihAra karavo sarvatra duSkara che. tethI jo tenA parivAra mATe mumukSu saMyama grahaNa na kare to AtmakalyANa sAdhI zake nahIM. tethI saMyama grahaNa karanArane zuM karavuM ucita che ke jethI tenI AtmakalyANanI pravRttine bAdha thAya nahIM ? te batAvavA arthe graMthakArazrI kahe che - zloka : tatkhedarakSaNopAyApravRttau na kRtajJatA / tyAgo'pyabodhe na tyAgo yathA glAnauSadhArthinaH / / 19 / / anvayArtha: tave rakSaropAyApravRtto temanA khedarakSaNanA upAyanI apravRttimAM= mAtApitAnA khedarakSaNanA upAyanI apravRttimAM kRtajJatA ra= kRtajJatA nathI. vo=abodha hote chate=mAtApitAnA khedarakSaNa mATe dIkSArthI dvArA Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 jinamahattvandvAtriMzikA/zloka-19 mAtApitAne pravrajyAne abhimukha pariNAma thAya evo bodha karAvavA chatAM mAtApitAne saMyamane abhimukha pariNAma thAya tevo bodha na thaye chate, yathA = 45 glAnauSadhArthinaH = glAnanA auSadhanA arthIno glAna sevA mAtApitAnA auSadhanA arthIno, jaMgalamAM mAtApitAno tyAga, tyAga nathI, tema tyAgo'pi = tyAga pAega = mumukSukhe urela bhAtApitAno tyAga bhAga, tyAgaH na =tyAga nathI ||18|| zlokArtha -: mAtApitAnA khedarakSaNanA upAyanI apravRttimAM kRtajJatA nathI. abodhamAM jema glAna evA mAtApitAnA auSadhanA arthIno jaMgalamAM mAtApitAno tyAga paNa atyAga che, tema mumukSuno mAtApitAno tyAga paNa tyAga nathI. * 'tyAgo'pi' nahIM 'api' thI se uhevu che he mAtApitAno tyAga te tyAga nathI, paraMtu tyAga paNa tyAga nathI. TIDA : taditi tayo: pitroH khedasya yad rakSaNaM tadupAye'pravRtau na kRtajJatA / sA hi tatpratipattisAdhyaiva / yadAha * "sa kRtajJaH pumA~lloke sa dharmagurupUjakaH / sa zuddhadharmabhAk caiva ya etau pratipadyate " / / (aSTakaprakaraNa-25/8) iti / tathA ca sarvazreyomUlabhUtasya sveSTasya kRtajJatAguNasya pratipakSaH pitRkhedaH sarvathaiva varjanIya iti bhAvaH / yadAha - "appaDibujjhamANe kahiMci paDibohijjA ammApiyarau / " pravrajyAbhimukhIkurvItetyarthaH / " appaDibujjhamANesu ya kammapariNaie vihejjA jahAsatti taduvagaraNaM tao aNuNAe paDivajjejjA dhammaM / " atha nAnujAnItastadA " aNuvahe ceva uvahijutte siyA / " (paMcasUtra - 3) alpAyurahamityAdikAM mAyAM kuryAdityarthaH / evamupAyapravRttAvapi tayorabodhe tyAgo'pi mumukSostattvato na tyAgaH yathA glAnayoradhvani glAnIbhUtayoH pitrorauSadhArthinastadupakArakauSadhAnayanArthaM kathaMcittau vimucyApi gacchataH putrasya, pravrajyAyAstayo: svasyAnyeSAM Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvadvAciMzikA/zloka-19 121 copakArahetutvAt / tadidamAha - "savvahA apaDibujjhamANe caejjA addhaanngilaanngosahatyavAIIU" TRIo TIkArya : tayo .. vATTIO" !aa mAtApitAnA khedanuM je rakSaNa, tenA upAyamAM apravRtti hote chate kRtajJatA nathI. te kRtajJatA, tatpatipatisAdhya ja chemAtApitAnI paricaryAsAdhya ja che. je kAraNathI kahe che je kAraNathI aSTaka prakaraNa-25, zloka-8mAM kahe che - lokamAM te puruSa kRtajJa che, te dharmaguruno pUjaka che ane te zuddha dharmane sevanAro che, je mAtApitAnI paricaryA kare che." (aSTaka prakaraNa-25/8) 'tti' zabda uddharaNanI samAptimAM che. ane te rIte mAtApitAnA udveganA tirAsanI pravRtti na karavAmAM Ave to kRtajJatA nathI te rIte, sarva zreyanA mULabhUta ane svane ISTa evA kRtajJatA guNano pratipakSa evo mAtApitAno kheda sarvathA ja varjana karavo joIe, e prakArano bhAva che. je kAraNathI kahe che=je kAraNathI paMcasUtra-3mAM kahe che - koIka rIte apratibodha pAmelA mAtApitA hote chate pratibodha kare"=mAtApitAne pravajyAnI abhimukha kare, e pramANe artha che. "ane karmapariNatinA doSathI apratibodha pAmelA mAtApitA hote chate yathAzakti temanA upakaraNane temanA nirvAhanI sAmagrIne kare, tyAra pachI anujJAthI=mAtApitAnI anujJAthI, dharma=cAritradharmane, svIkAre." have jo mAtApitA anujJA na Ape to "juvahe veva mAyA vagarano ja=bhAvathI mAyA vagarano ja, 3dinuoN=mAyAyukta, thAya" (paMcamUtra-3) 'alpa AyuSyavALo huM chuM ItyAdika mAyAne kare, e pramANe artha che. A rIte upAyamAM pravRtti karAve chate paNa pUrvamAM varNana karyuM e rIte mAtApitAnA khedanA parivAranA upAyamAM pravRtti karAye chate paNa, temanA abodhamAM mAtApitAnA abodhamAM, je pramANe mArgamAM glAnano glAnIbhUta evA mAtApitAno, oSadhanA arthIno-temane upakAraka evuM auSadha lAvavA mATe koIka rIte temane choDIne jatArA putrano, tyAga paNa tatvathI Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 jinamahattvaddhAtrizikA/zloka-19 tyAga nathI; tema mumukSano tyAga paNa=dIkSArthInA mAtApitAno tyAga paNa, tattvathI tyAga nathI; kema ke pravajyAnuM, teone mAtApitAne, svapravrayA lenArane, ane anyone dIkSA lenAranI ucita pravRttinI anumodanA karanArAone, upakAranuM hetupaNuM che. te A kahe che=sarvathA mAtApitAno abodha thaye chate mumukSano pravrayA samaye mAtApitAno tyAga paNa tatvathI tyAga nathI, ema je pUrvamAM kahyuM te A, paMcasUtra-3mAM kahe che - mArgamAM glAna evA mAtApitAnA auSadha mATe tyAganA mAtApitAnA tyAganA, dAMtathI, sarvathA apratibodha pAme chate mAtApitA koI rIte pratibodha na pAme chate, mAtApitAno tyAga kare." (paMcasUtra-3) in19I bhAvArtha - pUrva zloka-18mAM kahyuM ke anya jIvoe mAtApitAnA zokanA parihAra mATe potAnI jema pravRtti karavI joIe, evA prakAranI bhagavAne maryAdA batAvI. tyAM vicArakane zaMkA thAya ke dIkSA lenArane mAtApitAne uga karAvavAno pariNAma nathI, paraMtu AtmakalyANa karavAno pariNAma che; chatAM mAtApitAne potAnA dIkSAnA nimittathI udvega thato hoya ane uddhagano parivAra duHzakya hoya to zuM karavuM joIe ? te batAvavA mATe kahe che - dIkSA lenAra mumukSu, mAtApitAnA khedanA nivAraNa mATe je upAya vidyamAna che temAM koI pravRtti na kare, ane "mAre AtmakalyANa karavuM che' tevo saMkalpa karIne dIkSA grahaNa kare to kRtajJatA guNa nathI arthAt mAtApitAe bAlyakALathI ucherIne tene moTo karyo ane mAtApitAno tenA upara je upakAra che te upakArane te jANato nathI, paraMtu temanA karAyelA upakArane svArthathI bhUlI jAya, to te kRtajJatA guNa nathI. ethI mumukSue kRtajJatA guNa jivADavo hoya to mAtApitAnI bhakti karIne kRtajJatA guNa jivADI zake. temAM sAkSI ApI ane kahyuM ke "te kRtajJa puruSa che, te dharmaguruno pUjaka thAya che ane te zuddha dharmane sevanAro thAya che, je mAtApitAnI paricaryA kare che." Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvadvAtriMzikA/mloka-19 123 tenAthI e prApta thAya ke je mumukSu mAtApitAnA upakArano vicAra karyA vagara mAtra kalyANanA AzayathI saMyama grahaNa kare che ane temanA khedanA nivAraNa mATe ucita prayatna karato nathI, te kRtajJa nathI; ane jenAmAM Avo kRtajJatA guNa nathI, te jema mAtApitAnA upakArane bhUlI jAya che, tema dharmagurunA upakArane paNa bhUlI jAya. mATe te dharmaguruno paNa pUjaka nathI; ane saMyama grahaNa karIne dharmanuM sevana karato hoya topaNa zuddha dharmane sevanAro nathI; kema ke jenAmAM mAtApitAnA karAyelA upakArane yAda karAve tevo kRtajJatA guNa na hoya tevo jIva je kaMI dharma seve te zuddha dharma bane nahIM. mATe zuddha dharmanA arthIe mAtApitAnA khedanA parihAra mATe sarva prakAre prayatna karavo joIe. uparyukta kathanane spaSTa ka2vA mATe TIkAmAM kahyuM ke sarva kalyANano mULabhUta guNa kRtajJatA guNa che, ane te kRtajJatA guNano pratipakSa mAtApitAno kheda che. mATe dIkSA lenAre sarva prakAre mAtApitAnA khedano parihAra karavo joIe. vaLI, mAtApitAnA khedano parihAra kaI rIte thaI zake te batAvavA mATe paMcasUtranI sAkSI ApI. tenAthI e phalita thAya ke dIkSA lenAra mumukSue mAtApitAno tyAga karIne dIkSA levI ucita nathI, paraMtu mAtApitA potAnA saMyamanA pariNAmane jANIne paNa bodha na pAmyA hoya, to koIka rIte paNa teone saMsAranuM svarUpa te rIte batAvIne pratibodha karavo joIe, jethI teo paNa mumukSunI sAthe saMyama levA tatpara thAya. Ama karavAthI mAtApitAne potAnA saMyama nimitte kheda thato nathI, paraMtu teo paNa utsAhita thaIne saMyama grahaNa kare che. have kadAca mumukSunA upadezathI paNa mAtApitA pravrajyA grahaNa karavAne abhimukha na bane, to mumukSu temanA jIvananI vyavasthA mATe jIvana jarUriyAtanI sAmagrI ekaThI kare. kadAca te mATe dhanasaMcayanI AvazyakatA hoya to dIkSAno vilaMba karIne paNa dhanasaMcaya karIne, teonI jIvanavyavasthA sahaja rIte cAlI zake te pramANe karIne, teonI anujJAthI saMyama grahaNa kare. Ama karavAthI mAtApitAnA khedano prasaMga Ave nahIM. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 jinamahattvaddhAtrizikA/zloka-19 have koI mumukSu A pramANe mAtApitAnA khedanA nivAraNa mATeno sarva prayatna kare ane temanA jIvananI vyavasthAnI paNa ucita sAmagrI ekaThI karI Ape, Ama chatAM mohavaza mAtApitA dIkSA mATe rajA na Ape to bhAvathI mAyA vagarano paNa dravyathI mAyAvALo thAya, ane huM alpa AyuSyavALo chuM, evuM mane svapna AvyuM che' ityAdi kahIne paNa mAtApitAnI rajA meLavavA prayatna kare. A prakAre prayatna karavAthI jo mAtApitA mumukSune rajA Ape to temane kheda thAya nahIM, ane mumukSue paNa sarva ucita prayatno dvArA mAtApitAnA khedanA nivAraNa mATe yatna karyo, tethI teno kRtajJatA guNa paNa nAza pAme nahIM. Ama chatAM mAtApitA mumukSune dIkSA mATe anujJA na Ape, ane tethI mumukSu mAtApitAno tyAga kare, topaNa tattvathI te tyAga nathI. jema musApharI karatAM jaMgalamAM mAtApitAne koI roga lAgu paDyo hoya, ane putra temane tyAM choDIne rogathI rakSaNa karavA auSadha levA arthe nagaramAM jAya, te vakhate teNe karelo mAtApitAno tyAga te vAstavika rIte tyAga nathI, paraMtu temane jivADavAno upAya che; tema je mumukSu mAtApitAnA khedanA parivAra mATenA sarva ucita prayatno kare, chatAM mAtApitA rajA na Ape, to temanA hita arthe temano tyAga karIne paNa saMyama grahaNa kare te ucita che; kema ke saMyama grahaNa karIne te mumukSu zAstro bhaNaze, gItArtha thaze ane mAtApitAne pratibodha karaze, ane aMte putranA upadezane pAmIne saMyama grahaNa kare to putranI pravrajyA temanA upakAranuM kAraNa banaze. vaLI, pravrajyA grahaNa karIne mumukSue paNa saMyamapAlanathI je Atmahita karyuM, temAM pravrajyA kAraNa banI, ane pravajyA lenAranI AvI sarva ucita pravRttio jaIne je loko tenI pravajyAnI anumodanA kare, teone paNa pravrajyA lenAranI pravrajyA upakAraka thAya. A rIte pravajyA mAtApitAne, potAne ane anya yogya jIvone upakAranuM kAraNa che. tethI AvA samaye mAtApitAno tyAga kare te paNa paramArthathI tyAga nathI. tethI e phalita thayuM ke kRtajJatA guNavALA evA mumukSue dIkSA grahaNa karIne paNa mAtApitAnA khedano parihAra karyo, mATe sarva kalyANanuM kAraNa Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 jinamahattvadvAciMzikA/zloka-10-20 evI tenI pravajyA banI. jeo A prakAranA sarva ucita prayatno karatA nathI, teonI pravrajyA kRtajJatA guNathI yukta nahIM hovAthI ucita pravRttirUpa nathI. ll19I. avataraNikA - zloka-1 thI 6 sudhImAM yuktithI sthApana karyuM ke bhagavAnanuM aMtaraMga guNasaMpattithI mahApaNuM che, viziSTa saMpadAthI mahAtapaNuM che ane svabhAvabhedane kAraNe paNa mahAnapaNuM che. tyAM teyAyike zaMkA karI ke bhagavAnamAM nityanirdoSatA nathI, mATe bhagavAna mahAna nathI. tenuM nirAkaraNa zloka-7 thI 9 sudhI karIne sthApana karyuM ke "bhagavAne sAdhanA karIne doSono nAza karyo che, mATe bhagavAna mahAna che." vaLI, taiyAyika Izvarane jagatkartA mAne che ane vItarAga jagatkartA nathI, mATe mahAna nathI, ema kahe che. tenuM nirAkaraNa zloka-10 thI 12 sudhI karIne sthApata karyuM ke "bhagavAna jagatanA kartA nahIM hovA chatAM vItarAga hovAne kAraNe mahAna che.' vaLI bhagavAne parimita dAna karyuM hovAne kAraNe udAra AzayavALA nahIM hovAthI bhagavAna mahAta nathI, paraMtu bodhisatvae aparimita dAna karyuM che, tethI mahAna che, tema zloka-13mAM bauddhanI yukti sthApana karIne, tenuM nirAkaraNa yuktithI zloka-14-15mAM karIne sthApana karyuM ke bhagavAne parimita dAna karyuM che, AthI ja bhagavAna mahAna che' tyArapachI dAna ApavAne kAraNe bhagavAna akRtArtha che, ema koI zaMkA kare che. tenuM nirAkaraNa karIne bhagavAna kaI rIte kRtArtha che, te yuktithI zloka-16 thI 19mAM sthApana karyuM. have bhagavAne putrAdine rAjayAdi ApyuM, mATe bhagavAna mahAna nathI, ema koI kahe che. te batAvIne tenuM nirAkaraNa karatAM zloka20thI 22 sudhI graMthakArazrI kahe che - zloka : aparastvAha rAjyAdi mahAdhikaraNaM dadat / zilpAdi darzayaMzcArhanmahattvaM kathamRcchati / / 20 / / Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 jinamahattvaddhAtrizikA/zloka-20-21 anvayArtha : para svAda vaLI bIjA kahe cheHbIjA vAdI kahe che madavi nyAdimahAadhikaraNa evA rAjyAdine va-ApatA zinyAri sarvazva ane zilpAdine dekhADatA gaI=arihaMta mahattva=mahatvane sAthagRtti kevI rIte prApta kare ? arthAt na prApta kare. rA. zlokArca - vaLI bIjA kahe che - mahAadhikaraNa evA rAjyAdine ApatA ane zilpAdine dekhADatA arihaMta, mahattvane kevI rIte prApta kare ? arthAt na prApta kare. [20 + "rA ' - ahIM 'da' thI dhanasaMpattinuM grahaNa karavuM. 'zilpa' - ahIM 'ra' thI anya kaLAonuM grahaNa karavuM. TIkA : aparastviti-aparastu vAdI Aha-rAjyAdi mahAdhikaraNaM mahApApakAraNaM, dadat svaputrAdibhyaH, zilpAdi darzayaMzca lokAnAM, arhan kathaM mahattvaM zrati ? sArA TIkArca - paraMtu .... chati || vaLI bIjAvAdI kahe che - svaputrAdine mahAadhikaraNa evA mahApApanA kAraNa evA, rAjayAdine ApatA ane lokone zilpAdine dekhADatA evA arihaMta kaI rIte mahatvane pAme ? arthAt na pAme. ll20. TIkArtha spaSTa hovAthI bhAvArthanI jarUriyAta nathI. zloka : tanetthameva prakRtAdhikadoSanivAraNAt / zaktau satyAmupekSAyA ayuktatvAnmahAtmanAm / / 21 / / Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvandvAtriMzikA/zloka-21 anvayArtha: tanna=te yukta nathI=pUrva zloka-20mAM vAdIe je kahyuM te yukta nathI; te kema ke tyameva=A rIte ja=bhagavAne rAjyapradAnAdi karyuM e rIte ja, prakRtAdhikoSanivArA=prakRtathI adhika doSanuM nivAraNa thAya che= rAjyapradAnAdithI putrAdine je doSa thAya che, tenA karatAM rAjyaapradAnAdithI je adhika doSa thAta, tenuM nivAraNa rAjyapradAnAdithI thAya che. 127 ahIM prazna thAya ke bhagavAna rAjyapradAna na kare ane je adhika doSa thAta, temAM bhagavAna kAraNa nathI, paraMtu AraMbha-samAraMbharUpa evA rAjyapradAnamAM bhagavAna nimittakAraNa che. mATe bhagavAnanI rAjyapradAnanI pravRtti yukta nathI. tenA nivAraNa mATe bIjo hetu kahe che mahAtmanAm=mahAtmAone zatto satyA=zakti hote chate=adhika doSanivAraNanI zakti hote chate upekSAvAda ayuvattatttAt=upekSAnuM ayuktapaNuM che=adhika doSanivAraNanA upAyabhUta rAjyapradAnAdimAM upekSAnuM ayuktapaNuM che. / / 21 / / zlokArtha : pUrva zlokamAM pUrvapakSIe kahyuM te yukta nathI; kema ke rAjyapradAnAdithI te ja prakRtathI adhika doSanuM nivAraNa thAya che. mahAtmAone zakti hote chate upekSAnuM ayuktapaNuM che. / / 21 / / asi : taditi yaduktamapareNa vAdinA tantra, itthameva rAjyapradAnAdiprakAreNaiva, prakRtAt rAjyapradAnAdidoSAdadhiko rAjyApradAnAdikRtamithaHkalahAtirekaprasaGgAdirUpo yo doSastasya nivAraNAt, zaktau pareSAmadhikadoSanivAraNaviSayAyAM satyAmupekSAyA mAdhyasthyarUpAyA ayuktatvAnmahAtmanAM parArthamAtrapravRttazuddhAzayAnAm / tadidamAha - # " apradAne hi rAjyasya nAyakAbhAvato janAH / mitho vai kAladoSeNa maryAdAbhedakAriNaH / / Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 jinamahattvaddhAtrizikA/zloka-21 vinazyantyadhikaM yasmAdiha loke paratra ca / zakto satyAmupekSA ca yujyate na mahAtmanaH / / tasmAttadupakArAya tatpradAnaM guNAvaham / parArthadIkSitasyAsya vizeSeNa jagadguroH / / evaM vivAhadharmAdau tathA zilpanirUpaNe / na doSo hyuttamaM puryAmatthameva vipacyate / / kiJca ihAdhikadoSebhyaH sattvAnAM rakSaNaM tu yat / upakArastadevaiSAM pravRttyaGgaM tathA'sya ca" / / (4STaoprajara-28/2-6) tArA TIkArya : yaduttamapare ! .. Daca gha" | bIjA vAdI vaDe je kahevAyuM=pUrva zloka-20mAM kahevAyuM, te ucita nathI; kema ke A rIte ja=rAjayapradAnAdi prakArathI ja, prakRta evA rAjayapradAnAdi doSathI, rAjayaamadAnAdikRta paraspara kalahanA atirekaprasaMgAdirUpa je adhika doSa, tenuM nivAraNa thAya che. ahIM zaMkA thAya ke bhagavAna rAjyapradAna na kare ane loko paraspara kalaha kare, temAM bhagavAna nimitta nathI; paraMtu bhagavAna rAjyapradAnAdi kare ane tenAthI je AraMbha-samAraMbha thAya, temAM bhagavAna nimitta che. mATe rAjyapradAnAdi karavuM bhagavAnane ucita nathI. tethI bIjo hetu kahe che - paratA adhika doSanA nivAraNaviSayaka zakti hote chate mahAtmAone parArthamAtrapravRtta zuddha AzayavALAone, mAdhyayyarUpa upekSAnuM ayuktapaNuM che. te A kahe cheegraMthakArazrIe zlokamAM je kahyuM ke A aSTaka prakaraNa28 zloka-2 thI 6mAM kahe che - "rAjyanA apradAnamAM putrone rAjyanA apradAnamAM, nAyakano abhAva hovAthI kALadoSane kAraNe paraspara maryAdAbheda karanArA loko, je kAraNathI AlokamAM ane paralokamAM adhika vinAzane pAme che, ane zakti hote chate mahAtmAne upekSA yogya nathI;" (aSTaka prakaraNa zloka-2-3) "te kAraNathI temanA upakAra mATe=paraspara Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvaddhAtrizikA/zloka-21 129 vinAza pAmatA evA te puruSonA upakAra mATe, parArthadIkSita evA AmanuM=para mATe kRtanizcayavALA evA jagarunuM, vizeSathI tenuM pradAna =rAjyanuM pradAna, guNAvaha che." (aSTaka prakaraNa-28, zloka-4). e pramANe=pUrva zlokamAM kahyuM ke rAjyAdinA dAnamAM mahAadhikaraNapaNAno abhAva che ane guNAvaha che, ethI rAjyAdinuM pradAna doSa nathI, e pramANe, vivAhadharmAdimAM ane zilpanirUpaNamAM doSa nathI; je kAraNathI uttama puNya A prakAre ja vivAhazilpAdinirUpaNarUpe ja, vipAka pAme che=bhyaphaLane Ape che." (aSTaka prakaraNa-28, zloka-5). vaLI ahIM=vaLI rAjyadAna, vivAhadharma ane zilpAdinirUpaNamAM, adhika doSothI je jIvonuM rakSaNa che. te ja emanokajIvono, upakAra che ane AmanI=jagadgurunI, pravRttinuM aMga che." (aSTaka prakaraNa-28, zloka-6) 21aaaa bhAvArtha : vaLI anya vAdI kahe che ke RSabhadeva bhagavAne potAnA putrone mahApApanA kAraNabhUta rAjya ApyuM ane lokone rAganA upAyabhUta evAM zilpAdi zIkhavyAM mATe bhagavAna mahAna nathI. tene graMthakArazrI kahe che - AvuM kahenAra vAdInuM kathana yukta nathI; kema ke bhagavAna paranA hita mATe pravRtti kare tevA zuddha AzayavALA che, ane teo A rIte rAjyapradAnAdi kare to te pravRttithI rAjyaapradAnane kAraNe je doSa thavAno saMbhava hato tenuM nivAraNa thAya che; ane paropakAra karavAmAM tatpara evA bhagavAne bIjAnA doSanivAraNanI zakti hoya to upekSA karavI yukta nathI, tethI bhagavAne kevaLa yogya jIvonA upakAra arthe rAjyapradAnAdi karela che; paraMtu "A mArA putro che ke A mArI prajA che e prakAre temanA pratyenA mamatvathI rAjyapradAnAdi karela nathI. tethI jeo potAnA putranA mamatvathI ke prajA pratyenI prItithI prajAnA mAtra bhautika hita mATe pravRtti karatA hoya teone rAjyapradAnAdimAM thatA AraMbha-samAraMbhano doSa lAge, paraMtu bhagavAna to putrAdi pratye ke prajA pratye mamatvabuddhivALA na hatA, mAtra teone kleza prApta na thAya e prakAranA hitanA AzayathI rAjyapradAnAdi karela che, mATe bhagavAna mahAna che. 21 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130. jinamahattvaddhAtrizikA/zloka-22 avataraNikA : pUrva zloka-21mAM yuktithI sthApana karyuM ke adhika doSanA nivAraNa mATe bhagavAne potAnA putrAdine rAjayAdi Apela che, mATe te doSarUpa nathI. te vAtane daDha karavA anya yukti Ape che - zloka : nAgAde rakSaNAyeva gAMdyAkarSaNe'tra na / doSo'nyathopadeze'pi sa syAtparanayodbhavAt / / 22 / / anvayArtha : nA=lAga AdithI rakSAyarakSaNa mATe potAnA putranA rakSaNa mATe arvAdyArSiv=khADA AdimAMthI kheMcavAmAM=khADA AdimAMthI potAnA putrane kheMcavAmAM rUva-jema navo:=doSa nathI, tema tra=ahIM=bhagavAnanA rAjyapradAnAdimAM doSa nathI. anyathA evuM na mAno ane bhagavAnanA rAjyapradAnAdimAM doSa svIkAro to sakate doSa 35Dapasupadeza ApavAnI paNa=bhagavAnanA upadezamAM paNa sthA~ithAya; kema ke paranomavA=paranayano uddabhava che bhagavAnanA upadezamAMthI paradarzanano uddabhava che. pararA zlokArca - nAga AdithI rakSaNa mATe khADA AdimAMthI potAnA putrane kheMcavAmAM jema doSa nathI, tema bhagavAnanA rAjyapradAnAdimAM doSa nathI. anyathA upadezamAM paNa te doSa thAya; kema ke paranayano udbhava che. ricA + banAve:' - ahIM 'vi' thI vIMchI, siha vagerenuM grahaNa karavuM. 'padyAvarSane" - ahIM 'ri' thI evAM anya sthAnonuM grahaNa karavuM. 'pazapi' - ahIM '3pa' thI e kahevuM che ke bhagavAnane rAjyapradAnAdimAM to doSa che, paNa upadeza ApavAmAM paNa doSa prApta thaze. TIkA : nAgAderiti-nAgAdeH sakAzAta, rakSaNAya rakSaNArthaM, jananyA: svaputrasya gartAderAkarSaNe hanujAnuprabhRtyaGgagharSaNakArikarmaNIva, atra bhagavato rAjyapradAnAdau Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvadvAtriMzikA/bloka-22 131 na doSa:, anyathA = asaMbhavivAraNadoSanimittakasyApi bahuguNakarmaNo duSTatve, upadeze'pi-bhagavato dharmavyAkhyAne'pi sa = doSaH syAt pareSAM bauddhAdInAM nayAnAM mithyAtvamUlabhUtAnAM darzanAnAmudbhavAt tata evopapatteH ( utpatteH) / " jAvaiyA vAyA tAvaiyA ceva parasamayA" iti vacanAt / tadidamAha "nAgAde rakSaNaM yadvadgartAdyAkarSaNena tu / kurvannadauSavAMstadvadanyathAsaMbhavAdayam / / itthaM caitadihaiSTavyamanyathA dezanApyalam / kudharmAdinimittatvAddoSAyaiva prasajyate " / / ..... TIkArtha H nAgAdeH prazna--te' / / / / svaputrane nAga AdithI rakSaNa mATe khADA AdithI haDapacI, jAnu Adi aMga gharSaNa kare evI kriyArUpa mAtAnA AkarSaNamAM jema doSa nathI, tema ahIM=bhagavAnanA rAjyapradAnAdimAM, doSa nathI. anyathA=Ama na mAno to=asaMbhavivAraNa evI doSanimittaka paNa bahuguNavALI kriyAnuM duSTapaNuM mAno to, upadezamAM paNa=bhagavAnanA dharmavyAkhyAnamAM paNa, te=doSa, thAya; kema ke paranA nayono=mithyAtvanA mULabhUta evA bauddhAdinAM darzanono, udbhava che arthAt tenAthI ja=bhagavAnanA upadezathI ja upapatti che-sarva mithyAdarzanonI utpatti che. - (aSTapraja26-28, zlo-7-8) rA ahIM prazna thAya ke bhagavAnanA upadezamAMthI sarva mithyAdarzano utpanna thAya che te kema nakkI thAya ? te batAvavA bIjo hetu kahe che "jeTalA nayavAdo teTalA ja parasamayo che--anyadarzano che." e pramANenuM vacana che. te A kahe che=je zlokamAM kahyuM te A aSTaka prakaraNa-28, zloka-78mAM kahe che "gartAdithI kheMcavA vaDe nAga AdithI rakSaNane karato jema doSavALo nathI, taddatenI jema rAjyAdine ApatA gaya=A=jagadguru doSavALA nathI." Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 jinamahattvAgiMzikA/zloka-22-23 je vaLI koI kahe che ke A jagadguru sarvathA doSanA abhAvapUrvaka kema rakSaNa karatA nathI ? tethI kahe che - anyathA=anya prakAra=alpa paNa anarthano Azraya karyA vagara, mamavAasaMbhava che rakSaNano asaMbhava che." (aSTaka prakaraNa-28, zloka-7) ane A prakAre=anaMtara kahelA prakAra=gurutara anartha nivArakatva prakAre, A= rAjyapradAnAdi, ahIM=prakamamAM aSTacasvIkAravAM joIe. anyathA A rIte na svIkAro to, kudharmAdinuM nimittapaNuM hovAthI dezanA paNa atyaMta doSa mATe ja=anarthane mATe ja, prApta thAya." (aSTaka prakaraNa-28, zloka-8) 22aa bhAvArtha: koIka mAtAno putra khADA AdimAM ramato hoya ane tyAM tenI sanmukha nAgane Avato joIne tenI mAtA khADAmAMthI putrane kheMce, te vakhate mAtAnI putrane kheMcavAnI kriyA putranAM aMgone jamIna sAthe gharSaNa karIne ujharaDA paDavAnuM kAraNa bane che, Ama chatAM te doSarUpa nathI; kema ke te ujharaDAthI putrane je nukasAna thAya che, tenA karatAM nAgAdithI rakSaNanA kAraNe adhika guNa thAya che. tema bhagavAnanuM putrAdine rAjyAdi pradAna paNa adhika doSanA nivAraNanuM kAraNa che, mATe doSarUpa nathI. vaLI yuktithI paNa A vAtane puSTa karavA mATe kahe che ke koIka kriyA karatAM asaMbhavI vAraNavALo jenuM nivAraNa zakya nathI tevo, nAno doSa thato hoya, ane te kriyAthI ghaNA guNo thatA hoya, Ama chatAM te kriyAne duSTa kahevAmAM Ave to bhagavAnanA upadezane paNa duSTa kahevAno prasaMga Ave; kema ke bhagavAnanI dezanAthI ghaNA jIvone lAbha thato hovA chatAM paNa te dezanAmAMthI asaMbhavi vAraNa evo mithyAdarzanono paNa udbhava thAya che. tethI bhagavAnanI dazanAmAM paNa alpa doSa che, Ama chatAM sanmArganuM sthApana thatuM hovAne kAraNe bhagavAnanI dezanAne koI duSTa kahetuM nathI; tema bhagavAnanuM putrAdine rAjyapradAnAdi paNa duSTa kahI zakAya nahIM. JrazA avataraNikA - keTalAka bauddhadarzanavALA bhagavAnanA dAna karatAM bodhisatva dAna adhika hovAthI bodhisatvane mahAna kahe che ane jenonA bhagavAna mahAna nathI tema Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 133. jinamahattvadvAciMzikA/zloka-23 kahe che, tenuM nirAkaraNa zloka-13 thI 15 sudhI karyuM. have keTalAka bauddha darzanavALA bodhisattvanA kuzaLacita karatAM jainonA bhagavAnanuM citta cUta che, mATe jenonA bhagavAna mahAna nathI, tema kahe che. te batAvIne tenuM nirAkaraNa karavA zloka-23 thI 26 sudhI graMthakArazrI kahe che - zloka : kazcittu kuzalaM cittaM mukhyaM nAsyeti no mahAn / tadayuktaM yato mukhyaM nedaM sAmAyikAdapi / / 23 / / anvayArtha : sthig=koIka bauddha vaLI kahe che - =AmAM jenonA bhagavAnanuM jrA citta kuzaLacitta muThThAM mukhya nathI, ti=ethI no ma=mahAna tathI=jenonA bhagavAna mahAna nathI, te bauddhadarzanavALAnuM te kathana yuvatta ayukta che; vata: je kAraNathI rUdaM A bodhisattvanuM citta sAmayidi=sAmAyikathI paNa murNa na=mukhya nathI=adhika nathI. 23 zlokArya : koIka boddha vaLI kahe che - AmanuM jainonA bhagavAnanuM, kuzaLacitta mukhya nathI, ethI mahAna nathI, te kathana ayukta che; je kAraNathI bodhisatvanuM citta sAmAyikathI paNa mukhya nathI. ll2all >> 'samaya ' - ahIM '' thI e kahevuM che ke anya saMsArI jIvonA citta karatAM AvuM kuzaLacitta mukhya cheHuttama che, paraMtu sAmAyika karatAM paNa mukhya nathI. TIkA : kazcittviti-kazcittu mAyAputrIyo, mukhyaM sarvottamaM, kuzalaM cittaM, nAsya= bhavadabhimatasya bhagavataH, iti no mahAnayamityAha- tadayuktaM, yato nedaM paraparikalpitaM kuzalaM cittaM samatRNamaNileSTukAMcanAnAM sarvasAvadyayoganivRttilakSaNAtsAmAyikAdapi mukhyaM, asadbhUtArthaviSayatvAt / / 23 / / Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 jinamahattvadvAAiMzikA/zloka-23-24 TIkArya : azvinuM.... viSayatvIt ! AmanuM jainone abhimata evA bhagavAnanuM kuzaLacitta mukhya nathI=sarvottama nathI, ethI mahAna nathI=bhagavAna mahAta nathI, e pramANe koIka mAyAputrIya=boddhadarzanavALA, kahe che, te ayukta che; je kAraNathI paraparikalpita kuzaLacita samatRNamaNileNu-kAMcatavALA evA bhagavAnanA sarvasAvadha yoganI nivRttirUpa sAmAyikathI paNa mukhya nathI=adhika nathI; kema ke asaddabhUtArthaviSayapaNuM che=parasparikalpita evA kuzaLacittanuM asalUtArthaviSayapaNuM che. 23 - "samaya mAM "pa' thI e kahevuM che ke buddhanuM kuzaLacitta saMsArI jIvonA citta karatAM to mukhya che, paraMtu sAmAyika karatA paNa mukhya nathI arthAt uttama nathI. bhAvArtha : bauddhadarzananA keTalAka anuyAyIo temanAM zAstro pramANe bodhisattvonuM je citta batAvyuM che, tene sAme rAkhIne kahe che ke jainadarzanane abhimata bhagavAnanuM jainadarzananI mAnyatA pramANe bodhisattva jevuM kuzaLacitta nathI. mATe jainadarzanane mAnya evA bhagavAna karatAM buddha mahAna che, jainonA bhagavAna mahAna nathI. tene graMthakArazrI kahe che ke - bauddhadarzanavALAnuM A vacana yukta nathI; kema ke bhagavAna saMyama grahaNa kare che tyAre saMsAranA sarva bhAvo pratye samabhAvavALA hoya che, ane sarva sAvadyayoganI nivRttirUpa sAmAyikanA pariNAmavALA hoya che, ane sAmAyikanA pariNAma karatAM paNa bodhisattvanuM kuzaLacitta uttama nathI arthAt bodhisattvanuM je kuzaLacitta paradarzanavALA mAne che te citta bhagavAnanA sAmAyikanA pariNAma karatAM paNa uttama nathI; kema ke asabhUta arthaviSayavALuM bodhisattvanuM citta che arthAt tattvane sparzanAruM te citta nathI. mATe bodhisattva karatAM jainonA bhagavAna mahAna che. 23 avataraNikA - tathAdi - avataraNikArca - te A pramANe che - Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13pa jinamahatvaddhAtrizikA/bloka-24 bhAvArtha : pUrvazloka-23mAM kahyuM ke bhagavAnanA sAmAyikanA pariNAmathI paNa bodhisattvanuM kuzaLacitta uttama nathI; kema ke bodhisattvanuM kuzaLacitta abhUtArtha viSayavALuM che. tethI have bodhisattvanuM kuzaLacitta asabhRtArtha viSayavALuM kema che ? te tathadi' thI spaSTa kare che - bloka - svadharmAdanyamuktyAzA tadadharmasahiSNutA / yadvayaM kuzale citte tadasaMbhavi tattvataH / / 24 / / anvayArtha - je kAraNathI vadha=bodhisatva potAnA dharmathI amuvAra= anya jIvonI muktinI AzA=anya jIvonI muktinI IcchA, tarAdiSNutA=tenA adharmanI sahiSNutA anya jIvonA adharmanA phaLanI potAnAmAM prApti dvArA teonAM duHkha dUra karavAnI IcchArUpa teonA adharmanI sahiSNutA =baMne kutte vire kuzaLacittamAM che, tate kAraNathI tattvataH-paramArthathI saMmavibodhisatvanuM kuzaLacitta tatvathI asaMbhava viSayavALuM che. 24 zlokArca - je kAraNathI bodhisatvanA potAnA dharmathI anya jIvonI muktinI IcchA ane temanA adharmanI sahiSNutA, baMne bodhisatvanA kuzaLacitamAM che, te kAraNathI paramArthathI asaMbhavI che. 24 TIkA :___ svadharmAditi-svadharmAdanyeSAM jagatprANinAM, muktyAzA-muktivAMchA, teSAmanyeSAM ye'dharmA durgatihetavasteSAM sahiSNutA svasmiMstatphalApattyA paraduHkhaparijihIrSAlakSaNA, yadetadvayaM kuzale citte viSayIbhavati tattattvato'saMbhavi, buddhAnAM nirvRtipratipAdanAt, "gaMgAvAlukAsamA buddhA nirvRtA" iti Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 jinamahattvadvAciMzikA/zloka-24 pareSAmAgamavyavasthite: svAnyadharmAdharmayoH pareSu svasmiMzcopasaMkrame tadayogAt / yadi caivamasadbhUtArthaviSayaM kuzalacittaM prAmANikaM syAttadA - "mayyeva nipatatvetajjagadduzcaritaM yathA / matsucaritayogAcca muktiH syAtsarvadehinAm" / / (aSTakaprakaraNa-29/4) itivat, "ajJAnAnAM yadajJAnamAstAM mayyeva tatsadA / navIyajJAnayaTISya vetacaM teDu sarvatA" || (aSTapravara-ra1/6 vRtti) ityapi pareNa paThanIyaM syAt / / 24 / / TIkArya : svadharmAdraSai .. panIyaM cari ! svadharmathI=bodhisatvanA potAnA dharmathI, avyonI=jagatanA jIvonI, muktinI AzA=muktinI icchA, teonA=anyonA, je durgatinA hetu evA adharmo, tenI sahiSNutA arthAt svamAM tenA phaLanI prApti dvArA=svamAM paranA pApanA phaLanI prApti dvArA, paradu:khanA parivAranI IcchArUpa sahiSNutA, je kAraNathI A baMne kuzaLacittamAM viSaya bane che bodhisattvanA kuzaLacittamAM viSaya bane che, te kAraNathI tattvathI asaMbhavI che kuzaLacittatA viSayabhUta A baMne bhAvo asaMbhavI che arthAt je prakAre bodhisatva kuzaLacitta kare che te pramANa te bhAvo thatA nathI; kema ke buddhonI nivRtinuM pratipAdana che bodhisatva mokSamAM gayA che, e prakAranuM temanAM zAstromAM pratipAdana che. ahIM prazna thAya ke bodhisattvanI nivRtinuM pratipAdana hoya eTalAmAtrathI A baMne kuzaLacittanA viSayabhUta bhAvo asaMbhavi kema che ? te batAvavA bIjo hetu kahe che -- gaMgAnI retI jeTalA buddho mokSamAM gayA" e prakAranI paranA AgamanI bauddhadarzanavALAonA AgamanI, vyavasthiti hovAne kAraNe, svatA dharmanuM paramAM ane atyanA adharmanuM svamAM, upasaMkramaNa thaye chate teno ayoga cheHbodhisatvanI nivRtino ayoga che. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvaddhAtrizikA/bloka-24 137 pUrvamAM yuktithI sthApana karyuM ke bodhisattvanA kuzaLacittaviSayaka bhAvo tattvathI asaMbhavI che. have te kathanane daDha karavA mATe tarkathI tenI puSTi kare che - ane jo AvA prakAranuM asadbhUtArtha viSayavALuM kuzaLacita prAmANika thAya che zreSTha che e pramANe svIkAra thAya, to "je pramANe mArAmAM ja jagatanuM A duzcaritra paDo ane mArA sucaritranA yogathI sarva jIvonI mukti thAo" (aSTaka prakaraNa-29/4) enI jema "ajJAnI jIvonuM je ajJAna che te mArAmAM ja sadA ho ane mArA jJAnanA yogathI teomAM sarvadA caitanya ho." (aSTaka prakaraNa-29/6 vRtti) e pramANe paNa para vaDe paThanIya thAya=e pramANe bauddha kahevuM joIe."u24 bhAvArtha : bauddhadarzanavALA bodhisattvanA kuzaLacittane sarvottama kahe che, te bodhisattvonuM kuzaLacitta teonA mata pramANe kevuM che ? te graMthakArazrI batAve che - bodhisattvo potAnA dharmathI jagatanA jIvonI muktinI icchA kare che, ane anya jIvo durgatinA hetu evA adharmane seve che te adharmanuM phaLa potAne prApta thAya, jethI anya jIvonAM duHkho dUra thAya, evI icchA kare che. A baMne pariNAmo bodhisattvanA kuzaLacittamAM che, ane A baMne pariNAmo paramArthathI asaMbhava viSayavALA che; kema ke bodhisattvanA tevA kuzaLacittathI tevuM kArya thatuM hoya to mAtra bodhisattvanI mukti thAya nahIM, paraMtu bodhisattvonA dharmanA sevanathI sarva jIvonI mukti thavI joIe, ane tyAra pachI bodhisattvanI mukti thaI zake; jyAre bauddhadarzananAM zAstro kahe che ke "gaMgAnI retI jeTalA buddho mokSamAM gayA che. tethI e phalita thAya ke bodhisattvae je bhAvanA karI te pramANe "jo potAno dharma anyamAM saMkramaNa pAmato hoya ane bIjAno adharma potAnAmAM saMkramaNa pAmato hoya to bodhisattvanI mukti thAya nahIM; paraMtu sarva jIvonI prathama mukti thAya, pachI bodhisattvanI mukti thaI zake. mATe bodhisattvanuM A kuzaLacitta asaMbhava viSayavALuM che. tethI bhagavAnanA sAmAyikanA citta karatAM bodhisattvanuM citta uttama nathI, tema pUrva zloka sAthe saMbaMdha che. vaLI tarkathI paNa bodhisattvanuM A kuzaLacitta sarvottama nathI, te batAvatAM graMthakArazrI kahe che - Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 jinamahattvadvAtriMzikA/zloka-24-25 jo AvA prakAranA asadbhUtArtha viSayavALuM kuzaLacitta prAmANika che=sarvottama che, e pramANe bauddhadarzanavALAne mAnya hoya, to jema 'jagatanuM A duScaritra mArA AtmAmAM paDo ane mArA sucaritranA yogathI sarva jIvonI mukti thAo' ema bodhisattva bhAvanA kare che; tema 'ajJAnI jIvonuM je ajJAna che te mArAmAM sadA paDo ane mArA jJAnanA yogathI teo sadA caitanyavALA thAo' e pramANe paNa bodhisattvae kahevuM joIe arthAt bodhisattvae AvI bhAvanA paNa karavI joIe. vastutaH ajJAnInuM ajJAna potAnAmAM paDe evI bhAvanA bodhisattva karatA nathI; kema ke bIjAnuM ajJAna potAne prApta thAya tema teone paNa iSTa nathI. 'bIjAnuM ajJAna potAne prApta thAo' teno artha e thAya ke bIjA jIvo je kharAba pravRtti kare che, evI kharAba pravRttio karanAro huM paNa thAuM; paraMtu AvI bhAvanA suMdara nathI; tema 'potAnA dharmathI badhAnI mukti thAo' 'temanuM pApa mArAmAM paDo' e prakAranI bhAvanA paNa suMdara nathI; paraMtu jIvano pAramArthika je samabhAvano pariNAma che, te suMdara che. mATe bodhisattvae kareluM kuzaLacitta asaMbhava viSayavALuM che, eTaluM ja nahIM paNa zreSTha tarIke prAmANika paNa nathI. vastutaH AtmAno samabhAvano pariNAma ja zreSTha che. mATe sAmAyikanA pariNAmavALA hovAthI bhagavAna mahAna che, e prakArano artha phalita thAya che. [24 avataraNikA : pUrva zloka-24mAM graMthakArazrIe sthApana karyuM ke bodhisattvanuM je kuzaLacitta che, te asaMbhava viSayavALuM che, vaLI te zreSTha tarIke prAmANika paNa nathI. te kema zreSTha tarIke prAmANika nathI ? ane samabhAvano pariNAma ja zreSTha tarIke prAmANika kema che ? te batAvavA mATe graMthakArazrI kahe che . zloka H ato mohAnugaM hyetannirmohAnAmasundaram / bodhyAdiprArthanAkalpaM sarAgatve tu sAdhvapi / / 25 / / Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvadvAciMzikA/zloka-25 139 anvayA : mata: AthI=pUrva zloka-24mAM batAvela kuzaLacita asaMbhavI arthanA viSayavALuM hovAthI ta--A kuzaLacita dikaja modAnu=mohane anusaranAruM che, nidAnA=nirmohavALAne vItarAgane vasundaraasuMdara che, sarAtre tu vaLI sarAgapaNAmAM yodhyAtiprArthanAzavaM=bodhi AdinI prArthanA jevuM sarvopa suMdara paNa che kuzaLacita suMdara paNa che. paMrapA zlokArtha : AthI pUrva zloka-24mAM batAvela kuzaLacitta asaMbhavI arthanA viSayavALuM hovAthI, A kuzaLacitta mohane ja anusaranAruM che, nirmoha evA vItarAgane asuMdara che, vaLI sarANapaNAmAM bodhi AdinI prArthanA jevuM suMdara paNa che. parapaI 'sAdhdhapa' - ahIM 'pa' thI e kahevuM che ke vItarAgane asuMdara che, paraMtu sarAgadazAmAM suMdara paNa che. TIkA - __ ata iti-ata uktakuzalacittasya tattvato'saMbhavyarthaviSayatvAt, etaddhi mohAnugaM mohanIyakarmodayAnugatam, mohodayAbhAve hi samastavikalpotkalikAvarjitameva cittaM syAditi nirmohAnAM=vItarAgANAm, asundaram / tathA ca kuzalacittasya na mukhyatvaM nirmohatvavirodhAdityarthaH, sarAgatve tu prazastarAgadazAyAM tu, etadbodhyAdiprArthanAkalpam, AdinArogyottamasamAdhigrahaH, sAdhvapi= prazastamapi, asaMbhaviviSayakayorapi vAGmanasoH prazastabhAvotkarSakatvena caturthabhaGgAntaHpAtitvasaMbhavAt / taduktam - "bodhyAdiprArthanAkalpaM sarAgatve tu sALaMpa". TIkArca - gata ..... sAthvapa" AthI=ukta kuzaLacittanuM tatvathI asaMbhavI arthanuM viSayapaNuM hovAthI, A=kuzaLacita ja, mohAnuga che=mohanIyakarmanA udayathI anugata che; je kAraNathI mohanA udayanA abhAvamAM samasta vikalparUpa Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 jinamahattvaddhAtrizikA/zloka-2pa utkalikAthI taraMgothI, varjita ja citta thAya, ethI nirmohI-=vItarAgane, asuMdara che; ane te rIte kuzaLacitta mohaanugata che ane vItarAgane asuMdara che te rIte. kuzaLacittanuM mukhyatva nathI; kema ke nimahatvano virodha che, e prakAre artha che=e prakAre artha phalita thAya che. vaLI sarAgapaNAmAM vaLI prazastarAgadazAmAM, A=kuzaLa citta bodhi AdinI prArthanA jevuM sAdhu paNa che=prazasta paNa che; kema ke asaMbhavI viSayavALA paNa vANI ane matanuM prazastabhAvanA utkarSakapaNArUpe caturtha bhaMga aMtaHpAtipaNAno, saMbhava checothA bhAMgAmAM aMtarbhAvano saMbhava che. vidhyAtiprArthanA" zabdanA 'vi' zabdathI Arogya ane uttama samAdhinuM grahaNa karavuM. te kahevAyuM che sarAgadazAmAM kuzaLacita suMdara paNa che, ema je kahyuM te kahevAyuM che - vaLI bodhi AdinI prArthanA jevuM sarAgapaNAmAM suMdara paNa che." bhAvArtha : pUrvazloka-24mAM kahyuM ke bodhisattvanuM kuzaLacitta sarvottama tarIke prAmANika nathI. kema sarvottama tarIke prAmANika nathI ? te yuktithI batAve che - pUrvamAM batAvela bodhisattvanuM kuzaLacitta tattvathI asaMbhavI evA arthanA viSayane karanAruM che, tethI mohanIyakarmanA udayathI thanAruM che; kema ke mohanIyakarmano udaya na hoya to avAstavika evA vikalporUpa citta bane nahIM; ane te kathanane spaSTa karavA mATe graMthakArazrI kahe che ke mohanA udayano abhAva hoya to badhA vikalponA taraMgothI rahita citta thAya. tethI e phalita thAya ke je jIvone moha nathI teo nirvikalpaupayogavALA hoya che, ane je jIvonA upayogamAM vikalponA taraMgo hoya che temanuM citta mohathI yukta hoya che. tethI nirmohI evA vItarAganuM citta bodhisattva jevuM svIkAravuM suMdara nathI. AnAthI e prApta thayuM ke kuzaLacitta sarvazreSTha nathI; kema ke nirmohIpaNAno virodha che. tethI nirmohIne jevuM citta hoya te citta sarvazreSTha che, ane vItarAga Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 141 jinamahattvadhAviMzikA/bloka-25 nirmohI che, tethI sarva vikalpothI rahita evuM uttama citta temanuM che. mATe bodhisatva karatAM bhagavAna mahAna che. ahIM prazna thAya ke uparamAM batAvyuM evA vikalpovALuM kuzaLacitta sarvathA asuMdara che ke koIka apekSAe suMdara paNa che ? tethI kahe che - prazastarAgadazAvALA jIvone bodhi AdinI prArthanA jevuM A kuzaLacitta suMdara paNa che. tethI e phalita thAya ke nirvikalpadazA vagaranA=prazastarAgadazAvALA ArAdhaka jIvo jema bhagavAna pAse bodhinI prArthanA kare che, ArogyanI prArthanA kare che, uttama samAdhinI prArthanA kare che, te citta jema vikalpAtmaka che, tema bodhisattvanuM kuzaLacitta paNa vikalpAtmaka che; ane jema sarAgadazAvALA ArAdhaka jIvone bodhi AdinI prArthanArUpa vikalpo suMdara che, tema sarAgadazAvALA jIvone bodhisattvanA jevuM kuzaLacitta paNa suMdara che, Ama chatAM vItarAga jevuM suMdara nathI. Azaya e che ke bodhisattvanuM kuzaLacitta hovAne kAraNe bodhisatva vItarAgathI mahAna che, ema je bauddhadarzanavALA kahe che te vAta ucita nathI; vastutaH bodhisattvanuM kuzaLacitta hovA chatAM mohathI AkuLa citta che, mATe vItarAgathI mahAna nathI, paraMtu vItarAgathI nIcenI bhUmikAmAM che. tethI bodhisattva karatAM vItarAga mahAna che. utthAna - pUrvamAM kahyuM ke vItarAgane samasta vikalpanA taraMgothI rahita citta hoya che. tyAM pUrvapakSI kahe ke vItarAgane paNa cAra prakAranA manoyogamAMthI ane cAra prakAranA vacanayogamAMthI satyamanoyoga ane satyavacanayogarUpa prathama, tathA asatyaamRSAmanoyoga ane asatyaamRSAvacanayogarUpa aMtima, ema be manoyoga ane be vacanayoga hoya che, ane bodhisattvanuM kuzaLacitta paNa aMtima manoyogamAM aMtarbhAva pAme che, tethI vItarAgane paNa evuM kuzaLacitta svIkAravAmAM koI virodha nathI. tema batAvIne tenuM nivAraNa karatAM kahe che - Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 TIkA H jinamahattvadvAtriMzikA/zloka-25 nanu caturthabhaGgasthavAGmanasorbhagavatyapi sambhavAt kathaM na kuzalacittayoga iti cetra, vaikalpika bhaktibhAvaprayuktasya caturthabhaGgasya prArthanArUpasya bhagavatyanupapatteH, vicitravargaNAsadbhAvenaiva tatra tadupavarNanAditi bodhyam / / 25 / / TIkArtha H nanu voghnam / / cothA bhAMgAmAM rahelA vacanayogano ane manoyogano bhagavAnamAM paNa saMbhava hovAthI=bhagavAna vItarAga ane sarvajJa thayA pachI paNa bhagavAnamAM saMbhava hovAthI, kuzaLacittano yoga kema nahIM thAya ? arthAt bhagavAnamAM kuzaLacittano yoga kema nahIM thAya ? e prakAre 'nanu' thI pUrvapakSI kahe to graMthakArazrI kahe che na'=tArI vAta barAbara nathI; kema ke vaikalpika bhaktibhAvathI prayukta, prArthanArUpa caturtha bhaMganI bhagavAnamAM anupapatti hovAne kAraNe vicitra vargaNAnA sadbhAvathI ja=vikalparUpa prArthanArUpe nahIM, paraMtu upadezAdi vakhate satyavacanayogAdithI vilakSaNa asatyaamRSAvacanayogAdine kahenArI vilakSaNa bhASA Adi vargaNAnA sadbhAvathI ja, tyAM=zAstramAM, tenuM upavarNana che=bhagavAnanA cothA manoyoganuM ane cothA vacanayoganuM upavarNana che, e pramANe jANavuM. / / 25 / / bhAvArtha: pUrvamAM graMthakArazrIe kahyuM ke vItarAga-sarvajJa thayA pachI bhagavAnane bodhisattva jevuM kuzaLacitta hotuM nathI. tyAM koIka zaMkA karatAM kahe che ke vItarAga ane sarvajJa evA bhagavAnane paNa vANInA cAra bhAMgA ane mananA cAra bhAMgAmAMthI baMneno cotho bhAMgo saMbhave che ane kuzaLacitta cothA bhAMgAmAM aMtarbhAva pAme che; tethI vItarAgane kuzaLacitta svIkAravAmAM koI virodha nathI, ane tema svIkArIe to bodhisattva paNa vItarAga che ane AvA uttama kuzaLacittavALA che, mATe mahAna che, tema siddha thaI zake. tene graMthakArazrI kahe che - vaikalpika bhaktibhAvaprayukta prArthanArUpa manoyoga ane vacanayogano caturtha bhAMgo bhagavAnamAM saMbhavita nathI, ane upalakSaNathI mohathI yukta bodhisattva Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvahArnAizikA/zloka-25 143 jevuM kuzaLacitta paNa bhagavAnamAM saMbhavita nathI; kema ke nirmohI evA bhagavAnane Avo cotho bhAMgo saMbhave nahIM, paraMtu zAstrakAroe manoyoga ane vacanayogano cotho bhAgo bhagavAnamAM che, tema kahyuM che, te vicitra vargaNAnA sabhAvathI ja che. Azaya e che ke satyavacanayoga eTale tattvane kahenArAM vacano; jema ke bhagavAne kahyuM ke 'satsaM Ama viSe mA' | bhagavAnano A upadeza, satyavacanayogano prayoga che; ane jyAre potAnA mATe gocarI lAvavA mATe koI vastu lAvavAnuM kevaLI kahe tyAre te vacanayoga, satyavacanayoga nathI, paraMtu vyAvahArika bhASA che, ane A vyavahArabhASAno bhAMgo asatyaamRSArUpa cothI bhASAmAM aMtarbhAva pAme che. tethI satyavacanayoga karatAM vilakSaNa evI vyavahArabhASAmAM vaparAtA bhASAvargaNAnA sadbhAvathI ja bhagavAnane caturtha asatyaamRSAvacanayoga svIkArela che. ane jyAre bhagavAna anuttaravAsI devonA praznono javAba ApatA hoya, tyAre jo tattvanA nirUpaNarUpa uttara hoya to satyamanoyogamAM aMtarbhAva thAya, ane tattva sivAyano anya koI prakArano prazna hoya ane bhagavAnane ucita jaNAya ane manoyogathI teno uttara bhagavAna Ape, tyAre te asatyaamRSArUpa manoyogano cotho bhAMgo bhagavAnane saMbhave. jema brahmadatta cakravartInI thanArI patnInA vidyAdhara pitAe kevaLIne prazna karyo ke "A mArI putrIno pati koNa thaze ?' ane kevaLIe je teno pati thaze te batAvyuM, te vacanaprayoga satyavacanayoga nathI, paraMtu asatyaamRSArUpa vacanayoga che. tenA jevo koIka prazna anuttaravAsI devoe pUchelo hoya ane teno uttara kevaLI manoyoga dvArA Ape tyAre asatyaamRSAmanoyoga prApta thAya. A rIte bhagavAnamAM caturtha bhaMga aMtargata vicitra bhASAvargaNA ane vicitra manovargaNAnA sadbhAvathI ja zAstramAM bhagavAnane cothA prakArano manoyoga ane vacanayoga hoya che, tema kahela che; paraMtu bodhi AdinI prArthanArUpa mohanA vikalpasvarUpa ane bodhisattvanA kuzaLacitta jevA mohanA vikalpasvarUpa, cotho bhAMgo bhagavAnane hoto nathI; kema ke bhagavAnanuM citta sarva vikalpothI para zuddha AtmAmAM niviSTa che, ethI vikalponI paraMparA temanA cittane sparzatI nathI. garapA Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 jinamahattvaddhAtrizikA/zloka-26 avataraNikA : yadyapi vyAghrAdeH svakIyamAMsadAnAdAvatikuzalaM cittaM buddhasyeSyate, na caitadarhata / iti nAtra mahattvamityAzakyate tadapyasaGgataM, taccittasyaivAnatikuzalatvena mohAnugatatvAvizeSAdityabhiprAyavAnAha - avataraNikArca - joke vAgha Adine potAnA mAMsanA dAtAdimAM buddhanuM atikuzaLacitta IcchAya che, ane arihaMtanuM A=buddhanA jevuM atikuzaLacita, nathI, tethI ahIM arihaMtamAM, 'mahattva nathI,' e pramANe AzaMkA karAya che, te paNa asaMgata che; kema ke tenA cittanuM ja=bodhisatvanA cittanuM ja, anatikuzaLapaNuM hovAne kAraNe mohaanugatapaNAno avizeSa che pUrvamAM kahelA kuzaLacitamAM ane prastuta atikuzaLacittamAM mohaanugatatA samAna che. e prakAranA abhiprAyavALA graMthakArazrI kahe che - 'tapa' - ahIM 'pa' thI e kahevuM che ke zloka-24mAM batAvelAM be kuzaLacitta bhagavAnamAM nahIM hovAne kAraNe bhagavAna mahAna nathI, te kathana to asaMgata che, paraMtu vAgha Adine mAMsadAnAdi ApavAnA pariNAmarUpa atikuzaLacitta paNa bhagavAnamAM nathI, mATe bhagavAna mahAna nathI, e kathana paNa asaMgata che. bhAvArtha : bauddhadarzananA keTalAka anuyAyIo kahe che ke bodhisattvanuM citta vAgha Adine potAnA mAMsadAnAdi ApavAnA pariNAmavALuM hatuM. tethI atikuzaLacitta hatuM; ane AvuM atikuzaLacitta arihaMtonuM nathI, mATe arihaMtane mahAna kahI zakAya nahIM. A prakAranuM bauddhadarzananuM vacana asaMgata che; kema ke bodhisattvanuM te citta kuzaLa hovA chatAM atikuzaLa nathI arthAt sAmAyikanuM jevuM kuzaLacitta che, tevuM kuzaLacitta nathI; paraMtu asaMbhavI padArthane kahenAruM mohathI anugata che. tethI sAmAyikanA pariNAma jevuM atikuzaLa nathI; ane bhagavAnanuM citta sAmAyikanA pariNAmavALuM hovAthI atikuzaLa che, mATe bhagavAna mahAna che. A batAvavAnA abhiprAyathI bodhisattvanuM vAgha Adine mAMsa ApavAnA pariNAmavALuM citta anatikuzaLa kema che ? te batAve che - Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 145 jinamahattvAgiMzikA/zloka-26 Rels: sattvadhIrapi yA svasyopakArAdapakAriNi / sAtmabharitvapizunA parApAyAnapekSiNI / / 26 / / manvayArtha : svasyopakArAdapakAriNi svanA 64rathI apArImA yApiThe 5 sattvadhI:-satyamuchi sAte parApAyAnapekSiNI-52nA sapAyane nahIM lenA AtmabharitvapizunA=AlciuNugune sUyabanA cha=svArthIugune sUyA che. // 21 // doDArtha : svanA upakArathI apakArImAM je paNa sattvabuddhi che, te paranA apAyane nahIM jonArI AtmabharIpaNAne sUcavanArI che. gArakA * 'sattvadhIrapi' - DI 'api' thI me 3j cha / masuM62 buddhi to svaarth52|ye| che ane paranA apAyane nahIM jonArI che, paraMtu buddhanI suMdara buddhi paNa svArthaparAyaNa che ane paranA apAyane nahIM jonArI che. Tos: sattvadhIriti-yApi buddhasyApakAriNi svamAMsabhakSakavyAghrAdau, svasyopakArAt karmakakSakarttanasAhAyyakakaraNalakSaNAt, sattvadhI:, sA AtmAnameva na paraM bibharti puSNAtItyAtmabharistattvaM pizunayati sUcayatItyAtmabharitvapizunA, pareSAM svamAMsabhakSaka-vyAghrAdInAmapAyAn durgatigamanAdInApekSata ityevaMzIlA / tathA cAtrAtmabharitvaM parApAyAnapekSatvaM ca mahadUSaNamiti bhAvaH / taduktam - "apakAriNi sadbuddhirviziSTArthaprasAdhanAt / AtmabharitvapizunA parApAyAnapekSiNi" / / (aSTakaprakaraNa-29/7) iti / / 26 / / zArtha : yApi ..... iti / / svanI 64812 pAthIbhatA samUDane apavAmai sahAya karavA svarUpa svano upakAra hovAthI, svamAMsabhakSaka apakArI evA Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 jinamahattvadvAciMzikAzloka-26 vAgha AdimAM buddhanI je paNa satvabuddhi che=suMdara buddhi che, te AtmabharitapizunA che. 'nAtmamaritvapazunA' zabdano samAsa spaSTa kare che - AtmAne ja poSaNa kare che, parane nahIM, e AtmabharI, ane teno bhAva te Atmabharitva, ane Atmabharitvane je sUcave che te AtmabharitvapazunA. AnAthI e prApta thayuM ke bodhisattvanI suMdara buddhi svArthane sUcavanArI che. vaLI bodhisatvanI satvabuddhi kevI che ? te spaSTa kare che - svamAMsabhakSaka para evA vAgha AdinA apAyonI durgatigamatAdi apAyonI, apekSA rAkhatI nathI, evA svabhAvavALI che. AnAthI e prApta thayuM ke bodhisattvanI suMdara buddhi bIjAnA ahitanI upekSAnA pariNAmavALI che. tenAthI zuM phalita thayuM, te kahe che - ane te rIte bodhisatvanI suMdara buddhi AtmabharitvapizunA ane paranA apAyane nahIM jonArI che, te rIte, ahIMHbodhisattvanI suMdara buddhimAM, AtmabharitvapaNuM ane paraapAyaapekSapaNuM e mahAna dUSaNa che, e prakArano bhAva che. te kahevAyuM che zlokamAM je kahevAyuM te aSTaka prakaraNa-29, zloka-7mAM kahevAyuM che - viziSTa arthanuM prasAdhana karanAra hovAthIHkarmanAzarUpa viziSTa arthane sAdhanAra hovAthI, apakArI evA vAgha vageremAM suMdara buddhi=A upakArI che e prakAranI buddhanI suMdara buddhi, AtmabharitapizunA che svArthane sUcavanArI che, ane paranA apAyane nahIM jonArI che." (aSTaka prakaraNa-29/7) ti' zabda aSTaka prakaraNanA uddharaNanI samAptimAM che. rAjya bhAvArtha - bauddhadarzananA anuyAyIo kahe che ke buddhanuM mAMsa khAIne buddhane apakAra karanArA evA vAgha AdimAM paNa buddhe uttama buddhi karI che. "A vAgha Adi mAruM mAMsa khAIne mArA karmanA nAzamAM sahAya karanArA che, mATe mArA upakArI Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvadvAciMzikA/zloka-26-27 147 che. paraMtu A prakAranI buddhanI je uttama buddhi che te svArthane sUcavanArI che ane paranA apAyane nahIM jonArI che; kema ke buddhane svamAMsabhakSaka evA vAgha Adi potAnA karmano nAza kare che te rUpa potAno svArtha dekhAya che, paraMtu mAMsabhakSaNa karIne vAgha Adi durgatimAM jaze te dekhAtuM nathI. vikalpAtmaka suMdara buddhi karavAmAM paNa bIjAnA ahitanI upekSA hoya ane potAnA svArthamAtrano vicAra hoya to dUSaNarUpa che. mATe buddhanI A suMdara buddhi paNa be doSothI AkrAMta che mATe sarvathA suMdara nathI; jyAre sarva bhAvo pratye bhagavAnane samatAno pariNAma hovAne kAraNe sarva vikalpothI para evuM nirmaLa citta che. mATe bodhisattva karatAM arihaMto mahAna che, e phalita thAya che. ahIM vizeSa e che ke potAnA upara koI apakAra karato hoya ane tenA pratye dveSa thAya tema hoya to TreSanA nivartana mATe mahAtmAo "A mAro apakArI nathI, paNa upakArI che" ema ciMtavana karIne apakArI pratyenA dveSanA ullekhane dUra karavA yatna kare che, te vicAraNA suMdara che; chatAM sAdhaka AtmA nirvikalpa upayogamAM cittane sthira rAkhI zakato hoya tyAre, zatrumitra pratye samabhAvanA pariNAmane vahana kare evuM uttama citta hoya che; te bhUmikAmAM "A mAro upakArI che tevA kRtajJatAnA vikalparUpa citta doSarUpa che. tethI sarva bhAvo pratye samabhAvane vahana karanAruM citta zreSTha che, ane sarva bhAvo pratye bhagavAna samabhAvane vahana karanArA hatA mATe temanuM citta zreSTha hatuM, ane "A mArA upakArI che ema vicArIne svArthaparAyaNa ane parane thatA apakArane nahIM jonAruM doSavALuM citta bodhisattvanuM hatuM, mATe bhagavAna karatAM bodhisattvanuM citta zreSTha nathI. rajA avataraNikA : bhagavAnanuM mahatva kaI apekSAe che, te zloka-1 thI 26 sudhI batAvyuM. te arthanuM nigamana karatAM kahe che - zloka : parArthamAtrarasikastato'nupakRtopakRt / amUDhalakSo bhagavAn mahAnityeSa me matiH / / 27 / / Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 jinamahattvavAtrizikA/bloka-27 anvayArtha : tA: te kAraNathI pUrva zloka-1 thI 26 sudhI varNana karyuM te pramANe bhagavAna mahAna che, te kAraNathI, anuvRtIpatrakoIno jemanA upara upakAra nathI tevA jIvonA paNa upakAra karanArA, parArthamAtrarasi paranA arthamAtrane niSpanna karavAmAM rasavALA, samUhatnakSa =amUDhalakSyavALA=lakSyane prApta karavAmAM kyAMya moha na pAme tevA maLavA madA=jainadarzanane abhimata evA A bhagavAna mahAna che, rUti e prakAranI je mati =mArI mati che. 26 zlokArtha : te kAraNathI anupakRtopakRta, parArthamAgarasika, amUDhalakSyavALA A bhagavAna mahAna che, e prakAranI mArI mati che. rachA parArthedAra strI kumAra7AA28AArArU pArUAArUrI TIkArya : zloka-27 pavArtha mAtrarasi: thI AraMbhI cha zloka-27 thI 32 zloka, sugama hovAthI graMthakArazrIe TIkA lakhela nathI. bhAvArtha :bhagavAnanI mahAnatA e bhagavAnanuM svarUpa : zloka-1 thI 26 sudhI bhagavAnanuM mahattva kaI apekSAe che te batAvyuM. tethI bhagavAna kevA prApta thAya che ? te spaSTa kare che - bhagavAna vItarAga, sarvajJa thAya tyArapachI cAra atizayavALA hoya che : (1) apAyApagamAtizaya, (2) jJAnAtizaya, (3) vacanAtizaya ane (4) pUjAtizaya. anuvRtopavRt :- A cAra atizayavALA bhagavAna jagatanA jIvonA upakAra arthe sanmArganI sthApanA kare che tyAre, je jIvoe bhagavAna upara koI upakAra karyo nathI, evA jIvono paNa bhagavAna upakAra karanArA thAya che. Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvandvAtriMzikA/zloka-27-28 parArthamAtrarasikaH : 149 vaLI bhagavAna parArthamAtrarasika che arthAt potAnAthI bhinna evA jIvonuM hitamAtra karavAnA rasavALA che. amUlakSa: :- vaLI bhagavAna amUDhalakSyavALA che. tethI je jIvo upara potAnAthI upakAra thaI zake ema che, tevA jIvo upara upakAra karavAmAM saheja paNa moha pAmatA nathI, paraMtu temano avazya upakAra kare che. tethI anupakRtaupakArI, parArthamAtrarasika ane amUDhalakSavALA evA A bhagavAna mahAna che, e prakAranI mArI mati che=graMthakArazrI upAdhyAya yazovijayajI mahArAjanI mati che. ||2|| avataraNikA : zloka-1 thI 27 sudhI bhagavAna kaI rIte mahAna che, te spaSTa karyuM. AvA mahAna evA bhagavAnanuM smaraNa karavA mATe, temano vAcaka zabda 'arda' che. tethI je yogI bhagavAnanuM pAramArthika svarUpa jANIne 'a' e prakAranA akSarone cittamAM sphuraNa kare che, te yogIne zuM prApta thAya ? te batAvavA arthe kahe che zloka H - arhamityakSaraM yasya citte sphurati sarvadA / paraM brahma tataH zabdabrahmaNaH so'dhigacchati / / 28 / / anvayArtha : yasya citte=jenA cittamAM amityakSadaM='arda' e akSara sarvavA=sadA rati= skurAyamAna thAya che, saH=te='arda'nuM dhyAna karanAra sAdhaka tataH brahma: te zabdabrahmathI para trA=paraMbrahmane adhiiti=prApta kare che. 112 211 zlokArtha H jenA cittamAM 'ma' e akSara sadA skurAyamAna thAya che, te='arda'nuM dhyAna karanAra sAdhaka, te zabdabrahmathI paraMbrahmane prApta kare che. ||28aaaa Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 bhAvArtha : pUrvamAM varNana karAyelA svarUpavALA arihaMta bhagavaMtanA svarUpano vAcaka 'ahaM' zabda che. je yogI paramAtmAnuM AvuM svarUpa jANIne, AvA paramAtmAno vAcaka 'arju' zabda che e prakArano bodha karIne, je yogI arihaMta pratye bhaktivALA thAya che, tevA yogI arihaMtanI prAptinA upAyabhUta temanA vacanane avalaMbIne yogamArgamAM pravRtta thatA hoya che. tevA yogIo koIpaNa pravRtti karatA hoya tyAre arihaMtoe je kahyuM che tenuM smaraNa karIne temanA vacanAnusAra sarva pravRttio karatA hoya che. tevA yogIonA cittamAM 'phreM' e prakArano akSara sarvadA sphurAyamAna thato hoya che ane te zabdanI maryAdAthI thatA zAbdabodhanA baLathI teo paraMbrahmane prApta kare che. jinamahattvandvAtriMzikA/bloka-28-29 Azaya e che ke arihaMta zabdano je pAramArthika artha che te arthano 'phreM' zabda vAcaka che; ane te pAramArthika arthano jemane 'adbhu' zabdathI bodha thayo che, tevA yogIo te zabdabrahmanA jANanArA che=zabdathI vAcya evA brahmanA svarUpane= arihaMtanA svarUpane jANanArA che. AvA yogIo karmathI AvarAyeluM potAnA AtmAmAM raheluM je paraMbrahma svarUpa che, tene zabdabrahmanA avalaMbanathI udhADa karIne pragaTa kare che. tethI zabdabrahmanA avalaMbanathI potAnA AtmAmAM rahelA paraMbrahmane teo prApta kare che. II28aa avataraNikA : arihaMtanI upAsanA vagara paraMbrahmanI aprApti che, te spaSTa kare che - zloka H paraH sahasrAH zaradAM pare yogamupAsatAm / hantArhantamanAsevya gantAro na paraM padam / / 29 / / anvayArthaH pare=anyadarzanavALA para; sahasrA! zaratAM=hajAro varSo sudhI yogamupasatAm= yoganI upAsanA karo, datta gardantamanAsevya=khedanI vAta che ke, arihaMtane sevyA vagara paraM pava=paramapadane ttAro na=prApta karanArA nathI. / / 29 / / Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1pa1 jinamahattvaddhAtrizikA/zloka-29-30 zlokArya : anyadarzanavALA hajAro varSo sudhI yoganI upAsanA karo, arihaMtane sevyA vagara paramapadane prApta karanArA nathI. Il29ll bhAvArtha mokSanA arthI evA yogIo yogamArganI hajAro varSo sudhI upAsanA kare topaNa pUrvamAM batAvyuM evA svarUpavALA arihaMtanI upAsanA karyA vagara paramapadane prApta karatA nathI. tethI paramapadanI prAptino ekamAtra upAya arihaMtanI upAsanA che. rilA avataraNikA : arihaMtanA dhyAnathI jIva kema mokSapadane pAme che, te spaSTa kare che - zloka : AtmAyamarhato dhyAnAtparamAtmatvamaznute / rasaviddhaM yathA tAnaM svarNatvamadhigacchati / / 30 / / anvayArtha: mAm mAtmA=A AtmA=saMsArI AtmA, mato dhyAnA=arihaMtanA dhyAnathI paramamitva=paramAtmapaNAne namna prApta kare che, athA=jema rasaviddha rasathI viddha rasathI ekIbhAvane pAmeluM tA-tAMbuM svatvasuvarNapaNAne thAti=pAme che. IT30. zlokArdha : saMsArI AtmA arihaMtanA dhyAnathI paramAtmapaNAne prApta kare che, jema rasathI ekIbhAvane pAmeluM tAMbuM suvarNapaNAne pAme che. Il3oI bhAvArtha : arihaMtanuM pAramArthika svarUpa jANIne arihaMtanA vacanAnusAra mokSamArgamAM pravRtti karanArA yogIo arihaMtabhAvamAM tanmaya thAya che tyAre teono AtmA arihaMtanA dhyAnathI paramAtmabhAvane pAme che. temAM dRSTAMta batAve che - jema Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 jinamahattvaddhAtrizikA/zloka-30-31 rasavizeSathI anuviddha evuM tAMbuM suvarNabhAvane pAme che, tema paramAtmAnA uttama bhAvothI upayoga dvArA ekameka bhAva pAmelo AtmA paramAtmabhAvane pAme che. [30]I avataraNikA : have sarva kathananA sArarUpe kahe che - zloka : pUjyo'yaM smaraNIyo'yaM sevanIyo'yamAdarAt / asyaiva zAsane bhaktiH kAryA ceccetanAsti vaH / / 31 / / anvayArtha: pUDalaM A pUjaya che-arihaMta pUjya che, aravicaM A smaraNIya che=arihaMta smaraNa karavA yogya che, sevanIyaDayamari--iA AdarathI sevanIya che-arihaMta AdarathI sevavA yogya che. ve--jo va=tamArI cetanAstikacetanA hoya to ceva zAsane AnA ja zAsanamAM arihaMtanA ja zAsanamAM vitta:=bhakti =karavI joIe. 31]. zlokArca - arihaMta pUjanIya che, arihaMta smaraNa karavA yogya che, arihaMta AdarapUrvaka sevavA yogya che. jo tamArI cetanA hoya to AnA ja zAsanamAM bhakti karavI joIe. ll11II bhAvArtha"jinamahattvadvAciMzikA'no phalitArtha : jinanuM mahattva batAvyA pachI graMthakArazrI A kAtrizikAnA phalitArtharUpe kahe che -- pUjya zaM - A arihaMta pUjya che arthAt arihaMtane avalaMbIne, arihaMtanA mahattvane cittamAM upasAvIne, arihaMtabhAvanI prApti arthe, arihaMtabhAva tarapha javA mATe upAsanA karavA yogya uttama puruSa arihaMta che. Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jinamahattvAgiMzikA/bloka-31-32 1pa3 ramarIyoDyuM :- A arihaMta smaraNIya che arthAt arihaMtanA guNo sadA smaraNa karavA yogya che, jethI cetanA sadA arihaMtabhAvane abhimukha pravRtta rahe. sevanIyADa mAra:- A arihaMta AdarapUrvaka sevanIya che arthAt bhagavAnanA vacanonuM avalaMbana laIne, temane parataMtra thaIne, yogamArgamAM AdarapUrvaka yatna karavA jevo che, jethI paramAtmAnI sevA thAya. gayeva zAsane bhavita vArtA re vetanati va::- jo tamArI cetanA hoya to AnA ja arihaMtanA ja, zAsanamAM bhakti karavI joIe. jo tamArI cetanA hoya arthAt tattvane jANI zake ane paramArthano vicAra karI zake tevI tamArI cetanA hoya, to A bhagavAnanA zAsanamAM bhakti karavI joIe arthAt arihaMte batAvelA zrutamArgano bodha karIne ane zrutAnusAra pravRtti karIne A zAsananI bhakti karavI joIe, jethI arihaMtanI jema ApaNo AtmA paNa paramAtmabhAvane pAme. ll31mA avataraNikA : mokSarU5 phaLanI prAptino ananya upAya zrutajJAna che ane e zrutajJAnarUpI samudramAM paNa bhagavAnanI bhakti paramasAra che, te batAvavA arthe kahe che - zloka : sArametanmayA labdhaM zrutAbdheravagAhanAt / bhaktirbhAgavatI bIjaM paramAnandasaMpadAm / / 32 / / anvayArtha: trutAgheravAdanA=zrutarUpI samudranA avagAhanathI maLa=mArA vaDe hata=A sAram nathaM=sAra prApta karAyo, paramAnandasaMpAm vinaM-paramAnaMdasaMpattinuM bIja=kAraNa mAvatI mavitta: bhagavAna saMbaMdhI bhakti che=bhagavAnanI bhakti che. 32aa bhAvArtha bhagavAne batAvelA zratarUpI samudranA avagAhanathI graMthakArazrIne zuM sAra prApta thayo ? te batAve che - Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 jinamahattvaddhAtrizikAzloka-32 pUrvamAM varNana karAyelA evA bhagavAnanI bhakti paramAnaMdarUpa mokSanI saMpattinI prAptinuM kAraNa che, ane te bhagavAnanI bhakti zrAvakane dravyastavarUpa che ane sAdhune bhAvarUvarUpa che. te dravyastava paNa paramAtmAnI bhakti karIne paramAtmAnI AjJAnusAra jIvana jIvavAnI zaktinA saMcayanI kriyArUpa che; ane bhagavAnanA vacanAnusAra jIvana jIvavAnI zaktino saMcayavALA munio nitya bhagavAnanA vacananuM smaraNa karIne yogamArgamAM pravRtta hoya che, te bhAvastavarUpa bhakti che, ane te pAramArthika bhakti che; ane A pAramArthika bhakti paramAnaMdarUpa mokSaprAptinuM kAraNa che. II3zA | ti nirmadattvatrizilA III Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'pUmoDathaM smaraNIyoDyuM, a sevanIyo mArAt | asyaiva zAsane bhaktiH , veal cencetanAsti va: '' "A arihaMta pUjya che, maraNa karavA yogya che, parama AdarathI sevavA yogya che. jo tamArI cetanA hoya to A arihaMtanA ja zAsanamAM=zrutamArgamAM, bhakti karavI joIe." : prakAzaka : mAtALa ? pa, jaina marcanTa sosAyaTI, snehapurA roDa, pAlaDI, amadAvAda-380007. DESIGN BY Teli./pheksa : (079) 26604911, phona : (079) 32911401 E-mail: gitarthganga@yahoo.co.in WWW.jainel/9824048680