________________
૧૯૨
વનાબામાં ચોલન (યોગને વા) 1 જાતિય આત્રહાયળીમાલે કાર્તકી પુનેમથી એક મહિને માગસરી પુનેમ આવેછે ।
।
રૂ૮, જ્યારે કોઈના હેતુ બતાવવા હાય ને હેતુ શબ્દ વપરાયે હોય ત્યારે તેને અને તુ શબ્દ એઊને ૬ ઠ્ઠી લાગેછે, જેમકે અશસ્ય દેતોઃ વસતિ, પણ જ્યારે દેતુ કાઈ સ નામ જોડે વપરાય ત્યારે બેઉને ૩ જી, ૫ મી કે ૬ ઠ્ઠી લાગેછે. જેમકે ન હેતુના, માખેતોઃ અથવા ચહેતોઃ । જ્યારે કોઈના હેતુ અતાવવા હાય ને હેતુવાચક શબ્દ કેઇ સર્વનામ જોડે વપરાયેા હાય ત્યારે બેઉને ૨ જી, ૩ જી ૪ થી, ૫ મી કે ૬ ઠ્ઠી લાગેછે, જેમકે િનિમિત્તે, ન નિમિત્તેન, એે નિમિત્તાય, માન્નિમિત્તાત્ અથવા ચનિમિત્તસ્ય, ને જ્યારે હેતુ વાચક શબ્દ સર્વનામ શિવાયના કાઇ જોડે વપરાયા હૈાય ત્યારે બેઉને ૩ જી, ૪ થી, ૫ મી, ૬ ઠ્ઠી કે છ મી લાગેછે, જેમકે જ્ઞાનેન નિમિત્તેન, જ્ઞાનાય નિમિત્તાય, વગેરે. । રૂo.અમુક ધાતુના કર્મ અથવા કર્તા તરીકે જે વપરાય તેવા હાય તે, જો તે ધાતુના ક્રિયાપદને બદલે તેના મૃદત કે કૃતાપ્તિ પ્રાતિપકિની જોડે આવેતે તેને પી લાગેછે, જેમકે ઝળક્ષ્ય કૃતિ : વીતિ થર્।ો જ્ઞાતઃ જૉ=હો
जगत्करोति ।
અપવાદ
. બે કર્મ લે એવા ધાતુને એમ થતુ હાયતા તેના પ્રત્યક્ષ કર્મને તે ૬ ઠ્ઠીજ લાગેછે, ને પરોક્ષકને ૨ જી કે ૬ ઠ્ઠી લાગેછે, જેમકે નેતાશ્યસ્ય અન્ન (સુપ્રચવા) ગાં त्रुघ्नाय नयति ।
રૂ. કાઈ ધાતુના કતા અને કર્મ બેઉ ધાતુના કૃતાદિ પ્રાતિપટ્ટિક જોડે વપરાતા હાય તે કર્મને ૬ ઠ્ઠી ને કત્તાને ૩ જી લાગેછે, જેમકે આથર્ચ થવાં હોડોપેન (= અનોપો ગનાં ફોયિ તવાશ્ચર્ય ) । પણ અજ નેત્ર પ્રત્યયથી થયલા સ્ત્રીલિંગના એવા નામેા હાયતા કર્તાને ૩ જી કે ૬ ઠ્ઠી લાગેછે, જેમકે રાષ્ટ્રાનામનુરાલન માન્નાયેળ (આચાર્યસ્ય વા)
૪૦.વખત અથવા જગ્યાના ગાળા ખતાવનાર શબ્દોને ૫ મી કે ૭મી લાગેછે, જેમકે અદ્યમુવાચં દે (ચદાદા)મોન્તા। ચોથં ોરો (જોરાદા) રુક્ષ્મ વિદ્યુત
૪૬,જ્યારે આખા વર્ગમાંથી એક એળખી કાઢવા હાય
ત્યારે તે વવાચક શબ્દને
૬ ઠ્ઠી કે ૭ મી લાગેછે, જેમકે દૃળાં (તૃષુ વા) પ્રાહ્મળ શ્રેષ્ઠઃ । નવાં (નોપુ વા ) कृष्णा बहुक्षीरा ।
૪ર. નક્ષત્રા જ્યારે અમુક વખત મતાવવા વપરાય છે ત્યારે તેને ૩ જી કે ૭ મી લાગેછે, જેમકે મૂત્યુન (મૂહે વા) આવાવી, શ્રવળન (અવળે વા ) વિલનયંત્ ગ.સતીષી ને સતીસપ્તમીના સબંધમાં—જયારે કુદત પ્રાતિપકિ ૬ ઠ્ઠી માં ને કર્તા પણ તેજ વિભક્તિમાં હાય તેમજ બેઉના જાતિવચન સરખા હોય ત્યારે સતીષષ્ઠીના પ્રયાગ કહેવાય છે ને એ પ્રમાણે જ્યારે સાતમીમાં હાય છે ત્યારે સતીસસમી ના પ્રયાગ હેવાયછે. જેમકે પચતો ગુત્તે: શિષ્યગાવિનયઃ સ્તર ગોપુ જુથમાનાનું સ ાતઃ । સતીષષ્ઠી બેદરકારી અથવા ધિક્કાર બતાવનાર અર્થમાં ઘણું કરી વપરાયછે. સતીષષ્ઠી ના અર્થ તે છતાં” ને સતીસપ્તમીના અર્થ કે તરતજ એવા થાય છે.
