________________
પ, દંત્યતાલવ્ય કે 7 વર્ગના કેઈ પછી કેર વર્ગને કઈવ્યંજન આવે તે ને બદલે રને સ્વર્ગના ને બદલે સ્ વર્ગને તેટલા અક્ષર મુકાય છે જેમકે સંત -સચિ. ૬. તાલવ્ય+દંત્ય-શું કે ૬ વર્ગને કઈ પછી ૨ કે વર્ગને કઈ વ્યંજન આવે તે પૂર્વેને
વ્યંજન ન બદલાતા પરને બદલાય છે, એટલે જૂ ને બદલે શું, ને 7 વર્ગનાને બદલે ર્ વર્ગને તેટલામે અક્ષર મુકાય છે, પણ પછી ન આવે તે જૂને તાલવ્ય થતું નથી. જેમકે +તિ=સરનાતિ. ૭. દંત્યમૂર્ચે- કે વર્ગના કેઈ પછી છું કે ? વગને કઈ વ્યંજન આવે તે શું ને બદલે ૬, ને સ્વર્ગના ને બદલે સ્વર્ગને તેટલામે મુકાય છે. જેમકે તો તદ્દીરા.
અપવાદ– વર્ગના કેઈ પછી જ આવે તે કેવળ સંધિ થાય છે. જેમકે નH= ૮. મૂયૅદંત્ય- કે વર્ગને કઈ પછી કે ત વર્ગને કઈ વ્યંજન આવે તે પૂર્વેને
વ્યંજન ન બદલાતા પરને બદલાય છે ને ને બદલે ૬,ને 7 વર્ગનાને બદલે ટૂ વર્ગને તેટલામે અક્ષર મુકાય છે. જેમકે વેત્તા . અપવાદ–પદાન્તના ટુ વર્ગનાની પછી ૨ કે ત વર્ગને આવે છે તે હું કે 7 વર્ગનાને છુ કે ટૂ વર્ગને થતું નથી. જેમકે વર્તે, પણ નામ, નવતિ અથવા નો એ શબ્દ આવે તે એના – ને જ થાય છે. જેમકે વક્રામ=પાળતમ અને ર્ પછી આવે તે વચ્ચે 7 વિકલ્પ ઉમેરાય છે જેમકે ઘ ન્ત =
પત્ત (કલમ ૧ પ્રમાણે), ને પત્નન્તઃ (આ કલમ પ્રમાણે) હિપુત્રક્રિપુ (કલમ ૧૫ મી પ્રમાણે)=૮+ડુ (કલમ ૧
પ્રમાણે)=રિ, ત્રિભુ (આ કલમ પ્રમાણે). ૯. અનુનાસિક+વ્યંજન-- ક. , વ્યંજન-પદાંતના ને ની પછી , ૬, કે શું આવે તે હું પછી , ને જુ
પછી ટુ વિકલ્પ ઉમેરાય છે. અને ને , ને ને વિકલ્પ થાય છે. જેમકે
सुगण+सु-सुगण्सु, सुगण्ट्सु, सुगण्ठ्सु ।। ખ. વ્યંજન૨. પદાન્તના ની પછી સ્વર, અર્ધસ્વર, અનુનાસિક અથવા પર હોય જેને એ ૪,
,,, ત કે શું આવે તેનું ને અનુસ્વાર અને વિસર્ગ થાય છે. આ અનુસ્વાર વિકલ્પ અનુનાસિક અનુસ્વાર થાય છે. ને તે લખાય છે. જેમકે વિડાટત્તાકરતિ-વિરત્રિસ્તાતિ, વિહાહાકતિ પણ રૂાન ના જૂને એમ થતું નથી
જેમકે પ્રરાજાનાતિ-કરાન્તનોતિ ૨. પદાન્તનાગુ ની પછી કે ન્ આવે તે વચ્ચે 7 ઉમેરાય છે અને શું ની પૂર્વે 7 ઉમેરાય
ત્યારે ન ને , ને , ને ને છું થાય છે. જેમકે સન્મરામ સ મુ +
: : રૂ. પદાંતમાં નર ને 7 હેય ને તેની પછી આવે તે તે 7ની સંધિ વિકલ્પ થાય છે,
ને થાય છે ત્યારે એ ને અનુસ્વાર અને વિસર્ગ થાય છે, અને અનુસ્વાર અને વિસર્ગના વિકલ્પ અનુનાસિક અને ઉપમાનીય થાય છે. જેમકે નન+ पाहि-नृन्पाहि, पाहि, नॅः पाहि, नूं पाहि, नॅ - पाहि । ૪. પદાંતના મદન ના 7 પછી
જ. વિભક્તિના પ્રત્યયશિવાયને કેઈ આવે તે ને ? જરૂર થાય છે, ને તિ, જિર
